-
41 fons
fons, fontis, m. [root in Gr. cheWô, cheusô, to pour, chuma, choê, etc.; Lat. fundo, futtilis. Fons, i. e. stem font, for fovont = cheWont-; cf. Varr. L. L. 5, § 123 Müll.; and Paul. ex Fest. p. 84], a spring, fountain, well-source (syn.: scaturigo, puteus).I.Lit.:B.late parvus aquaï Prata riget fons,
Lucr. 5, 603:fons dulcis aquaï,
id. 6, 890:fons aquae dulcis, cui nomen Arethusa est,
Cic. Verr. 2, 4, 53, § 118:rivorum a fonte deductio,
id. Top. 8, 33:est apud Hammonis fanum fons luce diurna Frigidus, et calidus nocturno tempore,
Lucr. 6, 848 sq.; cf. ib. 873: eunt ad fontem, nitidant (i. e. abluunt) corpora, Enn. ap. Non. 144, 16 (Trag. v. 166 ed. Vahl.); Caes. B. C. 2, 24 fin.; 3, 49, 5:(Romulus) locum delegit fontibus abundantem,
Cic. Rep. 2, 6:fontium qui celat origines, Nilus,
Hor. C. 4, 14, 45; id. Ep. 1, 16, 12; id. Epod. 2, 27:fontes Alandri,
Liv. 38, 15, 15:Padi fons diebus aestivis aret,
Plin. 2, 102, 105, § 229:vestris amicum fontibus et choris,
Hor. C. 3, 4, 25: fas pervicaces est mihi Thyiadas Vinique fontem lactis et uberes Cantare rivos, the fountains or streams of wine drawn from the earth by the stroke of the thyrsus, id. ib. 2, 19, 10:cum tui fontes vel inimicis tuis pateant,
Cic. Mur. 4, 9.—Esp.1.A mineral spring, healing waters, = aquae, frigidi medicatique fontes, Cels. 4, 5; cf.:2.caput et stomachum supponere fontibus Clusinis,
Hor. Ep. 1, 15, 8:fons calidus medicae salubritatis,
Plin. 5, 15, 16, § 72:medicatorum fontium vis,
id. 2, 93, 95, § 207.—Transf., spring-water, water ( poet.):II.utrum fontine an Libero imperium te inhibere mavis?
Plaut. Stich. 5, 4, 26:alii fontemque ignemque ferebant,
Verg. A. 12, 119; Luc. 5, 337. —Trop., a fountain-head, source, origin, cause:III.meos amicos...ad Graecos ire jubeo, ut ea a fontibus potius potius hauriant, quam rivulos consectentur,
Cic. Ac. 1, 2, 8;so opp. rivuli,
id. de Or. 2, 27, 117; id. Cael. 8, 19:fons maledicti,
id. Planc. 23, 57:hic fons, hoc principium est movendi,
id. Rep. 6, 25:scribendi recte sapere est et principium et fons,
Hor. A. P. 309; cf.:Cilicia origo et fons belli,
Flor. 3, 6:ab illo fonte et capite Socrate,
Cic. de Or. 1, 10, 42:quorum (philosophorum) fons ipse Socrates,
Quint. 1, 10, 13; cf.:atqui rerum caput hoc erat et fons,
Hor. Ep. 1, 17, 45:oratorum partus atque fontes,
Cic. Brut. 13, 49:haec omnia ex eodem fonte fluxerunt,
id. N. D. 3, 19, 48: omnes omnium rerum, quae ad dicendum pertinerent, fontes animo ac memoria continere, id. de Or. 1, 21, 94:philosophiae fontes aperire,
id. Tusc. 1, 3, 6:totos eloquentiae aperire,
Quint. 6, 1, 51:dicendi facultatem ex intimis sapientiae fontibus fluere,
id. 12, 2, 6; cf. id. 5, 10, 19:fontes ut adire remotos Atque haurire queam vitae praecepta beate,
Hor. S. 2, 4, 94:ex iis fontibus unde omnia ornamenta dicendi sumuntur,
Cic. de Or. 2, 11, 45; id. Rep. 5, 3:causa atque fons maeroris,
id. Tusc. 3, 28, 67:benevolentia, qui est amicitiae fons a natura constitutus,
id. Lael. 14, 50:is fons mali hujusce fuit,
Liv. 39, 15, 9:fons vitii et perjurii,
thou source of all iniquity, Plaut. Truc. 2, 7, 51; cf. Petr. 24.— -
42 Princeps
1.princeps, cĭpis, adj. and subst. comm. [primus-capio], first in time or order (syn. primus).— Lit., in gen.:B.ut quisque in fugā postremus, ita periculo princeps erat,
Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat,
Liv. 21, 4:princeps Horatius ibat,
first, in front, in advance, id. 1, 26 Weissenb. ad [p. 1445] loc.:princeps fuit ad conatum exercitus comparandi,
Cic. Phil. 10, 11, 24:Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt,
were the first to promise, id. ib. 7, 8, 23:princeps in agendo,
id. Div. in Caecil. 15, 47; Caes. B. G. 7, 2:omnium nationum exterarum princeps Sicilia se ad amicitiam populi Romani applicuit,
was the first that entered into friendship with the Roman people, Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2:princeps et solus bellum his indixit,
Nep. Thras. 1, 5:princeps in haec verba jurat,
Caes. B. C. 1, 76:ut principes talem nuntium attulisse viderentur,
to be the first, id. ib. 1, 53:qui Formiarum moenia dicitur Princeps tenuisse,
Hor. C. 3, 17, 7:matri Qui dederit princeps oscula,
Ov. F. 2, 714:princeps turmas inducit Asilas,
Verg. A. 11, 620:princeps ante omnes,
first of all, id. ib. 5, 833.—Of things:quoniam exordium princeps omnium esse debet,
Cic. Inv. 1, 7, 19:qualitatum aliae sunt principes, aliae ex lis ortae,
original, id. Ac. 1, 7, 26:mensis Romani anni,
Col. 11, 2, 3:addere principi Limo particulam,
Hor. C. 1, 16, 13:dies imperii princeps, vitae supremus,
Tac. A. 1, 9.—The first, chief, the most eminent, distinguished, or noble (syn. primores):II.longe omnium gravitate princeps Plato,
Cic. Or. 19, 62:Eudoxus in astrologiā facile princeps,
id. Div. 2, 42, 87:quaedam principes feminae,
certain noble ladies, Plin. 8, 32, 50, § 119:principe loco genitus,
id. 37, 2, 11, § 40.—Prov.:principibus placuisse viris non ultima laus est,
Hor. Ep. 1, 17, 35. —Rarely of things:gemma princeps Sardonychus,
Juv. 13, 138.—As subst.: princeps, cĭpis, m., the first man, first person:B.princeps senatŭs,
the first senator on the censor's list, the first member of the Senate, Liv. 34, 44.—Esp., the first, chief, principal, most distinguished person:C.quales in re publicā principes essent, talis reliquos solere esse civis,
Cic. Fam. 1, 9, 12:juventutis,
one of the noblest of the Roman knights, id. Vatin. 10, 24: trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, i. e. high-born or patrician youths, Liv. 2, 12, 15 (= proceres juventutis, id. 10, 28, 7); 42, 61, 5.—In the time of the emperors this was also a title of honor given to the prince, the heir to the empire, Tac. A. 1, 3:sacerdotum,
the high-priest, Vulg. Act. 4, 6. —A chief, head, author, originator, leader, contriver, etc.:D.princeps atque architectus sceleris,
Cic. Clu. 22, 60:Zeno eorum (Stoicorum) princeps non tam rerum inventor fuit, quam verborum novorum,
id. Fin. 3, 2, 5:princeps Argonautarum,
i. e. Jason, id. Tusc. 4, 32, 69:principes consilii publici, i. e. senatus,
id. Sest. 45, 97:conjurationis,
id. Cat. 1, 11, 27:eorum omnium hic dux est atque princeps,
id. Har. Resp. 26, 57:regendae civitatis dux et sententiae princeps in senatu,
id. de Or. 3, 17, 63:(pueri) aequalium principes,
first among their playfellows, id. Fin. 5, 22, 61:gregis,
i. e. of players, Suet. Calig. 58:principes sententiarum consulares,
who were first asked for their opinion, Liv. 8, 21:hujus consilii principes,
Caes. B. G. 2, 14:belli inferendi,
first in commencing hostilities, id. ib. 5, 52:jam princeps equitum,
at the head of, Juv. 4, 32.—Of ancestors:hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum,
Verg. A. 3, 168 (cf., in this sense, principium, Sil. 15, 748; v. principium, II. B. 2.).—A chief, superior, director (ante- and post-class.):E.principes, qui utrique rei praeponuntur,
Varr. R. R. 1, 2; Lampr. Alex. Sev. 32.—A prince, i. e. a ruler, sovereign, emperor ( poet. and post-Aug.):F.hic ames dici pater atque princeps,
Hor. C. 1, 2, 50; Ov. P. 1, 2, 123; Tac. A. 1, 1:quae non faciet quod principis uxor,
Juv. 6, 617; 8, 224.—In milit. lang.: princĭpes, um, m., the second line of soldiers, between the hastati and triarii, Liv. 8, 8; 22, 5; 30, 8; 37, 39; cf. Varr. L. L. 5, § 89; Veg. Mil. 1, 20; 2, 15; cf. Ov. F. 3, 129; and Becker, Antiq. 3, 2, p. 249 sq.; p. 269 sq.—Princeps also signifies,1.A company or division of the principes: signum primi principis, of the first company of the principes, Liv. 26, 6, 1:2.octavum principem duxit,
was centurion of the eighth maniple, Cic. ad Brut. 1, 8, 2.—A centurion or captain of the principes: princeps prior, the first captain of the principes, Caes. B. C. 3, 64 fin.:3.princeps tertiae legionis,
Liv. 25, 14; cf. id. 42, 34.—The office of centurion of the principes, the centurionship or captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, the first captaincy of the principes, Liv. 42, 34, 8.— Comp.:2.omnium priorum principum principiorem, si dici fas est,
Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1.Princeps, cĭpis, m., a celebrated flute-player, Phaedr. 5, 7, 4. -
43 princeps
1.princeps, cĭpis, adj. and subst. comm. [primus-capio], first in time or order (syn. primus).— Lit., in gen.:B.ut quisque in fugā postremus, ita periculo princeps erat,
Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat,
Liv. 21, 4:princeps Horatius ibat,
first, in front, in advance, id. 1, 26 Weissenb. ad [p. 1445] loc.:princeps fuit ad conatum exercitus comparandi,
Cic. Phil. 10, 11, 24:Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt,
were the first to promise, id. ib. 7, 8, 23:princeps in agendo,
id. Div. in Caecil. 15, 47; Caes. B. G. 7, 2:omnium nationum exterarum princeps Sicilia se ad amicitiam populi Romani applicuit,
was the first that entered into friendship with the Roman people, Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2:princeps et solus bellum his indixit,
Nep. Thras. 1, 5:princeps in haec verba jurat,
Caes. B. C. 1, 76:ut principes talem nuntium attulisse viderentur,
to be the first, id. ib. 1, 53:qui Formiarum moenia dicitur Princeps tenuisse,
Hor. C. 3, 17, 7:matri Qui dederit princeps oscula,
Ov. F. 2, 714:princeps turmas inducit Asilas,
Verg. A. 11, 620:princeps ante omnes,
first of all, id. ib. 5, 833.—Of things:quoniam exordium princeps omnium esse debet,
Cic. Inv. 1, 7, 19:qualitatum aliae sunt principes, aliae ex lis ortae,
original, id. Ac. 1, 7, 26:mensis Romani anni,
Col. 11, 2, 3:addere principi Limo particulam,
Hor. C. 1, 16, 13:dies imperii princeps, vitae supremus,
Tac. A. 1, 9.—The first, chief, the most eminent, distinguished, or noble (syn. primores):II.longe omnium gravitate princeps Plato,
Cic. Or. 19, 62:Eudoxus in astrologiā facile princeps,
id. Div. 2, 42, 87:quaedam principes feminae,
certain noble ladies, Plin. 8, 32, 50, § 119:principe loco genitus,
id. 37, 2, 11, § 40.—Prov.:principibus placuisse viris non ultima laus est,
Hor. Ep. 1, 17, 35. —Rarely of things:gemma princeps Sardonychus,
Juv. 13, 138.—As subst.: princeps, cĭpis, m., the first man, first person:B.princeps senatŭs,
the first senator on the censor's list, the first member of the Senate, Liv. 34, 44.—Esp., the first, chief, principal, most distinguished person:C.quales in re publicā principes essent, talis reliquos solere esse civis,
Cic. Fam. 1, 9, 12:juventutis,
one of the noblest of the Roman knights, id. Vatin. 10, 24: trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, i. e. high-born or patrician youths, Liv. 2, 12, 15 (= proceres juventutis, id. 10, 28, 7); 42, 61, 5.—In the time of the emperors this was also a title of honor given to the prince, the heir to the empire, Tac. A. 1, 3:sacerdotum,
the high-priest, Vulg. Act. 4, 6. —A chief, head, author, originator, leader, contriver, etc.:D.princeps atque architectus sceleris,
Cic. Clu. 22, 60:Zeno eorum (Stoicorum) princeps non tam rerum inventor fuit, quam verborum novorum,
id. Fin. 3, 2, 5:princeps Argonautarum,
i. e. Jason, id. Tusc. 4, 32, 69:principes consilii publici, i. e. senatus,
id. Sest. 45, 97:conjurationis,
id. Cat. 1, 11, 27:eorum omnium hic dux est atque princeps,
id. Har. Resp. 26, 57:regendae civitatis dux et sententiae princeps in senatu,
id. de Or. 3, 17, 63:(pueri) aequalium principes,
first among their playfellows, id. Fin. 5, 22, 61:gregis,
i. e. of players, Suet. Calig. 58:principes sententiarum consulares,
who were first asked for their opinion, Liv. 8, 21:hujus consilii principes,
Caes. B. G. 2, 14:belli inferendi,
first in commencing hostilities, id. ib. 5, 52:jam princeps equitum,
at the head of, Juv. 4, 32.—Of ancestors:hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum,
Verg. A. 3, 168 (cf., in this sense, principium, Sil. 15, 748; v. principium, II. B. 2.).—A chief, superior, director (ante- and post-class.):E.principes, qui utrique rei praeponuntur,
Varr. R. R. 1, 2; Lampr. Alex. Sev. 32.—A prince, i. e. a ruler, sovereign, emperor ( poet. and post-Aug.):F.hic ames dici pater atque princeps,
Hor. C. 1, 2, 50; Ov. P. 1, 2, 123; Tac. A. 1, 1:quae non faciet quod principis uxor,
Juv. 6, 617; 8, 224.—In milit. lang.: princĭpes, um, m., the second line of soldiers, between the hastati and triarii, Liv. 8, 8; 22, 5; 30, 8; 37, 39; cf. Varr. L. L. 5, § 89; Veg. Mil. 1, 20; 2, 15; cf. Ov. F. 3, 129; and Becker, Antiq. 3, 2, p. 249 sq.; p. 269 sq.—Princeps also signifies,1.A company or division of the principes: signum primi principis, of the first company of the principes, Liv. 26, 6, 1:2.octavum principem duxit,
was centurion of the eighth maniple, Cic. ad Brut. 1, 8, 2.—A centurion or captain of the principes: princeps prior, the first captain of the principes, Caes. B. C. 3, 64 fin.:3.princeps tertiae legionis,
Liv. 25, 14; cf. id. 42, 34.—The office of centurion of the principes, the centurionship or captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, the first captaincy of the principes, Liv. 42, 34, 8.— Comp.:2.omnium priorum principum principiorem, si dici fas est,
Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1.Princeps, cĭpis, m., a celebrated flute-player, Phaedr. 5, 7, 4. -
44 principes
1.princeps, cĭpis, adj. and subst. comm. [primus-capio], first in time or order (syn. primus).— Lit., in gen.:B.ut quisque in fugā postremus, ita periculo princeps erat,
Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat,
Liv. 21, 4:princeps Horatius ibat,
first, in front, in advance, id. 1, 26 Weissenb. ad [p. 1445] loc.:princeps fuit ad conatum exercitus comparandi,
Cic. Phil. 10, 11, 24:Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt,
were the first to promise, id. ib. 7, 8, 23:princeps in agendo,
id. Div. in Caecil. 15, 47; Caes. B. G. 7, 2:omnium nationum exterarum princeps Sicilia se ad amicitiam populi Romani applicuit,
was the first that entered into friendship with the Roman people, Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2:princeps et solus bellum his indixit,
Nep. Thras. 1, 5:princeps in haec verba jurat,
Caes. B. C. 1, 76:ut principes talem nuntium attulisse viderentur,
to be the first, id. ib. 1, 53:qui Formiarum moenia dicitur Princeps tenuisse,
Hor. C. 3, 17, 7:matri Qui dederit princeps oscula,
Ov. F. 2, 714:princeps turmas inducit Asilas,
Verg. A. 11, 620:princeps ante omnes,
first of all, id. ib. 5, 833.—Of things:quoniam exordium princeps omnium esse debet,
Cic. Inv. 1, 7, 19:qualitatum aliae sunt principes, aliae ex lis ortae,
original, id. Ac. 1, 7, 26:mensis Romani anni,
Col. 11, 2, 3:addere principi Limo particulam,
Hor. C. 1, 16, 13:dies imperii princeps, vitae supremus,
Tac. A. 1, 9.—The first, chief, the most eminent, distinguished, or noble (syn. primores):II.longe omnium gravitate princeps Plato,
Cic. Or. 19, 62:Eudoxus in astrologiā facile princeps,
id. Div. 2, 42, 87:quaedam principes feminae,
certain noble ladies, Plin. 8, 32, 50, § 119:principe loco genitus,
id. 37, 2, 11, § 40.—Prov.:principibus placuisse viris non ultima laus est,
Hor. Ep. 1, 17, 35. —Rarely of things:gemma princeps Sardonychus,
Juv. 13, 138.—As subst.: princeps, cĭpis, m., the first man, first person:B.princeps senatŭs,
the first senator on the censor's list, the first member of the Senate, Liv. 34, 44.—Esp., the first, chief, principal, most distinguished person:C.quales in re publicā principes essent, talis reliquos solere esse civis,
Cic. Fam. 1, 9, 12:juventutis,
one of the noblest of the Roman knights, id. Vatin. 10, 24: trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, i. e. high-born or patrician youths, Liv. 2, 12, 15 (= proceres juventutis, id. 10, 28, 7); 42, 61, 5.—In the time of the emperors this was also a title of honor given to the prince, the heir to the empire, Tac. A. 1, 3:sacerdotum,
the high-priest, Vulg. Act. 4, 6. —A chief, head, author, originator, leader, contriver, etc.:D.princeps atque architectus sceleris,
Cic. Clu. 22, 60:Zeno eorum (Stoicorum) princeps non tam rerum inventor fuit, quam verborum novorum,
id. Fin. 3, 2, 5:princeps Argonautarum,
i. e. Jason, id. Tusc. 4, 32, 69:principes consilii publici, i. e. senatus,
id. Sest. 45, 97:conjurationis,
id. Cat. 1, 11, 27:eorum omnium hic dux est atque princeps,
id. Har. Resp. 26, 57:regendae civitatis dux et sententiae princeps in senatu,
id. de Or. 3, 17, 63:(pueri) aequalium principes,
first among their playfellows, id. Fin. 5, 22, 61:gregis,
i. e. of players, Suet. Calig. 58:principes sententiarum consulares,
who were first asked for their opinion, Liv. 8, 21:hujus consilii principes,
Caes. B. G. 2, 14:belli inferendi,
first in commencing hostilities, id. ib. 5, 52:jam princeps equitum,
at the head of, Juv. 4, 32.—Of ancestors:hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum,
Verg. A. 3, 168 (cf., in this sense, principium, Sil. 15, 748; v. principium, II. B. 2.).—A chief, superior, director (ante- and post-class.):E.principes, qui utrique rei praeponuntur,
Varr. R. R. 1, 2; Lampr. Alex. Sev. 32.—A prince, i. e. a ruler, sovereign, emperor ( poet. and post-Aug.):F.hic ames dici pater atque princeps,
Hor. C. 1, 2, 50; Ov. P. 1, 2, 123; Tac. A. 1, 1:quae non faciet quod principis uxor,
Juv. 6, 617; 8, 224.—In milit. lang.: princĭpes, um, m., the second line of soldiers, between the hastati and triarii, Liv. 8, 8; 22, 5; 30, 8; 37, 39; cf. Varr. L. L. 5, § 89; Veg. Mil. 1, 20; 2, 15; cf. Ov. F. 3, 129; and Becker, Antiq. 3, 2, p. 249 sq.; p. 269 sq.—Princeps also signifies,1.A company or division of the principes: signum primi principis, of the first company of the principes, Liv. 26, 6, 1:2.octavum principem duxit,
was centurion of the eighth maniple, Cic. ad Brut. 1, 8, 2.—A centurion or captain of the principes: princeps prior, the first captain of the principes, Caes. B. C. 3, 64 fin.:3.princeps tertiae legionis,
Liv. 25, 14; cf. id. 42, 34.—The office of centurion of the principes, the centurionship or captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, the first captaincy of the principes, Liv. 42, 34, 8.— Comp.:2.omnium priorum principum principiorem, si dici fas est,
Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1.Princeps, cĭpis, m., a celebrated flute-player, Phaedr. 5, 7, 4. -
45 prooemium
prŏoemĭum, ii, n., = prooimion.I.An introduction, preface, proem (class.; syn.: exordium, principium): quod principium Latine vel exordium dicitur, majore quădam ratione Graeci videntur prooimion nominasse:II.quia a nostris initium modo significatur, illi satis clare partem hanc esse ante ingressum rei, de quă dicendum sit, ostendunt..certe prooemium est, quod apud judicem, priusquam causam cognoverit, prosit,
Quint. 4, 1, 1; cf. id. 4, 1, 53; 2, 13, 1; 3, 9, 1;3, 11, 28 et saep.: citharoedi prooemium,
prelude, Cic. de Or. 2, 80, 325:longo et alte petito prooemio respondere,
id. Clu. 21, 58 ' volumen prooemiorum..prooemio abuti prooemium exarare, desecare, agglutinare, id. Att. 16, 6, 4:legis prooemium,
id. Leg. 2, 7, 16.—Transf., in gen., a beginning ( poet.): rixae, Juv 3, 288. -
46 urbs
urbs, urbis (dat. VRBEI, Corp. Inscr. Lat. 206), f. [Sanscr. vardh-, to make strong; cf. Pers. vard-ana, city], a walled town, a city.I.Lit.1.In gen.:2.hi coetus sedem primum certo loco domiciliorum causā constituerunt: quam cum locis manuque sepsissent, ejusmodi conjunctionem tectorum oppidum vel urbem appellaverunt, delubris distinctam spatiisque communibus,
Cic. Rep. 1, 26, 41; cf.:post ea qui fiebat orbis, urbis principium,
Varr. L. L. 5, § 143 Müll.: urbs dicitur ab orbe, quod antiquae civitates in orbem flebant, id. ap. Serv. Verg. A. 1, 12:interea Aeneas urbem designat aratro,
Verg. A. 5, 755 Serv.:veni Syracusas, quod ab eā urbe... quae tamen urbs, etc.,
Cic. Phil. 1, 3, 7: certabant urbem Romam Remoramne vocarent, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 85 Vahl.): arce et urbe sum orba, id. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 114 ib.):urbes magnae et imperiosae,
id. Rep. 1, 2, 3:urbs illa praeclara (Syracusae),
id. ib. 3, 31, 43:duabus urbibus eversis inimicissimis huic imperio,
id. Lael. 3, 11.— Rarely, and mostly poet., with the name of the city in gen.:urbs Patavi, Buthroti,
Verg. A. 1, 247; 3, 293:Cassius in oppido Antiochiae cum omni exercitu,
Cic. Att. 5, 18, 1.—With adj. prop.: urbs Romana = Roma, Liv. 9, 41, 16; 22, 37, 12; 40, 36, 14; Flor. 1, 13, 21.—Of other cities (rare and post-class.):Lampsacenae urbis salus,
Val. Max. 7, 3, ext. 4: in urbe Aquilejensi, Paul. v. S. Ambros. 32:urbs urbium,
a metropolis, Flor. 2, 6, 35.—In partic., the city of Rome (like astu, of Athens):B.postquam Urbis appellationem, etiamsi nomen proprium non adiceretur, Romam tamen accipi sit receptum,
Quint. 6, 3, 103; cf. id. 8, 2, 8; 8, 5, 9:hujus urbis condendae principium profectum a Romulo,
Cic. Rep. 2, 2, 4; cf. id. ib. 1, 47, 71; 1, 1, 1;1, 37, 58: (Caesar) maturat ab urbe proficisci,
Caes. B. G. 1, 7:de urbe augendā quid sit promulgatum, non intellexi,
Cic. Att. 13, 20, 1:conditor urbis (Romulus),
Ov. F. 1, 27:(pater) Dextera sacras jaculatus arces Terruit urbem,
Hor. C. 1, 2, 4:minatus urbi vincla,
id. Epod. 9, 9;called also urbs aeterna,
Amm. 14, 6, 1.— Ad urbem esse, to stop at or near Rome; in publicists' lang., of returning generals, who had to remain outside of the city till the Senate decreed them the right of entrance;or of provincial magistrates who were preparing for departure to their provinces,
Cic. Verr. 1, 15, 45 Ascon.; 2, 2, 6, § 17; Sall. C. 30, 4; Caes. B. C. 6, 1.—Transf., as in Engl.1.The city, for the citizens (rare; cf.2.civitas): invadunt urbem somno vinoque sepultam,
Verg. A. 2, 265:maesta attonitaque,
Juv. 11, 198: bene moratae, Auct. ap. Quint. 8, 6, 24.—The capital city, metropolis (post-class.):* II.si tam vicinum urbi municipium sit, ut, etc.,
Dig. 39, 2, 4 fin.; Cod. Th. 14, 1, 3.—Trop.:urbem philosophiae, mihi crede, proditis, dum castella defenditis,
i. e. the main point, Cic. Div. 2, 16, 37. -
47 ELEMENTUM
element - элемент, составная часть, основа, стихия; согласно Фоме Аквинскому (In lib. Y Met. lect. 4, 795-798): "В определении элемента выделяются четыре вещи. Первая из которых - причина - то из чего происходит вещь [causa sicut ex quo]; от чего становится ясно, что элемент относится к роду материальных причин. Вторая вещь - это принцип, по которому все впервые создается; для скульптора - это то, из чего создается статуя, хотя оно и не является элементом, так как имеет несколько иную природу. Третья вещь имеет отношение к внутреннему содержанию, благодаря чему один элемент отличается от того, из чего он сотворен как нечто превращенное, это может быть недостаток, или противоположность, или суть противоречияю, или субъект отсутствия чего-то, что является преходящим, мимолетным. Например, когда мы говорим, что музыкант создан из не музыканта, или музыкальный из не музыкального. Элементы должны находиться в вещах, элементами которых они являются. Четвертая вещь - это то, что элемент имеет различные виды, которые в свою очередь не разделяются на подвиды, благодаря чему элемент отличается от первоматерии, которая не имеет видов, а также от всех других веществ, которые могут делиться на различные виды, например, кровь и др. Поэтому говорят, что элемент (как первый) есть то, из чего нечто состоит; (как второй)первичен; (как третий) - существенен; (как четвертый)неделим в видах на подвиды". Элемент отличается от принципа и причины. По Фоме Аквинскому (In lib. I Phys. lect. 1): "Причина является более содержательной, чем элемент. Поскольку элемент является перво-составляющей вещи (то, из чего вещь составляется), и сам элемент содержится в ней, как утверждается в пятой книге "Метафизики" (1014a26), подобно тому как буквы являются элементами речи, а слоги нет. Такие вещи называются причинами, от которых все зависит, как с точки зрения бытия, так и с точки зрения становления. Вот от чего такие вещи, которые находятся вовне, или те, что внутри вещи, но из которых вещь не была первоначально составлена, могут быть названы причинами, а не элементами. Принцип всегда устанавливает определенный порядок некого процесса, каким образом нечто может быть принципом, не являясь причиной, например, то из чего начинается движение является принципом линии, а не причиной, так же как точка является принципом движения, а не причиной. Итак, с помощью принципов Аристотель обозначает движущую и действующую причины, в которых указывается порядок протекания процессов. Под причинами он понимает формальную и конечную, от которых зависит бытие и становление большинства вещей. Наконец, под элементами он подразумевает только материальные причины". Сравн. CAUSA, PRINCIPIUM. -
48 ago
ēgī, āctum, ere1)а) приводить в движение, вести ( magnum agmen V); погонять, гнать (greges Sen; capellas V)a. potum V — вести на водопойб) загонять ( pisces in retia PM); уводить (captivos QC, M); угонять ( boves L); уносить (praedam Pl, Sl, L)ferre (portare) et a. L, Cs — уносить ( имущество) и угонять ( людей и скот), т. е. грабить, расхищатьa. turbinem V — запускать волчокв) приводить в волнение, волновать ( freta ventus agit O); изгонять ( membris venena V); шевелить, приводить в движение (a. carmine quercus V — об Орфее)2) возвр.se a. или pass. agi — приходить, идтиse ad auras a. V — подниматься, вырастать3) преследовать, гонять, охотиться (cervos, aprum V)aliquem in fugam a. Just — обратить кого-л. в бегствоaliquem in exsilium a. L — отправить в изгнание (сослать) кого-л.4)agi motu suo C — находиться в самопроизвольном движении, тж. пододвигать, приближать, подводить (vineas turresque ad oppidum Cs)б) направлять (carpentum per aliquid L); проводить (cloacam sub terram, v. l. sub terra L)limitem a. T — проводить границу, ноa. limitem per agmen V — проложить себе дорогу (мечом) через стан (врагов)cuniculos a. Cs, C — рыть подкопыin litus naves a. Lcr — вытащить суда на берегnaves in adversum amnem a. T — пустить суда вверх по реке5)а) метать (scintillas Lcr; hastam V); вращать, крутить ( fundam circum caput V); отбрасыватьб) испускать ( gemitus V); вбивать, вколачивать ( sublīcas Cs); вонзать ( stipitem per corpus Sen)radīces a. Vr, C, PM — пускать корниin crucem a. C etc. — пригвождать к кресту, распинатьrimas a. C etc. — давать трещиныspumas (in) ore a. C etc. — (ис)пускать ртом пенуvocem a. C — издавать голосjoca a. Sl — отпускать шутки, шутитьanimam a. C — испускать дух6) возбуждать, побуждать ( nova quaerere tecta V); доводить ( aliquem ad или in aliquam rem)a. in facinus O и ad scelus L — толкать на преступлениеa. aliquem praecipitem C etc. — толкать кого-л. в пропасть, но тж. стремительно гнать (преследовать) кого-л.aliquem transversum a. Sl, Sen etc. — сбивать с толку, совращать, тж. подстрекать кого-л. к мятежуin desperationem a. L — доводить до отчаяния7) беспокоить, тревожить, мучить, досаждать, преследовать ( stimulis V)aliquem diris a. H — проклинать кого-л.acerba fata aliquem agunt H — жестокая судьба тяготеет над кем-л.8) делать, действовать, заниматьсяomnia quae fiunt quaeque aguntur C — всё, что возникает ( в природе) и всё, что создаётся ( человеком)res egregias a. Eutr — творить великие делаquid agam? Ter etc. — что мне делать?natura agendis rebus apta Sen — характер, склонный к деятельностиrem mandatam a. C — выполнять поручениеsuum negotium( suam rem) a. C — заниматься своим деломmale secum a. PS — вредить самому себеnihil agendo homines male a. discunt впоследствии погов. Cato ap. Col — ничегонеделание учит людей дурным деламper litteras a. Nep — передать (изложить) письменноnihil (non multum) agit C — он ничего не может сделать, ничего у него не выходитnihil agis, nihil assequeris, neque tamen conari desistis C — ничего у тебя не получается, ничего ты не достигаешь, и всё же не прекращаешь попытокaliud (alias res) a. C, PS — заниматься другим делом, отвлекаться, не обращать вниманияactum est de me Pl — я пропалactam rem a. L и actum a. погов. Ter — делать сделанное (т. е. заниматься бесплодным делом)quid agitur? Pl, C — как дела?satis a. — быть озабоченным или встревоженным, беспокоиться ( de aliquā re AG и alicujus rei Ap)9) замышлять, задумывать, затевать, иметь в виду, старатьсяobservabo, quam rem agat Pl — посмотрю, что он затеваетa. de intrandā Britanniā T — намереваться вторгнуться в Британиюproditionem alicui a. T — задумать измену в пользу кого-л. (перейти на чью-л. сторону)aliud a., aliud simulare C — иметь в виду одно, а притворно утверждать другоеhoc (id) agere, ut (ne) C, L etc. — иметь в виду, чтобы (не)10) говорить, обсуждать (de aliquā re Cs, C); обращаться, беседовать ( plebejo sermone cum aliquo C); выражатьgratias (поэт. grates) a. C — выражать признательность, благодаритьalicui gratias pro aliquā re a. Pl — благодарить кого-л. за что-л.laudes a. L — прославлятьa. cum aliquo de re aliquā (aliquam rem) — договариваться (вести переговоры) с кем-л. о чём-л.Alcibiādes a. coepit se coacturum Lysandrum aut dimicare aut pacem petere Nep — Алкивиад стал утверждать, что он заставит Лисандра или сражаться, или просить мираcum populo a. C и per populum a. C, L — вносить предложение на голосование народного собрания (ср. contionem habere обращаться к народу с речью, не внося никаких законодательных предложений)de condicionibus pacis a. L — вести переговоры об условиях заключения мира11) ( реже se a. Sen) поступать, вести себя, обращаться ( familiariter cum aliquo Sl)a. inconsiderate negligenterque C — вести себя опрометчиво и нерадивоbene egissent Athenienses cum Miltiade, si... VM — афиняне хорошо поступили бы с Мильтиадом, если бы...nullo discrimine a. V — не делать разницы (обращаться одинаково)12) pass. agi обстоять, касатьсяagitur praeclare, si nosmet ipsos regere possumus C — (дело обстоит) превосходно, если мы в состоянии сами собой управлять13) осуществлять, вести; заведовать, управлятьcustodias a. L — нести охрану, охранятьforum a. C — вершить судa. honorem L — занимать служебный постbellum a. Sl, O, QC — вести войну, но тж. L описывать войнуpraefecturam a. Su — быть префектомdies festos a. — справлять праздникиtriumphum a. C — праздновать триумфmorem a. Sl — соблюдать обычайmedium a. VP — держаться серединыannonae curam a. L — иметь попечение о продовольствииfiscum a. Su — управлять казнойpacem a. Sl, L — проводить мирную политику (поддерживать мир) и жить в миреincerta pace a. L — жить в условиях непрочного мираvigilias a. C, Nep — стоять на часах (быть в карауле)silentia a. O — хранить молчание14)hiberna a. L — стоять на зимних квартирахб) pass. протекать, идти ( о годах)в) поздн. в pl.a cujus obitu nonaginta aguntur anni PM — (Вергилий), со смерти которого прошло 90 летtempus actum H — прошлоеactum de exercitu foret, ni... L — армии пришёл бы конец, если бы не...15) жить, находиться ( в том или ином состоянии), пребыватьa. prope a mari PM — жить близ моряa. sine legibus L — жить, не имея законовlaeta a. Sl — жить в весельеThracia discors agebat T — Фракия раздиралась междоусобиямиa. inter homines desinere T — не быть больше среди людей (т. е. умереть)16) преследовать в судебном порядке, обвинять, судитьa. aliquem reum L — привлекать кого-л. к судебной ответственностиa. cum aliquo alicujus rei C, Q — судиться с кем-л. из-за чего-либоacta res est Ter — суд кончен, кончено17) юр. вести на суде, защищатьcausam alicujus a. C — вести чьё-л. дело (защищать чьи-л. интересы)18) произносить или петь ( rnedicabile carmen VF); читать, декламировать ( cum dignitate ac venustate C); представлять, разыгрывать, играть (на сцене) (fabulam Pl, Ter, C, Pt)a. partes Ter, Vr, C — исполнять рольamicum a. Sen — играть роль друга19) imper. (преим. при imper. другого глагола) age, agite ну, ну же, давай(те), тж. ладно (уж), хорошо, пускай, увы, что же (intens. agedum, agesis и др.)vade age, nate V — ступай, сын мойen, age, rumpe moras V — ну, довольно медлитьmittite, agedum, legatos L — отправьте же пословage, porro, cur C — а теперь скажи, пожалуйста, почемуage, novi tuum animum Ter — да будет, знаю я тебяnunc, age, quod superest, cognosce Lcr — ну, а теперь узнай про остальноеage, sit ita factum C — ладно, пусть это было такage, veniam Ter — что ж, приду -
49 incommutabilis
incommūtābilis, eнеизменяемый, неизменный ( status C); незыблемый ( principium Vr) -
50 principalis
I principālis, e [ princeps ]1) первый, первоначальный (significatio Q; verba AG); главный, важнейший (causa C; quaestio Q)porta p. (dextra и sinistra) L — главные ворота ( ближайшие к преторию боковые ворота лагеря)via p. L — главная дорога (посредине лагеря, впереди претория)3) относящийся к принцепсу, императорский (apparatus PJ; majestas Su)II prīncipālis, is m.принципал, старшее должностное лицо в муниципальном городе Dig -
51 principialis
prīncipiālis, e [ principium ]изначальный, первоначальный, первозданный Lcr -
52 ultimus
a, um adj. superl. [ ulter ]1) отдалённейший, (самый) дальний (terrae Nep; gentes C)2) древнейший ( tempus C); первоначальный, первичный (principium C; orīgo Nep)ultima linea H — последняя черта, перен. конецultimae cerae M — последняя воля, завещаниеu. lapis Prp — надгробный камень4)б) решительный ( dimicatio L)ultimum supplicium Cs — высшая мера наказания, смертная казнь5) высший ( ultimum bonorum C); совершеннейший ( natura C). — см. тж. ultimo и ultimum -
53 Amant alterna Camēnae
Камены любят чередование.Вергилий, "Буколики", III, 59 (текст см. A Jove principium)Меня привлекает энергия - любая, даже животная, а мне не хватает обеих, и умственной и физической. В последнее время не обедаю в гостях, да и вообще не обедаю; не слышу музыки, никого не вижу. Пора окунуться в жизнь - и в высшие, и в низшие ее сферы. Amant alterna Camenae. (Джордж Байрон, Дневники. Письма.)Рутинеры тщатся утверждать свое правило о двух единствах на правдоподобии, в то время, как именно действительность убивает его... В самом деле, что может быть более неправдоподобного и более нелепого, чем этот вестибюль, этот перистиль, эта прихожая - традиционное помещение, где благосклонно развертывают свое действие наши трагедии, когда неизвестно почему являются заговорщики, чтобы произносить речи против тирана, тиран - чтобы произносить речи против заговорщиков, поочередно, словно сговорившись заранее, как в буколике: alternis cantemus, amant alterna Camenae. (Виктор Гюго, Предисловие к "Кромвелю".)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Amant alterna Camēnae
-
54 Ex nihilo nihil fit
= De nihilo nihil fitИз ничего ничто не происходит.Парафраза основного положения эпикурейской философии у Лукреция, "О природе вещей", 1, 146-158:Díscutiánt, sed náturáe speciés ratióque.Príncipiúm cujus hínc nobís exórdia súmet,Núllam r(em) e nihiló fierí divínitus únquam.Quípp(e) ita fórmidó mortális cóntinet ómnis,Quód mult(a) ín terrís fierí caelóque tuéntur,Póssunt ác fierí divíno númine réntur.Dé niló, tum quód sequimúr iam réctius índePérspiciémus, et únde queát res quáeque creáriEt quo quáeque modó fiánt operá sine dívum.Значит, изгнать этот страх из души и потемки рассеятьДолжны не солнца лучи и не света сиянье дневного,Но природа сама своим видом и внутренним строем.За основание тут мы берем положенье такое:Из ничего не творится ничто по божественной воле.И оттого только страх всех смертных объемлет, что многоВидят явлений они на земле и на небе нередко,Коих причины никак усмотреть и понять не умеют,И полагают, что все это божьим веленьем творится.Если же будем мы знать, что ничто не. способно возникнутьИз ничего, то тогда мы гораздо яснее увидимНаших заданий предмет: и откуда являются вещиИ каким образом все происходит без помощи свыше.(Перевод Ф. Петровского)У Гераклита "все течет" (80) [ 69 ] -, т. е. "все есть становление. Ex nihilo nihil fit? Из Nichts выходит Sein (Werden)... (В. И. Ленин, Конспект книги Гегеля "Наука логики".)Что могло породить [ проф. Цитовича ]? Какие горькие условия могли вынудить этого "апостола науки" взяться за ремесло городового, ремесло несомненно полезное, но все-таки не имеющее, с наукой ничего общего? Это так и осталось покрытым мраком неизвестности, а так как Цитович "пройдет", не оставив за собой ничего (ex nihilo nihil), то потомство будет в этом явлении видеть неприятную случайность. (М. Е. Салтыков-Щедрин, Приличествующее объяснение.)Вещество не может ни образоваться вновь, ни исчезнуть. Этот закон неисчерпаемости или сохранения материи действительно лежит в основе всех наших научных представлений о природе. Древние допускали, что ex nihilo nihil fit, но они, конечно, затруднились бы доказать это положение на опыте, если бы им пришлось, например, доказать, что сгоревшее вещество не превратилось в ничто, или решить, откуда взялось вещество растения. (К. А. Тимирязев, Жизнь растения.)Через Мохач прибыл в Шопрон. Здесь думал учиться, но у меня не было ни гроша, а "ex nihilo nihil"; отсюда я направился в Пожонь, - там меня ждало то же самое. (Шандор Петефи, Письма из армии Лайошу Себерени.)Зовомый Иегова, Ваал, Аллах,Ра, Брама, Зевс иль Бог, - я разобралПо ниточке его и доказал,Из ничего не создал человека,Подобного себе. О нет, напротив,Сам человек, мы знаем, создавалПодобию: так черный негр творилИх черными; так людоедов бог -Был многоженцем, бог воров - был вор,И домыслах различных, над людьмиБессчетные творя эксперименты.Non Deus hominem, sed homoDeum Ex nihilo creavit * - вот итогМоей работы, мысли. (Иван Франко, Монолог атеиста.)* Не Бог человека, а человек Бога из ничего создал. - авт.Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Ex nihilo nihil fit
-
55 Nil de nihilo fit
Ничто не возникает из ничего.Лукреций, "О природе вещей" (De rerum natura), I, 146-150:Díscutiánt, sed náturáe speciés ratióque.Príncipiúm cujus hínc nobís exórdia súmet,Núllam r(em) e niló gigní divínitus únquam.Значит, изгнать этот страх из души и потемки рассеятьДолжны не солнца лучи и не света сиянье дневного,Но природа сама своим видом и внутренним строем.За основание тут мы берем положенье такое:Из ничего не творится ничто по божественной воле.(Перевод Ф. Петровского)Невозможно передать, с каким холодным равнодушием и удивлением была встречена палатой общин речь Джона Предельной точки. [ Джона Рассела (1792-1878), английского государственного деятеля, лидера вигов. - авт. ] Трудно сказать, что преобладало: недоумение среди его друзей или веселье среди врагов. Но все, кажется, усмотрели в этой речи полное опровержение учения Лукреция о том, что "nil de nihilo fit". Лорд Джон, по крайней мере, сделал из ничего кое-что, а именно сухую, длинную и весьма скучную речь. (К. Маркс, Итальянское восстание.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Nil de nihilo fit
-
56 Scríbendí recté saper(e) ést et príncipi(um) ét fons
Быть мудрым - вот начало и источник того, чтобы правильно писать.Гораций, "Наука поэзии", 309 сл.:Scríbendí recté saper(e) ést et príncipi(um) ét fons.Rém tibi Sócraticáe poterúnt osténdere chártae:Vérbaque próvisám rem nón invíta sequéntur.Quí didicít patriáe quid débeat ét quid amícis,Quó sit amóre paréns, quo fráter amándus et hóspes,Quód sit cónscriptí, quod júdicis ófficiúm, quaeRéddere pérsonáe scit cónveniéntia cúique.Всякий предмет тебе разъяснят философские книги,А уяснится предмет - без труда и слова подберутся.Тот, кто понял, в чем долг перед родиной, долг перед другом,В чем состоит любовь к отцу, и к брату, и к гостю,В чем заключается дело судьи, а в чем - полководцаИли мужей, что сидят, управляя, в высоком сенате, -Тот для любого лица подберет подобающий облик.(Перевод М. Гаспарова)Представляю себя в роли учителя: передо мной текст, который я должен объяснить, но такой же текст находится и перед каждым из учеников. Поясню вам, что это значит. Давая в руки ученику текст, я даю ему этим самым общее поле для наблюдений и исследований; на этом поле я буду его руководителем, но не более: он имеет и право и возможность контроля, и над нами обоими властвует высшая инстанция - истина. Беру пример из Горация: Scribendi recte sapere est et principium et forns. Между мною и учеником возникает спор о том, куда отнести recte. Он отнес его к scribendi и перевел "быть умным - вот начало и источник того, чтобы правильно писать". Мне почему-то показалось, что recte следует отнести к sapere, и что переводить надо "правильно мыслить - вот начало и источник писательства". [ Так в первом русском переводе размером подлинника (М. Дмитриева): "Прежде чем станешь писать, научись же порядочно мыслить". - авт. ] Ученик не сдается: "цезура, говорит он, стоит между recte и sapere, разъединяя их, так что уже по этой причине удобнее соединять recte со scribendi: того же требует и смысл, так как ум - источник не всякого писательства, а только хорошего, правильного; можно ведь писать и вовсе без ума". - "Это верно", отвечаю, "но цезура часто разъединяет соединенные смыслом слова (привожу примеры), так что это соображение имеет только вспомогательное значение; что же касается вашего второго соображения, то о неправильном писательстве поэт и говорить не станет. - "Все-таки", - говорит ученик, "оказывается, что мое толкование имеет больше основания". - "Нет", - отвечаю, - "так как при вашем толковании слово sapere остается без определения, в котором оно, однако, нуждается: это слово безразличное, его первоначальное значение - "иметь известный вкус" (отсюда - sapor, франц. saveur), а затем "иметь известные умственные свойства". Для того, чтобы получить значение "быть умным", оно нуждается в определении, в этом самом recte, которое вы от него отнимаете". - "Почему же?" - спрашивает ученик, ведь от sapere происходит причастие sapiens, а его название - положительное, "умный", а не безразличное "имеющий известные умственные свойства". "Это не доказательство", - отвечаю, "так как причастия от безразличных глаголов, превращаясь в прилагательные, часто получают положительное значение; так от безразличного pati "переносить" вы образуете patiens "хорошо переносящий, терпеливый". А вы найдите мне пример, чтобы самый глагол sapere без определения имел положительное значение "быть умным". - Ученик пока умолкает, а на следующем уроке преподносит мне из того же Горация пример sapere aude - "решись быть умным". - "Да, это верно, - говорю я ему, "я был неправ". Привожу этот пример, так как это - случай из моей собственной, хотя и давнишней практики начинающего преподавателя, а также и потому, что и Оскар Иегер, известный немецкий педагог рассказывает, не сообщая частностей, нечто подобное из воспоминаний своего отрочества; "тут мы почувствовали", говорит он, "что есть сила выше и учителя и нас - истина". (Ф. Ф. Зелинский, Древний мир и мы.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Scríbendí recté saper(e) ést et príncipi(um) ét fons
-
57 Tertium non datur
Третье не дано; третьего нет.В формальной логике так формулируется один из четырех законов мышления - закон исключенного третьего. По этому закону, если дано два диаметрально противоположных положения (напр. "человек смертен", "человек бессмертен"), из которых одно утверждает что-либо ("человек бессмертен"), а другое, наоборот, отрицает ("человек смертен"), то третьего, среднего суждения между ними не может быть.10-20 лет правильных соотношений с крестьянством и обеспеченная победа в всемирном масштабе (даже при затяжке пролетарских революций, кои растут), иначе 20-40 лет мучений белогвардейского террора. Aut - aut, tertium non datur. (В. И. Ленин, План брошюры "О продовольственном налоге".)Ликвидация партии в остальной России не могла быть безразличным или даже отрадным явлением для кавказских товарищей, желающих действовать под ее знаменем. Тут нужно выбирать: или "ликвидаторство", или борьба с ним. Tertium non datur (третьего нет). (Г. В. Плеханов, Оппортунизм, раскол, или борьба за влияние в партии?.)И опыт жизни и наука учат: либо рациональное творчество и непреложность логики, "которой одной дана", по выражению Салтыкова, "роковая сила совершать чудеса", либо паллиативные кунстштюки, безыдейное топтание на месте при кажущемся движении вперед. Одно из двух- tertium non datur: две легли дороги перед вами, а какая лучше, выбирайте сами!... (Г. А. Джаншиев, Накануне пересмотра судебных уставов и новелл (вместо предисловия к 5-му изданию).).Старый Хорват - один из богатейших людей округа, но, будучи сыном бедного меховщика, еще не признан сословным миром. Свое богатство он приобрел несколько необычным, можно сказать даже постыдным способом, -с помощью собственного ума. Другие господа добывали себе богатство мечом или при содействии обручального кольца. Tertium non datur. (Кальман Миксат, Странный брак.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Tertium non datur
-
58 Быть мудрым - вот начало и источник того, чтобы правильно писать
Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Быть мудрым - вот начало и источник того, чтобы правильно писать
-
59 "Начало от Юпитера"
т. е. от того, что лежит в основе всего - самого главного, самого важногоЛатинско-русский словарь крылатых слов и выражений > "Начало от Юпитера"
-
60 Обнажать тело на виду у граждан есть начало развращения
Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Обнажать тело на виду у граждан есть начало развращения
См. также в других словарях:
PRINCIPIUM — in LL. Fragmentis apud Frontinum, de Aquaed. l. 2. et apud Livium, l. 9. c. 38. Papinius C. Iunium Bubulcum cum magistrum equitum dixit: atque ei legem curiatam de Imperio ferenti triste omen diem diffidit, quod Faucia curia fuit principium,… … Hofmann J. Lexicon universale
Principium — (лат.) начало, основа, принцип. Философский энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. 1983 … Философская энциклопедия
Principĭum — (lat.), 1) Anfang; Principiis obsta, widerstehe den ersten Anfängen, nämlich Versuchungen, Reizungen, Irrthümern, falschen Grundsätzen etc.; daher Principia, Anfangsgründe, als Buchtitel lateinischer Werke; 2) der erste Abschnitt eines Titels vor … Pierer's Universal-Lexikon
principium — I index maxim II index origin (source) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
principium — [prin sip′ē əm] n. pl. principia [prin sip′ēə] [L, a beginning < princeps: see PRINCE] 1. a principle 2. [pl.] first principles; fundamentals … English World dictionary
Principium — Omne principium grave, sagte der Narr, der wollte die Kuh beim Schwanz aufheben. – Hoefer, 783; Schaltjahr, III, 157. [Zusätze und Ergänzungen] 2. Omne Principium grave, dät hêt, seggt de Narr, alle Prinzen sind auch Grafen. – Schröder, 806 … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
Principium — Dieser Artikel erläutert das Prinzip als übergeordnete Gesetzmäßigkeit; Eine Beschreibung der gleichnamigen Rockband findet sich unter Prinzip (Band). Ein Prinzip (Mehrzahl: Prinzipien; von lat. principium = Anfang, Ursprung) ist ein Gesetz, das… … Deutsch Wikipedia
principium — /prin sip ee euhm/, n., pl. principia / sip ee euh/. a principle. [1575 85; < L principium lit., that which is first, equiv. to princip (see PRINCE) + ium IUM] * * * … Universalium
principium — prin•cip•i•um [[t]prɪnˈsɪp i əm[/t]] n. pl. cip•i•a [[t] ˈsɪp i ə[/t]] a basic principle • Etymology: 1575–85; < L prīncipium founding, beginning, principle … From formal English to slang
Principium Apartments — (Кленовица,Хорватия) Категория отеля: 3 звездочный отель Адрес: Vinodolska ulica 3 … Каталог отелей
Principium Contradictionis — [lateinisch »Prinzip vom (verbotenen) Widerspruch«] das, , Logik: seit Aristoteles der logische Grundsatz, dass eine Eigenschaft einem Gegenstand nicht zugleich zugesprochen und abgesprochen werden kann, in formallogischer Betrachtungsweise,… … Universal-Lexikon