Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

mirari

  • 1 miror

    mīror, ātus, 1 ( act. collat. form, v. miro), v. dep. a. and n. [Sanscr. smi, smile; Gr. meidaô; cf.: mirus, nimīrum], to wonder or marvel at, to be astonished or amazed at a thing; to admire; constr. with acc., acc. with inf., with quod, si, quā ratione, quid, unde, etc., with de, and poet.; in Greek constr. also aliquem alicujus rei (class.).
    (α).
    With acc.:

    neglegentiam hominis,

    Cic. Att. 10, 5, 59:

    illud jam mirari desino, quod ante mirabar,

    id. de Or. 2, 14, 59:

    signa, tabulas pictas, vasa caelata,

    Sall. C. 11, 6:

    praemia,

    Verg. G. 3, 49:

    patrem,

    to honor admiringly, Stat. S. 5, 2, 75:

    alia digna miratu,

    of admiring wonder, Sen. Ep. 94, 56:

    mirari se,

    to admire one's self, be in love with one's self, be vain, Cat. 22, 17.—
    (β).
    With object-clause:

    si quis forte miratur, me ad accusandum descendere,

    Cic. Div. in Caecil. 1, 1.—
    (γ).
    With quod:

    mirari se aiebat, quod non rideret haruspex, haruspicem cum vidisset,

    Cic. Div. 2, 24, 51.—
    (δ).
    With si:

    idne tu miraris, si patrissat filius?

    Plaut. Ps. 1, 5, 27: miror si, I should wonder, be surprised, if:

    miror, in illā superbiā et importunitate si quemquam amicum habere potuit,

    Cic. Lael. 15, 54.—
    (ε).
    With rel.-clause:

    ne miremini, quā ratione hic tantum potuerit,

    Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:

    ejus rei quae causa esset miratus,

    Caes. B. G. 1, 32:

    miror, quid ex Piraeo abierit,

    Ter. Eun. 2, 2, 59:

    satis mirari non possum, unde, etc.,

    Cic. N. D. 1, 34, 95:

    si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,

    id. Sest. 1.—
    (ζ).
    With de:

    de singulari impudentiā,

    Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6.—
    (η).
    With cum: ne quis miretur, cum tam clare tonuerit, Pompon. ap. Non. 473, 3 (Com. Rel. v. 4 Rib.).—
    (θ).
    Poet. in Greek constr. (thaumazô tina tinos), aliquem alicujus rei:

    (te) justitiaene prius mirer belline laborum,

    Verg. A. 11, 126.—
    II.
    Trop.
    A.
    To have a regard for:

    familiaritates... amantium nos amicorum et nostra mirantium,

    Cic. Off. 2, 8, 30.—
    B.
    Of inanim. subjects ( poet.):

    (arbos) miraturque novas frondes et non sua poma,

    Verg. G. 2, 82.—Hence, mīran-dus, a, um, P. a., wonderful, strange, singular (class.):

    in mirandam altitudinem depressum,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 68:

    mirandum in modum,

    in a wonderful manner, id. Att. 9, 7, 3:

    cliens,

    Juv. 10, 161:

    fides,

    Stat. S. 1, 3, 20.— Neutr. absol.: mirandum est, unde, etc., the wonder is, etc., Juv. 10, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > miror

  • 2 mīror

        mīror ātus, ārī, dep.    [mirus], to wonder, marvel, be astonished, be amazed, admire: quae causa esset, miratus quaesiit, Cs.: homo mirari visus est: Non invideo, miror magis, V.: hoc in aliis minus mirabar: signa, S.: illos homines, quod, etc.: ripas et nemus, H.: a nobis hoc dici: nasci potuisse Columbam, O.: quod adest, sunt qui mirentur: quod non rideret haruspex: miraris Si nemo praestet amorem? H.: noli mirari, si tu hoc non impetras: quod nisi esset factum, magis mirandum videretur: ne miremini, quā ratione hic tantum potuerit: eius rei quae causa esset, Cs.: Quid velint flores, miraris, H.: (te) Iustitiaene prius mirer belline laborum, V.: (arbos) Miraturque novas frondes et non sua poma, V.—Fig., to regard, esteem: amici nostra mirantes: tam se ipse miratur, is in love with, Ct.
    * * *
    mirari, miratus sum V DEP
    be amazed/surprised/bewildered (at); look in wonder/awe/admiration at; admire/revere; wonder; marvel at

    Latin-English dictionary > mīror

  • 3 admiror

    ad-mīror, ātus, 1, v. dep., to wonder at, to be astonished at, to regard with admiration, to admire, to be in a state of mind in which something pleases us by its extraordinary greatness, its sublimity, or perfection; while mirari signifies to be surprised at, to have the feeling of the new, singular, unusual.
    I.
    In gen.:

    quorum ego copiam non modo non contemno, sed etiam vehementer admiror,

    Cic. de Or. 1, 51:

    ingenium tuum, Crasse, vehementer admirans,

    id. ib. 1, 20 fin.:

    res gestas,

    id. Brut. 94, 323:

    quem et admiror et diligo,

    id. Ac. 2, 36; so id. Scaur. 1, 4:

    magnitudinem animi,

    id. Fam. 1, 7; Nep. Dion. 2; id. Alcib. 11:

    illum,

    Verg. G. 4, 215 (cf. mirari in Hor. C. 4, 14, 43, and the Gr. thaumazein, Eurip. Med. 1144).—
    II.
    Esp.
    A.
    To gaze at passionately, to strive after a thing from admiration of it, to desire to obtain it:

    nihil hominem nisi quod honestum decorumque sit, aut admirari aut optare aut expetere oportere,

    Cic. Off. 1, 20: nil admirari prope res est una, Numici, Solaque quae possit facere et servare beatum, not to be brought by any thing into an impassioned state of mind, or into a state of desire or longing (as in the Gr. mê thaumazein;

    acc. to Pythagoras the limit of all philos. effort),

    Hor. Ep. 1, 6, 1.—
    B.
    More freq., to fall into a state of wonder or astonishment at a thing, to wonder at, be astonished at. —Constr. with acc., acc. with inf., de, super aliquam rem, with a relat. clause, quod, cur, etc.:

    quid admirati estis?

    why are you so surprised? Plaut. Am. prol. 99:

    admiratus sum brevitatem epistulae,

    Cic. Att. 6, 9:

    hoc maxime admiratus sum, mentionem te hereditatum ausum esse facere,

    id. Phil. 2, 16 fin.; so Nep. Alcib. 1; id. Epam. 6, 3:

    de diplomate admiraris, quasi, etc.,

    Cic. Att. 10, 17:

    de Dionysio sum admiratus, qui, etc.,

    id. ib. 9, 12; so id. Mur. 19:

    super quae admiratus pater,

    Vulg. Tob. 5, 10; ib. Act. 13, 12:

    cave quidquam admiratus sis, quā causā id fiat,

    Ter. Heaut. 4, 6, 22:

    admirantium, unde hoc studium exstitisset,

    Cic. N. D. 1, 3:

    admiratur quidnam Vettius dicturus sit,

    id. Verr. 3, 167:

    admiror, quo pacto, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 99:

    admiratus sum, quod, etc.,

    Cic. Att. 6, 9:

    ne quis sit admiratus, cur, etc.,

    id. Off. 2, 10, 35.
    Pass.: Propter venustatem vestimentorum admirari, to be admired, Canutius ap. Prisc. 792 P.— Part. fut. pass.: admīrandus, a, um, to be admired; admirable, wonderful:

    suspicienda et admiranda,

    Cic. Div. 2, 72, 148:

    quo magis pravitas eorum admiranda est,

    Sall. J. 2, 4. —Hence also adj., = admirabilis:

    patiens admirandum in modum,

    Nep. Ep. 3: exposuit quae in Italia viderentur admiranda, id. Cat. fin.:

    admiranda spectacula,

    Verg. G. 4, 3:

    vir subtilis et in plurimis admirandus,

    Quint. 3, 11, 22.— Comp. and adv. not used.— Sup. is found in Salv. Ep. 8: admirandissimi juvenes; cf. Barth, Adv. 35, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > admiror

  • 4 magno opere

    magnŏpĕrē (so written by Plaut., Cæs., Liv., and Sen., but ap. Ter., Cic., Plin. H. N., the best MSS. and edd. have magnō opĕre; cf.

    Ellendt,

    Cic. de Or. 1, 35, 164;

    Osann,

    Cic. Rep. 1, 8, 13), adv. [magnus-opus, with great labor; hence, in gen.], very much, greatly, exceedingly, particularly, earnestly.
    A.
    With verbs and verbal adjj., etc. (class.):

    edictum est magnopere mihi, ne, etc.,

    Plaut. Pers. 2, 2, 59:

    L. Gellius philosophis magno opere auctor fuit, ut, etc.,

    Cic. Leg. 1, 20, 53:

    ego tibi Romam properandum, magno opere censeo,

    id. Fam. 15, 14, 4; id. de Or. 2, 86, 353:

    desidero,

    id. Sen. 13, 44:

    nullā magnopere clade acceptā,

    Liv. 3, 26.—Esp., with words denoting mental action, as velle, petere, orare, hortari, desiderare, mirari, etc., strongly, vehemently, with all one's heart, zealously:

    hoc etiam magnopere oravit, ut, etc.,

    Suet. Ner. 57:

    magno opere velle,

    Cic. Fam. 2, 6, 1:

    magnopere cohortatus,

    Caes. B. G. 2, 5:

    suadere,

    Liv. 3, 71, 8:

    desiderare,

    Cic. Lael. 13, 44:

    mirari,

    id. Off. 2, 16, 56; so with putare, censere, providere, etc., strongly, earnestly:

    putare,

    id. Fam. 6, 13, 12:

    censeo,

    id. ib. 15, 14, 6; Liv. 3, 18, 3:

    quā de re, judices, vobis magno opere providendum est,

    Cic. Verr. 2, 2, 10, § 28; cf.: nulla magno opere expectatio est, no very great, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1.—In tmesi:

    magnoque opere abs te peto, cures, ut, etc.,

    Cic. Fam. 13, 34. —In the contrary order: opere magno edicite, ut etc., Att. ap. Non. 357, 13 (Trag. Rel. v. 508 Rib.).—In comp.: quo majore opere dico suadeoque, uti, etc., the more, Cato ap. Gell. 7, 3, 4.—In sup.:

    meministin' mihi te maximopere dicere?

    Ter. Heaut. 4, 1, 13:

    a te maximo opere etiam atque etiam quaeso et peto, ut, etc.,

    most particularly, Cic. Fam. 3, 2, 1:

    maximopere indigne ferens,

    Liv. 42, 57.—In tmesi: Thais maximo te orabat opere, Ter. Eun. 3, 3, 26.—In inverted order:

    rogare jussit te opere maximo,

    Plaut. Stich. 1, 3, 94:

    nos ambo opere maximo dabamus operam, ut, etc.,

    Ter. Phorm. 5, 1, 33.—
    B.
    With adjectives = valde (very rare):

    id ego Tadio et gratum esse intellexi et magno opere jucundum,

    Cic. Att. 1, 8, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > magno opere

  • 5 magnopere

    magnŏpĕrē (so written by Plaut., Cæs., Liv., and Sen., but ap. Ter., Cic., Plin. H. N., the best MSS. and edd. have magnō opĕre; cf.

    Ellendt,

    Cic. de Or. 1, 35, 164;

    Osann,

    Cic. Rep. 1, 8, 13), adv. [magnus-opus, with great labor; hence, in gen.], very much, greatly, exceedingly, particularly, earnestly.
    A.
    With verbs and verbal adjj., etc. (class.):

    edictum est magnopere mihi, ne, etc.,

    Plaut. Pers. 2, 2, 59:

    L. Gellius philosophis magno opere auctor fuit, ut, etc.,

    Cic. Leg. 1, 20, 53:

    ego tibi Romam properandum, magno opere censeo,

    id. Fam. 15, 14, 4; id. de Or. 2, 86, 353:

    desidero,

    id. Sen. 13, 44:

    nullā magnopere clade acceptā,

    Liv. 3, 26.—Esp., with words denoting mental action, as velle, petere, orare, hortari, desiderare, mirari, etc., strongly, vehemently, with all one's heart, zealously:

    hoc etiam magnopere oravit, ut, etc.,

    Suet. Ner. 57:

    magno opere velle,

    Cic. Fam. 2, 6, 1:

    magnopere cohortatus,

    Caes. B. G. 2, 5:

    suadere,

    Liv. 3, 71, 8:

    desiderare,

    Cic. Lael. 13, 44:

    mirari,

    id. Off. 2, 16, 56; so with putare, censere, providere, etc., strongly, earnestly:

    putare,

    id. Fam. 6, 13, 12:

    censeo,

    id. ib. 15, 14, 6; Liv. 3, 18, 3:

    quā de re, judices, vobis magno opere providendum est,

    Cic. Verr. 2, 2, 10, § 28; cf.: nulla magno opere expectatio est, no very great, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1.—In tmesi:

    magnoque opere abs te peto, cures, ut, etc.,

    Cic. Fam. 13, 34. —In the contrary order: opere magno edicite, ut etc., Att. ap. Non. 357, 13 (Trag. Rel. v. 508 Rib.).—In comp.: quo majore opere dico suadeoque, uti, etc., the more, Cato ap. Gell. 7, 3, 4.—In sup.:

    meministin' mihi te maximopere dicere?

    Ter. Heaut. 4, 1, 13:

    a te maximo opere etiam atque etiam quaeso et peto, ut, etc.,

    most particularly, Cic. Fam. 3, 2, 1:

    maximopere indigne ferens,

    Liv. 42, 57.—In tmesi: Thais maximo te orabat opere, Ter. Eun. 3, 3, 26.—In inverted order:

    rogare jussit te opere maximo,

    Plaut. Stich. 1, 3, 94:

    nos ambo opere maximo dabamus operam, ut, etc.,

    Ter. Phorm. 5, 1, 33.—
    B.
    With adjectives = valde (very rare):

    id ego Tadio et gratum esse intellexi et magno opere jucundum,

    Cic. Att. 1, 8, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > magnopere

  • 6 audiō

        audiō īvī or iī, ītus, īre    [2 AV-], to hear: quae vera audivi, taceo, T.: verbum ex te, T.: de te ex te, your account of yourself: ista de maioribus: ab ipso, H.: eum querentem, N.: hoc maiores natu dicere: a maioribus natu mirari solitum, etc.: Audiet civīs acuisse ferrum, H.: Bibulus nondum audiebatur esse in Syria: Cur ita crediderim audi, H.: audi Quid ferat, H.: id ex eo audivi, cum diceret, etc.: de Psaltriā hac audivit, T.: illos de quibus audivi: quin tu hoc audi, listen, T.: audin' (for audisne?), do you hear? T.—Supin. acc.: vocat (me) hic auditum scripta, H.—Supin. abl.: O rem auditu crudelem.—P. pass.: cui non sunt auditae Demosthenis vigiliae: non uni militi sed universis audiuntur, L.: Audita arboribus fides, H.: auditi advertitis cursum, already known by report, V. — Subst: nihil habeo praeter auditum, hearsay: refert audita, what he had heard, O.—To listen to, give attention to: etsi a vobis sic audior, ut, etc.: audi, Iuppiter, et tu, Iane, L.—To hear, be taught by, learn from: te annum iam audientem Cratippum: audiendum sibi de ambitu, i. e. must examine the charge: de pace audisse, entertained proposals, L.: dolos, investigate, V. — To listen to, lend an ear, regard, hear, grant: di meas preces audiverunt: neque preces audiri intellegit, Cs.: si sensisset auditas preces, L.: Audiit et genitor Intonuit, V.: puellas Ter vocata audis, H.—To hear with assent, accept, agree with, approve, yield to, grant, allow: fabulas: tum id audirem, si, etc., I would assent to it, if, etc.: audio, nunc dicis aliquid, granted: non audio, I do not admit it.—To obey, heed: sapientiam: me, L.: te tellus audit Hiberiae, H.: neque audit currus habenas, V.— In the phrase, dicto audiens esse, to obey: sunt illi quidem dicto audientes: dicto audientes in tantā re: dicto audiens esse huic ordini: Tullio iubere populum dicto audientem esse, L.: dicto audiens fuit iussis, N.—To be called, be named, reported, regarded: si curas esse quod audis, H.: Id audire, to bear that name, V.: bene audire velle, to be praised: bene a parentibus: male audies, you will be in bad repute, T.: insuetus male audiendi, N.: minus commode audire, i. e. to be injured in reputation.
    * * *
    audire, audivi, auditus V
    hear, listen, accept, agree with; obey; harken, pay attention; be able to hear

    Latin-English dictionary > audiō

  • 7 fātiloquus

        fātiloquus adj.    [fatum+4 LAC-], prophesying, prophetic: alquam fatiloquam mirari, as a prophetess, L.

    Latin-English dictionary > fātiloquus

  • 8 mōs

        mōs mōris, m    [1 MA-], a will, way, habit, manner, fashion, caprice, humor: suos quoique mos, T.: mores mulierum, T.: alieno more vivendumst mihi, after another's humor, T.: suo more, Cs.: morem alcui gerere, to accommodate oneself.—A custom, usage, manner, practice, wont, habit, fashion: ut nunc sunt mores, T.: legi morique parendum est: uti mos gentis illius est, S.: sicut meus est mos, wont, H.: militari more, Cs.: mos partium popularium et factionum, bad custom, S.: mos obsidiandi vias, L.: more sinistro, by a perverted custom, Iu.: Pellibus in morem cincti, after their manner, V.: crinem de more solutae, V.: ut mos fuit Bithyniae regibus: quae moris Graecorum non sint, L.: apis Matinae More modoque, like, H.: ut Domitiano moris erat, Ta.: praeter civium morem, contrary to usage, T.: raptae sine more Sabinae, in defiance of usage, V.: quod in morem vetustas perduxit, made a custom: quibus omnia vendere mos est, S.: sciant, quibus moris est inlicita mirari, Ta.: Moris erat quondam servare, etc., Iu.: nondum consulem iudicem appellari mos fuerat, L.: mos est Syracusis, ut dicat sententiam qui velit: quod iam in morem venerat, ut, etc., had become customary, L.: barbariam ex Gaditanorum moribus delere.— Morality, conduct: qui istic mos est? T.: mos est hominum, ut nolint, etc., nature.—Plur., conduct, behavior, manners, morals, character: quantum mei mores poscebant, respondi, S.: eius suavissimi mores: iusti: naturam moresque hominis cognoscere, character: perditi: exemplar vitae morumque, H.: morum quoque filius, i. e. like his father in character, Iu.: ignarus meorum morum, i. e. my trade, T.—Of things, quality, nature, manner, mode, fashion: caeli, V.: elabitur anguis in morem fluminis, like, V.: in hunc operis morem, H.— Manner, measure, moderation: Tempestas sine more furit, with singular fierceness, V.: (terra) supra morem densa, uncommonly, V.— A precept, law, rule: Quīs neque mos neque cultus erat, V.: moresque viris et moenia ponet, laws, V.
    * * *
    custom, habit; mood, manner, fashion; character (pl.), behavior, morals

    Latin-English dictionary > mōs

  • 9 omittō

        omittō īsī, issus, ere    [ob+mitto], to let go, let loose, let fall: mulierem, T.: pila omittunt, gladiis res geritur, let fall, S.: habenas, Ta.: arma, L.: maritum, desert, Ta.—Fig., to lay aside, let go, give up, dismiss, neglect, disregard: tristitiam tuam, T.: me, let me alone, T.: non omittendum sibi consilium, Cs.: apparatum, L.: omnibus omissis his rebus, laying aside, Cs.: navigationem, neglect: tantum scelus inpunitum, leave unpunished, S.: Omitte de te dicere, do not, T.: hostis non omissu rus, quo minus, etc., would not fail, Ta.—To pass over, say nothing of, omit: ut alia omittam: Pl<*>raque praesens in tempus, H.: quid ille fecerit.— To leave off, give over, cease: lugere: mirari, H.
    * * *
    omittere, omisi, omissus V
    lay aside; omit; let go; disregard

    Latin-English dictionary > omittō

  • 10 pingō

        pingō pinxī, pictus, ere,    to paint, make by painting: tabulas: tabulas pictas mirari, paintings, S.—To paint, represent, delineate, depict, portray: (comas) Dione Pingitur sustinuisse manu, is represented in a picture, O.: picta in tabulā Voluptas: aere dato qui pingitur, H.— Prov.: qui numquam philosophum pictum viderunt, a philosopher's portrait.—To embroider: textile stragulum, magnificis operibus pictum: picti tori, with embroidered coverlets, O.: Pictus acu chlamydem, V.—To paint, stain, color: Sanguineis frontem moris, V.: oculos, Iu.: picti scuta, with painted shields, V.—To adorn, decorate, embellish: bibliothecam mihi sittybis.—Fig., of style, to paint, color, embellish: verba: Britanniam coloribus tuis, penicillo meo: (vir) omnibus a me pictus et politus artis coloribus.
    * * *
    pingere, pinxi, pictus V
    paint, draw; depict, portray

    Latin-English dictionary > pingō

  • 11 absum

    ab-sum, āfui (better than abfui), āfŭtārus (aforem, afore), v. n., in its most general signif., to be away from, be absent.
    I.
    In gen.
    A.
    Absol. without designating the distance (opp. adsum):

    num ab domo absum?

    Plaut. Ep. 5, 2, 16:

    me absente atque insciente,

    id. Trin. 1, 2, 130:

    domini ubi absunt,

    are not at home, not present, Ter. Eun. 3, 5, 53: facile aerumnam ferre possum, si inde abest injuria, Caecil. ap. Non. 430, 18.—
    B.
    With reference to the distance in space or time; which is expressed either by a definite number, or, in gen., by the advs. multum, paulum (not parum, v. below) longe, etc.:

    edixit, ut ab urbe abesset milia pass. ducenta,

    Cic. Sest. 12, 29:

    castra, quae aberant bidui,

    id. Att. 5, 16:

    hic locus aequo fere spatio ab castris Ariovisti et Caesaris aberat,

    Caes. B. G. 1, 43:

    haud longe abesse oportet,

    he ought not to be far hence, Plaut. Am. 1, 1, 166:

    legiones magnum spatium aberant,

    Caes. B. G. 2, 17:

    menses tres abest,

    Ter. Heaut. 1, 1, 66:

    haud permultum a me aberit infortunium,

    Ter. Heaut. 4, 2, 1; Cic. Fam. 2, 7.—With the simple abl. for ab:

    paulumque cum ejus villa abessemus,

    Cic. Ac. 1, 1 Görenz; but, ab ejus villa, B. and K.; cf.:

    nuptā abesse tuā,

    Ov. R. Am. 774.— With inter:

    nec longis inter se passibus absunt,

    Verg. A. 11, 907.—With prope, propius, proxime, to denote a short distance:

    nunc nobis prope abest exitium,

    is not far from, Plaut. Aul. 2, 3, 8;

    so with est: prope est a te Deus, tecum est,

    Sen. Ep. 41:

    loca, quae a Brundisio propius absunt, quam tu, biduum,

    Cic. Att. 8, 14:

    quoniam abes propius,

    since you are nearer, id. ib. 1, 1:

    existat aliquid, quod... absit longissime a vero,

    id. Ac. 2, 11, 36; so id. Deiot. 13; Caes. ap. Cic. Att. 9, 16 al.—Hence the phrase: tantum abest, ut—ut, so far from that, etc. (Zumpt, §

    779), the origin of which is evident from the following examples from Cic. (the first two of which have been unjustly assailed): id tantum abest ab officio, ut nihil magis officio possit esse contrarium, Off. 1, 14 (with which comp. the person. expression: equidem tantum absum ab ista sententia, ut non modo non arbitrer... sed, etc.,

    id. de Or. 1, 60, 255):

    tantum abest ab eo, ut malum mors sit, ut verear, ne, etc.,

    id. Tusc. 1, 31, 76: ego vero istos tantum abest ut ornem, ut effici non possit, quin eos oderim, so far am I from that, id. Phil. 11, 14; sometimes etiam or quoque is added to the second clause, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 2; Suet. Tib. 50; more rarely contra, Liv. 6, 31, 4. Sometimes the second ut is left out:

    tantum afuit, ut inflammares nostros animos: somnum isto loco vix tenebamus,

    Cic. Brut. 80, 278; on the contrary, once in Cic. with a third ut: tantum abest ut nostra miremur, ut usque eo difficiles ac morosi simus, ut nobis non satisfaciat ipse Demosthenes, Or. 29, 104.
    II.
    Hence,
    A.
    To be away from any thing unpleasant, to be freed or free from:

    a multis et magnis molestiis abes,

    Cic. Fam. 4, 3:

    a culpa,

    id. Rosc. Am. 20: a reprehensione temeritatis, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23.
    B.
    To be removed from a thing by will, inclination, etc.; to be disinclined to (syn. abhorreo)' a consilio fugiendi, Cic. Att. 7, 24:

    ab istis studiis,

    id. Planc. 25:

    ceteri a periculis aberant,

    kept aloof from, avoided, Sall. C. 6, 3. toto aberant bello, Caes. B. G. 7, 63.
    C.
    To be removed from a thing in regard to condition or quality, i. e. to be different from, to differ = abhorrere abest a tua virtute et fide, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2: istae kolakeiai non longe absunt a scelere, id. Att. 13, 30:

    haec non absunt a consuetudine somniorum,

    id. Divin. 1, 21, [p. 13] 42.—Since improvement, as well as deterioration, may constitute the ground of difference, so absum may, according to its connection, designate the one or the other:

    nullā re longius absumus a naturā ferarum,

    in nothing are we more elevated above the nature of the brute, Cic. Off. 1, 16, 50;

    so also the much-contested passage,

    Cic. Planc. 7, 17: longissime Plancius a te afuit, i. e. valde, plurimis suffragiis, te vicit, was far from you in the number of votes, i. e. had the majority; v. Wunder ad Planc. proleg. p. 83 sq.; on the other hand, to be less, inferior: longe te a pulchris abesse sensisti, Cic. Fragm. ap. Non. 339, 23:

    multum ab eis aberat L. Fufius,

    id. Brut. 62, 222; so Hor. A. P. 370.
    D.
    Not to be suitable, proper, or fit for a thing:

    quae absunt ab forensi contentione,

    Cic. Or. 11, 37:

    ab principis personā,

    Nep. Ep. 1, 2.
    E.
    To be wanting, = desum, Pac. ap. Cic. Fin. 5, 11, 31 (Trag. Rel. p. 122 Rib.):

    unum a praeturā tuā abest,

    one thing is wanting to your praetorship, Plaut. Ep. 1, 1, 25: quaeris id quod habes;

    quod abest non quaeris,

    Ter. Heaut. 5, 4, 16; cf. Lucr. 3, 970 and 1095.—After Cicero, constr. in this signif. with dat.:

    quid huic abesse poterit de maximarum rerum scientiā?

    Cic. de Or. 1, 11, 48:

    abest enim historia litteris nostris,

    history is yet wanting to our literature, id. Leg. 2, 5.—So esp. in the poets:

    donec virenti canities abest morosa,

    Hor. C. 1, 9, 17; 3, 24, 64; Ov. M. 14, 371.—Hence the phrase non multum (neque multum), paulum, non (haud) procul, minimum, nihil abest, quin. not much, little, nothing is wanting that (Zumpt, Gr. § 540); but not parum, since parum in good classical authors does not correspond in meaning with non multum, but with non satis (v. parum):

    neque multum abesse ab eo, quin, etc.,

    Caes. B. G. 5, 2, 2; and absol.:

    neque multum afuit quin,

    id. B. C. 2, 35, 4:

    paulumque afuit quin, ib. § 2: legatos nostros haud procul afuit quin violarent,

    Liv. 5, 4 fin.:

    minimum afuit quin periret,

    was within a little of, Suet. Aug. 14:

    nihil afore credunt quin,

    Verg. A. 8, 147 al.
    F.
    Abesse alicui or ab aliquo, to be wanting to any one, to be of no assistance or service to (opp. adsum):

    ut mirari Torquatus desinat, me, qui Antonio afuerim, Sullam defendere,

    Cic. Sull. 5: facile etiam absentibus nobis ( without our aid) veritas se ipsa defendet, id. Ac. 2, 11, 36:

    longe iis fraternum nomen populi Romani afuturum,

    Caes. B. G. 1, 36. So also Cic. Planc. 5, 13: et quo plus intererat, eo plus aberas a me, the more I needed your assistance, the more you neglected me, v. Wunder ad h. l.; cf. also Sall. C. 20 fin.
    G.
    Cicero uses abesse to designate his banishment from Rome (which he would never acknowledge as such):

    qui nullā lege abessem,

    Cic. Sest. 34, 37; cf.: discessus. —Hence, absens, entis ( gen. plur. regul. absentium;

    absentum,

    Plaut. Stich. 1, 1, 5), P. a., absent (opp. praesens).
    A.
    In gen.:

    vos et praesentem me curā levatis et absenti magna solatia dedistis,

    Cic. Brut. 3, 11; so id. Off. 3, 33, 121; id. Verr. 2, 2, 17:

    quocirca (amici) et absentes adsunt et egentes abundant,

    id. Lael. 7, 23:

    ut loquerer tecum absens, cum coram id non licet,

    id. Att. 7, 15:

    me absente,

    id. Dom. 3; id. Cael. 50:

    illo absente,

    id. Tull. 17; id. Verr. 2, 60:

    absente accusatore,

    id. ib. 2, 99 al.— Sup.:

    mente absentissimus,

    Aug. Conf. 4, 4.—Of things (not thus in Cic.):

    Romae rus optas, absentem rusticus urbem tollis ad astra,

    Hor. S. 2, 7, 28; so,

    Rhodus,

    id. Ep. 1, 11, 21:

    rogus,

    Mart. 9, 77, 8:

    venti,

    Stat. Th. 5, 87:

    imagines rerum absentium,

    Quint. 6, 2, 29:

    versus,

    Gell. 20, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    In conversat. lang.
    (α).
    Praesens absens, in one's presence or absence:

    postulo ut mihi tua domus te praesente absente pateat,

    Ter. Eun. 5, 8, 29.—
    (β).
    Absente nobis turbatumst, in our absence (so also:

    praesente nobis, v. praesens),

    Ter. Eun. 4, 3, 7; Afran. ap. Non. 76, 19 (Com. Rel. p. 165 Rib.).—
    2.
    In polit. lang., not appearing in public canvassings as a competitor:

    deligere (Scipio) iterum consul absens,

    Cic. Rep. 6, 11; so Liv. 4, 42, 1; 10, 22, 9.—
    3.
    = mortuus, deceased, Plaut. Cas. prol. 20; Vitr. 7, praef. § 8.—
    4.
    Ellipt.: absens in Lucanis, absent in Lucania, i. e. absent and in Lucania, Nep. Hann. 5, 3; so id. Att. 8, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > absum

  • 12 abunde

    ăbundē, adv. [as if from an obs. abundis, e], in great profusion or abundance, abundantly, exceedingly, very; constr.,
    A.
    With verbs: perfuse atque abunde usi magnum pondus auri, Sisenn. ap. Non. 516, 31:

    abunde satis facere quaestioni,

    Cic. Div. 2, 1, 3:

    quibus mala abunde omnia erant,

    Sall. C. 21;

    so with esse (like satis, frustra, bene est, etc.),

    id. ib. 58, 9; id. J. 63, 2; cf.:

    mihi abunde est, si satis expressi, etc.,

    I am more than satisfied, Plin. Ep. 4, 30 fin.; so,

    abunde est, si,

    id. ib. 7, 2 fin.; cf.:

    cum sit satis abundeque, si, etc.,

    id. Pan. 44, 7; and: abunde est, with a subject-clause:

    hoc dixisse abunde est,

    Col. 4, 19, 1; so id. 5, 3, 9; Cels. 1, 3; Plin. Ep. 5, 8, 7 al.:

    sufficere,

    Liv. 4, 22, 3:

    contingere,

    Hor. Ep. 1, 4, 10:

    cavere,

    Ov. M. 15, 759:

    persequi aliquid,

    Vell. 2, 103, 3:

    abunde agnoscere,

    id. 2, 116, 3:

    mirari,

    id. 1, 16, 2; 2, 116, 3 al.—
    B.
    With adj.:

    abunde magna,

    Sall. J. 14, 18:

    abunde pollens potensque,

    id. ib. 1, 3:

    par,

    Liv. 8, 29, 4:

    constans,

    Curt. 6, 17, 13:

    pulchrum atque magnificum, Plin. H. N. praef. § 15: abunde similes,

    Quint. 10, 1, 25:

    disertus,

    id. 11, 1, 36:

    elatus spiritus,

    id. 10, 1, 104 al. —
    C.
    With adv.:

    abunde satis est,

    Hor. S. 1, 2, 59; so Quint. 12, 11, 19:

    abunde dixit bene,

    id. 12, 9, 7.—
    D.
    With gen. (like satis, affatim, etc.; cf.

    Rudd. II. p. 317): terrorum et fraudis abunde est,

    Verg. A. 7, 552:

    potentiae gloriaeque,

    Suet. Caes. 86: honorum, Front. ap. Charis. p. 177 P.:

    quibus abunde et ingenii et otii et verborum est,

    Gell. 6, 8, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > abunde

  • 13 adqui

    at-qui (in MSS. sometimes adqui, e. g. Cic. Rep. 3, 5, 8 Mai, and often confounded with atque), conj. (the form atquin is incorrect and post-class.; for Plaut. Rud. 3, 4, 55, should be read at quin separately, Fleck.; cf. Caper Orth. p. 2441) [qui, abl. of indef. quis, used adverbially; so pr. but anyhow; cf.: alioqui, ceteroqui].
    I.
    In gen., serving to connect-an adversative clause or assertion, but anyhow, but any way or wise, yet, notwithstanding, however, rather, but now, but nevertheless, and yet, alla dê, alla dêpou, alla mên (a purely adversative particle, a more emphatic at, while atque is regularly copulative; v. atque; syn.: at, sed, verum, autem; comparatively rare in all periods, it being scarcely more than an emphasized form of at): Th. Quid aïs, venefica? Py. Atqui certo comperi, Ter. Eun. 5, 1, 9: Sy. Gratiam habeo. De. Atqui, Syre, Hoc verumst et re ipsā experiere propediem, id. Ad. 5, 5, 7: Cl. Satis scite promittit tibi. Sy. Atqui tu hanc jocari credis? but yet do you believe that she is jesting? id. Heaut. 4, 4, 7:

    cum omnia vi et armis egeris, accuses eum, qui se praesidio munierit, non ut te oppugnaret, sed ut vitam suam posset defendere? Atqui ne ex eo quidem tempore id egit Sestius, ut, etc.,

    and yet, Cic. Sest. 37, 79: tum, ut me Cotta vidit, peropportune, inquit, venis... atqui mihi quoque videor, inquam, venisse, ut dicis, opportune, rather I seem to myself, etc., alla mên kai emoi dokô, id. N. D. 1, 7, 16: vitas hinnuleo me similis Chloe... atqui non ego te tigris ut aspera Gaetulusve leo, frangere persequor, but yet, alla toi, Hor. C. 1, 23, 1-10: Jam vero videtis nihil esse tam morti simile quam somnum;

    atqui dormientium animi maxime declarant divinitatem suam,

    but yet, Cic. Sen. 22, 81:

    tum dixisse (Lysandrum), mirari se non modo diligentiam, sed etiam sollertiam ejus, a quo essent illa dimensa atque descripta: et ei Cyrum respondisse: Atqui (sc. ne putes alium id fecisse) ego omnia ista sum dimensus,

    id. ib. 17, 59.—
    II.
    Esp.
    A.
    In adding a thought confirmatory of a preceding one, but not antithetical (v. at init.), but indeed, but certainly, by all means: Do. Salvos sis, adulescens Sa. Siquidem hanc vendidero pretio suo. To. Atqui aut hoc emptore vendes pulcre aut alio non potest, Plaut. Pers. 4, 4, 31: Et Philus: praeclaram vero causam ad me defertis, cum me improbitatis patrocinium suscipere vultis. Atqui id tibi, inquit Laelius, verendum est, but certainly (ironically), Cic. Rep. 3, 5, 8; id. Leg. 1, 1, 4.—Sometimes with pol or sic:

    atqui pol hodie non feres, ni genua confricantur,

    Plaut. As. 3, 3, 80: Py. Scis eam civem hinc esse? Pa. Nescio. Py. Atqui sic inventast, Ter. Eun. 5, 4, 30: hunc ego non diligam? non admirer? non omni ratione defendendum putem? Atqui sic a summis hominibus eruditissimis accepimus, etc., yet so we have certainly heard, etc., Cic. Arch. 8, 18.—
    B.
    So also atqui si, adversative, but if, or continuative, if now, if indeed (cf.:

    quod si): sine veniat. Atqui si illam digito attigerit, oculi illi ilico ecfodientur,

    if, however, he do but touch her, Ter. Eun. 4, 6, 1 (Fleck., Qui): quae et conscripta a multis sunt diligenter et sunt humiliora quam illa, quae a nobis exspectari puto. Att. Atqui si quaeris ego quid exspectem, etc., Cic. Leg. 1, 5, 15; id. Fin. 4, 23, 62:

    atqui, si ita placet, inquit Antonius, trademus etiam,

    well now, if, id. de Or. 2, 50, 204: atqui Si noles sanus, curres hydropicus, but now if you are unwilling, etc., Hor. Ep. 1, 2, 33:

    atqui si tempus est ullum jure hominis necandi, quae multa sunt, certe illud est,

    but if now there is any time, Cic. Mil. 4 init.
    C.
    To modify a preceding negation or negative interrogation, yet, still, instead of that, rather: Ni. Numquam auferes hinc aurum. Ch. Atqui jam dabis, but, Plaut. Bacch. 4, 7, 26: Non sum apud me. Se. Atqui opus est nunc quom maxime ut sis, Ter. Phorm. 1, 4, 27:

    O rem, inquis, difficilem et inexplicabilem. Atqui explicanda est,

    nevertheless, Cic. Att. 8, 3; id. Ac. 2, 36, 114:

    magnum narras, vix credibile. Atqui Sic habet,

    but in fact, so it is, Hor. S. 1, 9, 52; Curt. 6, 10, 5:

    modum statuarum haberi nullum placet? Atqui habeatur necesse est,

    Cic. Verr. 2, 2, 59; 2, 3, 86; id. Parad. 1, 1, 7; Flor. 4, 2, 53; Curt. 6, 10, 10.—
    D.
    To connect a minor proposition in a syllogism (both an affirmative and a negative, while atque only connects an affirm. proposition), but, but now, now:

    Ergo cum sol igneus sit, quia nullus ignis sine pastu aliquo possit permanere, necesse est aut ei similis sit igni, quem... aut ei, qui... atqui hic noster ignis etc.,

    Cic. N. D. 2, 15, 40 and 41:

    qui fortis est, idem est fidens... Qui autem est fidens, is profecto non extimescit... Atqui in quem cadit aegritudo, in eundem timor... Ita fit, ut fortitudini aegritudo repugnet,

    Cic. Tusc. 3, 7, 14:

    (mors) aut plane neglegenda est... aut etiam optanda, si, etc. Atqui tertium certe nihil inveniri potest. Quid igitur timeam si, etc.,

    id. Sen. 19, 66; id. Tusc. 5, 14, 40. (Vid. more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 513-524.)

    Lewis & Short latin dictionary > adqui

  • 14 antiqui

    antīquus, a, um, adj. [a diff. orthog. for anticus, from ante] (of that which is before in time, while anticus denotes that which is before in space; cf. Vel. Long. p. 2223 P.), that has been or has been done before, old, ancient, former (opp. novus, that has not previously existed, new; while vetus, that has existed a long time, is opp. recens, that has not been long in existence, recent; cf. Manut. ad Cic. Fam. 11, 21; Lind. ad Plaut. Mil. 3, 1, 154, and id. Capt. 1, 2, 29; Doed. Syn. IV. p. 82 sq.).
    I.
    Lit.:

    Juppiter Alcumenam rediget in antiquam concordiam conjugis,

    to her former harmony with her husband, Plaut. Am. 1, 2, 13:

    hoc timet, Ne tua duritia antiqua illa etiam adaucta sit,

    thy former severity, Ter. Heaut. 3, 1, 26; so id. Hec. 1, 2, 17; Lucr. 2, 900:

    causam suscepisti antiquiorem memoriā tuā,

    Cic. Rab. Perd. 9, 25:

    tres epistulas tuas accepi: igitur antiquissimae cuique respondeo,

    id. Att. 9, 9: antiquior dies in tuis erat adscripta litteris, quam in Caesaris, an earlier or older date, id. ad Q. Fr. 3, 1, 3; Liv. 3, 58:

    Nilus antiquo sua flumina reddidit alveo,

    Ov. M. 1, 423 et saep.— Hence, subst.
    A.
    antīqui, ōrum, m., the ancients, esp. the ancient writers (i. e. those whose age has been long past; while veteres denotes those who have lived and acted for a long time):

    antiquorum auctoritas,

    Cic. Am. 4, 13; so Hor. S. 1, 4, 117; 2, 2, 89 et saep.:

    quod decus antiqui summum bonum esse dixerunt,

    Cic. Leg. 1, 21, 55:

    habemus Scaurum in antiquis,

    id. Brut. 30, 116; Hor. Ep. 2, 1, 78 et saep.—And so in gen.:

    in antiquis est sapientia,

    Vulg. Job, 12, 12:

    sapientia omnium antiquorum,

    ib. Eccli. 39, 1:

    dictum est antiquis,

    ib. Matt. 5, 21 al.:

    facere in antiquum,

    to restore a thing to its former condition, to place on its old footing, Liv. 33, 40 dub.—Antiquus and vetus are often conjoined: veterem atque antiquam rem ( old and antiquated) novam ad vos proferam, Plaut. Am. prol. 118; id. Mil. 3, 1, 154; id. Most. 2, 2, 45; id. Poen. 5, 2, 18; id. Pers. 1, 2, 1; id. Trin. 2, 2, 106; Plin. Ep. 3, 6:

    vetera tantum et antiqua mirari,

    Tac. Or. 15:

    simultas vetus et antiqua,

    Juv. 15, 53; so id. 6, 21 al.—
    B.
    an-tīquum, i, n., antiquity, the things of olden times:

    Nec quicquam antiqui Pico, nisi nomina, restat,

    Ov. M. 14, 396:

    novissima et antiqua,

    Vulg. Psa. 138, 5:

    antiqua ne intueamini,

    ib. Isa. 43, 18.—
    II.
    Transf.
    A.
    Poet., = praeteritus, past, gone by, former:

    vulnus,

    Ov. P. 1, 5, 38:

    vigor,

    id. Tr. 5, 12, 32:

    carcer,

    Luc. 6, 721; Val. Fl. 2, 394.—So often in eccl. Lat.:

    dies antiqui,

    Vulg. Deut. 4, 32; ib. Act. 15, 7:

    anni,

    ib. Mal. 3, 4:

    tempora,

    ib. Act. 15, 21.—
    B.
    In comp. and sup., that is before or first in rank or importance, more or most celebrated, famous, preferable, or better (antiquior:

    melior,

    Non. p. 425, 32): genere antiquior, Att. ap. Non. p. 426, 3: quanto antiquius quam etc., Lucil. ib.; Varr. ib.: quod honestius, id mihi est antiquius, Cic. Att. 7, 3:

    antiquior ei fuit laus et gloria quam regnum,

    id. Div. 2, 37: antiquiorem mortem turpitudine habere, Auct. ad Her. 3, 3:

    neque habui quicquam antiquius quam ut, etc.,

    Cic. Fam. 11, 5:

    ne quid existimem antiquius,

    id. Phil. 13, 3: neque prius neque antiquius quicquam habuit, quam ut, etc., Vel. 2, 52; Suet. Claud. 11:

    judiciorum causam antiquissimam se habiturum dixit,

    Cic. Q. Fr. 2, 1:

    navalis apparatus ei antiquissima cura fuit,

    id. Att. 10, 8; 12, 5; Liv. 1, 32; cf. id. 9, 31 al.—
    C.
    With the access. idea of simplicity, purity, innocence, of the old fashion, good, simple, honest, etc. (cf. antiquitas, II. A., and our phrase the good old times):

    antiquis est adulescens moribus,

    Plaut. Capt. 1, 1, 37; cf. id. Trin. 2, 2, 20:

    homo antiquā virtute et fide,

    Ter. Ad. 3, 3, 88:

    homines antiqui, qui ex suā naturā ceteros fingerent,

    people of the old stamp, Cic. Rosc. Am. 9, 26:

    vestigia antiqui officii,

    id. ib. 10, 27:

    vide quam sim antiquorum hominum,

    id. Att. 9, 15:

    vir sanctus, antiquus,

    Plin. Ep. 2, 9.—
    D.
    With the access. idea of veneration, honor, old, venerable, illustrious: antiquum veteres etiam pro nobili posuere, Paul. ex Fest. p. 22 Müll.:

    terra antiqua potens armis,

    Verg. A. 1, 531; 3, 164:

    urbs,

    id. ib. 11, 540:

    Longior antiquis visa Maeotis hiems,

    Ov. Tr. 3, 12, 2:

    Sabinae,

    id. Med. 11:

    Amyclae,

    id. M. 8, 314. —So, in eccl. Lat., after the Heb., of God:

    Antiquus Dierum,

    the Ancient of Days, Vulg. Dan. 7, 9; 7, 13; 7, 22.—
    E.
    Sometimes = vetus, that has been in existence a long time, old: Athenae, antiquum opulentum oppidum, Enn. ap. Non. p. 470, 5:

    mos,

    id. ib. p. 506, 1: amnis, Att. ap. Non. p. 192, 6:

    hospes,

    Ter. Phorm. 1, 2, 17 (cf. Verg. A. 3, 82: veterem Anchisen agnoscit amicum); so,

    amicus,

    Vulg. Eccli. 9, 14:

    discipulus,

    ib. Act. 21, 16:

    artificium,

    Cic. Verr. 1, 2, 5:

    genus,

    Nep. Dat. 2, 2:

    templa,

    Hor. S. 2, 2, 104:

    antiquissima scripta,

    id. Ep. 2, 1, 28: saxum antiquum (i. e. which for a long time had lain in this place), ingens, etc., Verg. A. 12, 897:

    ne transfer terminos antiquos,

    Vulg. Prov. 22, 28 et saep.—Hence, subst.: antīquum, i, n., an old custom or habit.
    a.
    In mal. part.:

    antiquum hoc obtines tuum, tardus ut sis,

    Plaut. Most. 3, 2, 102. —
    b.
    In bon. part.:

    O optume hospes, pol Crito antiquum obtines!

    Ter. And. 4, 5, 22:

    Ac tu ecastor morem antiquum atque ingenium obtines,

    id. Hec. 5, 4, 20.—
    F.
    Aged: antiqua erilis fida custos corporis, Enn. Medea, ap. Non. p. 39, 2 (as a transl. of the Gr. IIalaion oikôn ktêma despoinês emês): Cives antiqui, amici majorum meūm, Pac. ap. Cic. Or. 46, 155:

    Butes,

    Verg. A. 9, 647:

    antiqui Neleïa Nestoris arva,

    Ov. H. 1, 63; Dig. 50, 3, 1.—Hence, adv.: antīquē and an-tīquĭtŭs (formed from antiquus, as humanitus, divinitus, from humanus, divinus; cf. Prisc. p. 1015).
    I.
    In former times, of old, anciently (only in prose; most freq. in the histt.; never in Cic.). Form antīquĭ-tŭs:

    Belgas Rhenum antiquitus transductos,

    Caes. B. G. 2, 4; 7, 32:

    tectum antiquitus constitutum,

    Nep. Att. 13, 2; Suet. Caes. 42; id. Aug. 60; 94; Vulg. Jos. 11, 10; ib. 1 Reg. 27, 8.— Sup.:

    Titanas in eā antiquissime regnāsse,

    Sol. 11.—
    II.
    From ancient times; form antīquĭtŭs; sometimes with inde or ab... ad, Plin. Pan. 31:

    cum Pythagoras acceptam sine dubio antiquitus opinionem vulgaverit,

    Quint. 1, 10, 12:

    jam inde antiquitus insita pertinacia,

    Liv. 9, 29:

    hi sunt jam inde antiquitus castellani, etc.,

    id. 34, 27; Plin. Pan. 82, 7:

    cum (hoc studium) antiquitus usque a Chirone ad nostra tempora apud omnes duraverit,

    Quint. 1, 10, 30.—
    III.
    In the old way, style, or fashion; form antīquē:

    nimis antique dicere,

    Hor. Ep. 2, 1, 66.— Comp.:

    simplicius et antiquius permutatione mercium uti,

    in the simpler and more ancient manner, Tac. G. 5.—Esp., in the good old style, the way or fashion of former times: quanto antiquius, quam facere hoc, fecisse videatis, Lucil. ap. Non. p. 426, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > antiqui

  • 15 antiquum

    antīquus, a, um, adj. [a diff. orthog. for anticus, from ante] (of that which is before in time, while anticus denotes that which is before in space; cf. Vel. Long. p. 2223 P.), that has been or has been done before, old, ancient, former (opp. novus, that has not previously existed, new; while vetus, that has existed a long time, is opp. recens, that has not been long in existence, recent; cf. Manut. ad Cic. Fam. 11, 21; Lind. ad Plaut. Mil. 3, 1, 154, and id. Capt. 1, 2, 29; Doed. Syn. IV. p. 82 sq.).
    I.
    Lit.:

    Juppiter Alcumenam rediget in antiquam concordiam conjugis,

    to her former harmony with her husband, Plaut. Am. 1, 2, 13:

    hoc timet, Ne tua duritia antiqua illa etiam adaucta sit,

    thy former severity, Ter. Heaut. 3, 1, 26; so id. Hec. 1, 2, 17; Lucr. 2, 900:

    causam suscepisti antiquiorem memoriā tuā,

    Cic. Rab. Perd. 9, 25:

    tres epistulas tuas accepi: igitur antiquissimae cuique respondeo,

    id. Att. 9, 9: antiquior dies in tuis erat adscripta litteris, quam in Caesaris, an earlier or older date, id. ad Q. Fr. 3, 1, 3; Liv. 3, 58:

    Nilus antiquo sua flumina reddidit alveo,

    Ov. M. 1, 423 et saep.— Hence, subst.
    A.
    antīqui, ōrum, m., the ancients, esp. the ancient writers (i. e. those whose age has been long past; while veteres denotes those who have lived and acted for a long time):

    antiquorum auctoritas,

    Cic. Am. 4, 13; so Hor. S. 1, 4, 117; 2, 2, 89 et saep.:

    quod decus antiqui summum bonum esse dixerunt,

    Cic. Leg. 1, 21, 55:

    habemus Scaurum in antiquis,

    id. Brut. 30, 116; Hor. Ep. 2, 1, 78 et saep.—And so in gen.:

    in antiquis est sapientia,

    Vulg. Job, 12, 12:

    sapientia omnium antiquorum,

    ib. Eccli. 39, 1:

    dictum est antiquis,

    ib. Matt. 5, 21 al.:

    facere in antiquum,

    to restore a thing to its former condition, to place on its old footing, Liv. 33, 40 dub.—Antiquus and vetus are often conjoined: veterem atque antiquam rem ( old and antiquated) novam ad vos proferam, Plaut. Am. prol. 118; id. Mil. 3, 1, 154; id. Most. 2, 2, 45; id. Poen. 5, 2, 18; id. Pers. 1, 2, 1; id. Trin. 2, 2, 106; Plin. Ep. 3, 6:

    vetera tantum et antiqua mirari,

    Tac. Or. 15:

    simultas vetus et antiqua,

    Juv. 15, 53; so id. 6, 21 al.—
    B.
    an-tīquum, i, n., antiquity, the things of olden times:

    Nec quicquam antiqui Pico, nisi nomina, restat,

    Ov. M. 14, 396:

    novissima et antiqua,

    Vulg. Psa. 138, 5:

    antiqua ne intueamini,

    ib. Isa. 43, 18.—
    II.
    Transf.
    A.
    Poet., = praeteritus, past, gone by, former:

    vulnus,

    Ov. P. 1, 5, 38:

    vigor,

    id. Tr. 5, 12, 32:

    carcer,

    Luc. 6, 721; Val. Fl. 2, 394.—So often in eccl. Lat.:

    dies antiqui,

    Vulg. Deut. 4, 32; ib. Act. 15, 7:

    anni,

    ib. Mal. 3, 4:

    tempora,

    ib. Act. 15, 21.—
    B.
    In comp. and sup., that is before or first in rank or importance, more or most celebrated, famous, preferable, or better (antiquior:

    melior,

    Non. p. 425, 32): genere antiquior, Att. ap. Non. p. 426, 3: quanto antiquius quam etc., Lucil. ib.; Varr. ib.: quod honestius, id mihi est antiquius, Cic. Att. 7, 3:

    antiquior ei fuit laus et gloria quam regnum,

    id. Div. 2, 37: antiquiorem mortem turpitudine habere, Auct. ad Her. 3, 3:

    neque habui quicquam antiquius quam ut, etc.,

    Cic. Fam. 11, 5:

    ne quid existimem antiquius,

    id. Phil. 13, 3: neque prius neque antiquius quicquam habuit, quam ut, etc., Vel. 2, 52; Suet. Claud. 11:

    judiciorum causam antiquissimam se habiturum dixit,

    Cic. Q. Fr. 2, 1:

    navalis apparatus ei antiquissima cura fuit,

    id. Att. 10, 8; 12, 5; Liv. 1, 32; cf. id. 9, 31 al.—
    C.
    With the access. idea of simplicity, purity, innocence, of the old fashion, good, simple, honest, etc. (cf. antiquitas, II. A., and our phrase the good old times):

    antiquis est adulescens moribus,

    Plaut. Capt. 1, 1, 37; cf. id. Trin. 2, 2, 20:

    homo antiquā virtute et fide,

    Ter. Ad. 3, 3, 88:

    homines antiqui, qui ex suā naturā ceteros fingerent,

    people of the old stamp, Cic. Rosc. Am. 9, 26:

    vestigia antiqui officii,

    id. ib. 10, 27:

    vide quam sim antiquorum hominum,

    id. Att. 9, 15:

    vir sanctus, antiquus,

    Plin. Ep. 2, 9.—
    D.
    With the access. idea of veneration, honor, old, venerable, illustrious: antiquum veteres etiam pro nobili posuere, Paul. ex Fest. p. 22 Müll.:

    terra antiqua potens armis,

    Verg. A. 1, 531; 3, 164:

    urbs,

    id. ib. 11, 540:

    Longior antiquis visa Maeotis hiems,

    Ov. Tr. 3, 12, 2:

    Sabinae,

    id. Med. 11:

    Amyclae,

    id. M. 8, 314. —So, in eccl. Lat., after the Heb., of God:

    Antiquus Dierum,

    the Ancient of Days, Vulg. Dan. 7, 9; 7, 13; 7, 22.—
    E.
    Sometimes = vetus, that has been in existence a long time, old: Athenae, antiquum opulentum oppidum, Enn. ap. Non. p. 470, 5:

    mos,

    id. ib. p. 506, 1: amnis, Att. ap. Non. p. 192, 6:

    hospes,

    Ter. Phorm. 1, 2, 17 (cf. Verg. A. 3, 82: veterem Anchisen agnoscit amicum); so,

    amicus,

    Vulg. Eccli. 9, 14:

    discipulus,

    ib. Act. 21, 16:

    artificium,

    Cic. Verr. 1, 2, 5:

    genus,

    Nep. Dat. 2, 2:

    templa,

    Hor. S. 2, 2, 104:

    antiquissima scripta,

    id. Ep. 2, 1, 28: saxum antiquum (i. e. which for a long time had lain in this place), ingens, etc., Verg. A. 12, 897:

    ne transfer terminos antiquos,

    Vulg. Prov. 22, 28 et saep.—Hence, subst.: antīquum, i, n., an old custom or habit.
    a.
    In mal. part.:

    antiquum hoc obtines tuum, tardus ut sis,

    Plaut. Most. 3, 2, 102. —
    b.
    In bon. part.:

    O optume hospes, pol Crito antiquum obtines!

    Ter. And. 4, 5, 22:

    Ac tu ecastor morem antiquum atque ingenium obtines,

    id. Hec. 5, 4, 20.—
    F.
    Aged: antiqua erilis fida custos corporis, Enn. Medea, ap. Non. p. 39, 2 (as a transl. of the Gr. IIalaion oikôn ktêma despoinês emês): Cives antiqui, amici majorum meūm, Pac. ap. Cic. Or. 46, 155:

    Butes,

    Verg. A. 9, 647:

    antiqui Neleïa Nestoris arva,

    Ov. H. 1, 63; Dig. 50, 3, 1.—Hence, adv.: antīquē and an-tīquĭtŭs (formed from antiquus, as humanitus, divinitus, from humanus, divinus; cf. Prisc. p. 1015).
    I.
    In former times, of old, anciently (only in prose; most freq. in the histt.; never in Cic.). Form antīquĭ-tŭs:

    Belgas Rhenum antiquitus transductos,

    Caes. B. G. 2, 4; 7, 32:

    tectum antiquitus constitutum,

    Nep. Att. 13, 2; Suet. Caes. 42; id. Aug. 60; 94; Vulg. Jos. 11, 10; ib. 1 Reg. 27, 8.— Sup.:

    Titanas in eā antiquissime regnāsse,

    Sol. 11.—
    II.
    From ancient times; form antīquĭtŭs; sometimes with inde or ab... ad, Plin. Pan. 31:

    cum Pythagoras acceptam sine dubio antiquitus opinionem vulgaverit,

    Quint. 1, 10, 12:

    jam inde antiquitus insita pertinacia,

    Liv. 9, 29:

    hi sunt jam inde antiquitus castellani, etc.,

    id. 34, 27; Plin. Pan. 82, 7:

    cum (hoc studium) antiquitus usque a Chirone ad nostra tempora apud omnes duraverit,

    Quint. 1, 10, 30.—
    III.
    In the old way, style, or fashion; form antīquē:

    nimis antique dicere,

    Hor. Ep. 2, 1, 66.— Comp.:

    simplicius et antiquius permutatione mercium uti,

    in the simpler and more ancient manner, Tac. G. 5.—Esp., in the good old style, the way or fashion of former times: quanto antiquius, quam facere hoc, fecisse videatis, Lucil. ap. Non. p. 426, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > antiquum

  • 16 antiquus

    antīquus, a, um, adj. [a diff. orthog. for anticus, from ante] (of that which is before in time, while anticus denotes that which is before in space; cf. Vel. Long. p. 2223 P.), that has been or has been done before, old, ancient, former (opp. novus, that has not previously existed, new; while vetus, that has existed a long time, is opp. recens, that has not been long in existence, recent; cf. Manut. ad Cic. Fam. 11, 21; Lind. ad Plaut. Mil. 3, 1, 154, and id. Capt. 1, 2, 29; Doed. Syn. IV. p. 82 sq.).
    I.
    Lit.:

    Juppiter Alcumenam rediget in antiquam concordiam conjugis,

    to her former harmony with her husband, Plaut. Am. 1, 2, 13:

    hoc timet, Ne tua duritia antiqua illa etiam adaucta sit,

    thy former severity, Ter. Heaut. 3, 1, 26; so id. Hec. 1, 2, 17; Lucr. 2, 900:

    causam suscepisti antiquiorem memoriā tuā,

    Cic. Rab. Perd. 9, 25:

    tres epistulas tuas accepi: igitur antiquissimae cuique respondeo,

    id. Att. 9, 9: antiquior dies in tuis erat adscripta litteris, quam in Caesaris, an earlier or older date, id. ad Q. Fr. 3, 1, 3; Liv. 3, 58:

    Nilus antiquo sua flumina reddidit alveo,

    Ov. M. 1, 423 et saep.— Hence, subst.
    A.
    antīqui, ōrum, m., the ancients, esp. the ancient writers (i. e. those whose age has been long past; while veteres denotes those who have lived and acted for a long time):

    antiquorum auctoritas,

    Cic. Am. 4, 13; so Hor. S. 1, 4, 117; 2, 2, 89 et saep.:

    quod decus antiqui summum bonum esse dixerunt,

    Cic. Leg. 1, 21, 55:

    habemus Scaurum in antiquis,

    id. Brut. 30, 116; Hor. Ep. 2, 1, 78 et saep.—And so in gen.:

    in antiquis est sapientia,

    Vulg. Job, 12, 12:

    sapientia omnium antiquorum,

    ib. Eccli. 39, 1:

    dictum est antiquis,

    ib. Matt. 5, 21 al.:

    facere in antiquum,

    to restore a thing to its former condition, to place on its old footing, Liv. 33, 40 dub.—Antiquus and vetus are often conjoined: veterem atque antiquam rem ( old and antiquated) novam ad vos proferam, Plaut. Am. prol. 118; id. Mil. 3, 1, 154; id. Most. 2, 2, 45; id. Poen. 5, 2, 18; id. Pers. 1, 2, 1; id. Trin. 2, 2, 106; Plin. Ep. 3, 6:

    vetera tantum et antiqua mirari,

    Tac. Or. 15:

    simultas vetus et antiqua,

    Juv. 15, 53; so id. 6, 21 al.—
    B.
    an-tīquum, i, n., antiquity, the things of olden times:

    Nec quicquam antiqui Pico, nisi nomina, restat,

    Ov. M. 14, 396:

    novissima et antiqua,

    Vulg. Psa. 138, 5:

    antiqua ne intueamini,

    ib. Isa. 43, 18.—
    II.
    Transf.
    A.
    Poet., = praeteritus, past, gone by, former:

    vulnus,

    Ov. P. 1, 5, 38:

    vigor,

    id. Tr. 5, 12, 32:

    carcer,

    Luc. 6, 721; Val. Fl. 2, 394.—So often in eccl. Lat.:

    dies antiqui,

    Vulg. Deut. 4, 32; ib. Act. 15, 7:

    anni,

    ib. Mal. 3, 4:

    tempora,

    ib. Act. 15, 21.—
    B.
    In comp. and sup., that is before or first in rank or importance, more or most celebrated, famous, preferable, or better (antiquior:

    melior,

    Non. p. 425, 32): genere antiquior, Att. ap. Non. p. 426, 3: quanto antiquius quam etc., Lucil. ib.; Varr. ib.: quod honestius, id mihi est antiquius, Cic. Att. 7, 3:

    antiquior ei fuit laus et gloria quam regnum,

    id. Div. 2, 37: antiquiorem mortem turpitudine habere, Auct. ad Her. 3, 3:

    neque habui quicquam antiquius quam ut, etc.,

    Cic. Fam. 11, 5:

    ne quid existimem antiquius,

    id. Phil. 13, 3: neque prius neque antiquius quicquam habuit, quam ut, etc., Vel. 2, 52; Suet. Claud. 11:

    judiciorum causam antiquissimam se habiturum dixit,

    Cic. Q. Fr. 2, 1:

    navalis apparatus ei antiquissima cura fuit,

    id. Att. 10, 8; 12, 5; Liv. 1, 32; cf. id. 9, 31 al.—
    C.
    With the access. idea of simplicity, purity, innocence, of the old fashion, good, simple, honest, etc. (cf. antiquitas, II. A., and our phrase the good old times):

    antiquis est adulescens moribus,

    Plaut. Capt. 1, 1, 37; cf. id. Trin. 2, 2, 20:

    homo antiquā virtute et fide,

    Ter. Ad. 3, 3, 88:

    homines antiqui, qui ex suā naturā ceteros fingerent,

    people of the old stamp, Cic. Rosc. Am. 9, 26:

    vestigia antiqui officii,

    id. ib. 10, 27:

    vide quam sim antiquorum hominum,

    id. Att. 9, 15:

    vir sanctus, antiquus,

    Plin. Ep. 2, 9.—
    D.
    With the access. idea of veneration, honor, old, venerable, illustrious: antiquum veteres etiam pro nobili posuere, Paul. ex Fest. p. 22 Müll.:

    terra antiqua potens armis,

    Verg. A. 1, 531; 3, 164:

    urbs,

    id. ib. 11, 540:

    Longior antiquis visa Maeotis hiems,

    Ov. Tr. 3, 12, 2:

    Sabinae,

    id. Med. 11:

    Amyclae,

    id. M. 8, 314. —So, in eccl. Lat., after the Heb., of God:

    Antiquus Dierum,

    the Ancient of Days, Vulg. Dan. 7, 9; 7, 13; 7, 22.—
    E.
    Sometimes = vetus, that has been in existence a long time, old: Athenae, antiquum opulentum oppidum, Enn. ap. Non. p. 470, 5:

    mos,

    id. ib. p. 506, 1: amnis, Att. ap. Non. p. 192, 6:

    hospes,

    Ter. Phorm. 1, 2, 17 (cf. Verg. A. 3, 82: veterem Anchisen agnoscit amicum); so,

    amicus,

    Vulg. Eccli. 9, 14:

    discipulus,

    ib. Act. 21, 16:

    artificium,

    Cic. Verr. 1, 2, 5:

    genus,

    Nep. Dat. 2, 2:

    templa,

    Hor. S. 2, 2, 104:

    antiquissima scripta,

    id. Ep. 2, 1, 28: saxum antiquum (i. e. which for a long time had lain in this place), ingens, etc., Verg. A. 12, 897:

    ne transfer terminos antiquos,

    Vulg. Prov. 22, 28 et saep.—Hence, subst.: antīquum, i, n., an old custom or habit.
    a.
    In mal. part.:

    antiquum hoc obtines tuum, tardus ut sis,

    Plaut. Most. 3, 2, 102. —
    b.
    In bon. part.:

    O optume hospes, pol Crito antiquum obtines!

    Ter. And. 4, 5, 22:

    Ac tu ecastor morem antiquum atque ingenium obtines,

    id. Hec. 5, 4, 20.—
    F.
    Aged: antiqua erilis fida custos corporis, Enn. Medea, ap. Non. p. 39, 2 (as a transl. of the Gr. IIalaion oikôn ktêma despoinês emês): Cives antiqui, amici majorum meūm, Pac. ap. Cic. Or. 46, 155:

    Butes,

    Verg. A. 9, 647:

    antiqui Neleïa Nestoris arva,

    Ov. H. 1, 63; Dig. 50, 3, 1.—Hence, adv.: antīquē and an-tīquĭtŭs (formed from antiquus, as humanitus, divinitus, from humanus, divinus; cf. Prisc. p. 1015).
    I.
    In former times, of old, anciently (only in prose; most freq. in the histt.; never in Cic.). Form antīquĭ-tŭs:

    Belgas Rhenum antiquitus transductos,

    Caes. B. G. 2, 4; 7, 32:

    tectum antiquitus constitutum,

    Nep. Att. 13, 2; Suet. Caes. 42; id. Aug. 60; 94; Vulg. Jos. 11, 10; ib. 1 Reg. 27, 8.— Sup.:

    Titanas in eā antiquissime regnāsse,

    Sol. 11.—
    II.
    From ancient times; form antīquĭtŭs; sometimes with inde or ab... ad, Plin. Pan. 31:

    cum Pythagoras acceptam sine dubio antiquitus opinionem vulgaverit,

    Quint. 1, 10, 12:

    jam inde antiquitus insita pertinacia,

    Liv. 9, 29:

    hi sunt jam inde antiquitus castellani, etc.,

    id. 34, 27; Plin. Pan. 82, 7:

    cum (hoc studium) antiquitus usque a Chirone ad nostra tempora apud omnes duraverit,

    Quint. 1, 10, 30.—
    III.
    In the old way, style, or fashion; form antīquē:

    nimis antique dicere,

    Hor. Ep. 2, 1, 66.— Comp.:

    simplicius et antiquius permutatione mercium uti,

    in the simpler and more ancient manner, Tac. G. 5.—Esp., in the good old style, the way or fashion of former times: quanto antiquius, quam facere hoc, fecisse videatis, Lucil. ap. Non. p. 426, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > antiquus

  • 17 atqui

    at-qui (in MSS. sometimes adqui, e. g. Cic. Rep. 3, 5, 8 Mai, and often confounded with atque), conj. (the form atquin is incorrect and post-class.; for Plaut. Rud. 3, 4, 55, should be read at quin separately, Fleck.; cf. Caper Orth. p. 2441) [qui, abl. of indef. quis, used adverbially; so pr. but anyhow; cf.: alioqui, ceteroqui].
    I.
    In gen., serving to connect-an adversative clause or assertion, but anyhow, but any way or wise, yet, notwithstanding, however, rather, but now, but nevertheless, and yet, alla dê, alla dêpou, alla mên (a purely adversative particle, a more emphatic at, while atque is regularly copulative; v. atque; syn.: at, sed, verum, autem; comparatively rare in all periods, it being scarcely more than an emphasized form of at): Th. Quid aïs, venefica? Py. Atqui certo comperi, Ter. Eun. 5, 1, 9: Sy. Gratiam habeo. De. Atqui, Syre, Hoc verumst et re ipsā experiere propediem, id. Ad. 5, 5, 7: Cl. Satis scite promittit tibi. Sy. Atqui tu hanc jocari credis? but yet do you believe that she is jesting? id. Heaut. 4, 4, 7:

    cum omnia vi et armis egeris, accuses eum, qui se praesidio munierit, non ut te oppugnaret, sed ut vitam suam posset defendere? Atqui ne ex eo quidem tempore id egit Sestius, ut, etc.,

    and yet, Cic. Sest. 37, 79: tum, ut me Cotta vidit, peropportune, inquit, venis... atqui mihi quoque videor, inquam, venisse, ut dicis, opportune, rather I seem to myself, etc., alla mên kai emoi dokô, id. N. D. 1, 7, 16: vitas hinnuleo me similis Chloe... atqui non ego te tigris ut aspera Gaetulusve leo, frangere persequor, but yet, alla toi, Hor. C. 1, 23, 1-10: Jam vero videtis nihil esse tam morti simile quam somnum;

    atqui dormientium animi maxime declarant divinitatem suam,

    but yet, Cic. Sen. 22, 81:

    tum dixisse (Lysandrum), mirari se non modo diligentiam, sed etiam sollertiam ejus, a quo essent illa dimensa atque descripta: et ei Cyrum respondisse: Atqui (sc. ne putes alium id fecisse) ego omnia ista sum dimensus,

    id. ib. 17, 59.—
    II.
    Esp.
    A.
    In adding a thought confirmatory of a preceding one, but not antithetical (v. at init.), but indeed, but certainly, by all means: Do. Salvos sis, adulescens Sa. Siquidem hanc vendidero pretio suo. To. Atqui aut hoc emptore vendes pulcre aut alio non potest, Plaut. Pers. 4, 4, 31: Et Philus: praeclaram vero causam ad me defertis, cum me improbitatis patrocinium suscipere vultis. Atqui id tibi, inquit Laelius, verendum est, but certainly (ironically), Cic. Rep. 3, 5, 8; id. Leg. 1, 1, 4.—Sometimes with pol or sic:

    atqui pol hodie non feres, ni genua confricantur,

    Plaut. As. 3, 3, 80: Py. Scis eam civem hinc esse? Pa. Nescio. Py. Atqui sic inventast, Ter. Eun. 5, 4, 30: hunc ego non diligam? non admirer? non omni ratione defendendum putem? Atqui sic a summis hominibus eruditissimis accepimus, etc., yet so we have certainly heard, etc., Cic. Arch. 8, 18.—
    B.
    So also atqui si, adversative, but if, or continuative, if now, if indeed (cf.:

    quod si): sine veniat. Atqui si illam digito attigerit, oculi illi ilico ecfodientur,

    if, however, he do but touch her, Ter. Eun. 4, 6, 1 (Fleck., Qui): quae et conscripta a multis sunt diligenter et sunt humiliora quam illa, quae a nobis exspectari puto. Att. Atqui si quaeris ego quid exspectem, etc., Cic. Leg. 1, 5, 15; id. Fin. 4, 23, 62:

    atqui, si ita placet, inquit Antonius, trademus etiam,

    well now, if, id. de Or. 2, 50, 204: atqui Si noles sanus, curres hydropicus, but now if you are unwilling, etc., Hor. Ep. 1, 2, 33:

    atqui si tempus est ullum jure hominis necandi, quae multa sunt, certe illud est,

    but if now there is any time, Cic. Mil. 4 init.
    C.
    To modify a preceding negation or negative interrogation, yet, still, instead of that, rather: Ni. Numquam auferes hinc aurum. Ch. Atqui jam dabis, but, Plaut. Bacch. 4, 7, 26: Non sum apud me. Se. Atqui opus est nunc quom maxime ut sis, Ter. Phorm. 1, 4, 27:

    O rem, inquis, difficilem et inexplicabilem. Atqui explicanda est,

    nevertheless, Cic. Att. 8, 3; id. Ac. 2, 36, 114:

    magnum narras, vix credibile. Atqui Sic habet,

    but in fact, so it is, Hor. S. 1, 9, 52; Curt. 6, 10, 5:

    modum statuarum haberi nullum placet? Atqui habeatur necesse est,

    Cic. Verr. 2, 2, 59; 2, 3, 86; id. Parad. 1, 1, 7; Flor. 4, 2, 53; Curt. 6, 10, 10.—
    D.
    To connect a minor proposition in a syllogism (both an affirmative and a negative, while atque only connects an affirm. proposition), but, but now, now:

    Ergo cum sol igneus sit, quia nullus ignis sine pastu aliquo possit permanere, necesse est aut ei similis sit igni, quem... aut ei, qui... atqui hic noster ignis etc.,

    Cic. N. D. 2, 15, 40 and 41:

    qui fortis est, idem est fidens... Qui autem est fidens, is profecto non extimescit... Atqui in quem cadit aegritudo, in eundem timor... Ita fit, ut fortitudini aegritudo repugnet,

    Cic. Tusc. 3, 7, 14:

    (mors) aut plane neglegenda est... aut etiam optanda, si, etc. Atqui tertium certe nihil inveniri potest. Quid igitur timeam si, etc.,

    id. Sen. 19, 66; id. Tusc. 5, 14, 40. (Vid. more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 513-524.)

    Lewis & Short latin dictionary > atqui

  • 18 audio

    audĭo, īvi or ii, itum, 4, v. a. ( imperf. audibat, Ov F. 3, 507: audibant. Cat. 84, 8; fut. audibo, Enn. ap. Non. p. 506, 1:

    audibis,

    id. ib.; Plaut. Capt. 3, 4, 86; id. Poen. 1, 2, 97; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.; id. ap. Non. l. l.; cf. Struve, p. 137 sq.: audin = audisne, as ain = aisne; inf. perf. audīsse better than audivisse, acc. to Quint. 1, 6, 17) (cf. the Lacon. aus = hous; auris; Lith. ausis; Goth. auso; Germ. Ohr, and Engl ears [p. 202] the Fr. ouïr, and Lat. ausculto; Curtius also compares the Gr. aïô, to hear, perceive, and the Sanscr. av, to notice, to favor; v. ausculto, 1. aveo init., and cf. Varr. L. L. 6, § 83 Müll.], to hear, to perceive or understand by hearing, to learn (audio pr. differs from ausculto as the Gr. akouô from akroaomai, the Germ. hören from horchen, and the Engl. to hear from to listen, the former of these words denoting an involuntary, the latter a voluntary act; other syn.: exaudio, sentio, cognosco, oboedio, dicor).
    I.
    A.. In gen.
    a.
    Aliquid:

    auribus si parum audies terito cum vino brassicam, etc.,

    Cato, R. R. 157 fin.:

    ubi molarum strepitum audibis maximum, Enn. ap. Non. l. l. (Com. v. 7 Vahl. p. 153): verba,

    Plaut. Poen. 1, 2, 97; Vulg. Gen. 24, 30:

    quae vera audivi, taceo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23:

    Mane, non dum audīsti, Demea, Quod est gravissumum,

    id. Ad. 3, 4, 21:

    vocem,

    id. Hec. 4, 1, 2:

    vera an falsa,

    id. And. 5, 4, 19:

    mixtos vagitibus aegris Ploratus,

    Lucr. 2, 579:

    voces,

    Verg. A. 4, 439; Hor. C. 3, 7, 22; Vulg. Gen. 3, 8; ib. Matt. 2, 18:

    strepitus,

    Verg. A. 9, 394:

    sonitum,

    Hor. C. 2, 1, 31:

    haec,

    id. ib. 3, 27, 51:

    aquas,

    Ov. Am. 3, 11, 30:

    gemitus,

    id. M. 7, 839; Vulg. Exod. 2, 24: ait se omnia audivisse, Titinn. ap. Macr. S. 2, 12:

    ut quod te audīsse dicis numquam audieris,

    Cic. de Or. 2, 70, 285:

    Nihil enim habeo praeter auditum,

    id. Off. 1, 10, 33:

    quod quisque eorum de quāque re audierit,

    Caes. B. G. 4, 5:

    Hac auditā pugnā maxima pars sese Crasso dedidit,

    id. ib. 3, 27:

    Auditis hostium copiis respicerent suum ipsi exercitum,

    Liv. 42, 52, 10:

    quod cum audīsset Abram,

    Vulg. Gen. 14, 14:

    auditis sermonibus,

    ib. 4 Reg. 22, 19; ib. Heb. 4, 3: clangorem tubae, ib:

    Isa. 18, 3: symphoniam,

    ib. Luc. 15, 25:

    animal,

    ib. Apoc. 6, 3; 6, 5 al. persaep.
    b.
    Constr., the person from whom one hears or learns any thing, with ex (so most freq.), ab, de, acc. and part., acc. and inf., cum or dum.
    (α).
    With ex:

    verbum ex aliquo,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; so id. And. 2, 1, 2; 5, 4, 24; id. Eun. 1, 2, 34; id. Hec. 4, 1, 35; id. And. 3, 3, 2:

    audivi ex majoribus natu hoc idem fuisse in P. Scipione Nasicā,

    Cic. Off. 1, 30, 109:

    hoc ex aliis,

    id. Att. 5, 17:

    ex obviis,

    Liv. 28, 26; so Suet. Caes. 29; id. Dom. 12 al.. saepe audivi ex majoribus natu mirari solitum C. Fabricium etc., Cic. Sen. 13, 43; so Suet. Claud. 15.—
    (β).
    With ab:

    a quibus cum audi/sset non multum superesse munitionis,

    Nep. Them. 7, 2.—
    (γ).
    With de:

    equidem saepe hoc audivi de patre et de socero meo,

    i. e. from his mouth, Cic. de Or. 3, 33, 133; so id. Off. 3, 19, 77; id. Brut. 26, 100.—
    (δ).
    With acc. and part. pres. (cf. Zumpt, Gr. §

    636): ut neque eum querentem quisquam audierit neque etc.,

    Nep. Timol. 4, 1; so Suet. Calig. 22; Cat. 9, 6; 61, 125; 67, 41 al.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    mihi non credo, quom illaec autumare illum audio,

    Plaut. Am. 1, 1, 260:

    Audin (eum) lapidem quaeritare?

    id. Capt. 3, 4, 70:

    erilem filium ejus duxisse audio Uxorem,

    Ter. Phorm. 1, 1, 5; 2, 1, 59:

    saepe hoc majores natu dicere audivi,

    Cic. Mur. 28:

    Gellius audierat patruom objurgare solere,

    Cat. 74, 1; Verg. A. 1, 20; 4, 562:

    audiet cives acuisse ferrum, Audiet pugnas juventus,

    Hor. C. 1, 2, 21 sq.:

    audire videor pios Errare per lucos,

    id. ib. 3, 4, 5. —Hence also pass. with nom. and inf. (cf. Zumpt, Gr. §

    607): Bibulus nondum audiebatur esse in Syriā,

    was said, Cic. Att. 5, 18; so Caes. B. G. 7, 79.—
    (ζ).
    With cum or dum (cf. Zumpt, Gr. §

    749): id quidem saepe ex eo audivi, cum diceret sibi certum esse,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    quis umquam audivit, cum ego de me nisi coactus ac necessario dicerem?

    id. Dom. 35; so id. Brut. 56; id. Fin. 5, 19, 54; id. de Or. 1, 28, 129; 1, 2, 99; Plin. Ep. 7, 24, 5:

    auditus est certe, dum ex eo quaerit,

    Suet. Dom. 4. —Diff. from the preced. constr. with de is audire de aliquo (aliquid); more freq. in pass. sense, to hear any thing concerning any one:

    de psaltriā hac audivit,

    Ter. Ad. 3, 4, 5:

    illos etiam convenire aveo, de quibus audivi et legi,

    Cic. Sen. 23, 83; so id. Att. 7, 20; id. Ac. 2, 2, 4; cf.:

    aliquid in aliquem,

    to hear something against, something bad of any one, id. de Or. 2, 70, 285 al. —
    B.
    In conversation.
    (α).
    Audi, as a call to gain attention, hear, attend, give ear, listen, = hoc age:

    audi cetera,

    Plaut. Trin. 2, 4, 127:

    audi heus tu,

    id. ib. 4, 3, 52:

    Dorio, audi, obsecro,

    Ter. Phorm. 3, 2, 1: Hoc audi, id. And. 3, 4, 11;

    4, 1, 36: Quin tu audi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 42:

    quin tu hoc audi,

    Ter. And. 2, 2, 9.—
    (β).
    Audis or audin = audisne? do you hear? atque audin? Plaut. Trin. 3, 3, 70:

    Equidem deciens dixi: Et domi [nunc] sum ego, inquam, ecquid audis?

    id. Am. 2, 1, 27; id. Trin. 3, 2, 91:

    Heus, audin quid ait? Quin fugis?

    id. Capt. 3, 4, 60:

    cura adversandum atque audin? quadrupedem constringito,

    Ter. And. 5, 2, 24; 1, 5, 64:

    Audin tu? Hic furti se adligat,

    id. Eun. 4, 7, 39:

    Audin quid dicam?

    id. Hec. 1, 2, 3.—
    c.
    Audito, with a clause for its subject, as abl. absol. in the histt., upon the receipt of the news that, at the tidings that: audito, Q. Marcium in Ciliciam tendere, when news came that Q. Marcius etc., Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.:

    audito Machanidam famā adventūs sui territum refugisse Lacedaemonem,

    Liv. 28, 7:

    audito venisse missu Agrippinae nuntium Agerinum,

    Tac. A. 14, 7.—
    II.
    Esp.,
    A.
    1.. In a pregnant signif., to listen to a person or thing, to give ear to, hearken to, attend:

    etsi a vobis sic audior, ut numquam benignius neque attentius quemquam auditum putem,

    Cic. Clu. 23, 63; so id. de Or. 1, 61, 259:

    sed non eis animis audiebantur, qui doceri possent,

    Liv. 42, 48; 1, 32; 5, 6:

    ut legationes audiret cubans,

    Suet. Vesp. 24; id. Caes. 32; id. Ner. 22; 23; Vulg. Job. 11, 2; ib. Psa. 33, 12; ib. Matt. 10, 14; ib. Heb. 3, 7 al.—
    2.
    Aliquem, of pupils, to hear a teacher, i. e. to receive instruction from, to study under:

    te, Marce fili, annum jam audientem Cratippum,

    Cic. Off. 1, 1, 1:

    Jam Polemonem audiverant adsidue Zeno et Arcesilas,

    id. Ac. 1, 9, 34; so id. N. D. 1, 14, 37; 3, 1, 2; id. Fat. 2, 4:

    Diogenes venientem eum, ut se extra ordinem audiret, non admiserat,

    Suet. Tib. 32; id. Gram. 10, 20 al.— Absol.: possumne aliquid audire? (i. e. will you communicate something to me?) tu vero, inquam, vel audire vel dicere, Cic. Fat. 2, 3:

    ponere aliquid, ad quod audiam, volo,

    id. ib. 2, 4.—
    3.
    De aliquā re or aliquid, aliquem, of judges, to listen or hearken to, to examine:

    nemo illorum judicum clarissimis viris accusantibus audiendum sibi de ambitu putavit,

    Cic. Fl. 39, 98:

    de capite,

    Sen. Ben. 2, 12 al. — Trop.:

    de pace,

    Liv. 27, 30:

    dolos,

    Verg. A. 6, 567:

    nequissimum servum,

    Suet. Dom. 11; so id. Aug. 93; id. Tib. 73; id. Claud. 15; id. Dom. 14; 16; Dig. 11, 3, 14 fin.; 28, 6, 10; 39, 2, 18 et saep.—
    4.
    Of prayer or entreaty, to hear, listen to, lend an ear to, regard, grant:

    in quo di immortales meas preces audiverunt,

    Cic. Pis. 19:

    Curio ubi... neque cohortationes suas neque preces audiri intellegit,

    Caes. B. C. 2, 42:

    velut si sensisset auditas preces,

    Liv. 1, 12:

    audivit orationem eorum,

    Vulg. Psa. 105, 44:

    audisti verba oris mei,

    ib. ib. 137, 1:

    Audiat aversā non meus aure deus,

    Tib. 3, 3, 28:

    audiit et caeli Genitor de parte serenā Intonuit laevum,

    Verg. A. 9, 630:

    minus audientem carmina Vestam,

    Hor. C. 1, 2, 27; 4, 13, 1:

    audivit Dominus,

    Vulg. Psa. 29, 11 al. —Also aliquem, to hear one, to grant his desire or prayer:

    puellas ter vocata audis,

    Hor. C. 3, 22, 3; so id. C. S. 34; 35:

    Ferreus orantem nequiquam, janitor, audis,

    Ov. Am. 1, 6, 27; id. M. 8, 598 al.:

    Audi nos, domine,

    Vulg. Gen. 23, 6; 23, 8:

    semper me audis,

    ib. Joan. 11, 42.—
    B.
    Aliquem, aliquid, or absol. audio, to hear a person or thing with approbation, to assent to, agree with, approve, grant, allow:

    nec Homerum audio, qui Ganymeden ab dis raptum ait, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    Socratem audio dicentem cibi condimentum esse famem, sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, non audio,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. de Or. 1, 15, 68; 3, 28, 83; id. Marcell. 8, 25: audio ( I grant it, well, that I agree to, that is granted):

    nunc dicis aliquid, quod ad rem pertineat,

    id. Rosc. Am. 18 fin.; id. Verr. 2, 2, 59; 2, 5, 27:

    non audio,

    that I do not grant, id. ib. 2, 3, 34.—
    C.
    To hear, to listen to, to obey, heed; orig. and class. only with acc., but also with dat.—
    a.
    With acc.:

    tecum loquere, te adhibe in consilium, te audi, tibi obtempera,

    Cic. Fam. 2, 7, 2; id. N. D. 1, 20, 55:

    ne ego sapientiam istam, quamvis sit erudita, non audiam,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    si me audiatis, priusquam dedantur, etc.,

    Liv. 9, 9:

    Non, si me satis audias, Speres etc.,

    Hor. C.1, 13, 13; 4, 14, 50; id. Ep. 1, 1, 48:

    patris aut matris imperium,

    Vulg. Deut. 21, 18 al. — Poet. transf. to inanimate things:

    neque audit currus habenas,

    heeds, Verg. G. 1, 514; so Claud. Cons. Mall. Theod. 187 (cf. Hor. Ep. 1, 15, 13: equi frenato est auris in ore; and Pind. Pyth. 2, 21: harmata peisichalina):

    nec minus incerta (sagitta) est, nec quae magis audiat arcum,

    which better heeds the bow, Ov. M. 5, 382:

    teque languenti manu Non audit arcus?

    Sen. Herc. Oet. 980; so Stat. Th. 5, 412; Luc. 3, 594; 9, 931; Sil. 14, 392.—
    b.
    With dat.: nam istis qui linguam avium intellegunt, magis audiendum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131 (B. and K. isti):

    sibi audire,

    App. Mag. p. 326, 34; so, dicto audientem esse, to listen to one's word, to be obedient to one's word, to obey (not in Ter.):

    dicto sum audiens,

    I obey, Plaut. Pers. 3, 1, 71; id. Trin. 4, 3, 55; id. As. 3, 1, 40; id. Men. 2, 3, 89:

    qui dicto audientes in tantā re non fuisset,

    Cic. Deiot. 8, 23 ' sunt illi quidem dicto audientes, id. Verr. 1, 88:

    quos dicto audientes jussi,

    id. ib. 5, 104.—And, on account of the signif. to obey, with a second personal dat.: dicto audientem esse alicui, to obey one (freq. and class.); cf.

    Stallb. ad Rudd. Gr. II. p. 124, n. 38: vilicus domino dicto audiens sit,

    Cato, R. R. 142: si habes, qui te audiat;

    si potest tibi dicto audiens esse quisquam,

    Cic. Verr. 2, 1, 44; 2, 4. 12; 2, 5, 32; id. Phil. 7, 2:

    dicto audiens fuit jussis absentium magistratuum,

    Nep. Ages. 4, 2; id. Lys. 1, 2; id. Iphicr. 2, 1:

    interim Servio Tullio jubere populum dicto audientem esse,

    Liv. 1, 41; 4, 26; 29, 20;

    41, 10 al.—Once pleon. with oboedio: ne plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit,

    Liv. 5, 3.—
    D.
    To hear thus and thus, i. e. to be named or styled somehow (as in Gr. akouô; and in Engl. to hear, as Milton: Or hear'st thou rather pure ethereal stream, P. L. III. 7); and with bene or male (as in Gr. kalôs or kakôs akouein; cf. Milton: For which Britain hears ill abroad, Areop.; and Spenser: If old Aveugles sonnes so evil hear, F. Q. I. 5, 23), to be in good or bad repute, to be praised or blamed, to have a good or bad character:

    benedictis si certāsset, audīsset bene (Bene audire est bene dici, laudari, Don.),

    Ter. Phorm. prol. 20:

    tu recte vivis, si curas esse quod audis,

    Hor. Ep. 1, 16, 17:

    rexque paterque Audisti coram,

    id. ib. 1, 7, 38; so id. S. 2, 6, 20; Ter. Hec. 4, 2, 24; id. Phorm. 2, 3, 12; Cic. Att. 6, 1; id. Fin. 3, 17, 57; id. Leg. 1, 19; Nep. Dion, 7, 3:

    Ille, qui jejunus a quibusdam et aridus habetur, non aliter ab ipsis inimicis male audire quam nimiis floribus et ingenii afluentia potuit,

    Quint. 12, 10, 13 al. —In a play upon words: erat surdaster M. Crassus;

    sed aliud molestius quod male audiebat,

    Cic. Tusc. 5, 40, 116; so,

    minus commode: quod illorum culpā se minus commode audire arbitrarentur,

    id. Verr. 2, 3, 58.—
    E.
    As it were to hear, to hear mentally, i. e. to understand, to supply, something (later subaudio): cum subtractum verbum aliquod satis ex ceteris intellegitur, ut, stupere gaudio Graecus. Simul enim auditur coepit, is understood, is to be supplied, Quint. 9, 3, 58; 8, 5, 12.—Hence, audĭens, entis, P. a. subst.
    A.
    (Acc. to II. A.) A hearer, auditor ( = auditor, q. v., or qui audit, Cic. Brut. 80, 276)' ad animos audientium permovendos, Cic. Brut. 23, 89; 80, 279:

    cum adsensu audientium egit,

    Liv. 21, 10 al. —Hence, in eccl. Lat., a catechumen, Tert. Poen. 6.—
    B.
    (Acc. to II. C.) With the gen.: tibi servio atque audiens sum imperii, a hearer of, i. e. obedient to, your command, Plaut. Truc. 1, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > audio

  • 19 calumnia

    călumnĭa (old form kălumnĭa; v. the letter K), ae, f. [perh. for calvomnia, from calvor; cf. incīlo], trickery, artifice, chicanery, cunning device.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    per obtrectatores Lentuli calumniā extracta res est,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 3:

    (Lucullus) inimicorum calumniā triennio tardius quam debuerat triumphavit,

    id. Ac. 2, 1, 3:

    inpediti ne triumpharent calumniā paucorum, quibus omnia honesta atque inhonesta vendere mos erat,

    Sall. C. 30, 4:

    Metellus calumniā dicendi tempus exemit,

    Cic. Att. 4, 3, 3:

    cum omni morā, ludificatione, calumniā senatūs auctoritas impediretur,

    id. Sest. 35, 75.— Plur.:

    res ab adversariis nostris extracta est variis calumniis,

    Cic. Fam. 1, 4, 1.—
    B.
    In partic.
    1.
    A pretence, evasion, subterfuge:

    juris judicium cum erit et aequitatis, cave in istā tam frigidā, tam jejunā calumniā delitescas,

    Cic. Caecin. 21, 61:

    senatus religionis calumniam non religione, sed malevolentiā... comprobat,

    id. Fam. 1, 1, 1:

    Carneades... itaque premebat alio modo nec ullam adhibebat calumniam,

    id. Fat. 14, 31:

    calumniam stultitiamque ejus obtrivit ac contudit,

    id. Caecin. 7, 18:

    illud in primis, ne qua calumnia, ne qua fraus, ne quis dolus adhibeatur,

    id. Dom. 14, 36:

    quae major calumnia est, quam venire imberbum adulescentulum... dicere se filium senatorem sibi velle adoptare?

    id. ib. 14, 37.—
    2.
    In discourse, etc., a misrepresentation, false statement, fallacy, cavil (cf.:

    cavillatio, perfugium): haec cum uberius disputantur et fusius, facilius effugiunt Academicorum calumniam,

    Cic. Ac. 2, 7, 20:

    (Carneades) saepe optimas causas ingenii calumniā ludificari solet,

    id. Rep. 3, 5, 9:

    nec Arcesilae calumnia conferenda est cum Democriti verecundiā,

    id. Ac. 2, 5, 14:

    si in minimis rebus pertinacia reprehenditur, calumnia etiam coërcetur,

    id. ib. 2, 20, 65:

    altera est calumnia, nullam artem falsis adsentiri opinionibus,

    Quint. 2, 17, 18:

    si quis tamen... ad necessaria aliquid melius adjecerit, non erit hac calumniā reprendendus,

    id. 12, 10, 43.—
    3.
    A false accusation, malicious charge, esp. a false or malicious information, or action at law, a perversion of justice ( = sukophantia):

    jam de deorum inmortalium templis spoliatis qualem calumniam ad pontifices adtulerit?

    false report, Liv. 39, 4, 11:

    Scythae... cum confecto jam bello supervenissent, et calumniā tardius lati auxilii, mercede fraudarentur,

    an unjust charge, Just. 42, 1, 2:

    quamquam illa fuit ad calumniam singulari consilio reperta ratio... Quae res cum ad pactiones iniquissimas magnam vim habuit, tum vero ad calumnias in quas omnes inciderent, quos vellent Apronius,

    Cic. Verr. 2, 3, 15, § 38:

    causam calumniae reperire,

    id. ib. 2, 2, 8, §

    21: (Heraclius), a quo HS. C. milia per calumniam malitiamque petita sunt,

    id. ib. 2, 2, 27, §

    66: mirari improbitatem calumniae,

    id. ib. 2, 2, 15, §

    37: exsistunt etiam saepe injuriae calumniā quādam et nimis callidā juris interpretatione,

    id. Off. 1, 10, 33:

    iste amplam occasionem calumniae nactus,

    id. Verr. 2, 2, 25, § 61:

    quem iste in decumis, in rebus capitalibus, in omni calumniā praecursorem habere solebat et emissarium,

    id. ib. 2, 5, 41, § 108; 2, 2, 9, §

    25: ad rapinas convertit animum, vario et exquisitissimo calumniarum et auctionum et vectigalium genere,

    Suet. Calig. 38 init.; cf.

    the context: calumniā litium alienos fundos petere,

    Cic. Mil. 27, 74:

    adeo illis odium Romanorum incussit rapacitas proconsulum, sectio publicanorum, calumniae litium,

    Just. 38, 7, 8:

    calumniarum metum inicere alicui,

    Suet. Caes. 20:

    principes confiscatos ob tam leve ac tam inpudens calumniarum genus, ut, etc.,

    id. Tib. 49:

    calumniis rapinisque intendit animum,

    id. Ner. 32:

    creditorum turbam... nonnisi terrore calumniarum amovit,

    id. Vit. 7:

    fiscales calumnias magna calumniantium repressit,

    id. Dom. 9 fin.Plur.:

    istae calumniae,

    App. Mag. 1, p. 273, 9; cf.:

    calumnia magiae,

    id. ib. 2, p. 274, 10.—
    4.
    Hence, jurid. t. t., the bringing of an action, whether civil or criminal, in bad faith:

    actoris calumnia quoque coërcetur,

    litigiousness on the part of the plaintiff, Just. Inst. 4, 16, 1 Sandars ad loc.; Gai Inst. 4, 174: vetus calumniae actio, a prosecution for blackmail or malicious prosecution, id. ib.: calumniam jurare, to take the oath that the action is brought or defence offered in good faith, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 3: sei juraverit calumniae causā non postulare, Lex Acil. Repetund. 19; Dig. 39, 2, 7; cf.: praeter jusjurandum exigere non calumniae causā infitias ire, Gai Inst. 4, 172:

    jusjurandum exigere non calumniae causā agere,

    id. ib. 4, 176.—Hence:

    nec satis habere bello vicisse Hannibalem, nisi velut accusatores calumniam in eum jurarent ac nomen deferrent,

    Liv. 33, 37, 5 Weissenb. ad loc; so,

    de calumniā jurare,

    Dig. 39, 2, 13, § 3: jusjurandum de calumniā, Gai Inst. 4, 179; Dig. 12, 3, 34 al.: et quidem calumniae judicium adversus omnes actiones locum habet, a conviction in a cross-action for malicious prosecution, Gai Inst. 4, 175:

    turpissimam personam calumniae honestae civitati inponere,

    to fasten the vile character of a malicious prosecutor upon, Cic. Verr. 2, 2, 17, § 43:

    sine ignominiā calumniae accusationem relinquere non posse,

    id. Clu. 31, 86.— The person convicted of this charge was branded on the forehead with the letter K; v. calumniator.—
    II.
    Transf., a conviction for malicious prosecution ( = calumniae judicium, v. I. A. 4. supra):

    hic illo privato judicio, mihi credite, calumniam non effugiet,

    Cic. Clu. 59, 163: scito C. Sempronium Rufum, mel ac delicias tuas, calumniam maximo plausu tulisse, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

    accusare alienae dominationis scelerisque socius propter calumniae metum non est ausus,

    Cic. Dom. 19, 49:

    perinde poenā teneri ac si publico judicio calumniae condemnatus,

    Tac. A. 14, 41:

    calumniam fictis eludere jocis,

    Phaedr. 3, prol. 37.—
    III.
    Trop.
    A.
    Of abstr. things: in hac igitur calumniā timoris et caecae suspitionis tormento, cum plurima ad alieni sensūs conjecturam, non ad suum judicium scribantur, i. e. when the writer ' s mind is made the fool of his fears, Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7, 4. —
    B.
    Contra se, a mistaken severity towards one ' s self:

    inveni qui Ciceroni crederent, eum (Calvum) nimiā contra se calumniā verum sanguinem perdidisse,

    Quint. 10, 1, 115 (referring to Cic. Brut. 82, 283: nimium inquirens in se atque ipse sese observans, metuensque ne vitiosum colligeret, etiam verum sanguinem deperdebat).

    Lewis & Short latin dictionary > calumnia

  • 20 circumfero

    circum-fĕro, tŭli, lātum, ferre, v. a. to bear round, or, in gen., to move or carry [p. 338] round or about (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.:

    age circumfer mulsum,

    pass around, Plaut. Pers. 5, 2, 45:

    satiatis vino ciboque poculum... circumferetur,

    Liv. 26, 13, 18:

    circumferri vinum largius jubet,

    Curt. 7, 4, 7:

    hisce (poculis) etiam nunc in publico convivio potio circumfertur,

    Varr. L. L. 5, § 122 Müll.:

    sanguinem in pateris,

    Sall. C. 22, 1; Flor. 4, 1, 4 Duker:

    circa ea omnia templa Philippum infestos circumtulisse ignes,

    Liv. 31, 30, 7:

    reliquias cenae,

    Suet. Galb. 22:

    lyram in conviviis,

    Quint. 1, 10, 19:

    codicem,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 104:

    filium suis manibus,

    Quint. 2, 15, 8:

    diuque arma circumferens alia tela clipeo excipiebat, corpore alia vitabat,

    Curt. 6, 1, 4:

    ter heros Immanem circumfert tegmine silvam,

    Verg. A. 10, 887:

    pavimenta in expeditionibus,

    Suet. Caes. 46:

    ubique pellem vituli marini,

    id. Aug. 90.—Of books carried about for sale, Quint. 2, 13, 15; 2, 15, 4 al.:

    huc atque huc acies circumtulit,

    Verg. A. 12, 558; cf.

    oculos,

    to cast around, Ov. M. 6, 169; 15, 674; Liv. 2, 10, 8; 5, 41, 4; Curt. 6, 11, 36; Val. Max. 7, 2, ext. 2:

    vultus,

    Ov. M. 3, 241; Suet. Caes. 85.—Mid.:

    sol ut circumferatur,

    revolve, Cic. de Or. 3, 45, 178; cf.: linea circumferens, the circumference, Gromat. Vet. 5, 10:

    nec mirari hominem mercede conductum... ad nutum licentium circumferri,

    Curt. 5, 12, 2.—
    II.
    Trop. (mostly in the poets and histt.), to spread around:

    bellum,

    Liv. 9, 41, 6; 9, 45, 17; 10, 17, 2; 28, 3, 1; Tac. A. 13, 37 (for which:

    spargere bellum,

    id. ib. 3, 21):

    belli umbram,

    Sil. 15, 316:

    et circumferentem arma Scipionem omnibus finitimis raptim perdomitis ipsam Carthaginem repente adgressurum credebant,

    Liv. 30, 9, 3; Flor. 1, pr. 2;

    3, 12, 1: signa,

    id. 3, 5, 29:

    incendia et caedes et terrorem,

    Tac. A. 2, 52; cf.:

    terrorem nominis sui late,

    Flor. 2, 2, 21:

    Caesar circumferens terrarum orbi praesentia pacis suae bona,

    Vell. 2, 92, 2; Plin. Pan. 7, 5.—
    B.
    Of a narrative or discourse, to publish abroad, proclaim, divulge, disseminate among the people, report (prob. nct ante-Aug.):

    ut circumferetur M. Philippi factum atque dictum,

    Col. 8, 16, 3; Plin. Ep. 3, 11, 1; 6, 8, 2:

    illud quidem ingens fama, haec nulla circumfert,

    id. ib. 3, 16, 13.—With acc. and inf.:

    novi aliquam, quae se circumferat esse Corinnam,

    Ov. Am. 2, 17, 29. —Hence, of writings:

    circumferri,

    to be widely circulated, Quint. 2, 13, 15; 2, 15, 4. —
    C.
    In the lang. of religion, to lustrate, purify any one by carrying around him consecrated objects (torches, offerings, etc.) = lustrare, purgare:

    quaeso quin tu istanc jubes Pro cerritā circumferri?

    Plaut. Am. 2, 2, 144: aliquem pro larvato, id. Fragm. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 229: tum ferto omnia sum circumlatus, Lucil. ap. Non. p. 261, 27: idem ter socios purā circumtulit undā, carried around pure water, i. e. for purification ( poet. constr. for undam circum socios), Verg. A. 6, 229 Serv. and Wagn.; Veg. 3, 74.—
    * D.
    In rhetoric:

    oratio deducta et circumlata,

    expanded, drawn out into periods, Quint. 4, 1, 60 Spald.

    Lewis & Short latin dictionary > circumfero

См. также в других словарях:

  • Mirari vos — ist eine Enzyklika von Papst Gregor XVI., sie wurde am 15. August 1832 veröffentlicht und trägt den Untertitel: „Über den Liberalismus und religiösen Indifferentismus“. Mit dieser Enzyklika bekräftigt er eine entschiedene Ablehnung jedweder… …   Deutsch Wikipedia

  • Mirari Vos — On Liberalism and Religious Indifferentism is the first encyclical of Pope Gregory XVI and was issued in 1832. Addressed To All Patriarchs, Primates, Archbishops, and Bishops of the Catholic World , it is general in scope. It is principally a… …   Wikipedia

  • Mirari vos — est une encyclique écrite par Grégoire XVI le 15 août 1832 dans le but de condamner le libéralisme et l indifférentisme religieux. Même s il n est pas cité, Lamennais, auteur de paroles d un croyant, et ses thèses libérales sont sévèrement… …   Wikipédia en Français

  • MIRARI VOS (ENCYCLIQUE) — MIRARI VOS ENCYCLIQUE (1832) Promulguée par le pape Grégoire XVI, l’encyclique Mirari vos fut publiée le 15 août 1832. Le Saint Siège ayant été de divers côtés, y compris par Lamennais lui même, saisi au sujet des doctrines de L’Avenir , l’examen …   Encyclopédie Universelle

  • Mirari Films — Type Entertainment Industry 3D / 2D Animation Additional Live action Founded 2005 Founder(s) Eric Kaplan Headquarters …   Wikipedia

  • Mirari Vos — est une encyclique écrite par Grégoire XVI le 15 août 1832 dans le but de condamner le libéralisme et l’indifférentisme religieux. Même s’il n’est pas cité, Lamennais, auteur de paroles d un croyant, et ses thèses libérales sont sévèrement… …   Wikipédia en Français

  • Mirari vos — La Mirari vos es una encíclica de Gregorio XVI publicada el 15 de agosto de 1832. En ella se condena toda forma de liberalismo religioso o político. A partir de una reflexión sobre la naturaleza del indiferentismo, que es considerada como base de …   Wikipedia Español

  • Vetus autem illud Catonis admodum scitum est qui mirari se ajebat, quod non rideret haruspex, harusp… — Vetus autem illud Catonis admodum scitum est qui mirari se ajebat, quod non rideret haruspex, haruspicem quum vidisset. См. Поп попа хвалит, только глазом мигает …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • List of Magic: The Gathering characters: K — The fictional multiverse of the Wizards of the Coast Magic: The Gathering trading card game, introduced in 1993, has many characters. This alphabetic list includes characters to which the flavor text on the cards is atributted or who are… …   Wikipedia

  • Caminante de planos — Saltar a navegación, búsqueda En el juego de cartas coleccionables conocido como Magic: El Encuentro (Magic: The Gathering), un caminante de planos, o Planeswalker, es un poderoso mago que puede viajar a través de los planos de existencia. Hay… …   Wikipedia Español

  • mirer — [ mire ] v. tr. <conjug. : 1> • XIIe; lat. pop. mirare « regarder attentivement », class. mirari « s étonner » 1 ♦ Vx Regarder avec attention. (XVIe) Viser avec une arme à feu (⇒ mire). ♢ (1874) Mod. Examiner ( …   Encyclopédie Universelle

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»