Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

overseer

  • 61 faber

    1.
    făber, bri ( gen. plur. most freq. fabrum; cf.:

    jam ut censoriae tabulae loquuntur, fabrum et procum audeo dicere, non fabrorum et procorum,

    Cic. Or. 46, 156: fabrum, Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 2; Caes. B. C. 1, 24, 4; Plin. 34, 1, 1, § 1 al.:

    fabrorum,

    Plaut. Most. 1, 2, 54; Cic. Verr. 2, 1, 56, § 147; Plin. 35, 15, 51, § 182 al.), m. [Sanscr. root bha-, gleam, shine; Gr. phêmi, say, phainô, show; cf. for], a worker in wood, stone, metal, etc., a forger, smith, artificer, carpenter, joiner (syn.: artifex, opifex, operarius), tektôn.
    I.
    Prop.
    A.
    With adj. of material, etc., specifying the trade:

    tamen ego me Phidiam esse mallem, quam vel optimum fabrum tignarium,

    carpenter, Cic. Brut. 73, 257; so,

    tignarius,

    id. Rep. 2, 22; Inscr. Orell. 4087; cf.:

    fabros tignarios dicimus non eos duntaxat, qui tigna dolant, sed omnes, qui aedificant,

    Dig. 50, 16, 235:

    ut fortunati sunt fabri ferrarii, Qui apud carbones assident!

    blacksmiths, Plaut. Rud. 2, 6, 47:

    fabrum aerariorum conlegium,

    copper-smiths, braziers, Plin. 34, 1, 1, § 1; cf.:

    marmoris aut eboris fabros aut aeris amavit,

    Hor. Ep. 2, 1, 96:

    ‡ eburarius, Inscr. ap. Spon. Misc. p. 222: ‡ intestinarius,

    one who does the fine carved work in wood for the interior of a building, a joiner, Inscr. Orell. 4182:

    ‡ a Corinthiis,

    ib. 4181:

    ‡ oculariarius,

    one who made silver eyes for statues, ib. 4185.—
    B.
    In gen.:

    ut arcessatur faber, ut istas compedis tibi adimam,

    Plaut. Capt. 5, 4, 29:

    cogito, utrum me dicam medicum ducere an fabrum,

    id. Men. 5, 3, 11:

    hominem pro fabro aut pro tectore emere,

    Cic. Planc. 25, 62:

    fabri ad aedificandam rem publicam,

    work-people, workmen, laborers, id. Fam. 9, 2, 5; cf. id. Verr. 2, 5, 19, § 48:

    ex legionibus fabros delegit,

    the workmen belonging to the army, Caes. B. G. 5, 11, 3;

    whose overseer was called praefectus fabrūm,

    id. B. C. 1, 24, 4:

    His fabris crescunt patrimonia,

    i. e. these smiths know how to add to their patrimonies, Juv. 14, 116:

    faber volans, i. e. Icarus,

    id. 1, 54.— Prov.: faber est quisque fortunae suae, every man is the maker of his own fortune, Appius ap. Sall. de Republ. Ordin. 1.
    2.
    făber, bra, brum, adj. [1. faber], workmanlike, skilful, ingenious ( poet. and in post-Aug. prose):

    ars,

    Ov. M. 8, 159; id. F. 3, 383:

    levitas speculi,

    App. Mag. p. 282. — Sup.:

    signaculum faberrimum anuli aurei,

    App. Flor. p. 346.— Adv.: fā̆bre, in a workmanlike manner, skilfully, ingeniously:

    hoc factum est fabre,

    Plaut. Men. 1, 2, 23; cf. id. Stich. 4, 1, 64:

    teres trabs,

    Sil. 14, 320; Vulg. Exod. 35, 33:

    sigillatum vitrum,

    App. M. 2, p. 123 (cf. fabrefacio).— Sup.:

    facta navis,

    App. M. 11, p. 262 al.:

    aptare,

    Amm. 20, 11.
    3.
    făber, bri, m., the dory, a sunfish (Zaeus faber, Linn.), Plin. 9, 18, 32, § 86; 32, 11, 53, § 148; Col. 8, 16, 9; Ov. Hal. 110.

    Lewis & Short latin dictionary > faber

  • 62 gynaeciarius

    gynaecĭārĭus, ii, m. [gynaeceum, II.], the overseer of a seraglio, Cod. Just. 11, 7, 3.—Also called gynaecĭus, ii, m., Cod. Th. 10, 20, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > gynaeciarius

  • 63 gynaecius

    gynaecĭārĭus, ii, m. [gynaeceum, II.], the overseer of a seraglio, Cod. Just. 11, 7, 3.—Also called gynaecĭus, ii, m., Cod. Th. 10, 20, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > gynaecius

  • 64 impono

    impōno, pŏsŭi, pŏsĭtum, 3 (arch. forms of the perf. imposivit, Plaut. Rud. 2, 3, 27:

    imposisse,

    id. Most. 2, 2, 4; sync. form of the part. perf. impostus, a, um, Lucr. 5, 543; Verg. A. 9, 716; Val. Fl. 4, 186; Prop. 5, 2, 29; Stat. Th. 1, 227 al.), v. a. [in-pono], to place, put, set, or lay into, upon or in a place (very freq. and class.); constr. usu. with aliquid in aliquam rem or alicui rei; rarely in aliqua re or absol.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: pedem in undam. Plaut. Most. 2, 2, 4:

    hunc in collum,

    id. Pers. 4, 6, 10:

    aliquem in rogum,

    Cic. Tusc. 1, 35, 85; cf.:

    in ignem imposita'st: fletur,

    Ter. And. 1, 1, 102:

    omnem aciem suam redis et carris circumdederunt: eo mulieres imposuerunt,

    Caes. B. G. 1, 51 fin.:

    milites eo (i. e. in equos),

    id. ib. 1, 42, 5:

    aliquid in foco Lari,

    Plaut. Aul. 2, 8, 16:

    coronam auream litteris,

    Cic. Fl. 31, 76; cf.:

    collegae diadema,

    id. Phil. 5, 12:

    operi incohato fastigium,

    id. Off. 3, 7, 33:

    pondera nobis,

    Lucr. 5, 543:

    serta delubris et farra cultris,

    Juv. 12, 84:

    clitellas bovi,

    Cic. Att. 5, 15, 3:

    juvenes rogis,

    Verg. G. 4, 477:

    artus mensis,

    Ov. M. 1, 230:

    aliquid mensis,

    id. F. 2, 473: natum axi (i. e. in currum). Stat. Th. 6, 321:

    frontibus ancillarum vittas,

    Juv. 12, 118:

    ali quem mannis,

    Hor. Ep. 1, 7, 77:

    aliquem jumento,

    Gell. 20, 1, 11:

    Pelion Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 52:

    arces montibus impositae,

    id. Ep. 2, 1, 253; cf. id. C. 4, 14, 12:

    impositum saxis Anxur,

    id. S. 1, 5, 26:

    celeri raptos per inania vento Imposuit caelo,

    placed them in the heavens, Ov. M. 2, 507:

    (Romulum) ablatum terris caelo,

    id. ib. 14, 811:

    hoc metuens molemque et montes insuper altos Imposuit,

    Verg. A. 1, 62; cf.:

    pedem super cervicem jacentis,

    Curt. 9, 7 fin.:

    haec super imposuit liquidum aethera,

    Ov. M. 1, 67:

    ei jus est in infinito supra suum aedificium imponere,

    to build, Dig. 8, 2, 24:

    pontibus praesidiisque impositis,

    Tac. A. 2, 11:

    pons lapideus flumini impositus,

    Curt. 5, 1, 29:

    quidvis oneris impone, impera,

    Ter. And. 5, 3, 26; id. Phorm. 3, 3, 29:

    nec peredit Impositam celer ignis Aetnam,

    Hor. C. 3, 4, 76:

    diadema imposuit,

    Quint. 9, 3, 61:

    pars togae, quae postea imponitur,

    id. 11, 3, 140. —
    B.
    In partic.
    1.
    Naut. t. t., to put on board ship, to embark; with in and acc.:

    quicquid domi fuit in navem imposivit,

    Plaut. Rud. 2, 3, 27: in quas (naves) exercitus ejus imponi posset, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14, 1:

    legiones equitesque Brundisii in naves,

    Caes. B. C. 3, 14, 1:

    aeris magno pondere in naves imposito,

    id. ib. 3, 103, 1.—With dat.:

    et nos in aeternum Exsilium impositura cymbae,

    Hor. C. 2, 3, 28:

    ut semel imposita est pictae Philomela carinae,

    Ov. M. 6, 511.—With adv.:

    deprehensis navibus circiter quinquaginta atque eo militibus inpositis,

    Caes. B. G. 7, 58, 4:

    scaphas contexit, eoque milites imposuit,

    id. B. C. 3, 24, 1. — With abl.: vetustissima nave impositi, Caes. ap. Suet. Caes. 66. — Absol.:

    ipsi expediti naves conscenderent, quo major numerus militum posset imponi,

    Caes. B. C. 3, 6, 1:

    cum Crassus exercitum Brundisii imponeret,

    Cic. Div. 2, 40, 84:

    signa nostra velim imponas,

    id. Att. 1, 10, 3:

    per istos quae volebat clam imponenda curabat,

    id. Verr. 2, 4, 10, § 23.—
    2.
    Med. t. t., to apply a remedy externally:

    alium imponitur in vulnera,

    Plin. 20, 6, 23, § 50:

    porrum vulneribus,

    id. 20, 6, 21, § 47:

    raphanos super umbilicum contra tormenta vulvae,

    id. 20, 4, 13, § 27:

    imponuntur et per se folia,

    id. 23, 7, 71, § 138.—
    3.
    Of animals, to put the male to the female:

    asinum equae,

    Col. 6, 36, 4; 7, 2, 5.—In mal. part., Juv. 6, 334.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to put or lay upon, to impose; to throw or inflict upon; to put, set, or give to:

    culpam omnem in med inponito,

    Plaut. Mil. 3, 3, 54: cujus amicitia me paulatim in hanc perditam causam imposuit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 17, 1:

    ne magnum onus observantiae Bruto nostro imponerem,

    Cic. Att, 13, 11, 1:

    onus alicui,

    id. Fam. 6, 7, 6; 13, 56, 1; id. Rep. 1, 23; cf.:

    plus militi laboris,

    id. Mur. 18, 38:

    graviores labores sibi,

    Caes. B. C. 3, 74, 2:

    illi illud negotium,

    Cic. Sest. 28, 60:

    vos mihi personam hanc imposuistis, ut, etc.,

    id. Agr. 2, 18, 49; cf. Anton. ap. Cic. Att. 10, 10, 2:

    si mihi imposuisset aliquid,

    Cic. Att. 15, 26, 4:

    ego mihi necessitatem volui imponere hujus novae conjunctionis,

    id. ib. 4, 5, 2; cf. id. Sull. 12, 35:

    mihi impone istam vim, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 60, § 138:

    rei publicae vulnera,

    id. Fin. 2, 24, 66; so,

    vulnus rei publicae,

    id. Att. 1, 16, 7:

    plagam mortiferam rei publicae,

    id. Sest. 19, 44:

    quibus injurias plurimas contumeliasque imposuisti,

    id. Verr. 2, 4, 9, § 20:

    injuriam sine ignominia alicui,

    id. Quint. 31, 96; cf. id. Rep. 1, 3:

    servitus fundo illi imposita,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 3:

    servitutem civibus,

    Sall. Or. ad Caes. 2:

    belli invidiam consuli,

    id. C. 43, 1:

    leges civitati per vim imposuit,

    Cic. Phil. 7, 5, 15:

    leges alicui,

    id. ib. 12, 1, 2; id. Rep. 1, 34; cf.:

    saevas imponite leges, ut, etc.,

    Juv. 7, 229:

    nimis duras leges huic aetati,

    Cic. de Or. 1, 60, 256:

    huic praedae ac direptioni cellae nomen imponis,

    assign, give, id. Verr. 2, 3, 85, § 197:

    nomen alicui,

    Liv. 35, 47, 5; Quint. 8, 3, 7; Tac. A. 4, 34; 14, 39 et saep.; cf.:

    imponens cognata vocabula rebus,

    Hor. S. 2, 3, 280:

    finem imponere volumini,

    Quint. 9, 4, 146:

    finem spei,

    Liv. 5, 4, 10:

    clausulam disputationi,

    Col. 3, 19, 3; cf.: quasi perfectis summam eloquentiae manum imponerent, gave the last touch to, Quint. prooem. §

    4: summam manum operi,

    Plin. 36, 5, 4, § 16; Sen. Ep. 12, 4; Vell. 2, 33, 1; 2, 87, 1; Gell. 17, 10, 5; Quint. 1 prooem. 4:

    extremam manum bello,

    Verg. A. 7, 573:

    manum supremam bellis,

    Ov. R. Am. 114:

    modum alicui,

    Liv. 4, 24, 7:

    modum dolori,

    Plin. Ep. 9, 13, 16:

    modum divortiis,

    Suet. Aug. 34.—Prov.:

    imponit finem sapiens et rebus honestis,

    Juv. 6, 444 (453).—
    B.
    In partic.
    1.
    To set over, as overseer, commander, etc.:

    si emimus, quem vilicum imponeremus, quem pecori praeficeremus,

    Cic. Planc. 25, 62:

    consul est impositus is nobis, quem, etc.,

    id. Att. 1, 18, 3:

    Lacedaemonii devictis Atheniensibus triginta viros imposuere,

    Sall. C. 51, 28:

    Macedoniae regem,

    Liv. 40, 12, 15; cf.:

    Masinissam in Syphacis regnum,

    id. 37, 25, 9:

    Cappadociae consularem rectorem,

    Suet. Vesp. 8:

    quid si domini milites imperatoribus imponantur?

    Liv. 45, 36, 8:

    itaque imposuistis cervicibus nostris sempiternum dominum (deum),

    Cic. N. D. 1, 20, 54 (al. in cervicibus).—
    2.
    To lay or impose upon, as a burden, tax, etc.: omnibus agris publicis pergrande vectigal. Cic. Agr. 1, 4, 10:

    vectigal fructibus,

    id. Font. 5, 10:

    stipendium victis,

    Caes. B. G. 1, 44, 5:

    tributa genti,

    Suet. Dom. 12; so, tributi aliquid alicui, id. Calig. 40; cf.:

    tributum in capita singula,

    Caes. B. C. 3, 32, 1:

    frumentum,

    Cic. Att. 15, 10:

    nulla onera nova,

    Hirt. B. G. 8, 49 fin.
    3.
    Alicui, to impose upon, deceive, cheat, trick (= frustror, fallo, fraudo, circumvenio):

    Catoni egregie imposuit Milo noster,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 5:

    si mihi imposuisset aliquid,

    id. Att. 15, 26, 4: populo imposuimus et oratores visi sumus, id. ap. Quint. 8, 6, 20 and 55:

    praefectis Antigoni imposuit,

    Nep. Eum. 5, 7; Plin. Ep. 3, 15, 3:

    facile est barbato inponere regi,

    Juv. 4, 103:

    falluntur quibus luxuria specie liberalitatis imponit,

    Tac. H. 1, 30.— Pass. impers.:

    utcumque imponi vel dormienti posset,

    Petr. 102.

    Lewis & Short latin dictionary > impono

  • 65 inspectator

    inspectātor, ōris, m., [id.], for inspector, an overseer (late Lat.), Symm. Ep. 6, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > inspectator

  • 66 monitor

    mŏnĭtor, ōris, m. [id.], one who reminds one of any thing, an admonisher, monitor (syn.: hortator, auctor).
    I.
    In gen.:

    nil opus fuit monitore,

    Ter. Heaut. 1, 1, 119:

    monitor et praemonstrator,

    id. ib. 5, 1, 2:

    est enim (hoc praeceptum) non tam acutum quam necessarium, magisque monitoris non fatui quam eruditi magistri,

    Cic. de Or. 2, 24, 99: stet ad latus monitor, Sen. Ep. 94, 72:

    officii,

    Sall. J. 85, 10:

    monitoris egere,

    Hor. Ep. 1, 18, 67.—
    II.
    In partic.
    A.
    The counsellor who furnishes an orator with his points of law, a remembrancer, an assistant:

    video mihi non te sed hunc librum esse responsurum, quem monitor tuus hic tenet,

    Cic. Div. in Caecil. 16, 52.—
    B.
    He who reminds one of people's names, a nomenclator:

    per monitorem appellandi sunt,

    Cic. Mur. 36, 77; Plin. Pan. 23.—
    C.
    An overseer, superintendent, e. g. of youth; an instructor, guide, teacher:

    juvenis monitoribus asper,

    Hor. A. P. 163:

    generosa pubes Te monitore regi, mores et facta priorum Discere,

    Stat. S. 5, 3, 147; id. Th. 12, 205.—Of farm-slaves, Col. 1, 9, 4; 7, Paul. Sent. 3, 6, 35; Dig. 33, 7, 8; leader, general of troops, Sil. 8, 370.—
    D.
    A prompter in the theatre: monitores qui monent histriones in scenā, Paul. ex Fest. p. 138 Müll.; Inscr. Orell. 4916.—
    E.
    In relig. lang., one who leads in praying:

    MONITOR AVGVR, Inscr. Don. cl. 1, 44: sine monitore, quia de pectore oramus, precantes sumus,

    Tert. Apol. 30.

    Lewis & Short latin dictionary > monitor

  • 67 neocorus

    nĕōcŏrus, i, m., = neôkoros, a person having charge of a temple, the sweeper of a temple: hujus (Serapis) simulacrum neocororum turba custodit, Firm. Math. de Err. Prof. Relig. med.; cf. id. Math. 3, 7, n. 9.—
    II.
    Transf., an overseer of a temple, who had to conduct and superintend the sacrifices, Inscr. Orell. 2354.

    Lewis & Short latin dictionary > neocorus

  • 68 oeconomus

    oecŏnŏmus, i, m., = oikonomos, a housekeeper, steward, overseer (post-class. for dispensator rei familiaris; cf.

    vilicus),

    Cod. Just. 1, 3, 33; Cod. Th. 9, 45, 3; Hier. Ep. 22, 18, § 35.‡ † oecūmĕnĭcus, a, um, adj., = oikoumenikos, of or belonging to the whole inhabited world, œcumenical (post-class.), Eckhel. D. N. t. 3, p. 336; so id. ib. p. 372.

    Lewis & Short latin dictionary > oeconomus

  • 69 oecumenicus

    oecŏnŏmus, i, m., = oikonomos, a housekeeper, steward, overseer (post-class. for dispensator rei familiaris; cf.

    vilicus),

    Cod. Just. 1, 3, 33; Cod. Th. 9, 45, 3; Hier. Ep. 22, 18, § 35.‡ † oecūmĕnĭcus, a, um, adj., = oikoumenikos, of or belonging to the whole inhabited world, œcumenical (post-class.), Eckhel. D. N. t. 3, p. 336; so id. ib. p. 372.

    Lewis & Short latin dictionary > oecumenicus

  • 70 ordinarius

    ordĭnārĭus, a, um, adj. [ordo], of or belonging to order, orderly; according to the usual order, usual, customary, regular, ordinary (not in Cic. or Cæs.).
    I.
    Of persons.
    A.
    In gen.: ordinarii consules, regular, elected in the usual manner at the beginning of the year (opp. suffecti), Liv. 41, 18:

    pugiles (with legitimi),

    Suet. Aug. 45; cf.

    consulatus,

    id. Galb. 6:

    gladiatores,

    Sen. Ep. 7, 3:

    ordinarium hominem Oppius ait dici solitum scurram et improbum... At Aelius Stilo, qui minime ordine viveret... Sunt quidam etiam, qui manipularem, quia infimi sit ordinis, appellatum credant ordinarium,

    Fest. p. 182 Müll.—
    B.
    In partic., subst.: ordĭnārĭus, i, m.
    1.
    An overseer who keeps order, Dig. 14, 4, 5. —
    2.
    In milit. lang., a centurion of the first cohort, Inscr. Grut. 542, 8; Veg. Mil. 2, 15; cf. Mommsen, Tribus, p. 123; Anmerk. 112. —
    II.
    Of inanim. and abstr. things: oleum, oil obtained in the usual manner from sound, ripe olives (opp. to oleum cibarium, made of bad olives picked up from the ground), Col. 12, 50, 22:

    vites,

    standing in regular order, id. 3, 16, 1:

    silices,

    stones so laid that those of each row cover the joints of the row beneath it, Vitr. 2, 8:

    consulatus,

    regular, Suet. Galb. 6:

    consilia,

    usual, ordinary, Liv. 27, 43: oratio, regular, connected (opp. to breviarium or summarium), Sen. Ep. 39, 1:

    philosophia non est res succisiva: ordinaria est, domina est,

    it must be constantly practised, must govern all the relations of life, id. ib. 53, 9:

    fuit ordinarium, loqui, etc.,

    it was usual, customary, Dig. 38, 6, 1:

    jus (opp. to extraordinarium),

    ib. 14, 4, 5.— Hence, adv.: ordĭnārĭē, in order, orderly, methodically (eccl. Lat. for ordine, ordinatim), Tert. Res. Carn. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > ordinarius

  • 71 praefectura

    praefectūra, ae ( dat. plur. PRAEFECTVREIS, Inscr. Corp. Lat. 206, 83), f. [id.], the office of a president or overseer, a presidency, superintendence, prefecture.
    I.
    In gen.:

    villae,

    Varr. R. R. 1, 17 fin.; cf. Plaut. Cas. 1, 11 (infra, B. 2. b.): morum, the superintendence of the public morals (a part of the duty of the censor), Suet. Caes. 76:

    hanc de se praefecturam servo dare,

    Plin. 28, 5, 14, § 56:

    equitum Gallorum,

    the command of the cavalry, Hirt. B. G. 8, 12:

    alarum,

    Suet. Aug. 38:

    urbis,

    Plin. 7, 14, 12, § 62; Suet. Aug. 37; id. Tib. 42; id. Vesp. 1; Dig. 1, 12, 1 (al. Urbi):

    praetorio,

    Aur. Vict. Caes. 9, 11:

    praefectura domūs Siculā non mitior aulā,

    Juv. 6, 486.—
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang., the office of commander or governor in the provinces, the government of a country or town (which was conferred by the proconsuls and proprætors), a prefectship, prefecture:

    praefecturas sumere,

    Cic. Att. 6, 1, 4; cf.:

    praefecturam petivit: negavi me cuiquam negotianti dare,

    id. ib. 5, 21, 10:

    multorum consulum praetorumque praefecturas delatas sic accepit, ut, etc.,

    Nep. Att. 6, 4.—
    B.
    The administration of a province: aliquem ad praefecturam Aegypti provehere, Suet. Aug. 66:

    Aegypti,

    id. Ner. 47.—Hence,
    2.
    Transf.
    a.
    An Italian city governed by Roman authorities (praefecti) and according to their edicts, a prefecture:

    praefecturae eae appellabantur in Italiā, in quibus et jus dicebatur et nundinae agebantur, et erat quaedam earum res publica, neque tamen magistratus suos habebant, in quas legibus praefecti mittebantur quotannis qui jus dicerent, etc.,

    Fest. p. 233 Müll.; Cic. Sest. 14, 32; id. Pis. 22, 51; id. Phil. 2, 24, 58:

    Capua in formam praefecturae redacta,

    Vell. 2, 44, 4; cf. Liv. 26, 16; Inscr. Orell. 3699.—
    b.
    The territory of a prefecture, a district, province, government (anteclass. and post-Aug.):

    quin ruri es in praefecturā tuā?... abi rus, abi directus tuam in provinciam,

    Plaut. Cas. 1, 11 and 15:

    nunc ibo in meam praefecturam, ut jus dicam lardo,

    id. Capt. 4, 3, 7:

    Aegyptus dividitur in praefecturas oppidorum, quas nomos vocant,

    Plin. 5, 9, 9, § 49:

    proximae praefecturae,

    Tac. A. 11, 8: praefecturae magis quam imperia, Front. Princ. Hist. med.
    C.
    In the agrimensores, the land allotted to a colony, Sicul. Flacc. Condit. Agr. p. 21 Goes.; Front. Limit. p. 43 ib.; Aggen. ap. Front. p. 56 ib.

    Lewis & Short latin dictionary > praefectura

  • 72 praeficio

    prae-fĭcĭo, fēci, fectum, 3, v. a. [facio], to set over any thing (as officer, superintendent, leader, etc.), to place in authority over, place at the head, appoint to the command of.
    I.
    Lit. (freq. and class.; cf.:

    praepono, praefero): te cum securi caudicali praeficio provinciae,

    Plaut. Ps. 1, 2, 25:

    praefeci rure recte qui curet tamen,

    id. Cas. 1, 1, 17:

    aliquem pecori,

    Cic. Planc. 25, 62:

    certum magistratum alicui procurationi,

    id. Leg. 2, 26, 66:

    imperatorem bello,

    id. Imp. Pomp. 16, 49:

    tantis rebus,

    id. ib. 10, 27:

    legatos legionibus,

    Caes. B. G. 5, 24:

    pontifices sacris,

    Cic. Rep. 2, 14, 26:

    aliquem sacerdotio Neptuni,

    Plin. 9, 8, 8, § 27:

    libertos rationibus, libellis et epistulis,

    Tac. A. 6, 8:

    aliquem provinciae,

    id. ib. 13, 46;

    2, 4: aliquem classi,

    Nep. Milt. 4, 1; Liv. 35, 42 et saep.:

    lucis Avernis,

    Verg. A. 6, 118:

    Juno sacris praefecta maritis,

    Ov. H. 12, 87:

    in eo exercitu inimici mei fratrem praefecerat,

    had given him a command, Cic. Sest. 18, 41. —
    II.
    Trop., to set over, etc. (rare): nec locus nec materia invenitur, cui divinationem praeficere possimus, Cic. Div. 2, 4, 12. —Hence, as subst.: praefectus, i, m., an overseer, director, president, chief, commander, prefect.
    A.
    In gen.:

    gumnasi praefecto poenas pendere,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 22:

    villae,

    Varr. R. R. 1, 17 fin.:

    tu (censor) es praefectus moribus,

    Cic. Clu. 46, 129; cf.:

    praefectus morum,

    Nep. Hamilc. 3, 2:

    nec vero mulieribus praefectus praeponatur,

    Cic. Rep. 4, 6, 16 (Non. 499, 13); cf. Plaut. Aul. 3, 5, 30:

    cum praefectus custodum quaesisset, etc.,

    Nep. Eum. 11, 1:

    his utitur quasi praefectis libidinum suarum,

    Cic. Red. in Sen. 6, 15.—
    B.
    In partic., as a title of particular civil or military officers, a president, superintendent, commander, governor, etc.:

    praefectus aerarii or aerario,

    a treasurer, Plin. Ep. 3, 4, 2; id. Pan. 92; Gell. 13, 24, 30; Capitol. Gord. 4: annonae, a superintendent of grain or of the markets, Tac. A. 11, 31; Inscr. Orell. 1084; 1186; 1091;

    3169: castrorum or castris,

    an officer who attended to the pitching of the camp and all matters connected therewith, a quartermaster, Vell. 2, 112, 6; 119, 4; 120, 4; Tac. A. 14, 37; 1, 20; cf. Veg. Mil. 2, 10:

    classis,

    an admiral, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89; Liv. 26, 48; 36, 20; 42; Flor. 3, 7; afterwards also for a captain of a ship, Tac. H. 3, 12; Veg. Mil. 4, 32; Inscr. Orell. 3596;

    who was formerly called praefectus navis: dextrum cornu praefectos navium ad terram explicare jubet,

    Liv. 36, 44; Flor. 2, 5: fabrūm, in the army, a superintendent of the military engines, chief engineer, Caes. ap. Cic. Att. 9, 7, C, 2; id. B. C. 1, 24, 4; Nep. Att. 12, 4; Vell. 2, 76, 1; Plin. 36, 6, 7, § 48; Inscr. Orell. 4906;

    in the free towns and colonies,

    a superintendent of public works, ib. 516: equitum, a commander of the cavalry, as we say, a colonel or general of cavalry, Hirt. B. G. 8, 12; Vell. 2, 24, 1;

    called also simply praefectus,

    Caes. B. G. 1, 39; 3, 7; Cic. Fam. 3, 8, 7; cf.

    cohortium,

    Sall. J. 46, 7: legionis, in the time of the emperors, the same that was previously called legatus legionis, a commander of the legion, i. q. our colonel, Tac. H. 1, 82; Suet. Claud. 12; id. Galb. 11; 14; id. Calig. 56; id. Ner. 21; Inscr. Grut. 465, 2; cf. Veg. Mil. 2, 9:

    praefectus regis or regius,

    a commander-in-chief, generalissimo, Liv. 36, 11; Sall. J. 46, 5; Nep. Alcib. 5, 2; id. Ages. 2, 3; cf. Flor. 3, 5; 11:

    praefectus praetorio and praetorii, in the time of the emperors,

    a commander of the imperial body - guard, pretorian prefect, Tac. A. 1, 24; id. H. 1, 13; 19; Dig. 1, 11 et saep.; in later times, a governor of a province of the Roman empire: praefectus urbi or urbis, governor of the city of Rome, in the times of the republic, appointed only to represent the consul during the latter's absence; under the emperors, a perpetual office with a particular jurisdiction, Varr. ap. Gell. 14, 7; Tac. A. 6, 10; 11; Plin. 11, 38, 90, § 223; Suet. Aug. 33; Inscr. Orell. 3153 sq.:

    vigilum or vigilibus,

    a captain of the watch, Dig. 1, 15, 3; 47, 2, 58; Inscr. Orell. 801; 1088; 1929:

    Aegypti,

    the governor of the province of Egypt, Suet. Aug. 18; 66; id. Vesp. 6; Dig. 1, 17; Inscr. Orell. 709; 3651; so,

    Lydiae, Ioniae, totiusque Phrygiae,

    Nep. Dat. 2, 5:

    Alpium,

    Plin. 10, 48, 68, § 134; Inscr. Grut. 287, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > praeficio

  • 73 praepono

    prae-pōno, pŏsui, pŏsĭtum, 3 (old perf. praeposivi, Plaut. Rud. 4, 2, 11.—Sync. form praepostus, Lucr. 6, 999), v. a., to put or set before, to place first (syn.: praefero, praeficio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    versus, in primā fronte libelli,

    Ov. Tr. 1, 7, 33:

    praeponens ultima primis,

    Hor. S. 1, 4, 59; Cic. Att. 7, 3, 10:

    oportet, ut aedibus ac templis vestibula et aditus, sic causis principia proportione rerum praeponere,

    id. de Or. 2, 79, 320:

    de quā priusquam respondeo, pauca praeponam,

    I will first make a few observations, id. Fam. 11, 27, 1.—
    B.
    In partic., to place or set over as chief, commander, or superintendent, to place at the head of, intrust with the charge or command of; to appoint or depute as:

    unum illum ex omnibus delegistis, quem bello praedonum praeponeretis,

    to appoint commander in the war, Cic. Imp. Pomp. 22, 63:

    hibernis Labienum praeposuit,

    Caes. B. G. 1, 54:

    sinistro cornu Antonium praeposuerat,

    id. B. C. 3, 89:

    aliquem provinciae,

    to appoint as governor, Cic. Fam. 2, 15, 4:

    negotio,

    to charge with the management of an affair, id. ib. 15, 4, 10:

    navibus,

    to appoint admiral, id. Verr. 2, 5, 38, § 101:

    vectigalibus,

    to appoint minister of finance, Tac. A. 15, 18:

    Bibulus toti officio maritimo praepositus,

    superintendent of all maritime affairs, Caes. B. C. 3, 5:

    praepositus cubiculo,

    chamberlain, Suet. Dom. 16:

    sacerdos oraculo praeposita,

    that presides over, Cic. Div. 1, 34, 76:

    aliquem custodem alicui loco,

    to appoint keeper of a place, Ov. Tr. 3, 1, 67:

    illum exercitibus,

    Juv. 10, 92.—
    C.
    To place or set upon:

    fronti praeponere olivam,

    Hor. C. 1, 7, 7 (cf.: [p. 1426] comis praetexere frondes, Sen. Med. 70).—
    II.
    Trop., to set before or above, to prefer:

    lucrum praeposivi sopori et quieti,

    Plaut. Rud. 4, 2, 11:

    se alteri,

    Ter. And. 1, 1, 38; id. Eun. 1, 2, 59:

    salutem rei publicae vitae suae,

    Cic. Phil. 9, 7, 15:

    amicitiam patriae,

    id. Rab. Perd. 8, 23:

    necessaria gloriosis,

    Vell. 2, 110, 3:

    multum mihi praestat, si me Mazaeo generum praeponit,

    Curt. 4, 11, 20:

    Prochytam Suburrae,

    Juv. 3, 5.—Hence, praepŏsĭtus, a, um, P. a.—As subst.
    A.
    praepŏsĭtus, i, m., a prefect, president, head, chief, overseer, director, commander:

    legatorum tuorum,

    Cic. Pis. 36, 88; Tac. H. 1, 36:

    quod (milites) praepositos suos occiderant,

    Suet. Oth. 1: rerum curae Caesaris, director, S. C. ap. Plin. Ep. 8, 6, 13:

    aquarum,

    water-inspector, Front. Aquaed. 17; 100; 117:

    cubiculi,

    a chamberlain, Amm. 14, 10, 5.—Of the governor of a province; with dat.:

    Illyrico, Dalmatiae, etc.,

    Vell. 2, 112, 2; 2, 116, 2; absol., Suet. Galb. 12; 16; id. Oth. 1 al.; Vulg. Act. 7, 10.—
    B.
    praepŏsĭta, ae, f. (eccl. Lat.), a prioress or abbess, Aug. Civ. Dei, 21, 8; id. Ep. 211.—
    C.
    With the Stoics, praepŏsĭta, ōrum, n., for the Gr. proêgmena, preferable or advantageous things, but which are not to be called absolutely good; such as wealth, beauty, etc. (class.): ista bona non dico, sed dicam Graece proêgmena, Latine autem producta:

    sed praeposita, aut praecipua malo,

    Cic. Fin. 4, 26, 72 sq.:

    bonum negas esse divitias, praepositum esse dicis,

    id. ib. 4, 26, 73; cf.

    also,

    id. ib. 3, 16, 52; 54.

    Lewis & Short latin dictionary > praepono

  • 74 praepositura

    praepŏsĭtūra, ae, f. [id.], the office of a chief or overseer, etc. (post-class.):

    militares,

    Lampr. Elag. 6:

    horreorum et pagorum,

    Cod. Just. 10, 70, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > praepositura

  • 75 principalis

    princĭpālis, e, adj. [princeps].
    I.
    In gen., first, original, primitive (class.):

    causae,

    Cic. Fat. 5, 9:

    est igitur tropus sermo a naturali et principali significatione translatus ad aliam,

    Quint. 9, 1, 4:

    verba,

    Gell. 11, 15, 5.—
    II.
    In partic.
    A.
    In rank, first in rank, station, or esteem, chief, principal:

    viri,

    App. Flor. p. 363, 38.—Of things abstr. and concr.:

    pici principales in auguriis,

    Plin. 10, 18, 20, § 41:

    principalia in Arabiā tus, et myrrha,

    id. 12, 13, 30, § 51:

    principalia aquatilium,

    id. 31, 6, 38, § 72:

    causarum aliae sunt perfectae et principales, aliae adjuvantes et proximae,

    Cic. Fat. 18, 41:

    quaestio,

    Quint. 4, 4, 1:

    post haec duo principalia subjungebat illa non minus intuenda,

    after these two principal points, Col. 1, 3, 3:

    principali studio (i. e. praecipuo),

    Gell. 13, 10, 1:

    principalia verba,

    primitive, id. 11, 15, 5:

    de culturā agri praecipere, principale fuit et apud exteros,

    a principal thing, Plin. 18, 3, 5, § 22:

    principalis obligatio, res (opp. accessio),

    Gai. Inst. 3, 126.— Comp.:

    principalior,

    Tert. Anim. 43: principaliora quaeque, id. cont. Marc. 4, 36.—As subst.: princĭpālis, is, m.
    a.
    The foremost, overseer, superintendent:

    officiorum, i. e. of attendants,

    Cod. Just. 9, 51, 1.—
    b.
    The chief magistrate of a municipality, Symm. Ep. 9, 1; Dig. 48, 19, 27; Isid. Orig. 9, 4:

    principalis aut decurio,

    Cod. Just. 10, 31, 33; 10, 34, 2, § 1.—
    c.
    An inferior officer, Dig. 49, 16, 13.—
    2.
    Of or belonging to a prince or ruler, princely, imperial, the emperor's (post-Aug.):

    principalis quies,

    Vell. 2, 56, 3:

    fastigium,

    id. 1, 11, 6:

    opera,

    id. 2, 124, 3:

    curae,

    Plin. Pan. 79:

    copiae,

    id. ib. 82:

    apparatus arrogantiae principalis,

    id. ib. 76:

    beneficia,

    id. ib. 36:

    matrimonium,

    Tac. H. 1, 22:

    commentarii,

    id. ib. 4, 40:

    fortuna,

    id. ib. 2, 81:

    scortum,

    id. ib. 1, 13:

    majestas,

    Suet. Claud. 17:

    res,

    id. Calig. 39:

    bonum,

    Plin. 13, 3, 4, § 22: vox, Just. Inst. prooem. 3.—
    B.
    Of or belonging to the principes, i. e. to the second line in the order of battle (post-class.), Cod. Th. 12, 1, 151; Veg. Mil. 2, 15, 1.—
    2.
    Of or belonging to the principium in a camp: principalis castrorum porta nominatur, quod in eo loco est, in quo principes ordines tendunt, Paul. ex Fest. p. 224 Müll.:

    manipulos legionum principali viā inducit,

    Liv. 10, 33:

    porta principalis dextra,

    id. 4, 19; cf. id. 40, 27. — Adv.: princĭpālĭter.
    A.
    In gen., chiefly, principally (post-class.):

    plurimae bestiae, sed principaliter leones,

    Sol. 27:

    negotium gerere,

    Dig. 3, 2, 4.—
    B.
    In partic., like a prince, imperially (post-Aug.):

    gaudere,

    Sen. Cons. ad Polyb. 36:

    mores juventutis quam principaliter formas!

    Plin. Pan. 47:

    institutae leges,

    Arn. 1, 2, 2: non principaliter, incidentally, Mos. et Rom. Leg. Coll. 12, 7, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > principalis

  • 76 procurator

    prōcūrātor (the first o short, Ov. A. A. 1, 587), ōris, m. [procuro], a manager, overseer, superintendent, agent, administrator, deputy, procurator, keeper.
    I.
    In gen. (class.):

    procurator peni,

    Plaut. Ps. 2, 2, 14:

    procurator, alieni juris vicarius,

    Cic. Caecin. 20, 57:

    agere aliquid per procuratorem,

    id. Att. 4, 16, 9 (15):

    regni,

    a viceroy, Caes. B. C. 3, 112:

    curatori aquarum procuratorem subicit,

    Front. Aquaed. 105:

    aviarii,

    Varr. R. R. 3, 6:

    procurator nimium procurat,

    Ov. A. A. 1, 587:

    esse procuratorem in rem alicujus,

    Dig. 3, 3, 29:

    procuratorem facere,

    ib. 4, 4, 24.—
    II.
    In partic.
    A.
    A manager of an estate, a steward, bailiff (class.; cf.

    villicus),

    Cic. de Or. 1, 58, 249:

    procurator rationes accipiebat,

    Petr. 30; Paul. Sent. 1, 2, 3; Vulg. Matt. 20, 8.—
    B.
    In the time of the emperors, one who had charge of the imperial revenues, an imperial collector, Tac. A. 12, 60; Suet. Claud. 12; id. Calig. 47; id. Vesp. 16; Plin. Pan. 36, 3.—Esp., in a province:

    Judeae,

    Tac. A. 15, 44:

    Asiae,

    id. ib. 4, 15:

    Aegypti,

    Suet. Ner. 35:

    Galliae,

    id. Galb. 12;

    or in a city: urbis,

    id. Caes. 79:

    ludi,

    Tac. A. 11, 35.—
    C.
    An agent or attorney to conduct an action at law, Just. Inst. 1, 6, 5; Gai. Inst. 4, 82; 84.

    Lewis & Short latin dictionary > procurator

  • 77 ptochotrophus

    ptōchŏtrŏphus, i, m., = ptôchotrophos, an overseer of the poor, Cod. Just. 1, 3 in lemm.

    Lewis & Short latin dictionary > ptochotrophus

  • 78 subcustos

    suc-custos ( subc-), ōdis, m., an under-keeper, assistant-overseer, Plaut. Mil. 3, 2, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > subcustos

  • 79 succustos

    suc-custos ( subc-), ōdis, m., an under-keeper, assistant-overseer, Plaut. Mil. 3, 2, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > succustos

  • 80 superintentor

    sŭpĕrintentor, ōris, m. [superintendo], an overseer, superintendent, Aug. in Psa. 126, n. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > superintentor

См. также в других словарях:

  • Overseer — may refer to: Overseer literally means: One who keeps watch over and directs the work of others, especially laborers A supervisor or superintendent. In Jehovah s Witnesses, an elder also called a overseer . Overseer of the Poor, an official who… …   Wikipedia

  • Overseer — O ver*seer , n. One who oversees; a superintendent; a supervisor; as, an overseer of a mill; specifically, one or certain public officers; as, an overseer of the poor; an overseer of highways. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • overseer — o‧ver‧seer [ˈəʊvəsɪə ǁ ˈoʊvərsɪr] noun [countable] 1. LAW a person or organization whose job is to check that an activity is being performed honestly and legally; = REGULATOR: • the overseer of the privatisation process. 2 …   Financial and business terms

  • overseer — index administrator, caretaker (one caring for property), caretaker (one fulfilling the function of office), chairman, chief, custodian (protector) …   Law dictionary

  • overseer — (n.) 1520s, agent noun from OVERSEE (Cf. oversee) …   Etymology dictionary

  • overseer — [n] person who supervises others’ work executive, head, head honcho*, manager, pit boss*, straw boss*, superintendent, supervisor; concept 347 …   New thesaurus

  • overseer — [ō′vər sē΄ər] n. one who watches over and directs the work of others; supervisor …   English World dictionary

  • Overseer — Стиль этой статьи неэнциклопедичен или нарушает нормы русского языка. Статью следует исправить согласно стилистическим правилам Википедии. Роб Оверсир …   Википедия

  • Overseer — Cet article a pour sujet le DJ Overseer. Pour une définition du mot « overseer », voir l’article overseer du Wiktionnaire. Rob Overseer est un DJ de musique électronique originaire de Leeds en Grande Bretagne. Ses compositions se… …   Wikipédia en Français

  • overseer — [[t]o͟ʊvə(r)siːə(r)[/t]] overseers 1) N COUNT An overseer is someone whose job is to make sure that employees are working properly. I was put in the tailor shop, and I loved it, I really did. I was promoted to overseer. Syn: supervisor 2) N COUNT …   English dictionary

  • Overseer — Rob Overseer (* in Leeds als Robert George Howes) ist ein britischer DJ und Produzent der elektronischen Musikrichtung Big Beat. Overseer ist für seine Arbeit an Soundtracks für Animatrix, Snatch – Schweine und Diamanten oder An jedem verdammten… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»