Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

lībĕrālĭter

  • 1 liberaliter

    lībĕrālĭtĕr, adv. [st1]1 [-] comme il convient à un homme libre, courtoisement, amicalement.    - liberaliter respondere, Caes. BG. 4, 18, 3: faire une réponse bienveillante. --- cf. Caes. BG. 2, 5, 1.    - liberalissime, Cic. Att. 5, 13, 2. [st1]2 [-] noblement, dignement.    - liberaliter vivere, Cic. Lae. 86, avoir une belle existence.    - liberaliter educatus, Cic. Fin. 3, 57: qui a reçu une éducation libérale. --- cf. Cic. Tusc. 2, 6 ; Liv. 2, 26. [st1]3 [-] généreusement, libéralement, largement, avec munificence.    - Cic. Verr. 3, 204.    - liberalius Cic. Att. 16, 6, 1; Q. 2, 6, 3.
    * * *
    lībĕrālĭtĕr, adv. [st1]1 [-] comme il convient à un homme libre, courtoisement, amicalement.    - liberaliter respondere, Caes. BG. 4, 18, 3: faire une réponse bienveillante. --- cf. Caes. BG. 2, 5, 1.    - liberalissime, Cic. Att. 5, 13, 2. [st1]2 [-] noblement, dignement.    - liberaliter vivere, Cic. Lae. 86, avoir une belle existence.    - liberaliter educatus, Cic. Fin. 3, 57: qui a reçu une éducation libérale. --- cf. Cic. Tusc. 2, 6 ; Liv. 2, 26. [st1]3 [-] généreusement, libéralement, largement, avec munificence.    - Cic. Verr. 3, 204.    - liberalius Cic. Att. 16, 6, 1; Q. 2, 6, 3.
    * * *
        Liberaliter, pen. corr. Aduerbium: cui contrarium est Parce. Liberalement, Abondamment, Largement, Amplement.
    \
        Eruditus liberaliter. Cic. Bien instruit et enseigné, comme ont accoustumé gens de bonne maison.
    \
        Genitus liberaliter. Plin. Delicat et de petite complexion.
    \
        Polliceri liberaliter. Cic. Franchement.
    \
        Seruire liberaliter. Terent. Franchement, et point à regret.
    \
        Viuere liberaliter. Cic. Sans faire vil mestier.
    \
        Exercitum quem in Asia ductauerat, luxuriose, nimisque liberaliter habuerat. Sallust. Luy avoit baillé trop d'abandon.

    Dictionarium latinogallicum > liberaliter

  • 2 liberaliter

    liberaliter liberaliter щедро

    Латинско-русский словарь > liberaliter

  • 3 liberaliter

    liberaliter liberaliter обильно

    Латинско-русский словарь > liberaliter

  • 4 liberaliter

    līberāliter, Adv. (liberalis), dem Freien geziemend, anständig, mit Anstand, I) im allg.: educatus, eruditus, Cic.: servire, Ter.: vivere, Cic.: obire officia, Liv.: alqm liberalius educare, Sen. – II) insbes.: a) gütig, mit verbindlicher Höflichkeit, freundlich, Cic. u.a.: liberaliter habiti cultique, Liv.: liberalissime erat pollicitus tuis omnibus, Cic. – b) gütig, freigebig, nec potui accipi liberalius, Cic. – c) reichlich, instructus, Caes.: vivo paulo liberalius, quam solebam, ich lebe auf etw. vornehmerem Fuße, Cic.: indulgere sibi liberalius, sich seinen Neigungen allzusehr hingeben, Nep.

    lateinisch-deutsches > liberaliter

  • 5 liberaliter

    līberāliter, Adv. (liberalis), dem Freien geziemend, anständig, mit Anstand, I) im allg.: educatus, eruditus, Cic.: servire, Ter.: vivere, Cic.: obire officia, Liv.: alqm liberalius educare, Sen. – II) insbes.: a) gütig, mit verbindlicher Höflichkeit, freundlich, Cic. u.a.: liberaliter habiti cultique, Liv.: liberalissime erat pollicitus tuis omnibus, Cic. – b) gütig, freigebig, nec potui accipi liberalius, Cic. – c) reichlich, instructus, Caes.: vivo paulo liberalius, quam solebam, ich lebe auf etw. vornehmerem Fuße, Cic.: indulgere sibi liberalius, sich seinen Neigungen allzusehr hingeben, Nep.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > liberaliter

  • 6 līberāliter

        līberāliter adv. with comp. and sup.    [liberalis], like a freeman, nobly, ingenuously, liberally, courteously, graciously: educatus: vivere: servire, i. e. properly, T.: respondere, Cs.— Bountifully, profusely, generously, liberally: benigne ac liberaliter: instructus, Cs.: vivo paulo liberalius: liberalissime polliceri.
    * * *
    graciously, courteously; liberally

    Latin-English dictionary > līberāliter

  • 7 liberaliter

    1.
    lībĕrālis, e, adj. [1. liber], of or belonging to freedom, relating to the freeborn condition of a man.
    I.
    Lit.: liberalis causa or liberale judicium, a suit concerning a person's freedom, v. Dig. 40, 12, 1 sqq.; Paul. Sent. 5, 1, 1 sqq.:

    si quisquam hanc liberali caussa manu adsereret,

    Plaut. Curc. 4, 2, 4; cf.

    5, 2, 68: manu eas adserat liberali causa,

    id. Poen. 4, 2, 84:

    nam ego liberali illam assero causa manu,

    I formally assert that she is freeborn, Ter. Ad. 2, 1, 40:

    judicium,

    Quint. 6, 3, 32:

    liberale conjugium,

    a marriage between persons of free condition, Ter. And. 3, 3, 29.—Pleon.:

    ego te hoc triduom numquam sinam in domo esse, quin ego te liberalem liberem,

    Plaut. Curc. 1, 3, 53.—
    II.
    Transf., befitting a freeman, gentlemanly, noble, noble-minded, honorable, ingenuous, gracious, kind (syn.: generosus, ingenuus).
    A.
    In gen.:

    ingenium,

    Plaut. Capt. 2, 3, 59; id. Ep. 1, 1, 41:

    artes liberales,

    befitting a freeman, Cic. Inv. 1, 25, 35; cf.: liberalia studia accipimus, quae Graeci eleutheria mathêmata appellant;

    rhetores continebuntur, grammatici, geometrae,

    Dig. 50, 13, 1:

    hae artes, quibus liberales doctrinae atque ingenuae continerentur, geometria, musica, litterarum cognitio et poëtarum, etc.,

    Cic. de Or. 3, 32, 127; cf.:

    omnis liberalis et digna homine nobili doctrina,

    id. Ac. 2, 1, 1:

    de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint,

    id. Off. 1, 42, 150:

    liberalissima studia,

    id. Arch. 3, 4; id. Cael. 21 52; id. Rep. 1, 5, 9:

    spes liberalioris fortunae,

    of a higher, more respectable station, Liv. 22, 26:

    responsum,

    kind, gracious, Cic. Att. 3, 15, 4; so, liberalibus verbis permulceri, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 871 P.—
    B.
    In partic.
    1.
    Bountiful, generous, munificent, liberal (syn. munificus):

    liberales (sunt), qui suis facultatibus aut captos a praedonibus redimunt, aut aes alienum suscipiunt amicorum, etc.,

    Cic. Off. 2, 16, 56:

    benefici liberalesque,

    id. Lael. 9, 31; cf.:

    liberalissimi et beneficentissimi,

    id. ib. 14, 51:

    liberalissimus munificentissimusque,

    id. Rosc. Com. 8, 22:

    virtus munifica et liberalis,

    id. Rep. 3, 8, 12:

    largus, beneficus, liberalis,

    id. Deiot. 9, 26.—
    * (β).
    With gen.:

    laudis avidi, pecuniae liberales erant,

    Sall. C. 7, 6.—
    (γ).
    With in and acc.:

    in omne genus hominum liberalissimus,

    Suet. Vesp. 7. —
    b.
    Of things, plentiful, copious, abundant:

    largum et liberale viaticum,

    Cic. Fl. 6, 14:

    potio,

    Cels. 3, 6:

    liberalius alimentum,

    id. 8, 10, 7.—
    2.
    Noble, engaging, beautiful (ante-class.):

    illarum altera pulcer est et liberalis,

    Plaut. Mil. 1, 1, 60:

    lepidā et liberali formast,

    id. ib. 4, 1, 20; id. Ep. 5, 1, 41; id. Pers. 1, 3, 50:

    species,

    id. ib. 4, 3, 76; cf.: liberales dicuntur non solum benigni, sed etiam ingenuae formae homines, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.—Hence, adv.: lībĕrālĭter, in a manner befitting a freeman, nobly, ingenuously, kindly, courteously, graciously.
    1.
    In gen.:

    homo liberaliter educatus,

    Cic. Fin. 3, 17, 57:

    eruditi,

    id. Tusc. 2, 2, 6:

    vivere,

    id. Lael. 23, 86:

    servire,

    i. e. properly, Ter. And. 1, 1, 11:

    respondere,

    kindly, courteously, Caes. B. G. 4, 18:

    oratione aliquem prosequi,

    id. ib. 2, 5.—
    2.
    In partic., bountifully, profusely, generously, liberally:

    benigne ac liberaliter,

    Cic. Verr. 2, 3, 85, § 196:

    large et liberaliter,

    id. ib. 2, 3, 88, §

    204: instructus,

    Caes. B. C. 3, 61.— Comp.:

    vivo paulo liberalius,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 3:

    nec potui accipi liberalius,

    id. Att. 16, 6, 1:

    ille (sal) in cibis paulo liberalius aspersus,

    Quint. 6, 3, 19:

    ubi liberalius malos odimus,

    more abundantly, more heartily, Plin. Pan. 68, 7.— Sup.:

    dotem largiri liberalissime,

    App. M. 10, p. 250, 13:

    liberalissime polliceri,

    Cic. Att. 5, 13, 2.
    2.
    Lībĕrālis, e, adj., of or belonging to Liber or Bacchus: ludi, a festival in honor of Bacchus, = Liberalia (v. infra), Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.—Hence, subst.: Lībĕrālĭa, ĭum, n., a festival in honor of Liber, celebrated on the 17 th of March, the day on which youths received the manly toga, Ov. F. 3, 713:

    Liberalium dies, a pontificibus agonium martiale appellatur,

    Macr. S. 1, 4, § 15:

    sacra,

    id. ib. 1, 18, § 22; Calend. Maff. ap. Inscr. Orell. II. p. 411:

    Liberalia tu accusas,

    Cic. Att. 14, 10, 1:

    Liberalibus litteras accepi tuas,

    id. Fam. 12, 25, 1.—Called also: ludi Liberales: Liberalia Liberi festa, quae apud Graecos dicuntur Dionusia. Libera lingua loquemur ludis Liberalibus, Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.; Com. Rel. v. 113 Rib.

    Lewis & Short latin dictionary > liberaliter

  • 8 liberaliter

    courteously, generously, honorably.

    Latin-English dictionary of medieval > liberaliter

  • 9 liberaliter

      adv.
      пристойно, любезно, дружески

    Dictionary Latin-Russian new > liberaliter

  • 10 per-līberāliter

        per-līberāliter adv.    [perliberalis], with extreme courtesy, like a perfect gentleman: dicere: agere.

    Latin-English dictionary > per-līberāliter

  • 11 Liberalis

    1.
    lībĕrālis, e, adj. [1. liber], of or belonging to freedom, relating to the freeborn condition of a man.
    I.
    Lit.: liberalis causa or liberale judicium, a suit concerning a person's freedom, v. Dig. 40, 12, 1 sqq.; Paul. Sent. 5, 1, 1 sqq.:

    si quisquam hanc liberali caussa manu adsereret,

    Plaut. Curc. 4, 2, 4; cf.

    5, 2, 68: manu eas adserat liberali causa,

    id. Poen. 4, 2, 84:

    nam ego liberali illam assero causa manu,

    I formally assert that she is freeborn, Ter. Ad. 2, 1, 40:

    judicium,

    Quint. 6, 3, 32:

    liberale conjugium,

    a marriage between persons of free condition, Ter. And. 3, 3, 29.—Pleon.:

    ego te hoc triduom numquam sinam in domo esse, quin ego te liberalem liberem,

    Plaut. Curc. 1, 3, 53.—
    II.
    Transf., befitting a freeman, gentlemanly, noble, noble-minded, honorable, ingenuous, gracious, kind (syn.: generosus, ingenuus).
    A.
    In gen.:

    ingenium,

    Plaut. Capt. 2, 3, 59; id. Ep. 1, 1, 41:

    artes liberales,

    befitting a freeman, Cic. Inv. 1, 25, 35; cf.: liberalia studia accipimus, quae Graeci eleutheria mathêmata appellant;

    rhetores continebuntur, grammatici, geometrae,

    Dig. 50, 13, 1:

    hae artes, quibus liberales doctrinae atque ingenuae continerentur, geometria, musica, litterarum cognitio et poëtarum, etc.,

    Cic. de Or. 3, 32, 127; cf.:

    omnis liberalis et digna homine nobili doctrina,

    id. Ac. 2, 1, 1:

    de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint,

    id. Off. 1, 42, 150:

    liberalissima studia,

    id. Arch. 3, 4; id. Cael. 21 52; id. Rep. 1, 5, 9:

    spes liberalioris fortunae,

    of a higher, more respectable station, Liv. 22, 26:

    responsum,

    kind, gracious, Cic. Att. 3, 15, 4; so, liberalibus verbis permulceri, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 871 P.—
    B.
    In partic.
    1.
    Bountiful, generous, munificent, liberal (syn. munificus):

    liberales (sunt), qui suis facultatibus aut captos a praedonibus redimunt, aut aes alienum suscipiunt amicorum, etc.,

    Cic. Off. 2, 16, 56:

    benefici liberalesque,

    id. Lael. 9, 31; cf.:

    liberalissimi et beneficentissimi,

    id. ib. 14, 51:

    liberalissimus munificentissimusque,

    id. Rosc. Com. 8, 22:

    virtus munifica et liberalis,

    id. Rep. 3, 8, 12:

    largus, beneficus, liberalis,

    id. Deiot. 9, 26.—
    * (β).
    With gen.:

    laudis avidi, pecuniae liberales erant,

    Sall. C. 7, 6.—
    (γ).
    With in and acc.:

    in omne genus hominum liberalissimus,

    Suet. Vesp. 7. —
    b.
    Of things, plentiful, copious, abundant:

    largum et liberale viaticum,

    Cic. Fl. 6, 14:

    potio,

    Cels. 3, 6:

    liberalius alimentum,

    id. 8, 10, 7.—
    2.
    Noble, engaging, beautiful (ante-class.):

    illarum altera pulcer est et liberalis,

    Plaut. Mil. 1, 1, 60:

    lepidā et liberali formast,

    id. ib. 4, 1, 20; id. Ep. 5, 1, 41; id. Pers. 1, 3, 50:

    species,

    id. ib. 4, 3, 76; cf.: liberales dicuntur non solum benigni, sed etiam ingenuae formae homines, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.—Hence, adv.: lībĕrālĭter, in a manner befitting a freeman, nobly, ingenuously, kindly, courteously, graciously.
    1.
    In gen.:

    homo liberaliter educatus,

    Cic. Fin. 3, 17, 57:

    eruditi,

    id. Tusc. 2, 2, 6:

    vivere,

    id. Lael. 23, 86:

    servire,

    i. e. properly, Ter. And. 1, 1, 11:

    respondere,

    kindly, courteously, Caes. B. G. 4, 18:

    oratione aliquem prosequi,

    id. ib. 2, 5.—
    2.
    In partic., bountifully, profusely, generously, liberally:

    benigne ac liberaliter,

    Cic. Verr. 2, 3, 85, § 196:

    large et liberaliter,

    id. ib. 2, 3, 88, §

    204: instructus,

    Caes. B. C. 3, 61.— Comp.:

    vivo paulo liberalius,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 3:

    nec potui accipi liberalius,

    id. Att. 16, 6, 1:

    ille (sal) in cibis paulo liberalius aspersus,

    Quint. 6, 3, 19:

    ubi liberalius malos odimus,

    more abundantly, more heartily, Plin. Pan. 68, 7.— Sup.:

    dotem largiri liberalissime,

    App. M. 10, p. 250, 13:

    liberalissime polliceri,

    Cic. Att. 5, 13, 2.
    2.
    Lībĕrālis, e, adj., of or belonging to Liber or Bacchus: ludi, a festival in honor of Bacchus, = Liberalia (v. infra), Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.—Hence, subst.: Lībĕrālĭa, ĭum, n., a festival in honor of Liber, celebrated on the 17 th of March, the day on which youths received the manly toga, Ov. F. 3, 713:

    Liberalium dies, a pontificibus agonium martiale appellatur,

    Macr. S. 1, 4, § 15:

    sacra,

    id. ib. 1, 18, § 22; Calend. Maff. ap. Inscr. Orell. II. p. 411:

    Liberalia tu accusas,

    Cic. Att. 14, 10, 1:

    Liberalibus litteras accepi tuas,

    id. Fam. 12, 25, 1.—Called also: ludi Liberales: Liberalia Liberi festa, quae apud Graecos dicuntur Dionusia. Libera lingua loquemur ludis Liberalibus, Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.; Com. Rel. v. 113 Rib.

    Lewis & Short latin dictionary > Liberalis

  • 12 liberalis

    1.
    lībĕrālis, e, adj. [1. liber], of or belonging to freedom, relating to the freeborn condition of a man.
    I.
    Lit.: liberalis causa or liberale judicium, a suit concerning a person's freedom, v. Dig. 40, 12, 1 sqq.; Paul. Sent. 5, 1, 1 sqq.:

    si quisquam hanc liberali caussa manu adsereret,

    Plaut. Curc. 4, 2, 4; cf.

    5, 2, 68: manu eas adserat liberali causa,

    id. Poen. 4, 2, 84:

    nam ego liberali illam assero causa manu,

    I formally assert that she is freeborn, Ter. Ad. 2, 1, 40:

    judicium,

    Quint. 6, 3, 32:

    liberale conjugium,

    a marriage between persons of free condition, Ter. And. 3, 3, 29.—Pleon.:

    ego te hoc triduom numquam sinam in domo esse, quin ego te liberalem liberem,

    Plaut. Curc. 1, 3, 53.—
    II.
    Transf., befitting a freeman, gentlemanly, noble, noble-minded, honorable, ingenuous, gracious, kind (syn.: generosus, ingenuus).
    A.
    In gen.:

    ingenium,

    Plaut. Capt. 2, 3, 59; id. Ep. 1, 1, 41:

    artes liberales,

    befitting a freeman, Cic. Inv. 1, 25, 35; cf.: liberalia studia accipimus, quae Graeci eleutheria mathêmata appellant;

    rhetores continebuntur, grammatici, geometrae,

    Dig. 50, 13, 1:

    hae artes, quibus liberales doctrinae atque ingenuae continerentur, geometria, musica, litterarum cognitio et poëtarum, etc.,

    Cic. de Or. 3, 32, 127; cf.:

    omnis liberalis et digna homine nobili doctrina,

    id. Ac. 2, 1, 1:

    de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint,

    id. Off. 1, 42, 150:

    liberalissima studia,

    id. Arch. 3, 4; id. Cael. 21 52; id. Rep. 1, 5, 9:

    spes liberalioris fortunae,

    of a higher, more respectable station, Liv. 22, 26:

    responsum,

    kind, gracious, Cic. Att. 3, 15, 4; so, liberalibus verbis permulceri, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 871 P.—
    B.
    In partic.
    1.
    Bountiful, generous, munificent, liberal (syn. munificus):

    liberales (sunt), qui suis facultatibus aut captos a praedonibus redimunt, aut aes alienum suscipiunt amicorum, etc.,

    Cic. Off. 2, 16, 56:

    benefici liberalesque,

    id. Lael. 9, 31; cf.:

    liberalissimi et beneficentissimi,

    id. ib. 14, 51:

    liberalissimus munificentissimusque,

    id. Rosc. Com. 8, 22:

    virtus munifica et liberalis,

    id. Rep. 3, 8, 12:

    largus, beneficus, liberalis,

    id. Deiot. 9, 26.—
    * (β).
    With gen.:

    laudis avidi, pecuniae liberales erant,

    Sall. C. 7, 6.—
    (γ).
    With in and acc.:

    in omne genus hominum liberalissimus,

    Suet. Vesp. 7. —
    b.
    Of things, plentiful, copious, abundant:

    largum et liberale viaticum,

    Cic. Fl. 6, 14:

    potio,

    Cels. 3, 6:

    liberalius alimentum,

    id. 8, 10, 7.—
    2.
    Noble, engaging, beautiful (ante-class.):

    illarum altera pulcer est et liberalis,

    Plaut. Mil. 1, 1, 60:

    lepidā et liberali formast,

    id. ib. 4, 1, 20; id. Ep. 5, 1, 41; id. Pers. 1, 3, 50:

    species,

    id. ib. 4, 3, 76; cf.: liberales dicuntur non solum benigni, sed etiam ingenuae formae homines, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.—Hence, adv.: lībĕrālĭter, in a manner befitting a freeman, nobly, ingenuously, kindly, courteously, graciously.
    1.
    In gen.:

    homo liberaliter educatus,

    Cic. Fin. 3, 17, 57:

    eruditi,

    id. Tusc. 2, 2, 6:

    vivere,

    id. Lael. 23, 86:

    servire,

    i. e. properly, Ter. And. 1, 1, 11:

    respondere,

    kindly, courteously, Caes. B. G. 4, 18:

    oratione aliquem prosequi,

    id. ib. 2, 5.—
    2.
    In partic., bountifully, profusely, generously, liberally:

    benigne ac liberaliter,

    Cic. Verr. 2, 3, 85, § 196:

    large et liberaliter,

    id. ib. 2, 3, 88, §

    204: instructus,

    Caes. B. C. 3, 61.— Comp.:

    vivo paulo liberalius,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 3:

    nec potui accipi liberalius,

    id. Att. 16, 6, 1:

    ille (sal) in cibis paulo liberalius aspersus,

    Quint. 6, 3, 19:

    ubi liberalius malos odimus,

    more abundantly, more heartily, Plin. Pan. 68, 7.— Sup.:

    dotem largiri liberalissime,

    App. M. 10, p. 250, 13:

    liberalissime polliceri,

    Cic. Att. 5, 13, 2.
    2.
    Lībĕrālis, e, adj., of or belonging to Liber or Bacchus: ludi, a festival in honor of Bacchus, = Liberalia (v. infra), Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.—Hence, subst.: Lībĕrālĭa, ĭum, n., a festival in honor of Liber, celebrated on the 17 th of March, the day on which youths received the manly toga, Ov. F. 3, 713:

    Liberalium dies, a pontificibus agonium martiale appellatur,

    Macr. S. 1, 4, § 15:

    sacra,

    id. ib. 1, 18, § 22; Calend. Maff. ap. Inscr. Orell. II. p. 411:

    Liberalia tu accusas,

    Cic. Att. 14, 10, 1:

    Liberalibus litteras accepi tuas,

    id. Fam. 12, 25, 1.—Called also: ludi Liberales: Liberalia Liberi festa, quae apud Graecos dicuntur Dionusia. Libera lingua loquemur ludis Liberalibus, Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.; Com. Rel. v. 113 Rib.

    Lewis & Short latin dictionary > liberalis

  • 13 abutor

    ăbūtor, ăbūti, ăbūsus sum    - intr. avec abl. et arch. tr. -    - Lebaigue P. 9 et P. 10.    - sens passif: abuti Varr. d. Prisc. 8, 16; V.-Max. 8, 1; abusus Plaut. As. 196. - tr. - [st1]1 [-] user jusqu'au bout, épuiser, consumer; dépenser.    - caseum abuti, Cat. Agr. 76: user complètement le fromage.    - abuti aurum, Plaut. Bac. 359: dissiper une somme d'or.    - abuti rem patriam, Plaut. Trin. 682: dévorer son patrimoine.    - abuti vim suam, Lucr. 5, 1032: dépenser sa force.    - in prologis scribundis operam abutitur, Ter.: il emploie tous ses soins à écrire des prologues.    - Plaut. Bacch. 2, 3, 126; Pers. 2, 3, 10; Trin. 3, 2, 56; Phorm. 2, 3, 66. - intr. - [st1]2 [-] se servir pleinement de, user pleinement, employer complètement, tirer parti de.    - his festivitatibus insolentius abuti, Cic. Or. 176: employer ces agréments du style avec une liberté un peu excessive.    - prooemio abuti, Cic. Att. 16, 6, 4: utiliser un préambule [de facon définitive, une fois pour toutes].    - otio abuti, Cic. Rep. 1, 14: employer entièrement ses moments de loisir.    - elephantorum acutissimis sensibus abutimur, Cic.: nous tirons un bon parti des sens délicats de l'éléphant.    - abuti libertate: user pleinement de la liberté ou abuser de la liberté.    - abuti sole, Cic. Att. 12: user librement du soleil. [st1]3 [-] user, se servir de, employer.    - de Philippo et Nabide libero mendacio abutebatur, Liv. 35: sur les intentions de Philippe et de Nabis, il mentait sans retenue.    - nisi omni tempore, quod mihi lege concessum est, abusus ero, Cic.: si je ne dépense tout le temps que la loi m'a accordé.    - abuti tecum hoc otio, Cic.: employer avec toi ce loisir (te consacrer entièrement ce loisir).    - abuti otio liberaliter, Vell. 2, 105, 1: faire un noble usage de ses loisirs.    - abuti otio ad laborem, Fronto.: employer son temps de libre à travailler.    - abuti sagacitate canum ad utilitatem nostram, Cic.: faire servir à notre usage le flair des chiens. [st1]4 [-] faire un mauvais usage, abuser, faire servir à son usage, utiliser autrement.    - abuti legibus, Cic.: abuser des lois.    - abuti muliere, Ter.: abuser d'une femme, déshonorer une femme.    - abuti militum sanguine, Caes. BC. 3: abuser de la vie de ses soldats (verser inutilement le sang de ses soldats).    - abuti eloquentiā perverse, Cic.: faire un mauvais usage de l'éloquence.    - quousque tandem abutere (= abuteris), Catilina, patientiā nostrā? Cic. Cat. 1: jusques à quand abuseras-tu de notre patience, Catilina?    - insolenter et immodice abuti Thessalos indulgentiā populi Romani, Liv. 39: les Thessaliens (dit-il) abusaient étrangement et au-delà de toute mesure de l'indulgence du peuple romain.    - abuti communi consuetudine sermonis, Cic. Fat. 24: se servir des mots de l'usage courant en les détournant de leur sens.    - sagacitate canum ad utilitatem nostram abuti, Cic. Nat. 2, 151: faire servir à notre usage le flair des chiens.    - verbo abuti, Cic.: faire un emploi détourné d’un mot. --- cf. Or. 94 ; Part. 17 ; Leg. 1, 45.    - abuti communi consuetudine sermonis, Cic. Fat. 24: se servir des mots de l'usage courant en les détournant de leur sens.    - avec acc. - abuti operam in scribendo, Ter.: perdre son temps à écrire ou employer tout son temps à écrire. [st1]5 [-] qqf. sens passif: être employé, être consumé, être dépensé.    - abuti ab aliquo, Varr.: être employé par qqn. --- Suet. Galb. 14.    - ubi illaec quae dedi ante? --- abusa, Plaut. As. 196: où est l'argent que je t'ai donné? --- il est dépensé.
    * * *
    ăbūtor, ăbūti, ăbūsus sum    - intr. avec abl. et arch. tr. -    - Lebaigue P. 9 et P. 10.    - sens passif: abuti Varr. d. Prisc. 8, 16; V.-Max. 8, 1; abusus Plaut. As. 196. - tr. - [st1]1 [-] user jusqu'au bout, épuiser, consumer; dépenser.    - caseum abuti, Cat. Agr. 76: user complètement le fromage.    - abuti aurum, Plaut. Bac. 359: dissiper une somme d'or.    - abuti rem patriam, Plaut. Trin. 682: dévorer son patrimoine.    - abuti vim suam, Lucr. 5, 1032: dépenser sa force.    - in prologis scribundis operam abutitur, Ter.: il emploie tous ses soins à écrire des prologues.    - Plaut. Bacch. 2, 3, 126; Pers. 2, 3, 10; Trin. 3, 2, 56; Phorm. 2, 3, 66. - intr. - [st1]2 [-] se servir pleinement de, user pleinement, employer complètement, tirer parti de.    - his festivitatibus insolentius abuti, Cic. Or. 176: employer ces agréments du style avec une liberté un peu excessive.    - prooemio abuti, Cic. Att. 16, 6, 4: utiliser un préambule [de facon définitive, une fois pour toutes].    - otio abuti, Cic. Rep. 1, 14: employer entièrement ses moments de loisir.    - elephantorum acutissimis sensibus abutimur, Cic.: nous tirons un bon parti des sens délicats de l'éléphant.    - abuti libertate: user pleinement de la liberté ou abuser de la liberté.    - abuti sole, Cic. Att. 12: user librement du soleil. [st1]3 [-] user, se servir de, employer.    - de Philippo et Nabide libero mendacio abutebatur, Liv. 35: sur les intentions de Philippe et de Nabis, il mentait sans retenue.    - nisi omni tempore, quod mihi lege concessum est, abusus ero, Cic.: si je ne dépense tout le temps que la loi m'a accordé.    - abuti tecum hoc otio, Cic.: employer avec toi ce loisir (te consacrer entièrement ce loisir).    - abuti otio liberaliter, Vell. 2, 105, 1: faire un noble usage de ses loisirs.    - abuti otio ad laborem, Fronto.: employer son temps de libre à travailler.    - abuti sagacitate canum ad utilitatem nostram, Cic.: faire servir à notre usage le flair des chiens. [st1]4 [-] faire un mauvais usage, abuser, faire servir à son usage, utiliser autrement.    - abuti legibus, Cic.: abuser des lois.    - abuti muliere, Ter.: abuser d'une femme, déshonorer une femme.    - abuti militum sanguine, Caes. BC. 3: abuser de la vie de ses soldats (verser inutilement le sang de ses soldats).    - abuti eloquentiā perverse, Cic.: faire un mauvais usage de l'éloquence.    - quousque tandem abutere (= abuteris), Catilina, patientiā nostrā? Cic. Cat. 1: jusques à quand abuseras-tu de notre patience, Catilina?    - insolenter et immodice abuti Thessalos indulgentiā populi Romani, Liv. 39: les Thessaliens (dit-il) abusaient étrangement et au-delà de toute mesure de l'indulgence du peuple romain.    - abuti communi consuetudine sermonis, Cic. Fat. 24: se servir des mots de l'usage courant en les détournant de leur sens.    - sagacitate canum ad utilitatem nostram abuti, Cic. Nat. 2, 151: faire servir à notre usage le flair des chiens.    - verbo abuti, Cic.: faire un emploi détourné d’un mot. --- cf. Or. 94 ; Part. 17 ; Leg. 1, 45.    - abuti communi consuetudine sermonis, Cic. Fat. 24: se servir des mots de l'usage courant en les détournant de leur sens.    - avec acc. - abuti operam in scribendo, Ter.: perdre son temps à écrire ou employer tout son temps à écrire. [st1]5 [-] qqf. sens passif: être employé, être consumé, être dépensé.    - abuti ab aliquo, Varr.: être employé par qqn. --- Suet. Galb. 14.    - ubi illaec quae dedi ante? --- abusa, Plaut. As. 196: où est l'argent que je t'ai donné? --- il est dépensé.
    * * *
        Abutor, pen. prod. abuteris, abusus sum, abuti. Abuser, User mal de quelque chose, Faire degast, Mal gouverner, Degaster.
    \
        Diuitiis abuti. Suet. Les despendre prodigalement.
    \
        Auribus alicuius abuti. Plin. iunior. Luy rompre les oreilles de parolles, Ne point craindre à l'importuner de parolles, pource qu'il se rend facile à escouter.
    \
        Ignoratione alicuius abuti. Cic. Faire son prouffit de l'ignorance de quelqu'un.
    \
        Legibus ad quaestum abuti. Ci. Faire estat de gaigner argent soubz ombre et couleur de garder l'authorité des loix et ordonnances.
    \
        Abuti nomine alieno ad suos quaestus. Ci. Faire son prouffit soubz le nom d'autruy, en abusant du nom d'autruy, Emprunter malitieusement le nom d'autruy pour faire son prouffit.
    \
        Abuti otio et literis. Cic. Employer mal son temps et son estude.
    \
        Sermone aliquo abuti pro mandatis. Cic. S'aider de quelque parolle qu'on a entr'ouy, comme si on luy eust donné charge expresse de rapporter la dicte parolle.
    \
        Abuti. Cato. Consumer.
    \
        Abutendum se permittere. Sue. Laisser faire de soy ce qu'on veult.

    Dictionarium latinogallicum > abutor

  • 14 adhibeo

    ădhĭbĕo, ēre, hĭbŭi, hĭbĭtum [ad + habeo], tr. [st1]1 [-] mettre auprès, approcher, appliquer, offrir, présenter.    - adhibere vincula captis, Ov.: enchaîner des captifs.    - adhibere vultus ad aliquem, Ov.: tourner ses regards vers qqn.    - adhibere se ad rationem, Lucr.: s'appliquer à la raison.    - adhibere motum judici, Cic.: faire passer un sentiment dans le coeur du juge.    - adhibere odores ad deos, Cic.: offrir de l'encens aux dieux.    - adhibere cultus diis immortalibus, Cic. N. D. 1, 2: adresser un culte aux dieux immortels.    - medicinam alicui adhibere: appliquer un remède à qqn.    - judicium aliqua re acrius adhibere, Quint. 12, 10, 76: soumettre qqch au jugement de personnes plus sévères.    - adhibere alicui calcaria, Cic. Brut. 56: appliquer l'éperon à qqn, employer l'éperon avec qqn. [st1]2 [-] ajouter, joindre.    - nihil ad panem adhibere: ne rien ajouter à son pain.    - adhibere ad panem nasturtium, Cic.: manger du cresson avec son pain.    - adhibere heredem fratri, Dig.: donner un cohéritier à son frère. [st1]3 [-] employer, mettre en oeuvre.    - adhibere manus medicas ad vulnera, Virg. G. 3: *employer les mains du médecin pour sa blessure* = avoir recours aux mains du médecin pour sa blessure.    - adhibete aurîs (s.-ent. ad ea) quae ego loquor, Plaut. Ps.: tendez l'oreille à ce que je vous dis.    - in aliqua re curam et diligentiam adhibere: consacrer ses soins attentifs à qqch.    - adhibere numerum iambicum in fabulis, Cic.: faire usage de l'iambe dans ses pièces.    - adhibere machinas ad... Cic.: faire jouer des ressorts pour...    - adhibere patientiam, Liv.: faire preuve de patience.    - sic se adhibere ut... Cic.: se conduire de manière que. [st1]4 [-] faire venir près de soi, mander, consulter, faire appel à, appeler, invoquer, avoir recours à, produire (des témoins).    - oratorem adhibere: faire appel à un orateur, recourir à un orateur.    - adhibere testes: produire des témoins.    - adhibere in auxilium: appeler à son secours.    - adhibere medicum, Cic.: faire venir un médecin.    - adhibere aliquem in partem periculi, Ov. M. 11, 447: associer qqn à ses périls.    - auspicia adhibere: prendre les auspices.    - convivio (cenae) aliquem adhibere: inviter qqn à sa table.    - me Regulus non adhibuerat, Plin. Ep. 1, 5, 4: Régulus ne m'avait pas invité. [st1]5 [-] accueillir, traiter.    - aliquem adhibere + adv. de manière: traiter qqn (de telle ou telle manière).    - bene aliquem adhibere: bien traiter qqn.    - severius aliquem adhibere: traiter qqn assez (trop) sévèrement.    - adhibere aliquem liberaliter, Cic.: traiter qqn dignement.
    * * *
    ădhĭbĕo, ēre, hĭbŭi, hĭbĭtum [ad + habeo], tr. [st1]1 [-] mettre auprès, approcher, appliquer, offrir, présenter.    - adhibere vincula captis, Ov.: enchaîner des captifs.    - adhibere vultus ad aliquem, Ov.: tourner ses regards vers qqn.    - adhibere se ad rationem, Lucr.: s'appliquer à la raison.    - adhibere motum judici, Cic.: faire passer un sentiment dans le coeur du juge.    - adhibere odores ad deos, Cic.: offrir de l'encens aux dieux.    - adhibere cultus diis immortalibus, Cic. N. D. 1, 2: adresser un culte aux dieux immortels.    - medicinam alicui adhibere: appliquer un remède à qqn.    - judicium aliqua re acrius adhibere, Quint. 12, 10, 76: soumettre qqch au jugement de personnes plus sévères.    - adhibere alicui calcaria, Cic. Brut. 56: appliquer l'éperon à qqn, employer l'éperon avec qqn. [st1]2 [-] ajouter, joindre.    - nihil ad panem adhibere: ne rien ajouter à son pain.    - adhibere ad panem nasturtium, Cic.: manger du cresson avec son pain.    - adhibere heredem fratri, Dig.: donner un cohéritier à son frère. [st1]3 [-] employer, mettre en oeuvre.    - adhibere manus medicas ad vulnera, Virg. G. 3: *employer les mains du médecin pour sa blessure* = avoir recours aux mains du médecin pour sa blessure.    - adhibete aurîs (s.-ent. ad ea) quae ego loquor, Plaut. Ps.: tendez l'oreille à ce que je vous dis.    - in aliqua re curam et diligentiam adhibere: consacrer ses soins attentifs à qqch.    - adhibere numerum iambicum in fabulis, Cic.: faire usage de l'iambe dans ses pièces.    - adhibere machinas ad... Cic.: faire jouer des ressorts pour...    - adhibere patientiam, Liv.: faire preuve de patience.    - sic se adhibere ut... Cic.: se conduire de manière que. [st1]4 [-] faire venir près de soi, mander, consulter, faire appel à, appeler, invoquer, avoir recours à, produire (des témoins).    - oratorem adhibere: faire appel à un orateur, recourir à un orateur.    - adhibere testes: produire des témoins.    - adhibere in auxilium: appeler à son secours.    - adhibere medicum, Cic.: faire venir un médecin.    - adhibere aliquem in partem periculi, Ov. M. 11, 447: associer qqn à ses périls.    - auspicia adhibere: prendre les auspices.    - convivio (cenae) aliquem adhibere: inviter qqn à sa table.    - me Regulus non adhibuerat, Plin. Ep. 1, 5, 4: Régulus ne m'avait pas invité. [st1]5 [-] accueillir, traiter.    - aliquem adhibere + adv. de manière: traiter qqn (de telle ou telle manière).    - bene aliquem adhibere: bien traiter qqn.    - severius aliquem adhibere: traiter qqn assez (trop) sévèrement.    - adhibere aliquem liberaliter, Cic.: traiter qqn dignement.
    * * *
        Adhibeo, adhibes, pe. cor. adhibui, adhibitum, pen. corr. adhibere, Ex ad, et habeo. Tenir une chose pres, Joindre une chose à une autre, Appliquer, Approcher quelque chose.
    \
        Ad maiores causas Hortensius adhiberi coeptus est. Cic. On commencea de l'appeler, et de s'en aider, ou servir aux proces de grande importance.
    \
        Ad ornatum corporis adhibetur vestis. Cic. On en use, ou s'en sert pour, etc.
    \
        Ad deliberationes eas, quas habebat domi de Repub. principes ciuitatis adhibebat. Cic. Il appeloit et faisoit venir, ou Amettoit et laissoit venir.
    \
        Ad panem aliquid adhibere. Cic. Adjouster, ou mettre quelque chose avec le pain, Manger avec le pain quelque autre chose.
    \
        Ad partus adhibetur Iuno Lucina. Cic. On l'invoque aux enfantements.
    \
        Adhibere coenae aliquem. Quintil. Recevoir à sa table, Quand un grand personnage fait venir à sa table un homme de moindre estat.
    \
        Adhibere animum. Cic. Estre attentif.
    \
        Arbitrum. Cic. Prendre pour arbitre.
    \
        Artem. Cic. User d'artifice, S'aider de ruse.
    \
        Audaciam. Caes. User de hardiesse, S'enhardir, S'adventurer.
    \
        Aures. Cic. Escouter attentivement, ou diligemment.
    \
        Authoritatem ad monendum. Cic. Oultre la parolle, avoir en soy authorité, ou gravité et bonne majesté, par laquelle celuy que nous admonnestons nous ait en reverence.
    \
        Auxilium. Celsus. User d'aide, ou de remede.
    \
        Blanditias. Ouid. User de flatteries, Flatter.
    \
        Calcaria equo adhibere. Cic. Picquer des esperons, Bailler ou donner des esperons à un cheval.
    \
        Cautionem. Cic. User de prudence, Se donner de garde, Se guetter, Se conduire sagement, Y tenir l'oeil.
    \
        Celeritatem. Cic. Se haster, ou Diligenter, Faire diligence.
    \
        Cibum et potum. Cic. Boire et manger.
    \
        Collegium Praetorum. Cic. Appeler, Faire venir, Faire assembler.
    \
        Conscientiam alicuius. Tacit. Faire quelque chose en sceu d'un autre, Se deceler à quelcun de ce qu'on veult faire, Luy dire son secret.
    \
        Consilium in suffragium. Cic. User de conseil et meure deliberation pour donner les voix en l'election.
    \
        Adhibere sibi aliquem ad vel in consilium. Cic. Consulter avec un autre, Luy demander conseil.
    \
        Te adhibe in consilium. Cic. Conseille toy par toymesme.
    \
        Consolationem alicui. Cic. Consoler, User de consolation envers aucun.
    \
        Consuetudinem. Cic. S'accoustumer, Prendre accoustumance.
    \
        Contentionem. Cic. S'efforcer, Mettre peine.
    \
        Correctionem. Cic. Corriger.
    \
        Crudelitatem in aliquem. Cic. User de cruaulté envers quelcun.
    \
        Adhibere curationem. Cic. Grauioribus morbis periculosas curationes et ancipites adhibere coguntur. User de cures et traictements, Curer.
    \
        Curam. Cic. Prendre soing de quelque chose, En soigner.
    \
        Delectum adhibere. Cic. Discerner entre une chose et autre, Mettre difference.
    \
        Deos. Ouid. Appeler, ou Invoquer à nostre aide.
    \
        Diligentiam. Cic. Mettre, ou Faire diligence, User de diligence.
    \
        Diligentiam in amicitiis comparandis. Cic. Estre diligent à acquerir des amities.
    \
        Diligentiam in se. Cic. Estre soigneux de soy, Estre diligent à penser de soy.
    \
        Doctrinam. Cic. User de doctrine.
    \
        Dolorem animi. Cic. Se trister et ennuyer, Prendre tristesse et ennuy.
    \
        Dolum, fraudem, calumniam. Cic. User de cautelle, de finesse, etc.
    \
        Festinationem. Colum. Se haster, Faire bonne diligence.
    \
        Fidem alicui. Cic. Croire et adjouster foy à aucun.
    \
        Fidem in amicorum periculis. Cic. Se monstrer vray et feal ami au besoing et au danger ou necessité de ses amis.
    \
        Fletum in funeribus. Cic. Plourer à l'enterrement des morts.
    \
        Flores adhibet orator in causis. Cic. Frictionem. Cels. Frotter.
    \
        Genus victus adhibere. Celsus. User de maniere de nourriture, ou de vivre.
    \
        Grauitatem in dolore. Cic. Se monstrer grave et constant en son adversité, User de constance, etc.
    \
        Ignes. Cic. Mettre le feu en quelque lieu.
    \
        Iudicium. Cic. User de jugement.
    \
        Iudicium suum adhibere. Cic. Interposer son jugement.
    \
        Laudatorem. Cic. Exhiber, Alleguer quelcun qui en die bien.
    \
        Lectionem ad aliquid. Cic. Lire quelque chose.
    \
        Ludos. Cic. Apporter et bailler passetemps, comme farces, et autres choses. \ Lumen. Cic. Donner, ou bailler lumiere.
    \
        Machinas omnes adhibere ad tenendum adolescentem. Cic. User de touts moyens pour retenir un adolescent.
    \
        Magnificentiam et despicientiam rerum humanarum. Ci. Estre magnifique, et mespriser les choses humaines.
    \
        Magnitudinem animi. Cic. Estre ferme et constant.
    \
        Manus genibus. Ouid. Mettre les mains aux genouls.
    \
        Manus medicas ad vulnera. Virg. Medeciner les playes.
    \
        Manus pomis. Senec. Mettre les mains sur les pommes.
    \
        Manus vectigalibus. Ci. Mettre les mains dessus le revenu du peuple.
    \
        Medicum. Cic. Faire venir le medecin, User du medecin, Se faire medeciner. \ Medicinam. Cic. User de medecine, Medeciner.
    \
        Memoriam. Cic. His rebus adhibeat tanquam lumen aliquod, memoriam. Adjouster.
    \
        Misericordiam. Cic. User de pitié, Avoir pitié.
    \
        Moderationem. Cic. User de modestie, Estre modeste.
    \
        Modum. Cic. User de mesure, Tenir moyen.
    \
        Sumptibus adhibere modum. Plin. iunior. Despendre par raison, Ne point despendre excessivement.
    \
        Motus iudici. Cic. Esmouvoir le juge.
    \
        Munditiem. Cic. User de netteté, ou d'honnesteté.
    \
        Necessitatem. Cic. Contraindre.
    \
        Neruos. Cic. S'efforcer, S'employer.
    \
        Officium adhibere erga aliquem. Cic. Luy faire plaisir.
    \
        Orationem ad aliquem. Cic. Cum adhibemus ad eos orationem huiusmodi. Quand nous parlons à euls en ceste maniere, Quand nous usons de tels propos.
    \
        Odores ad deos. Cic. User de bonnes senteurs en leurs sacrifices.
    \
        Odorem rebus. Lucret. Bailler, Donner.
    \
        Ornamenta ad rem aliquam. Cic. Bailler.
    \
        Parsimoniam. Plaut. Espargner, Estre de bon gouvernement.
    \
        Patronum. Cic. S'aider d'un advocat, Prendre quelcun pour son advocat.
    \
        Plagas. Celsus. Battre, Frapper.
    \
        Praeparationem in rebus agendis. Cic. Faire ses preparatifs, User de, etc. \ Preces diis. Cic. Prier, User de prieres.
    \
        Prudentiam ad omnes res. Cic. User de prudence et discretion.
    \
        Querelas. Tibul. Se complaindre.
    \
        Rationem. Cic. User de raison.
    \
        Adhibe te ad veram rationem. Lucretius. Sois attentif à entendre la vraye raison.
    \
        Adhibere nobis religionem. Cic. Faire conscience.
    \
        Remedium. Cic. Mettre remede, Appliquer un remede à une playe.
    \
        Reuerentiam aduersus homines. Cic. Avoir crainte, ou honte d'offenser les gents.
    \
        Saeuitiam in aliquem. Cic. User de cruaulté envers aucun, Luy estre cruel. \ Sapientiam. Cic. User de sapience.
    \
        Adhibere se ita, etc. Cic. Se gouverner tellement que, etc.
    \
        Sermonem. Cic. His sermo quum adhibetur. Quand on parle à euls.
    \
        Seueritatem in filio. Cic. Tenir rudesse à son fils, user de rudesse envers son filz.
    \
        Quintum filium seuerius adhibebo. Cic. Je monstreray visage rude et severe à ton filz Quintus.
    \
        Hos castris adhibe socios. Virg. Pren les pour compaignons, Associe les avec toy.
    \
        Solatia. Plin. iunior. Consoler, Donner consolation.
    \
        Solertiam. Caesar. Mettre cueur et peine, L'esprit et diligence.
    \
        Speciem in dicendo. Cic. Donner couleur ou lustre à son parler, Farder son langage.
    \
        Stimulos. Lucret. Poindre, Picquer, Aguillonner, Stimuler.
    \
        Studium ad aliquid. Cic. Mettre son estude à quelque chose.
    \
        Supplicium. Cic. Punir, Affliger, Tormenter.
    \
        Tempus adhibere ad considerandas res. Cic. Mettre et employer du temps.
    \
        Testes. Cic. Amener, ou produire tesmoings, Prendre à tesmoings.
    \
        Deum testem. Cic. Jurer Dieu, Prendre ou Appeler Dieu à tesmoing.
    \
        Titulum humatis. Liuius. Mettre un epitaphe sur les trespassez au lieu où ils sont enterrez.
    \
        Tormentum. Cic. Employer engins, User de, etc.
    \
        Tympanum. Plaut. Jouer du tabourin.
    \
        Vanitatem orationis. Cic. Mentir à son escient.
    \
        Vim. Cic. Faire force, Forcer, Contraindre.
    \
        Adhibere vim veritati. Cic. Forcer verité par faulx tesmoings, ou autrement.
    \
        Vires in re aliqua. Quintil. S'efforcer, S'employer, Mettre son povoir.
    \
        Virtutem. Cic. Se monstrer vertueux, Se porter vertueusement.
    \
        Vsum. Cic. S'accoustumer.
    \
        Vincula alicui. Ouid. Le lier.
    \
        Vinum aegrotis. Cic. Bailler du vin à boire aux malades.
    \
        Huc adhibe vultus. Ouid. Tourne ton visage deca, Regarde nous.

    Dictionarium latinogallicum > adhibeo

  • 15 ingenuus

    [st1]1 [-] ingĕnŭus, a, um.: a - né dans le pays, indigène.    - Lucr. 1, 230 ; Juv. 3, 20. b - inné, naturel, apporté au monde en naissant.    - Plaut. Mil. 632; Prop. 1, 4, 13. d - né libre [de parents libres], bien né, de bonne famille.    - est hominis ingenui et liberaliter educati velle... Cic. Fin. 3, 57: c'est le fait d'un homme bien né et d'éducation libérale que de vouloir...    - cf. Cic. Fin. 4, 23; Br. 261 ; Flac. 84 ; Phil. 3, 31 ; Hor. S. 1, 6, 91; Liv. 10, 8, 10.    - ingenuus, i, m.: un homme libre.    - cf. Cic. Verr. 2, 58 ; Pis. 67 ; Cat 4, 15 ; Gaius, 1, 11.    - ingenua, ae, f.: une femme libre.    - cf. Plaut. Mil. 784, 961; Gaius, 1, 194. g - digne d'un h. libre, d'un h. bien né, noble.    - artes ingenuae, Cic. Fin. 3, 4: arts libéraux.    - ingenua studia, Cic. Fin. 5, 48: occupations libérales.    - ingenuae disciplinae, Cic Fin, 2, 68: études libérales.    - genus jocandi ingenuum, Cic. Off. 1, 103: plaisanterie d'un homme bien né, de bon ton, de bonne compagnie.    - cf. Cic. Off. 1, 104 ; Phil. 10, 18 ; Fam. 5, 21, 3.    - masc. pris substt aperte odisse magis ingenui est quam, Cic. Lael. 65: il y a plus de noblesse à haïr ouvertement que. h - [poét.] faible, tendre, délicat.    - Ov. Tr. 1, 5, 72. [st1]2 [-] Ingĕnŭus, i, m.: un des 30 tyrans, empereur en 260 ap. J.-C. --- Treb.
    * * *
    [st1]1 [-] ingĕnŭus, a, um.: a - né dans le pays, indigène.    - Lucr. 1, 230 ; Juv. 3, 20. b - inné, naturel, apporté au monde en naissant.    - Plaut. Mil. 632; Prop. 1, 4, 13. d - né libre [de parents libres], bien né, de bonne famille.    - est hominis ingenui et liberaliter educati velle... Cic. Fin. 3, 57: c'est le fait d'un homme bien né et d'éducation libérale que de vouloir...    - cf. Cic. Fin. 4, 23; Br. 261 ; Flac. 84 ; Phil. 3, 31 ; Hor. S. 1, 6, 91; Liv. 10, 8, 10.    - ingenuus, i, m.: un homme libre.    - cf. Cic. Verr. 2, 58 ; Pis. 67 ; Cat 4, 15 ; Gaius, 1, 11.    - ingenua, ae, f.: une femme libre.    - cf. Plaut. Mil. 784, 961; Gaius, 1, 194. g - digne d'un h. libre, d'un h. bien né, noble.    - artes ingenuae, Cic. Fin. 3, 4: arts libéraux.    - ingenua studia, Cic. Fin. 5, 48: occupations libérales.    - ingenuae disciplinae, Cic Fin, 2, 68: études libérales.    - genus jocandi ingenuum, Cic. Off. 1, 103: plaisanterie d'un homme bien né, de bon ton, de bonne compagnie.    - cf. Cic. Off. 1, 104 ; Phil. 10, 18 ; Fam. 5, 21, 3.    - masc. pris substt aperte odisse magis ingenui est quam, Cic. Lael. 65: il y a plus de noblesse à haïr ouvertement que. h - [poét.] faible, tendre, délicat.    - Ov. Tr. 1, 5, 72. [st1]2 [-] Ingĕnŭus, i, m.: un des 30 tyrans, empereur en 260 ap. J.-C. --- Treb.
    * * *
        Ingenuus, Adiectiuum. Boethius. Qui est de franche condition, et qui ne fut jamais serf selon les loix de son pays.
    \
        Artes ingenuae. Cic. Arts liberaux, Sciences qu'on apprenoit seulement aux gens libres et de franche condition.
    \
        Corpus ingenuum. Ouid. Libre, Franc, De franche condition.
    \
        Crines ingenui. Stat. Beaulx, et tels qu'il appartient à un enfant de bonne maison.
    \
        Crux ingenua. Martial. Travail voluntaire, librement et voluntairement enduré par celuy qui est de libre condition, ou Travail donné aux nobles.
    \
        Facies ingenua. Plaut. Belle, Noble.
    \
        Facta ingenua. Plaut. Nobles faicts.
    \
        Genae ingenuae. Ouid. Belles.
    \
        Ingenua gula, ironice. Martial. Non minus ingenua est et mihi Marce gula. Je n'ay non plus bouche de vilain, que vous.

    Dictionarium latinogallicum > ingenuus

  • 16 habeo

    hăbĕo, ui, itum, 2 (archaic perf. subj. habessit, Cic. Leg. 2, 8, 19; inf. haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111), v. a. and n. [etym. dub.; cf. Gr. kôpê, handle; Lat. capio; Germ. haben, Haft; Engl. have], to have, in the widest sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, occupy, enclose, contain (cf.: teneo, possideo, etc.).
    I.
    In gen.
    A.
    Of personal subjects.
    1.
    With persons or things as objects: SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO, Fragm. XII. Tab. ap. Ulp. Fragm. 26, 1: ex tui animi sententia tu uxorem habes? Cato ap. Cic. de Or. 2, 64, 260; cf.:

    aliquam habere in matrimonio, Cic. Scaur. § 8: ipsum ex Helvetiis uxorem habere,

    Caes. B. G. 1, 18, 6:

    si et prudentes homines et non veteres reges habere voluerunt,

    Cic. Rep. 1, 37 fin.:

    quae cum patrem clarissimum, amplissimos patruos, ornatissimum fratrem haberet,

    id. Rosc. Am. 50, 147:

    cum ille haberet filium delicatiorem,

    id. de Or. 2, 64, 257:

    quod non ingenuous habeat clarosque parentes,

    Hor. S. 1, 6, 91:

    habebat saepe ducentos, saepe decem servos,

    id. ib. 1, 3, 11:

    fundum habere, Cic. Tull. § 14: cur pecuniam non habeat mulier?

    id. Rep. 3, 10:

    tantas divitias habet,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 99; so,

    aurum,

    id. ib. 2, 3, 35; and:

    vectigalia magna Divitiasque,

    Hor. S. 2, 2, 101:

    tantum opum,

    Cic. Rep. 1, 48:

    classes,

    id. Phil. 9, 2, 4:

    naves,

    id. Verr. 2, 5, 40, § 104:

    denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus, Pauperiem metuas minus,

    Hor. S. 1, 1, 92:

    tacitus pasci si posset corvus, haberet Plus dapis,

    id. Ep. 1, 17, 50:

    Dionysii equus quid attulit admirationis, quod habuit apes in juba?

    Cic. Div. 2, 31, 67: faenum habet in cornu;

    longe fuge,

    Hor. S. 1, 4, 34:

    leges in monumentis habere,

    Cic. Rep. 2, 14:

    hostis habet muros,

    Verg. A. 2, 290:

    hostis habet portus,

    Val. Fl. 3, 45 al.:

    quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus,

    Cic. Rep. 1, 10:

    Ciceronem secum,

    id. Att. 4, 9, 2; cf.:

    ea legione, quam secum habebat,

    Caes. B. G. 1, 8, 1:

    secum senatorem,

    Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77; cf.

    also: magnum numerum equitatus circum se,

    Caes. B. G. 1, 18, 5:

    haec si habeat aurum, quod illi renumeret, faciat lubens,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 12; cf.:

    quid non habuisti quod dares? Habuisse se dicet, Cic. Scaur. § 19: quod non desit, habentem,

    Hor. Ep. 2, 2, 52:

    qui in foro turbaque, quicum colloqui libeat, non habeant,

    Cic. Rep. 1, 17.—
    2.
    With abstr. objects: quid illos, bono genere gnatos, opinanimi animi habuisse atque habituros dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    quod uno et eodem temporis puncto nati dissimiles et naturas et vitas et casus habent,

    Cic. Div. 2, 45, 95:

    febrim,

    id. Fam. 7, 26, 1:

    instrumenta animi,

    id. Rep. 3, 3:

    nec vero habere virtutem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare,

    id. ib. 1, 2:

    in populos perpetuam potestatem,

    id. ib. 2, 27; cf.:

    in populum vitae necisque potestatem,

    id. ib. 3, 14; so,

    potestatem,

    id. ib. 2, 29; 32;

    36: eo plus auctoritatis,

    id. ib. 3, 16:

    ornamenta dicendi,

    id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

    summam prudentiam summamque vim dicendi,

    id. ib. 1, 20, 89:

    Q. Lucilius Balbus tantos progressus habebat in Stoicis, ut, etc.,

    id. N. D. 1, 6, 15:

    neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, reperiri poterat,

    Caes. B. G. 4, 20 fin.:

    nonnullam invidiam ex eo, quod, etc.,

    Cic. de Or. 2, 70, 283: nimiam spem, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

    spem in fide alicujus,

    Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.:

    tantum spei ad vivendum,

    id. Att. 15, 20, 2; id. N. D. 3, 6, 14; cf.

    also: summam spem de aliquo,

    id. Lael. 3, 11:

    odium in equestrem ordinem,

    id. Clu. 55, 151:

    metum,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 6: consolationem [p. 834] semper in ore atque in animo, Cic. Fam. 5, 16, 2; cf. Varr. L. L. 6, § 56 Mull.:

    rogavi, ut diceret, quid haberet in animo,

    Cic. Att. 8, 10:

    neque modum neque modestiam victores habere,

    observe no bounds, Sall. C. 11, 4;

    v. modus: haec habebam fere, quae te scire vellem,

    Cic. Att. 1, 6; cf.:

    haec habui de amicitia quae dicerem,

    this is what I had to say, id. Lael. 27 fin.: fidem, gratiam, honorem, rationem; v. these nouns.—In a play on the word lumen: Arge, jaces; quodque in tot lumina lumen habebas Exstinctum est, the light for so many lights ( eyes), Ov. M. 1, 720.—
    (β).
    With inf. (analog. to the Gr. echô), to have something to do, be able to do something:

    habeo etiam dicere quem contra morem majorum dejecerit, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 35, 100:

    de re publica nihil habeo ad te scribere,

    id. Att. 2, 22, 6.—So with inf. or with the part. fut. pass. (ante-class. and post-Aug.), to have or be obliged to do something, I must do something:

    rogas, ut id mihi habeam curare,

    Varr. R. R. 1, 1, 2:

    filius hominis, quod carne indui haberet in terra,

    Lact. 4, 12, 15:

    habemus humiliare eum in signo,

    id. 4, 18, 22:

    quod plurimae haereses haberent existere,

    id. 4, 30, 2:

    etiam Filius Dei mori habuit,

    Tert. Hab. Mul. 1:

    si inimicos jubemur diligere, quem habemus odisse?

    id. Apol. 37:

    de spatiis ordinum eatenus praecipiendum habemus, ut intelligant agricolae, etc.,

    Col. 5, 5, 3:

    praesertim cum enitendum haberemus, ut, etc.,

    Plin. Ep. 1, 8, 12:

    si nunc primum statuendum haberemus,

    Tac. A. 14, 44:

    cum respondendum haberent,

    id. Or. 36.—
    B.
    Of inanim. or abstr. subjects:

    prima classis LXXXVIII. centurias habeat,

    Cic. Rep. 2, 22:

    locus ille nihil habet religionis,

    id. Leg. 2, 22, 57:

    humani animi eam partem, quae sensum habeat,

    id. Div. 1, 32, 70:

    animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur,

    Sall. J. 2, 3:

    divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50: habet statum res publica de tribus secundarium,

    id. Rep. 1, 42; cf.:

    nullum est genus illarum rerum publicarum, quod non habeat iter ad finitimum quoddam malum,

    id. ib. 1, 28:

    ipsa aequabilitas est iniqua, cum habeat nullos gradus dignitatis,

    id. ib. 1, 27:

    nulla alia in civitate...ullum domicilium libertas habet,

    id. ib. 1, 31:

    nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris,

    id. ib. 1, 4; cf.:

    viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem,

    id. Fam. 5, 12, 5:

    habet etiam amoenitas ipsa illecebras multas cupiditatum,

    id. Rep. 2, 4:

    quid habet illius carminis simile haec oratio?

    id. ib. 1, 36:

    magnam habet vim disciplina verecundiae,

    id. ib. 4, 6 et saep.:

    quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat,

    Sen. Ep. 119 med.; cf.:

    animalia somnus habebat,

    Verg. A. 3, 147; Ov. M. 7, 329:

    me somno gravatum Infelix habuit thalamus,

    Verg. A. 6, 521; cf.:

    non me impia namque Tartara habent,

    id. ib. 5, 734:

    habentque Tartara Panthoiden,

    Hor. C. 1, 28, 9:

    qui (metus) major absentes habet,

    id. Epod. 1, 18; Sen. Const. Sap. 7:

    et habet mortalia casus,

    Luc. 2, 13:

    terror habet vates,

    Stat. Th. 3, 549.
    II.
    In partic.
    A.
    Pregn., to have or possess property (mostly absol.):

    miserum istuc verbum et pessumum'st, habuisse et nihil habere,

    Plaut. Rud. 5, 2, 34; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10: qui habet, ultro appetitur: qui est pauper, aspernatur, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

    habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis,

    Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199; so,

    in nummis,

    id. Att. 8, 10:

    in Salentinis aut in Brutiis,

    i. e. to have possessions, id. Rosc. Am. 46, 132; cf. id. Verr. 2, 5, 18, § 45: nos quod simus, quod habeamus, etc., Curius ap. Cic. Fam. 7, 29, 1:

    et belli rabies et amor successit habendi,

    Verg. A. 8, 327; cf.:

    amore senescit habendi,

    Hor. Ep. 1, 7, 85; Phaedr. 3 prol. 21; Juv. 14, 207: quid habentibus auri nunquam exstincta sitis? Sil. 5, 264; so, habentes = hoi echontes, the wealthy, Lact. 5, 8, 7. —
    2. (α).
    With an objectclause:

    de Alexandrina re tantum habeo polliceri, me tibi cumulate satisfacturum,

    Cic. Fam. 1, 5, 3:

    de re publica nihil habeo ad te scribere,

    id. Att. 2, 22, 6:

    haec fere dicere habui de natura deorum,

    this is the substance of what I had to say, id. N. D. 3, 39, 93; cf.:

    quid habes igitur dicere de Gaditano foedere?

    id. Balb. 14, 33:

    habeo etiam dicere, quem de ponte in Tiberim dejecerit,

    id. Rosc. Am. 35, 100:

    illud affirmare pro certo habeo, etc.,

    Liv. 44, 22, 4:

    sic placet, an melius quis habet suadere?

    Hor. Epod. 16, 23.—
    (β).
    With a relat.-clause (usually with a negative: non habeo, quid faciam;

    or: nihil habeo, quod faciam, dicam, etc.): de quibus habeo ipse, quid sentiam: non habeo autem, quid tibi assentiar,

    Cic. N. D. 3, 25, 64:

    de pueris quid agam, non habeo,

    id. Att. 7, 19:

    usque eo quid arguas non habes,

    id. Rosc. Am. 15, 45:

    quid huic responderet, non habebat,

    id. Mur. 12, 26:

    nec quid faceret habebat,

    id. Verr. 2, 4, 23, § 51; id. Off. 2, 2, 7:

    qui, quo se reciperent, non haberent,

    Caes. B. G. 4, 38, 2:

    nihil habeo, quod ad te scribam,

    Cic. Att. 7, 19:

    nil habeo, quod agam,

    Hor. S. 1, 9, 19; and:

    nihil habeo, quod cum amicitia Scipionis possim comparare,

    Cic. Lael. 27, 103.—
    B.
    To have in use, make use of, use (very rare, for the usual uti, opp. abuti):

    anulus in digito subter tenuatur habendo,

    i. e. by use, by wearing, Lucr. 1, 312; cf.:

    aera nitent usu: vestis bona quaerit haberi,

    Ov. Am. 1, 8, 51:

    quippe quas (divitias) honeste habere licebat, abuti per turpitudinem properabant,

    Sall. C. 13, 2 Kritz; cf.:

    magnae opes innocenter paratae et modeste habitae,

    Tac. A. 4, 44.—Hence,
    2.
    To hold, use, wield, handle, manage:

    nec inmensa barbarorum scuta, enormis hastas, inter truncos arborum perinde haberi quam pila,

    Tac. A. 2, 14.— Trop.:

    quo modo rem publicam habuerint (majores), disserere,

    Sall. C. 5, 9; cf.:

    reipublicae partes,

    Tac. A. 4, 6 init.
    C.
    To hold or keep a person or thing in any condition; to have, hold, or regard in any light:

    aliquem in obsidione,

    Caes. B. C. 3, 31, 3:

    aliquem in liberis custodiis,

    Sall. C. 47, 3; so,

    aliquem in custodiis,

    id. ib. 52, 14:

    aliquem in vinculis,

    id. ib. 51 fin.;

    for which also: in custodiam habitus,

    i. e. put into prison and kept there, Liv. 22, 25; Tac. H. 1, 87; cf.:

    quo facilius omne Hadriaticum mare in potestatem haberet,

    Caes. B. C. 1, 25 Oud. N. cr. (al. in potestate):

    cum talem virum in potestatem habuisset,

    Sall. J. 112 fin. Kritz N. cr.:

    quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit,

    id. ib. 79, 3:

    alios in ea fortuna haberent, ut socii esse quam cives mallent,

    Liv. 26, 24:

    aegros in tenebris,

    Cels. 3, 18:

    aquam caelestem sub dio in sole,

    Col. 12, 12, 1:

    in otio militem,

    Liv. 39, 2, 6; cf.:

    legiones habebantur per otium,

    Tac. H. 1, 31:

    externa sine cura habebantur,

    id. A. 1, 79 init.:

    exercitus sine imperio et modestia habitus,

    Sall. J. 44, 1:

    quos ille postea magno in honore habuit,

    Caes. B. C. 1, 77, 2;

    for which: quos praecipuo semper honore Caesar habuit,

    id. B. G. 5, 54, 4:

    habeo Junium (mensem) et Quintilem in metu,

    i. e. I fear, Cic. Att. 6, 1, 14.— So with an adj. or a perf. part., to denote a lasting condition:

    ita me mea forma habet sollicitum,

    Plaut. Most. 4, 2, 95 Lorenz; id. Men. 4, 2, 12; 21:

    miserrimum ego hunc habebo amasium,

    id. Cas. 3, 3, 27 al.:

    laetum Germanicum,

    Tac. A. 2, 57; 65:

    sollicitum habebat cogitatio,

    Cic. Fam. 7, 3, 1; 2, 16, 2.—Hence,
    2.
    With a double object, esp. freq. with the part. perf. pass., to have, hold, or possess a person or thing in any quality or capacity, as any thing; to have, hold, or possess an action as completed, finished (a pregn. circumlocution for the perf.):

    cum haberet collegam in praetura Sophoclem,

    Cic. Off. 1, 40, 144; cf. Quint. 10, 1, 93:

    an heredem habuerit eum, a quo, etc.,

    id. 7, 2, 37:

    istaec illum perdidit assentatio, nam absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 8:

    cur ergo unus tu Apollonidenses miseriores habes quam pater tuus habuit umquam?

    Cic. Fl. 29, 71:

    obvium habuerunt patrem,

    Quint. 7, 1, 29:

    reliquas civitates stipendiarias,

    Caes. B. G. 1, 30, 3:

    quod (cognomen) habes hereditarium,

    Cic. Rep. 6, 11:

    quae habuit venalia,

    id. Verr. 2, 3, 62, § 144; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 1:

    qui auro habeat soccis suppactum solum,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 98:

    me segregatum habuisse, uxorem ut duxit, a me Pamphilum,

    have kept him away, aloof, Ter. Hec. 5, 1, 25; cf.:

    inclusum in curia senatum habuerunt,

    Cic. Att. 6, 2, 8:

    (Romulus) habuit plebem in clientelas principum descriptam,

    id. Rep. 2, 9: satis mihi videbar habere cognitum Scaevolam ex iis rebus, quas, etc., id. Brut. 40, 147; cf.:

    si nondum eum satis habes cognitum,

    id. Fam. 13, 17, 3; ib. 15, 20 fin.: fidem spectatam jam et diu cognitam, id. Div. ap. Caecil. 4, 11:

    decumas ad aquam deportatas,

    id. Verr. 2, 3, 14, § 36:

    domitas habere libidines,

    id. de Or. 1, 43, 194:

    omnes philosophiae notos et tractatos locos,

    id. Or. 33, 118; id. Rep. 2, 6:

    innumerabilia, quae collecta habent Stoici,

    id. Div. 2, 70, 145: quantum in acie tironi sit committendum, nimium saepe expertum habemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3:

    quare velim ita statutum habeas, me, etc.,

    Cic. Fam. 6, 2, 1: habeo absolutum suave epos ad Caesarem, id. Q. Fr. 3, 9, 6:

    in adversariis scriptum habere (nomen),

    id. Rosc. Com. 3, 9:

    de Caesare satis dictum habebo,

    id. Phil. 5, 19, 52:

    bellum habere susceptum,

    id. Agr. 2, 6, 14:

    quam (domum) tu iam dimensam et exaedificatam animo habebas,

    id. Att. 1, 6, 1:

    ut omnes labores, pericula consueta habeam,

    Sall. J. 85, 7:

    compertum ego habeo,

    id. Cat. 58, 1; cf. Nep. Att. 17 fin.; 18, 1: neque ea res falsum ( part. perf. pass.) me habuit, Sall. J. 10, 1 al. From this use is derived the compound perf. of the Romance languages: ho veduto, j'ai vu, qs. habeo visum, I have seen).—
    3.
    Also, with a double object, to make, render:

    praecipit ut dent operam, uti eos quam maxime manifestos habeant,

    Sall. C. 41, 5:

    qui pascua publica infesta habuerant,

    Liv. 39, 29, 9; 34, 36, 3:

    necdum omnia edita facinora habent,

    id. 39, 16, 3; 31, 42, 1:

    anxium me et inquietum habet petitio Sexti,

    Plin. Ep. 2, 9, 1:

    sed Pompeium gratia impunitum habuit,

    kept, Vell. 2, 1, 5.—
    4.
    Hence:

    in aliquo (aliqua re), aliquem (aliquid) habere (rare): ea si fecissem, in vestra amicitia exercitum, divitias, munimenta regni me habiturum,

    Sall. J. 14, 1:

    in vobis liberos, parentes, consanguineos habeo,

    Curt. 6, 9, 12:

    majora in eo obsequia habiturus,

    Just. 8, 6, 6; cf. Cic. Fam. 2, 16, 5.—
    5.
    To have or hold a person in any manner, to treat, use:

    is, uti tu me hic habueris, proinde illum illic curaverit,

    Plaut. Capt. 2, 2, 64:

    equitatu agmen adversariorum male habere et carpere,

    Caes. B. C. 1, 63, 2; cf. Cels. 3, 20; 3, 21:

    exercitum luxuriose nimisque liberaliter habere,

    Sall. C. 11, 5 Kritz; cf.:

    eos ille non pro vanis hostibus, ut meriti erant, sed accurate et liberaliter habuit,

    id. J. 103, 5; 113, 2:

    Fabiis plurimi (saucii) dati, nec alibi majore cura habiti,

    Liv. 2, 47, 12; 29, 8, 6; 37, 34, 5:

    video quam molliter tuos habeas,

    Plin. Ep. 5, 19, 1:

    militant vobiscum, qui superbe habiti rebellassent,

    Curt. 8, 8, 11:

    virgines tam sancte habuit,

    id. 3, 12, 21; 4, 10, 33:

    male habere aliquem,

    Nep. Eum. 12, 1:

    neque conjugem et filium ejus hostiliter haberi,

    Tac. A. 2, 10.—
    6.
    With se, and sometimes mid. or neut., to hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to find one's self, to be, in any manner.
    (α).
    Habere se:

    Tironem Patris aegrum reliqui...et quamquam videbatur se non graviter habere, tamen sum sollicitus, etc.,

    Cic. Att. 7, 2, 3:

    praeclare te habes, cum, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 61, § 149:

    ipsi se hoc melius habent quam nos, quod, etc.,

    id. Att. 11, 7, 4:

    Bene habemus nos,

    id. ib. 2, 8, 1:

    ego me bene habeo,

    am well, Tac. A. 14, 51: praeclare se res habeat ( is well), si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114:

    male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia,

    id. Off. 2, 6, 22; cf. id. de Or. 2, 77, 313:

    quae cum ita se res haberet, tamen, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 50, § 124; cf.:

    ita se res habet, ut ego, etc.,

    id. Quint. 1, 2:

    sic profecto res se habet,

    id. de Or. 2, 67, 271:

    scire aveo, quomodo res se habeat,

    id. Att. 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140:

    ut se tota res habeat,

    id. Verr. 2, 2, 5, § 15; cf.:

    ut meae res sese habent,

    Ter. Phorm. 5, 4, 1.—
    (β).
    Mid.:

    virtus clara aeternaque habetur,

    exhibits itself, is, continues, Sall. C. 1, 4:

    sicuti pleraque mortalium habentur,

    as for the most part happens in human affairs, id. ib. 6, 3.—
    (γ).
    Neutr. (as also the Gr echô): Tullia nostra recte valet: Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

    volui animum tandem confirmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis,

    I might enjoy myself, Plaut. Aul. 2, 8, 2: qui bene habet suisque amicis est volup, id. [p. 835] Mil. 3, 1, 130:

    bene habent tibi principia,

    Ter. Phorm. 2, 3, 82:

    bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,

    it is well, Cic. Mur. 6, 14; Liv. 8, 6:

    magnum narras, vix credibile! atqui sic habet,

    so it is, it is even so, Hor. S. 1, 9, 53: illasce sues sanas esse habereque recte licere spondesne? Formula emendi, ap. Varr. R. R. 2, 4, 5; 2, 3, 5.—
    D.
    To hold, account, esteem, consider, regard a person or thing in any manner or as any thing; to think or believe a person or thing to be so or so:

    aliquem fidelem sibi habere,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 87:

    deos aeternos et beatos,

    Cic. N. D. 1, 17, 45:

    id habent hodie vile et semper habuerunt,

    id. Balb. 22, 51:

    maximam illam voluptatem habemus, quae, etc.,

    id. Fin. 1, 11, 37:

    eum nos ut perveterem habemus... nec vero habeo quemquam antiquiorem,

    id. Brut. 15, 61:

    Ut et rex et pater habereter omnium,

    id. Rep. 1, 36; 2, 21:

    parentem Asiae et dici et haberi,

    id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin.:

    eos dicit esse habitos deos, a quibus, etc.,

    id. N. D. 1, 15, 38:

    cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,

    id. Rep. 1, 33; cf. id. ib. 2, 12 fin.: non habeo nauci Marsum augurem, Poet. ap. Cic. Div. 1, 58, 132:

    cujus auctoritas in iis regionibus magni habebatur,

    Caes. B. G. 4, 21, 7:

    nihil pensi habere,

    Quint. 11, 1, 29; cf.

    also: an perinde habenda sit haec atque illa,

    id. 7, 3, 11:

    sese illum non pro amico, sed pro hoste habiturum,

    Caes. B. G. 1, 44, 19; so,

    aliquem pro hoste,

    Liv. 2, 20; Curt. 6, 2 al.:

    nisi in provincia relictas rationes pro relatis haberem,

    Cic. Fam. 5, 20, 2:

    licet omnia Italica pro Romanis habeam,

    Quint. 1, 5, 56; 12, 10, 73:

    istuc jam pro facto habeo,

    Cic. Att. 13, 1, 2:

    Pompeium pro certo habemus per Illyricum proficisci in Galliam,

    to consider as certain, id. ib. 10, 6 fin.:

    id obliviscendum, pro non dicto habendum,

    Liv. 23, 22, 9:

    hoc velim in maximis rebus et maxime necessariis habeas,

    Cic. Att. 5, 5 fin.:

    aliquem in deorum numero,

    id. N. D. 1, 14, 36:

    aliquem in hostium numero,

    Caes. B. G. 1, 28, 1:

    aliquem suorum In numero,

    Hor. S. 2, 6, 41;

    for which also: hostium numero haberi,

    Cic. Att. 11, 6, 6:

    numero impiorum ac sceleratorum haberi,

    Caes. B. G. 6, 13, 7; cf. also Quint. 3, 7, 2:

    quem Aegyptii nefas habent nominare,

    Cic. N. D. 3, 22, 56:

    mutare nefas habent,

    Quint. 12, 8, 6:

    nec tamen est habendum religioni, nocentem aliquando defendere,

    to scruple, make a conscience of, Cic. Off. 2, 14, 51; cf.:

    nec eam rem habuit religioni,

    id. Div. 1, 35, 77:

    quando tu me bene merentem tibi habes despicatui,

    you despise, Plaut. Men. 4, 3, 19:

    non sic ludibrio tuis factis habitus essem,

    Ter. Hec. 4, 1, 11.—Hence: sic habeto, or sic habeas aliquid, or with an object-clause, hold or judge thus, be convinced or persuaded, believe, know:

    sed hoc nihil ad te: illud velim sic habeas, uod intelliges, etc.,

    Cic. Fam. 3, 13, 2:

    unum hoc sic habeto: si, etc.,

    id. ib. 2, 6 fin.:

    sic habeto: omnibus, etc.,

    id. Rep. 6, 13:

    enitere et sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc,

    id. ib. 6, 24; so with an object-clause, id. Fam. 2, 10, 1; 16, 4, 4.—Without sic:

    id primum ergo habeto, non sine magna causa, etc.,

    Cic. Fam. 13, 29, 2:

    tantum habeto, civem egregium esse Pompeium, etc.,

    id. ib. 2, 8, 2.—
    2.
    To take, accept, bear, submit to, endure:

    neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur: multi eas gravius aequo habuere,

    Sall. C. 51, 11:

    egestas facile habetur sine damno,

    id. ib. 6, 37:

    quae in praesens Tiberius civiliter habuit, sed, etc.,

    Tac. A. 4, 21:

    neque tantum maleficium impune habendum,

    id. ib. 3, 70;

    12, 48: nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum,

    Liv. 7, 5, 7 Weissenb.—
    E.
    To hold, have possession of, occupy, a place:

    urbem Romam condidere atque habuere initio Trojani,

    Sall. C. 6, 1:

    qui mortales initio Africam habuerint,

    id. J. 17, 7; 18, 1; cf.

    Siciliam et Sardiniam per legatos habuit,

    rule, administer, Flor. 4, 2, 22:

    urbem Romanam a principio reges habuere,

    Tac. A. 1, 1:

    Hispaniae tribus legionibus habebantur,

    id. ib. 4, 5; 12, 54.—
    2.
    More freq. neutr., to dwell, live anywhere (perh. only ante-class.; in good prose habito is used instead): quae Corinthum arcem altam habetis, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 294 Vahl.):

    ille geminus qui Syracusis habet,

    Plaut. Men. prol. 69: quis istic habet? id. Bacch. 1, 2, 6:

    ubi nunc adulescens habet?

    id. Trin. 1, 2, 156:

    apud aedem Junonis Lucinae, ubi aeditumus habere solet,

    Varr. L. L. 5, § 50 Mull.; cf.:

    situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent...specularentur,

    Liv. 30, 4, 2 (but v. Weissenb. ad loc.).—
    F.
    To spend, pass (time, etc.):

    aetatem procul a republica,

    Sall. C. 4, 1:

    vitam,

    id. ib. 51, 12 al.—
    G.
    To have in one's mind, to know, be acquainted with:

    siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem,

    Cic. Rep. 2, 18 fin.: habes consilia nostra;

    nunc cognosce de Bruto,

    there you have, such are, id. Att. 5, 21, 10:

    habetis igitur primum ortum tyranni,

    id. Rep. 2, 27:

    habetis sermonem bene longum hominis,

    id. de Or. 2, 88, 361; cf.

    also: habes nostras sententias,

    Suet. Claud. 4:

    habes, quae fortissime de beata vita dici putem,

    Cic. Tusc. 5, 28 fin.; cf. id. de Or. 2, 71, 291. —
    H.
    To have as a habit, peculiarity, or characteristic:

    habebat hoc omnino Caesar: quem plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiaritatem libentissime recipiebat,

    Cic. Phil. 2, 32, 78; id. Pis. 32, 81.—
    K.
    To hold, to make, do, perform, prepare, utter, pronounce, produce, cause:

    alium quaerebam, iter hac habui,

    made, directed, Ter. Eun. 5, 9, 35; cf.:

    ex urbe profectus iter ad legiones habebat,

    Caes. B. C. 1, 14, 3; so,

    iter,

    id. ib. 1, 51, 1; 3, 11, 2; 3, 106, 1; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2:

    vias,

    Luc. 2, 439:

    C. Cato contionatus est, comitia haberi non siturum, si, etc.,

    to be held, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6:

    senatum,

    id. ib. 2, 13, 3; id. Fam. 1, 4, 1; Caes. B. C. 1, 2, 1:

    concilia,

    id. B. G. 5, 53, 4:

    contionem,

    Cic. Att. 4, 1, 6:

    censum,

    id. Verr. 2, 2, 55, § 138:

    delectum (militum),

    id. Phil. 5, 12, 31; id. Fam. 15, 1 fin.; Caes. B. G. 6, 1;

    v. delectus: ludos,

    Suet. Rhet. 1:

    sermonem,

    Cic. Tusc. 1, 24, 57; cf.:

    orationem,

    to deliver, id. Rep. 1, 46:

    multis verbis ultro citroque habitis,

    id. ib. 6, 9 fin.:

    disputationem,

    id. ib. 1, 7; Caes. B. G. 5, 30, 1:

    dialogum,

    Cic. Att. 2, 9, 1:

    verba,

    id. de Or. 2, 47, 190:

    querelam de aliquo apud aliquem,

    id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2:

    controversiam de fundo cum aliquo,

    id. Fam. 13, 69, 2 et saep.:

    deinde adventus in Syriam primus equitatus habuit interitum,

    caused, occasioned, Cic. Prov. Cons. 4, 9; cf. id. Div. 2, 46, 96:

    latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt,

    Caes. B. G. 6, 23, 6.—
    L.
    Habere in animo (or simply animo), with an objectclause, to have in mind, to intend, to be disposed, inclined to do any thing (=propositum habere, constituisse, decrevisse):

    istum exheredare in animo habebat,

    Cic. Rosc. Am. 18, 52; id. Att. 1, 17, 11:

    hoc (flumen) neque ipse transire in animo habebat neque hostes transituros existimabat,

    Caes. B. G. 6, 7, 5:

    neque bello eum invadere animo habuit,

    Liv. 44, 25, 1 dub (al. in animo), v. Drak. ad h. l.—
    M.
    Habere sibi or secum aliquid, to keep to one's self (lit. and trop.):

    clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47:

    per vindicationem his verbis legamus: DO LEGO, CAPITO, SUMITO, SIBI HABETO,

    Ulp. Fragm. 24, 3; cf. ib. § 5; Gai. Inst. 2, 209.—So the formula used in divorces:

    res tuas tibi habeas or habe,

    Plaut. Am. 3, 2, 47; Sen. Suas. 1, § 7:

    illam suam suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis,

    Cic. Phil. 2, 28, 69. —Comic. transf.:

    apage sis amor: tuas tibi res habeto,

    Plaut. Trin. 2, 1, 32.— Trop.:

    secreto hoc audi, tecum habeto, ne Apellae quidem liberto tuo dixeris,

    Cic. Fam. 7, 25, 2:

    verum haec tu tecum habeto,

    id. Att. 4, 15, 6.—
    N.
    Of a sweetheart, to have, to possess, enjoy:

    postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit,

    Verg. E. 1, 31; Tib. 1, 2, 65; Prop. 3, 8 (4, 7), 22:

    duxi, habui scortum,

    Plaut. Bacch. 4, 10, 6; Ter. And. 1, 1, 58: cum esset objectum, habere eum Laida;

    habeo, inquit, non habeor a Laide,

    Cic. Fam. 9, 26, 2.—
    O.
    Gladiatorial t. t., of a wounded combatant: hoc habet or habet, he has that (i. e. that stroke), he is hit:

    desuper altus equo graviter ferit atque ita fatur: Hoc habet,

    Verg. A. 12, 296; Prud. Psych. 53.—
    2.
    Transf.:

    hoc habet: reperi, qui senem ducerem,

    Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Rud. 4, 4, 99: egomet continuo mecum;

    Certe captus est! Habet!

    Ter. And. 1, 1, 56 (id est vulneratus est. Habet enim qui percussus est: et proprie de gladiatoribus dicitur, Don.).—Hence: hăbĭtus, a, um, P. a., held or kept in a certain condition, state, humor (ante-class.).
    A.
    In gen.
    1.
    Lit.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11; v. in the foll.—
    2.
    Trop.:

    ut patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras (lites) dabit,

    Ter. Heaut. 2, 4, 22.—
    B.
    In partic., physically, well kept, well conditioned, fleshy, corpulent:

    corpulentior videre atque habitior,

    Plaut. Ep. 1, 1, 8:

    si qua (virgo) est habitior paulo, pugilem esse aiunt, deducunt cibum,

    Ter. Eun. 2, 3, 23: (censores) equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum viderunt, etc., Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > habeo

  • 17 imbuo

    imbŭo ( inb-), ŭi, ūtum, 3, v. a. [in- and root biv-; cf. bibo, and Gr. pinô], to wet, moisten, dip, tinge, touch, etc. (class.; cf.: inficio, infusco).
    I.
    Lit.:

    liquoribus lanam,

    Col. 9, 14, 15: tapetes, quos concha purpura imbuens venenavit, Cn. Matius ap. Gell. 20, 9, 3:

    cados amurca,

    Plin. 15, 8, 8, § 33:

    guttura lacte,

    Ov. Ib. 131:

    imbuti sanguine gladii legionum vel madefacti potius,

    wet, or rather dripping with blood, Cic. Phil. 14, 3, 6:

    sanguis novus imbuit arma,

    Verg. A. 7, 554:

    sanguine manus,

    Vell. 2, 20, 1:

    vestis imbuta sanguine,

    Ov. M. 9, 153:

    munus tabo imbutum,

    Hor. Epod. 5, 65:

    tela imbuta veneno,

    Ov. Tr. 4, 1, 77:

    oscula, quae Venus Quinta parte sui nectaris imbuit,

    Hor. C. 1, 13, 16:

    odore imbuta Testa,

    id. Ep. 1, 2, 69.—With Gr. acc.:

    alium quae sunt inbuta colorem,

    Lucr. 2, 734 Munro.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fill, tinge, stain, taint, infect, imbue, imbrue with any thing (esp. freq. in part. perf.): morte manus, Att. ap. Non. 521, 8; cf.:

    gladium scelere,

    Cic. Phil. 5, 7, 20:

    talibus promissis aures militum,

    Curt. 4, 10, 17:

    militum sanguine manus,

    id. 3, 8, 5.—
    (β).
    In part. perf.:

    aliqua humanitate imbuti,

    Varr. R. R. 1, 17, 4; cf.:

    religione imbuti,

    Cic. Div. 1, 42, 93:

    imbutus admiratione,

    Liv. 21, 39, 7:

    legiones favore Othonis,

    Tac. H. 2, 85:

    miles longo Caesarum sacramento,

    id. ib. 1, 5:

    imbuti et infecti Romanis delenimentis,

    Liv. 40, 11, 3:

    imbutus alicujus consiliis,

    id. 42, 26, 8:

    hac ille crudelitate imbutus,

    Cic. Phil. 3, 3, 4:

    superstitione,

    id. Fin. 1, 18, 60:

    sociale bellum macula sceleris imbutum,

    id. Font. 14, 31:

    colonorum caede imbutis armis,

    Liv. 4, 31, 7:

    imbutae caede manus,

    Ov. A. A. 2, 714:

    imbutae praeda manus,

    Tac. A. 1, 36.—
    B.
    In partic.
    1.
    To inspire or impress early, to accustom, inure, initiate, instruct, imbue:

    his ego de artibus gratiam facio, ne colas, ne inbuas eis tuom ingenium,

    Plaut. Trin. 2, 2, 17:

    quibus ille studiis ab ineunte aetate se imbuerat,

    Cic. Deiot. 10, 28; cf.:

    animum tenerum opinionibus,

    id. Att. 14, 13, B, 4:

    variis erroribus,

    id. Tusc. 3, 1, 2:

    adulescentuli castrensibus stipendiis imbuebantur,

    Plin. Ep. 8, 14, 5:

    liberaliter educatos servilibus vitiis imbuisse,

    Liv. 26, 2, 11:

    nemo est tam immanis, cujus mentem non imbuerit deorum opinio,

    Cic. Tusc. 1, 13, 30; cf.:

    ea pietate omnium pectora imbuerat, ut, etc.,

    Liv. 1, 21, 1:

    inter novitatem successoris, quae noscendis prius quam agendis rebus inbuenda sit,

    id. 41, 15, 8:

    imbuendis sociis ad officia legum,

    Tac. A. 12, 32:

    nec quicquam prius imbuuntur quam contemnere deos,

    id. H. 5, 5:

    qui honestis sermonibus aures imperatoris imbuant,

    id. ib. 4, 7; id. Or. 29; 31:

    optume cum domito juvencus imbuitur,

    is trained to labor, Plin. 8, 45, 70, § 180.—
    2.
    To do any thing for the first time, explore, essay, set the example ( poet.):

    illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten,

    was the first to navigate, Cat. 64, 11:

    terras vomere,

    to plough first, Ov. Tr. 3, 11, 52; Val. Fl. 1, 69:

    phialam nectare,

    to fill first, Mart. 8, 51, 17: bellum sanguine, to initiate, i. e. to begin, Verg. A. 7, 542; cf. ib. 554:

    juvenem primo Hymenaeo (conjux),

    Sil. 3, 65:

    imbuis exemplum primae tu, Romule, palmae,

    begin, set the example, Prop. 4 (5), 10, 5:

    opus,

    Ov. A. A. 1, 654.—
    3.
    Esp. in part. perf., somewhat instructed, imbued, initiated, trained:

    nos ita a majoribus instituti atque imbuti sumus, ut. etc.,

    Cic. Phil. 10, 10, 20; cf.:

    et doctrina liberaliter institutus et aliquo jam imbutus usu,

    id. de Or. 2, 39, 162:

    parentum praeceptis imbuti,

    id. Off. 1, 32, 118: imbutus rudimentis militiae, Vell. 2, 129, 2; cf.:

    imbutum jam a juventa certaminibus plebeiis,

    Liv. 5, 2, 13:

    cognitiones verborum, quibus imbuti sumus,

    Cic. Fin. 2, 5, 16:

    dialecticis imbutus,

    id. Tusc. 1, 7, 14; cf.:

    litteris saltem leviter imbutus,

    Quint. 1, 2, 16:

    quasi non perfectum litteris sed imbutum,

    Suet. Gramm. 4:

    (verna) Litterulis Graecis imbutus,

    Hor. Ep. 2, 2, 7:

    ad quam (legem) non docti, sed facti, non instituti, sed imbuti sumus,

    Cic. Mil. 4, 10;

    so opp. instructus: elementis studiorum etsi non instructus, at certe imbutus,

    Tac. Or. 19.— Poet.:

    aurea pavonum ridenti imbuta lepore saecla,

    endued, Lucr. 2, 502 Munro (dub.; v. Lachm. Lucr. 2, p. 102).

    Lewis & Short latin dictionary > imbuo

  • 18 inbuo

    imbŭo ( inb-), ŭi, ūtum, 3, v. a. [in- and root biv-; cf. bibo, and Gr. pinô], to wet, moisten, dip, tinge, touch, etc. (class.; cf.: inficio, infusco).
    I.
    Lit.:

    liquoribus lanam,

    Col. 9, 14, 15: tapetes, quos concha purpura imbuens venenavit, Cn. Matius ap. Gell. 20, 9, 3:

    cados amurca,

    Plin. 15, 8, 8, § 33:

    guttura lacte,

    Ov. Ib. 131:

    imbuti sanguine gladii legionum vel madefacti potius,

    wet, or rather dripping with blood, Cic. Phil. 14, 3, 6:

    sanguis novus imbuit arma,

    Verg. A. 7, 554:

    sanguine manus,

    Vell. 2, 20, 1:

    vestis imbuta sanguine,

    Ov. M. 9, 153:

    munus tabo imbutum,

    Hor. Epod. 5, 65:

    tela imbuta veneno,

    Ov. Tr. 4, 1, 77:

    oscula, quae Venus Quinta parte sui nectaris imbuit,

    Hor. C. 1, 13, 16:

    odore imbuta Testa,

    id. Ep. 1, 2, 69.—With Gr. acc.:

    alium quae sunt inbuta colorem,

    Lucr. 2, 734 Munro.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fill, tinge, stain, taint, infect, imbue, imbrue with any thing (esp. freq. in part. perf.): morte manus, Att. ap. Non. 521, 8; cf.:

    gladium scelere,

    Cic. Phil. 5, 7, 20:

    talibus promissis aures militum,

    Curt. 4, 10, 17:

    militum sanguine manus,

    id. 3, 8, 5.—
    (β).
    In part. perf.:

    aliqua humanitate imbuti,

    Varr. R. R. 1, 17, 4; cf.:

    religione imbuti,

    Cic. Div. 1, 42, 93:

    imbutus admiratione,

    Liv. 21, 39, 7:

    legiones favore Othonis,

    Tac. H. 2, 85:

    miles longo Caesarum sacramento,

    id. ib. 1, 5:

    imbuti et infecti Romanis delenimentis,

    Liv. 40, 11, 3:

    imbutus alicujus consiliis,

    id. 42, 26, 8:

    hac ille crudelitate imbutus,

    Cic. Phil. 3, 3, 4:

    superstitione,

    id. Fin. 1, 18, 60:

    sociale bellum macula sceleris imbutum,

    id. Font. 14, 31:

    colonorum caede imbutis armis,

    Liv. 4, 31, 7:

    imbutae caede manus,

    Ov. A. A. 2, 714:

    imbutae praeda manus,

    Tac. A. 1, 36.—
    B.
    In partic.
    1.
    To inspire or impress early, to accustom, inure, initiate, instruct, imbue:

    his ego de artibus gratiam facio, ne colas, ne inbuas eis tuom ingenium,

    Plaut. Trin. 2, 2, 17:

    quibus ille studiis ab ineunte aetate se imbuerat,

    Cic. Deiot. 10, 28; cf.:

    animum tenerum opinionibus,

    id. Att. 14, 13, B, 4:

    variis erroribus,

    id. Tusc. 3, 1, 2:

    adulescentuli castrensibus stipendiis imbuebantur,

    Plin. Ep. 8, 14, 5:

    liberaliter educatos servilibus vitiis imbuisse,

    Liv. 26, 2, 11:

    nemo est tam immanis, cujus mentem non imbuerit deorum opinio,

    Cic. Tusc. 1, 13, 30; cf.:

    ea pietate omnium pectora imbuerat, ut, etc.,

    Liv. 1, 21, 1:

    inter novitatem successoris, quae noscendis prius quam agendis rebus inbuenda sit,

    id. 41, 15, 8:

    imbuendis sociis ad officia legum,

    Tac. A. 12, 32:

    nec quicquam prius imbuuntur quam contemnere deos,

    id. H. 5, 5:

    qui honestis sermonibus aures imperatoris imbuant,

    id. ib. 4, 7; id. Or. 29; 31:

    optume cum domito juvencus imbuitur,

    is trained to labor, Plin. 8, 45, 70, § 180.—
    2.
    To do any thing for the first time, explore, essay, set the example ( poet.):

    illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten,

    was the first to navigate, Cat. 64, 11:

    terras vomere,

    to plough first, Ov. Tr. 3, 11, 52; Val. Fl. 1, 69:

    phialam nectare,

    to fill first, Mart. 8, 51, 17: bellum sanguine, to initiate, i. e. to begin, Verg. A. 7, 542; cf. ib. 554:

    juvenem primo Hymenaeo (conjux),

    Sil. 3, 65:

    imbuis exemplum primae tu, Romule, palmae,

    begin, set the example, Prop. 4 (5), 10, 5:

    opus,

    Ov. A. A. 1, 654.—
    3.
    Esp. in part. perf., somewhat instructed, imbued, initiated, trained:

    nos ita a majoribus instituti atque imbuti sumus, ut. etc.,

    Cic. Phil. 10, 10, 20; cf.:

    et doctrina liberaliter institutus et aliquo jam imbutus usu,

    id. de Or. 2, 39, 162:

    parentum praeceptis imbuti,

    id. Off. 1, 32, 118: imbutus rudimentis militiae, Vell. 2, 129, 2; cf.:

    imbutum jam a juventa certaminibus plebeiis,

    Liv. 5, 2, 13:

    cognitiones verborum, quibus imbuti sumus,

    Cic. Fin. 2, 5, 16:

    dialecticis imbutus,

    id. Tusc. 1, 7, 14; cf.:

    litteris saltem leviter imbutus,

    Quint. 1, 2, 16:

    quasi non perfectum litteris sed imbutum,

    Suet. Gramm. 4:

    (verna) Litterulis Graecis imbutus,

    Hor. Ep. 2, 2, 7:

    ad quam (legem) non docti, sed facti, non instituti, sed imbuti sumus,

    Cic. Mil. 4, 10;

    so opp. instructus: elementis studiorum etsi non instructus, at certe imbutus,

    Tac. Or. 19.— Poet.:

    aurea pavonum ridenti imbuta lepore saecla,

    endued, Lucr. 2, 502 Munro (dub.; v. Lachm. Lucr. 2, p. 102).

    Lewis & Short latin dictionary > inbuo

  • 19 adhibeo

    ad-hibeo, buī, bitum, ēre [ habeo ]
    1) прилагать, прикладывать, класть ( medicamina vulneri T)
    2) обнимать, обхватывать
    4) прибавлять, присоединять (aliquid alicui rei или ad aliquid C etc.)
    5) прилагать (curam, diligentiam in omnem rem C)
    a. animum и animos ad aliquid C — обратить внимание на что-л.
    animos adhibete V, O — заметьте, примите во внимание
    a. memoriam rei Nep — помнить что-л.
    6)
    а) употреблять (vestem ad ornatum C; potionem, cibum C); применять, проявлять (saevitiam in aliquem, severitatem in aliquo, officium erga aliquem, reverentiam adversus aliquem C)
    alicui rei vim a. H — применить к чему-л. силу (насилие), но тж. силой проводить в жизнь (non modo licentiam alicui rei permittere, sed vim a. T)
    nullum dolum malum consilio a. Ptне замышлять ничего дурного
    б) пускать в ход (remedia morbis C; aegro medicinam C)
    8) призывать (testem aliquem in auxilium Just; aliquem ad и in consilium Cs, C); привлекать (aliquem ad deliberationem C, Cs); приглашать (aliquem ad convivium C или convivio L)
    9) доставлять (voluptates, consolationem alicui C); оказывать ( alicui honores C); приносить ( odores ad deos C); добавлять ( nasturcium ad panem C)
    10) обращаться, поступать (aliquem liberaliter, severius a. C)

    Латинско-русский словарь > adhibeo

  • 20 perliberaliter

    2) весьма милостиво, весьма благосклонно C

    Латинско-русский словарь > perliberaliter

См. также в других словарях:

  • MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PEREGRINUS — I. PEREGRINUS Consul cum Aemiliano, an. Urb. Cond. 99. II. PEREGRINUS Guilielmus, vide ibi. III. PEREGRINUS Landenbergius, ab Albesto Imperatore Underwaldiis praefectus impositus, Henricô Melchtaliô duriter habitô, quippe cui oculos eruit,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Johann Salomo Semler — (December 18, 1725 ndash;March 14, 1791), was a German church historian and biblical commentator. Youth and Education He was born at Saalfeld in Thuringia, the son of a poor clergyman. He grew up in pietistic surroundings, which powerfully… …   Wikipedia

  • Dassov — Theodor Dassov, auch: Theodorus Dassovius, Theodor Dassow, (* 27. Februar 1648 in Hamburg; † 6. Januar 1721 in Rendsburg) war ein deutscher Sprachwissenschaftler und evangelischer Theologe. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werkauswahl 3 Literatur …   Deutsch Wikipedia

  • Liberale Theologie — ist eine im 19. Jahrhundert beginnende, breite (aber in sich nicht einheitliche) theologische Strömung vor allem im evangelischen Christentum. Inhaltsverzeichnis 1 Konzeption 2 Kritik 3 Bekannte Vertreter liberaler Theologie …   Deutsch Wikipedia

  • Theodor Dassov — Theodor Dassov, auch: Theodorus Dassovius, Theodor Dassow, (* 27. Februar 1648 in Hamburg; † 6. Januar 1721 in Rendsburg) war ein deutscher Sprachwissenschaftler und evangelischer Theologe. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werkauswahl …   Deutsch Wikipedia

  • Theodor Dassow — Theodor Dassov, auch: Theodorus Dassovius, Theodor Dassow, (* 27. Februar 1648 in Hamburg; † 6. Januar 1721 in Rendsburg) war ein deutscher Sprachwissenschaftler und evangelischer Theologe. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werkauswahl 3 Literatur …   Deutsch Wikipedia

  • Theodorus Dassovius — Theodor Dassov, auch: Theodorus Dassovius, Theodor Dassow, (* 27. Februar 1648 in Hamburg; † 6. Januar 1721 in Rendsburg) war ein deutscher Sprachwissenschaftler und evangelischer Theologe. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werkauswahl 3 Literatur …   Deutsch Wikipedia

  • Veitskirche (Flein) — Veitskirche in Flein Portal der Veitskirche …   Deutsch Wikipedia

  • 1529 en littérature — Années : 1526 1527 1528  1529  1530 1531 1532 Décennies : 1490 1500 1510  1520  1530 1540 1550 Siècles : XVe siècle  XVIe siècle&# …   Wikipédia en Français

  • Alexandre De Villedieu — Alexandre de Villedieu, ou Alexander de Villa Dei en latin, né à vers 1175 à Villedieu en Normandie et mort en 1240, est un poète et grammairien français. Alexandre de Villedieu a tenu école à Paris avec Rodolphe et Yson. Il a composé en 1209,… …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»