-
1 negōtium
negōtium ī, n [nec+otium], a business, employment, occupation, affair: quid istic tibi negotist? T.: nihil habere negoti: forensia negotia: negotium municipi administrare: in negotio versari: ex negotio emergere: datum negotium est consulibus, ut, etc., L.: negotio desistere, Cs.: mirabar, quid hic negoti esset tibi, what business you have here, T.: negotiis amicorum intentus sua neglegere, interests, S.: nostrum otium negoti inopiā constitutum est, affairs of state: suum, private affairs: aes alienum negoti gerendi studio contractum, in trade: negoti gerentes, tradesmen: Bithyna negotia, H.— Difficulty, pains, trouble, labor: satis habeo negoti in sanandis volneribus: tibi negotium facessere, give trouble: refici magno negotio, Cs.: nullo negotio, i. e. easily: quid negoti est haec poëtarum... portenta convincere?— A matter, thing, affair: id quod negotium poscebat, the situation, S.: ineptum: Teucris illa lentum negotium, a slow affair.* * *pain, trouble, annoyance, distress; work, business, activity, job -
2 explico
ex-plĭco, āvi and ŭi (the latter first in Verg. G. 2, 280; afterwards freq.; Hor. C. 3, 29, 16; 4, 9, 44; id. S. 2, 2, 125; Liv. 7, 23, 6 et saep.; cf. Gell. 1, 7, 20), ātum or ĭtum (Cic. uses mostly atum, Caes. atum and itum; cf.I.explicaturos,
Caes. B. C. 1, 78, 4;with explicitis,
id. ib. 3, 75, 2;and, explicitius,
id. ib. 1, 78, 2; upon these forms v. Neue, Formenl. 2, pp. 479 sq., 550 sq.), 1, v. a., to unfold, uncoil, unroll, unfurl, spread out, loosen, undo (class.; esp. freq. in the trop. sense; syn.: expedio, extrico, enodo, enucleo; explano, expono, interpretor).Lit.:B.velum,
Plaut. Mil. 4, 8, 7:non explicata veste neque proposito argento, etc.,
spread out, Cic. de Or. 1, 35, 161:volumen,
to open, id. Rosc. Am. 35, 101:suas pennas (ales),
Ov. Am. 2, 6, 55:plenas plagas,
Mart. 1, 56, 8:perturbatum et confusum agmen,
to put in order, Hirt. B. G. 8, 14, 2:capillum pectine,
Varr. L. L. 5, § 129 Müll.:fusos,
to unwind, Mart. 4, 54, 10:frontem sollicitam,
to free from wrinkles, to smooth, Hor. C. 3, 29, 16;for which: explicare seria contractae frontis,
id. S. 2, 2, 125; cf.mare,
i. e. to calm, Sen. Herc. Oet. 455:si ex his te laqueis exueris ac te aliqua via ac ratione explicaris,
hast extricated, freed thyself, Cic. Verr. 2, 5, 58, § 151:se (ex funibus ancorarum),
Dig. 9, 2, 29:inimicae et oves, difficile se (apibus) e lanis earum explicantibus,
Plin. 11, 18, 19, § 62:se explicat angustum,
Juv. 12, 55.—Transf., to spread out, stretch out, extend, deploy, display:II.aciem,
Liv. 7, 23, 6; 40, 4, 4; 40, 5, 26 al.; cf.ordinem,
id. 2, 46, 3:agmen,
id. 10, 20, 3:cohortes (longa legio),
Verg. G. 2, 280:se turmatim (equites),
Caes. B. C. 3, 93, 3; cf.mid.: priusquam plane legiones explicari et consistere possent,
id. ib. 2, 26, 4; and:ut ordo omnium navium explicari posset,
Liv. 37, 23, 10:per obstantis catervas Explicuit sua victor arma,
Hor. C. 4, 9, 44:atria, congestos satis explicatura clientes,
Stat. Th. 1, 146:ut forum laxaremus et usque ad atrium Libertatis explicaremus,
extend, Cic. Att. 4, 16, 14; cf.:unde pons in oppidum pertinens explicatur,
Sall. H. 3, 20:orbes (serpens),
Ov. M. 15, 720:frondes omnes (pampinus),
Verg. G. 2, 335:se (montes),
Plin. 5, 29, 31, § 118:arida ligna in flammas (ignis),
Lucr. 2, 882:convivium,
i. e. to set out richly, to furnish, Mart. 1, 100, 13:explicavi meam rem post illa lucro,
i. e. amplified, enlarged, Plaut. Poen. 3, 5, 5.Trop.A.In gen. (very seldom):B.explica atque excute intelligentiam tuam, ut videas quae sit, etc.,
display, Cic. Off. 3, 20, 81: Siciliam multis undique cinctam periculis explicavit, has set at large, set free (qs. released from toils, snares), id. de Imp. Pomp. 11, 30; cf.:quemadmodum se explicent dicendo,
id. Fl. 4, 10: da operam, ut te explices, huc quam primum venias, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, D. 2.—In partic.1.To disentangle, set in order, arrange, regulate, settle, adjust any thing complicated or difficult:► ):pulcre ego hanc explicatam tibi rem dabo,
Plaut. Ps. 4, 1, 20:peto a te, ut ejus negotia explices et expedias,
Cic. Fam. 13, 26, 2:negotia,
id. Att. 5, 12, 3; cf. id. ib. 16, 3, 5:belli rationem,
id. Prov. Cons. 14, 35; cf.:rationem salutis,
id. Fam. 6, 1, 2:rem frumentariam,
Hirt. B. G. 8, 4 fin.: si Faberius nobis nomen illud explicat, noli quaerere, quanti, settles, i. e. pays that item, Cic. Att. 13, 29, 2:Faberianum,
id. ib. § 3; cf.:si qui debitores, quia non possint explicare pecuniam, differant solutionem,
Dig. 42, 1, 31:consilium,
Caes. B. C. 1, 78, 4; cf.:his explicitis rebus,
id. ib. 3, 75, 2: subvenire tempestati quavis ratione sapientis est;eoque magis, si plus adipiscare re explicatā boni, quam addubitatā mali,
Cic. Off. 1, 24, 83:ea, quae per defunctum inchoata sunt, per heredem explicari debent,
Dig. 27, 7, 1:transii ad elegos: hos quoque feliciter explicui,
Plin. Ep. 7, 4, 7 (cf. underiter commode explicui, excepto quod, etc.
, Plin. Ep. 8, 1, 1:2.fugam,
Phaedr. 4, 7, 15:nihilo plus explicet ac si Insanire paret, etc.,
will make no more out of it, Hor. S. 2, 3, 270.—Of speech, to develop, unfold, set forth, exhibit, treat, state: vitam alterius totam explicare, Civ. Div. in Caecil. 8, 27:1.perfice, ut Crassus haec, quae coartavit et peranguste refersit in oratione sua, dilatet nobis atque explicet,
id. de Or. 1, 35, 163:explicando excutiendoque verbo,
id. Part. Or. 36, 124:aliquid expedite,
id. Brut. 67, 237:aliquid apertissime planissimeque,
id. Verr. 2, 2, 64, § 156:aliquid definitione,
id. Fin. 3, 10, 33:funera fando,
Verg. A. 2, 362:philosophiam,
Cic. Div. 2, 2, 6; cf.:philosophiam diligentissime Graecis litteris,
id. Ac. 1, 2, 4:summorum oratorum Graecas orationes,
id. de Or. 1, 34, 155:geometricum quiddam aut physicum aut dialecticum (corresp. to expedire),
id. Div. 2, 59, 122:non de aegritudine solum, sed de omni animi perturbatione explicabo,
id. Tusc. 3, 6, 13:de scorpionibus et catapultis,
Vitr. 10, 22:ut explicemus, quae sint materiae, etc.,
Quint. 10, 5, 1.— Pass. impers.:quae vero auxilia sunt capitis, eo loco explicitum est,
Cels. 4, 2.—Hence,explĭcātus, a, um, P. a.A.Lit., spread out:B.Capua planissimo in loco explicata,
Cic. Agr. 2, 35, 96:vallis,
Pall. Aug. 11, 2.—Trop.1. 2.Plain, clear:3.nisi explicata solutione non sum discessurus,
Cic. Att. 15, 20, 4.— Comp.:litterae tuae, quibus nihil potest esse explicatius, nihil perfectius,
Cic. Att. 9, 7, 2.— Sup.:explicatissima responsa,
Aug. Ep. 34 fin. —* Adv.: explĭ-cāte, plainly, clearly:2.qui distincte, qui explicate, qui abundanter et rebus et verbis dicunt,
Cic. de Or. 3, 14, 53.— Comp.:explicatius,
August. Civ. D. 19, 4.—explĭ-cĭtus, a, um, P. a. (acc. to II. B. 1.), lit., disentangled, i. e. free from obstacles, easy:in his erat angustiis res: sed ex propositis consiliis duobus explicitius videbatur, Ilerdam reverti,
Caes. B. C. 1, 78, 2.► explĭcit, in late Lat., at the end of a book, is prob. an abbreviation of explicitus (est liber), the book is ended (acc. to signif. II. B. 1.); cf.:explicitum nobis usque ad sua cornua librum refers,
Mart. 11, 107, 1: solemus completis opusculis ad distinctionem rei alterius sequentis medium interponere Explicit aut Feliciter aut aliquid istius modi, Hier. Ep. 28, 4. -
3 negocium
nĕgōtĭum ( nĕgōcĭum), ii, n. [necotium; cf.: negotium, quod non sit otium, Paul. ex Fest. p. 177 Müll.; v. 1. ne], a business, employment, occupation, affair (cf. munus).I.Lit.:II.negoti nunc sum plenus,
Plaut. Ps. 1, 3, 146:quamquam negotiumst, si quid vis, non sum occupatus, etc.,
id. Merc. 2, 2, 17:qui deum nihil habere negotii volunt,
Cic. Off. 3, 28, 102:in extremā parte muneris ac negotii tui,
id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:forensia negotia,
id. de Or. 2, 6, 23:qui omnibus negotiis interfuit,
id. Fam. 1, 6, 1:negotium municipii administrare,
id. ib. 13, 11:procurare,
id. Verr. 2, 3, 64, § 149:suscipere,
id. Cat. 3, 2, 5:mandare alicui,
id. Fam. 13, 26, 2:versari in negotio,
id. Att. 5, 10, 3:emergere ex negotiis,
id. ib. 5, 10, 3; Liv. 3, 4:transigere negotium,
Cic. Phil. 2, 9, 21:negotio desistere,
Caes. B. G. 1, 45:in magno negotio habere aliquid,
to regard a thing as important, of great moment, Suet. Caes. 23: est mihi negotium cum aliquo, I have to do with one:mirabar, quid hic negotii esset tibi,
Ter. Ad. 4, 5, 8; Cic. Fam. 8, 8, 9:adparatus, quem flagitabat instans negotium,
Amm. 20, 10, 1.—Esp. with reference to affairs of state:nostrum otium negotii inopia, non requiescendi studio constitutum est,
Cic. Off. 3, 1, 2; cf. Suet. Aug. 32:publicis adfinis fuit an maritumis negotiis?
i. e. in farming the revenue or in private commerce, Plaut. Trin. 2, 2, 50.—Of the management of domestic concerns:qui suum negotium gerunt otiosi,
Cic. Lael. 23, 86:praeclare suum negotium gessit Roscius,
id. Rosc. Com. 12, 34:suum negotium agere,
id. Off. 1, 9, 29; cf. id. ib. 1, 34, 125.—So of trade, traffic:aes alienum negotii gerendi studio contractum,
Cic. Sull. 20, 58; id. Vat. 5, 12:negotii gerentes,
tradesmen, id. Sest. 45, 97:Trebonius ampla et expedita negotia in tuā provinciā habet,
id. Fam. 1, 3, 1: Hor. Ep. 1, 6, 33.—Of a lawsuit, Quint. 3, 5, 11; Suet. Calig. 40; id. Rhet. 6; cf. Plaut. Aul. 3, 4, 2.—Transf.A.Difficulty, pains, trouble, labor:B.ita et hinc et illinc mi exhibent negotium,
give me trouble, Plaut. Most. 3, 1, 38:huic exhibui negotium,
id. Men. 5, 9, 13; id. Poen. 1, 2, 30:viden egestas quid negoti dat homini misero male,
id. Trin. 4, 2, 5:satis habeo negotii in sanandis vulneribus,
Cic. Att. 5, 17, 6:magnum negotium est navigare atque id mense Quintili,
id. ib. 5, 12:negotium facessere alicui,
to give one trouble, id. Fam. 3, 10, 1:negotium exhibere alicui,
id. Off. 3, 31, 112:facere innocenti,
Quint. 5, 12, 13:nihil est negotii libertatem recuperare,
Cic. Fam. 12, 2, 1:Cato Siciliam tenere nullo negotio potuit,
id. Att. 10, 16, 3; id. Fam. 2, 10, 2:non minori negotio,
id. Verr. 2, 5, 68, § 175:quid negotii est haec poëtarum, portenta convincere?
id. Tusc. 1, 6, 11: facili negotio, with little trouble (post-class.), Aur. Vict. Caes. 39, 38; cf.:levi negotio,
Amm. 20, 10, 2 al.:magno negotio,
Cels. 7, 5 init.;Auct. B. Aiex. 8, 4: plus negotii est, si acutus quoque morbus is factus est,
Cels. 4, 6.—Like the Gr. pragma, for res, a matter, thing:quid est negoti?
Plaut. Most. 2, 2, 27; 3, 2, 54:quid negoti est, quamobrem succenses mihi?
id. Capt. 3, 5, 11:ineptum negotium et Graeculum,
Cic. Tusc. 1, 35, 86. —So of persons Teucris illa lentum negotium, a slow affair, Cic. Att. 1, 12, 1; cf. id. Q. Fr. 2, 13, 4:elinguem, tardum, inhumanum negotium,
id. post Red. in Sen. 6, 14. —As transl. of to pragma, euphemism for sensual sins, Vulg. 1 Thess. 4, 6; ib. 2 Cor. 7, 11:a negotio perambulante in tenebris,
some indefinable terror, ib. Psa. 90, 6. -
4 negotium
nĕgōtĭum ( nĕgōcĭum), ii, n. [necotium; cf.: negotium, quod non sit otium, Paul. ex Fest. p. 177 Müll.; v. 1. ne], a business, employment, occupation, affair (cf. munus).I.Lit.:II.negoti nunc sum plenus,
Plaut. Ps. 1, 3, 146:quamquam negotiumst, si quid vis, non sum occupatus, etc.,
id. Merc. 2, 2, 17:qui deum nihil habere negotii volunt,
Cic. Off. 3, 28, 102:in extremā parte muneris ac negotii tui,
id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:forensia negotia,
id. de Or. 2, 6, 23:qui omnibus negotiis interfuit,
id. Fam. 1, 6, 1:negotium municipii administrare,
id. ib. 13, 11:procurare,
id. Verr. 2, 3, 64, § 149:suscipere,
id. Cat. 3, 2, 5:mandare alicui,
id. Fam. 13, 26, 2:versari in negotio,
id. Att. 5, 10, 3:emergere ex negotiis,
id. ib. 5, 10, 3; Liv. 3, 4:transigere negotium,
Cic. Phil. 2, 9, 21:negotio desistere,
Caes. B. G. 1, 45:in magno negotio habere aliquid,
to regard a thing as important, of great moment, Suet. Caes. 23: est mihi negotium cum aliquo, I have to do with one:mirabar, quid hic negotii esset tibi,
Ter. Ad. 4, 5, 8; Cic. Fam. 8, 8, 9:adparatus, quem flagitabat instans negotium,
Amm. 20, 10, 1.—Esp. with reference to affairs of state:nostrum otium negotii inopia, non requiescendi studio constitutum est,
Cic. Off. 3, 1, 2; cf. Suet. Aug. 32:publicis adfinis fuit an maritumis negotiis?
i. e. in farming the revenue or in private commerce, Plaut. Trin. 2, 2, 50.—Of the management of domestic concerns:qui suum negotium gerunt otiosi,
Cic. Lael. 23, 86:praeclare suum negotium gessit Roscius,
id. Rosc. Com. 12, 34:suum negotium agere,
id. Off. 1, 9, 29; cf. id. ib. 1, 34, 125.—So of trade, traffic:aes alienum negotii gerendi studio contractum,
Cic. Sull. 20, 58; id. Vat. 5, 12:negotii gerentes,
tradesmen, id. Sest. 45, 97:Trebonius ampla et expedita negotia in tuā provinciā habet,
id. Fam. 1, 3, 1: Hor. Ep. 1, 6, 33.—Of a lawsuit, Quint. 3, 5, 11; Suet. Calig. 40; id. Rhet. 6; cf. Plaut. Aul. 3, 4, 2.—Transf.A.Difficulty, pains, trouble, labor:B.ita et hinc et illinc mi exhibent negotium,
give me trouble, Plaut. Most. 3, 1, 38:huic exhibui negotium,
id. Men. 5, 9, 13; id. Poen. 1, 2, 30:viden egestas quid negoti dat homini misero male,
id. Trin. 4, 2, 5:satis habeo negotii in sanandis vulneribus,
Cic. Att. 5, 17, 6:magnum negotium est navigare atque id mense Quintili,
id. ib. 5, 12:negotium facessere alicui,
to give one trouble, id. Fam. 3, 10, 1:negotium exhibere alicui,
id. Off. 3, 31, 112:facere innocenti,
Quint. 5, 12, 13:nihil est negotii libertatem recuperare,
Cic. Fam. 12, 2, 1:Cato Siciliam tenere nullo negotio potuit,
id. Att. 10, 16, 3; id. Fam. 2, 10, 2:non minori negotio,
id. Verr. 2, 5, 68, § 175:quid negotii est haec poëtarum, portenta convincere?
id. Tusc. 1, 6, 11: facili negotio, with little trouble (post-class.), Aur. Vict. Caes. 39, 38; cf.:levi negotio,
Amm. 20, 10, 2 al.:magno negotio,
Cels. 7, 5 init.;Auct. B. Aiex. 8, 4: plus negotii est, si acutus quoque morbus is factus est,
Cels. 4, 6.—Like the Gr. pragma, for res, a matter, thing:quid est negoti?
Plaut. Most. 2, 2, 27; 3, 2, 54:quid negoti est, quamobrem succenses mihi?
id. Capt. 3, 5, 11:ineptum negotium et Graeculum,
Cic. Tusc. 1, 35, 86. —So of persons Teucris illa lentum negotium, a slow affair, Cic. Att. 1, 12, 1; cf. id. Q. Fr. 2, 13, 4:elinguem, tardum, inhumanum negotium,
id. post Red. in Sen. 6, 14. —As transl. of to pragma, euphemism for sensual sins, Vulg. 1 Thess. 4, 6; ib. 2 Cor. 7, 11:a negotio perambulante in tenebris,
some indefinable terror, ib. Psa. 90, 6. -
5 saliens
1.sălĭo ( sall-), no perf., ītum, 4 (collat. form sălo or sallo, no perf., salsum, 3: salunt, Varr. ap. Diom. p. 372 P.: salerent, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 909: salere, Lucil. ib.: salsurus, Mummius ap. Prisc. p. 910 P.; part. salsus, v. infra P. a.), v. a. [id.].I.To salt down, to salt: pernas, Cato ap. Varr. R. R. 1, 2 fin.:II.oleas caducas,
Cato, R. R. 23, 1: pisces, Sisenn. ap. Prisc. p. 909 P.; Cels. 2, 18: saliturus istaec mittam salem, Naev. ap. Prisc. p. 910 P.: saliti pumiliones, Corn. Sev. ib.; so in part. perf.: caro salita, Fabian. ap. Diom. p. 372:thynnus,
Col. 6, 32, 2 et saep.; Vulg. Ezech. 16, 4.—To sprinkle before sacrifice (eccl. Lat.):A.omnis victima sale salietur,
Vulg. Marc. 9, 48; cf.:igne salietur,
id. ib. — Hence, salsus, a, um, P. a., salted, salt.Lit., Plaut. Cas. 2, 3, 6:B.hoc salsum'st,
is too salt, Ter. Ad. 3, 3, 71:caseus,
Col. 12, 59, 1:fruges (as a sacrifice),
Verg. A. 2, 133; cf.farra,
Ov. F. 3, 284 (v. mola):(gravidae) salsioribus cibis usae,
Plin. 7, 6, 5, § 42:salsissimus sal qui siccissimus,
id. 31, 7, 41, § 85.—A poet. epithet of the sea, of blood, of tears, etc., salt, briny: mare, Enn. ap. Macr. 6, 4 (Ann. v. 453 Vahl.); id. ap. Non. 183, 19 (Trag. v. 145 ib.); cf.aequor,
Lucr. 3, 493; 5, 128; 6, 634:vada,
Cat. 64, 6; Verg. A. 5, 158:e salso momine ponti,
Lucr. 6, 474:fluctus,
Plaut. Trin. 4, 1, 2:undae,
Lucr. 6, 891; 6, 894:gurges,
id. 5, 482;hence, comically, of shipwrecked persons,
Plaut. Rud. 2, 1, 12; 2, 6, 33: sanguis, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.); Att. ap. Non. 192, 2: heu! qui salsis fluctibus mandet me? id. ap. Cic. Tusc. 2, 7, 19 (Trag. v. 562 Rib.):lacrimae,
Lucr. 1,125; 1, 920; cf.: guttae lacrimarum, Att. ap. Non. 503, 29:sputa,
Lucr. 6, 1189:sudor,
Verg. A. 2, 173:rubigo,
id. G. 2, 220.—In plur. subst.: salsa, ōrum, n., salted things, salted food, Plaut. Poen. 1, 2, 32.— Sup. salsissimus;hence, mare salsissimum,
the Dead Sea, Vulg. Num. 34, 3 et saep.—Trop. (acc. to sal, II.), sharp, acute, witty, facetious (syn.:2.facetus, dicax, lepidus, urbanus): accedunt non Attici, sed salsiores quam illi Atticorum, Romani veteres atque urbani sales,
Cic. Fam. 9, 15, 2:genus est perelegans et cum gravitate salsum, etc.,
id. de Or. 2, 67, 270 sq.; cf. id. ib. 2, 63, 255; 2, 56, 228; id. Or. 26, 90: salsum in consuetudine pro ridiculo tantum accepimus. Quint. 6, 3, 18 sq.; 6, 3, 39:salso multoque fluenti (sermone) regerit convicia,
Hor. S. 1, 7, 28; 1, 9, 65.—In neutr. plur. subst.:inveni ridicula et salsa multa Graecorum,
Cic. de Or. 2, 54, 217: De Êrakleideihô Varronis, negotia salsa, are humorous, merry stories, id. Att. 16, 12 fin. —Of persons:esse quamvis facetum atque salsum, non nimis est per se ipsum invidendum,
Cic. de Or. 2, 56, 228; id. Phil. 2, 17, 42; Cat. 14, 16.— Adv.: salsē, wittily, acutely, facetiously (acc. to B.):dicere aliquid,
Cic. de Or. 2, 68, 275; Quint. 6, 3, 13; 6, 3, 30; 6, 3, 89; 6, 3, 101. — Sup. salsissime, Cic. de Or. 2, 54, 221.sălĭo, ŭi (cf. Diom. p. 371 P.; Prisc. p. 906 P.; Serv. Verg. A. 3, 416:I. A.salii,
Stat. S. 1, 2, 210; id. Th. 9, 132; Aug. Doctr. Chr. 2, 20, § 31:salivi,
Serv. Verg. G. 2, 384), saltum, 4 ( gen. plur. part. pres. salientum, Lucr. 4, 1200), v. n. and a. [kindr. with Sanscr. sar-, sal-, to go, and Gr. hallomai; cf. salax].Lit. (class.):2.ambulant aliquae (aves), ut cornices: saliunt aliae, ut passeres, merulae, etc.,
Plin. 10, 38, 54, § 111:saliendo sese exercebant,
Plaut. Bacch. 3, 3, 25; id. Mil. 2, 3, 8:calamo salientes ducere pisces,
Ov. M. 3, 587:vexare uterum pueris salientibus,
Juv. 6, 599 et saep.:saxo salire,
Plaut. Trin. 2, 1, 31; cf.:de muro (with praecipitari),
Liv. 25, 24: praecipites in puteum, Plaut. Fragm. ap. Prisc. p. 725 P.:in aquas,
Ov. Ib. 554:super vallum,
Liv. 25, 39:super scuta,
on the shields, Flor. 3, 10, 13:ultra Limites clientium Salis avarus,
Hor. C. 2, 18, 26:saliet, tundet pede terram,
id. A. P. 430:salias terrae gravis,
id. Ep. 1, 14, 26:per praecipitia et praerupta,
Liv. 27, 18:per flammas saluisse pecus, saluisse colonos,
Ov. F. 4, 805:unctos saluere per utres,
Verg. G. 2, 384:medio cum saluere foro,
Prop. 4 (5), 5, 52:saliunt in gurgite ranae,
Ov. M. 6, 381. —Transf., of things: ut habeat lacum, ubi aqua saliat, leaps or flows down, Varr. R. R. 1, 13, 3:* B.ut in culleum de dolio vinum salire possit,
Cato, R. R. 154:personae e quarum rostris aqua salire solet,
Dig. 19, 1, 17 fin.; so,rivus,
Verg. E. 5, 47:aqua,
Plin. Ep. 2, 17, 25; Suet. Aug. 82:aquae salientes,
Front. Aquaed. 9 al.:aqua saliens,
spring-water, Vulg. Johan. 4, 14; v. also infra, P. a.:multa in tectis crepitans salit horrida grando,
Verg. G. 1, 449; so,grando,
Ov. M. 14, 543:farre pio placant et saliente sale,
Tib. 3, 4, 10; cf.:farre pio et saliente micā,
Hor. C. 3, 23, 20:farra micaeque salientis honorem,
Ov. F. 4,409:cor salit,
leaps, beats, palpitates, Plaut. Cas. 2, 6, 62; cf. id. Cist. 2, 3, 9; Pers. 3, 111; Sen. Herc. Oet. 708; Verg. G. 3, 460:pectora trepido motu,
Ov. M. 8, 606:viscera,
id. ib. 6, 390:temptatae pollice venae,
id. ib. 10, 289; cf. id. H. 20, 139:supercilium,
Plaut. Ps. 1, 1, 105:e terrāque exorta repente arbusta salirent,
Lucr. 1, 187.—Trop.:II.aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus,
Hor. S. 2, 6, 34.—Act., of the copulation of animals, to leap, cover, Varr. R. R. 2, 2, 14; 2, 4, 8; 2, 7, 8 sq.; 3, 6, 3; 3, 10, 3; Ov. A. A. 2, 485; Lucr. 4, 1196.—Hence, sălĭens, entis, P. a.; only in plur. subst.: sălĭentes, ĭum, f. (sc. aquae), springs, fountains, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2; Vitr. 8, 3, 6; Plin. 36, 15, 24, § 121; Front. Aquaed. 9; 87 fin.; 103; 104; Dig. 19, 1, 15 al. -
6 salio
1.sălĭo ( sall-), no perf., ītum, 4 (collat. form sălo or sallo, no perf., salsum, 3: salunt, Varr. ap. Diom. p. 372 P.: salerent, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 909: salere, Lucil. ib.: salsurus, Mummius ap. Prisc. p. 910 P.; part. salsus, v. infra P. a.), v. a. [id.].I.To salt down, to salt: pernas, Cato ap. Varr. R. R. 1, 2 fin.:II.oleas caducas,
Cato, R. R. 23, 1: pisces, Sisenn. ap. Prisc. p. 909 P.; Cels. 2, 18: saliturus istaec mittam salem, Naev. ap. Prisc. p. 910 P.: saliti pumiliones, Corn. Sev. ib.; so in part. perf.: caro salita, Fabian. ap. Diom. p. 372:thynnus,
Col. 6, 32, 2 et saep.; Vulg. Ezech. 16, 4.—To sprinkle before sacrifice (eccl. Lat.):A.omnis victima sale salietur,
Vulg. Marc. 9, 48; cf.:igne salietur,
id. ib. — Hence, salsus, a, um, P. a., salted, salt.Lit., Plaut. Cas. 2, 3, 6:B.hoc salsum'st,
is too salt, Ter. Ad. 3, 3, 71:caseus,
Col. 12, 59, 1:fruges (as a sacrifice),
Verg. A. 2, 133; cf.farra,
Ov. F. 3, 284 (v. mola):(gravidae) salsioribus cibis usae,
Plin. 7, 6, 5, § 42:salsissimus sal qui siccissimus,
id. 31, 7, 41, § 85.—A poet. epithet of the sea, of blood, of tears, etc., salt, briny: mare, Enn. ap. Macr. 6, 4 (Ann. v. 453 Vahl.); id. ap. Non. 183, 19 (Trag. v. 145 ib.); cf.aequor,
Lucr. 3, 493; 5, 128; 6, 634:vada,
Cat. 64, 6; Verg. A. 5, 158:e salso momine ponti,
Lucr. 6, 474:fluctus,
Plaut. Trin. 4, 1, 2:undae,
Lucr. 6, 891; 6, 894:gurges,
id. 5, 482;hence, comically, of shipwrecked persons,
Plaut. Rud. 2, 1, 12; 2, 6, 33: sanguis, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.); Att. ap. Non. 192, 2: heu! qui salsis fluctibus mandet me? id. ap. Cic. Tusc. 2, 7, 19 (Trag. v. 562 Rib.):lacrimae,
Lucr. 1,125; 1, 920; cf.: guttae lacrimarum, Att. ap. Non. 503, 29:sputa,
Lucr. 6, 1189:sudor,
Verg. A. 2, 173:rubigo,
id. G. 2, 220.—In plur. subst.: salsa, ōrum, n., salted things, salted food, Plaut. Poen. 1, 2, 32.— Sup. salsissimus;hence, mare salsissimum,
the Dead Sea, Vulg. Num. 34, 3 et saep.—Trop. (acc. to sal, II.), sharp, acute, witty, facetious (syn.:2.facetus, dicax, lepidus, urbanus): accedunt non Attici, sed salsiores quam illi Atticorum, Romani veteres atque urbani sales,
Cic. Fam. 9, 15, 2:genus est perelegans et cum gravitate salsum, etc.,
id. de Or. 2, 67, 270 sq.; cf. id. ib. 2, 63, 255; 2, 56, 228; id. Or. 26, 90: salsum in consuetudine pro ridiculo tantum accepimus. Quint. 6, 3, 18 sq.; 6, 3, 39:salso multoque fluenti (sermone) regerit convicia,
Hor. S. 1, 7, 28; 1, 9, 65.—In neutr. plur. subst.:inveni ridicula et salsa multa Graecorum,
Cic. de Or. 2, 54, 217: De Êrakleideihô Varronis, negotia salsa, are humorous, merry stories, id. Att. 16, 12 fin. —Of persons:esse quamvis facetum atque salsum, non nimis est per se ipsum invidendum,
Cic. de Or. 2, 56, 228; id. Phil. 2, 17, 42; Cat. 14, 16.— Adv.: salsē, wittily, acutely, facetiously (acc. to B.):dicere aliquid,
Cic. de Or. 2, 68, 275; Quint. 6, 3, 13; 6, 3, 30; 6, 3, 89; 6, 3, 101. — Sup. salsissime, Cic. de Or. 2, 54, 221.sălĭo, ŭi (cf. Diom. p. 371 P.; Prisc. p. 906 P.; Serv. Verg. A. 3, 416:I. A.salii,
Stat. S. 1, 2, 210; id. Th. 9, 132; Aug. Doctr. Chr. 2, 20, § 31:salivi,
Serv. Verg. G. 2, 384), saltum, 4 ( gen. plur. part. pres. salientum, Lucr. 4, 1200), v. n. and a. [kindr. with Sanscr. sar-, sal-, to go, and Gr. hallomai; cf. salax].Lit. (class.):2.ambulant aliquae (aves), ut cornices: saliunt aliae, ut passeres, merulae, etc.,
Plin. 10, 38, 54, § 111:saliendo sese exercebant,
Plaut. Bacch. 3, 3, 25; id. Mil. 2, 3, 8:calamo salientes ducere pisces,
Ov. M. 3, 587:vexare uterum pueris salientibus,
Juv. 6, 599 et saep.:saxo salire,
Plaut. Trin. 2, 1, 31; cf.:de muro (with praecipitari),
Liv. 25, 24: praecipites in puteum, Plaut. Fragm. ap. Prisc. p. 725 P.:in aquas,
Ov. Ib. 554:super vallum,
Liv. 25, 39:super scuta,
on the shields, Flor. 3, 10, 13:ultra Limites clientium Salis avarus,
Hor. C. 2, 18, 26:saliet, tundet pede terram,
id. A. P. 430:salias terrae gravis,
id. Ep. 1, 14, 26:per praecipitia et praerupta,
Liv. 27, 18:per flammas saluisse pecus, saluisse colonos,
Ov. F. 4, 805:unctos saluere per utres,
Verg. G. 2, 384:medio cum saluere foro,
Prop. 4 (5), 5, 52:saliunt in gurgite ranae,
Ov. M. 6, 381. —Transf., of things: ut habeat lacum, ubi aqua saliat, leaps or flows down, Varr. R. R. 1, 13, 3:* B.ut in culleum de dolio vinum salire possit,
Cato, R. R. 154:personae e quarum rostris aqua salire solet,
Dig. 19, 1, 17 fin.; so,rivus,
Verg. E. 5, 47:aqua,
Plin. Ep. 2, 17, 25; Suet. Aug. 82:aquae salientes,
Front. Aquaed. 9 al.:aqua saliens,
spring-water, Vulg. Johan. 4, 14; v. also infra, P. a.:multa in tectis crepitans salit horrida grando,
Verg. G. 1, 449; so,grando,
Ov. M. 14, 543:farre pio placant et saliente sale,
Tib. 3, 4, 10; cf.:farre pio et saliente micā,
Hor. C. 3, 23, 20:farra micaeque salientis honorem,
Ov. F. 4,409:cor salit,
leaps, beats, palpitates, Plaut. Cas. 2, 6, 62; cf. id. Cist. 2, 3, 9; Pers. 3, 111; Sen. Herc. Oet. 708; Verg. G. 3, 460:pectora trepido motu,
Ov. M. 8, 606:viscera,
id. ib. 6, 390:temptatae pollice venae,
id. ib. 10, 289; cf. id. H. 20, 139:supercilium,
Plaut. Ps. 1, 1, 105:e terrāque exorta repente arbusta salirent,
Lucr. 1, 187.—Trop.:II.aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus,
Hor. S. 2, 6, 34.—Act., of the copulation of animals, to leap, cover, Varr. R. R. 2, 2, 14; 2, 4, 8; 2, 7, 8 sq.; 3, 6, 3; 3, 10, 3; Ov. A. A. 2, 485; Lucr. 4, 1196.—Hence, sălĭens, entis, P. a.; only in plur. subst.: sălĭentes, ĭum, f. (sc. aquae), springs, fountains, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2; Vitr. 8, 3, 6; Plin. 36, 15, 24, § 121; Front. Aquaed. 9; 87 fin.; 103; 104; Dig. 19, 1, 15 al. -
7 salsa
1.sălĭo ( sall-), no perf., ītum, 4 (collat. form sălo or sallo, no perf., salsum, 3: salunt, Varr. ap. Diom. p. 372 P.: salerent, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 909: salere, Lucil. ib.: salsurus, Mummius ap. Prisc. p. 910 P.; part. salsus, v. infra P. a.), v. a. [id.].I.To salt down, to salt: pernas, Cato ap. Varr. R. R. 1, 2 fin.:II.oleas caducas,
Cato, R. R. 23, 1: pisces, Sisenn. ap. Prisc. p. 909 P.; Cels. 2, 18: saliturus istaec mittam salem, Naev. ap. Prisc. p. 910 P.: saliti pumiliones, Corn. Sev. ib.; so in part. perf.: caro salita, Fabian. ap. Diom. p. 372:thynnus,
Col. 6, 32, 2 et saep.; Vulg. Ezech. 16, 4.—To sprinkle before sacrifice (eccl. Lat.):A.omnis victima sale salietur,
Vulg. Marc. 9, 48; cf.:igne salietur,
id. ib. — Hence, salsus, a, um, P. a., salted, salt.Lit., Plaut. Cas. 2, 3, 6:B.hoc salsum'st,
is too salt, Ter. Ad. 3, 3, 71:caseus,
Col. 12, 59, 1:fruges (as a sacrifice),
Verg. A. 2, 133; cf.farra,
Ov. F. 3, 284 (v. mola):(gravidae) salsioribus cibis usae,
Plin. 7, 6, 5, § 42:salsissimus sal qui siccissimus,
id. 31, 7, 41, § 85.—A poet. epithet of the sea, of blood, of tears, etc., salt, briny: mare, Enn. ap. Macr. 6, 4 (Ann. v. 453 Vahl.); id. ap. Non. 183, 19 (Trag. v. 145 ib.); cf.aequor,
Lucr. 3, 493; 5, 128; 6, 634:vada,
Cat. 64, 6; Verg. A. 5, 158:e salso momine ponti,
Lucr. 6, 474:fluctus,
Plaut. Trin. 4, 1, 2:undae,
Lucr. 6, 891; 6, 894:gurges,
id. 5, 482;hence, comically, of shipwrecked persons,
Plaut. Rud. 2, 1, 12; 2, 6, 33: sanguis, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.); Att. ap. Non. 192, 2: heu! qui salsis fluctibus mandet me? id. ap. Cic. Tusc. 2, 7, 19 (Trag. v. 562 Rib.):lacrimae,
Lucr. 1,125; 1, 920; cf.: guttae lacrimarum, Att. ap. Non. 503, 29:sputa,
Lucr. 6, 1189:sudor,
Verg. A. 2, 173:rubigo,
id. G. 2, 220.—In plur. subst.: salsa, ōrum, n., salted things, salted food, Plaut. Poen. 1, 2, 32.— Sup. salsissimus;hence, mare salsissimum,
the Dead Sea, Vulg. Num. 34, 3 et saep.—Trop. (acc. to sal, II.), sharp, acute, witty, facetious (syn.:2.facetus, dicax, lepidus, urbanus): accedunt non Attici, sed salsiores quam illi Atticorum, Romani veteres atque urbani sales,
Cic. Fam. 9, 15, 2:genus est perelegans et cum gravitate salsum, etc.,
id. de Or. 2, 67, 270 sq.; cf. id. ib. 2, 63, 255; 2, 56, 228; id. Or. 26, 90: salsum in consuetudine pro ridiculo tantum accepimus. Quint. 6, 3, 18 sq.; 6, 3, 39:salso multoque fluenti (sermone) regerit convicia,
Hor. S. 1, 7, 28; 1, 9, 65.—In neutr. plur. subst.:inveni ridicula et salsa multa Graecorum,
Cic. de Or. 2, 54, 217: De Êrakleideihô Varronis, negotia salsa, are humorous, merry stories, id. Att. 16, 12 fin. —Of persons:esse quamvis facetum atque salsum, non nimis est per se ipsum invidendum,
Cic. de Or. 2, 56, 228; id. Phil. 2, 17, 42; Cat. 14, 16.— Adv.: salsē, wittily, acutely, facetiously (acc. to B.):dicere aliquid,
Cic. de Or. 2, 68, 275; Quint. 6, 3, 13; 6, 3, 30; 6, 3, 89; 6, 3, 101. — Sup. salsissime, Cic. de Or. 2, 54, 221.sălĭo, ŭi (cf. Diom. p. 371 P.; Prisc. p. 906 P.; Serv. Verg. A. 3, 416:I. A.salii,
Stat. S. 1, 2, 210; id. Th. 9, 132; Aug. Doctr. Chr. 2, 20, § 31:salivi,
Serv. Verg. G. 2, 384), saltum, 4 ( gen. plur. part. pres. salientum, Lucr. 4, 1200), v. n. and a. [kindr. with Sanscr. sar-, sal-, to go, and Gr. hallomai; cf. salax].Lit. (class.):2.ambulant aliquae (aves), ut cornices: saliunt aliae, ut passeres, merulae, etc.,
Plin. 10, 38, 54, § 111:saliendo sese exercebant,
Plaut. Bacch. 3, 3, 25; id. Mil. 2, 3, 8:calamo salientes ducere pisces,
Ov. M. 3, 587:vexare uterum pueris salientibus,
Juv. 6, 599 et saep.:saxo salire,
Plaut. Trin. 2, 1, 31; cf.:de muro (with praecipitari),
Liv. 25, 24: praecipites in puteum, Plaut. Fragm. ap. Prisc. p. 725 P.:in aquas,
Ov. Ib. 554:super vallum,
Liv. 25, 39:super scuta,
on the shields, Flor. 3, 10, 13:ultra Limites clientium Salis avarus,
Hor. C. 2, 18, 26:saliet, tundet pede terram,
id. A. P. 430:salias terrae gravis,
id. Ep. 1, 14, 26:per praecipitia et praerupta,
Liv. 27, 18:per flammas saluisse pecus, saluisse colonos,
Ov. F. 4, 805:unctos saluere per utres,
Verg. G. 2, 384:medio cum saluere foro,
Prop. 4 (5), 5, 52:saliunt in gurgite ranae,
Ov. M. 6, 381. —Transf., of things: ut habeat lacum, ubi aqua saliat, leaps or flows down, Varr. R. R. 1, 13, 3:* B.ut in culleum de dolio vinum salire possit,
Cato, R. R. 154:personae e quarum rostris aqua salire solet,
Dig. 19, 1, 17 fin.; so,rivus,
Verg. E. 5, 47:aqua,
Plin. Ep. 2, 17, 25; Suet. Aug. 82:aquae salientes,
Front. Aquaed. 9 al.:aqua saliens,
spring-water, Vulg. Johan. 4, 14; v. also infra, P. a.:multa in tectis crepitans salit horrida grando,
Verg. G. 1, 449; so,grando,
Ov. M. 14, 543:farre pio placant et saliente sale,
Tib. 3, 4, 10; cf.:farre pio et saliente micā,
Hor. C. 3, 23, 20:farra micaeque salientis honorem,
Ov. F. 4,409:cor salit,
leaps, beats, palpitates, Plaut. Cas. 2, 6, 62; cf. id. Cist. 2, 3, 9; Pers. 3, 111; Sen. Herc. Oet. 708; Verg. G. 3, 460:pectora trepido motu,
Ov. M. 8, 606:viscera,
id. ib. 6, 390:temptatae pollice venae,
id. ib. 10, 289; cf. id. H. 20, 139:supercilium,
Plaut. Ps. 1, 1, 105:e terrāque exorta repente arbusta salirent,
Lucr. 1, 187.—Trop.:II.aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus,
Hor. S. 2, 6, 34.—Act., of the copulation of animals, to leap, cover, Varr. R. R. 2, 2, 14; 2, 4, 8; 2, 7, 8 sq.; 3, 6, 3; 3, 10, 3; Ov. A. A. 2, 485; Lucr. 4, 1196.—Hence, sălĭens, entis, P. a.; only in plur. subst.: sălĭentes, ĭum, f. (sc. aquae), springs, fountains, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2; Vitr. 8, 3, 6; Plin. 36, 15, 24, § 121; Front. Aquaed. 9; 87 fin.; 103; 104; Dig. 19, 1, 15 al. -
8 ulter
ulter, tra, trum, adj. ( comp. ulterior, us; sup. ultimus) [cf.: uls, ollus, olim; and the advv. ultra, ultro], prop. that is beyond or on the other side. The posit. is not found, but the comp. and sup. are very freq.I.Comp.: ultĕrĭor, ĭus, farther, on the farther side, that is beyond, ulterior:B.quis est ulterior?
Ter. Phorm. 4, 2, 10:quorum alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem,
i. e. transalpine, Cic. Prov. Cons. 15, 36:Gallia,
id. Att. 8, 3, 3; Caes. B. G. 1, 7:portus,
id. ib. 4, 23:Hispania,
Suet. Caes. 7; 18; 56:pars urbis,
Liv. 34, 20, 5:ripa,
Verg. A. 6, 314; Vell. 2, 107, 1:ulterius medio spatium sol altus habebat,
Ov. M. 2, 417.—As subst.1.ul-tĕrĭōres, um, m. (sc. homines), the more remote, or more distant persons, those beyond:2.cum ab proximis impetrare non possent, ulteriores tentant,
Caes. B. G. 6, 2: recurritur ex proximis locis;ulteriores non inventi,
Liv. 3, 60, 7:proximi ripae neglegenter, ulteriores exquisitius,
Tac. G. 17.—ultĕrĭōra, um, n. (sc. loca or negotia).(α).Of places, the more remote parts or regions, the districts beyond:(β).Mosellae pons, qui ulteriora coloniae annectit,
Tac. H. 4, 77.—In gen., of things, that which is beyond, things beyond, farther, or in addition; things future:3.ulteriora mirari, praesentia sequi,
Tac. H. 4, 8:ut dum proxima dicimus, struere ulteriora possimus,
things beyond, what is to come, Quint. 10, 7, 8; cf.:pudor est ulteriora loqui,
Ov. F. 5, 532; id. A. A. 3, 769:semper et inventis ulteriora petit,
id. Am. 2, 9, 10.—Rarely sing.: ultĕrĭus, ōris, n., something more, any thing further:II.cujus (fero, tuli) praeteritum perfectum et ulterius non invenitur,
Quint. 1, 6, 26.—Sup.: ultĭmus, a, um, that is farthest beyond, i. e. the farthest, most distant, most remote, the uttermost, extreme, last; often to be rendered as a subst., the farthest or most distant part of any thing, etc. (opp. to citimus, while extremus is opp. to intimus).A.Lit., of space:2.illa minima (luna) quae ultima a caeio, citima terris luce lucebat alienā,
Cic. Rep. 6, 16, 16:partes,
id. ib. 6, 20, 20:in ultimam provinciam se conjecit,
id. Att. 5, 16, 4:devehendum in ultimas maris terrarumque oras,
Liv. 21, 10, 12:orae,
Plaut. Most. 4, 3, 3; Hor. C. 3, 3, 45; Liv. 5, 37, 2:campi,
Plaut. Rud. 4, 3, 95:Hesperia,
Hor. C. 1, 36, 4:Africa,
id. ib. 2, 18, 4:Geloni,
id. ib. 2, 20, 18:in plateā ultimā,
Plaut. Curc. 2, 2, 28; id. Mil. 3, 1, 15:in ultimis aedibus,
Ter. Heaut. 5, 1, 29:spelunca draconis,
Phaedr. 4, 18, 3:cauda,
i. e. the end of, Plin. 9, 5, 4, § 11:mors ultima linea rerum est,
Hor. Ep. 1, 16, 79.—Subst.(α).ultĭmi, ōrum, m. (sc. homines), the farthest or most remote people:(β).recessum primis ultimi non dabant,
Caes. B. G. 5, 43.—ultĭma, ōrum, n. (sc. negotia), the farthest or most remote things:(γ).praeponens ultima primis,
Hor. S. 1, 4, 59:ultima signant,
the goal, Verg. A. 5, 317.—Rarely sing.: ultĭmum, i, n., the last, the end:B.caelum ipsum, quod extremum atque ultimum mundi est,
Cic. Div. 2, 43, 91.—Transf.1.Of time or order of succession, the remotest, earliest, oldest, first; the last, latest, final:2.ultimi et proximi temporis recordatio,
Cic. Prov. Cons. 18, 43:tam multis ab ultimā antiquitate repetitis,
id. Fin. 1, 20, 65:tempora,
id. Leg. 1, 3. 8:initium,
Auct. Her. 1, 9, 14:principium,
Cic. Inv. 2, 2, 5:memoria pueritiae,
id. Arch. 1, 1:memoria saeculorum,
Just. 12, 16, 3:vetustas hominum,
id. 2, 1, 20:sanguinis auctor,
Verg. A. 7, 49:ultima quid referam?
Ov. H. 14, 109: scilicet ultima semper Exspectanda dies homini est, last, id.M. 3, 135:aetas est de ferro,
id. ib. 1, 127:vox,
id. ib. 3, 499:dicta,
id. ib. 9, 126:lapis,
i. e. a gravestone, Prop. 1, 17, 20: cerae, i. e. a last will, testament, Mart. 4, 70, 2:aetas,
Quint. 12, 4, 2:senectus,
id. 11, 1, 10:virtute pares, necessitate, quae ultimum ac maximum telum est, superiores estis,
Liv. 4, 28, 5:decurritur ad illud extremum atque ultimum senatus consultum,
Caes. B. C. 1, 5. —As subst.: ultĭma, ōrum, n.:perferto et ultima exspectato,
final events, the end, Cic. Fam. 7, 17, 2:ultima vitae,
Calp. Ecl. 3, 91.—Rarely sing.:matrem ultimo aetatis affectam,
Aus. Vict. Or. Gent. Rom. 10.—Adverb.:si fidem ad ultimum fratri praestitisset,
to the last, Liv. 45, 19, 17; 3, 64, 8; 3, 64, 11; also (more freq.) at last, lastly, finally, = ad extremum, ad postremum, postremo:si qualis in cives, talis ad ultimum in liberos esset,
Liv. 1, 53, 10; 5, 10, 8; 3, 10, 3:ne se ad ultimum perditum irent,
id. 26, 27, 10; so,ultimo,
Suet. Ner. 32 fin.; Petr. 20, 139;and, ultimum,
for the last time, Liv. 1, 29, 3; Curt. 5, 12, 8; App. M. 2, p. 126.—Of degree or rank, and denoting the highest as well as the lowest extreme of either.a.The utmost, extreme, the highest, first, greatest, = summus, extremus:b.summum bonum, quod ultimum appello,
Cic. Fin. 3, 9, 30:ultimae perfectaeque naturae,
id. N. D. 2, 12, 33:ut absit ab ultimis vitiis ipse praeceptor ac schola,
Quint. 2, 2, 15:ultimae causae cur perirent, etc.,
Hor. C. 1, 16, 18:scelus,
Curt. 5, 12, 17:rex ad ultimum periculum venit,
id. 7, 6, 22:facinus,
id. 8, 8, 2; 6, 3, 13; 6, 9, 11:necessitas,
id. 9, 12, 6; Liv. 2, 43, 3; 3, 4, 9; Sen. Clem. 1, 12, 5:ad ultimam inopiam adducere,
Liv. 6, 3, 4; 37, 31, 2:ad ultimos casus servari,
id. 27, 10, 11:dedecus,
Curt. 9, 5, 11:exsecrationes,
Just. 24, 2, 8: ultimum supplicium, extreme (i. e. capital) punishment, Caes. B. C. 1, 84; so,poena,
Liv. 3, 58, 10; Plin. Ep. 2, 11, 8:desperatio,
Tac. H. 2, 48; 2, 44; Curt. 10, 8, 9; Liv. 42, 66, 1; Sen. Contr. 4, 29, 2:discrimen ultimum vitae et regni,
Liv. 37, 53, 16; 23, 21, 2:ad ultimam perductus tristitiam,
Petr. 24.—Esp., as subst.: ultĭ-ma, ōrum, n.:omnia ultima pati,
every extremity, the worst, Liv. 37, 54, 2:ultima pati,
Ov. M. 14, 483; id. Tr. 3, 2, 11; Curt. 3, 1, 6:ultima audere,
Liv. 3, 2, 11:priusquam ultima experirentur,
id. 2, 28, 9.—Rarely sing.:paene in ultimum gladiorum erupit impunitas,
Vell. 2, 125, 2:ad ultimum inopiae adducere,
to the last degree. Liv. 23, 19, 2; 31, 38, 1:ad ultimum periculi pervenire,
Curt. 8, 1, 15.— Trop.:ut in pecude, nisi quae vis obstitit, videmus naturam suo quodam itinere ad ultimum pervenire,
Cic. N. D. 2, 13, 35.—Adverb.:ad ultimum pro fide morituri,
Curt. 3, 1, 7:consilium sceleratum, sed non ad ultimum demens,
in the extreme, utterly, to the last degree, Liv. 28, 28, 8.—The lowest, meanest (very rare):qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,
Vell. 1, 11, 1:principibus placuisse viris non ultima laus est,
Hor. Ep. 1, 17, 35: ultima sit laudes inter ut illa tuas, Auct. Cons. ad Liv. 17:ultima pistoris illa uxor,
the worst, App. M. 9, p. 224, 26.— Subst.:ut vigiliis et labore cum ultimis militum certaret (consul),
Liv. 34, 18, 5:in ultimis laudum,
id. 30, 30, 4:in ultimis ponere,
the lowest, meanest things, Plin. 17, 12, 18, § 91. -
9 ulteriora
ulter, tra, trum, adj. ( comp. ulterior, us; sup. ultimus) [cf.: uls, ollus, olim; and the advv. ultra, ultro], prop. that is beyond or on the other side. The posit. is not found, but the comp. and sup. are very freq.I.Comp.: ultĕrĭor, ĭus, farther, on the farther side, that is beyond, ulterior:B.quis est ulterior?
Ter. Phorm. 4, 2, 10:quorum alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem,
i. e. transalpine, Cic. Prov. Cons. 15, 36:Gallia,
id. Att. 8, 3, 3; Caes. B. G. 1, 7:portus,
id. ib. 4, 23:Hispania,
Suet. Caes. 7; 18; 56:pars urbis,
Liv. 34, 20, 5:ripa,
Verg. A. 6, 314; Vell. 2, 107, 1:ulterius medio spatium sol altus habebat,
Ov. M. 2, 417.—As subst.1.ul-tĕrĭōres, um, m. (sc. homines), the more remote, or more distant persons, those beyond:2.cum ab proximis impetrare non possent, ulteriores tentant,
Caes. B. G. 6, 2: recurritur ex proximis locis;ulteriores non inventi,
Liv. 3, 60, 7:proximi ripae neglegenter, ulteriores exquisitius,
Tac. G. 17.—ultĕrĭōra, um, n. (sc. loca or negotia).(α).Of places, the more remote parts or regions, the districts beyond:(β).Mosellae pons, qui ulteriora coloniae annectit,
Tac. H. 4, 77.—In gen., of things, that which is beyond, things beyond, farther, or in addition; things future:3.ulteriora mirari, praesentia sequi,
Tac. H. 4, 8:ut dum proxima dicimus, struere ulteriora possimus,
things beyond, what is to come, Quint. 10, 7, 8; cf.:pudor est ulteriora loqui,
Ov. F. 5, 532; id. A. A. 3, 769:semper et inventis ulteriora petit,
id. Am. 2, 9, 10.—Rarely sing.: ultĕrĭus, ōris, n., something more, any thing further:II.cujus (fero, tuli) praeteritum perfectum et ulterius non invenitur,
Quint. 1, 6, 26.—Sup.: ultĭmus, a, um, that is farthest beyond, i. e. the farthest, most distant, most remote, the uttermost, extreme, last; often to be rendered as a subst., the farthest or most distant part of any thing, etc. (opp. to citimus, while extremus is opp. to intimus).A.Lit., of space:2.illa minima (luna) quae ultima a caeio, citima terris luce lucebat alienā,
Cic. Rep. 6, 16, 16:partes,
id. ib. 6, 20, 20:in ultimam provinciam se conjecit,
id. Att. 5, 16, 4:devehendum in ultimas maris terrarumque oras,
Liv. 21, 10, 12:orae,
Plaut. Most. 4, 3, 3; Hor. C. 3, 3, 45; Liv. 5, 37, 2:campi,
Plaut. Rud. 4, 3, 95:Hesperia,
Hor. C. 1, 36, 4:Africa,
id. ib. 2, 18, 4:Geloni,
id. ib. 2, 20, 18:in plateā ultimā,
Plaut. Curc. 2, 2, 28; id. Mil. 3, 1, 15:in ultimis aedibus,
Ter. Heaut. 5, 1, 29:spelunca draconis,
Phaedr. 4, 18, 3:cauda,
i. e. the end of, Plin. 9, 5, 4, § 11:mors ultima linea rerum est,
Hor. Ep. 1, 16, 79.—Subst.(α).ultĭmi, ōrum, m. (sc. homines), the farthest or most remote people:(β).recessum primis ultimi non dabant,
Caes. B. G. 5, 43.—ultĭma, ōrum, n. (sc. negotia), the farthest or most remote things:(γ).praeponens ultima primis,
Hor. S. 1, 4, 59:ultima signant,
the goal, Verg. A. 5, 317.—Rarely sing.: ultĭmum, i, n., the last, the end:B.caelum ipsum, quod extremum atque ultimum mundi est,
Cic. Div. 2, 43, 91.—Transf.1.Of time or order of succession, the remotest, earliest, oldest, first; the last, latest, final:2.ultimi et proximi temporis recordatio,
Cic. Prov. Cons. 18, 43:tam multis ab ultimā antiquitate repetitis,
id. Fin. 1, 20, 65:tempora,
id. Leg. 1, 3. 8:initium,
Auct. Her. 1, 9, 14:principium,
Cic. Inv. 2, 2, 5:memoria pueritiae,
id. Arch. 1, 1:memoria saeculorum,
Just. 12, 16, 3:vetustas hominum,
id. 2, 1, 20:sanguinis auctor,
Verg. A. 7, 49:ultima quid referam?
Ov. H. 14, 109: scilicet ultima semper Exspectanda dies homini est, last, id.M. 3, 135:aetas est de ferro,
id. ib. 1, 127:vox,
id. ib. 3, 499:dicta,
id. ib. 9, 126:lapis,
i. e. a gravestone, Prop. 1, 17, 20: cerae, i. e. a last will, testament, Mart. 4, 70, 2:aetas,
Quint. 12, 4, 2:senectus,
id. 11, 1, 10:virtute pares, necessitate, quae ultimum ac maximum telum est, superiores estis,
Liv. 4, 28, 5:decurritur ad illud extremum atque ultimum senatus consultum,
Caes. B. C. 1, 5. —As subst.: ultĭma, ōrum, n.:perferto et ultima exspectato,
final events, the end, Cic. Fam. 7, 17, 2:ultima vitae,
Calp. Ecl. 3, 91.—Rarely sing.:matrem ultimo aetatis affectam,
Aus. Vict. Or. Gent. Rom. 10.—Adverb.:si fidem ad ultimum fratri praestitisset,
to the last, Liv. 45, 19, 17; 3, 64, 8; 3, 64, 11; also (more freq.) at last, lastly, finally, = ad extremum, ad postremum, postremo:si qualis in cives, talis ad ultimum in liberos esset,
Liv. 1, 53, 10; 5, 10, 8; 3, 10, 3:ne se ad ultimum perditum irent,
id. 26, 27, 10; so,ultimo,
Suet. Ner. 32 fin.; Petr. 20, 139;and, ultimum,
for the last time, Liv. 1, 29, 3; Curt. 5, 12, 8; App. M. 2, p. 126.—Of degree or rank, and denoting the highest as well as the lowest extreme of either.a.The utmost, extreme, the highest, first, greatest, = summus, extremus:b.summum bonum, quod ultimum appello,
Cic. Fin. 3, 9, 30:ultimae perfectaeque naturae,
id. N. D. 2, 12, 33:ut absit ab ultimis vitiis ipse praeceptor ac schola,
Quint. 2, 2, 15:ultimae causae cur perirent, etc.,
Hor. C. 1, 16, 18:scelus,
Curt. 5, 12, 17:rex ad ultimum periculum venit,
id. 7, 6, 22:facinus,
id. 8, 8, 2; 6, 3, 13; 6, 9, 11:necessitas,
id. 9, 12, 6; Liv. 2, 43, 3; 3, 4, 9; Sen. Clem. 1, 12, 5:ad ultimam inopiam adducere,
Liv. 6, 3, 4; 37, 31, 2:ad ultimos casus servari,
id. 27, 10, 11:dedecus,
Curt. 9, 5, 11:exsecrationes,
Just. 24, 2, 8: ultimum supplicium, extreme (i. e. capital) punishment, Caes. B. C. 1, 84; so,poena,
Liv. 3, 58, 10; Plin. Ep. 2, 11, 8:desperatio,
Tac. H. 2, 48; 2, 44; Curt. 10, 8, 9; Liv. 42, 66, 1; Sen. Contr. 4, 29, 2:discrimen ultimum vitae et regni,
Liv. 37, 53, 16; 23, 21, 2:ad ultimam perductus tristitiam,
Petr. 24.—Esp., as subst.: ultĭ-ma, ōrum, n.:omnia ultima pati,
every extremity, the worst, Liv. 37, 54, 2:ultima pati,
Ov. M. 14, 483; id. Tr. 3, 2, 11; Curt. 3, 1, 6:ultima audere,
Liv. 3, 2, 11:priusquam ultima experirentur,
id. 2, 28, 9.—Rarely sing.:paene in ultimum gladiorum erupit impunitas,
Vell. 2, 125, 2:ad ultimum inopiae adducere,
to the last degree. Liv. 23, 19, 2; 31, 38, 1:ad ultimum periculi pervenire,
Curt. 8, 1, 15.— Trop.:ut in pecude, nisi quae vis obstitit, videmus naturam suo quodam itinere ad ultimum pervenire,
Cic. N. D. 2, 13, 35.—Adverb.:ad ultimum pro fide morituri,
Curt. 3, 1, 7:consilium sceleratum, sed non ad ultimum demens,
in the extreme, utterly, to the last degree, Liv. 28, 28, 8.—The lowest, meanest (very rare):qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,
Vell. 1, 11, 1:principibus placuisse viris non ultima laus est,
Hor. Ep. 1, 17, 35: ultima sit laudes inter ut illa tuas, Auct. Cons. ad Liv. 17:ultima pistoris illa uxor,
the worst, App. M. 9, p. 224, 26.— Subst.:ut vigiliis et labore cum ultimis militum certaret (consul),
Liv. 34, 18, 5:in ultimis laudum,
id. 30, 30, 4:in ultimis ponere,
the lowest, meanest things, Plin. 17, 12, 18, § 91. -
10 ulteriores
ulter, tra, trum, adj. ( comp. ulterior, us; sup. ultimus) [cf.: uls, ollus, olim; and the advv. ultra, ultro], prop. that is beyond or on the other side. The posit. is not found, but the comp. and sup. are very freq.I.Comp.: ultĕrĭor, ĭus, farther, on the farther side, that is beyond, ulterior:B.quis est ulterior?
Ter. Phorm. 4, 2, 10:quorum alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem,
i. e. transalpine, Cic. Prov. Cons. 15, 36:Gallia,
id. Att. 8, 3, 3; Caes. B. G. 1, 7:portus,
id. ib. 4, 23:Hispania,
Suet. Caes. 7; 18; 56:pars urbis,
Liv. 34, 20, 5:ripa,
Verg. A. 6, 314; Vell. 2, 107, 1:ulterius medio spatium sol altus habebat,
Ov. M. 2, 417.—As subst.1.ul-tĕrĭōres, um, m. (sc. homines), the more remote, or more distant persons, those beyond:2.cum ab proximis impetrare non possent, ulteriores tentant,
Caes. B. G. 6, 2: recurritur ex proximis locis;ulteriores non inventi,
Liv. 3, 60, 7:proximi ripae neglegenter, ulteriores exquisitius,
Tac. G. 17.—ultĕrĭōra, um, n. (sc. loca or negotia).(α).Of places, the more remote parts or regions, the districts beyond:(β).Mosellae pons, qui ulteriora coloniae annectit,
Tac. H. 4, 77.—In gen., of things, that which is beyond, things beyond, farther, or in addition; things future:3.ulteriora mirari, praesentia sequi,
Tac. H. 4, 8:ut dum proxima dicimus, struere ulteriora possimus,
things beyond, what is to come, Quint. 10, 7, 8; cf.:pudor est ulteriora loqui,
Ov. F. 5, 532; id. A. A. 3, 769:semper et inventis ulteriora petit,
id. Am. 2, 9, 10.—Rarely sing.: ultĕrĭus, ōris, n., something more, any thing further:II.cujus (fero, tuli) praeteritum perfectum et ulterius non invenitur,
Quint. 1, 6, 26.—Sup.: ultĭmus, a, um, that is farthest beyond, i. e. the farthest, most distant, most remote, the uttermost, extreme, last; often to be rendered as a subst., the farthest or most distant part of any thing, etc. (opp. to citimus, while extremus is opp. to intimus).A.Lit., of space:2.illa minima (luna) quae ultima a caeio, citima terris luce lucebat alienā,
Cic. Rep. 6, 16, 16:partes,
id. ib. 6, 20, 20:in ultimam provinciam se conjecit,
id. Att. 5, 16, 4:devehendum in ultimas maris terrarumque oras,
Liv. 21, 10, 12:orae,
Plaut. Most. 4, 3, 3; Hor. C. 3, 3, 45; Liv. 5, 37, 2:campi,
Plaut. Rud. 4, 3, 95:Hesperia,
Hor. C. 1, 36, 4:Africa,
id. ib. 2, 18, 4:Geloni,
id. ib. 2, 20, 18:in plateā ultimā,
Plaut. Curc. 2, 2, 28; id. Mil. 3, 1, 15:in ultimis aedibus,
Ter. Heaut. 5, 1, 29:spelunca draconis,
Phaedr. 4, 18, 3:cauda,
i. e. the end of, Plin. 9, 5, 4, § 11:mors ultima linea rerum est,
Hor. Ep. 1, 16, 79.—Subst.(α).ultĭmi, ōrum, m. (sc. homines), the farthest or most remote people:(β).recessum primis ultimi non dabant,
Caes. B. G. 5, 43.—ultĭma, ōrum, n. (sc. negotia), the farthest or most remote things:(γ).praeponens ultima primis,
Hor. S. 1, 4, 59:ultima signant,
the goal, Verg. A. 5, 317.—Rarely sing.: ultĭmum, i, n., the last, the end:B.caelum ipsum, quod extremum atque ultimum mundi est,
Cic. Div. 2, 43, 91.—Transf.1.Of time or order of succession, the remotest, earliest, oldest, first; the last, latest, final:2.ultimi et proximi temporis recordatio,
Cic. Prov. Cons. 18, 43:tam multis ab ultimā antiquitate repetitis,
id. Fin. 1, 20, 65:tempora,
id. Leg. 1, 3. 8:initium,
Auct. Her. 1, 9, 14:principium,
Cic. Inv. 2, 2, 5:memoria pueritiae,
id. Arch. 1, 1:memoria saeculorum,
Just. 12, 16, 3:vetustas hominum,
id. 2, 1, 20:sanguinis auctor,
Verg. A. 7, 49:ultima quid referam?
Ov. H. 14, 109: scilicet ultima semper Exspectanda dies homini est, last, id.M. 3, 135:aetas est de ferro,
id. ib. 1, 127:vox,
id. ib. 3, 499:dicta,
id. ib. 9, 126:lapis,
i. e. a gravestone, Prop. 1, 17, 20: cerae, i. e. a last will, testament, Mart. 4, 70, 2:aetas,
Quint. 12, 4, 2:senectus,
id. 11, 1, 10:virtute pares, necessitate, quae ultimum ac maximum telum est, superiores estis,
Liv. 4, 28, 5:decurritur ad illud extremum atque ultimum senatus consultum,
Caes. B. C. 1, 5. —As subst.: ultĭma, ōrum, n.:perferto et ultima exspectato,
final events, the end, Cic. Fam. 7, 17, 2:ultima vitae,
Calp. Ecl. 3, 91.—Rarely sing.:matrem ultimo aetatis affectam,
Aus. Vict. Or. Gent. Rom. 10.—Adverb.:si fidem ad ultimum fratri praestitisset,
to the last, Liv. 45, 19, 17; 3, 64, 8; 3, 64, 11; also (more freq.) at last, lastly, finally, = ad extremum, ad postremum, postremo:si qualis in cives, talis ad ultimum in liberos esset,
Liv. 1, 53, 10; 5, 10, 8; 3, 10, 3:ne se ad ultimum perditum irent,
id. 26, 27, 10; so,ultimo,
Suet. Ner. 32 fin.; Petr. 20, 139;and, ultimum,
for the last time, Liv. 1, 29, 3; Curt. 5, 12, 8; App. M. 2, p. 126.—Of degree or rank, and denoting the highest as well as the lowest extreme of either.a.The utmost, extreme, the highest, first, greatest, = summus, extremus:b.summum bonum, quod ultimum appello,
Cic. Fin. 3, 9, 30:ultimae perfectaeque naturae,
id. N. D. 2, 12, 33:ut absit ab ultimis vitiis ipse praeceptor ac schola,
Quint. 2, 2, 15:ultimae causae cur perirent, etc.,
Hor. C. 1, 16, 18:scelus,
Curt. 5, 12, 17:rex ad ultimum periculum venit,
id. 7, 6, 22:facinus,
id. 8, 8, 2; 6, 3, 13; 6, 9, 11:necessitas,
id. 9, 12, 6; Liv. 2, 43, 3; 3, 4, 9; Sen. Clem. 1, 12, 5:ad ultimam inopiam adducere,
Liv. 6, 3, 4; 37, 31, 2:ad ultimos casus servari,
id. 27, 10, 11:dedecus,
Curt. 9, 5, 11:exsecrationes,
Just. 24, 2, 8: ultimum supplicium, extreme (i. e. capital) punishment, Caes. B. C. 1, 84; so,poena,
Liv. 3, 58, 10; Plin. Ep. 2, 11, 8:desperatio,
Tac. H. 2, 48; 2, 44; Curt. 10, 8, 9; Liv. 42, 66, 1; Sen. Contr. 4, 29, 2:discrimen ultimum vitae et regni,
Liv. 37, 53, 16; 23, 21, 2:ad ultimam perductus tristitiam,
Petr. 24.—Esp., as subst.: ultĭ-ma, ōrum, n.:omnia ultima pati,
every extremity, the worst, Liv. 37, 54, 2:ultima pati,
Ov. M. 14, 483; id. Tr. 3, 2, 11; Curt. 3, 1, 6:ultima audere,
Liv. 3, 2, 11:priusquam ultima experirentur,
id. 2, 28, 9.—Rarely sing.:paene in ultimum gladiorum erupit impunitas,
Vell. 2, 125, 2:ad ultimum inopiae adducere,
to the last degree. Liv. 23, 19, 2; 31, 38, 1:ad ultimum periculi pervenire,
Curt. 8, 1, 15.— Trop.:ut in pecude, nisi quae vis obstitit, videmus naturam suo quodam itinere ad ultimum pervenire,
Cic. N. D. 2, 13, 35.—Adverb.:ad ultimum pro fide morituri,
Curt. 3, 1, 7:consilium sceleratum, sed non ad ultimum demens,
in the extreme, utterly, to the last degree, Liv. 28, 28, 8.—The lowest, meanest (very rare):qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,
Vell. 1, 11, 1:principibus placuisse viris non ultima laus est,
Hor. Ep. 1, 17, 35: ultima sit laudes inter ut illa tuas, Auct. Cons. ad Liv. 17:ultima pistoris illa uxor,
the worst, App. M. 9, p. 224, 26.— Subst.:ut vigiliis et labore cum ultimis militum certaret (consul),
Liv. 34, 18, 5:in ultimis laudum,
id. 30, 30, 4:in ultimis ponere,
the lowest, meanest things, Plin. 17, 12, 18, § 91. -
11 ultima
ulter, tra, trum, adj. ( comp. ulterior, us; sup. ultimus) [cf.: uls, ollus, olim; and the advv. ultra, ultro], prop. that is beyond or on the other side. The posit. is not found, but the comp. and sup. are very freq.I.Comp.: ultĕrĭor, ĭus, farther, on the farther side, that is beyond, ulterior:B.quis est ulterior?
Ter. Phorm. 4, 2, 10:quorum alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem,
i. e. transalpine, Cic. Prov. Cons. 15, 36:Gallia,
id. Att. 8, 3, 3; Caes. B. G. 1, 7:portus,
id. ib. 4, 23:Hispania,
Suet. Caes. 7; 18; 56:pars urbis,
Liv. 34, 20, 5:ripa,
Verg. A. 6, 314; Vell. 2, 107, 1:ulterius medio spatium sol altus habebat,
Ov. M. 2, 417.—As subst.1.ul-tĕrĭōres, um, m. (sc. homines), the more remote, or more distant persons, those beyond:2.cum ab proximis impetrare non possent, ulteriores tentant,
Caes. B. G. 6, 2: recurritur ex proximis locis;ulteriores non inventi,
Liv. 3, 60, 7:proximi ripae neglegenter, ulteriores exquisitius,
Tac. G. 17.—ultĕrĭōra, um, n. (sc. loca or negotia).(α).Of places, the more remote parts or regions, the districts beyond:(β).Mosellae pons, qui ulteriora coloniae annectit,
Tac. H. 4, 77.—In gen., of things, that which is beyond, things beyond, farther, or in addition; things future:3.ulteriora mirari, praesentia sequi,
Tac. H. 4, 8:ut dum proxima dicimus, struere ulteriora possimus,
things beyond, what is to come, Quint. 10, 7, 8; cf.:pudor est ulteriora loqui,
Ov. F. 5, 532; id. A. A. 3, 769:semper et inventis ulteriora petit,
id. Am. 2, 9, 10.—Rarely sing.: ultĕrĭus, ōris, n., something more, any thing further:II.cujus (fero, tuli) praeteritum perfectum et ulterius non invenitur,
Quint. 1, 6, 26.—Sup.: ultĭmus, a, um, that is farthest beyond, i. e. the farthest, most distant, most remote, the uttermost, extreme, last; often to be rendered as a subst., the farthest or most distant part of any thing, etc. (opp. to citimus, while extremus is opp. to intimus).A.Lit., of space:2.illa minima (luna) quae ultima a caeio, citima terris luce lucebat alienā,
Cic. Rep. 6, 16, 16:partes,
id. ib. 6, 20, 20:in ultimam provinciam se conjecit,
id. Att. 5, 16, 4:devehendum in ultimas maris terrarumque oras,
Liv. 21, 10, 12:orae,
Plaut. Most. 4, 3, 3; Hor. C. 3, 3, 45; Liv. 5, 37, 2:campi,
Plaut. Rud. 4, 3, 95:Hesperia,
Hor. C. 1, 36, 4:Africa,
id. ib. 2, 18, 4:Geloni,
id. ib. 2, 20, 18:in plateā ultimā,
Plaut. Curc. 2, 2, 28; id. Mil. 3, 1, 15:in ultimis aedibus,
Ter. Heaut. 5, 1, 29:spelunca draconis,
Phaedr. 4, 18, 3:cauda,
i. e. the end of, Plin. 9, 5, 4, § 11:mors ultima linea rerum est,
Hor. Ep. 1, 16, 79.—Subst.(α).ultĭmi, ōrum, m. (sc. homines), the farthest or most remote people:(β).recessum primis ultimi non dabant,
Caes. B. G. 5, 43.—ultĭma, ōrum, n. (sc. negotia), the farthest or most remote things:(γ).praeponens ultima primis,
Hor. S. 1, 4, 59:ultima signant,
the goal, Verg. A. 5, 317.—Rarely sing.: ultĭmum, i, n., the last, the end:B.caelum ipsum, quod extremum atque ultimum mundi est,
Cic. Div. 2, 43, 91.—Transf.1.Of time or order of succession, the remotest, earliest, oldest, first; the last, latest, final:2.ultimi et proximi temporis recordatio,
Cic. Prov. Cons. 18, 43:tam multis ab ultimā antiquitate repetitis,
id. Fin. 1, 20, 65:tempora,
id. Leg. 1, 3. 8:initium,
Auct. Her. 1, 9, 14:principium,
Cic. Inv. 2, 2, 5:memoria pueritiae,
id. Arch. 1, 1:memoria saeculorum,
Just. 12, 16, 3:vetustas hominum,
id. 2, 1, 20:sanguinis auctor,
Verg. A. 7, 49:ultima quid referam?
Ov. H. 14, 109: scilicet ultima semper Exspectanda dies homini est, last, id.M. 3, 135:aetas est de ferro,
id. ib. 1, 127:vox,
id. ib. 3, 499:dicta,
id. ib. 9, 126:lapis,
i. e. a gravestone, Prop. 1, 17, 20: cerae, i. e. a last will, testament, Mart. 4, 70, 2:aetas,
Quint. 12, 4, 2:senectus,
id. 11, 1, 10:virtute pares, necessitate, quae ultimum ac maximum telum est, superiores estis,
Liv. 4, 28, 5:decurritur ad illud extremum atque ultimum senatus consultum,
Caes. B. C. 1, 5. —As subst.: ultĭma, ōrum, n.:perferto et ultima exspectato,
final events, the end, Cic. Fam. 7, 17, 2:ultima vitae,
Calp. Ecl. 3, 91.—Rarely sing.:matrem ultimo aetatis affectam,
Aus. Vict. Or. Gent. Rom. 10.—Adverb.:si fidem ad ultimum fratri praestitisset,
to the last, Liv. 45, 19, 17; 3, 64, 8; 3, 64, 11; also (more freq.) at last, lastly, finally, = ad extremum, ad postremum, postremo:si qualis in cives, talis ad ultimum in liberos esset,
Liv. 1, 53, 10; 5, 10, 8; 3, 10, 3:ne se ad ultimum perditum irent,
id. 26, 27, 10; so,ultimo,
Suet. Ner. 32 fin.; Petr. 20, 139;and, ultimum,
for the last time, Liv. 1, 29, 3; Curt. 5, 12, 8; App. M. 2, p. 126.—Of degree or rank, and denoting the highest as well as the lowest extreme of either.a.The utmost, extreme, the highest, first, greatest, = summus, extremus:b.summum bonum, quod ultimum appello,
Cic. Fin. 3, 9, 30:ultimae perfectaeque naturae,
id. N. D. 2, 12, 33:ut absit ab ultimis vitiis ipse praeceptor ac schola,
Quint. 2, 2, 15:ultimae causae cur perirent, etc.,
Hor. C. 1, 16, 18:scelus,
Curt. 5, 12, 17:rex ad ultimum periculum venit,
id. 7, 6, 22:facinus,
id. 8, 8, 2; 6, 3, 13; 6, 9, 11:necessitas,
id. 9, 12, 6; Liv. 2, 43, 3; 3, 4, 9; Sen. Clem. 1, 12, 5:ad ultimam inopiam adducere,
Liv. 6, 3, 4; 37, 31, 2:ad ultimos casus servari,
id. 27, 10, 11:dedecus,
Curt. 9, 5, 11:exsecrationes,
Just. 24, 2, 8: ultimum supplicium, extreme (i. e. capital) punishment, Caes. B. C. 1, 84; so,poena,
Liv. 3, 58, 10; Plin. Ep. 2, 11, 8:desperatio,
Tac. H. 2, 48; 2, 44; Curt. 10, 8, 9; Liv. 42, 66, 1; Sen. Contr. 4, 29, 2:discrimen ultimum vitae et regni,
Liv. 37, 53, 16; 23, 21, 2:ad ultimam perductus tristitiam,
Petr. 24.—Esp., as subst.: ultĭ-ma, ōrum, n.:omnia ultima pati,
every extremity, the worst, Liv. 37, 54, 2:ultima pati,
Ov. M. 14, 483; id. Tr. 3, 2, 11; Curt. 3, 1, 6:ultima audere,
Liv. 3, 2, 11:priusquam ultima experirentur,
id. 2, 28, 9.—Rarely sing.:paene in ultimum gladiorum erupit impunitas,
Vell. 2, 125, 2:ad ultimum inopiae adducere,
to the last degree. Liv. 23, 19, 2; 31, 38, 1:ad ultimum periculi pervenire,
Curt. 8, 1, 15.— Trop.:ut in pecude, nisi quae vis obstitit, videmus naturam suo quodam itinere ad ultimum pervenire,
Cic. N. D. 2, 13, 35.—Adverb.:ad ultimum pro fide morituri,
Curt. 3, 1, 7:consilium sceleratum, sed non ad ultimum demens,
in the extreme, utterly, to the last degree, Liv. 28, 28, 8.—The lowest, meanest (very rare):qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,
Vell. 1, 11, 1:principibus placuisse viris non ultima laus est,
Hor. Ep. 1, 17, 35: ultima sit laudes inter ut illa tuas, Auct. Cons. ad Liv. 17:ultima pistoris illa uxor,
the worst, App. M. 9, p. 224, 26.— Subst.:ut vigiliis et labore cum ultimis militum certaret (consul),
Liv. 34, 18, 5:in ultimis laudum,
id. 30, 30, 4:in ultimis ponere,
the lowest, meanest things, Plin. 17, 12, 18, § 91. -
12 ultimi
ulter, tra, trum, adj. ( comp. ulterior, us; sup. ultimus) [cf.: uls, ollus, olim; and the advv. ultra, ultro], prop. that is beyond or on the other side. The posit. is not found, but the comp. and sup. are very freq.I.Comp.: ultĕrĭor, ĭus, farther, on the farther side, that is beyond, ulterior:B.quis est ulterior?
Ter. Phorm. 4, 2, 10:quorum alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem,
i. e. transalpine, Cic. Prov. Cons. 15, 36:Gallia,
id. Att. 8, 3, 3; Caes. B. G. 1, 7:portus,
id. ib. 4, 23:Hispania,
Suet. Caes. 7; 18; 56:pars urbis,
Liv. 34, 20, 5:ripa,
Verg. A. 6, 314; Vell. 2, 107, 1:ulterius medio spatium sol altus habebat,
Ov. M. 2, 417.—As subst.1.ul-tĕrĭōres, um, m. (sc. homines), the more remote, or more distant persons, those beyond:2.cum ab proximis impetrare non possent, ulteriores tentant,
Caes. B. G. 6, 2: recurritur ex proximis locis;ulteriores non inventi,
Liv. 3, 60, 7:proximi ripae neglegenter, ulteriores exquisitius,
Tac. G. 17.—ultĕrĭōra, um, n. (sc. loca or negotia).(α).Of places, the more remote parts or regions, the districts beyond:(β).Mosellae pons, qui ulteriora coloniae annectit,
Tac. H. 4, 77.—In gen., of things, that which is beyond, things beyond, farther, or in addition; things future:3.ulteriora mirari, praesentia sequi,
Tac. H. 4, 8:ut dum proxima dicimus, struere ulteriora possimus,
things beyond, what is to come, Quint. 10, 7, 8; cf.:pudor est ulteriora loqui,
Ov. F. 5, 532; id. A. A. 3, 769:semper et inventis ulteriora petit,
id. Am. 2, 9, 10.—Rarely sing.: ultĕrĭus, ōris, n., something more, any thing further:II.cujus (fero, tuli) praeteritum perfectum et ulterius non invenitur,
Quint. 1, 6, 26.—Sup.: ultĭmus, a, um, that is farthest beyond, i. e. the farthest, most distant, most remote, the uttermost, extreme, last; often to be rendered as a subst., the farthest or most distant part of any thing, etc. (opp. to citimus, while extremus is opp. to intimus).A.Lit., of space:2.illa minima (luna) quae ultima a caeio, citima terris luce lucebat alienā,
Cic. Rep. 6, 16, 16:partes,
id. ib. 6, 20, 20:in ultimam provinciam se conjecit,
id. Att. 5, 16, 4:devehendum in ultimas maris terrarumque oras,
Liv. 21, 10, 12:orae,
Plaut. Most. 4, 3, 3; Hor. C. 3, 3, 45; Liv. 5, 37, 2:campi,
Plaut. Rud. 4, 3, 95:Hesperia,
Hor. C. 1, 36, 4:Africa,
id. ib. 2, 18, 4:Geloni,
id. ib. 2, 20, 18:in plateā ultimā,
Plaut. Curc. 2, 2, 28; id. Mil. 3, 1, 15:in ultimis aedibus,
Ter. Heaut. 5, 1, 29:spelunca draconis,
Phaedr. 4, 18, 3:cauda,
i. e. the end of, Plin. 9, 5, 4, § 11:mors ultima linea rerum est,
Hor. Ep. 1, 16, 79.—Subst.(α).ultĭmi, ōrum, m. (sc. homines), the farthest or most remote people:(β).recessum primis ultimi non dabant,
Caes. B. G. 5, 43.—ultĭma, ōrum, n. (sc. negotia), the farthest or most remote things:(γ).praeponens ultima primis,
Hor. S. 1, 4, 59:ultima signant,
the goal, Verg. A. 5, 317.—Rarely sing.: ultĭmum, i, n., the last, the end:B.caelum ipsum, quod extremum atque ultimum mundi est,
Cic. Div. 2, 43, 91.—Transf.1.Of time or order of succession, the remotest, earliest, oldest, first; the last, latest, final:2.ultimi et proximi temporis recordatio,
Cic. Prov. Cons. 18, 43:tam multis ab ultimā antiquitate repetitis,
id. Fin. 1, 20, 65:tempora,
id. Leg. 1, 3. 8:initium,
Auct. Her. 1, 9, 14:principium,
Cic. Inv. 2, 2, 5:memoria pueritiae,
id. Arch. 1, 1:memoria saeculorum,
Just. 12, 16, 3:vetustas hominum,
id. 2, 1, 20:sanguinis auctor,
Verg. A. 7, 49:ultima quid referam?
Ov. H. 14, 109: scilicet ultima semper Exspectanda dies homini est, last, id.M. 3, 135:aetas est de ferro,
id. ib. 1, 127:vox,
id. ib. 3, 499:dicta,
id. ib. 9, 126:lapis,
i. e. a gravestone, Prop. 1, 17, 20: cerae, i. e. a last will, testament, Mart. 4, 70, 2:aetas,
Quint. 12, 4, 2:senectus,
id. 11, 1, 10:virtute pares, necessitate, quae ultimum ac maximum telum est, superiores estis,
Liv. 4, 28, 5:decurritur ad illud extremum atque ultimum senatus consultum,
Caes. B. C. 1, 5. —As subst.: ultĭma, ōrum, n.:perferto et ultima exspectato,
final events, the end, Cic. Fam. 7, 17, 2:ultima vitae,
Calp. Ecl. 3, 91.—Rarely sing.:matrem ultimo aetatis affectam,
Aus. Vict. Or. Gent. Rom. 10.—Adverb.:si fidem ad ultimum fratri praestitisset,
to the last, Liv. 45, 19, 17; 3, 64, 8; 3, 64, 11; also (more freq.) at last, lastly, finally, = ad extremum, ad postremum, postremo:si qualis in cives, talis ad ultimum in liberos esset,
Liv. 1, 53, 10; 5, 10, 8; 3, 10, 3:ne se ad ultimum perditum irent,
id. 26, 27, 10; so,ultimo,
Suet. Ner. 32 fin.; Petr. 20, 139;and, ultimum,
for the last time, Liv. 1, 29, 3; Curt. 5, 12, 8; App. M. 2, p. 126.—Of degree or rank, and denoting the highest as well as the lowest extreme of either.a.The utmost, extreme, the highest, first, greatest, = summus, extremus:b.summum bonum, quod ultimum appello,
Cic. Fin. 3, 9, 30:ultimae perfectaeque naturae,
id. N. D. 2, 12, 33:ut absit ab ultimis vitiis ipse praeceptor ac schola,
Quint. 2, 2, 15:ultimae causae cur perirent, etc.,
Hor. C. 1, 16, 18:scelus,
Curt. 5, 12, 17:rex ad ultimum periculum venit,
id. 7, 6, 22:facinus,
id. 8, 8, 2; 6, 3, 13; 6, 9, 11:necessitas,
id. 9, 12, 6; Liv. 2, 43, 3; 3, 4, 9; Sen. Clem. 1, 12, 5:ad ultimam inopiam adducere,
Liv. 6, 3, 4; 37, 31, 2:ad ultimos casus servari,
id. 27, 10, 11:dedecus,
Curt. 9, 5, 11:exsecrationes,
Just. 24, 2, 8: ultimum supplicium, extreme (i. e. capital) punishment, Caes. B. C. 1, 84; so,poena,
Liv. 3, 58, 10; Plin. Ep. 2, 11, 8:desperatio,
Tac. H. 2, 48; 2, 44; Curt. 10, 8, 9; Liv. 42, 66, 1; Sen. Contr. 4, 29, 2:discrimen ultimum vitae et regni,
Liv. 37, 53, 16; 23, 21, 2:ad ultimam perductus tristitiam,
Petr. 24.—Esp., as subst.: ultĭ-ma, ōrum, n.:omnia ultima pati,
every extremity, the worst, Liv. 37, 54, 2:ultima pati,
Ov. M. 14, 483; id. Tr. 3, 2, 11; Curt. 3, 1, 6:ultima audere,
Liv. 3, 2, 11:priusquam ultima experirentur,
id. 2, 28, 9.—Rarely sing.:paene in ultimum gladiorum erupit impunitas,
Vell. 2, 125, 2:ad ultimum inopiae adducere,
to the last degree. Liv. 23, 19, 2; 31, 38, 1:ad ultimum periculi pervenire,
Curt. 8, 1, 15.— Trop.:ut in pecude, nisi quae vis obstitit, videmus naturam suo quodam itinere ad ultimum pervenire,
Cic. N. D. 2, 13, 35.—Adverb.:ad ultimum pro fide morituri,
Curt. 3, 1, 7:consilium sceleratum, sed non ad ultimum demens,
in the extreme, utterly, to the last degree, Liv. 28, 28, 8.—The lowest, meanest (very rare):qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,
Vell. 1, 11, 1:principibus placuisse viris non ultima laus est,
Hor. Ep. 1, 17, 35: ultima sit laudes inter ut illa tuas, Auct. Cons. ad Liv. 17:ultima pistoris illa uxor,
the worst, App. M. 9, p. 224, 26.— Subst.:ut vigiliis et labore cum ultimis militum certaret (consul),
Liv. 34, 18, 5:in ultimis laudum,
id. 30, 30, 4:in ultimis ponere,
the lowest, meanest things, Plin. 17, 12, 18, § 91. -
13 auctor
auctor ōris, m, rarely f [AVG-], a promoter, producer, father, progenitor: auctores generis: mihi Tantalus auctor, O.: auctore ab illo ducit originem, H.: sanguinis, V.—A builder, founder: Troiae, V.: auctor posuisset in oris Moenia, O.— A trustworthy writer, authority: satis certus, L.: valde bonus: iudicia proferre Herodoto auctore: carminis, H.: rerum Romanarum, an historian: auctores citare, L.: sunt qui male pugnatum ab his auctores sint, i. e. who assert, L.—An originator, performer, doer, cause: iniuriae: auctorem odimus, acta defendimus: culpam auctores ad negotia transferunt, S.: nec auctor facinori deerat, L.: volneris, O.: muneris, the giver, O.: quis elegos emiserit auctor, who was the first to produce, H. — A responsible person, authority, narrator, teacher: in philosophiā, Cratippo auctore, versaris, as your teacher: hominibus auctoribus uti, cite as authorities: criminis ficti, O.: auctorem rumorem habere: non sordidus Naturae, H.: de cuius morte Thucydidem auctorem probamus, N.—A voucher, guarantor, security: gravis magnae rei (i. e. testis), L.: non si mihi Iuppiter auctor Spondeat, V.: auctores sumus, tutam ibi maiestatem fore, etc., we vouch for it, L: nubit nullis auctoribus, with no attesting witnesses: quod a malo auctore emisset, i. e. a seller without title: auctor benefici esse, i. e. hold himself responsible for: mulier sine tutore auctore, a guardian as voucher. — An example, model: Latinitatis: dicendi Plato: tui facti, precedent: habeo auctorem, quo facias hoc, H.—A counsellor, adviser, promoter: publici consili, i. e. a statesman: mei reditūs: audendi, who advise boldness, V.: meritorum auctore relictā, deserting the prompter of your exploits, O.: auctor est, ut agere incipiat, advises: mihi ut absim, auctor est: te auctore quod fecisset, under your influence, T.: me duce et auctore, by my influence and advice: idne estis auctores mihi? Do you advise it? T.: Ille populis fuit auctor transferre, etc., O.: regem populus iussit, patres auctores facti, i. e. ratified it, L.: id sic ratum esset, si patres auctores fierent, L.* * *seller, vendor; originator; historian; authority; proposer, supporter; founder -
14 campus
campus ī, m [SCAP-], a plain, field, open country, level place: campi patentes: virentes, H.: aequor campi, V.: in aequo campi, L.: campos peragrantes: redeunt iam gramina campis, H.: campi frumenti opulenti, L.: pigri, H.: planus lateque patens, O.: in campo sui facere potestatem, in the open field, N.: ut ignes in campo obstare queratur, in the open plain, H.: agros cum suis opimis campis: tantum campi, so vast a plain, V.: Aëris in campis latis, i. e. the Elysian fields, V.: campis atque Neptuno super, on land and sea, H.—Esp., a grassy plain in Rome, along the Tiber (dedicated to Mars; hence called Campus Martius), the place of assemblage for the people at the comitia centuriata, L.: quorum audaciam reieci in Campo: Descendat in Campum petitor, H.: consularibus comitiis consecratus; it was used for games, exercise, and military drills; hence, campus noster: ludere in campo, H.: uti Et ludis et post decisa negotia Campo, H.: Quantos virūm Campus aget gemitūs (at the funeral of Marcellus), V. — A level surface (of a sea, a rock, etc., poet.): campi liquentes, V.: campus aquae, O.: inmotā attollitur undā Campus (i. e. saxum), V.— Fig., a place of action, field, theatre, arena: aequitatis: magnus in re p.: campus Per quem magnus equos Auruncae flexit alumnus, i. e. the kind of composition practised by Lucilius ( satire), Iu.— The comitia held in the Campus Martius: fors domina Campi.* * *plain; level field/surface; open space for battle/games; sea; scope; campus -
15 caput
caput itis, n [CAP-], the head: Capillus circum caput Reiectus, T.: caput obnubito, L.: capitis nives, H.: capite operto: aperire: velare, L.: abscindere cervicibus: capite demisso: attollere, O.: extollere, to become bold: breve (equi), H.: coronatum (bovis), Tb.: per caput pedesque ire, heels over head, Ct.: dux cum exercitu supra caput est, i. e. is ready to fall upon us, S.: capita conferre, to lay heads together, i. e. to confer in secret, L.: caput aut collum petere, strike at the vital parts: haec alias inter caput extulit urbes, towers, i. e. excels, V.: aliena negotia Per caput saliunt, run through the head, i. e. the mind, H.: capitis labor, mental exertion, H. — Meton., the head, top, summit, point, end, extremity: iocur sine capite (of a sacrifice), L.: in extis, O.: tignorum, Cs.: cornu duxit, donec curvata coirent capita, the ends, V. — The origin, source, spring, head (of a river), L.: caput unde erumpit Enipeus, V.: celsis caput urbibus exit, my source springs among great cities, V.—The mouth, embouchure (rare): multis capitibus in Oceanum influit, Cs.—Of plants: diducere terram ad capita, the roots, V.: papavera demisere caput, the heads, V.: capitum iugatio, branches (of the vine). — Of mountains, the summit: capita aspera montis, V. — Of persons, a head, person: ridiculum caput! T.: carum, V.: duo haec capita taeterrima: ignota, L.: di capiti ipsius reservent, for himself, V.: capiti cane talia Dardanio rebusque tuis, i. e. for Aeneas and yourself, V.: Perfidum, H.: de sacrando cum bonis capite alcuius, L.: ut caput Iovi sacraretur, L.—With numerals: capitum Helvetiorum milia CCLXIII, souls, Cs.: nullum caput Proserpina fugit, H.: in capita, to each person, L.; cf. sus Triginta capitum fetūs enixa, V.—Fig., life, physical life: Capitis periculum adire, to risk life, T.: caput obiectare periclis, V.: capitis poena, capital punishment, Cs.: certamen capitis et famae: ut capite dimices tuo, L.: caput offerre pro patriā: patrium tibi crede caput (i. e. patris vitam), O.: accusatus capitis absolvitur, of a capital crime, N.: Sthenium capite damnare.—Civil life, personality, civil rights, liberty and citizenship: capitis causae, involving citizenship: iudicium capitis: capitis deminutio, loss of civil rights, Cs.—Poet.: capitis minor, H.—Of persons, a leader, chief, guide: concitandorum Graecorum: capita nominis Latini, heads, chiefs, L.: ut se Suevorum caput credant, chief tribe, Ta.: capita coniurationis securi percussi, L.: illic est huic rei caput, author, contriver, T.: ab illo fonte et capite Socrate: corpori valido caput deerat, leader, L.: ipsum Expugnare caput, the great man himself, H. —A head, chief, capital: Thebae totius Graeciae, first city, N.: Roma, orbis terrarum, L.: castellum eius regionis, principal place, L.: Romam caput Latio esse, L.: ius nigrum, cenae caput, principal dish: fundus, vestrae pecuniae, chief source of income: caput esse artis, decere, the note, characteristic: ad consilium de re p. dandum caput est nosse rem p., first qualification: caput litterarum cum alquo, reason for corresponding: Epicuri, chief dogma: caput belli et summa, V.—In writings, a division, paragraph, chapter: legis: caput Annianum de hereditatibus, passage in the will of A.— Of money, the principal sum, capital, stock: quibus ille de capite dempsisset, reduced their debts: de capite deducite alqd, L.: Quinas hic capiti mercedes exsecet, extort sixty per centum, H.* * *head; person; life; leader; top; source/mouth (river); capital (punishment); heading; chapter, principal division -
16 causor
causor ātus, ārī, dep. [causa], to allege as a reason, make a pretext of, plead, pretend: omnia Visaque, O.: locum inmeritum, H.: animi perturbationem, L.: negotia, Ta.: numquid causare quin abeas victus? have you anything to plead? causatus consulere velle, pretending, L.: Causando in longum ducis amores, you make pretexts for putting off, V.* * *causari, causatus sum V DEPallege an excuse/reason, object; excuse oneself; plead a cause, bring action -
17 culpa
culpa ae, f [SCARP-], a fault, error, blame, guilt, failure, defect: delicti: omnes culpae istius avaritiae, maiestatis, crudelitatis: quicquid huius factumst culpā, T.: In culpā est, to blame, T.: non est ista mea culpa, sed temporum: qui in eādem culpā sint, share: in quo est tua culpa nonnulla, you are not without fault: a culpā vacuus, S.: conscia culpae, O.: ne penes ipsos culpa esset cladis, L.: culpa, quae te est penes, T.: extra culpam esse: eius rei culpam in multitudinem coniecerunt, Cs.: suam culpam ad negotia transferre, S.: in culpā ponere aliquem: Si mora pro culpā est, O.: tua aetas emovit culpas, H.: fata, quae manent culpas, H.—Person.: ludus erat culpā potare magistrā (i. e. a game in which the loser must drink), H.: Culpam Poena premit comes, H.—Poet.: Huic uni succumbere culpae, temptation, V.— Unchastity: Virginum, H.: hoc praetexit nomine culpam, V.—Remissness, neglect: rem facere culpā minorem, H.—The mischievous thing, mischief: continuo culpam (sc. ovem aegram) ferro compesce, V.* * *fault/blame/responsibility (w/GEN); crime (esp. against chastity); negligence; offense; error; (sense of) guilt; fault/defect (moral/other); sickness/injury -
18 dēcīdō
dēcīdō cīdī, cīsus, ere [de + caedo], to cut off, cut away: virgam arbori, Ta.: Te decisa dextera quaerit, V.—Prov.: pennas, to clip, H.—Fig., to decide, determine, settle, terminate, put an end to: sine me: pro se: rebus actis atque decisis: decisa negotia, H.: quid iis ad denarium solveretur: de rebus omnibus.— To agree, come to an agreement, adjust, compound, compromise: de totā re cum Roscio: cum accusatore: decidere iactu coepit cum ventis, by throwing overboard (the cargo), Iu.: in iugera singula ternis medimnis.* * *Idecidere, decidi, - V INTRANSfall/drop/hang/flow down/off/over; sink/drop; fail, fall in ruin; end up; dieIIdecidere, decidi, decisus V TRANSdetach, cut off/out/down; fell; cut/notch/carve to delineate; flog thoroughly; make explicit; put an end to, bring to conclusion, settle/decide/agree (on) -
19 dīvidō
dīvidō vīsī (dīvīsse, H.), vīsus, ere [VID-], to divide, force asunder, part: Europam Libyamque (unda): hunc securi, H.: frontem ferro, V.: insulam, L.: Gallia est divisa in partīs trīs, Cs.: divisum senatum (esse), Cs.: Hoc iter, i. e. gave two days to, H.: ut ultima divideret mors, part (the combatants), H.: gemma, fulvum quae dividit aurum, i. e. is set in gold, V. — To divide, distribute, apportion, share: bona viritim: Vinum, V.: equitatum in omnīs partīs, Cs.: regnum inter Iugurtham et Adherbalem, S.: (pecuniam) iudicibus: agrum cuique, L.: in singulos milites trecenos aeris, L.: bona publicata inter se, N.: praemia mecum, O.: in dividendo plus offensionum erat, L.: Dividite (sc. arma), O.: sedes adhuc nullā potentiā divisae, appropriated, Ta. — To break up, scatter, destroy: concentum, H.: muros, V.: ventis fomenta, H.— To separate, divide, part, remove: agrum Helvetium a Germanis, Cs.: qui locus Aegyptum ab Africā dividit, S.: Scythes Hadriā Divisus obiecto, H.: divisa a corpore capita, L.: Dividor (i. e. ab uxore), O.: parens quem nunc Ardea Dividit, keeps away, V.—Fig., to part, divide, distribute, apportion, arrange: annum ex aequo, O.: tempora curarum remissionumque, Ta.: animum huc illuc, V.: citharā carmina, i. e. sing by turns, H.: sententiam, to divide the question: divisa sententia est: sic belli rationem esse divisam, ut, etc., regulated, Cs.: ea (negotia) divisa hoc modo dicebantur, etc., S.— To separate, distinguish: legem bonam a malā: bona diversis, H.* * *dividere, divisi, divisus Vdivide, separate, break up; share, distribute; distinguish -
20 ex-plicō
ex-plicō āvī and uī, ātus or itus, āre, to unfold, uncoil, unroll, unfurl, unclose, spread out, loosen, undo: explicatā veste: volumen: frondes, V.: frontem sollicitam, smooth, H.: seria contractae frontis, H. — Reflex., to extricate oneself, get free: te aliquā viā: se angustum, Iu.—To spread out, stretch out, extend, deploy, display: aciem, L.: ordines, L.: cohortīs, V.: se turmatim, Cs.: per obstantīs catervas sua arma, H.: forum ad atrium Libertatis: (in serpente) orbīs, O.—Fig., to unfold, set free, release: intellegentiam tuam: Siciliam cinctam periculis. — To disentangle, set in order, arrange, regulate, settle, adjust, rescue: eius negotia: rationem salutis: de hortis: consilium his rationibus explicabat, his plan was governed by, Cs.: re explicatā: rationes, balance accounts: nomen, satisfy: pecuniam: nihilo plus explicet ac si Insanire paret, make no more out of it, H.—To explain, unfold, set forth, exhibit, treat, convey, express: vitam alterius totam: funera fando, V.: philosophiam: breviter quae mihi sit ratio: de rerum naturā.
См. также в других словарях:
negotia — index commerce Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
NEGOTIA — negotiator … Abbreviations in Latin Inscriptions
Negotia regni — Lit. the business of ruling (the kingdom) . A phrase encountered in discussions of the relationship between king and the magnates; it is an abstract of all the problems of kingship from William I to Henry VIII … Dictionary of Medieval Terms and Phrases
aliena negotia exacto officio geruntur — /abliyiyna nagowshiya egzaektow afish(iy)ow jarantar/ The business of another is to be conducted with particular attention … Black's law dictionary
aliena negotia exacto officio geruntur — /abliyiyna nagowshiya egzaektow afish(iy)ow jarantar/ The business of another is to be conducted with particular attention … Black's law dictionary
securius expediuntur negotia commissa pluribus, et plus vident oculi quam oculus — /sekyuriyas akspiydiyantar nagowsh(iy)a kamisa pl(y)urabas, et plas vaydant 6k(y)slay kwaem okyalas/ Matters intrusted to several are more securely dispatched, and eyes see more than eye i.e., two heads are better than one ] … Black's law dictionary
Aliena negotia exacto officio geruntur — The business of another should be carried out with particular care … Ballentine's law dictionary
Securius expediuntur negotia commissa pluribus, et plus vident oculi quam oculus — Matters which are committed to several persons are executed more surely, because eyes see more than an eye sees … Ballentine's law dictionary
Хромые договоры — (negotia claudicantia) те двусторонние договоры (см.), в которых исполнение договора одной стороной сделалось невозможным или вследствие объективной невозможности исполнения (случайная гибель вещи), или по субъективным основаниям (один из… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
affaire — Affaire, n. p. Negotium, Commercium. J ay affaire avec un homme riche. Cum opulento rem habeo ac negotium. Plaut. Affaire hasté et avancé, Maturatum negotium. Affaire meslé et broüillé, Negotium turbulentum. Affaires nets, et point toüillez, ne… … Thresor de la langue françoyse
APOCRISIARIATUS — apud Humbertum contra Graecδγ. calumnias, dignitas Apocrisiarii est. Erant autem Apocrisiarii Zosimo, τῶ ἔξωςεν Φερομένων ἀποκρίσεων μηνυταὶ, quos Vopiscus in Aureliano, c. 36 Notarios secretorum. Recentiores Latini, barbaros Graecos imitati.… … Hofmann J. Lexicon universale