-
41 primores
I.In gen. (rare):II.imbres,
Varr. R. R. 2, 2:dentes,
the front teeth, Plin. 7, 16, 15, § 70:in primore pueritiā,
in earliest childhood, Gell. 10, 19, 3:anni,
first, earliest, Sil. 1, 511: primori Marte, in the first part or beginning of the war, id. 11, 143:primore aspectu,
at first sight, Gell. 2, 7, 6.—In partic.A.The foremost part, forepart, tip, end, extremity (class.;B.syn. primus): sumere aliquid digitulis primoribus,
with the tips of one's fingers, Plaut. Bacch. 4, 4, 24:versabatur mihi (nomen) in labris primoribus,
is at my tongue's end, id. Trin. 4, 2, 65:aliquid primoribus labris attingere,
to touch slightly, Cic. de Or. 1, 19, 87; cf. id. Cael. 12, 28; id. Fragm. ap. Non. 428, 3:surculum primorem praeacuito obliquum primores digitos duos,
Cato, R. R. 40, 3; Lucil. ap. Non. 427, 27:eduxique animam in primoribu' naribus,
id. ib. 427, 32:nasi primoris acumen,
Lucr. 6, 1193:(pilo) primori inest pyxis ferrea,
Plin. 18, 11, 29, § 112; 10, 33, 51, § 99:cauda late fusa primori parte,
id. 8, 54, 80, § 216:vestibulum esse partem domus primorem,
Gell. 16, 5, 2:in primore libro,
at the beginning of the book, Gell. 1, 18, 3:usque in primores manus ac prope in digitos,
as far as the forepart of the hands, id. 7, 12:primori in acie versari,
Tac. H. 3, 21.—The first in rank or dignity, chief, principal ( poet. and postclass.—In Liv. 24, 20, 13, Weissenb. reads: inpigre conscriptā; v. also Madvig. ad Cic. Fin. 3, 16, 52):(α).Argivorum viri,
Cat. 68, 87:feminae,
Tac. A. 2, 29:venti,
chief, cardinal, Gell. 2, 22.—Hence, subst.: prīmō-res, um, m.The front rank in battle, etc.:(β).dum inter primores promptius dimicat, sagittā ictus est,
Curt. 4, 6, 17.—The men of the first rank, the chiefs, nobles, patricians (cf. princeps):Amphitruo delegit viros primorum principes,
Plaut. Am. 1, 1, 49:odio alienae honestatis ereptus primoribus ager,
Liv. 1, 47, 11:primores populi arripuit,
Hor. S. 2, 1, 69:civitatum primores atque optimates,
Col. 12, 3, 10:primores, ac duces,
Juv. 15, 40:ex primoribus,
Tac. A. 13, 30; 4, 33; Vulg. 2 Macc. 8, 9. -
42 primoris
I.In gen. (rare):II.imbres,
Varr. R. R. 2, 2:dentes,
the front teeth, Plin. 7, 16, 15, § 70:in primore pueritiā,
in earliest childhood, Gell. 10, 19, 3:anni,
first, earliest, Sil. 1, 511: primori Marte, in the first part or beginning of the war, id. 11, 143:primore aspectu,
at first sight, Gell. 2, 7, 6.—In partic.A.The foremost part, forepart, tip, end, extremity (class.;B.syn. primus): sumere aliquid digitulis primoribus,
with the tips of one's fingers, Plaut. Bacch. 4, 4, 24:versabatur mihi (nomen) in labris primoribus,
is at my tongue's end, id. Trin. 4, 2, 65:aliquid primoribus labris attingere,
to touch slightly, Cic. de Or. 1, 19, 87; cf. id. Cael. 12, 28; id. Fragm. ap. Non. 428, 3:surculum primorem praeacuito obliquum primores digitos duos,
Cato, R. R. 40, 3; Lucil. ap. Non. 427, 27:eduxique animam in primoribu' naribus,
id. ib. 427, 32:nasi primoris acumen,
Lucr. 6, 1193:(pilo) primori inest pyxis ferrea,
Plin. 18, 11, 29, § 112; 10, 33, 51, § 99:cauda late fusa primori parte,
id. 8, 54, 80, § 216:vestibulum esse partem domus primorem,
Gell. 16, 5, 2:in primore libro,
at the beginning of the book, Gell. 1, 18, 3:usque in primores manus ac prope in digitos,
as far as the forepart of the hands, id. 7, 12:primori in acie versari,
Tac. H. 3, 21.—The first in rank or dignity, chief, principal ( poet. and postclass.—In Liv. 24, 20, 13, Weissenb. reads: inpigre conscriptā; v. also Madvig. ad Cic. Fin. 3, 16, 52):(α).Argivorum viri,
Cat. 68, 87:feminae,
Tac. A. 2, 29:venti,
chief, cardinal, Gell. 2, 22.—Hence, subst.: prīmō-res, um, m.The front rank in battle, etc.:(β).dum inter primores promptius dimicat, sagittā ictus est,
Curt. 4, 6, 17.—The men of the first rank, the chiefs, nobles, patricians (cf. princeps):Amphitruo delegit viros primorum principes,
Plaut. Am. 1, 1, 49:odio alienae honestatis ereptus primoribus ager,
Liv. 1, 47, 11:primores populi arripuit,
Hor. S. 2, 1, 69:civitatum primores atque optimates,
Col. 12, 3, 10:primores, ac duces,
Juv. 15, 40:ex primoribus,
Tac. A. 13, 30; 4, 33; Vulg. 2 Macc. 8, 9. -
43 refero
rĕ-fĕro, rettŭli (also written retuli), rĕlātum (rēlātum or rellatum, Lucr. 2, 1001), rĕferre, v. a. irr., to bear, carry, bring, draw, or give back (very freq. and class.; cf.: reduco, reporto, retraho).I.Lit.A.Ingen.: zonas, quas plenas argenti extuli, eas ex provinciā inanes rettuli, C. Gracchus ap. Gell. 15, 12 fin.:b.arma,
Plaut. Ep. 2, 2, 25:vasa domum,
id. Poen. 4, 2, 25; cf.:pallam domum,
id. Men. 5, 7, 59; 4, 2, 97; 98; cf.:anulum ad me,
id. Cas. 2, 1, 1;and simply pallam, spinther,
id. Men. 3, 3, 16; 5, 1, 5; 5, 2, 56:secum aurum,
id. Aul. 4, 5, 4:exta,
id. Poen. 2, 44:uvidum rete sine squamoso pecu,
id. Rud. 4, 3, 5:aestus aliquem in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:Auster me ad tribulos tuos Rhegium rettulit,
Cic. Fam. 12, 25, 3: ut naves eodem, unde erant profectae, reterrentur, Caes. B. G. 4, 28:me referunt pedes in Tusculanum,
Cic. Att. 15, 16, B; cf.:aliquem lecticae impositum domum,
Suet. Caes. 82; and:in Palatium,
id. Vit. 16: intro referre pedem, to turn one ' s feet back, to return, Plaut. Merc. 5, 4, 50; cf.:incertus tuum cave ad me rettuleris pedem,
id. Ep. 3, 4, 3:caelo rettulit illa pedem,
Ov. H. 16, 88; 15, 186:fertque refertque pedes,
id. F. 6, 334 (for a different use of the phrase, v. infra B. 2.):in decimum vestigia rettulit annum (victoria),
Verg. A. 11, 290:in convivia gressum,
Sil. 11, 355:in thalamos cursum,
id. 8, 89:ad nomen caput ille refert,
turns his head, looks back, Ov. M. 3, 245:suumque Rettulit os in se,
drew back, concealed, id. ib. 2, 303:ad Tuneta rursum castra refert,
Liv. 30, 16:corpus in monumentum,
Petr. 113:relatis Lacedaemona (ossibus),
Just. 3, 3, 12:gemmam non ad os, sed ad genas,
Ov. Tr. 5, 4, 5: digitos ad os referre, to draw back (v. digitus), Quint. 11, 3, 103:digitos ad frontem saepe,
Ov. M. 15, 567:manum ad capulum,
Tac. A. 15, 58 fin.:rursus enses vaginae,
Sil. 7, 508:pecunias monumentaque, in templum,
Caes. B. C. 2, 21:caput ejus in castra,
id. B. G. 5, 58:vulneratos in locum tutum,
id. B. C. 2, 41:cornua (urorum) in publicum,
id. B. G. 6, 28:frumentum omne ad se referri jubet,
id. ib. 7, 71:signa militaria, scutum, litteras ad Caesarem,
id. ib. 7, 88; id. B. C. 3, 53; 3, 99; id. B. G. 1, 29; 5, 49:Caesaris capite relato,
id. B. C. 3, 19 fin. —Esp.: referre se, to go back, return:c.Romam se rettulit,
Cic. Fl. 21, 50:sese in castra,
Caes. B. C. 1, 72 fin.:se huc,
id. ib. 2, 8, 2:domum me Ad porri catinum,
Hor. S. 1, 6, 115:sese ab Argis (Juno),
Verg. A. 7, 286:se ab aestu,
Ov. M. 14, 52; cf.:se de Britannis ovans,
Tac. A. 13, 32:causam Cleanthes offert, cur se sol referat,
Cic. N. D. 3, 14, 37.—Pass. in mid. sense, to return, arrive:d.sin reiciemur, tamen eodem paulo tardius referamur necesse est,
Cic. Tusc. 1, 49, 119:classem relatam,
Verg. A. 1, 390:nunc Itali in tergum versis referuntur habenis,
Sil. 4, 317; 7, 623.—To withdraw, remove:B.fines benignitatis introrsus referre,
to narrow, Sen. Ben. 1, 14, 5:Seleucia ab mari relata,
remote, Plin. 5, 27, 22, § 93. —In partic.1.To give back something due; to give up, return, restore, pay back, repay (= reddere):2.scyphos, quos utendos dedi Philodamo, rettuleritne?
Plaut. As. 2, 4, 34; cf. id. Aul. 4, 10, 29; 37; 38;and, pateram (surreptam),
Cic. Div. 1, 25, 54:argentum,
Plaut. Ps. 2, 2, 29; so (with reddere) id. Curc. 5, 3, 45:mercedem (with reddere),
id. As. 2, 4, 35; cf.:octonis idibus aera,
to pay the money for tuition. Hor. S. 1, 6, 75 (v. idus):si non Rettuleris pannum,
id. Ep. 1, 17, 32; 1, 6, 60:verum, si plus dederis, referam,
Plaut. Ep. 2, 2, 112.—Referre pedem or gradum, as a milit. t. t., to draw back, retire, withdraw, retreat (different from the gen. signif., to return, and the above passages):b.vulneribus defessi pedem referre coeperunt,
Caes. B. G. 1, 25; cf.:ut paulatim cedant ac pedem referant,
id. B. C. 2, 40; Liv. 7, 33; so,referre pedem,
Caes. B. C. 1, 44 (with loco excedere); Cic. Phil. 12, 3 (opp. insistere); Liv. 3, 60 (opp. restituitur pugna);21, 8 al.— For the sake of euphony: referre gradum: cum pedes referret gradum,
Liv. 1, 14. —And, in a like sense, once mid.: a primā acie ad triarios sensim referebatur,
Liv. 8, 8, 11.—Transf., out of the milit. sphere:II. A.feroque viso retulit retro pedem (viator),
Phaedr. 2, 1, 8; cf.:viso rettulit angue pedem,
Ov. F. 2, 342; 6, 334:rettulit ille gradus horrueruntque comae,
id. ib. 2, 502:(in judiciis) instare proficientibus et ab iis, quae non adjuvant, quam mollissime pedem oportet referre,
Quint. 6, 4, 19.In gen.: (Saxum) ejulatu... Resonando mutum flebiles voces refert, Att. ap. Cic. Fin. 2, 29, 94 (Trag. Rel. p. 176 Rib.); cf. Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, § 42:B.sonum,
id. N. D. 2, 57, 144; id. Or. 12, 38; Hor. Ep. 2, 1, 201 al.:voces,
Ov. M. 12, 47; cf.:Coëamus rettulit Echo,
id. ib. 3, 387: cum ex CXXV. judicibus reus L. referret, restored to the list, i. e. retained, accepted (opp. quinque et LXX. reiceret), Cic. Planc. 17:o mihi praeteritos referat si Juppiter annos!
Verg. A. 8, 560; cf.: tibi tempora, Hor. C. 4, 13, 13:festas luces (sae culum),
id. ib. 4, 6, 42:dies siccos (sol),
id. ib. 3, 29, 20 et saep.:hoc quidem jam periit: Ni quid tibi hinc in spem referas,
Plaut. Ep. 3, 2, 3:ad amicam meras querimonias referre,
id. Truc. 1, 2, 65:hic in suam domum ignominiam et calamitatem rettulit,
Cic. Off. 1, 39, 138; cf.:pro re certā spem falsam domum rettulerunt,
id. Rosc. Am. 38, 110:rem publicam sistere negat posse, nisi ad equestrem ordinem judicia referantur,
id. Verr. 2, 3, 96, § 223:servati civis decus referre,
Tac. A. 3, 21:e cursu populari referre aspectum in curiam,
to turn back, turn towards, Cic. Prov. Cons. 16, 38; cf.:oculos animumque ad aliquem,
id. Quint. 14, 47:animum ad studia,
id. de Or. 1, 1, 1:animum ad veritatem,
id. Rosc. Am. 16, 48:animum ad firmitudinem,
Tac. A. 3, 6 et saep.:multa dies variique labor mutabilis aevi Rettulit in melius,
brought to a better state, Verg. A. 11, 426:uterque se a scientiae delectatione ad efficiendi utilitatem refert,
Cic. Rep. 5, 3, 5; so,se ad philosophiam referre,
to go back, return, id. Off. 2, 1, 4:ut eo, unde digressa est, referat se oratio,
id. ib. 2, 22, 77.—In partic.1.(Acc. to I. B. 1.) To pay back, give back, repay (syn. reddo):2.denique Par pari referto,
Ter. Eun. 3, 1, 55; cf.:quod ab ipso adlatum est, id sibi esse relatum putet,
id. Phorm. prol. 21:ut puto, non poteris ipsa referre vicem,
pay him back in his own coin, Ov. A. A. 1, 370; Sen. Herc. Fur. 1337. — Esp. in the phrase referre gratiam (rarely gratias), to return thanks, show one ' s gratitude (by deeds), to recompense, requite (cf.:gratiam habeo): spero ego mihi quoque Tempus tale eventurum, ut tibi gratium referam parem,
Plaut. Merc. 5, 4, 39:parem gratiam,
Ter. Eun. 4, 4, 51:et habetur et refertur, Thais, a me ita, uti merita es, gratia,
id. ib. 4, 6, 12; cf.:meritam gratiam debitamque,
Cic. de Or. 3, 4, 14:justam ac debitam gratiam,
id. Balb. 26, 59:pro eo mihi ac mereor relaturos esse gratiam,
id. Cat. 4, 2, 3; 1, 11, 28; id. Off. 2, 20, 69:fecisti ut tibi numquam referre gratiam possim,
Plaut. Capt. 5, 1, 12; id. Most. 1, 3, 57; id. Pers. 5, 2, 71; id. Ps. 1, 3, 86; id. Rud. 5, 3, 36 al.; Cic. Lael. 15, 53; Caes. B. G. 1, 35:alicui pro ejus meritis gratiam referre,
id. ib. 5, 27 fin.; id. B. C. 2, 39; 3, 1, fin.:gratiam emeritis,
Ov. P. 1, 7, 61:gratiam factis,
id. Tr. 5, 4, 47.— Plur.:pro tantis eorum in rem publicam meritis honores ei habeantur gratiaeque referantur,
Cic. Phil. 3, 15, 39; 10, 11, 1:dis advenientem gratias pro meritis agere,
Plaut. Am. 1, 1, 27; v. gratia.—To bring back any thing; to repeat, renew, restore, = repetere, retractare, renovare, etc.:b.(Hecyram) Iterum referre,
to produce it again, Ter. Hec. prol. 7; id. ib. prol. alt. 21 and 30; cf. Hor. A. P. 179.— So, to bring up for reconsideration:rem judicatam,
Cic. Dom. 29, 78:ludunt... Dictaeos referunt Curetas,
Lucr. 2, 633:Actia pugna per pueros refertur,
Hor. Ep. 1, 18, 62: institutum referri ac renovari, Civ. Div. in Caecil. 21, 68; cf.:consuetudo longo intervallo repetita ac relata,
id. ib. 21, 67:te illud idem, quod tum explosum et ejectum est, nunc rettulisse demiror,
Cic. Clu. 31, 86:cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint eandemque totius caeli descriptionem longis intervallis retulerint,
id. Rep. 6, 22, 24:mysteria ad quae biduo serius veneram,
id. de Or. 3, 20, 75:quasdam caerimonias ex magno intervallo,
Liv. 3, 55:antiquum morem,
Suet. Caes. 20:consuetudinem antiquam,
id. Tib. 32 et saep.:cum aditus consul idem illud responsum rettulit,
repeated, Liv. 37, 6 fin.:veterem Valeriae gentis in liberandā patriā laudem,
to restore, Cic. Fl. 1, 1:hunc morem, hos casus atque haec certamina primus Ascanius Rettulit,
Verg. A. 5, 598:O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,
id. ib. 8, 560.—To represent, set forth anew, reproduce, etc.:3.referre Naturam, mores, victum motusque parentum,
to reproduce, Lucr. 1, 597:majorum vultus vocesque comasque,
id. 4, 1221:mores, os vultusque ejus (sc. patris),
Plin. Ep. 5, 16, 9:parentis sui speciem,
Liv. 10, 7; cf.:(Tellus) partim figuras Rettulit antiquas, partim nova monstra creavit,
Ov. M. 1, 437:faciem demptā pelle novam,
Tib. 1, 8, 46:temporis illius vultum,
Ov. M. 13, 443: si quis mihi parvulus aulā Luderet Aeneas, qui te tamen ore [p. 1545] referret, might represent, resemble thee, Verg. A. 4, 329; cf.:nomine avum referens, animo manibusque parentem,
id. ib. 12, 348:Marsigni sermone vultuque Suevos referunt,
Tac. G. 43:neque amissos colores lana refert,
Hor. C. 3, 5, 28.—To convey a report, account, intelligence, by speech or by writing; to report, announce, relate, recite, repeat, recount; to mention, allege (class.;b.in late Lat. saepissime): certorum hominum sermones referebantur ad me,
Cic. Fam. 1, 9, 10 Orell. N. cr.:tales miserrima fletus Fertque refertque soror (sc. ad Aeneam),
Verg. A. 4, 438:pugnam referunt,
Ov. M. 12, 160:factum dictumve,
Liv. 6, 40:si quis hoc referat exemplum,
Quint. 5, 11, 8:in epistulis Cicero haec Bruti refert verba,
id. 6, 3, 20:quale refert Cicero de homine praelongo, caput eum, etc.,
id. 6, 3, 67 et saep.:quaecunque refers,
Hor. Ep. 1, 7, 60; 2, 1, 130:sermones deorum,
id. C. 3, 3, 71:multum referens de Maecenate,
Juv. 1, 66. —With obj.-clause, Suet. Caes. 30; Ov. M. 1, 700; 4, 796:Celso gaudere et bene rem gerere refer,
Hor. Ep. 1, 8, 2 al.; cf. poet. by Greek attraction:quia rettulit Ajax Esse Jovis pronepos,
Ov. M. 13, 141; and:referre aliquid in annales,
Liv. 4, 34 fin., and 43, 13, 2:ut Proetum mulier perfida credulum Falsis impulerit criminibus, refert,
Hor. C. 3, 7, 16.— Absol.:quantum, inquam, debetis? Respondent CVI. Refero ad Scaptium,
I report, announce it to Scaptius, Cic. Att. 5, 21, 12:in quo primum saepe aliter est dictum, aliter ad nos relatum,
reported, stated, id. Brut. 57, 288:(Hortensius) nullo referente, omnia adversariorum dicta meminisset,
id. ib. 88, 301:abi, quaere, et refer,
Hor. Ep. 1, 7, 53. —Poet. (mostly in Ovid), to repeat to one ' s self, call to mind:c.tacitāque recentia mente Visa refert,
Ov. M. 15, 27:si forte refers,
id. Am. 2, 8, 17:haec refer,
id. R. Am. 308:saepe refer tecum sceleratae facta puellae,
id. ib. 299:mente memor refero,
id. M. 15, 451:foeda Lycaoniae referens convivia mensae,
id. ib. 1, 165; cf.:illam meminitque refertque,
id. ib. 11, 563.—Pregn., to say in return, to rejoin, answer, reply (syn. respondeo):d.id me non ad meam defensionem attulisse, sed illorum defensioni rettulisse,
Cic. Caecin. 29, 85:ego tibi refero,
I reply to you, id. ib. 29, 85, §84: ut si esset dictum, etc., et referret aliquis Ergo, etc.,
id. Fat. 13, 30:quid a nobis autem refertur,
id. Quint. 13, 44: retices;nec mutua nostris Dicta refers,
Ov. M. 1, 656; 14, 696:Musa refert,
id. ib. 5, 337; id. F. 5, 278:Anna refert,
Verg. A. 4, 31:talia voce,
id. ib. 1, 94:pectore voces,
id. ib. 5, 409:tandem pauca refert,
id. ib. 4, 333 et saep. —Publicists' t. t.(α).To bring, convey, deliver any thing as an official report, to report, announce, notify, = renuntiare:(β).legati haec se ad suos relaturos dixerunt,
Caes. B. G. 4, 9; cf.:cujus orationem legati domum referunt,
id. B. C. 1, 35: responsa (legati), Cic. Fragm. ap. Non. 380, 31:legationem Romam,
Liv. 7, 32:mandata ad aliquem,
Caes. B. C. 3, 57:responsa,
id. B. G. 1, 35; cf.:mandata alicui,
id. ib. 1, 37:numerum capitum ad aliquem,
id. ib. 2, 33 fin.:rumores excipere et ad aliquem referre,
Cic. Deiot. 9, 25; cf. Caes. B. G. 1, 47:Ubii paucis diebus intermissis referunt, Suevos omnes, etc.,
id. ib. 6, 10; Liv. 3, 38, 12.—Ad senatum de aliquā re referre (less freq with acc., a rel.-clause, or absol.), to make a motion or proposition in the Senate; to consult, refer to, or lay before the Senate; to move, bring forward, propose: VTI L. PAVLVS C. MARCELLVS COSS... DE CONSVLARIBVS PROVINCIIS AD SENATVM REFERRENT, NEVE QVID PRIVS... AD SENATVM REFERRENT, NEVE QVID CONIVNCTVM DE EA RE REFERRETVR A CONSVLIBVS, S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 sq.: de legibus abrogandis ad senatum referre. Cic. Cornel. 1, Fragm. 8 (p. 448 Orell.); cf.:(γ).de quo legando consules spero ad senatum relaturos,
id. Imp. Pomp. 19, 58:de ejus honore ad senatum referre,
id. Phil. 8, 11, 33:de eā re postulant uti referatur. Itaque consulente Cicerone frequens senatus decernit, etc.,
Sall. C. 48, 5, 6:rem ad senatum refert,
id. ib. 29, 1; cf.:tunc relata ex integro res ad senatum,
Liv. 21, 5:rem ad senatum,
id. 2, 22:consul convocato senatu refert, quid de his fieri placeat, qui, etc.,
Sall. C. 50, 3: ut ex litteris ad senatum referretur, impetrari (a consulibus) non potuit. Referunt consules de re publicā, Caes. B. C. 1, 1; cf.:refer, inquis, ad senatum. Non referam,
Cic. Cat. 1, 8, 20.—Of other bodies than the Senate (cf.: defero, fero): C. Cassium censorem de signo Concordiae dedicando ad pontificum collegium rettulisse,
Cic. Dom. 53, 136: eam rem ad consilium cum rettulisset Fabius. Liv. 24, 45, 2; 30, 4, 9:est quod referam ad consilium,
id. 30, 31, 9; 44, 2, 5; Curt. 4, 11, 10.— Per syllepsin: DE EA RE AD SENATVM POPVLVMQVE REFERRI, since referre ad populum was not used in this sense (for ferre ad populum); v. fero, and the foll. g:de hoc (sc. Eumene) Antigonus ad consilium rettulit,
Nep. Eum. 12, 1.— Transf., to make a reference, to refer (class.): de rebus et obscuris et incertis ad Apollinem censeo referendum;ad quem etiam Athenienses publice de majoribus rebus semper rettulerunt,
Cic. Div. 1, 54, 122; cf. Nep. Lys. 3; Cic. Quint. 16, 53.— Different from this is, *Referre ad populum (for denuo ferre), to propose or refer any thing anew to the people (cf. supra, II. B. 2.;e.v. Krebs, Antibarb. p. 1006): factum est illorum aequitate et sapientiā consulum, ut id, quod senatus decreverat, id postea referendum ad populum non arbitrarentur,
Cic. Clu. 49, 137; cf. Att. ap. Non. p. 512, 29; Liv. 22, 20; Val. Max. 8, 10, 1.—A mercantile and publicists' t. t., to note down, enter any thing in writing; to inscribe, register, record, etc.:4.cum scirem, ita indicium in tabulas publicas relatum,
Cic. Sull. 15, 42:in tabulas quodcumque commodum est,
id. Fl. 9, 20:nomen in tabulas, in codicem,
id. Rosc. Com. 1, 4:quod reliquum in commentarium,
id. Att. 7, 3, 7:quid in libellum,
id. Phil. 1, 8, 19:tuas epistulas in volumina,
i. e. to admit, id. Fam. 16, 17 init.; cf.:orationem in Origines,
id. Brut. 23, 89 al.:in reos, in proscriptos referri,
to be set down among, id. Rosc. Am. 10, 27:absentem in reos,
id. Verr. 2, 5, 42, § 109; cf.:aliquem inter proscriptos,
Suet. Aug. 70:anulos quoque depositos a nobilitate, in annales relatum est,
Plin. 33, 1, 6, § 18:senatūs consulta falsa (sc. in aerarium),
enter, register, Cic. Fam. 12, 1, 1; id. Phil. 5, 4, 12. —Entirely absol.:ut nec triumviri accipiundo nec scribae referundo sufficerent,
Liv. 26, 36 fin. —Here, too, belongs referre rationes or aliquid (in rationibus, ad aerarium, ad aliquem, alicui), to give, present, or render an account:rationes totidem verbis referre ad aerarium,
Cic. Fam. 5, 20, 2;and rationes referre alone: in rationibus referendis... rationum referendarum jus, etc.,
id. ib. 5, 20, 1; id. Pis. 25, 61; id. Verr. 2, 1, 30, § 77; 2, 3, 71, § 167:referre rationes publicas ad Caesarem cum fide,
Caes. B. C. 2, 20 fin.:si hanc ex fenore pecuniam populo non rettuleris, reddas societati,
Cic. Verr. 2, 3, 71, § 167:(pecuniam) in aerarium,
Liv. 37, 57, 12; cf.: pecuniam operi publico, to charge to, i. e. to set down as applied to, Cic. Fl. 19, 44.— So, too, acceptum and in acceptum referre, to place to one ' s credit, in a lit. and trop. sense (v. accipio).— Hence, transf.: aliquem (aliquid) in numero (as above, in rationibus), in numerum, etc., to count or reckon a person or thing among:Democritus, qui imagines eorumque circuitus in deorum numero refert,
Cic. N. D. 1, 12, 29:(Caesar, Claudius) in deorum numerum relatus est,
Suet. Caes. 88; id. Claud. 45:Ponticus Heraclides terram et caelum refert in deos,
Cic. N. D. 1, 13, 34:nostri oratorii libri in Eundem librorum numerum referendi videntur,
id. Div. 2, 1, 4: hoc nomen in codicem relatum, id. Rosc. Com. B. and K. (al. in codice).—With inter (postAug. and freq.):ut inter deos referretur (August.),
Suet. Aug. 97:diem inter festos, nefastos,
Tac. A. 13, 41 fin.:hi tamen inter Germanos referuntur,
id. G. 46; Suet. Claud. 11; id. Tib. 53:dumque refert inter meritorum maxima, demptos Aesonis esse situs,
Ov. M. 7, 302:intellectum est, quod inter divos quoque referretur,
Lampr. Alex. Sev. 14:inter sidera referre,
Hyg. Fab. 192:inter praecipua crudelitatis indicia referendus,
Val. Max. 9, 2, ext. 5:inter insulas,
Plin. 5, 9, 9, § 48:dicebat quasdam esse quaestiones, quae deberent inter res judicatas referri,
Sen. Contr. 2, 11, 12:eodem Q. Caepionem referrem,
I should place in the same category, Cic. Brut. 62, 223.—Referre aliquid ad aliquid, to trace back, ascribe, refer a thing to any thing:5.qui pecudum ritu ad voluptatem omnia referunt,
Cic. Lael. 9, 32:omnia ad igneam vim,
id. N. D. 3, 14, 35:omnia ad incolumitatem et ad libertatem suam,
id. Rep. 1, 32, 49; 1, 26, 41:in historiā quaeque ad veritatem, in poëmate pleraque ad delectationem,
id. Leg. 1, 1, 5; id. Off. 1, 16, 52 et saep. al.:hunc ipsum finem definiebas id esse, quo omnia, quae recte fierent, referrentur, neque id ipsum usquam referretur,
id. Fin. 2, 2, 5; cf.nusquam,
id. ib. 1, 9, 29:ad commonendum oratorem, quo quidque referat,
id. de Or. 1, 32, 145:hinc omne principium, huc refer exitum,
Hor. C. 3, 6, 6.— With dat.:cujus adversa pravitati ipsius, prospera ad fortunam referebat,
Tac. A. 14, 38 fin. — In Tac. once with in:quidquid ubique magnificum est, in claritatem ejus (sc. Herculis) referre consensimus,
Tac. G. 34.—Rarely of persons;as: tuum est Caesar, quid nunc mihi animi sit, ad te ipsum referre,
Cic. Deiot. 2, 7.— Absol.: ita inserere oportet referentem ad fructum, meliore genere ut sit surculus, etc., one who looks to or cares for the fruit, Varr. R. R. 1, 40, 6.—Culpam in aliquem referre, to throw the blame upon, accuse, hold responsible for, etc. (post-Aug.):hic, quod in adversis rebis solet fieri, alius in alium culpam referebant,
Curt. 4, 3, 7; Aug. contr. Man. 2, 17, 25 Hier. Epp. 1, 9 fin.: cf.:augere ejus, in quem referet crimen, culpam,
Cic. Inv. 2, 28, 83:causa ad matrem referebatur,
Tac. A. 6, 49:causam abscessus ad Sejani artes,
id. ib. 4, 57. -
44 agito
āvi, ātum, āre [intens. к ago ]1) приводить в движение ( mens agitat molem V); двигать ( aliquid huc et illuc Sl); направлять, устремлять ( currum ad flumina V)2) гнать, погонять (lanigeros greges, capellas V)3) управлять, править (quadrijugos currus V; navem triremem Nep)4)а) вздымать, крутить ( harenam Sl): приводить в волнение, волновать ( mare ventis C); шевелить ( digitos PJ); развевать ( capillos H); трясти ( cacumen O); раздувать (scintillam, перен. ignes amoris O); размахивать, потрясать ( hastam O)a. alas O — махать крыльямиб) раскачивать ( ventis agitatur pinus H); вызывать, производить ( motum C); упражнять ( ingenium per studia Sen)5) преследовать, травить, ловить (feras C; a. Trojanos terris vel undis V); загонять ( cervos in retia O); прогонять ( chelydros V); изгонять ( aliquem totā urbe V); угонять, похищать ( hominum praedas et pecorum Amm)6) нападать, критиковать ( aliquid C); порицать, упрекать ( aliquem H); бичевать, осмеивать ( aliquid saevis verbis H)7) беспокоить, тревожить ( rem publicam seditionibus Sl); мучить, угнетать (aliquem scelerum poenis C; animum curis cogitationibusque L injuriis agitatus populus Fl)metu atque libidine diversus agitabatur Sl — (Югурта) колебался между страхом и желанием8) возбуждать, побуждать (aliquem invidiā V; agitatus cupidine regni Fl); подстрекать, возмущать ( plebem L)9) ( о времени) проводить ( noctem apud aquam Sl); (про)жить ( aevum sub legibus V)a. moras Sl — медлить10)а) делать, осуществлять, совершатьcuncta a. Sl — заниматься всемб) выполнять ( praecepta parentis Sl); создавать, устраивать ( praesidia L)a. custodiam T — нести охрануhonorem a. T — занимать пост, находиться у властиalicujus arbitrio agitari Sl — совершиться по чьей-л. воле12) выражать, проявлять (gaudium, laetitiam Sl; odium T)13) праздновать ( dies festos C); справлять ( diem natalem Pl)a. jocos cum aliquo O — забавляться с кем-л.14) думать, обдумывать, замышлять ( часто с прибавлением (in) animo, (in) mente, in corde, secum)a. in animo bellum L — затевать войнуplus quam civilia a. T — замышлять нечто, выходящее за пределы компетенции простого гражданина15) вести переговоры (aliquid, de re aliquā Sl, L); обсуждать ( aliquid in senatu C)agraria lex vehementer agitabatur C — аграрный закон горячо обсуждался (защищался)16) жить, обитатьpropius mare a. Sl — жить близ моря17) бродить, быть, находиться ( pro muro dies noctesque Sl)inter primores a. L — находиться в первых рядах (сражающихся)18) вести себя, поступать, действовать ( ferociter Sl) -
45 arrigo
ar-rigo, rēxī, rēctum, ere [ rego ]1) подниматьa. comas (о льве) V — взъерошить шерсть, ощетинитьсяarrectae horrore comae V — волосы, вставшие дыбом от ужасаa. aures Ter, V — навострить уши, насторожиться, ноa. aures alicui Pl — заставить кого-л. насторожиться2) возбуждать, ободрять ( aliquem oratione Sl)a. animos Sl — обратить пристальное вниманиеanimos a. ad bellandum L — пробудить воинственное настроение3) быть возбуждённым, охваченным похотью ( in aliquam Su) -
46 aurum
ī n.1) золото (eruere a. terra O)montes auri polliceri погов. Ter — сулить золотые горы2) поэт. золотые изделия (украшения, сбруя, монета, посуда и пр.): золотая чаша (a. plenum V); золотые удила (equi mandunt a. V); золотое руно ( auro potiri O); золотое кольцо ( digitos circumligare auro J)3) деньги, нажива5) золотой век (a. priscum H; argentea proies auro deterior O) -
47 circulo
āvī, —, āre [ circulus ]делать круглым, придавать форму окружности (c. digitos Ap) -
48 circummoveo
circum-moveo, —, —, ēreдвигать во все стороны, шевелить ( digitos CA) -
49 comprimo
com-primo, pressi. pressum, ere [ premo ]1) сжимать, стискивать (digitos C; in pugnum manus compressa Q; dentes C)compressis manibus sedere погов. L — сидеть со сжатыми руками, т. е. сложа руки (ничего не делать)2) смежить, сомкнуть, закрыть (oculos Q, O CC)3) сдавливать ( serpentem C); выжимать (immodicos humores Sen; spengiam manu CC); сужать ( nares Lcr)4) воен. смыкать ( ordines L)5) закреплять (alvum, ventrem CC)7) насиловать (aliquam vi c. L)8) задерживать, припрятывать, не выпускать на рынок (annonam L; frumentum C)9) утаивать, не разглашать, скрывать (delicta C; famam alicujus rei L): затаивать ( odium C)10) сдерживать ( risum Pt); замедлять ( gressum V)animam c. Ter — задержать (затаить) дыханиеalicui linguam c. погов. Pl — зажимать кому-л. рот11) остановить, задержать ( hostem Cs lacrunas alicujus bAl); укрощать, смирять ( audaciam alicujus C); умерять ( cupiditates iracundiasque C); подавлять ( seditionem L)se c. Pl — обуздывать себя, сдерживаться -
50 concrepo
con-crepo, puī, pitum, āre1) издавать громкий звук: скрипеть, щёлкать, трещать, греметь, лязгать, бряцать (concrepant arma L; c. armis Cs)c. digitis C и digitos Pt — щёлкать пальцамиsi digitis concrepuerit погов. C — по первому его знаку2) бить, стучать, ударять (во что-л.) (aera O, Pt, M; hastis scuta Pt и gladiis ad scuta L) -
51 confringo
cōn-fringo, frēgī, frāctum, ere [ frango ]1) взламывать ( fores Pl); ломать, разбивать (digitos C; tegulas Pl)juga montium confracta in umeros PM — горный хребет, изломанный наподобие плеч2) сокрушать, расстраивать ( consilia alicujus C); растрачивать, проматывать ( rem Pl)c. tesseram погов. Pl — нарушать верность, порывать дружбу -
52 contraho
1) стягивать, сжимать (membrum C, CC; digitos in pugnum PM); втягивать ( collum C); натягивать ( arcum J); стягивать, заживлять ( vulnus CC)c. vela C, H, O — убирать парусаc. frontem Pl, C etc. — морщить лобc. supercilia Q — сдвигать (хмурить) брови2) сужать ( intercolumnia Vtr)3) сокращать (frigore contrăhi Hier; pulmones se contrăhunt C; c. tempus epularum PJ)contractus frigore Su, Col — закоченевший от холода, ноcontractum frigus V, Sen — холод, от которого коченеют4) крепить (вызывать запор), закреплять (alvum, ventrem CC; in senectute alvus contrahitur CC); свёртывать ( fici sucus lac contrahit PM)5) ограничивать, умерять (appetitūs C; jura Sil)6) собирать, набирать (exercitum VP etc.; magnam classera Nep); сосредоточивать, стягивать (dispersos cives in unam urbem VM; auxilia a finitimis Just)7) созывать, собирать (senatum Just etc.; aliquos ad colloquium L); собирать, скоплять, нагромождать (aquam intus in uterum CC; omnis generis commeatum Su; niella PM — о пчёлах; pecuniam Col, Sen etc.; undique libros Su)8) соединять, сближать, сочетать ( rudes animos in unum O)9) навлекать, причинять, доставлять (molestias aliquā re C; inimicitias domui O; numinis iram sibi O)(тж. c. sibi Hirt, O) навлекать на себя, причинять себе, получатьc. bellum Saguntinis cum Carthaginiensibus L — вызвать войну сагунтинцев с карфагенянамиc. benevolentiam ab aliquo rhH. — снискать чьё-л. благоволениеc. noxam Col — потерпеть ущербc. aes alienum C etc. — войти в долгиc. morbum PM — заболетьc. alicui negotium C — наделать кому-л. хлопот, ноnefas c. L — совершить беззаконие, согрешитьc. matrimonium Just, Su и nuptias Dig — вступать в бракc. amicitiam C — установить дружеские отношенияnihil omnino cum aliquo c. C — не иметь решительно ничего общего с кем-л.causam certaminis cum aliquo c. velle L — искать повода сразиться с кем-л.c. animum C — огорчаться, приуныть -
53 crassus
I a, um1) имеющий в толщину, толщиной в ( sex digitos PM); толстый (restis Pl; crassissimi lacerti Pt)2) плотный (c. et concretus aĕr C); густой ( tenebrae C); илистый ( aquae O); вязкий ( medicamentum Sen)imber crassae aquae M — дождь, падающий крупными каплями3) жирный, тучный ( ager C)4) плотный, крепкий, толстый ( homo Ter)5) сильный, изрядный ( infortunium Pl)6) простодушный, незатейливый, простой ( Musa Q)8) груботканый или плотный ( toga H)II Crassus, i m.Красе, cognomen в роде Лициниев и Папириев: M. Dicinius C. Dives, сражавшийся с войсками Спартака, консул в 70 г. до н. э., член триумвирата (с Цезарем и Помпеем) в 60 г., погиб в сражении с парфянами при Каррах (53 г. до н. э.) C, Cs, Sl -
54 detundo
dē-tundo, —, tūnsum, ere -
55 diduco
dī-dūco, dūxī, ductum, ere [dis + duco ]1) разводить, раздвигать, растопыривать ( digitos C); разгонять, развеивать ( ventus nubes diducit Lcr); развязывать ( nodos manu O); рассеивать ( hostes T)2)а) раскрывать ( ōs Pt; labra PJ, Q; oculum alicui CC)rictum alicujus risu d. H — заставлять хохотать (потешать) кого-лб) растворять ( fores T)terram ad capita d. V — разрыхлять почву у корнейa. summam arenam L — снять верхний слой песка3) разделять (d. assem in partes H)d. aliquem ab aliquo C, O — поссорить кого-л. с кем-л.civitas diducta bello civili T — государство, разделённое гражданской войнойd. matrimonium Su (nuptias Sen) — расстроить или расторгнуть бракd. animum in multiplex officium Q — заниматься разнообразной деятельностьюoratio rivis diducta est, non fontibus C — речь разделена на отдельные ручьи, а не на источники (т. е. несмотря на расчленённость, сохраняет внутреннее единство)4) воен. развёртывать, растягивать, вытягивать в одну линию (copias Cs; cornua L)5) разобщать, раздроблять ( diducendi erant milites Cs); рассредоточивать ( diductae naves Cs); разъединять ( arva et urbes diductae V)animus varietate rerum diductus C — внимание, распылившееся вследствие разнообразия делin multas cogitationes diductus sum, quare... Pt — я терялся во множестве догадок, отчего...7) отделять, различать ( vocabulum ab appellatione Q) -
56 erigo
ērigo, rēxī, rēctum, ere [ e + rego ]1) ставить прямо, поднимать, водружать ( mālum C); придавать прямое (стоячее) положение ( natura hominem erexit C)e. oculos C или vultus Pt — поднимать глазаe. scalas ad moenia L — приставлять лестницы к стенеe. tenebras T — окутываться мраком2) вести вверх (agmen in adversum clivum L)e. se или erigi — подниматься ( fumus erigitur V)3) возводить, воздвигать, строить (turrim Cs; aram J; pontem QC; pyram V)4) ободрять, воодушевлять ( animos militum L)e. animum или e. se C etc. — воспрянуть духом, ободритьсяe. mentem (aures) C etc. — насторожиться, напрячь внимание, сделаться внимательнымe. animum ad audiendum C — внимательно вслушиваться5) разжигать, возбуждать ( iras Sil) -
57 exorno
ex-ōrno, āvī, ātum, āre1) снабжать ( vicinitatem armis Sl); располагать в боевом порядке ( aciem Sl); снаряжать ( classem Just); справлять ( nuptias Pl); устраивать ( convivium omni opulentiā C)2) убирать, украшать, наряжать (digitos anulis Sen; aliquem veste variā Ter; domum, locum C)e. orationem C — расцветить речь3) увенчивать, возвеличивать, хвалить, славить ( philosophiam C)e. aliquem praeturā PJ — облечь кого-л. званием претора4) лишать украшений Tert -
58 extendo
ex-tendo, tendī, tentum (tēnsum), ere1)а) растягивать ( chartam PM); протягивать, простирать (digitos, brachium C)se e. — простираться ( ad Hellesponticum fretum Mela)б) вытягивать ( caput L)se e. adversus aliquem Pt — важничать (задирать нос) перед кем-л.2) раскручивать, разматывать, натягивать ( funem H)3) увеличивать, расширять ( agros H)5) распростирать ( pennas H)6) уложить, повергнуть ( aliquem arenā V)7) простираться, разносить ( nomen alicujus in ultimas oras H)8) напрягать ( se supra vires L)e. se itineribus Cs — идти ускоренным маршем9) повышать, взвинчивать ( pretium Su)10) удлинять, затягивать (pugnam ad noctem L; epistulam PJ)11) проводить, (на-) чертить ( lineam PM)12) продолжать, продлевать (aevum H; consulatum PJ) -
59 incendo
in-cendo, cendī, cēnsum, ere [одного корня с candeo ]1) зажигать, поджигать, сжигать (facem, domum Sen; urbem C); возжигать ( aram V)2) разжигать, топить ( fornacem lignis Col)3) перегревать ( caput in sole CC)4) воспламенять, разгорячать, раздражать, возбуждать (aliquem, animum alicujus, cupiditatem C; aliquem ad aliquam rem C; incendi ad studia gloriā C; incensus amore animus V)equum calcaribus i. Hirt — дать шпоры коню5) потрясать ( caelum clamore V)7) подстрекать, возмущать, натравливать ( aliquem in aliquem C)8) огорчать, расстраивать ( aliquem querelis V)9) озарять, освещать ( luna incensa radiis solis C)10) украшать ( digitos vivis gemmis St)11) повышать в цене ( annonam Vr)12) разрушать, губить ( genus alicujus Pl) -
60 infringo
īn-fringo, frēgī, frāctum, ere [ frango ]1) переламывать ( hastam L); обламывать ( cornu O); надламывать ( flores O); разрывать ( vestes O); хрустеть или щёлкать (i. articulos Q)2) ослаблять, лишать силы (i. virtutem alicujus T; i. impetūs T); сломить ( potentiam alicujus T); подрывать, расстраивать, сокрушать (animum L; vim militum Cs; spem C); нарушать ( pacem Eutr); искажать ( veritatem T); пресекать ( conatūs adversariorum Cs); прерывать ( ambitum verborum C)3) уменьшать, сбавлять ( tributa T)4) швырять ( aulam in caput Pl); ударятьi. digitos cithărae St — бряцать на кифаре
См. также в других словарях:
Dígitos significativos — Saltar a navegación, búsqueda Número de dígitos utilizado para indicar qué tan precisa es una medición. El número de dígitos significativos depende de la exactitud del dispositivo de medición, es decir, la unidad de medida provista por ese… … Wikipedia Español
dígitos — Muchas de las palabras españolas de origen árabe han ido desapareciendo del uso general, pues eran voces técnicas de la agricultura, de la arquitectura, y de otros oficios que, o bien han desaparecido, o se han transformado y modernizado y con… … Diccionario español de neologismos
Clasificación Unesco de 6 dígitos — La navegación por Wikipedia usando la clasificación Unesco de 6 dígitos es parcial. Puesto que en Wikipedia se categorizan los artículos teniendo en cuenta diversos factores, algunas categorías no pueden incluirse dentro de la clasificación… … Wikipedia Español
Wikipedia:Clasificación Unesco de 6 dígitos/55 Historia — 5501 Biografías 00 Biografías 5502 Historia general 01 Historia comparada 02 Historiografía 03 Monografías históricas 04 Teorías y métodos de la historia 99 Otras (especificar) 5503 Historia de países 01 Historia local 02 Historia regional 99… … Wikipedia Español
Clasificación Unesco de 4 dígitos — Ver también: Clasificación UNESCO y Clasificación UNESCO 6 dígitos. Campo UNESCO Subcampo UNESCO Código Nombre Código Nombre 11 Lógica 1101 Aplicaciones de la lógica … Wikipedia Español
amortización por suma de dígitos de los años — 1) Economía. Política de amortización acelerada en la que la cuota de cada ejercicio n se calcula con la fórmula Cn = v(e n)/s, donde v es el valor de coste del bien, e la vida esperada, n el número de orden del ejercicio y s la suma de los… … Diccionario de Economía Alkona
amortización por suma de dígitos de los años — 1) Economía. Política de amortización acelerada en la que la cuota de cada ejercicio n se calcula con la fórmula Cn = v(e n)/s, donde v es el valor de coste del bien, e la vida esperada, n el número de orden del ejercicio y s la suma de los… … Diccionario de Economía
Ut digitos praerodat suos. — См. Облизывать пальцы … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Nescit, quot digitos habet in manu. — См. Трех не перечтет … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Número π — π (pi) es la relación entre la longitud de una circunferencia y su diámetro, en geometría euclidiana. Es un número irracional y una de las constantes matemáticas más importantes. Se emplea frecuentemente en matemáticas, física e ingeniería. El… … Wikipedia Español
Numeración UIC de material móvil en la red de ADIF — La numeración UIC de material móvil en la red de ADIF se compone de doce dígitos a los que se hará referencia con las siguientes letras: 9 c 71 t uvw xyz a Los ocho dígitos subrayados corresponden a lo que se podría denominar como matrícula… … Wikipedia Español