-
61 bottino
I [bot'tino] sm(di guerra) booty, (di rapina, furto) lootII [bot'tino] sm(pozzonero) cesspool, cesspit -
62 mani pulite
the judicial operation which brought to trial politicians and industrialists implicated in corruption scandals1)di seconda mano — second-handdi prima mano — (notizia) first-hand
sotto mano — (vicino) to hand, (furtivamente) secretly
recapitato a mano — (lettera, pacco) (delivered) by hand
con i fatti alla mano — with his (o her ecc) facts at the ready
a mano a mano che; man mano che — (mentre) as
man mano — (gradualmente) little by little, gradually
2)andare contro mano Auto — to go against the (flow of) trafficavere qc per le mani — (progetto, lavoro) to have sth in hand
dare una mano a qn — to lend sb a hand, to give sb a hand
dammi una mano, per favore — give me a hand, please
sai com'è, una mano lava l'altra... — you know how it is - you scratch my back and I'll scratch yours...
mettere le mani avanti — to safeguard o.s.
mettere le mani addosso a qn — to lay hands on sb, (molestare) to touch sb up
3) (strato) coat4) Carte hand -
63 per
prep [per]1) (direzione) for, tol' autobus per Milano — the Milan bus, the bus for o to Milan
per Londra — to go on to London2) (verso, nei confronti di) for, towardsil suo grande amore per la sorella — his great love for o of his sister
3) (moto attraverso luogo) throughl'ho incontrato per le scale — I met him on the stairs
il maestro è passato per i banchi — the teacher went along the rows of desks
i ladri sono passati per la finestra — the thieves got in (o out) through the window
4)seduto/sdraiato per terra — sitting/lying on the ground5) (tempo) forper tutta l' estate — all summer long, all through the summer, throughout the summer
dobbiamo finirlo per lunedì — we must get it finished by o for Monday
6) (mezzo, maniera) bynon mi piace parlare per telefono — I don't like using the phone o speaking on the phone
le tende per la cucina — the kitchen curtains, the curtains for the kitchen
pastiglie per il mal di gola — throat pastilles o lozenges
chiuso per malattia — closed because of o on account of illness
assentarsi per malattia — to be off because of o through o owing to illness
processato per rapina a mano armata — tried for armed robbery
8) (prezzo, misura) forper un milione — insured for 1 million eurosil terreno si estende per molti chilometri — the land extends for several kilometres
9) (limitazione) forper me è come una madre — she's like a mother to me
per questa volta ci passerò sopra — I'll forget about it this time
10)12 per 4 — to divide 12 by 42 per 3 fa 6 — 2 times 3 equals 6
per tre! — line up in threes!9 per 3 — to multiply 9 by 3750 euro per persona — 750 euros per person o a head o apiece
11) (in qualità di) as, (al posto di) forha avuto suo padre per professore — he had his father as one of his teachers, he was taught by his father
12) (introduce proposizione finale) to, in order todicevo così per scherzare — I said it as a joke o in fun
13) (introduce proposizione causale) forper aver fatto qc — for doing sth
è morta per aver ingerito troppi barbiturici — she died from o of an overdose of barbiturates
14)(introduce proposizione concessiva)
per poco che sia — however little it is o it may be, little though it is o it may be -
64 progettare
vt [prodʒet'tare](ponte, casa) to plan, design, (vacanza, fuga, rapina) to plan -
65 rapinatore
sm/f [rapina'tore] rapinatore (-trice) -
66 caepina
caepīna ( cēp-), ae ( caepuila, ae, Pall. Febr. 24, 2; id. Oct. 11, 4), f. [caepa; anal. to napina, porrina. rapina; lit., adj., sc. planta], a field or bed of onions, Col. 11, 3, 56 sq. -
67 momentosus
mōmentōsus, a, um, adj. [id.], rapid, momentary: rapina (apis), Ps.-Quint. Decl. 13, 12. -
68 noxa
noxa, ae, f. [for noc-sa, from noc-eo, like rixa from ringor], hurt, harm, injury, which one does or suffers (v. Döderl. Synon. 2, p. 153 sqq.; not in Cic., but cf. noxia; syn.: injuria, contumelia).I.Lit.: QVANDOQVE HICE HOMINES... NOXAM NOCVERVNT, an old fetial formula in Liv. 9, 10 fin.; so, too, perhaps, SI SERVVS FVRTVM FAXIT NOXAMVE NOCVIT, Fragm. XII. Tab. in Dig. 9, 4, 2, § 1 (al. NOXIAMVE):II.servus, qui noxam nocuit,
Dig. 35, 2, 63:si eadem (terra) ad noxam genuit aliqua,
injurious, Plin. 2, 63, 63, § 158:tristes pellere a foribus noxas,
Ov. F. 6, 129:ab noxā curculionum conditas fruges defendere,
Col. 1, 6, 15:nihil eam rem noxae faturam,
Liv. 34, 19:rempublicam non extra noxam modo, sed etiam extra famam noxae conservandam esse,
id. 34, 61:sine ullius noxā urbis,
id. 36, 21: prava incepta consultoribus noxae esse, Sall. Or. Phil. contr. Lep.:sine ullā noxā,
Cels. 7, 26, 4:veram noxam concipere,
i. e. sickness, Col. 12, 3, 7.—Transf.A.An injurious act, i. e. a fault, offence, crime, = delictum:B.noxae appellatione omne delictum continetur,
Dig. 50, 16, 238, § 3:aliquem tenere in noxā,
Plaut. Cas. 2, 8, 71:hic in noxā est,
Ter. Phorm. 2, 1, 36:in noxā esse,
Liv. 32, 26; 7, 4:noxae damnatus,
id. 8, 35:reus ejus noxae,
id. 5, 47:capitalis,
id. 3, 55:neve ea caedes capitalis noxae haberetur,
id. 3, 55: qui in furto aut in latrocinio aut aliquā noxā sint comprehensi, * Caes. B. G. 6, 16:graviorem noxam fateri,
Ov. P. 2, 9, 72:noxa caput sequitur,
Paul. Sent. 2, 31, 8 sq.; cf. also Paul. ex Fest. under noxia init. —Punishment (not ante-Aug.;C.most freq. in jurid. Lat.): noxam merere,
Liv. 8, 28, 8 Drak.:aliquem noxā pecuniāque exsolvere,
id. 23, 14, 3; 2, 59, 6; 26, 29, 4:noxae dedere aliquem,
to deliver one up for punishment, Dig. 4, 3, 9; so ib. 7, 1, 17, § 2; cf. ib. 9, 4, 19;hence: mergi freto, satius illi insulae (Siciliae) esse, quam velut dedi noxae inimico,
Liv. 26, 29, 4; and:rem rusticam pessimo cuique servorum, ut carnifici noxae dedimus,
Col. 1 prooem.:quod ajunt aediles: noxā solutus non sit (servus) sic intellegendum est, ut non hoc debeat pronuntiari, nullam eum noxam commisisse, sed illud, noxā solutum esse, hoc est noxali judicio subjectum non esse: ergo si noxam commisit nec permanet, noxā solutus videtur,
Dig. 21, 1, 17, § 17: non noxae eximitur Q. Fabius, qui contra edictum imperatoris pugnavit;sed, noxae damnatus, donatur populo Romano,
Liv. 8, 35, 5:noxae accipere aliquem,
to receive one for the purpose of punishing him, Dig. 7, 1, 17, § 2.— —Concr., that which commits an offence, an offender, criminal (jurid. Lat.): noxa est corpus, quod nocuit, id est servus;noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,
Just. Inst. 4, 8, 1:aut noxiam sarcire aut noxam dedere oportet,
the guilty thing, Dig. 9, 1, 1, § 11; so,noxae deditio,
ib. 9, 4, 4. -
69 noxie
noxĭus, a, um, adj. ( comp. noxior, Sen. Clem. 1, 13, 2 dub.; al. obnoxior.— Sup. noxissimus or noxiissimus, Sen. Clem. 1, 26, 3 dub.; better, noxiosissimus) [id.].I.Hurtful, harmful, injurious, noxious (used by Cic. only in archaic lang.; v. the foll.):II.MAGISTRATVS NECOBEDIENTEM ET NOXIVM CIVEM MVLTA COERCETO,
Cic. Leg. 3, 3, 6 (araneus) aculeo noxius, Plin. 9, 48, 72, § 155:afflatus maris (opp. utiles),
id. 17, 4, 2, § 24:tela,
Ov. Tr. 5, 10, 22:terrae halitus,
Quint. 7, 2, 3:lingua,
Mart. 2, 61, 7:aves,
rapacious, id. 10, 5, 12:crimina,
Verg. A. 7, 326. —Guilty, culpable, criminal: dictum oportuit. Lys. Non possum, ita instas;(β).urges quasi pro noxio,
Plaut. Merc. 4, 3, 25:nobilitas,
Sall. J. 42:qui citati non affuerant, noxios judicavit,
Liv. 39, 41: corda, Ov. M. 10, 351:omnibus omnium rerum noxior,
Sen. Clem. 1, 13, 2: reducto comā capite, ceu noxii solent, culprits, criminals (esp. those condemned to be thrown to wild beasts), Suet. Vit. 17; id. Calig. 27; id. Claud. 34; id. Ner. 12.—With abl.:(γ).Falisci, eodem noxii crimine,
Liv. 7, 20, 9. —With gen.:A.noxius conjurationis,
Tac. A. 5, 11:facinoris,
Dig. 29, 5, 3, § 12.— Esp. as subst.: noxĭa, ae, f., hurt, harm, damage, injury (class.; syn. noxa).Lit.: noxia, ut Serv. Sulpicius Rufus ait, damnum significat, apud poëtas autem et oratores ponitur pro culpā, at noxa peccatum, aut pro peccato poenam, Paul. ex Fest. p. 174 Müll.:B.in re incipiundā ad defendendam noxiam,
Ter. Phorm. 1, 4, 48:si ab eo fides sibi data esset, haud futurum noxiae futurum,
Liv. 8, 18, 4:sive ullius eorum quos oderat noxia,
id. 41, 23, 14:veneficiorum noxia,
Plin. 21, 17, 68, § 108:vini,
id. 14, 16, 19, § 100.—Transf., an injurious act, a fault, offence, trespass:noxa est corpus, quod nocuit id est servus: noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,
Just. Inst. 4, 8, 1:Tranioni remitte, quaeso, hanc noxiam causā meā,
Plaut. Most. 5, 2, 47:manufestum teneo in noxiā,
id. Merc. 4, 3, 31:noxiā carere,
id. Bacch. 4, 9, 87:noxiis vacuum esse,
id. Merc. 5, 4, 23:in noxiā esse,
id. ib. 4, 3, 30:amicum castigare ob meritam noxiam,
id. Trin. 1, 1, 1 and 4:quod in minimis noxiis et in his levioribus peccatis id primum quaeritur, quae causa maleficii fuerit,
Cic. Rosc. Am. 22, 62:si qua clades incidisset, desertori magis, quam deserto noxiae fore,
the blame would fall on, Liv. 10, 19: metum prorsus et noxiam conscientiae pro foedere haberi, fear and guilt served the participants as an agreement, i. e. brought them to an agreement, Tac. A. 6, 4. —Hence, adv.: noxĭē (post-class.), injuriously, perniciously:multos petulca confoderat,
Sulp. Sev. Dial. 2, 9; Aug. Conf. 1, 7. -
70 noxius
noxĭus, a, um, adj. ( comp. noxior, Sen. Clem. 1, 13, 2 dub.; al. obnoxior.— Sup. noxissimus or noxiissimus, Sen. Clem. 1, 26, 3 dub.; better, noxiosissimus) [id.].I.Hurtful, harmful, injurious, noxious (used by Cic. only in archaic lang.; v. the foll.):II.MAGISTRATVS NECOBEDIENTEM ET NOXIVM CIVEM MVLTA COERCETO,
Cic. Leg. 3, 3, 6 (araneus) aculeo noxius, Plin. 9, 48, 72, § 155:afflatus maris (opp. utiles),
id. 17, 4, 2, § 24:tela,
Ov. Tr. 5, 10, 22:terrae halitus,
Quint. 7, 2, 3:lingua,
Mart. 2, 61, 7:aves,
rapacious, id. 10, 5, 12:crimina,
Verg. A. 7, 326. —Guilty, culpable, criminal: dictum oportuit. Lys. Non possum, ita instas;(β).urges quasi pro noxio,
Plaut. Merc. 4, 3, 25:nobilitas,
Sall. J. 42:qui citati non affuerant, noxios judicavit,
Liv. 39, 41: corda, Ov. M. 10, 351:omnibus omnium rerum noxior,
Sen. Clem. 1, 13, 2: reducto comā capite, ceu noxii solent, culprits, criminals (esp. those condemned to be thrown to wild beasts), Suet. Vit. 17; id. Calig. 27; id. Claud. 34; id. Ner. 12.—With abl.:(γ).Falisci, eodem noxii crimine,
Liv. 7, 20, 9. —With gen.:A.noxius conjurationis,
Tac. A. 5, 11:facinoris,
Dig. 29, 5, 3, § 12.— Esp. as subst.: noxĭa, ae, f., hurt, harm, damage, injury (class.; syn. noxa).Lit.: noxia, ut Serv. Sulpicius Rufus ait, damnum significat, apud poëtas autem et oratores ponitur pro culpā, at noxa peccatum, aut pro peccato poenam, Paul. ex Fest. p. 174 Müll.:B.in re incipiundā ad defendendam noxiam,
Ter. Phorm. 1, 4, 48:si ab eo fides sibi data esset, haud futurum noxiae futurum,
Liv. 8, 18, 4:sive ullius eorum quos oderat noxia,
id. 41, 23, 14:veneficiorum noxia,
Plin. 21, 17, 68, § 108:vini,
id. 14, 16, 19, § 100.—Transf., an injurious act, a fault, offence, trespass:noxa est corpus, quod nocuit id est servus: noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,
Just. Inst. 4, 8, 1:Tranioni remitte, quaeso, hanc noxiam causā meā,
Plaut. Most. 5, 2, 47:manufestum teneo in noxiā,
id. Merc. 4, 3, 31:noxiā carere,
id. Bacch. 4, 9, 87:noxiis vacuum esse,
id. Merc. 5, 4, 23:in noxiā esse,
id. ib. 4, 3, 30:amicum castigare ob meritam noxiam,
id. Trin. 1, 1, 1 and 4:quod in minimis noxiis et in his levioribus peccatis id primum quaeritur, quae causa maleficii fuerit,
Cic. Rosc. Am. 22, 62:si qua clades incidisset, desertori magis, quam deserto noxiae fore,
the blame would fall on, Liv. 10, 19: metum prorsus et noxiam conscientiae pro foedere haberi, fear and guilt served the participants as an agreement, i. e. brought them to an agreement, Tac. A. 6, 4. —Hence, adv.: noxĭē (post-class.), injuriously, perniciously:multos petulca confoderat,
Sulp. Sev. Dial. 2, 9; Aug. Conf. 1, 7. -
71 rapinatio
răpīnātĭo, ōnis, f. [1. rapina], plundering, rapine, pillage: rapinationes facere, M. Aur. ap. Front. 2, 15. -
72 rapio
răpĭo, pŭi, ptum, 3 (old perf. subj. rapsit, Cic. Leg. 2, 9, 22; part. perf. fem. ex raptabus, Gell. ap. Charis. p. 39 P.), v. a. [root harp; Gr. harpê, a bird of prey, harpagê, harpazô; Lat. rapidus, rapax, rapina, etc.; cf. Sanscr. lup-, lumpāmi, rumpo; Gr. lupê], to seize and carry off, to snatch, tear, drag, draw, or hurry away, = violenter sive celeriter capio (freq. and class.; in Cæs. not at all, and in Cic. mostly in the trop. signif.; cf.: ago, fero, traho, capio, sumo).I.Lit.A.In gen., Plaut. Rud. 3, 6, 15; 30; 31:B.quo rapitis me? quo fertis me?
id. Men. 5, 7, 10; cf. Verg. A. 6, 845; Ov. M. 9, 121:quo me cunque rapit tempestas?
Hor. Ep. 1, 1, 15; cf. id. C. 3, 25, 1:sumasne pudenter an rapias,
snatch, id. Ep. 1, 17, 45; cf. id. S. 1, 5, 76:hostes vivos rapere soleo ex acie: ex hoc nomen mihi est (sc. Harpax),
Plaut. Ps. 2, 2, 60:te ex lustris uxor,
id. As. 5, 2, 84:volucri spe et cogitatione rapi a domo,
Cic. Rep. 2, 4, 7:ab aede rapuit funale,
Ov. M. 12, 247:torrem ab aris,
id. ib. 12, 271:deque sinu matris ridentem... Learchum... rapit,
id. ib. 4, 516 (for which, simply sinu, id. ib. 13, 450):hastam, de vulnere,
id. ib. 5, 137:telum,
Verg. A. 10, 486:repagula de posti,
Ov. M. 5, 120:(frondes) altā rapit arbore ventus,
id. ib. 3, 730:vi atque ingratis... rapiam te domum,
Plaut. Mil. 2, 5, 40:aliquem sublimem domum,
id. As. 5, 2, 18; cf.:sublimem,
id. Mil. 5, 1; id. Men. 5, 7, 6; Ter. And. 5, 2, 20:commeatum in naves rapiunt,
Liv. 41, 3:aliquem in jus,
Plaut. Rud. 3, 6, 21; so,in jus,
id. Poen. 5, 5, 56; Hor. S. 1, 9, 77; 2, 3, 72; cf.:in jus ad regem,
Liv. 1, 26:in carcerem,
Suet. Tib. 11; 61:aliquem ad cornuficem,
Plaut. Poen. 1, 2, 156; id. Bacch. 4, 4, 37:ad praetorem,
id. Aul. 4, 10, 30:ad supplicium ob facinus,
Cic. de Or. 2, 59, 238:ad mortem,
id. Verr. 2, 5, 52, § 138; id. Cat. 1, 10, 27:ad tortorem,
id. Tusc. 5, 5, 13:ad poenam,
Suet. Claud. 10; 37; id. Vit. 14:ad consulem,
Liv. 10, 20:matres, virgines, pueros ad stuprum,
id. 26, 13:teneram virginem ad virum,
Cat. 61, 3 (cf.:rapi simulatur virgo ex gremio matris, aut, si ea non est, ex proximā necessitudine, cum ad virum traditur, quod videlicet ea res feliciter Romulo cessit,
Fest. p. 289 Müll.):illum (sc. lembum) in praeceps prono rapit alveus amni,
Verg. G. 1, 203:nec variis obsita frondibus Sub divum rapiam,
drag into open day, Hor. C. 1, 18, 13. — Poet.:Nasonis carmina rapti,
i. e. torn from his home, borne far away, Ov. P. 4, 16, 1; cf. id. H. 13, 9; Stat. S. 3, 5, 6. —With the idea of swiftness predominating:2.Turnus rapit Totam aciem in Teucros,
Verg. A. 10, 308:rapit agmina ductor,
Luc. 1, 228:agmina cursu,
Sil. 7, 116:legiones,
Plin. Pan. 14:curru rapi,
Sil. 1, 134:quattuor hinc rapimur raedis,
Hor. S. 1, 5, 86:Notus rapit biremes,
Sil. 17, 276:carinas venti rapuere,
Luc. 3, 46:rapit per aequora navem,
hurries it away, Verg. A. 10, 660; cf.:ventis per aequora,
Ov. M. 14, 470:missos currus,
Hor. S. 1, 1, 114:pedes quo te rapiunt,
id. C. 3, 11, 49:arma rapiat juventus,
snatch up, Verg. A. 7, 340; so,arma,
Ov. M. 2, 603:arma manu,
Verg. A. 8, 220:bipennem dextrā,
id. ib. 11, 651:cingula,
id. ib. 9, 364.—With reflex. pron., to hasten, hurry, tear one ' s self, etc.:C.ocius hinc te Ni rapis,
Hor. S. 2, 7, 118; cf. Ov. Am. 3, 5, 29:se ad caedem optimi cujusque,
Cic. Phil. 13, 8, 18.—In partic.1.To carry off by force; to seize, rob, ravish; to plunder, ravage, lay waste, take by assault, carry by force, etc. (very freq.; cf.(α).praedor),
Plaut. Men. 1, 3, 11:erat ei vivendum latronum ritu, ut tantum haberet, quantum rapere potuisset,
Cic. Phil. 2, 25, 62:tamquam pilam rapiunt inter se rei publicae statum tyranm ab regibus,
id. Rep. 1, 44, 68:virgines rapi jussit... quae raptae erant, etc.,
id. ib. 2, 7, 12; 2, 8, 14; so,virgines,
to carry off, abduct, Sall. C. 51, 9; Liv. 1, 9; Quint. 7, 7, 3; 9, 2, 70; Hor. C. 2, 4, 8; Ov. M. 12, 225; id. A. A. 1, 680:raptus a dis Ganymedes,
Cic. Tusc. 1, 26, 65:ab Idā,
Hor. C. 3, 20, 16:omne sacrum rapiente dextrā,
id. ib. 3, 3, 52:alii rapiunt incensa feruntque Pergama,
pillage and plunder, Verg. A. 2, 374 (the Homeric agousi kai pherousi; for which, in prose, ferre et agere; v. ago); cf.:rapturus moenia Romae,
Luc. 3, 99:Theumeson,
to seize by force, Stat. Th. 4, 370:Armeniam,
to plunder, lay waste, Tac. A. 13, 6:Karthaginem,
Sil. 15, 401:urbem,
Stat. Th. 7, 599:raptas ad litora vertere praedas,
Verg. A. 1, 528.— Absol.:rapio propalam,
Plaut. Ep. 1, 1, 10:ut Spartae, rapere ubi pueri et clepere discunt,
Cic. Rep. 4, 5, 11 (Non. 20, 14):agunt, rapiunt, tenent,
id. Rep. 3, 33, 45 Mos.; cf.along with trahere,
Sall. C. 11, 4; id. J. 41, 5;with congerere, auferre,
Mart. 8, 44, 9.— With the idea of rapidity predominating: castra urbesque primo impetu rapere, to conquer rapidly (= raptim capere), Liv. 6, 23, 5 Drak.; so,castra,
Flor. 3, 20, 4; 4, 12, 34:Bithyniam,
id. 3, 5, 6:Hispaniam,
id. 2, 17, 6:arces,
Luc. 6, 14.— Part. perf. subst.rapta, ae, f., the ravished one, the seduced:(β).gratus raptae raptor fuit,
Ov. A. A. 1, 680; id. H. 5, 97; 13, 55; 16, 339; id. F. 4, 607.—raptum, i, n., the plunder, that which is stolen:2.rapto vivere,
to live by robbery, Liv. 7, 25 fin.; 22, 39; 28, 24: Quint. 3, 7, 24; Sen. Ep. 70 fin.; Curt. 3, 10 fin.; Just. 41, 4, 7; Verg. A. 7, 749; Ov. M. 11, 291; id. Tr. 5, 10, 16;for which: ex rapto vivere,
id. M. 1, 144; so,rapto gaudere,
Liv. 29, 6, 3 Drak.:rapto potiri,
Verg. A. 4, 217:rapto uti,
Vell. 2, 73, 3:sine rapto vivere,
id. 2, 32 fin. —To cut off, mutilate ( poet.):3.caput,
Sil. 15, 807:ora gladio,
id. 7, 704:rapuit non dente ferarum,
Luc. 10, 517.—To carry off suddenly or prematurely by death, to snatch away ( poet. and in post-Aug. prose):II.improvisa leti Vis rapuit rapietque gentes,
Hor. C. 2, 13, 20; so id. ib. 2, 17, 5; 4, 2, 21; id. Ep. 1, 14, 7; Verg. A. 6, 428; Ov. P. 4, 11, 5; Stat. S. 2, 1, 208; 5, 3, 16; Plin. 7, 8, 6, § 46; Suet. Calig. 7; Just. 2, 2, 13 (but Liv. 3, 50, 8: fato erepta, v. Drak.)— Absol.:et labor et durae rapit inclementia mortis,
i. e. hurries on, Verg. G. 3, 68:RAPTA EST = obiit,
Inscr. Orell. 4475.Transf. ( poet.), of any action or motion which resembles seizing, snatching, etc.:III.flammanm,
to catch quickly, Verg. A. 1, 176; Ov. M. 3, 374; cf.:incendia,
id. ib. 15, 350: nigrum colorem, to take or assume quickly, id. ib. 7, 289; cf.:vim monstri,
id. ib. 4, 744;and v. III.: Halesus Turno feroces Mille rapit populos,
leads hastily on, Verg. A. 7, 725; cf. id. ib. 10, 178: rapiuntque ruuntque; Litora deseruere, take hold, seize in haste (the cables, etc.), id. ib. 4, 581; cf.:scalas, Auct. B. Alex. 20, 4.—Of the gliding movement of a serpent nec rapit immensos orbes per humum,
sweeps along, Verg. G. 2, 153:pars densa ferarum Tecta rapit,
i. e. range quickly through, Verg. A. 6, 8 Heyne; cf.:acrior et campum sonipes rapit,
Stat. Th. 5, 3.Trop.A.In gen., to snatch, force, or hurry away:B.fertur quasi torrens oratio, quamvis multa cujusquemodi rapiat,
Cic. Fin. 2, 1, 3:ipsae res verba rapiunt,
carry along with them, id. ib. 3, 5, 19: aspice me quanto rapiat Fortuna periclo, carries away (the figure taken from a storm at sea), Prop. 1, 15, 3:aliquem in deteriorem viam,
Plaut. Trin. 3, 2, 54; cf.:(comoediam) in pejorem partem,
i. e. to put a bad construction upon, to misconstrue, misrepresent, Ter. Ad. prol. 3: consilium meum in contrariam partem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 2:aliquem in invidiam,
Cic. Agr. 3, 2, 7:opinionibus vulgi rapimur in errorem,
id. Leg. 2, 17, 43:si quis in adversum rapiat casusve deusve,
Verg. A. 9, 211; Cic. Tusc. 5, 5, 13:cum aliqua his ampla et honesta res objecta est, totos ad se convertit et rapit,
seizes upon, appropriates, id. Off. 2, 10, 37; cf.:commoda ad se,
id. ib. 3, 5, 22:victoriae gloriam in se,
Liv. 33, 11 fin.:almum Quae rapit hora diem,
snatches away, Hor. C. 4, 7, 8; cf.:simul tecum solatia rapta,
Verg. E. 9, 18:impetus rapit huc, rapit illuc,
Stat. Th. 12, 794.—In partic.1.To carry along or away with passion, to transport, ravish, captivate; and with a designation of the limit, to carry or hurry away, to attract strongly to any thing (usually in a bad sense):2.impetu raptus,
Quint. 7, 2, 44:judicem rapere,
id. 6, 2, 3; cf. id. 10, 1, 110; 12, 10, 61:praedae ac rapinarum cupiditas caeca te rapiebat,
Cic. Pis. 24, 57:amentiā rapi,
id. Fam. 16, 12, 2:furorne caecus, an rapit vis acrior, An culpa?
Hor. Epod. 7, 13; cf.:in medias res auditorem,
id. A. P. 149:utraque forma rapit,
Prop. 2, 25 (3, 20), 44:quem (sc. leonem) cruenta Per medias rapit ira caedes,
Hor. C. 3, 2, 12:rapit omnes ira,
Sil. 14, 299: hormê, quae hominem huc et illuc rapit, Cic. Off. 1, 28 fin.; cf. Verg. A. 4, 286; 8, 21:ad quas (res) plerique inflammati aviditate rapiuntur,
Cic. Off. 2, 11, 38:animus cupidine caecus ad inceptum scelus rapiebat,
Sall. J. 25, 7:ea (cupiditas) ad oppugnandam Capuam rapit,
Liv. 7, 30 et saep.—In a good sense:qui ad divinarum rerum cognitionem curā omni studioque rapiantur,
Cic. Div. 1, 49, 111:rapi ad opes augendas generis humani,
id. Rep. 1, 2, 3. — Poet., with inf. (for ad aliquid):(mundus) rapit aetherios per carmina pandere census,
Manil. 1, 12.—To seize by violence, to snatch, steal ( poet.): Hippodameam raptis nactu'st nuptiis, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 (Trag. v. 398 Vahl.):3.oscula,
Hor. C. 2, 12, 28; Tib. 1, 4, 53; 55; [p. 1524] 1, 8, 58; cf.:Venerem incertam,
Hor. S. 1, 3, 109; cf.:sed rapiat sitiens Venerem,
but may eagerly seize upon, Verg. G. 3, 137:illicitas voluptates,
Tac. H. 3, 41:spem adoptionis acrius in dies,
id. ib. 1, 13 fin.:quo facinore dominationem raptum ierit expediam,
id. A. 4, 1; cf. id. H. 2, 6.—With the idea of rapidity or haste predominating, to snatch, seize, or lay hold of quickly, to hasten, precipitate ( poet.; in prose only since the Aug. per.): vive, Ulixes, dum licet: Oculis postremum lumen radiatum rape: non dixit cape, non pete; haberet enim moram sperantis diutius sese victurum;4.sed rape,
Cic. de Or. 3, 40, 162 (from an old poet.):rapiamus, amici, Occasionem de die,
Hor. Epod. 13, 3; so,occasionem,
Juv. 15, 39:viam,
to hasten, Ov. H. 19, 74 Loers; cf.iter,
Sil. 12, 471:gressus,
Luc. 3, 116:cursus,
id. 5, 403:letum,
id. 4, 345:bellum,
to wage suddenly, id. 5, 403:nefas,
to hasten, precipitate, id. 10, 428:ut limis rapias, quid prima secundo Cera velit versu,
may hastily note, Hor. S. 2, 5, 53 al. —In prose:raptae prope inter arma nuptiae,
Liv. 30, 14, 2 Drak.:repente impetu facto transitum rapuit,
Front. Strat. 1, 4, 8:inter rapienda momenta periculorum communium,
Amm. 18, 7, 7 et saep.—In late Lat., to strive for in purchasing:exemplaria litterarum certatim,
Hier. Ep. 57, 2:librum totā certatim urbe,
Sulp. Sev. Dial. 1, 23. -
73 rapta
răpĭo, pŭi, ptum, 3 (old perf. subj. rapsit, Cic. Leg. 2, 9, 22; part. perf. fem. ex raptabus, Gell. ap. Charis. p. 39 P.), v. a. [root harp; Gr. harpê, a bird of prey, harpagê, harpazô; Lat. rapidus, rapax, rapina, etc.; cf. Sanscr. lup-, lumpāmi, rumpo; Gr. lupê], to seize and carry off, to snatch, tear, drag, draw, or hurry away, = violenter sive celeriter capio (freq. and class.; in Cæs. not at all, and in Cic. mostly in the trop. signif.; cf.: ago, fero, traho, capio, sumo).I.Lit.A.In gen., Plaut. Rud. 3, 6, 15; 30; 31:B.quo rapitis me? quo fertis me?
id. Men. 5, 7, 10; cf. Verg. A. 6, 845; Ov. M. 9, 121:quo me cunque rapit tempestas?
Hor. Ep. 1, 1, 15; cf. id. C. 3, 25, 1:sumasne pudenter an rapias,
snatch, id. Ep. 1, 17, 45; cf. id. S. 1, 5, 76:hostes vivos rapere soleo ex acie: ex hoc nomen mihi est (sc. Harpax),
Plaut. Ps. 2, 2, 60:te ex lustris uxor,
id. As. 5, 2, 84:volucri spe et cogitatione rapi a domo,
Cic. Rep. 2, 4, 7:ab aede rapuit funale,
Ov. M. 12, 247:torrem ab aris,
id. ib. 12, 271:deque sinu matris ridentem... Learchum... rapit,
id. ib. 4, 516 (for which, simply sinu, id. ib. 13, 450):hastam, de vulnere,
id. ib. 5, 137:telum,
Verg. A. 10, 486:repagula de posti,
Ov. M. 5, 120:(frondes) altā rapit arbore ventus,
id. ib. 3, 730:vi atque ingratis... rapiam te domum,
Plaut. Mil. 2, 5, 40:aliquem sublimem domum,
id. As. 5, 2, 18; cf.:sublimem,
id. Mil. 5, 1; id. Men. 5, 7, 6; Ter. And. 5, 2, 20:commeatum in naves rapiunt,
Liv. 41, 3:aliquem in jus,
Plaut. Rud. 3, 6, 21; so,in jus,
id. Poen. 5, 5, 56; Hor. S. 1, 9, 77; 2, 3, 72; cf.:in jus ad regem,
Liv. 1, 26:in carcerem,
Suet. Tib. 11; 61:aliquem ad cornuficem,
Plaut. Poen. 1, 2, 156; id. Bacch. 4, 4, 37:ad praetorem,
id. Aul. 4, 10, 30:ad supplicium ob facinus,
Cic. de Or. 2, 59, 238:ad mortem,
id. Verr. 2, 5, 52, § 138; id. Cat. 1, 10, 27:ad tortorem,
id. Tusc. 5, 5, 13:ad poenam,
Suet. Claud. 10; 37; id. Vit. 14:ad consulem,
Liv. 10, 20:matres, virgines, pueros ad stuprum,
id. 26, 13:teneram virginem ad virum,
Cat. 61, 3 (cf.:rapi simulatur virgo ex gremio matris, aut, si ea non est, ex proximā necessitudine, cum ad virum traditur, quod videlicet ea res feliciter Romulo cessit,
Fest. p. 289 Müll.):illum (sc. lembum) in praeceps prono rapit alveus amni,
Verg. G. 1, 203:nec variis obsita frondibus Sub divum rapiam,
drag into open day, Hor. C. 1, 18, 13. — Poet.:Nasonis carmina rapti,
i. e. torn from his home, borne far away, Ov. P. 4, 16, 1; cf. id. H. 13, 9; Stat. S. 3, 5, 6. —With the idea of swiftness predominating:2.Turnus rapit Totam aciem in Teucros,
Verg. A. 10, 308:rapit agmina ductor,
Luc. 1, 228:agmina cursu,
Sil. 7, 116:legiones,
Plin. Pan. 14:curru rapi,
Sil. 1, 134:quattuor hinc rapimur raedis,
Hor. S. 1, 5, 86:Notus rapit biremes,
Sil. 17, 276:carinas venti rapuere,
Luc. 3, 46:rapit per aequora navem,
hurries it away, Verg. A. 10, 660; cf.:ventis per aequora,
Ov. M. 14, 470:missos currus,
Hor. S. 1, 1, 114:pedes quo te rapiunt,
id. C. 3, 11, 49:arma rapiat juventus,
snatch up, Verg. A. 7, 340; so,arma,
Ov. M. 2, 603:arma manu,
Verg. A. 8, 220:bipennem dextrā,
id. ib. 11, 651:cingula,
id. ib. 9, 364.—With reflex. pron., to hasten, hurry, tear one ' s self, etc.:C.ocius hinc te Ni rapis,
Hor. S. 2, 7, 118; cf. Ov. Am. 3, 5, 29:se ad caedem optimi cujusque,
Cic. Phil. 13, 8, 18.—In partic.1.To carry off by force; to seize, rob, ravish; to plunder, ravage, lay waste, take by assault, carry by force, etc. (very freq.; cf.(α).praedor),
Plaut. Men. 1, 3, 11:erat ei vivendum latronum ritu, ut tantum haberet, quantum rapere potuisset,
Cic. Phil. 2, 25, 62:tamquam pilam rapiunt inter se rei publicae statum tyranm ab regibus,
id. Rep. 1, 44, 68:virgines rapi jussit... quae raptae erant, etc.,
id. ib. 2, 7, 12; 2, 8, 14; so,virgines,
to carry off, abduct, Sall. C. 51, 9; Liv. 1, 9; Quint. 7, 7, 3; 9, 2, 70; Hor. C. 2, 4, 8; Ov. M. 12, 225; id. A. A. 1, 680:raptus a dis Ganymedes,
Cic. Tusc. 1, 26, 65:ab Idā,
Hor. C. 3, 20, 16:omne sacrum rapiente dextrā,
id. ib. 3, 3, 52:alii rapiunt incensa feruntque Pergama,
pillage and plunder, Verg. A. 2, 374 (the Homeric agousi kai pherousi; for which, in prose, ferre et agere; v. ago); cf.:rapturus moenia Romae,
Luc. 3, 99:Theumeson,
to seize by force, Stat. Th. 4, 370:Armeniam,
to plunder, lay waste, Tac. A. 13, 6:Karthaginem,
Sil. 15, 401:urbem,
Stat. Th. 7, 599:raptas ad litora vertere praedas,
Verg. A. 1, 528.— Absol.:rapio propalam,
Plaut. Ep. 1, 1, 10:ut Spartae, rapere ubi pueri et clepere discunt,
Cic. Rep. 4, 5, 11 (Non. 20, 14):agunt, rapiunt, tenent,
id. Rep. 3, 33, 45 Mos.; cf.along with trahere,
Sall. C. 11, 4; id. J. 41, 5;with congerere, auferre,
Mart. 8, 44, 9.— With the idea of rapidity predominating: castra urbesque primo impetu rapere, to conquer rapidly (= raptim capere), Liv. 6, 23, 5 Drak.; so,castra,
Flor. 3, 20, 4; 4, 12, 34:Bithyniam,
id. 3, 5, 6:Hispaniam,
id. 2, 17, 6:arces,
Luc. 6, 14.— Part. perf. subst.rapta, ae, f., the ravished one, the seduced:(β).gratus raptae raptor fuit,
Ov. A. A. 1, 680; id. H. 5, 97; 13, 55; 16, 339; id. F. 4, 607.—raptum, i, n., the plunder, that which is stolen:2.rapto vivere,
to live by robbery, Liv. 7, 25 fin.; 22, 39; 28, 24: Quint. 3, 7, 24; Sen. Ep. 70 fin.; Curt. 3, 10 fin.; Just. 41, 4, 7; Verg. A. 7, 749; Ov. M. 11, 291; id. Tr. 5, 10, 16;for which: ex rapto vivere,
id. M. 1, 144; so,rapto gaudere,
Liv. 29, 6, 3 Drak.:rapto potiri,
Verg. A. 4, 217:rapto uti,
Vell. 2, 73, 3:sine rapto vivere,
id. 2, 32 fin. —To cut off, mutilate ( poet.):3.caput,
Sil. 15, 807:ora gladio,
id. 7, 704:rapuit non dente ferarum,
Luc. 10, 517.—To carry off suddenly or prematurely by death, to snatch away ( poet. and in post-Aug. prose):II.improvisa leti Vis rapuit rapietque gentes,
Hor. C. 2, 13, 20; so id. ib. 2, 17, 5; 4, 2, 21; id. Ep. 1, 14, 7; Verg. A. 6, 428; Ov. P. 4, 11, 5; Stat. S. 2, 1, 208; 5, 3, 16; Plin. 7, 8, 6, § 46; Suet. Calig. 7; Just. 2, 2, 13 (but Liv. 3, 50, 8: fato erepta, v. Drak.)— Absol.:et labor et durae rapit inclementia mortis,
i. e. hurries on, Verg. G. 3, 68:RAPTA EST = obiit,
Inscr. Orell. 4475.Transf. ( poet.), of any action or motion which resembles seizing, snatching, etc.:III.flammanm,
to catch quickly, Verg. A. 1, 176; Ov. M. 3, 374; cf.:incendia,
id. ib. 15, 350: nigrum colorem, to take or assume quickly, id. ib. 7, 289; cf.:vim monstri,
id. ib. 4, 744;and v. III.: Halesus Turno feroces Mille rapit populos,
leads hastily on, Verg. A. 7, 725; cf. id. ib. 10, 178: rapiuntque ruuntque; Litora deseruere, take hold, seize in haste (the cables, etc.), id. ib. 4, 581; cf.:scalas, Auct. B. Alex. 20, 4.—Of the gliding movement of a serpent nec rapit immensos orbes per humum,
sweeps along, Verg. G. 2, 153:pars densa ferarum Tecta rapit,
i. e. range quickly through, Verg. A. 6, 8 Heyne; cf.:acrior et campum sonipes rapit,
Stat. Th. 5, 3.Trop.A.In gen., to snatch, force, or hurry away:B.fertur quasi torrens oratio, quamvis multa cujusquemodi rapiat,
Cic. Fin. 2, 1, 3:ipsae res verba rapiunt,
carry along with them, id. ib. 3, 5, 19: aspice me quanto rapiat Fortuna periclo, carries away (the figure taken from a storm at sea), Prop. 1, 15, 3:aliquem in deteriorem viam,
Plaut. Trin. 3, 2, 54; cf.:(comoediam) in pejorem partem,
i. e. to put a bad construction upon, to misconstrue, misrepresent, Ter. Ad. prol. 3: consilium meum in contrariam partem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 2:aliquem in invidiam,
Cic. Agr. 3, 2, 7:opinionibus vulgi rapimur in errorem,
id. Leg. 2, 17, 43:si quis in adversum rapiat casusve deusve,
Verg. A. 9, 211; Cic. Tusc. 5, 5, 13:cum aliqua his ampla et honesta res objecta est, totos ad se convertit et rapit,
seizes upon, appropriates, id. Off. 2, 10, 37; cf.:commoda ad se,
id. ib. 3, 5, 22:victoriae gloriam in se,
Liv. 33, 11 fin.:almum Quae rapit hora diem,
snatches away, Hor. C. 4, 7, 8; cf.:simul tecum solatia rapta,
Verg. E. 9, 18:impetus rapit huc, rapit illuc,
Stat. Th. 12, 794.—In partic.1.To carry along or away with passion, to transport, ravish, captivate; and with a designation of the limit, to carry or hurry away, to attract strongly to any thing (usually in a bad sense):2.impetu raptus,
Quint. 7, 2, 44:judicem rapere,
id. 6, 2, 3; cf. id. 10, 1, 110; 12, 10, 61:praedae ac rapinarum cupiditas caeca te rapiebat,
Cic. Pis. 24, 57:amentiā rapi,
id. Fam. 16, 12, 2:furorne caecus, an rapit vis acrior, An culpa?
Hor. Epod. 7, 13; cf.:in medias res auditorem,
id. A. P. 149:utraque forma rapit,
Prop. 2, 25 (3, 20), 44:quem (sc. leonem) cruenta Per medias rapit ira caedes,
Hor. C. 3, 2, 12:rapit omnes ira,
Sil. 14, 299: hormê, quae hominem huc et illuc rapit, Cic. Off. 1, 28 fin.; cf. Verg. A. 4, 286; 8, 21:ad quas (res) plerique inflammati aviditate rapiuntur,
Cic. Off. 2, 11, 38:animus cupidine caecus ad inceptum scelus rapiebat,
Sall. J. 25, 7:ea (cupiditas) ad oppugnandam Capuam rapit,
Liv. 7, 30 et saep.—In a good sense:qui ad divinarum rerum cognitionem curā omni studioque rapiantur,
Cic. Div. 1, 49, 111:rapi ad opes augendas generis humani,
id. Rep. 1, 2, 3. — Poet., with inf. (for ad aliquid):(mundus) rapit aetherios per carmina pandere census,
Manil. 1, 12.—To seize by violence, to snatch, steal ( poet.): Hippodameam raptis nactu'st nuptiis, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 (Trag. v. 398 Vahl.):3.oscula,
Hor. C. 2, 12, 28; Tib. 1, 4, 53; 55; [p. 1524] 1, 8, 58; cf.:Venerem incertam,
Hor. S. 1, 3, 109; cf.:sed rapiat sitiens Venerem,
but may eagerly seize upon, Verg. G. 3, 137:illicitas voluptates,
Tac. H. 3, 41:spem adoptionis acrius in dies,
id. ib. 1, 13 fin.:quo facinore dominationem raptum ierit expediam,
id. A. 4, 1; cf. id. H. 2, 6.—With the idea of rapidity or haste predominating, to snatch, seize, or lay hold of quickly, to hasten, precipitate ( poet.; in prose only since the Aug. per.): vive, Ulixes, dum licet: Oculis postremum lumen radiatum rape: non dixit cape, non pete; haberet enim moram sperantis diutius sese victurum;4.sed rape,
Cic. de Or. 3, 40, 162 (from an old poet.):rapiamus, amici, Occasionem de die,
Hor. Epod. 13, 3; so,occasionem,
Juv. 15, 39:viam,
to hasten, Ov. H. 19, 74 Loers; cf.iter,
Sil. 12, 471:gressus,
Luc. 3, 116:cursus,
id. 5, 403:letum,
id. 4, 345:bellum,
to wage suddenly, id. 5, 403:nefas,
to hasten, precipitate, id. 10, 428:ut limis rapias, quid prima secundo Cera velit versu,
may hastily note, Hor. S. 2, 5, 53 al. —In prose:raptae prope inter arma nuptiae,
Liv. 30, 14, 2 Drak.:repente impetu facto transitum rapuit,
Front. Strat. 1, 4, 8:inter rapienda momenta periculorum communium,
Amm. 18, 7, 7 et saep.—In late Lat., to strive for in purchasing:exemplaria litterarum certatim,
Hier. Ep. 57, 2:librum totā certatim urbe,
Sulp. Sev. Dial. 1, 23.
См. также в других словарях:
Räpina — Staat: Estland Kreis … Deutsch Wikipedia
rapina — s.f. [dal lat. rapina ]. 1. (giur.) [azione di impossessarsi, mediante violenza o minaccia, di cose altrui: commettere, subire una r. a mano armata ] ▶◀ ‖ borseggio, furto, scippo. 2. (estens.) [azione di impossessarsi ingiustamente di beni… … Enciclopedia Italiana
rapiña — sustantivo femenino 1. (no contable) Robo o saqueo: Esos maleantes vivían de la rapiña. Frases y locuciones 1. ave rapaz* o ave de presa / rapiña … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
rapina — (Del lat. rapīna). f. desus. rapiña … Diccionario de la lengua española
rapiña — (De rapina). f. Robo, expoliación o saqueo que se ejecuta arrebatando con violencia. ☛ V. ave de rapiña … Diccionario de la lengua española
rapina — s. f. 1. Roubo violento. 2. Extorsão, traficância, vigilância. 3. Rapinagem; usura. 4. [Figurado] Pessoa que vive de extorsões. 5. ave de rapina: ave carnívora … Dicionário da Língua Portuguesa
rapina — rapína ž DEFINICIJA pravn. zast. silovito otimanje; pljačka, grabež ETIMOLOGIJA lat. rapina … Hrvatski jezični portal
Rapīna — (lat.), so v.w. Raub … Pierer's Universal-Lexikon
rapina — index pillage, plunder, robbery Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
RAPINA — furtum impudenter ac vi factum, IC. definitur cuius actio simul rem et poenam persequebatur, Iustinian. Quamobrem formula erat: Aio maevium vi vestem mihi eripuisse, atque, eius rei nomine, eum quadruplum mihi dare oportere. Ioh. Rosin. Antipq.… … Hofmann J. Lexicon universale
rapina — ra·pì·na s.f. 1a. AU TS dir.pen. reato commesso da chi, per procurare a sé o ad altri un ingiusto profitto, si impossessa, mediante uso di violenza alla persona o minaccia, di un bene mobile sottraendolo a chi lo detiene: fare, commettere, subire … Dizionario italiano