Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

convivium

  • 1 convivium

    convīvium, iī, n. (con u. vivo), das gesellige Zusammenleben = die Gesellschaft geladener Gäste (convivae), gew. mit einem gemeinsamen Mahle (cena, epulae) verbunden, die Tischgesellschaft, das Gastmahl, der Schmaus, I) eig.: circuli conviviaque, convivia et circuli, Liv. (s. Drak. Liv. 34, 61, 4): convivia, comissationes, cantus, symphoniae, Cic.: c. et comissationes, convivia comissationesque, Liv.: convivia et epulae, Gastgebot u. Tafel, Tac. – apparatus convivii, Eutr.: dominus convivii (der Veranstalter der G., der Gastgeber, Wirt), Gell.: conditores instructoresque convivii, Cic. – quasi aliquod Lapitharum aut Centaurorum c., Cic.: convivia magistratuum, Cic. – c. amplum, Suet.: c. nimis artum, Hor.: c. delicatum, Cic.: domesticum, Suet.: familiare, Suet. u. Gell.: frequens, Suet.: grande, Quint.: hesternum, Cic.: omnibus rebus instructum et paratum, Cic.: intempestivum, Curt.: iucundum et gratum, Cic.: lautum od. lautius, Plin. u. Suet.: luxuriosum, Quint.: moderatum atque honestum, Cic.: nocturnum, Cic.: plenum, Suet.: publicum, Cic.: convivia publica et privata, Plin.: c. pudicum et sobrium, Cic.: sollemne, Suet.: sumptuosum, Mart.: sumptuosius, Vopisc.: tempestivum, Cic. u. Suet.: sollemne et tempestivum, Curt.: turpe, Cic. – abducere alqam statim e convivio, Suet., extra convivium, Sen. rhet. – accipere alqm convivio, Cic.: accipere se mutuis conviviis, Auct. itin. Alex.: iam accubare in convivio, Nep.: adhibere alqm convivio od. in convivium, Caes. u. Cic.: agitare convivium sine talis domi, Plaut.: agitare hoc convivium vino et sermone suavi, Plaut.: agitare convivia et ampla et assidua, Suet.: antiquā ut consuetudine agitarem inter vos libere convivium, Ter.: agitare convivium regium conchis omnium generum etc., Fronto de fer. Als. 3. p. 224, 16 N.: convivium apparare opipare, Cic., de die, Curt., semel toto in anno, Mart.: arcessere alqam in convivium, Ter.: mihi carendum est conviviis, Cic.: celebrare convivium, s. celebro no. a, β: cenare pleno convivio, Sen. rhet.: comparare alci convivium, Val. Max.: comparare convivium magnifice et ornate, Cic.: concelebrare convivia et passim et tributim, Q. Cic.: deserere repente convivium, Suet.: dimittere convivium, Liv.: discedere de convivio, Cic.: ducere uxorem in convivium, Nep.: egredi ex convivio, Liv.: in convivio esse, Ter.: exornare parum scite convivium, Sall.: exstruitur magnifico apparatu convivium, Sen. rhet.: facere sumptuose lauta convivia, Catull.: convivia coetusque fieri vetabant, Val. Max.: habere convivium in foro, Sen. rhet., od. natali die suo, Plin.: habere inter se iucunda convivia, Iustin.: inire convivium publicum, Cic., idem convivium, Liv.: instruere convivium non sumptuose, Lact., od. barbarā opulentiā, Curt.: interesse in convivio, Cic.: invitare alqm ad convivium, Ambros.: mittere (aufheben) convivium, Liv.: ornare magnifice splendideque convivium, Cic.: ornare et apparare convivium, Cic.: parare convivium, Verg.: praebere convivia sumptuosiora, Vopisc.: producere convivium vario sermone ad multam noctem, Cic.: protrahere saepe cum alqo convivia in primam lucem, Cic.: reddere se convivio, Liv.: redire in convivium, Curt.: reducere alqm rursus in convivium (Ggstz. abducere alqm e triclinio in cubiculum), Suet.: relinquere convivium, Liv.: renuere nullum convivium, Cic.: rogare alqm ad convivium, Iustin.: solvere convivium, Liv.: sordet convivium inopiā, ist ärmlich, Favorin. fr.: subtrahere se convivio maturius propter metum, Val. Max.: trahere convivium tantā comitate, Plin. ep.: tollere convivium, Plaut.: post transacta convivia, Sen.: protinus eversae turbant convivia mensae, Ov.: venire in convivium, Cic.: versari in conviviis, Cic. – II) meton., die Tischgesellschaft = die Tischgäste, Gäste (convivae), nequitiam vinosa tuam convivia narrant, Ov.: tota convivia interemere (fungi suilli), Plin.: c. nuptiale, die Hochzeitsgäste, Apul. u. Amm. – / Cic. Vat. 31. Hor. ep. 1, 5, 29. Prop. 4, 6, 71. Tac. ann. 3, 9 u. 15, 30 gehören bei richtiger Erklärung zu no. I.

    lateinisch-deutsches > convivium

  • 2 convivium

    convīvium, iī, n. (con u. vivo), das gesellige Zusammenleben = die Gesellschaft geladener Gäste (convivae), gew. mit einem gemeinsamen Mahle (cena, epulae) verbunden, die Tischgesellschaft, das Gastmahl, der Schmaus, I) eig.: circuli conviviaque, convivia et circuli, Liv. (s. Drak. Liv. 34, 61, 4): convivia, comissationes, cantus, symphoniae, Cic.: c. et comissationes, convivia comissationesque, Liv.: convivia et epulae, Gastgebot u. Tafel, Tac. – apparatus convivii, Eutr.: dominus convivii (der Veranstalter der G., der Gastgeber, Wirt), Gell.: conditores instructoresque convivii, Cic. – quasi aliquod Lapitharum aut Centaurorum c., Cic.: convivia magistratuum, Cic. – c. amplum, Suet.: c. nimis artum, Hor.: c. delicatum, Cic.: domesticum, Suet.: familiare, Suet. u. Gell.: frequens, Suet.: grande, Quint.: hesternum, Cic.: omnibus rebus instructum et paratum, Cic.: intempestivum, Curt.: iucundum et gratum, Cic.: lautum od. lautius, Plin. u. Suet.: luxuriosum, Quint.: moderatum atque honestum, Cic.: nocturnum, Cic.: plenum, Suet.: publicum, Cic.: convivia publica et privata, Plin.: c. pudicum et sobrium, Cic.: sollemne, Suet.: sumptuosum, Mart.: sumptuosius, Vopisc.: tempestivum, Cic. u. Suet.: sollemne et tempestivum, Curt.: turpe, Cic. – abducere alqam statim e convivio, Suet., extra convivium, Sen. rhet. – accipere alqm
    ————
    convivio, Cic.: accipere se mutuis conviviis, Auct. itin. Alex.: iam accubare in convivio, Nep.: adhibere alqm convivio od. in convivium, Caes. u. Cic.: agitare convivium sine talis domi, Plaut.: agitare hoc convivium vino et sermone suavi, Plaut.: agitare convivia et ampla et assidua, Suet.: antiquā ut consuetudine agitarem inter vos libere convivium, Ter.: agitare convivium regium conchis omnium generum etc., Fronto de fer. Als. 3. p. 224, 16 N.: convivium apparare opipare, Cic., de die, Curt., semel toto in anno, Mart.: arcessere alqam in convivium, Ter.: mihi carendum est conviviis, Cic.: celebrare convivium, s. celebro no. a, β: cenare pleno convivio, Sen. rhet.: comparare alci convivium, Val. Max.: comparare convivium magnifice et ornate, Cic.: concelebrare convivia et passim et tributim, Q. Cic.: deserere repente convivium, Suet.: dimittere convivium, Liv.: discedere de convivio, Cic.: ducere uxorem in convivium, Nep.: egredi ex convivio, Liv.: in convivio esse, Ter.: exornare parum scite convivium, Sall.: exstruitur magnifico apparatu convivium, Sen. rhet.: facere sumptuose lauta convivia, Catull.: convivia coetusque fieri vetabant, Val. Max.: habere convivium in foro, Sen. rhet., od. natali die suo, Plin.: habere inter se iucunda convivia, Iustin.: inire convivium publicum, Cic., idem convivium, Liv.: instruere convivium non sumptuose, Lact., od. barbarā opulentiā, Curt.: interesse in convivio,
    ————
    Cic.: invitare alqm ad convivium, Ambros.: mittere (aufheben) convivium, Liv.: ornare magnifice splendideque convivium, Cic.: ornare et apparare convivium, Cic.: parare convivium, Verg.: praebere convivia sumptuosiora, Vopisc.: producere convivium vario sermone ad multam noctem, Cic.: protrahere saepe cum alqo convivia in primam lucem, Cic.: reddere se convivio, Liv.: redire in convivium, Curt.: reducere alqm rursus in convivium (Ggstz. abducere alqm e triclinio in cubiculum), Suet.: relinquere convivium, Liv.: renuere nullum convivium, Cic.: rogare alqm ad convivium, Iustin.: solvere convivium, Liv.: sordet convivium inopiā, ist ärmlich, Favorin. fr.: subtrahere se convivio maturius propter metum, Val. Max.: trahere convivium tantā comitate, Plin. ep.: tollere convivium, Plaut.: post transacta convivia, Sen.: protinus eversae turbant convivia mensae, Ov.: venire in convivium, Cic.: versari in conviviis, Cic. – II) meton., die Tischgesellschaft = die Tischgäste, Gäste (convivae), nequitiam vinosa tuam convivia narrant, Ov.: tota convivia interemere (fungi suilli), Plin.: c. nuptiale, die Hochzeitsgäste, Apul. u. Amm. – Cic. Vat. 31. Hor. ep. 1, 5, 29. Prop. 4, 6, 71. Tac. ann. 3, 9 u. 15, 30 gehören bei richtiger Erklärung zu no. I.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > convivium

  • 3 convivium

    convivium convivium, i n пир, пиршество

    Латинско-русский словарь > convivium

  • 4 convivium

    convīvium, ī n. [ convivo ]
    1) пир, пиршество, званый обед (familiare Su, AG; amplum Su; sumptuosum M)
    2) (= convivae) застольное общество, гости O PM

    Латинско-русский словарь > convivium

  • 5 convīvium

        convīvium ī, n    [com-+VIV-], a meal in company, social feast, entertainment, banquet: egit vitam in conviviis, T.: muliebria: ornare: in convivio saltare: Mutua convivia, V.: capilli propter convivia pexi, for company, Iu.— Guests at table: vinosa, O.
    * * *
    banquet/feast/dinner party; guests/people at party; dining-club; living together

    Latin-English dictionary > convīvium

  • 6 convivium

    con-vīvĭum, ii, n. [vivo]; lit., a living together; hence, a meal in company, a social feast, entertainment, banquet (freq. and class.):

    bene majores nostri accubitionem epularem amicorum, quia vitae conjunctionem haberet, convivium nominarunt, melius quam Graeci, qui hoc idem tum compotationem tum concenationem vocant,

    Cic. Sen. 13, 45:

    domi agitare,

    Plaut. Mil. 2, 2, 10:

    strategum te facio huic convivio,

    id. Stich. 5, 4, 20:

    sublatum'st convivium,

    id. Men. 3, 1, 19:

    Rhodium tangere in convivio,

    Ter. Eun. 3, 1, 30:

    suam egit semper vitam in otio, in conviviis,

    id. Ad. 5, 4, 9; 5, 9, 8; id. Hec. 1, 2, 18; Lucr. 4, 1131:

    dominum cum togā pullā (videre) ante convivium,

    Cic. Vat. 13, 31:

    ornare splendide convivium,

    id. Quint. 30, 93; id. Verr. 2, 4, 20, § 44; Cat. 47, 5; Verg. G. 1, 301:

    nos convivia cantamus,

    Hor. C. 1, 6, 17; id. Epod. 11, 8; id. Ep. 1, 5 29; Prop. 4 (5), 6, 71; Tac. A. 3, 9; 15, 30.—
    II.
    Concr., company at table, guests ( = convivae):

    nequitiam vinosa tuam convivia narrant,

    Ov. Am. 3, 1, 17; Sen. Tranq. 1, 8; Petr. 109, 5; Plin. 22, 23, 47. § 96; 28, 2, 5, § 27; Stat. S. 3, 1, 77.

    Lewis & Short latin dictionary > convivium

  • 7 convivium

    пир (Paul. I, 21 § 14. 1. 4. C. 1, 11. 1. 10 C. Th. 15, 7)

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > convivium

  • 8 convivium

    , i n
      пир

    Dictionary Latin-Russian new > convivium

  • 9 circumpotatio

    = convivium (L. XII tab. X. 6).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > circumpotatio

  • 10 celebro

    celebro, āvī, ātum, āre (celeber), 1) zahlreich oder oft besuchen, -betreten, durch zahlreichen Besuch beleben,

    a) eine Örtlichkeit oder Person u. dgl., domum alcis, Cic.: vestibulum, Cic.: templa, Plin. ep.: viam, Cic.: senectutem alcis celebrare et ornare, Cic.: similis et frequentia et plausus me usque ad Capitolium celebravit, begleitete mich aufs K., Cic.: in urbe clandestini coetus celebrabant (Agrippam), in Rom drängten sich heimlich Zirkel um ihn, Tac. – m. dopp. Acc., cel. alqm magistratum, Tibull. 1, 4, 75. – m. Ang. womit? wodurch? sepulcrum hominum conventu epulisque, Cic.: litora ludis, Verg.: cuius litteris, famā, nuntiis celebrantur aures cotidie meae novis nominibus gentium, werden erfüllt mit usw., Cic.: cel. iuvenes multo sermone, sich mit jungen Leuten häufig in

    Gespräche einlassen, Tibull. – m. Ang. von wem? quam multā madidae celebrantur arundine fossae, Ov. trist. 5, 6, 37: Tagus auriferis arenis celebratur, im T. findet sich häufig Goldsand, Plin. 4, 115. – b) eine Versammlung, Festlichkeit u. dgl. durch zahlreichen Besuch, durch Festlichkeit, Gesang usw. beleben, ihr zahlreich beiwohnen, sie fleißig-, festlich begehen, verherrlichen, übh. im weitern Kreise feiern, begehen, coetus, sich zahlreich versammeln, Cic. poët. u. Verg.: convivium, Liv.: festos dies ludorum, Cic.: orgia, Catull.: nuptias, Liv.: diem natalem, Tac.: natalem suum, natalem alcis, Plin. ep. u. Suet. – m. Ang. wie? durch Advv., comiter regis convivium, Liv.: festos et sollemnes dies profusissime, non numquam tantum ioculariter, Suet. – m. Ang. wem? Aesculapio et Minervae ludos, Curt. – m. Abl. (wodurch? womit?), frequentiā urbanā actiones, Liv.: contiones suas cantorum convicio, Cic.: funus omni apparatu atque honore, Curt.: epulas cantu, Liv.: epulas vino largius, Liv.: dapes festumque canendo, Ov.: natalem dei ludis, Ov.: celebratur omnium sermone laetitiāque convivium, Cic. (u. so tu quoque velim inquiras, quā laetitiā, quo lusu apud me celebratum hesternum convivium sit, Cic.): quatridui supplicatione publicum gaudium privatis studiis celebratum est, wurde unter lebhafter Teilnahme der Bürger durch ein viertägiges Dankfest gefeiert, Liv. – ganz absol., im Zshg., publice a Syracusanis in gymnasio totā celebrante Siciliā (unter feierlichem Geleite von ganz S.) sepultus est, Nep.: is funus imperatoris in castris celebrantibus cum exercitu Beneventanis fecit, Liv. – 2) in Rede u. Schrift im Publikum, in weitem Kreise verbreiten, allgemein bekannt machen, a) übh.: quibus in locis factum esse consulem Murenam nuntii litteraeque celebrassent, Cic. – m. Ang. wodurch? laudes alcis litteris, Cic.: quod omnium accusatorum non criminibus, sed vocibus maledictisque celebratum est, Cic. – b) insbes., rühmend bekannt machen, rühmen, preisen, verherrlichen (Ggstz. obscurare), egressum alcis ornare atque celebrare, Cic.: cel. alqd in maius, von etw. zu viel Aufhebens machen, Sall. u. Liv. – m. dopp. Acc., alqm socium laborum, Tac.: alqam servatricem, Ov. – m. Ang. wo? legem omnibus contionibus, Liv.: alqd totā Graeciā, Nep. – m. Ang. wodurch? alqm od. alqd laudibus, Sen., magnis laudibus, Plin., miris laudibus, Plin.: nomen alcis scriptis, Cic.: alqd carminibus, besingen, Civ.: virum aut heroa lyrā vel acri tibiā, Hor.: nullā illustri laude celebrari, Cic. famā celebrari, Ov.: totā Graeciā famā celebrari, Nep. – 3) mit reger Teilnahme vornehmen, mit reger Teilnahme-, mit regem Eifer-, fleißig treiben, -betreiben, -ausüben, in vollen Gang bringen, zu heben suchen, oft anwenden, artes, Cic.: hoc ornatus genus in orationibus suis, Gell.: nec unum genus est divinationis publice privatimque celebratum, Cic.: quid operis aut negotii celebrans, Arnob.: celebrari de integro iurisdictio, kam wieder in vollen Gang, Liv.: postea celebratum id genus mortis, von vielen angewendet, Tac.: unde hic antiquissimus versus vice proverbii celebratus est, Gell. – m. Ang. wo? servorum vicatim celebratur totā urbe conscriptio, Cic.: apud Philonem etiam harum iam causarum cognitio exercitatioque celebratur, Cic. – u. m. Ang.wodurch? popularem potestatem lege populari, Liv.: inimicitiae saepe multis et in senatu et ad populum atrocibus celebratae certaminibus, Liv. – m. Ang. mit wem? durch cum m. Abl., cum alqo seria ac iocos, Liv. 1, 4, 9. – / Archaist. celebrassit = celebraverit Plaut. fr. bei Non. 134, 33.

    lateinisch-deutsches > celebro

  • 11 celebro

    celebro, āvī, ātum, āre (celeber), 1) zahlreich oder oft besuchen, -betreten, durch zahlreichen Besuch beleben,
    a) eine Örtlichkeit oder Person u. dgl., domum alcis, Cic.: vestibulum, Cic.: templa, Plin. ep.: viam, Cic.: senectutem alcis celebrare et ornare, Cic.: similis et frequentia et plausus me usque ad Capitolium celebravit, begleitete mich aufs K., Cic.: in urbe clandestini coetus celebrabant (Agrippam), in Rom drängten sich heimlich Zirkel um ihn, Tac. – m. dopp. Acc., cel. alqm magistratum, Tibull. 1, 4, 75. – m. Ang. womit? wodurch? sepulcrum hominum conventu epulisque, Cic.: litora ludis, Verg.: cuius litteris, famā, nuntiis celebrantur aures cotidie meae novis nominibus gentium, werden erfüllt mit usw., Cic.: cel. iuvenes multo sermone, sich mit jungen Leuten häufig in
    Gespräche einlassen, Tibull. – m. Ang. von wem? quam multā madidae celebrantur arundine fossae, Ov. trist. 5, 6, 37: Tagus auriferis arenis celebratur, im T. findet sich häufig Goldsand, Plin. 4, 115. – b) eine Versammlung, Festlichkeit u. dgl. durch zahlreichen Besuch, durch Festlichkeit, Gesang usw. beleben, ihr zahlreich beiwohnen, sie fleißig-, festlich begehen, verherrlichen, übh. im weitern Kreise feiern, begehen, coetus, sich zahlreich versammeln, Cic.
    ————
    poët. u. Verg.: convivium, Liv.: festos dies ludorum, Cic.: orgia, Catull.: nuptias, Liv.: diem natalem, Tac.: natalem suum, natalem alcis, Plin. ep. u. Suet. – m. Ang. wie? durch Advv., comiter regis convivium, Liv.: festos et sollemnes dies profusissime, non numquam tantum ioculariter, Suet. – m. Ang. wem? Aesculapio et Minervae ludos, Curt. – m. Abl. (wodurch? womit?), frequentiā urbanā actiones, Liv.: contiones suas cantorum convicio, Cic.: funus omni apparatu atque honore, Curt.: epulas cantu, Liv.: epulas vino largius, Liv.: dapes festumque canendo, Ov.: natalem dei ludis, Ov.: celebratur omnium sermone laetitiāque convivium, Cic. (u. so tu quoque velim inquiras, quā laetitiā, quo lusu apud me celebratum hesternum convivium sit, Cic.): quatridui supplicatione publicum gaudium privatis studiis celebratum est, wurde unter lebhafter Teilnahme der Bürger durch ein viertägiges Dankfest gefeiert, Liv. – ganz absol., im Zshg., publice a Syracusanis in gymnasio totā celebrante Siciliā (unter feierlichem Geleite von ganz S.) sepultus est, Nep.: is funus imperatoris in castris celebrantibus cum exercitu Beneventanis fecit, Liv. – 2) in Rede u. Schrift im Publikum, in weitem Kreise verbreiten, allgemein bekannt machen, a) übh.: quibus in locis factum esse consulem Murenam nuntii litteraeque celebrassent, Cic. – m. Ang. wodurch? laudes alcis litteris, Cic.: quod omnium accusatorum
    ————
    non criminibus, sed vocibus maledictisque celebratum est, Cic. – b) insbes., rühmend bekannt machen, rühmen, preisen, verherrlichen (Ggstz. obscurare), egressum alcis ornare atque celebrare, Cic.: cel. alqd in maius, von etw. zu viel Aufhebens machen, Sall. u. Liv. – m. dopp. Acc., alqm socium laborum, Tac.: alqam servatricem, Ov. – m. Ang. wo? legem omnibus contionibus, Liv.: alqd totā Graeciā, Nep. – m. Ang. wodurch? alqm od. alqd laudibus, Sen., magnis laudibus, Plin., miris laudibus, Plin.: nomen alcis scriptis, Cic.: alqd carminibus, besingen, Civ.: virum aut heroa lyrā vel acri tibiā, Hor.: nullā illustri laude celebrari, Cic. famā celebrari, Ov.: totā Graeciā famā celebrari, Nep. – 3) mit reger Teilnahme vornehmen, mit reger Teilnahme-, mit regem Eifer-, fleißig treiben, -betreiben, -ausüben, in vollen Gang bringen, zu heben suchen, oft anwenden, artes, Cic.: hoc ornatus genus in orationibus suis, Gell.: nec unum genus est divinationis publice privatimque celebratum, Cic.: quid operis aut negotii celebrans, Arnob.: celebrari de integro iurisdictio, kam wieder in vollen Gang, Liv.: postea celebratum id genus mortis, von vielen angewendet, Tac.: unde hic antiquissimus versus vice proverbii celebratus est, Gell. – m. Ang. wo? servorum vicatim celebratur totā urbe conscriptio, Cic.: apud Philonem etiam harum iam causarum cognitio exercitatioque celebratur, Cic. – u. m. Ang.
    ————
    wodurch? popularem potestatem lege populari, Liv.: inimicitiae saepe multis et in senatu et ad populum atrocibus celebratae certaminibus, Liv. – m. Ang. mit wem? durch cum m. Abl., cum alqo seria ac iocos, Liv. 1, 4, 9. – Archaist. celebrassit = celebraverit Plaut. fr. bei Non. 134, 33.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > celebro

  • 12 agito

    agito, āvī, ātum, āre (Intens. v. ago), mit Hast, Eifer in Bewegung setzen, hastig-, eifrig treiben, I) eig.: 1) vom Treiben der Tiere = antreiben, in Lauf setzen, hin- u. her-, herumtreiben, u. (bes. bei Dichtern) übh. treiben, lenken, a) übh.: iumentorum gregem ibi, Varr.: per ampla spatia urbis equos velut publicos signatis, quod dicitur, calceis, wie mit Extrapost jagen, Amm.: calcari quadrupedem advorsum clivum, Plaut.: currus ad flumina, Verg.: spumantem equum, Verg.: quadrigas, Varr. LL. u. Suet.: u. spatium agitandi (verst. equos), zu tummeln, Nep.: lanigeros greges hirtasque capellas, poet. für »halten«, Verg. – b) vom Jagen des Wildes usw. = vor sich her-, umhertreiben, jagen, hetzen (s. Drak. Liv. 41, 9, 6. Heinsius u. Burm. Ov. met. 5, 605. Burm. Prop. 1, 1, 12), feras, Cic. u. Liv.: lupus etiam Romae interdiu agitatus, Liv.: asini feri venatibus agitantur, Amm.: aquila insectans alias aves et agitans, Cic. – totā urbe (die Feinde), Verg.: chelydros, verscheuchen, verjagen, Verg. – prägn. = eine Örtl. durchjagen, saltus venatu, Ps. Quint. decl. 3, 4: u. bl. Dictaeos saltus, Sil. 2, 94. – c) raubend forttreiben, hominum praedas et pecorum, Amm. 16, 9, 1.

    2) v. Treiben, Schütteln des Windes usw. = auftreiben, hin- u. hertreiben, schütteln, peitschen, mare ventorum vi agitari atque turbari, Cic.: arena magnā vi agitata, Sall.: humus arida vento agitatur, wird umhergewirbelt, Sall.: ventis agitatur pinus, Hor.: austro agitata Charybdis, Ov.: agitati ignes (amoris) fortius arserunt, durch die Bewegung im Fluge entbrennen (dem wirklichen Feuer gleich) um so stärker die Flammen der Liebe, Ov.

    3) v. Treiben des Wassers = treiben, umhertreiben, agitata fluctibus Helle, Prop.: defluit saxis agitatus umor, Hor.: (Peneus) deiectu gravi tenues agitantia fumos nubila conducit, einen zarten Rauch auftreibende Wasserwolken, Ov.

    4) v. der raschen u. unsteten Bewegung der Dinge übh. = in rasche Bewegung setzen, umhertreiben, agitari inter se concursu, von den Atomen, Cic.: respuit ab se atque per aes agitat, vom Magnet, Lucr.

    5) v. jeder Art von Bewegung im Ggstz. zur Ruhe, a) übh. in Bewegung setzen, bewegen, anregen, rege machen, ligna, Varr. fr.: bilem atram, Varr. fr.: quod ipsum agitatur aliunde, Cic.: quod pulsu agitatur externo, Cic.: mens agitat molem, regt, bewegt das All, Verg. – insbes. b) von schneller u. häufiger Bewegung = hin- u. herbewegen, treiben, schütteln, corpora huc illuc, Sall.: digitos (beim Rechnen), an den Fingern zählen, Plin. ep.: caput agitasse cacumen, hin- u. herneigen, Ov.: alas, Ov.: eam (navem triremem) in portu agitari iubet, einige Bewegungen machen, Nep. – hastam (= thyrsum). schütteln, Ov.: manu hunc pessulum, rütteln an usw., Lucil. fr.: habenas manibus, poet. für »lenken«, Ov. – iubebis rutabulo ligneo agitari quod decoxeris, wirst umrühren lassen, Col.: cum refrigeraverit, agitabis, umrühren, Apic. – u. c) von der körperl. Bewegung (durch Fahren, Laufen usw.), Bewegung machen, Bewegung verschaffen, corpus levi gestatione agitandum, man muß dem Körper od. sich Bewegung machen, Cels.: u. so nunc mari nunc terrā agitare corpus, Plin. ep.

    II) übtr.: 1) wie ein Tier, dem man die Sporen gegeben, antreiben, aufregen, anspornen, reizen zu etw., absol., quem gloria Turni obliquā invidiā stimulisque agitabat amaris, den des Turnus Ehre mit scheelem Neid aufregt u. stachelndem Ingrimm, Verg.: est deus in nobis, agitante calescimus illo, Ov.: agitatus cupidine regni, Flor. – m. in u. Akk., in furias agitantur equae, Ov.: in exitium urbis agitata gens, Flor.

    2) wie ein Wild auf- od. umhertreiben, -jagen, zusetzen, hetzen, verfolgen, beunruhigen, plagen, quälen (s. die Auslgg. zu Nep. Them. 9, 4. Duker Flor. 1, 8, 7. Drak. Sil. 16, 683), a) übh.: dii deaeque te agitant irati, Plaut.: qui utrosque error vos agitat, Pompon. com. fr.: atra bilis agitat hominem, Plaut.: quae res te agitat? welcher Alp drückt dich? Plaut.: ut eos agitent insectenturque furiae, Cic. (vgl. multis iniuriis iactata atque agitata aequitas, Cic.): amens, agitantibus furiis sororis ac viri, Liv. (vgl. Müller Liv. 1, 48, 7): sceleris poenis agitatur, Cic.: scelerum furiis agitatus, Verg.: Agamemnonius scaenis (auf der Bühne) agitatus Orestes, Verg.: Tyrrhenam fidem aut gentes agitare quietas, bestürmen (um zu einem Bündnis zu bewegen), Verg. – dah. b) jmdm. od. einer Sache mit Worten zusetzen, ihn geißeln, verspotten (s. Sorof Cic. de or. 2, 229. Matthiä Cic. Mur. 21), vesanum poëtam agitant pueri, Hor.: facete agitavit in tribunatu Gracchum, Cic.: quas personas agitare solemus, non sustinere, Cic.: alcis saevis fastidia verbis, Hor.

    3) wie ein Meer aufregen, in Unruhe-, in Verwirrung bringen (von politischen Stürmen usw.; vgl. Beier Cic. de off. 1, 82), seditionibus tribuniciis atrociter res publica agitabatur, Sall.: plebs agitari coepta tribuniciis procellis, Liv.: his rebus agitatis, Cic.

    4) etw. in Reden gleichs. hin- u. hertreiben = etw. (bes. stark, eifrig) besprechen, verhandeln, betreiben, verfechten, behaupten, has res, Caes.: rem ultro citroque, Liv.: versare in animo secum unam quamque rem, agitare deinde sermonibus, Liv.: omnibus conciliis eam rem agitari, Liv.: res agitata in contionibus, iactata in iudiciis, Cic.: agraria lex vehementer agitabatur, Cic.: quaestiunculae apud Taurum philosophum in convivio agitatae, Gell.: commentationes, in quibus philosophia remotior subtiliorque agitabatur, Gell.: cum de foedere victor agitaret, Liv.: Romae per omnes locos et conventus de facto consulis agitari, Sall.: agitatum in urbe ab tribunis plebis, ut tribuni militum crearentur, Liv. 4, 30, 1: omnium ore agitabatur m. folg. Akk. u. Infin., Dict. 5, 11: u. agitare coepit m. folg. Akk. u. Infin., Auct. b. Hisp. 25, 3.

    5) etw. im Geiste u. in Gedanken hin- u. herbewegen = sich mit etw. beschäftigen, es überdenken, überlegen, erwägen, zu Rate gehen, Rat pflegen, u. in bezug auf etw. Beabsichtigtes = etw. im Sinne haben, auf etw. sinnen, denken, ausgehen, Absichten haben, mit etw. od. mit dem Gedanken umgehen, m. folg. Acc. des Obj. (mit u. ohne in corde, in animo, in mente, od. bl. animo, mente, s. Weißenb. Liv. 21, 2, 2. Drak. Liv. 41, 18, 1. Heräus Tac. hist. 1, 12, 6), rem in corde, Plaut.: in animo bellum, Liv.: rem in mente, Varr. LL. u. Cic.: rem cum animo, Sall. fr.: rem animo (animis), Cic., Sall. u.a.: rem mente, Cic., Liv. u.a.: rem cum corde suo, Fronto: rem secum, Ter., Sall. u.a.: tuum est sic agitare animo, ut etc., dich in eine solche Stimmung zu versetzen, daß usw., Cic.: u. ohne den Zstz. in animo u. dgl., res multum agitata, Cic.: fugam, Sall. fr., Verg. u. Liv.: defectionem, Liv. epit.: moenia novae urbis, damit (mit dem Gedanken) umgehen, eine neue Stadt zu gründen, Flor.: quae cum multos dies noctesque aestuans agitaret, Sall. (vgl. Drak. Liv. 25, 36, 5). – m. folg. Infin., ut mente agitaret bellum renovare, Nep.: aliquid invadere magnum mens agitat mihi, Verg. – m. folg. de u. Abl. (s. Fabri Liv. 24, 18, 3. Weißenb. Liv. 31, 46, 6), de adoptione secum et cum proxumis, Tac.: de extremis secum, Flor., u. bl. de supremis, Tac., auf den Tod denken: de Rhodani transitu, Liv.: de regno, Liv.: de bello, Tac.: de inferendo bello, Liv.: de petenda civitate, Suet. – m. Acc.-Pron. u. folg. indir. Fragesatz, id ego semper mecum sic agito, quo pacto etc., Att. fr.: id plebes agitabat, quonam modo etc., Liv.: cum quidnam esset animo agitaret, Liv.: consules novi cum inter se agitarent, uti (daß) alter Samnites hostes alter Etruscos deligeret, quantaque in hanc aut in illam provinciam copiae satis esset, Liv.: agitavere, num Messalinam secretis minis depellerent amore Silii, Tac.: hoc agitabam, an cotem illam secare novaculā possem, Flor. – griech. mit Partic. (st. ut), Alexandrum... interempturi seditionibus agitastis (st. ut interimeretis), Iustin. 14, 4, 12. – absol., ipse longe aliter animo agitabat, er selbst hatte ganz andere Pläne in seinem Innern, Sall. Iug. 11, 1.

    6) den Geist in Bewegung, in Tätigkeit setzen, anregen, üben, beschäftigen, haud ferme armis atque equis corpus exercui, sed animum in litteris agitavi, Ps. Sall. de rep. 2, 10, 2: quibus (curis de salute rei publicae) agitatus et exercitatus animus, Cic.: geo metriā agitari animos et acui ingenia, Quint.: tempus idoneum agitandis per studium ingeniis et exercendis per opera corporibus, Sen.

    7) übh. (wie ago u. ἄγω), etwas in Bewegung setzen = a) Feste u. festliche Veranstaltungen feiern, begehen, halten, Dionysia, Ter.: dies festos, Cic.: diem meum natalem, Plaut.: festa gaudia, Sil. – convivium, Plaut., Ter. u. Suet.: convivium regium, Fronto: choros, Verg. – b) Handlungen u. Zustände aller Art eifrig treiben, betreiben, verrichten, tun, ausüben, vornehmen, ins Werk setzen, ihnen nachzukommen suchen, sie halten, beobachten u. dgl., custodiam, Plaut.: imperium, die Herrschaft handhaben, Sall.: iustitiam, Plin. ep.: gaudium atque laetitiam, laut seine Freude u. Lust äußern, Sall.: odium adversus alqm, auslassen, Tac.: pacem, den Fr. pflegen, Sall. u.a. (s. Deder. Dict. 5, 11): praesidia, bilden, Sall.: moras, Sall.: mutas artes, betreiben, Verg.: imaginem belli navalis, ein Seemanöver abhalten (v. der Flotte), Flor.: praecepta parentis mei, ihnen nachzukommen-, sie zu erfüllen suchen, Sall.: honorem per quinquennium, fünf Jahre lang den Beamten spielen, Tac.: inter pastores regnum, den König spielen, Iustin. – u. so im Pass. agitari, betrieben werden, walten, heerschen, im Schwange sein, pax agitatur, Sall.: indutiae agitabantur, Sall.: laetitiae, maeror, luctus atque gaudia agitabantur, Sall.: agitabantur pro ingenio ducis calidiora consilia, Liv.: crimen vetus agitatum iam et te praetore iactatum, Cic.: omnis Pompeianorum colonorumque dissensio cum iam inveterasset ac multos annos esset agitata, Cic. – u. im Pass. unpers., paucorum arbitrio belli domique agitabatur, man handelte, verfuhr, Sall.: u. so aequo iure et modesto agitatum, Sall. fr. – c) eine Zeit zubringen, verleben, tunc aevum, Enn. fr.: magnis sub legibus aevum, Verg.: vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sall. – dah. absol. = leben, bestehen, agitandi inops (ohne Mittel), Sall. hist. fr. 1, 41 (45), 11: u. so (Gallia) nunc malis fructibus ipsa vix agitat, Sall. hist. fr. 2, 96 (3, 1), 9: Arionem bene agitare (εὖ πράττειν), befinde sich wohl, Gell. 16, 19, 20: tres per id tempus qui agitabant nobiles facillime, Porc. in Suet. vit. Ter. 1. p. 28, 5 R. – d) (sc. se) irgendwo sich umhertreiben, sein Wesen treiben, sich aufhalten, weilen, verweilen, vacuis porticibus secretus agitat, Tac.: laeti, neque procul, Germani agitabant, Tac. – bes. von Reiterei, equitatum omnem... pro castris agitare iubet, Sall.: Numidae pro muro dies noctesque agitare, Liv.: consul dum inter primores agitat, Liv. – dah. irgendwo leben, wohnen, hausen, bes. von Nomadenvölkern, Libyes propius mare agitabant, Sall: qui montium editis inculti atque eo ferocius agitabant, Tac. ann. 4, 46. – e) wie unser es treiben = sich benehmen, postremo ferocius agitare, quam solitus erat, trieb es frecher, als er es sonst getan hatte, Sall. Cat. 23, 3; u. so Sall. Iug. 63, 5. – u. f) als jmd. auf der Bühne auftreten, m. dopp. Nom., modo hic agitat leno (als K.), modo adulescens, modo senex, Plaut. Men. prol. 75 (Schöll liest ›habitat‹).

    lateinisch-deutsches > agito

  • 13 comparo [1]

    1. com-paro, āvī, ātum, āre, beschaffen, I) durch äußere, meist mater. Anstalten, a) lebl. Objj. u. leb. Wesen anschaffen (auch durch Kauf = ankaufen), verschaffen, bereiten, herrichten, zurichten, instand-, in Bereitschaft setzen, ausrüsten, zurüsten, Menschen = aufbieten, aufbringen, aufstellen, α) aktiv, navem et mulierem, Plaut.: praedia, ankaufen, Plin. ep.: aurum ac vestem atque alia quae opus sunt, Ter.: imbres nivesque (v. personif. Winter), Hor.: diligentia comparat divitias, neglegentia corrumpit animum, Cornif. rhet.: c. discipulum, Cic. – u. (als milit. t. t.) arma, Liv.: classem, Cic.: milites, Liv.: copias, Nep.: equitatum, Cic.: exercitum, Cic.: praesidium, Caes.: rem frumentariam, Caes. – m. Ang. wie? paulo studiosius tabulas pictas, Cic.: gemmas, signa, tabulas antiqui operis animosissime, Suet. – m. Ang. wo? ibi domicilium, Liv. – m. Ang. woher? multiplicem undique familiam, Suet.: boves de vicinis, Pallad.: magnas Romae copias ex delectu Italiae, Cic.: ex commodis od. ex incommodis alcis sua commoda, sich jmds. Wohlergehen od. Unglück zunutze machen, Ter. – m. Ang. wem? für od. gegen wen? durch Dat., alci quadraginta minas, Plaut.: donum huic dono contra, Plaut.: aquam calidam fesso marito, Tibull.: funestas epulas fratri, Cic.: uniones singulos non singulis auribus, Sen.: accusatorem filio suo, aufstellen gegen s. S., Cic. – m. Angabe von wem? alci a civitatibus laudationes (lobende Zeugnisse) per vim et metum, Cic. – m. Ang. gegen wen? venenum in alqm, Suet.: de perfugis nostris copias comparat is contra nos, Cic. – mit Ang. wonach? voltum e voltu, einrichten, Plaut. Amph. 960. – m. Ang. wozu? supellectilem non ad usum modo, sed ad ostentationem luxus, Curt.: homines ad lecticam, Catull.: bestias ad munus populi, Suet.: ad hanc rem conficiendam quam plurimos utres atque etiam culleos, Nep.: u. (im Bilde) totam hanc fere legem ad eius opes evertendas tamquam machinam comparari, Cic.: c. animum auditoris idonee ad reliquam dictionem, vorbereiten, Cic.: ferrum in tutelam sui, in alterius perniciem, Quint.: sex tribunos ad intercessionem, gewinnen für usw., Liv.: milites ad resistendum, Nep.: manum in ultionem domini, Suet.: illa (animalia), quae vel scindendo solo vel maturando itineri comparamus, Ps. Quint. decl. – mit Ang. wodurch? victum labore et industriā, Cic. fr.: magisteria sacerdotii ambitione et licitatione, durch Steigern um die Wette sich zu verschaffen suchen, Suet.: res naturā comparatae (Ggstz. res artificiosae), Cornif. rhet. – m. Ang. wie teuer? care cibum, Val. Max.: ad saginam ferarum carius pecudes, zu teuer ankaufen, Suet.: quanti quasque (pecunias) ante civile bellum comparassent, Suet. (vgl. no. b). – n. pl. des Partiz. subst., reddere comparata, die (durch Kauf) erworbenen Gegenstände, Eutr. 8, 13. – β) refl. se comparare, sich rüsten, sich in Bereitschaft setzen, sich anschicken, sich gefaßt machen od. halten, dum se uxor comparat, Cic.: u. itaque se comparat, homines ex agris arcessit, Cic. – gew. m. Ang. wozu? durch ad u. Akk., se ad iter in diem posterum, Liv.: se ad respondendum, Cic.: u. (als milit. t. t.) se ad eruptionem atque omnes casus, Caes. – γ) Passiv comparari medial = sich anschicken sich rüsten, m. Ang. wozu? durch ad od. in m. Akk., ita fiet, ut iisdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum simus comparati, gerüstet sind, Cornif. rhet. 3, 4: ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam comparati sunt, rüsteten sich (schickten sich an) zur Abreise nach B., Liv. 42, 43, 4. – δ) mit folg. Infin., si quis urere tecta comparat, sich anschickt, Ov. trist. 2, 267 sq.: et in requiem fessos dare comparat artus, Ps. Verg. cul. 205. – ε) absol. (bes. als milit. t. t.), datur spatium comparandi, Cic.: datur tempus ad comparandum, Nep.: habere tempus ad comparandum, Liv. – impers., ex hac quoque parte diligentissime comparatur, Cic. – b) Vorkehrungen u. Zustände aller Art vorbereiten, zurüsten, veranstalten, bereiten, stiften, veranlassen, u. dgl., iter ad alqm, Nep.: bellum, Liv.: fugam, Caes.: societates, amicitias, Cic.: tumultus domesticos et intestinos, Cornif. rhet.: accusationem c. et constituere, Cic.: nuptias domi, Cornif. rhet.: convivium magnifice et ornate, Cic.: bellum omni ratione, Nep.: bellum ita, ut etc., Liv. – m. Ang. wem? alci convivium, Val. Max.: crudelissimum et luctuosissimum exitium patriae, Cic.: sibi aditus ad alias res, Cic.: alci insidias, Curt. u. Iustin.: alci insidias per alqm, Cic.: capiti alcis insidias, Curt. – m. Angabe um welchen Preis? ludos HS CCC, Cic. – m. Ang. gegen wen? bellum contra aras et focos, Cic.: bellum adversus alqm, Caes.: insidias in caput alcis, Curt. – m. Ang. wozu? wofür?incendium ad interimendum (eum) vivum, Nep.: subsidia ad omnes casus, Caes.: remedium sibi ad magnitudinem frigorum et tempestatum vim, Cic.: dolum ad capiendos eos, Liv. – m. Ang. wodurch? sibi auctoritatem re bene gestā, Caes.

    II) durch innere Einrichtung, Anordnung so u. so bestellen, stellen, (= in die u. die Stellung od. Verfassung-, in das u. das Verhältnis-, in die u. die Lage bringen), so u. so einrichten, anordnen, bestimmen, α) Pers.u. deren Charakter: sic fuimus semper comparati, ut etc., Cic.: ita comparatam esse hominum naturam, ut etc., Ter. – u. se comp. m. folg. Infin., sich dazu verstehen, zu usw., Turpil. com. 99. Titin. com. 57: u. ita se comp. (sich so stellen) m. Infin., Ter. eun. 47. – β) menschl. Zustände, Einrichtungen u. dgl. (bes. durch Anordnungen, Gesetze, v. den Vorfahren usw., s. Dietsch u. Fabri Sall. Cat. 51, 8): numquam vidi iniquius certationem comparatam (so übel bestellte Händel), quam hodie inter nos fuit, Ter.: o iura praeclara atque divinitus a nostris maioribus iam inde a principio Romani nominis comparata! Cic. Balb. 31. – gew. (meist mit vorhergeh. allgem. Pronomen beim Aktiv als Objekt, beim Passiv als Subjekt) m. folg. ut od. quod., zB. itaque maiores nostri raro id accidere voluerunt, praetores, ut considerate fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 51: bene maiores nostri hoc comparaverunt, ut neminem regem, quem armis cepissent, vitā privarent, Cornif. rhet. 4, 23: u. im Pass., quoniam ita ratio comparata est vitae, ut alia aetas oriatur, Cic.: ita quoique in aetate hominum comparatum, voluptatem ut maeror comes consequatur, Plaut.: quam inique comparatum est, ut etc., wie ungerecht ist es in der Welt eingerichtet, Ter.: cum ita a natura comparatum sit, ut etc., Sen.: naturā hoc ita comparatum est, ut etc., Liv.: u. iam hoc prope iniquissime comparatum est, quod (weil, daß usw.) etc., Cic. – / Archaist. comparassit = comparaverit, Plaut. Epid. 122 G.

    lateinisch-deutsches > comparo [1]

  • 14 apparo

    appăro (adpăro), āre, āvi, ātum [st2]1 - tr. - préparer, apprêter, fournir, équiper. [st2]2 - intr. - se préparer à, se disposer à.    - hæc facere noctu apparabant: ils s’apprêtaient à exécuter de nuit ce projet.    - se apparare legibus parere, Plaut. As. 3, 3, 11: se préparer à obéir aux lois.    - convivium apparere: préparer le festin, dresser la table.    - apparare iter ad cædem: préparer les voies d'un assassinat.    - ut eriperes, adparabas, Plaut. Aul. 5, 18: tu te préparais à me l'enlever.    - delinire adparas, Plaut. As. 2, 4, 28: tu cherches à m'adoucir.    - dum adparatur, Ter. Eun. 3, 5, 35: pendant que l'on fait les préparatifs.
    * * *
    appăro (adpăro), āre, āvi, ātum [st2]1 - tr. - préparer, apprêter, fournir, équiper. [st2]2 - intr. - se préparer à, se disposer à.    - hæc facere noctu apparabant: ils s’apprêtaient à exécuter de nuit ce projet.    - se apparare legibus parere, Plaut. As. 3, 3, 11: se préparer à obéir aux lois.    - convivium apparere: préparer le festin, dresser la table.    - apparare iter ad cædem: préparer les voies d'un assassinat.    - ut eriperes, adparabas, Plaut. Aul. 5, 18: tu te préparais à me l'enlever.    - delinire adparas, Plaut. As. 2, 4, 28: tu cherches à m'adoucir.    - dum adparatur, Ter. Eun. 3, 5, 35: pendant que l'on fait les préparatifs.
    * * *
        Apparo, apparas, pen. cor. apparare. Cic. Apprester, Appareiller, Faire apprest.
    \
        Fabricam. Plaut. Machiner et apprester une tromperie.
    \
        Apparatus sum. Plaut. Je suis tout prest.
    \
        Apparatur, Impersonale. Terent. Dum apparatur, etc. Ce pendant qu'on appreste.

    Dictionarium latinogallicum > apparo

  • 15 apto

    apto, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] attacher, adapter, ajuster, clouer. [st2]2 [-] approprier, assortir, appliquer, accommoder. [st2]3 [-] apprêter, disposer, préparer, munir de, garnir, équiper.    - souvent avec dat. ou ad + acc.    - aptatus ad aliquam rem: approprié à qqch.    - aptare quædam ad naturam, Cic.: donner un air naturel à certaines choses.    - ad transeundum omnia aptare, Curt. 7, 8, 8: préparer tout pour la traversée.    - Danaum insigna nobis aptemus, Virg.: revêtons-nous de l'armure des Grecs.    - classem pugnæ (ad pugnam) aptare: préparer la flotte pour le combat.    - aptatus ad delectationem, Quint. 2, 10, 11: fait pour le plaisir.    - aptatus cibo, Plin.: bon à manger.    - aptate convivium, Pomp. ap. Non. p. 234, 30: préparez le repas.    - avec abl. classem velis aptare: munir la flotte de voiles = appareiller.    - ut quisque liberaverat se onere aptaveratque armis, Liv. 9: après que chacun se fut débarrassé de sa charge et eut pris ses armes.
    * * *
    apto, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] attacher, adapter, ajuster, clouer. [st2]2 [-] approprier, assortir, appliquer, accommoder. [st2]3 [-] apprêter, disposer, préparer, munir de, garnir, équiper.    - souvent avec dat. ou ad + acc.    - aptatus ad aliquam rem: approprié à qqch.    - aptare quædam ad naturam, Cic.: donner un air naturel à certaines choses.    - ad transeundum omnia aptare, Curt. 7, 8, 8: préparer tout pour la traversée.    - Danaum insigna nobis aptemus, Virg.: revêtons-nous de l'armure des Grecs.    - classem pugnæ (ad pugnam) aptare: préparer la flotte pour le combat.    - aptatus ad delectationem, Quint. 2, 10, 11: fait pour le plaisir.    - aptatus cibo, Plin.: bon à manger.    - aptate convivium, Pomp. ap. Non. p. 234, 30: préparez le repas.    - avec abl. classem velis aptare: munir la flotte de voiles = appareiller.    - ut quisque liberaverat se onere aptaveratque armis, Liv. 9: après que chacun se fut débarrassé de sa charge et eut pris ses armes.
    * * *
        Apto, aptas, aptare. Approprier, Faire bien convenir, Accoustrer, Adapter, Accommoder, Assortir.
    \
        Aptat se pugnae. Virgil. Il s'appreste pour combatre.
    \
        Aptare conuiuium. Pomponius. Apprester, Appareiller, Accoustrer.
    \
        Quum autem eam tabulam sic aptaueris. Colum. Quand tu l'auras ainsi accoustree.
    \
        Aptare. Virgil. Mettre, ou Attacher proprement, Adjancer.

    Dictionarium latinogallicum > apto

  • 16 celebro

    cĕlĕbro, āre, āvi, ātum - tr. -    - arch. celebrassit: celebraverit. [st1]1 [-] visiter en foule, fréquenter, aller souvent.    - popinas celebrare, Varr.: hanter les cabarets.    - neu juvenes celebret multo sermone, Tibul. 1: qu'elle n'aille pas souvent bavarder avec des jeunes gens.    - silvas celebrare, Ov. M. 10: fréquenter les forêts. [st1]2 [-] faire qqch simultanément ou en commun, employer souvent, répéter, pratiquer (un art...).    - iambum celebrare, Quint.: employer souvent l'iambe.    - nec unum genus est divinationis celebratum, Cic. Div. 1: on n'a pas l'habitude de n'employer qu'un seul genre de divination.    - Bedriaci, Placentiae celebratum id genus mortis, Tac. H. 2: à Bédriac, à Plaisance, ce genre de trépas se réalise souvent.    - seria ac jocos celebrare, Liv. 1: partager en commun les travaux et les jeux.    - a quibus si domus nostra celebratur, Cic. Mur.: s'ils viennent souvent chez nous. [st1]3 [-] remplir (d'un bruit), faire retentir.    - celebrare aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch.    - ripas carmine celebrare, Ov. M. 2, 252: remplir les rives de leurs chants.    - nuntiis celebrantur aures meae, Cic. Prov. Cons. 9, 22: mes oreilles sont remplies de nouvelles. [st1]4 [-] assister en foule à une fête, fêter, célébrer, glorifier, honorer.    - celebratur omnium sermone laetitiaque convivium, Cic. Verr. 2, 1: le festin est animé par les conversations et la gaieté de tous les convives.    - is primus principatus dies in posterum celebratus, Tac. H. 2: l'usage a consacré ce jour comme le premier de son principat.    - publice totā celebrante Siciliā sepultus est, Nep.: il fut enseveli aux frais du trésor public, et avec le concours de toute la Sicile.    - nuptias celebrare, Liv.: célébrer une noce.    - funus celebrare, Curt.: célébrer des funérailles.    - natalem Vitellii diem celebrare, Tac. H. 2: célébrer l'anniversaire de Vitellius. [st1]5 [-] être nombreux à annoncer, divulguer, répandre, publier; louer, vanter, rendre fameux.    - factum esse consulem Murenam nuntii celebrant, Cic. Mur.: de nombreux messagers annoncent que Muréna est nommé consul.    - qua re celebrata, erat in magno nomine et gloria, Cic. Div. 1: ce fait ayant fait grand bruit, il jouissait d'une grande renommée.    - Mari virtutem in majus celebrare, Sall. J. 73: vanter outre mesure les mérites de Marius.    - Tagus auriferis harenis celebratur, Plin. 4: le Tage est célèbre par ses sables aurifères.
    * * *
    cĕlĕbro, āre, āvi, ātum - tr. -    - arch. celebrassit: celebraverit. [st1]1 [-] visiter en foule, fréquenter, aller souvent.    - popinas celebrare, Varr.: hanter les cabarets.    - neu juvenes celebret multo sermone, Tibul. 1: qu'elle n'aille pas souvent bavarder avec des jeunes gens.    - silvas celebrare, Ov. M. 10: fréquenter les forêts. [st1]2 [-] faire qqch simultanément ou en commun, employer souvent, répéter, pratiquer (un art...).    - iambum celebrare, Quint.: employer souvent l'iambe.    - nec unum genus est divinationis celebratum, Cic. Div. 1: on n'a pas l'habitude de n'employer qu'un seul genre de divination.    - Bedriaci, Placentiae celebratum id genus mortis, Tac. H. 2: à Bédriac, à Plaisance, ce genre de trépas se réalise souvent.    - seria ac jocos celebrare, Liv. 1: partager en commun les travaux et les jeux.    - a quibus si domus nostra celebratur, Cic. Mur.: s'ils viennent souvent chez nous. [st1]3 [-] remplir (d'un bruit), faire retentir.    - celebrare aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch.    - ripas carmine celebrare, Ov. M. 2, 252: remplir les rives de leurs chants.    - nuntiis celebrantur aures meae, Cic. Prov. Cons. 9, 22: mes oreilles sont remplies de nouvelles. [st1]4 [-] assister en foule à une fête, fêter, célébrer, glorifier, honorer.    - celebratur omnium sermone laetitiaque convivium, Cic. Verr. 2, 1: le festin est animé par les conversations et la gaieté de tous les convives.    - is primus principatus dies in posterum celebratus, Tac. H. 2: l'usage a consacré ce jour comme le premier de son principat.    - publice totā celebrante Siciliā sepultus est, Nep.: il fut enseveli aux frais du trésor public, et avec le concours de toute la Sicile.    - nuptias celebrare, Liv.: célébrer une noce.    - funus celebrare, Curt.: célébrer des funérailles.    - natalem Vitellii diem celebrare, Tac. H. 2: célébrer l'anniversaire de Vitellius. [st1]5 [-] être nombreux à annoncer, divulguer, répandre, publier; louer, vanter, rendre fameux.    - factum esse consulem Murenam nuntii celebrant, Cic. Mur.: de nombreux messagers annoncent que Muréna est nommé consul.    - qua re celebrata, erat in magno nomine et gloria, Cic. Div. 1: ce fait ayant fait grand bruit, il jouissait d'une grande renommée.    - Mari virtutem in majus celebrare, Sall. J. 73: vanter outre mesure les mérites de Marius.    - Tagus auriferis harenis celebratur, Plin. 4: le Tage est célèbre par ses sables aurifères.
    * * *
        Celebro, celebras, pen. cor. celebrare. Varro. Hanter, Frequenter.
    \
        Coetus celebrare hominum. Cic. Faire assemblee de gens.
    \
        Celebrare locum conuentu. Cic. Faire grande assemblee de gens en un lieu.
    \
        Domum alicuius celebrare. Cic. Hanter.
    \
        Fretum celebrant Naiades aequoreae. Ouid. Habitent en la mer.
    \
        Locum aliquem ludis celebrare. Virg. Faire jeux celebres en quelque lieu.
    \
        Missile celebratum. Sil. Un dard qui est fort en usage.
    \
        Syluas celebrare. Ouid. Hanter, Frequenter, Converser és forests.
    \
        Celebrantur viae multitudine legatorum. Cic. Les chemins sont pleins d'ambassadeurs.
    \
        Celebrare conuiuium. Cic. Faire grand banquet, Faire solennellement et magnifiquement.
    \
        Celebrare dies, ferias, ludos, etc. Cic. Solennizer pour assemblee de gens.
    \
        Diem mero celebrare. Ouid. Solennizer le jour par bien boire.
    \
        Exequias et funera celebrare. Liu. Accompaigner un convoy de trespassé, Faire funerailles solennelles et magnifiques.
    \
        Ludos celebrare. Ouid. Faire jeux celebres et solennels.
    \
        Memoriam nominis alicuius celebrare epulis. Ci. Ramentevoir et peupler la memoire d'aucun, Faire banquets solennels en memoire et souvenance de quelcun.
    \
        Natalem alicuius celebrare. Plin. iunior. Faire feste et assemblee le jour de la naissance d'aucun.
    \
        Ludis natalem celebrare. Ouid. Faire jeux et esbas le jour de la nativité, en signe de joye.
    \
        Nuptias celebrare. Liu. Faire feste de nopces solennelles.
    \
        Maledictis et vocibus celebrare. Cic. Divulguer, Publier par tout.
    \
        Celebrare. Plin. Louer grandement quelque chose, et en faire estime, Recommander, Priser et estimer, Celebrer.
    \
        Egressum alicuius frequentia ornare et celebrare. Cic. Faire honneur à aucun à son partement par grande assemblee et convoy de gens d'honneur.
    \
        Carminibus aliquem celebrare. Ouid. Louer.
    \
        Fama per orbem celebratus. Ouid. Renommé et prisé.
    \
        Frequentia et plausus me vsque ad Capitolium celebrauit. Cic. L'assemblee du peuple me louant et magnifiant m'a honorablement convoyé jusques au Capitole.
    \
        Seipsum celebrare mero. Ouid. Faire parler de soy à force de bien boire.
    \
        Celebrare carmine ripas. Ouid. Chanter souvent au bord de la riviere.
    \
        Laudibus celebrare. Plin. Louer grandement.
    \
        Celebrata Latinis literis. Cic. Dont les livres Latins font grande mention.
    \
        In prouerbium vsque celebrari. Quintil. Estre venu en proverbe.
    \
        Celebrata res omnium sermone. Cic. De quoy chascun parle.
    \
        Constante fama, atque omnium sermone celebratum est. Cic. Le bruit est par tout, et chascun dit, etc.
    \
        In Graeco sermone tam tritum atque celebratum est, etc. Cic. Souvent usurpé, ou usité.
    \
        Artes celebrare. Cic. Exercer, Frequenter.
    \
        Famam celebrare. Cic. Magnifier et aggrandir le bruit.
    \
        Celebrare se et Rempub. Sallust. Faire plus priser et estimer.
    \
        Studium agriculturae celebrare. Columel. Exercer.

    Dictionarium latinogallicum > celebro

  • 17 famelicus

    fămēlĭcus, a, um famélique, affamé.    - famelicum convivium, Apul.: maigre repas, repas qui nous laisse sur notre faim.    - famelicus, i, m.: indigent.    - aluntur famelici, Aug.: les indigents sont nourris.
    * * *
    fămēlĭcus, a, um famélique, affamé.    - famelicum convivium, Apul.: maigre repas, repas qui nous laisse sur notre faim.    - famelicus, i, m.: indigent.    - aluntur famelici, Aug.: les indigents sont nourris.
    * * *
        Famelicus, pen. corr. Adiectiuum. Plaut. Affamé, Qui ha faim, Fameilleux.

    Dictionarium latinogallicum > famelicus

  • 18 instituo

    instĭtŭo, ĕre, instĭtŭi, instĭtūtum [in + statuo] - tr. - [st1]1 [-] mettre dans, fixer dans.    - instituere arborem, Suet.: planter un arbre.    - vah, quemquamne hominem in animo instituere quod sit carius quam ipse est sibi? Ter.: ah! quelle folie! faut-il qu'un homme fasse une place dans son coeur à un être qui lui soit plus cher que lui-même?    - instituere multa argumenta in pectus, Plaut.: se mettre en tête mille raisonnements.    - instituere vineas, Cic.: planter des vignes. [st1]2 [-] établir, instituer, construire, fabriquer; fournir, pourvoir, préparer.    - instituere convivium, Suet.: préparer un festin.    - instituere portorium vini, Cic. Font. 5: établir un péage sur le vin.    - pontem instituere, Caes.: construire un pont.    - pila instituere: fabriquer des javelots.    - turrim instituere, Caes.: bâtir une tour.    - instituere sibi quaestum, Cic.: se créer des profits. [st1]3 [-] disposer, ménager, organiser, faire, fonder, instituer, décider, introduire (un usage).    - aliquem heredem instituere, Cic.: instituer qqn héritier, faire de qqn son héritier.    - aliquos sibi amicos instituere, Cic. Verr. 2: se faire quelques amis.    - instituere remiges ex provincia, Caes.: lever des rameurs dans la province.    - cum aliquo sibi certamen instituere, Cic. Ac. 1, 12: engager la lutte avec qqn.    - instituere delectum: décider une levée, faire une levée.    - instituere ut: établir (comme usage) que, décider que.    - neque frustra antiquitus institutum est ut signa undique concinerent, Caes. BC. 3: et ce n'est pas pour rien que de temps immémorial il a été établi que de toutes parts sonnât le signal de l'attaque.    - instituit ut (filiae) barbam sibi et capillum adurerent, Cic.: il décida que ses filles lui brûleraient la barbe et les cheveux. [st1]4 [-] commencer, entamer, entreprendre, se mettre à, se résoudre à.    - instituere + inf.: se mettre en devoir de, décider de, se mettre à, entreprendre de.    - scribere historias instituit: il entreprit d’écrire l’histoire.    - institui declamitare graece, Cic.: j'ai commencé à déclamer en grec.    - perge ut instituisti: continue comme tu as commencé.    - de mandatis Caesaris agere instituit, Caes. BC. 3: il commença à rendre compte de la mission que lui avait confiée César.    - fortasse cupressum scis simulare... Amphora coepit institui, Hor.: peut-être sais-tu dessiner un cyprès... Tu as entrepris de tourner une amphore.    - ab instituto opere discedit, Caes. BC. 1: il quitte le travail entrepris.    - silvas caedere instituit, Caes.: il décida d'abattre des forêts. [st1]5 [-] enseigner, instruire, former, dresser.    - instituere aliquem lyrā, Quint.: apprendre à qqn à jouer de la lyre.    - adulescentes instituere: former les jeunes gens.    - instituere aliquem ad dicendum, Cic.: former qqn à la parole.    - quo modo illi (gladiatores), qui bene instituti sunt, accipere plagam malunt quam turpiter vitare! Cic. Tusc. 2, 41: comment ces gens-là, qui ont été bien formés, aiment-ils mieux recevoir des coups que de les esquiver honteusement!    - prima Ceres ferro mortalis vertere terram instituit, Virg.: la première, Cérès apprit aux mortels à retourner la terre avec le fer.    - veterum philosophorum praeceptis instituta vita, Cic. Fin. 4: un esprit formé par les préceptes des vieux philosophes.
    * * *
    instĭtŭo, ĕre, instĭtŭi, instĭtūtum [in + statuo] - tr. - [st1]1 [-] mettre dans, fixer dans.    - instituere arborem, Suet.: planter un arbre.    - vah, quemquamne hominem in animo instituere quod sit carius quam ipse est sibi? Ter.: ah! quelle folie! faut-il qu'un homme fasse une place dans son coeur à un être qui lui soit plus cher que lui-même?    - instituere multa argumenta in pectus, Plaut.: se mettre en tête mille raisonnements.    - instituere vineas, Cic.: planter des vignes. [st1]2 [-] établir, instituer, construire, fabriquer; fournir, pourvoir, préparer.    - instituere convivium, Suet.: préparer un festin.    - instituere portorium vini, Cic. Font. 5: établir un péage sur le vin.    - pontem instituere, Caes.: construire un pont.    - pila instituere: fabriquer des javelots.    - turrim instituere, Caes.: bâtir une tour.    - instituere sibi quaestum, Cic.: se créer des profits. [st1]3 [-] disposer, ménager, organiser, faire, fonder, instituer, décider, introduire (un usage).    - aliquem heredem instituere, Cic.: instituer qqn héritier, faire de qqn son héritier.    - aliquos sibi amicos instituere, Cic. Verr. 2: se faire quelques amis.    - instituere remiges ex provincia, Caes.: lever des rameurs dans la province.    - cum aliquo sibi certamen instituere, Cic. Ac. 1, 12: engager la lutte avec qqn.    - instituere delectum: décider une levée, faire une levée.    - instituere ut: établir (comme usage) que, décider que.    - neque frustra antiquitus institutum est ut signa undique concinerent, Caes. BC. 3: et ce n'est pas pour rien que de temps immémorial il a été établi que de toutes parts sonnât le signal de l'attaque.    - instituit ut (filiae) barbam sibi et capillum adurerent, Cic.: il décida que ses filles lui brûleraient la barbe et les cheveux. [st1]4 [-] commencer, entamer, entreprendre, se mettre à, se résoudre à.    - instituere + inf.: se mettre en devoir de, décider de, se mettre à, entreprendre de.    - scribere historias instituit: il entreprit d’écrire l’histoire.    - institui declamitare graece, Cic.: j'ai commencé à déclamer en grec.    - perge ut instituisti: continue comme tu as commencé.    - de mandatis Caesaris agere instituit, Caes. BC. 3: il commença à rendre compte de la mission que lui avait confiée César.    - fortasse cupressum scis simulare... Amphora coepit institui, Hor.: peut-être sais-tu dessiner un cyprès... Tu as entrepris de tourner une amphore.    - ab instituto opere discedit, Caes. BC. 1: il quitte le travail entrepris.    - silvas caedere instituit, Caes.: il décida d'abattre des forêts. [st1]5 [-] enseigner, instruire, former, dresser.    - instituere aliquem lyrā, Quint.: apprendre à qqn à jouer de la lyre.    - adulescentes instituere: former les jeunes gens.    - instituere aliquem ad dicendum, Cic.: former qqn à la parole.    - quo modo illi (gladiatores), qui bene instituti sunt, accipere plagam malunt quam turpiter vitare! Cic. Tusc. 2, 41: comment ces gens-là, qui ont été bien formés, aiment-ils mieux recevoir des coups que de les esquiver honteusement!    - prima Ceres ferro mortalis vertere terram instituit, Virg.: la première, Cérès apprit aux mortels à retourner la terre avec le fer.    - veterum philosophorum praeceptis instituta vita, Cic. Fin. 4: un esprit formé par les préceptes des vieux philosophes.
    * * *
        Instituo, instituis, institui, institutum, pen. prod. instituere, Ex IN et STATVO compositum. Terent. Proposer et deliberer.
    \
        Instituere accusationem. Vlpian. Dresser et encommencer ou apprester son accusation, baillant son libelle accusatoire, et gardant les autres solennitez accoustumees.
    \
        Aueo scire quarum rerum actionem instituat. Cic. Que c'est qu'il pense de faire.
    \
        Instituere. Terent. Commencer.
    \
        Instituere animum ad cogitandum. Terent. Dresser et appliquer son esprit et se mettre à penser.
    \
        Argumenta in corde instituere. Plaut. Amasser force raisons en son coeur.
    \
        Astutiam. Plaut. Controuver et inventer une tromperie.
    \
        Sibi certamen cum aliquo instituere. Cic. Prendre debat avec aucun.
    \
        Collegium. Plin. iunior. Fonder un college, Instituer.
    \
        Consuetudinem. Cic. Prendre familiarité avec aucun.
    \
        Cursum. Terent. Commencer sa course.
    \
        Delectum militum. Caesar. Commencer à lever gents de guerre.
    \
        Exemplum. Plin. iunior. Faire le patron et exemple aux autres.
    \
        Haeredem. Cic. Faire, Instituer, Ordonner son heritier.
    \
        Instituere in animo. Terent. Proposer en soymesme, Deliberer.
    \
        Iter instituere. Cato. Ciceroni. Commencer.
    \
        Mercatum instituere. Cic. Lever un marché, ou le mettre sus.
    \
        Naues instituere. Caesar. Accoustrer, ou edifier.
    \
        Quinqueremem instituit Nesichthon Salaminius. Plin. Il fut le premier qui feit, ou inventa les galees à cinq rames pour banc.
    \
        Negotium. Plaut. Commencer.
    \
        Officinam alicubi instituere. Cic. Lever un ouvroir. Sic, Tabernam instituere. Lever boutique.
    \
        Sibi quaestum. Cic. Commencer, ou prendre une maniere et train de gaigner.
    \
        Instituere regnum. Plaut. Commencer.
    \
        Instituere sermonem. Caesar. Commencer et tenir propos avec aucun.
    \
        Textrinam alicubi instituere. Ci. Lever un ouvroir de tisserand.
    \
        Vestigia retro instituit. Lucret. Il recule.
    \
        Sapienter vitam instituere. Terent. Ordonner sagement sa maniere de vivre.
    \
        Vitem instituere. Sueton. Planter une vigne.
    \
        Instituere. Cic. Enseigner et apprendre, Instruire, Endoctriner.

    Dictionarium latinogallicum > instituo

  • 19 irrumpo

    irrumpo (inrumpo), ĕre, rūpi, ruptum    - intr. et tr. - [st1]1 [-] entrer violemment, se précipiter sur, se précipiter dans, envahir.    - avec dat. - irrumpere templo, Sil. 2: se précipiter dans le temple.    - irrumpere thalamo, Virg.: faire irruption dans la chambre.    - irrumpere convivium, Tac.: se ruer dans la salle de festin.    - mare in terras irrumpit, Plin.: la mer fait irruption sur les terres, la mer envahit les terres.    - calamites ad quas ego irrupi, Sen.: malheurs au-devant desquels je me suis moi-même précipité.    - irrumpere se, Varr.: se précipiter. [st1]2 [-] t. de guerre - fondre sur, se jeter, foncer, tomber sur, charger, faire irruption, envahir.    - irrumpere in castra, Cic. Div. 1: forcer le camp, faire irrumption dans le camp.    - in proxima Octavii castra irruperunt, Caes.: ils se précipitèrent sur le camp d’Octavius le plus proche.    - irrumpere in hostes, Caes.: fondre sur l'ennemi, charger l'ennemi.    - irrumpere portam, Sall.: forcer une porte.    - absol. - irrumpere: faire une irruption. [st1]3 [-] au fig. - entrer, s'introduire dans, pénétrer dans, envahir, usurper; briser, interrompre.    - mentem irrumpere: pénétrer l’esprit, inspirer l'esprit.    - deos irrumpere, Stat. Achill. 1: pénétrer les secrets des dieux.    - irrumpet adulatio, Tac. H. 1: l'adulation se fera jour.    - urbem irrumpere: envahir une ville.    - irrumpere in alicujus patrimonium, Cic. de Or. 3: usurper le patrimoine de qqn.    - in nostrum fletum irrumpes? Cic.: tu feras violence à nos larmes? tu étoufferas nos larmes?    - quietem irrumpere, Tac.: troubler le sommeil. [st1]4 - tr. - enfreindre, violer.    - legem irrumpere: enfreindre la loi.
    * * *
    irrumpo (inrumpo), ĕre, rūpi, ruptum    - intr. et tr. - [st1]1 [-] entrer violemment, se précipiter sur, se précipiter dans, envahir.    - avec dat. - irrumpere templo, Sil. 2: se précipiter dans le temple.    - irrumpere thalamo, Virg.: faire irruption dans la chambre.    - irrumpere convivium, Tac.: se ruer dans la salle de festin.    - mare in terras irrumpit, Plin.: la mer fait irruption sur les terres, la mer envahit les terres.    - calamites ad quas ego irrupi, Sen.: malheurs au-devant desquels je me suis moi-même précipité.    - irrumpere se, Varr.: se précipiter. [st1]2 [-] t. de guerre - fondre sur, se jeter, foncer, tomber sur, charger, faire irruption, envahir.    - irrumpere in castra, Cic. Div. 1: forcer le camp, faire irrumption dans le camp.    - in proxima Octavii castra irruperunt, Caes.: ils se précipitèrent sur le camp d’Octavius le plus proche.    - irrumpere in hostes, Caes.: fondre sur l'ennemi, charger l'ennemi.    - irrumpere portam, Sall.: forcer une porte.    - absol. - irrumpere: faire une irruption. [st1]3 [-] au fig. - entrer, s'introduire dans, pénétrer dans, envahir, usurper; briser, interrompre.    - mentem irrumpere: pénétrer l’esprit, inspirer l'esprit.    - deos irrumpere, Stat. Achill. 1: pénétrer les secrets des dieux.    - irrumpet adulatio, Tac. H. 1: l'adulation se fera jour.    - urbem irrumpere: envahir une ville.    - irrumpere in alicujus patrimonium, Cic. de Or. 3: usurper le patrimoine de qqn.    - in nostrum fletum irrumpes? Cic.: tu feras violence à nos larmes? tu étoufferas nos larmes?    - quietem irrumpere, Tac.: troubler le sommeil. [st1]4 - tr. - enfreindre, violer.    - legem irrumpere: enfreindre la loi.
    * * *
        Irrumpo, irrumpis, irrupi, pen. prod. irruptum, irrumpere. Terent. Entrer par force.
    \
        In castra irruperunt. Caes. Ils sont entrez de force dedens le fort des ennemis.
    \
        Irrupit in aulam. Valer. Max. Il est entré en Cour par importunité. B.

    Dictionarium latinogallicum > irrumpo

  • 20 moderatus

    [st2]1 [-] part. passé de modero et de moderor. [st2]2 [-] adj. modéré, mesuré, réglé, sage; en parl. de ch. modéré, qui tient dans de justes limites, dans une juste me­sure, raisonnable; en parl. du rythme bien rythmé.    - convivium moderatum, Cic. Mur. 6, 13: repas raisonnable.    - quando annona moderatior? Vell. 2, 126, 3: quand les vivres ont-ils été à meilleur marché?    - au superl. moderatissimus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5.    - nihil apparet in eo ingenuum, nihil moderatum, nihil pudens, nihil pudicum, Cic. Phil.: nul signe d'honnêteté en lui, rien qui indique la modération, la retenue, la pudeur.
    * * *
    [st2]1 [-] part. passé de modero et de moderor. [st2]2 [-] adj. modéré, mesuré, réglé, sage; en parl. de ch. modéré, qui tient dans de justes limites, dans une juste me­sure, raisonnable; en parl. du rythme bien rythmé.    - convivium moderatum, Cic. Mur. 6, 13: repas raisonnable.    - quando annona moderatior? Vell. 2, 126, 3: quand les vivres ont-ils été à meilleur marché?    - au superl. moderatissimus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5.    - nihil apparet in eo ingenuum, nihil moderatum, nihil pudens, nihil pudicum, Cic. Phil.: nul signe d'honnêteté en lui, rien qui indique la modération, la retenue, la pudeur.
    * * *
        Moderatus, pe. prod. Participium, vel Nomen ex participio. Cic. Attrempé, Qui garde mesure en toutes choses, Moderé.
    \
        Nihil pensi neque moderati habere. Sallust. Estre desmesuré en toutes choses.
    \
        Moderatior. Ouid. Plus moderé et attrempé.

    Dictionarium latinogallicum > moderatus

См. также в других словарях:

  • Convivium — – Centre d’animation culturelle italo luxembourgeois a.s.b.l. est une association luxembourgeoise qui a pour but la promotion de la culture italienne au Luxembourg. L’association fut fondée en 1994. Les principales activités de l’association sont …   Wikipédia en Français

  • Convivĭum — (lat.), Schmauserei, Gastmahl …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Convivium — Convivĭum (lat.), Schmaus, Gelage …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Convivium - Centre d’animation culturelle italo-luxembourgeois — Convivium – Centre d’animation culturelle italo luxembourgeois a.s.b.l. est une association luxembourgeoise qui a pour but la promotion de la culture italienne au Luxembourg. L’association fut fondée en 1994. Les principales activités de… …   Wikipédia en Français

  • Convivium – Centre d’animation culturelle italo-luxembourgeois — Convivium Centre d’animation culturelle italo luxembourgeois Convivium – Centre d’animation culturelle italo luxembourgeois a.s.b.l. est une association luxembourgeoise qui a pour but la promotion de la culture italienne au Luxembourg.… …   Wikipédia en Français

  • Convivium 6 Serviced Apartment Beirut — (Бейрут,Ливан) Категория отеля: Адрес: Saifi, Downtown Beirut …   Каталог отелей

  • CONVIVIUM Sacrum — vide hîc passim Cena Domini, Epulae, Mensa Domini, Mensa sacra, Pridianae dapes, it. ubl de Sacerdotibus, Sacrificiis, et voce Victima …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Convivium musicum — Con|vi|vi|um mu|si|cum [kɔn vi:vi̯um ...kum] das; , ...via ...ca [...ka] <aus lat. convivium musicum »musikalisches Gastmahl«> Zusammenkunft zu geselligem Musizieren im 16. Jh., die mit einem Gastmahl verbunden war, Vorform des ↑Collegium… …   Das große Fremdwörterbuch

  • convivium — noun A geographically isolated population of a species that shows differentiation from other populations of the same species; becomes a subspecies or ecotype …   Wiktionary

  • Convivium — Gæstebud, gilde …   Danske encyklopædi

  • convivium — con·viv·i·um …   English syllables

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»