Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

ignis+sen

  • 81 assiduus

    1.
    assĭdŭus ( ads-, perh. only by confusion of 1. assiduus with 2. assiduus), i, m. [as-do; cf.

    infra,

    Gell. 16, 10, 15 ], a tributepayer; a name given by Servius Tullius to the citizens of the upper and more wealthy classes, in opp. to proletarii, citizens of the lowest classes, who benefit the state only by their progeny (proles).
    I.
    A.. Lit.:

    cum locupletes assiduos (Servius) appellāsset ab aere dando,

    Cic. Rep. 2, 22, 40.—So in the Twelve Tables:

    adsiduo vindex adsiduus esto. Proletario jam civi, cui quis volet vindex esto,

    Gell. 16, 10, 5; cf.

    Dirks. Transl. 154 sq.: locuples enim est assiduus, ut ait L. Aelius, appellatus ab aere dando,

    Cic. Top. 2, 10; Varr. ap. Non. p. 67, 25: quibus erant pecuniae satis locupletes, assiduos;

    contrarios proletarios,

    id. ib.:

    assiduum ab aere dando,

    Quint. 5, 10, 55:

    adsiduus in Duodecim Tabulis pro locuplete dictus, ab assibus, id est aere dando,

    Gell. 16, 10, 15: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur. Alii assiduum locupletem, quasi multorum assium dictum putārunt. Alii eum, qui sumptu proprio militabat, ab asse dando vocatum existimārunt, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.:

    ditiores qui asses dabant, assidui dicti sunt,

    Charis. p. 58 P.; cf. vindex ap. Cassiod. Orth. p. 2318 P.:

    assiduus dicebatur apud antiquos, qui assibus ad aerarii expensam conferendis erat,

    Isid. Orig. 10, 17; cf. Nieb. Röm. Gesch. 1, pp. 496-502.—
    B.
    Meton., a rich person:

    noctīsque diesque adsiduo satis superque est,

    Plaut. Am. 1, 1, 14.—
    II.
    Trop., adject. of a first-rate, classical writer:

    classicus adsiduusque aliquis scriptor, non proletarius,

    Gell. 19, 8, 15 (cf. on the other hand:

    Proletario sermone nunc quidem utere,

    common talk, Plaut. Mil. 3, 1, 157).
    2.
    assĭdŭus ( ads-, Ritschl, Lachm., Fleck., B. and K., Rib., Weissenb., Jahn; ass-, Merk., Halm, K. and H.), a, um, adj. [from assideo, as continuus from contineo, etc.]:

    Itaque qui adest, adsiduus (est),

    Varr. L. L. 7, § 99; but more correctly: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur, to have sat down to it, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; hence,
    I.
    Constantly present somewhere, attending to, busy or occupied with something (cf. deses, idle, from desideo):

    cum hic filius adsiduus in praediis esset,

    Cic. Rosc. Am. 7; id. Att. 4, 8, b, §

    3: fuit adsiduus mecum praetore me,

    id. Cael. 4, 10; Varr. R. R. 2, 10, 6; Vulg. Eccli. 9, 4; 37, 15:

    semper boni adsiduique domini (i. e. qui frequenter adest in praediis) referta cella vinariā, oleariā, etc.,

    Cic. Sen. 16, 56:

    suos liberos agricolas adsiduos esse cupiunt,

    id. Rosc. Am. 16, 47:

    flagitator,

    id. Brut. 5, 18:

    his potius tradam adsiduis uno opere eandem incudem diem noctemque tundentibus,

    id. de Or. 2, 39, 162:

    Elevat adsiduos copia longa viros,

    Prop. 3, 31, 44:

    campus, Assiduis pulsatus equis,

    Ov. M. 6, 219:

    adsiduus in oculis hominum fuerat,

    Liv. 35, 10:

    hostis, adsiduus magis quam gravis,

    id. 2, 48:

    canes adsiduiores,

    Varr. R. R. 2, 9:

    circa scholas adsiduus,

    Suet. Tib. 11:

    (patrimonia) majora fiunt Incude adsiduā semperque ardente camino,

    by the busy anvil, Juv. 14, 118:

    Retibus adsiduis penitus scrutante macello Proxima,

    id. 5, 95:

    Quem cavat adsiduis sudibus,

    id. 6, 248:

    in mandatis illius maxime adsiduus esto,

    Vulg. Eccli. 6, 37; 12, 3.—So of the constant attendance of candidates for office, Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37 (cf. these passages in their connection).—Hence sarcastically of parasites:

    urbani adsidui cives, quos scurras vocant,

    Plaut. Trin. 1, 2, 165.—
    II.
    With the prominent idea of continuance in time, continual, unremitting, incessant, perpetual, constant (very freq. both in prose and poetry):

    foro operam adsiduam dare,

    Plaut. As. 2, 4, 22: ludis adsiduas operas dare, [p. 180] Lucr. 4, 974:

    pars terraï perusta solibus adsiduis,

    id. 5, 252:

    imbres,

    id. 5, 341; Cic. Att. 13, 16:

    motus,

    Lucr. 1, 995, and 4, 392;

    2, 97: repulsus,

    id. 4, 106:

    casus,

    id. 5, 205:

    frequentia,

    Cic. Planc. 8 fin.; Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37: febricula, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    adsidua ac diligens scriptura,

    Cic. Or. 1, 33, 150:

    recordatio,

    id. Fin. 1, 12, 41:

    deorum adsidua insidens cura,

    Liv. 1, 21:

    deprecatio justi adsidua,

    Vulg. Jac. 5, 16:

    (portae) adsiduus custos,

    Liv. 34, 9:

    longa temporum quies et continuum populi otium et assidua senatūs tranquillitas, etc.,

    Tac. Or. 38:

    sterilitates,

    Suet. Claud. 18:

    quantum (nominis) Octavius abstulit udo Caedibus adsiduis gladio,

    Juv. 8, 243:

    barbarorum incursus,

    Suet. Vesp. 8:

    vasa aurea adsiduissimi usūs,

    id. Aug. 71:

    ignis,

    Tib. 1, 1, 6:

    aqua,

    Prop. 2, 1, 68; 2, 19, 31; 3, 11, 56 al.:

    libidines,

    id. 2, 16, 14:

    Hic ver adsiduum atque alienis mensibus aestas,

    Verg. G. 2, 149:

    nubes,

    Ov. M. 1, 66:

    gemitus,

    id. ib. 2, 486 et saep.: Non feret assiduas potiori te dare noctes, * Hor. Epod. 15, 13.—Sometimes said with a degree of impatience, constant, everlasting, eternal:

    lapsus Tectorum adsiduos,

    Juv. 3, 8:

    obvius adsiduo Syrophoenix udus amomo,

    with his everlasting perfume, id. 8, 159 Jahn:

    adsiduo ruptae lectore columnae,

    id. 1, 13.—Hence adv., continually, constantly, without intermission.
    I.
    Form as-sĭdŭō ( ads-):

    operam dare alicui,

    Plaut. Cist. 1, 3, 37:

    edere,

    id. Mil. 1, 1, 50:

    perpotare,

    id. Most. 4, 2, 60:

    esse cum aliquo,

    id. Truc. 2, 4, 68:

    quaerere aliquid,

    Plin. 26, 3, 8, § 16:

    adesse,

    Dig. 40, 4, 44.—Far more freq.,
    II.
    Form assĭdŭē ( ads-):

    ubi sum adsidue, scio,

    Ter. Hec. 2, 1, 20:

    in ore indisciplinatorum adsidue erit,

    Vulg. Eccli. 20, 26:

    Adsidue veniebat,

    Verg. E. 2, 4:

    homines nobiles adsidue unā scribere,

    Ter. Ad. prol. 16:

    adsidue cantare,

    Cic. Div. 1, 34, 74:

    alia, quae suis locis dicentur adsidue,

    Plin. 24, 1, 1, § 3:

    Cum assidue minores parentibus liberi essent,

    Quint. 6, 3, 67:

    agere aliquid,

    Ter. Heaut. prol. 29:

    ut oculis adsidue videmus,

    Cic. N. D. 2, 41, 104:

    audire aliquid,

    id. Mil. 34, 93: frequenter et adsidue consequi aliquid, Auct. ad Her. 4, 56, 69:

    laudare aliquid,

    Vulg. Eccli. 51, 15:

    interrogari,

    ib. ib. 23, 11:

    litteris uti,

    Cic. Fam. 5, 15:

    convivari,

    Suet. Aug. 74:

    frequentare aedem,

    id. ib. 91:

    gestare aliquem ornatum,

    id. Calig. 52:

    DEFLERE ALIQVEM,

    Inscr. Grut. 950, 8:

    adsidue recens,

    Plin. 11, 53, 115, § 277.— Comp not found.—
    * Sup. assĭdŭissimē ( ads-):

    Adsiduissime mecum fuit Dionysius,

    Cic. Brut. 91, 316: salientes (aquae) adsiduissime interdiu et noctu, Sen. Cons. ap. Front. Aquaed. 2, p. 252; for the comparison of the adj. and adv. (as in arduus, exiguus, egregius, industrius, perpetuus, etc.), v. Rudd. I. p. 180, n. 58.

    Lewis & Short latin dictionary > assiduus

  • 82 avidus

    ăvĭdus, a, um, adj. [1. aveo], longing eagerly for something (either lawful or unlawful), desirous, eager, earnest, greedy (diff. from avarus, q. v.).
    I.
    In gen., constr. with gen., in with acc., dat., or absol.
    (α).
    With gen.:

    cibi,

    Ter. Eun. 5, 4, 16:

    Romani semper appetentes gloriae praeter ceteras gentes atque avidi laudis,

    Cic. Imp. Pomp. 3, 7:

    festinatio victoriae avida,

    id. Phil. 3, 1; so,

    potentiae, honoris, divitiarum,

    Sall. J. 15, 4:

    avidissimus privatae gratiae, id. H. Fr. (Orat. Cottae ad Popul. p. 245 Gerl.): turba avida novarum rerum,

    Liv. 1, 8, 6:

    avidus poenae (sc. sumendae),

    id. 8, 30, 13:

    libidinum,

    Hor. C. 1, 18, 11:

    futuri,

    id. A. P. 172 et saep.:

    belli gerundi,

    Sall. J. 35, 3: malefaciundi, id. H. Fr. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 343 (p. 251, n. 116 Gerl.):

    avidior properandi,

    id. H. Fr. 4, 30 Gerl.:

    videndi,

    Ov. M. 10, 56 et saep.— Poet. with inf. (inst. of gen. of gerund.):

    avidi committere pugnam,

    Ov. M. 5, 75:

    cognoscere amantem,

    id. ib. 10, 472:

    Chaos innumeros avidum confundere mundos,

    Luc. 6, 696 al. —A. more remote gen. relation is found in Lucr.:

    Humanum genus est avidum nimis auricularum,

    in respect of, Lucr. 4, 594.—
    (β).
    With in with acc.:

    avida in novas res ingenia,

    Liv. 22, 21, 2:

    avidae in direptiones manus,

    id. 5, 20, 6.—
    * (γ).
    With dat.:

    servorum manus subitis avidae,

    Tac. H. 1, 7.—
    (δ).
    Absol. and transf. to inanimate things:

    ita sunt avidae (aures meae), etc.,

    Cic. Or. 29, 104:

    avidi cursus frena retentat equi,

    Ov. P. 3, 9, 26:

    avidae libidines,

    Cic. Sen. 12, 39:

    amor,

    Cat. 68, 83:

    cor,

    Ov. Tr. 3, 11, 58:

    pectus,

    id. H. 9, 161:

    amplexus,

    id. M. 7, 143.—
    II.
    Esp
    A.
    Eager for gain, avaricious, covetous, greedy of money, = avarus:

    me dices avidum esse hominem,

    Plaut. Ps. 5, 2, 34; id. Aul. prol. 9; 3, 5, 12; id. Bacch. 2, 3, 43:

    Sed habet patrem quendam avidum, miserum atque aridum,

    Ter. Heaut, 3, 2, 15:

    divitiasque Conduplicant avidi,

    Lucr. 3, 71:

    aliquantum ad rem avidior,

    Ter. Eun. 1, 2, 51:

    grati animi, non appetentis, non avidi signa proferri perutile est,

    Cic. de Or. 2, 43, 182; id. Rosc. Com. 7 fin.:

    avidae manus heredis,

    Hor. C. 4, 7, 19 al. —
    B.
    Eager for food, hungry, greedy, voracious, gluttonous:

    Avidos vicinum funus et aegros Exanimat,

    Hor. S. 1, 4, 126:

    convivae,

    id. ib. 1, 5, 75: Noli avidus esse in omni epulatione, * Vulg. Eccli. 37, 32.— Poet.:

    Efficit ut largis avidum mare fluminis undis,

    insatiable, Lucr. 1, 1031:

    Exitio est avidum mare nautis,

    Hor. C. 1, 28, 18:

    morbus,

    Lucr. 6, 1236:

    manus Mortis,

    Tib. 1, 3, 4:

    ignis,

    Ov. M. 9, 234; 12, 280:

    flammae,

    id. ib. 9, 172:

    morsus,

    id. ib. 4, 724 et saep.—
    C.
    In Lucr. of space as swallowing up objects, wide, large, vast:

    Inde avidei partem montes silvaeque ferarum Possedere,

    Lucr. 5, 202: avido complexu quem tenet aether id. 2, 1066; so id. 5, 470.— Adv., eagerly, greedily, etc.
    a.
    Anteclass. form ăvĭdĭter: invadere pocula, Val. Antias ap. Arn. 5, p. 155; so App.: merum ventri ingurgitare, Met. 4, p. 145, 27.—
    b.
    Class. form ăvĭdē: ab ludis animus atque aures avent avide exspectantes mentium, Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 83 Müll. (Trag. v. 71 Vahl.); Lucr. 4, 1108:

    adripere Graecas litteras,

    Cic. Sen. 8, 26:

    adpetere aliquid,

    id. ib. 20, 72:

    exspectare aliquid,

    id. Att. 12, 40; 16, 10:

    jam bibit avide,

    Suet. Tib. 59:

    pransus,

    Hor. S. 1, 6, 127 al. — Comp.:

    avidius se in voluptates mergere,

    Liv. 23, 18, 11:

    procurrere,

    id. 34, 15, 4:

    avidius vino ciboque corpora onerant,

    id. 41, 2, 13:

    vesci,

    Suet. Calig. 18.— Sup.:

    avidissime exspectare aliquid,

    Cic. Phil. 14, 1:

    credere aliquid,

    Plin. 5, 1, 1, § 4:

    adprehendere palmam,

    id. 14, 22, 28, § 147.

    Lewis & Short latin dictionary > avidus

  • 83 caducum

    cădūcus, a, um, adj. [cado].
    I.
    That falls or has fallen, falling, fallen (mostly poet.): bacae glandesque caducae, * Lucr. 5, 1362; cf. Dig. 50, 16, 30:

    glans caduca est, quae ex arbore cecidit: oleae,

    Cato, R. R. 23, 2:

    spica,

    that fell in mowing, Varr. R. R. 2, 2, 12:

    aqua,

    id. ib. 3, 5, 2:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 39:

    frondes,

    Verg. G. 1, 368:

    frons,

    Ov. M. 7, 840; id. Tr. 3, 1, 45:

    folia,

    id. Am. 2, 16, 45:

    lacrimae,

    id. M. 6, 396:

    poma,

    Prop. 2, 32, 40:

    oliva,

    Col. 12, 52, 22:

    fulmen,

    Hor. C. 3, 4, 44:

    te, triste lignum, te caducum In domini caput immerentis,

    id. ib. 2, 13, 11; cf.

    ligna,

    Varr. L. L. 6, § 66 Müll.:

    tela,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    moro coma nigrior caduco,

    Mart. 8, 64, 7.—
    B.
    Caduca auspicia dicunt cum aliquid in templo excidit, veluti virga e manu, Paul. ex Fest. p. 64, 9 Müll.—
    2.
    Caduci bello, that have fallen in war, slain in battle:

    bello caduci Dardanidae,

    Verg. A. 6, 481.—
    3.
    In gen., devoted to death, destined to die:

    juvenis,

    Verg. A. 10, 622.—
    II.
    Inclined to fall, that easily falls (rare):

    vitis, quae naturā caduca est et, nisi fulta sit, ad terram fertur,

    Cic. Sen. 15, 52; cf. id. ib. 2, 5. —Hence,
    2.
    Esp., in medic. lang.: homo, epileptic, Firm. Math. 3, 6, n. 8;

    Aemil. Mac. c. de Paeonia: equus,

    Veg. 1, 25, 2:

    asellus morbo detestabili caducus,

    App. M. 9, p. 236, 12:

    morbus,

    the falling sickness, epilepsy, App. Herb. 60; Aemil. Mac. c. Aristoloch.; Isid. Orig. 14, 7, 5.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., frail, fleeting, perishable, transitory, vain (class., esp. in prose):

    in eo, qui ex animo constet et corpus caducus et infirmus,

    Cic. N. D. 1, 35, 98:

    ignis,

    quickly extinguished, Sen. Q. N. 2, 23, 2:

    res humanae fragiles caducaeque,

    Cic. Lael. 27, 102: quis confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit, id. Fin. 2, 27, 86:

    nihil nisi mortale et caducum praeter animos,

    id. Rep. 6, 17, 17: alia omnia incerta sunt, caduca, mobilia;

    virtus est una altissimis defixa radicibus,

    id. Phil. 4, 5, 13; id. Lael. 6, 20; id. Dom. 58, 146:

    tituli,

    Plin. Pan. 55, 8:

    tempus,

    id. Ep. 3, 7, 14:

    labores,

    id. ib. 9, 3, 2:

    fama,

    Ov. P. 4, 8, 46:

    spes,

    vain, futile, id. M. 9, 597:

    preces,

    ineffectual, id. F. 1, 181:

    pars voti,

    id. Ib. 88.—
    2.
    Esp., in law, caduca bona were those possessions which did not fall to the heir mentioned in a will, because he was childless, but passed to other heirs (in default of such, to the exchequer); vacant, having no heir (cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 760 sq.):

    quod quis sibi testamento relictum, ita ut jure civili capere possit, aliquă ex causă deinde non ceperit, caducum appellatur, veluti ceciderit ab eo, etc., Ulp. Lib. Regul. tit. 10: hereditates,

    Cic. Phil. 10, 5, 11; Cod. Th. 10, 10, 30 pr.; Dig. 22, 5, 9: portio, Gai Inst. 2, 206.—As subst.: cădūcum, i, n., property without an heir, an unowned eslate:

    legatum omne capis nec non et dulce caducum,

    Juv. 9, 88:

    caduca occupare,

    Just. 19, 3, 6: vindicare, Gal Inst. 2, 207.—
    b.
    Transf., of other things:

    nostra est omnis ista prudentiae doctrinaeque possessio, in quam homines, quasi caducam atque vacuam, abundantes otio, nobis occupatis, involaverunt,

    Cic. de Or. 3, 31, 122 (no comp. or sup.).—Hence, adv.: cădū-cĭter, precipitately, headlong: caduciter = praecipitanter;

    Varro: aquai caduciter ruentis,

    Non. p. 91, 1 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > caducum

  • 84 caducus

    cădūcus, a, um, adj. [cado].
    I.
    That falls or has fallen, falling, fallen (mostly poet.): bacae glandesque caducae, * Lucr. 5, 1362; cf. Dig. 50, 16, 30:

    glans caduca est, quae ex arbore cecidit: oleae,

    Cato, R. R. 23, 2:

    spica,

    that fell in mowing, Varr. R. R. 2, 2, 12:

    aqua,

    id. ib. 3, 5, 2:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 39:

    frondes,

    Verg. G. 1, 368:

    frons,

    Ov. M. 7, 840; id. Tr. 3, 1, 45:

    folia,

    id. Am. 2, 16, 45:

    lacrimae,

    id. M. 6, 396:

    poma,

    Prop. 2, 32, 40:

    oliva,

    Col. 12, 52, 22:

    fulmen,

    Hor. C. 3, 4, 44:

    te, triste lignum, te caducum In domini caput immerentis,

    id. ib. 2, 13, 11; cf.

    ligna,

    Varr. L. L. 6, § 66 Müll.:

    tela,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    moro coma nigrior caduco,

    Mart. 8, 64, 7.—
    B.
    Caduca auspicia dicunt cum aliquid in templo excidit, veluti virga e manu, Paul. ex Fest. p. 64, 9 Müll.—
    2.
    Caduci bello, that have fallen in war, slain in battle:

    bello caduci Dardanidae,

    Verg. A. 6, 481.—
    3.
    In gen., devoted to death, destined to die:

    juvenis,

    Verg. A. 10, 622.—
    II.
    Inclined to fall, that easily falls (rare):

    vitis, quae naturā caduca est et, nisi fulta sit, ad terram fertur,

    Cic. Sen. 15, 52; cf. id. ib. 2, 5. —Hence,
    2.
    Esp., in medic. lang.: homo, epileptic, Firm. Math. 3, 6, n. 8;

    Aemil. Mac. c. de Paeonia: equus,

    Veg. 1, 25, 2:

    asellus morbo detestabili caducus,

    App. M. 9, p. 236, 12:

    morbus,

    the falling sickness, epilepsy, App. Herb. 60; Aemil. Mac. c. Aristoloch.; Isid. Orig. 14, 7, 5.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., frail, fleeting, perishable, transitory, vain (class., esp. in prose):

    in eo, qui ex animo constet et corpus caducus et infirmus,

    Cic. N. D. 1, 35, 98:

    ignis,

    quickly extinguished, Sen. Q. N. 2, 23, 2:

    res humanae fragiles caducaeque,

    Cic. Lael. 27, 102: quis confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit, id. Fin. 2, 27, 86:

    nihil nisi mortale et caducum praeter animos,

    id. Rep. 6, 17, 17: alia omnia incerta sunt, caduca, mobilia;

    virtus est una altissimis defixa radicibus,

    id. Phil. 4, 5, 13; id. Lael. 6, 20; id. Dom. 58, 146:

    tituli,

    Plin. Pan. 55, 8:

    tempus,

    id. Ep. 3, 7, 14:

    labores,

    id. ib. 9, 3, 2:

    fama,

    Ov. P. 4, 8, 46:

    spes,

    vain, futile, id. M. 9, 597:

    preces,

    ineffectual, id. F. 1, 181:

    pars voti,

    id. Ib. 88.—
    2.
    Esp., in law, caduca bona were those possessions which did not fall to the heir mentioned in a will, because he was childless, but passed to other heirs (in default of such, to the exchequer); vacant, having no heir (cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 760 sq.):

    quod quis sibi testamento relictum, ita ut jure civili capere possit, aliquă ex causă deinde non ceperit, caducum appellatur, veluti ceciderit ab eo, etc., Ulp. Lib. Regul. tit. 10: hereditates,

    Cic. Phil. 10, 5, 11; Cod. Th. 10, 10, 30 pr.; Dig. 22, 5, 9: portio, Gai Inst. 2, 206.—As subst.: cădūcum, i, n., property without an heir, an unowned eslate:

    legatum omne capis nec non et dulce caducum,

    Juv. 9, 88:

    caduca occupare,

    Just. 19, 3, 6: vindicare, Gal Inst. 2, 207.—
    b.
    Transf., of other things:

    nostra est omnis ista prudentiae doctrinaeque possessio, in quam homines, quasi caducam atque vacuam, abundantes otio, nobis occupatis, involaverunt,

    Cic. de Or. 3, 31, 122 (no comp. or sup.).—Hence, adv.: cădū-cĭter, precipitately, headlong: caduciter = praecipitanter;

    Varro: aquai caduciter ruentis,

    Non. p. 91, 1 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > caducus

  • 85 caelestia

    caelestis ( coel-), e ( gen. sing. CAELESTAE, Inscr. Neapol. 2602; abl. sing. regularly, caelesti:

    caeleste,

    Ov. H. 16, 277; id. M. 15, 743; cf.: bimestris, cognominis, perennis, patruelis, etc.; gen. plur. caelestum, but caelestium, Enn. Epigr. v. 9 Vahl.; Att. ap. Cic. N. D. 3, 26, 68, or id. Trag. Rel. v. 209 Rib.; Varr. L. L. 6, § 53 Müll.; Lucr. 6, 1274; Cat. 64, 191; 64, 205; Verg. A. 7, 432; Ov. M. 1, 150), adj. [caelum], pertaining to heaven or to the heavens, found in heaven, coming from heaven, etc., heavenly, celestial (class. and very freq.):

    ignis fulminis,

    Lucr. 2, 384; cf.:

    turbine correptus et igni,

    id. 6, 395:

    flammae,

    id. 5, 1093:

    urbes igne caelesti flagrasse,

    Tac. H. 5, 7:

    arcus,

    the rainbow, Plin. 11, 14, 14, § 37; Suet. Aug. 95:

    nubes,

    Ov. A. A. 2, 237:

    aqua,

    rain, Hor. C. 3, 10, 20; cf.

    aquae,

    id. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; Col. 3, 12, 2; 7, 4, 8; Plin. 17, 2, 2, § 14; Dig. 39, 3, 1:

    imbres,

    Col. 3, 13, 7:

    templa,

    Lucr. 5, 1203; 6, 388; 6, 671:

    solum,

    Ov. M. 1, 73:

    plagae,

    id. ib. 12, 40 al.:

    astra,

    id. ib. 15, 846:

    aërii mellis dona,

    Verg. G. 4, 1:

    prodigia,

    Liv. 1, 34, 9; cf.

    minae,

    Tac. H. 1, 18: caelestia auguria vocant cum fulminat aut tonat, Paul. ex Fest. p. 64, 8 Müll.:

    fragor,

    Quint. 12, 10, 4:

    orbes, quorum unus est caelestis,

    Cic. Rep 6, 17, 17.— Subst.: caelestĭa, ĭum, n., the heavenly bodies:

    cogitantes supera atque caelestia, haec nostra, ut exigua et minima, contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; Tac. H. 5, 4; id. A. 4, 58.—
    II.
    Meton.
    A.
    Divine; and subst., the deity (most freq. like caeles in plur.), the gods.
    1.
    Adj., numen, Cat. 66, 7; Tib. 3, 4, 53; Ov. M. 1, 367:

    animi,

    Verg. A. 1, 11: aula, Ov F 1, 139: irae. Liv. 2, 36, 6:

    ira,

    Sen. Herc. Oet. 441:

    origo,

    Verg. A. 6, 730:

    ortus,

    Quint. 3, 7, 5:

    stirps,

    Ov. M. 1, 760; cf.

    species,

    id. ib. 15, 743:

    nectar,

    id. ib. 4, 252; cf.

    pabula,

    id. ib. 4, 217:

    sapientia,

    Hor. Ep 1, 3, 27:

    auxilium,

    of the gods, Ov. M. 15, 630:

    dona,

    id. ib. 13, 289 al.:

    cognitio caelestium et mortalium,

    Quint. 1, 10, 5; cf. id. 10, 1, 86.—
    * Comp neutr.:

    nihil est caelesti caelestius,

    Sen. Ep. 66, 11 —
    2.
    Subst.: caelestis, is, m., a deity: quicumque dedit formam caelestis avarae, Tib 2, 4, 35.—Mostly plur., the gods:

    divos et eos qui caelestes semper habiti colunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    caelestum templa,

    Lucr. 6, 1273:

    in concilio caelestium,

    Cic. Off. 3, 5, 25; so id. Phil. 4, 4, 10; Liv. 1, 16, 7; 9, 1, 3; Tac. G. 9; id. H. 4, 84; Cat. 64, 191; 64, 205; 68, 76; Tib. 1, 9, 5; Verg. A. 1, 387; 7, 432; Ov. M. 1, 150; 4, 594; 6, 72, 6, 171.—
    3.
    Caelestis, is, f., a female divinity in Carthage, Tert. Apol. 24, Capitol. Pert. 4, 2; Macrin. 3, 1; Treb. Pol. Trig. Tyr. 29, 1.—
    4.
    caelestĭa, ĭum, n., heavenly objects, divine things:

    haec caelelestia semper spectato, illa humana con-t emnito,

    Cic. Rep. 6, 19, 20:

    sapientem non modo cognitione caelestium vel mortalium putant instruendum,

    Quint. 1, 10, 5; Tac. H. 5, 5.—
    B.
    As in most languages, an epithet of any thing splendid or excellent, celestial, divine, god-like, magnificent, preeminent, etc. (so most freq. since the Aug. per., esp. as a complimentary term applied to eminent persons and their qualities;

    in Cic. only once): caelestes divinaeque legiones,

    Cic. Phil. 5, 11, 28:

    quem prope caelestem fecerint,

    Liv. 6, 17, 5:

    ingenium,

    Ov. A. A. 1, 185:

    mens,

    id. F. 1, 534:

    in dicendo vir (sc. Cicero),

    Quint. 10, 2, 18; cf.:

    caelestissimum os (Ciceronis),

    Vell. 2, 66, 3:

    ju dicia,

    Quint. 4, prooem. §

    2 Spald.: praecepta,

    Vell. 2, 94, 2:

    anima,

    id. 2, 123:

    animus,

    id. 2, 60, 2:

    caelestissimorum ejus operum,

    id. 2, 104, 3: quos Elea domum reducit Palma caelestes, glorified, like the gods, Hor C. 4, 2, 18.— Adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > caelestia

  • 86 Caelestis

    caelestis ( coel-), e ( gen. sing. CAELESTAE, Inscr. Neapol. 2602; abl. sing. regularly, caelesti:

    caeleste,

    Ov. H. 16, 277; id. M. 15, 743; cf.: bimestris, cognominis, perennis, patruelis, etc.; gen. plur. caelestum, but caelestium, Enn. Epigr. v. 9 Vahl.; Att. ap. Cic. N. D. 3, 26, 68, or id. Trag. Rel. v. 209 Rib.; Varr. L. L. 6, § 53 Müll.; Lucr. 6, 1274; Cat. 64, 191; 64, 205; Verg. A. 7, 432; Ov. M. 1, 150), adj. [caelum], pertaining to heaven or to the heavens, found in heaven, coming from heaven, etc., heavenly, celestial (class. and very freq.):

    ignis fulminis,

    Lucr. 2, 384; cf.:

    turbine correptus et igni,

    id. 6, 395:

    flammae,

    id. 5, 1093:

    urbes igne caelesti flagrasse,

    Tac. H. 5, 7:

    arcus,

    the rainbow, Plin. 11, 14, 14, § 37; Suet. Aug. 95:

    nubes,

    Ov. A. A. 2, 237:

    aqua,

    rain, Hor. C. 3, 10, 20; cf.

    aquae,

    id. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; Col. 3, 12, 2; 7, 4, 8; Plin. 17, 2, 2, § 14; Dig. 39, 3, 1:

    imbres,

    Col. 3, 13, 7:

    templa,

    Lucr. 5, 1203; 6, 388; 6, 671:

    solum,

    Ov. M. 1, 73:

    plagae,

    id. ib. 12, 40 al.:

    astra,

    id. ib. 15, 846:

    aërii mellis dona,

    Verg. G. 4, 1:

    prodigia,

    Liv. 1, 34, 9; cf.

    minae,

    Tac. H. 1, 18: caelestia auguria vocant cum fulminat aut tonat, Paul. ex Fest. p. 64, 8 Müll.:

    fragor,

    Quint. 12, 10, 4:

    orbes, quorum unus est caelestis,

    Cic. Rep 6, 17, 17.— Subst.: caelestĭa, ĭum, n., the heavenly bodies:

    cogitantes supera atque caelestia, haec nostra, ut exigua et minima, contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; Tac. H. 5, 4; id. A. 4, 58.—
    II.
    Meton.
    A.
    Divine; and subst., the deity (most freq. like caeles in plur.), the gods.
    1.
    Adj., numen, Cat. 66, 7; Tib. 3, 4, 53; Ov. M. 1, 367:

    animi,

    Verg. A. 1, 11: aula, Ov F 1, 139: irae. Liv. 2, 36, 6:

    ira,

    Sen. Herc. Oet. 441:

    origo,

    Verg. A. 6, 730:

    ortus,

    Quint. 3, 7, 5:

    stirps,

    Ov. M. 1, 760; cf.

    species,

    id. ib. 15, 743:

    nectar,

    id. ib. 4, 252; cf.

    pabula,

    id. ib. 4, 217:

    sapientia,

    Hor. Ep 1, 3, 27:

    auxilium,

    of the gods, Ov. M. 15, 630:

    dona,

    id. ib. 13, 289 al.:

    cognitio caelestium et mortalium,

    Quint. 1, 10, 5; cf. id. 10, 1, 86.—
    * Comp neutr.:

    nihil est caelesti caelestius,

    Sen. Ep. 66, 11 —
    2.
    Subst.: caelestis, is, m., a deity: quicumque dedit formam caelestis avarae, Tib 2, 4, 35.—Mostly plur., the gods:

    divos et eos qui caelestes semper habiti colunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    caelestum templa,

    Lucr. 6, 1273:

    in concilio caelestium,

    Cic. Off. 3, 5, 25; so id. Phil. 4, 4, 10; Liv. 1, 16, 7; 9, 1, 3; Tac. G. 9; id. H. 4, 84; Cat. 64, 191; 64, 205; 68, 76; Tib. 1, 9, 5; Verg. A. 1, 387; 7, 432; Ov. M. 1, 150; 4, 594; 6, 72, 6, 171.—
    3.
    Caelestis, is, f., a female divinity in Carthage, Tert. Apol. 24, Capitol. Pert. 4, 2; Macrin. 3, 1; Treb. Pol. Trig. Tyr. 29, 1.—
    4.
    caelestĭa, ĭum, n., heavenly objects, divine things:

    haec caelelestia semper spectato, illa humana con-t emnito,

    Cic. Rep. 6, 19, 20:

    sapientem non modo cognitione caelestium vel mortalium putant instruendum,

    Quint. 1, 10, 5; Tac. H. 5, 5.—
    B.
    As in most languages, an epithet of any thing splendid or excellent, celestial, divine, god-like, magnificent, preeminent, etc. (so most freq. since the Aug. per., esp. as a complimentary term applied to eminent persons and their qualities;

    in Cic. only once): caelestes divinaeque legiones,

    Cic. Phil. 5, 11, 28:

    quem prope caelestem fecerint,

    Liv. 6, 17, 5:

    ingenium,

    Ov. A. A. 1, 185:

    mens,

    id. F. 1, 534:

    in dicendo vir (sc. Cicero),

    Quint. 10, 2, 18; cf.:

    caelestissimum os (Ciceronis),

    Vell. 2, 66, 3:

    ju dicia,

    Quint. 4, prooem. §

    2 Spald.: praecepta,

    Vell. 2, 94, 2:

    anima,

    id. 2, 123:

    animus,

    id. 2, 60, 2:

    caelestissimorum ejus operum,

    id. 2, 104, 3: quos Elea domum reducit Palma caelestes, glorified, like the gods, Hor C. 4, 2, 18.— Adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > Caelestis

  • 87 caelestis

    caelestis ( coel-), e ( gen. sing. CAELESTAE, Inscr. Neapol. 2602; abl. sing. regularly, caelesti:

    caeleste,

    Ov. H. 16, 277; id. M. 15, 743; cf.: bimestris, cognominis, perennis, patruelis, etc.; gen. plur. caelestum, but caelestium, Enn. Epigr. v. 9 Vahl.; Att. ap. Cic. N. D. 3, 26, 68, or id. Trag. Rel. v. 209 Rib.; Varr. L. L. 6, § 53 Müll.; Lucr. 6, 1274; Cat. 64, 191; 64, 205; Verg. A. 7, 432; Ov. M. 1, 150), adj. [caelum], pertaining to heaven or to the heavens, found in heaven, coming from heaven, etc., heavenly, celestial (class. and very freq.):

    ignis fulminis,

    Lucr. 2, 384; cf.:

    turbine correptus et igni,

    id. 6, 395:

    flammae,

    id. 5, 1093:

    urbes igne caelesti flagrasse,

    Tac. H. 5, 7:

    arcus,

    the rainbow, Plin. 11, 14, 14, § 37; Suet. Aug. 95:

    nubes,

    Ov. A. A. 2, 237:

    aqua,

    rain, Hor. C. 3, 10, 20; cf.

    aquae,

    id. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; Col. 3, 12, 2; 7, 4, 8; Plin. 17, 2, 2, § 14; Dig. 39, 3, 1:

    imbres,

    Col. 3, 13, 7:

    templa,

    Lucr. 5, 1203; 6, 388; 6, 671:

    solum,

    Ov. M. 1, 73:

    plagae,

    id. ib. 12, 40 al.:

    astra,

    id. ib. 15, 846:

    aërii mellis dona,

    Verg. G. 4, 1:

    prodigia,

    Liv. 1, 34, 9; cf.

    minae,

    Tac. H. 1, 18: caelestia auguria vocant cum fulminat aut tonat, Paul. ex Fest. p. 64, 8 Müll.:

    fragor,

    Quint. 12, 10, 4:

    orbes, quorum unus est caelestis,

    Cic. Rep 6, 17, 17.— Subst.: caelestĭa, ĭum, n., the heavenly bodies:

    cogitantes supera atque caelestia, haec nostra, ut exigua et minima, contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; Tac. H. 5, 4; id. A. 4, 58.—
    II.
    Meton.
    A.
    Divine; and subst., the deity (most freq. like caeles in plur.), the gods.
    1.
    Adj., numen, Cat. 66, 7; Tib. 3, 4, 53; Ov. M. 1, 367:

    animi,

    Verg. A. 1, 11: aula, Ov F 1, 139: irae. Liv. 2, 36, 6:

    ira,

    Sen. Herc. Oet. 441:

    origo,

    Verg. A. 6, 730:

    ortus,

    Quint. 3, 7, 5:

    stirps,

    Ov. M. 1, 760; cf.

    species,

    id. ib. 15, 743:

    nectar,

    id. ib. 4, 252; cf.

    pabula,

    id. ib. 4, 217:

    sapientia,

    Hor. Ep 1, 3, 27:

    auxilium,

    of the gods, Ov. M. 15, 630:

    dona,

    id. ib. 13, 289 al.:

    cognitio caelestium et mortalium,

    Quint. 1, 10, 5; cf. id. 10, 1, 86.—
    * Comp neutr.:

    nihil est caelesti caelestius,

    Sen. Ep. 66, 11 —
    2.
    Subst.: caelestis, is, m., a deity: quicumque dedit formam caelestis avarae, Tib 2, 4, 35.—Mostly plur., the gods:

    divos et eos qui caelestes semper habiti colunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    caelestum templa,

    Lucr. 6, 1273:

    in concilio caelestium,

    Cic. Off. 3, 5, 25; so id. Phil. 4, 4, 10; Liv. 1, 16, 7; 9, 1, 3; Tac. G. 9; id. H. 4, 84; Cat. 64, 191; 64, 205; 68, 76; Tib. 1, 9, 5; Verg. A. 1, 387; 7, 432; Ov. M. 1, 150; 4, 594; 6, 72, 6, 171.—
    3.
    Caelestis, is, f., a female divinity in Carthage, Tert. Apol. 24, Capitol. Pert. 4, 2; Macrin. 3, 1; Treb. Pol. Trig. Tyr. 29, 1.—
    4.
    caelestĭa, ĭum, n., heavenly objects, divine things:

    haec caelelestia semper spectato, illa humana con-t emnito,

    Cic. Rep. 6, 19, 20:

    sapientem non modo cognitione caelestium vel mortalium putant instruendum,

    Quint. 1, 10, 5; Tac. H. 5, 5.—
    B.
    As in most languages, an epithet of any thing splendid or excellent, celestial, divine, god-like, magnificent, preeminent, etc. (so most freq. since the Aug. per., esp. as a complimentary term applied to eminent persons and their qualities;

    in Cic. only once): caelestes divinaeque legiones,

    Cic. Phil. 5, 11, 28:

    quem prope caelestem fecerint,

    Liv. 6, 17, 5:

    ingenium,

    Ov. A. A. 1, 185:

    mens,

    id. F. 1, 534:

    in dicendo vir (sc. Cicero),

    Quint. 10, 2, 18; cf.:

    caelestissimum os (Ciceronis),

    Vell. 2, 66, 3:

    ju dicia,

    Quint. 4, prooem. §

    2 Spald.: praecepta,

    Vell. 2, 94, 2:

    anima,

    id. 2, 123:

    animus,

    id. 2, 60, 2:

    caelestissimorum ejus operum,

    id. 2, 104, 3: quos Elea domum reducit Palma caelestes, glorified, like the gods, Hor C. 4, 2, 18.— Adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > caelestis

  • 88 Calidae Aquae

    călĭdus and caldus, a, um, adj. (contr. access. form caldus in the anteAug. per. is freq. only in Cato and Varr.; Lucr. and Cic. use only calidus; acc. to Quint. 1, 6, 19, caldus appears to have been predom. in the Aug. per., though used by Aug. poets only when demanded by the rules of prosody, as comp. caldior, Hor. S. 1, 3, 53) [caleo, like fervidus, frigidus, from ferveo, etc., aridus from areo, etc.], warm, hot.
    I.
    Lit.:

    fons luce diurnă Frigidus, et calidus nocturno tempore,

    Lucr. 6, 850; 6, 749; 6, 888:

    corpora secreta omnino calidi vaporis,

    devoid of warmth, id. 2, 844; 2, 858; 3, 127; 3, 216; 5, 568; 5, 595; 5, 796; 6, 859;

    6, 949 al.: fervor,

    id. 6, 657; 5, 604:

    fornaces,

    id. 6, 148:

    lavacra,

    id. 6, 800:

    corpus,

    id. 6, 856:

    febres,

    id. 2, 34.—As epitheton ornans with ignis, Lucr. 1, 648; 1, 1087; 2, 431; 6, 516; 6, 689;

    with flamma,

    id. 3, 903:

    omne quod est calidum et igneum, etc.,

    Cic. N. D. 2, 9, 23:

    calidior est enim, vel potius ardentior, animus, quam hic aër,

    id. Tusc. 1, 18, 42:

    calidissimae hiemes,

    Vitr. 2, 1:

    aestas,

    Sen. Hippol. 765:

    dies,

    Plin. 10, 54, 75, § 152; Quint. 11, 3, 27.—Contr. form in agro caldo, Cato, R. R. 6, 1; 6, 2:

    sole caldo,

    Varr. R. R. 3, 2, 1:

    calda puls,

    id. L. L. 5, § 127 Müll.— Comp.:

    caldior est,

    Hor. S. 1, 3, 53.— Prop. nom.: Călĭdae Ăquae, = /(gdata Therma, Hot Springs, a bathing place in Zeugitana, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9.—
    B.
    Subst.
    1.
    călĭda ( calda), ae, f. (sc. aqua), warm water, Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22; cf. Just. 44, 2, 6;

    contr. calda,

    Col. 6, 13 fin.; 6, 30, 5; Plin. 23, 4, 41, § 83; Sen. Ep. 77, 9; 83, 5; Mart. 1, 12.—
    2.
    călĭ-dum ( caldum), i, n., = to thermon (sc. hudôr), a hot drink (a mixture of wine and boiling hot water), Plaut. Curc. 2, 3, 14:

    calix a caldo, quod in eo calda puls apponebatur et caldum eo bibebant,

    Varr. L. L. 5, § 127 Müll.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., fiery, rash, eager, spirited, fierce, impassioned, vehement (of living beings, only in the poets):

    equus calidus animis,

    of a fiery spirit, Verg. G. 3, 119:

    redemptor,

    eager, active, Hor. Ep. 2, 2, 72:

    calidus juventă,

    id. C. 3, 14, 27:

    caldior est,

    id. S. 1, 3, 53:

    rixa,

    id. C. 3, 27, 70.—
    2.
    Esp. freq. (also in prose): consilium, of a conclusion made under excitement, inconsiderate, hasty, rash = temerarium, praeceps (v. Ruhnk. ad Ter. Eun. 2, 3, 89; Doed. Syn. II. p. 124; cf. also Lidd. and Scott under thermos):

    reperias multos, quibus periculosa et calida consilia quietis et cogitatis et splendidiora et majora videantur,

    Cic. Off. 1, 24, 82; Hirt. ap. Cic. Att. 15, 6, 2:

    agitabanturque pro ingenio ducis consilia calidiora,

    Liv. 22, 24, 2:

    consilia calida et audacia primă specie laeta, tractatu dura, eventu tristia esse,

    id. 35, 32, 13; Ter. Eun. 2, 3, 89; cf.:

    calidoque habitata Gradivo Pectora,

    Sil. 15, 337 Drak. ad loc.—Hence,
    3.
    As a Roman proper name, Caldus ( hot-head):

    idcirco aliquem Caldum (al. Calidium) vocari, quod temerario et repentino consilio sit,

    Cic. Inv. 2, 9, 28.—So C. Caelius Caldus, Cic. Fam. 2, 19.—
    B.
    With the prevailing idea of haste, quick, ready, prompt (rare;

    perh. only anteclass.): huic homini opus est quadraginta minis celeriter calidis,

    quickly procured, Plaut. Ep. 1, 2, 39: pedes, Varr. ap. Non. p. 263, 20.—Esp.: consilium, quick, ready device or plan:

    reperiamus aliquid calidi conducibilis consili,

    Plaut. Ep. 2, 2, 73:

    reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,

    id. Mil. 2, 2, 73 Brix. ad loc.; cf.:

    calidum hercle audivi esse optumum mendacium,

    id. Most. 3, 1, 136.—Hence, * adv.: călĭdē, quickly, promptly, etc.:

    calide quicquid acturus,

    Plaut. Ep. 2, 2, 99.

    Lewis & Short latin dictionary > Calidae Aquae

  • 89 calidum

    călĭdus and caldus, a, um, adj. (contr. access. form caldus in the anteAug. per. is freq. only in Cato and Varr.; Lucr. and Cic. use only calidus; acc. to Quint. 1, 6, 19, caldus appears to have been predom. in the Aug. per., though used by Aug. poets only when demanded by the rules of prosody, as comp. caldior, Hor. S. 1, 3, 53) [caleo, like fervidus, frigidus, from ferveo, etc., aridus from areo, etc.], warm, hot.
    I.
    Lit.:

    fons luce diurnă Frigidus, et calidus nocturno tempore,

    Lucr. 6, 850; 6, 749; 6, 888:

    corpora secreta omnino calidi vaporis,

    devoid of warmth, id. 2, 844; 2, 858; 3, 127; 3, 216; 5, 568; 5, 595; 5, 796; 6, 859;

    6, 949 al.: fervor,

    id. 6, 657; 5, 604:

    fornaces,

    id. 6, 148:

    lavacra,

    id. 6, 800:

    corpus,

    id. 6, 856:

    febres,

    id. 2, 34.—As epitheton ornans with ignis, Lucr. 1, 648; 1, 1087; 2, 431; 6, 516; 6, 689;

    with flamma,

    id. 3, 903:

    omne quod est calidum et igneum, etc.,

    Cic. N. D. 2, 9, 23:

    calidior est enim, vel potius ardentior, animus, quam hic aër,

    id. Tusc. 1, 18, 42:

    calidissimae hiemes,

    Vitr. 2, 1:

    aestas,

    Sen. Hippol. 765:

    dies,

    Plin. 10, 54, 75, § 152; Quint. 11, 3, 27.—Contr. form in agro caldo, Cato, R. R. 6, 1; 6, 2:

    sole caldo,

    Varr. R. R. 3, 2, 1:

    calda puls,

    id. L. L. 5, § 127 Müll.— Comp.:

    caldior est,

    Hor. S. 1, 3, 53.— Prop. nom.: Călĭdae Ăquae, = /(gdata Therma, Hot Springs, a bathing place in Zeugitana, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9.—
    B.
    Subst.
    1.
    călĭda ( calda), ae, f. (sc. aqua), warm water, Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22; cf. Just. 44, 2, 6;

    contr. calda,

    Col. 6, 13 fin.; 6, 30, 5; Plin. 23, 4, 41, § 83; Sen. Ep. 77, 9; 83, 5; Mart. 1, 12.—
    2.
    călĭ-dum ( caldum), i, n., = to thermon (sc. hudôr), a hot drink (a mixture of wine and boiling hot water), Plaut. Curc. 2, 3, 14:

    calix a caldo, quod in eo calda puls apponebatur et caldum eo bibebant,

    Varr. L. L. 5, § 127 Müll.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., fiery, rash, eager, spirited, fierce, impassioned, vehement (of living beings, only in the poets):

    equus calidus animis,

    of a fiery spirit, Verg. G. 3, 119:

    redemptor,

    eager, active, Hor. Ep. 2, 2, 72:

    calidus juventă,

    id. C. 3, 14, 27:

    caldior est,

    id. S. 1, 3, 53:

    rixa,

    id. C. 3, 27, 70.—
    2.
    Esp. freq. (also in prose): consilium, of a conclusion made under excitement, inconsiderate, hasty, rash = temerarium, praeceps (v. Ruhnk. ad Ter. Eun. 2, 3, 89; Doed. Syn. II. p. 124; cf. also Lidd. and Scott under thermos):

    reperias multos, quibus periculosa et calida consilia quietis et cogitatis et splendidiora et majora videantur,

    Cic. Off. 1, 24, 82; Hirt. ap. Cic. Att. 15, 6, 2:

    agitabanturque pro ingenio ducis consilia calidiora,

    Liv. 22, 24, 2:

    consilia calida et audacia primă specie laeta, tractatu dura, eventu tristia esse,

    id. 35, 32, 13; Ter. Eun. 2, 3, 89; cf.:

    calidoque habitata Gradivo Pectora,

    Sil. 15, 337 Drak. ad loc.—Hence,
    3.
    As a Roman proper name, Caldus ( hot-head):

    idcirco aliquem Caldum (al. Calidium) vocari, quod temerario et repentino consilio sit,

    Cic. Inv. 2, 9, 28.—So C. Caelius Caldus, Cic. Fam. 2, 19.—
    B.
    With the prevailing idea of haste, quick, ready, prompt (rare;

    perh. only anteclass.): huic homini opus est quadraginta minis celeriter calidis,

    quickly procured, Plaut. Ep. 1, 2, 39: pedes, Varr. ap. Non. p. 263, 20.—Esp.: consilium, quick, ready device or plan:

    reperiamus aliquid calidi conducibilis consili,

    Plaut. Ep. 2, 2, 73:

    reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,

    id. Mil. 2, 2, 73 Brix. ad loc.; cf.:

    calidum hercle audivi esse optumum mendacium,

    id. Most. 3, 1, 136.—Hence, * adv.: călĭdē, quickly, promptly, etc.:

    calide quicquid acturus,

    Plaut. Ep. 2, 2, 99.

    Lewis & Short latin dictionary > calidum

  • 90 calidus

    călĭdus and caldus, a, um, adj. (contr. access. form caldus in the anteAug. per. is freq. only in Cato and Varr.; Lucr. and Cic. use only calidus; acc. to Quint. 1, 6, 19, caldus appears to have been predom. in the Aug. per., though used by Aug. poets only when demanded by the rules of prosody, as comp. caldior, Hor. S. 1, 3, 53) [caleo, like fervidus, frigidus, from ferveo, etc., aridus from areo, etc.], warm, hot.
    I.
    Lit.:

    fons luce diurnă Frigidus, et calidus nocturno tempore,

    Lucr. 6, 850; 6, 749; 6, 888:

    corpora secreta omnino calidi vaporis,

    devoid of warmth, id. 2, 844; 2, 858; 3, 127; 3, 216; 5, 568; 5, 595; 5, 796; 6, 859;

    6, 949 al.: fervor,

    id. 6, 657; 5, 604:

    fornaces,

    id. 6, 148:

    lavacra,

    id. 6, 800:

    corpus,

    id. 6, 856:

    febres,

    id. 2, 34.—As epitheton ornans with ignis, Lucr. 1, 648; 1, 1087; 2, 431; 6, 516; 6, 689;

    with flamma,

    id. 3, 903:

    omne quod est calidum et igneum, etc.,

    Cic. N. D. 2, 9, 23:

    calidior est enim, vel potius ardentior, animus, quam hic aër,

    id. Tusc. 1, 18, 42:

    calidissimae hiemes,

    Vitr. 2, 1:

    aestas,

    Sen. Hippol. 765:

    dies,

    Plin. 10, 54, 75, § 152; Quint. 11, 3, 27.—Contr. form in agro caldo, Cato, R. R. 6, 1; 6, 2:

    sole caldo,

    Varr. R. R. 3, 2, 1:

    calda puls,

    id. L. L. 5, § 127 Müll.— Comp.:

    caldior est,

    Hor. S. 1, 3, 53.— Prop. nom.: Călĭdae Ăquae, = /(gdata Therma, Hot Springs, a bathing place in Zeugitana, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9.—
    B.
    Subst.
    1.
    călĭda ( calda), ae, f. (sc. aqua), warm water, Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22; cf. Just. 44, 2, 6;

    contr. calda,

    Col. 6, 13 fin.; 6, 30, 5; Plin. 23, 4, 41, § 83; Sen. Ep. 77, 9; 83, 5; Mart. 1, 12.—
    2.
    călĭ-dum ( caldum), i, n., = to thermon (sc. hudôr), a hot drink (a mixture of wine and boiling hot water), Plaut. Curc. 2, 3, 14:

    calix a caldo, quod in eo calda puls apponebatur et caldum eo bibebant,

    Varr. L. L. 5, § 127 Müll.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., fiery, rash, eager, spirited, fierce, impassioned, vehement (of living beings, only in the poets):

    equus calidus animis,

    of a fiery spirit, Verg. G. 3, 119:

    redemptor,

    eager, active, Hor. Ep. 2, 2, 72:

    calidus juventă,

    id. C. 3, 14, 27:

    caldior est,

    id. S. 1, 3, 53:

    rixa,

    id. C. 3, 27, 70.—
    2.
    Esp. freq. (also in prose): consilium, of a conclusion made under excitement, inconsiderate, hasty, rash = temerarium, praeceps (v. Ruhnk. ad Ter. Eun. 2, 3, 89; Doed. Syn. II. p. 124; cf. also Lidd. and Scott under thermos):

    reperias multos, quibus periculosa et calida consilia quietis et cogitatis et splendidiora et majora videantur,

    Cic. Off. 1, 24, 82; Hirt. ap. Cic. Att. 15, 6, 2:

    agitabanturque pro ingenio ducis consilia calidiora,

    Liv. 22, 24, 2:

    consilia calida et audacia primă specie laeta, tractatu dura, eventu tristia esse,

    id. 35, 32, 13; Ter. Eun. 2, 3, 89; cf.:

    calidoque habitata Gradivo Pectora,

    Sil. 15, 337 Drak. ad loc.—Hence,
    3.
    As a Roman proper name, Caldus ( hot-head):

    idcirco aliquem Caldum (al. Calidium) vocari, quod temerario et repentino consilio sit,

    Cic. Inv. 2, 9, 28.—So C. Caelius Caldus, Cic. Fam. 2, 19.—
    B.
    With the prevailing idea of haste, quick, ready, prompt (rare;

    perh. only anteclass.): huic homini opus est quadraginta minis celeriter calidis,

    quickly procured, Plaut. Ep. 1, 2, 39: pedes, Varr. ap. Non. p. 263, 20.—Esp.: consilium, quick, ready device or plan:

    reperiamus aliquid calidi conducibilis consili,

    Plaut. Ep. 2, 2, 73:

    reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,

    id. Mil. 2, 2, 73 Brix. ad loc.; cf.:

    calidum hercle audivi esse optumum mendacium,

    id. Most. 3, 1, 136.—Hence, * adv.: călĭdē, quickly, promptly, etc.:

    calide quicquid acturus,

    Plaut. Ep. 2, 2, 99.

    Lewis & Short latin dictionary > calidus

  • 91 capud

    căpŭt ( kăp-căpud), ĭtis ( abl. sing. regularly capite:

    capiti,

    Cat. 68, 124; cf. Tib. 1, 1, 72 Huschk., where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindr. with Sanscr. kap-āla; Gr. keph-alê; Goth. haubith; Germ. Haupt].
    I.
    The head, of men and animals:

    oscitat in campis caput a cervice revolsum,

    Enn. Ann. 462 Vahl.: i lictor, conliga manus, caput obnubito, form. ap. Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. Liv. 1, 26, 6:

    tun' capite cano amas, homo nequissume?

    Plaut. Merc. 2, 2, 34; so,

    cano capite,

    id. As. 5, 2, 84; id. Cas. 3, 1, 4; Tib. 1, 1, 72; Pers. 1, 83 al.; cf. Tib. 1, 10, 43, and:

    capitis nives,

    Hor. C. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald.:

    raso capite calvus,

    Plaut. Am. 1, 1, 306:

    irraso,

    id. Rud. 5, 2, 16:

    intonsum,

    Quint. 12, 10, 47:

    amputare alicui,

    Suet. Galb. 20; Vulg. 1 Par. 10, 9:

    capite operto,

    Cic. Sen. 10, 34, 34:

    obvoluto,

    id. Phil. 2, 31, 77 Klotz:

    caput aperire,

    id. ib.:

    abscindere cervicibus,

    id. ib. 11, 2, 5:

    demittere,

    Caes. B. G. 1, 32; Cat. 87, 8; Verg. A. 9, 437: attollere. Ov. M. 5, 503:

    extollere,

    to become bold, Cic. Planc. 13, 33: efferre, to raise one ' s head, to be eminent, Verg. E. 1, 25 al.—Of animals, Tib. 2, 1, 8; Hor. S. 1, 2, 89; 2, 3, 200; id. Ep. 1, 1, 76 al.—
    b.
    Prov.: supra caput esse, to be over one ' s head, i. e. to be at one ' s very doors, to threaten in consequence of nearness ( = imminere, impendere), Sall. C. 52, 24; Liv. 3, 17, 2; Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; Tac. H. 4, 69; cf. Kritz ad Sall. l. l.: capita conferre (like our phrase to put heads together, i. e to confer together in secret), Liv. 2, 45, 7:

    ire praecipitem in lutum, per caputque pedesque,

    over head and ears, Cat. 17, 9:

    nec caput nec pedes,

    neither beginning nor end, good for nothing, Cic. Fam. 7, 31, 2; cf. Cato ap. Liv. Epit. lib. 50; Plaut. As. 3, 3, 139 sq.—
    c.
    Capita aut navia (al. navim), heads or tails, a play of the Roman youth in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse - side (a ship) will fall uppermost, Macr. S. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3; cf. Ov. F. 1, 239; Paul. Nol. Poëm. 38, 73.—
    d.
    Poet., the head, as the seat of the understanding:

    aliena negotia Per caput saliunt,

    run through the head, Hor. S. 2, 6, 34; so id. ib. 2, 3, 132; id. A. P. 300.—
    e.
    Ad Capita bubula, a place in Rome in the tenth region, where Augustus was born, Suet. Aug. 5.—
    2.
    Transf., of inanimate things.
    a.
    In gen., the head, top, summit, point, end, extremity (beginning or end):

    ulpici,

    Cato, R. R. 71:

    allii,

    Col. 6, 34, 1:

    porri,

    id. 11, 3, 17:

    papaveris,

    Liv. 1, 54, 6; Verg. A. 9, 437:

    bulborum,

    Plin. 19, 5, 30, § 94:

    caulis,

    id. 19, 8, 41, § 140 al.:

    jecoris (or jecinoris, jocinoris),

    Cic. Div. 2, 13, 32; Liv. 8, 9, 1; cf. id. 27, 26, 14; 41, 14, 7; cf. Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:

    extorum,

    Ov. M. 15, 795; Luc. 1, 627; Plin. 11, 37, 73, § 189: pontis, tēte de pont, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 4; cf. Front. Arat. 2, 13, 5:

    tignorum,

    Caes. B. C. 2, 9:

    columnae,

    Plin. 34, 3, 7, § 13:

    molis,

    the highest point of the mole, Curt. 4, 2, 23:

    xysti,

    Plin. Ep. 2, 17, 20:

    porticus,

    id. ib. 5, 6, 19 al.—
    b.
    Esp., of rivers,
    (α).
    The origin, source, spring ( head):

    caput aquae illud est, unde aqua nascitur,

    Dig. 43, 20, 1, § 8; so Lucr. 5, 270; 6, 636; 6, 729; Tib. 1, 7, 24; Hor. C. 1, 1, 22; id. S. 1, 10, 37; Verg. G. 4, 319; 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41; Liv. 1, 51, 9; 2, 38, 1; 37, 18, 6:

    fontium,

    Vitr. 8, 1; Mel. 3, 2, 8; Plin. Ep. 8, 8, 5; 10, 91, 1 al.—
    (β).
    (more rare) The mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Liv. 33, 41, 7; Luc. 2, 52; 3, 202.—
    c.
    Also of plants, sometimes the root, Cato, R. R. 36; 43; 51:

    vitis,

    id. ib. 33, 1; 95, 2; Plin. 17, 22, 35, § 195; Verg. G. 2, 355.—
    d.
    Also, in reference to the vine, vine branches, Col. 3, 10, 1; Cic. Sen. 15, 53.— Poet., also the summit, top of trees, Enn. ap. Gell. 13, 20, and ap. Non. 195, 24; Ov. M. 1, 567; Poët. ap. Quint. 9, 4, 90; Claud. Rapt. Pros. 3, 370. —
    e.
    Of mountains, rocks, Verg. A. 4, 249; 6, 360.—
    f.
    Of a boil that swells out, Cels. 8, 9;

    hence, facere,

    to come to a head, Plin. 22, 25, 76, § 159; 26, 12, 77, § 125; cf.: capita deorum appellabantur fasciculi facti ex verbenis, Paul. ex Fest. p. 64 Müll.—
    II.
    Per meton. (pars pro toto), a man, person, or animal (very freq. in prose and poetry; cf. kara, kephalê,, in the same signif.;

    v. Liddell and Scott and Robinson): pro capite tuo quantum dedit,

    Plaut. Most. 1, 3, 54; id. Pers. 1, 1, 37:

    hoc conruptum'st caput,

    id. Ep. 1, 1, 85:

    siquidem hoc vivet caput, i. e. ego,

    id. Ps. 2, 4, 33; so id. Stich. 5, 5, 10; cf. id. Capt. 5, 1, 25:

    ridiculum caput!

    Ter. And. 2, 2, 34:

    festivum,

    id. Ad. 2, 3, 8:

    lepidum,

    id. ib. 5, 9, 9:

    carum,

    Verg. A. 4, 354; Hor. C. 1, 24, 2:

    liberum,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    vilia,

    Liv. 25, 6, 9:

    viliora,

    id. 9, 26, 22:

    vilissima,

    id. 24, 5, 13:

    ignota,

    id. 3, 7, 7; cf. id. 2, 5, 6:

    liberorum servorumque,

    id. 29, 29, 3 al. —In imprecations:

    istic capiti dicito,

    Plaut. Rud. 3, 6, 47; cf.:

    vae capiti tuo,

    id. Most. 4, 3, 10; so id. Poen. 3, 3, 32; Ter. Phorm. 3, 2, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Tib. 1, 2, 12; Verg. A. 8, 484; 11, 399 al.—With numerals:

    capitum Helvetiorum milia CCLXIII.,

    souls, Caes. B. G. 1, 29; 4, 15:

    quot capitum vivunt, totidem studiorum Milia,

    Hor. S. 2, 1, 27; id. Ep. 2, 2, 189; cf. id. C. 1, 28, 20 al.; so, in capita, in distribution, to or for each person (cf. in Heb. also, for each head, poll, = for each individual, v. Robinson in h. v.), Liv. 2, 33, 11; 32, 17, 2; 34, 50, 6 al. (cf.:

    in singulos,

    id. 42, 4, 5).—Of. the poll-tax:

    exactio capitum,

    Cic. Fam. 3, 8, 5; so,

    capite censi, v. censeo.—Of animals,

    Verg. A. 3, 391; Col. 6, 5, 4 fin.; 8, 5, 4; 8, 5, 7; 8, 11, 13; Veg. Vet. 1, 18.—
    III.
    Trop.
    1.
    Life, and specif.,
    a.
    Physical life:

    carum,

    Plaut. Capt. 2, 1, 33 sq.; 5, 1, 26:

    si capitis res siet,

    if it is a matter of life and death, id. Trin. 4, 2, 120: capitis periculum adire, to risk one ' s life, Ter. And. 4, 1, 53; id. Hec. 3, 1, 54; cf. id. Phorm. 3, 2, 6 Runnk.:

    capitis poena,

    capital punishment, Caes. B. G. 7, 71:

    pactum pro capite pretium,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae,

    id. ib. 1, 12, 38:

    cum dimicatione capitis,

    id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    suo capite decernere,

    id. Att. 10, 9, 2; so Liv. 2, 12, 10; Cic. Fin. 5, 22, 64; Liv. 9, 5, 5:

    caput offerre pro patriā,

    Cic. Sull. 30, 84:

    patrium tibi crede caput, i. e. patris vitam et salutem,

    Ov. M. 8, 94; so,

    capitis accusare,

    to accuse of a capital crime, Nep. Paus. 2 fin.:

    absolvere,

    id. Milt. 7, 6:

    damnare,

    id. Alcib. 4, 5; id. Eum. 5, 1:

    tergo ac capite puniri,

    Liv. 3, 55, 14:

    caput Jovi sacrum,

    id. 3, 55, 7:

    sacratum,

    id. 10, 38, 3 al.; cf. Ov. M. 9, 296.—
    b.
    Civil or political life, acc. to the Roman idea, including the rights of liberty, citizenship, [p. 290] and family (libertatis, civitatis, familiae): its loss or deprivation was called deminutio or minutio capitis, acc. to the foll. jurid. distinction: capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima; tria enim sunt, quae habemus: libertatem, civitatem, familiam. Igitur cum omnia haec amittimus (as by servitude or condemnation to death), maximam esse capitis deminutionem; cum vero amittimus civitatem (as in the interdictio aquae et ignis) libertatem retinemus, mediam esse capitis deminutionem;

    cum et libertas et civitas retinetur, familia tantum mutatur (as by adoption, or, in the case of women, by marriage) minimam esse capitis deminutionem constat,

    Dig. 4, 5, 11; cf. Just. Inst. 1, 16, 4; Cic. de Or. 1, 40, 181; 1, 54, 231; id. Tusc. 1, 29, 71; Liv. 3, 55, 14; 22, 60, 15:

    capitis minor,

    Hor. C. 3, 5, 42:

    servus manumissus capite non minuitur, quia nulnum caput habuit,

    Dig. 4, 5, 3, § 1.—Of the deminutio media, Cic. Brut. 36, 136; id. Verr. 2, 2, 40, §§ 98 and 99; id. Quint. 2, 8 al.—Of the deminutio minima, Cic. Top. 4, 18; cf. Gai Inst. 1, 162.—
    2. (α).
    With gen.:

    scelerum,

    an arrant knave, Plaut. Curc. 2, 1, 19; id. Bacch. 4, 7, 31; id. Mil. 2, 6, 14; id. Ps. 1, 5, 31; 4, 5, 3; id. Rud. 4, 4, 54:

    perjuri,

    id. ib. 4, 4, 55:

    concitandorum Graecorum,

    Cic. Fl. 18, 42:

    consilil,

    Liv. 8, 31, 7:

    conjurationis,

    id. 9, 26, 7:

    caput rei Romanae Camillus,

    id. 6, 3, 1; cf.:

    caput rerum Masinissam fuisse,

    id. 28, 35, 12; so id. 26, 40, 13:

    reipublicae,

    Tac. A. 1, 13:

    nominis Latini,

    heads, chiefs, Liv. 1, 52, 4:

    belli,

    id. 45, 7, 3:

    Suevorum,

    chieftribe, Tac. G. 39 fin. al.—The predicate in gen. masc.:

    capita conjurationis ejus virgis caesi ac securi percussi,

    Liv. 10, 1, 3.—
    (β).
    With esse and dat.:

    ego caput fui argento reperiundo,

    Plaut. As. 3, 3, 138; cf.:

    illic est huic rei caput,

    author, contriver, Ter. And. 2, 6, 27; so id. Ad. 4, 2, 29 al.—
    (γ).
    Absol.:

    urgerent philosophorum greges, jam ab illo fonte et capite Socrate,

    Cic. de Or. 1, 10, 42:

    corpori valido caput deerat,

    guide, leader, Liv. 5, 46, 5:

    esse aliquod caput (i. e. regem) placebat,

    id. 1, 17, 4; cf. id. 1, 23, 4; Hor. S. 2, 5, 74 al.—Of things, head, chief, capital, etc.;

    thus of cities: Thebas caput fuisse totius Graeciae,

    head, first city, Nep. Epam. 10 fin.; so with gen., Liv. 9, 37, 12; 10, 37, 4 Weissenb. ad loc.; 23, 11, 11; 37, 18, 3 (with arx); cf.:

    pro capite atque arce Italiae, urbe Romanā,

    Liv. 22, 32, 5; and with dat.:

    Romam caput Latio esse,

    id. 8, 4, 5; and:

    brevi caput Italiae omni Capuam fore,

    id. 23, 10, 2 Drak. N. cr. —Of other localities:

    castellum quod caput ejus regionis erat,

    the head, principal place, Liv. 21, 33, 11.—Of other things:

    jus nigrum, quod cenae caput erat,

    the principal dish, Cic. Tusc. 5, 34, 98; cf. id. Fin. 2, 8, 25:

    patrimonii publici,

    id. Agr. 1, 7, 21; cf. id. ib. 2, 29, 80; Liv. 6, 14, 10: caput esse artis, decere, the main or principal point, Cic. de Or. 1, 29, 132:

    caput esse ad beate vivendum securitatem,

    id. Lael. 13, 45: ad consilium de re publicā dandum caput est nosse rem publicam;

    ad dicendum vero probabiliter, nosse mores civitatis,

    id. de Or. 2, 82, 337; 1, 19, 87:

    litterarum,

    summary, purport, substance, id. Phil. 2, 31, 77:

    caput Epicuri,

    the fundamental principle, dogma, id. Ac. 2, 32, 101; cf. Quint. 3, 11, 27: rerum, the chief or central point, head, Cic. Brut. 44, 164.—So in writings, a division, section, paragraph, chapter, etc.:

    a primo capite legis usque ad extremum,

    Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. ib. 2, 10, 26; id. Verr. 2, 1, 46, § 118 Ascon.; id. Fam. 3, 8, 4; Gell. 2, 15, 4 al.; Cic. de Or. 2, 55, 223; id. Fam. 7, 22 med.; Quint. 10, 7, 32:

    id quod caput est,

    Cic. Att. 1, 17, 4; so id. Fam. 3, 7, 4.—Of money, the principal sum, the capital, stock (syn. sors;

    opp. usurae),

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 11; 2, 3, 35, § 80 sq.; id. Att. 15, 26, 4; Liv. 6, 15, 10; 6, 35, 4; Hor. S. 1, 2, 14 al.

    Lewis & Short latin dictionary > capud

  • 92 caput

    căpŭt ( kăp-căpud), ĭtis ( abl. sing. regularly capite:

    capiti,

    Cat. 68, 124; cf. Tib. 1, 1, 72 Huschk., where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindr. with Sanscr. kap-āla; Gr. keph-alê; Goth. haubith; Germ. Haupt].
    I.
    The head, of men and animals:

    oscitat in campis caput a cervice revolsum,

    Enn. Ann. 462 Vahl.: i lictor, conliga manus, caput obnubito, form. ap. Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. Liv. 1, 26, 6:

    tun' capite cano amas, homo nequissume?

    Plaut. Merc. 2, 2, 34; so,

    cano capite,

    id. As. 5, 2, 84; id. Cas. 3, 1, 4; Tib. 1, 1, 72; Pers. 1, 83 al.; cf. Tib. 1, 10, 43, and:

    capitis nives,

    Hor. C. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald.:

    raso capite calvus,

    Plaut. Am. 1, 1, 306:

    irraso,

    id. Rud. 5, 2, 16:

    intonsum,

    Quint. 12, 10, 47:

    amputare alicui,

    Suet. Galb. 20; Vulg. 1 Par. 10, 9:

    capite operto,

    Cic. Sen. 10, 34, 34:

    obvoluto,

    id. Phil. 2, 31, 77 Klotz:

    caput aperire,

    id. ib.:

    abscindere cervicibus,

    id. ib. 11, 2, 5:

    demittere,

    Caes. B. G. 1, 32; Cat. 87, 8; Verg. A. 9, 437: attollere. Ov. M. 5, 503:

    extollere,

    to become bold, Cic. Planc. 13, 33: efferre, to raise one ' s head, to be eminent, Verg. E. 1, 25 al.—Of animals, Tib. 2, 1, 8; Hor. S. 1, 2, 89; 2, 3, 200; id. Ep. 1, 1, 76 al.—
    b.
    Prov.: supra caput esse, to be over one ' s head, i. e. to be at one ' s very doors, to threaten in consequence of nearness ( = imminere, impendere), Sall. C. 52, 24; Liv. 3, 17, 2; Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; Tac. H. 4, 69; cf. Kritz ad Sall. l. l.: capita conferre (like our phrase to put heads together, i. e to confer together in secret), Liv. 2, 45, 7:

    ire praecipitem in lutum, per caputque pedesque,

    over head and ears, Cat. 17, 9:

    nec caput nec pedes,

    neither beginning nor end, good for nothing, Cic. Fam. 7, 31, 2; cf. Cato ap. Liv. Epit. lib. 50; Plaut. As. 3, 3, 139 sq.—
    c.
    Capita aut navia (al. navim), heads or tails, a play of the Roman youth in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse - side (a ship) will fall uppermost, Macr. S. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3; cf. Ov. F. 1, 239; Paul. Nol. Poëm. 38, 73.—
    d.
    Poet., the head, as the seat of the understanding:

    aliena negotia Per caput saliunt,

    run through the head, Hor. S. 2, 6, 34; so id. ib. 2, 3, 132; id. A. P. 300.—
    e.
    Ad Capita bubula, a place in Rome in the tenth region, where Augustus was born, Suet. Aug. 5.—
    2.
    Transf., of inanimate things.
    a.
    In gen., the head, top, summit, point, end, extremity (beginning or end):

    ulpici,

    Cato, R. R. 71:

    allii,

    Col. 6, 34, 1:

    porri,

    id. 11, 3, 17:

    papaveris,

    Liv. 1, 54, 6; Verg. A. 9, 437:

    bulborum,

    Plin. 19, 5, 30, § 94:

    caulis,

    id. 19, 8, 41, § 140 al.:

    jecoris (or jecinoris, jocinoris),

    Cic. Div. 2, 13, 32; Liv. 8, 9, 1; cf. id. 27, 26, 14; 41, 14, 7; cf. Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:

    extorum,

    Ov. M. 15, 795; Luc. 1, 627; Plin. 11, 37, 73, § 189: pontis, tēte de pont, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 4; cf. Front. Arat. 2, 13, 5:

    tignorum,

    Caes. B. C. 2, 9:

    columnae,

    Plin. 34, 3, 7, § 13:

    molis,

    the highest point of the mole, Curt. 4, 2, 23:

    xysti,

    Plin. Ep. 2, 17, 20:

    porticus,

    id. ib. 5, 6, 19 al.—
    b.
    Esp., of rivers,
    (α).
    The origin, source, spring ( head):

    caput aquae illud est, unde aqua nascitur,

    Dig. 43, 20, 1, § 8; so Lucr. 5, 270; 6, 636; 6, 729; Tib. 1, 7, 24; Hor. C. 1, 1, 22; id. S. 1, 10, 37; Verg. G. 4, 319; 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41; Liv. 1, 51, 9; 2, 38, 1; 37, 18, 6:

    fontium,

    Vitr. 8, 1; Mel. 3, 2, 8; Plin. Ep. 8, 8, 5; 10, 91, 1 al.—
    (β).
    (more rare) The mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Liv. 33, 41, 7; Luc. 2, 52; 3, 202.—
    c.
    Also of plants, sometimes the root, Cato, R. R. 36; 43; 51:

    vitis,

    id. ib. 33, 1; 95, 2; Plin. 17, 22, 35, § 195; Verg. G. 2, 355.—
    d.
    Also, in reference to the vine, vine branches, Col. 3, 10, 1; Cic. Sen. 15, 53.— Poet., also the summit, top of trees, Enn. ap. Gell. 13, 20, and ap. Non. 195, 24; Ov. M. 1, 567; Poët. ap. Quint. 9, 4, 90; Claud. Rapt. Pros. 3, 370. —
    e.
    Of mountains, rocks, Verg. A. 4, 249; 6, 360.—
    f.
    Of a boil that swells out, Cels. 8, 9;

    hence, facere,

    to come to a head, Plin. 22, 25, 76, § 159; 26, 12, 77, § 125; cf.: capita deorum appellabantur fasciculi facti ex verbenis, Paul. ex Fest. p. 64 Müll.—
    II.
    Per meton. (pars pro toto), a man, person, or animal (very freq. in prose and poetry; cf. kara, kephalê,, in the same signif.;

    v. Liddell and Scott and Robinson): pro capite tuo quantum dedit,

    Plaut. Most. 1, 3, 54; id. Pers. 1, 1, 37:

    hoc conruptum'st caput,

    id. Ep. 1, 1, 85:

    siquidem hoc vivet caput, i. e. ego,

    id. Ps. 2, 4, 33; so id. Stich. 5, 5, 10; cf. id. Capt. 5, 1, 25:

    ridiculum caput!

    Ter. And. 2, 2, 34:

    festivum,

    id. Ad. 2, 3, 8:

    lepidum,

    id. ib. 5, 9, 9:

    carum,

    Verg. A. 4, 354; Hor. C. 1, 24, 2:

    liberum,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    vilia,

    Liv. 25, 6, 9:

    viliora,

    id. 9, 26, 22:

    vilissima,

    id. 24, 5, 13:

    ignota,

    id. 3, 7, 7; cf. id. 2, 5, 6:

    liberorum servorumque,

    id. 29, 29, 3 al. —In imprecations:

    istic capiti dicito,

    Plaut. Rud. 3, 6, 47; cf.:

    vae capiti tuo,

    id. Most. 4, 3, 10; so id. Poen. 3, 3, 32; Ter. Phorm. 3, 2, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Tib. 1, 2, 12; Verg. A. 8, 484; 11, 399 al.—With numerals:

    capitum Helvetiorum milia CCLXIII.,

    souls, Caes. B. G. 1, 29; 4, 15:

    quot capitum vivunt, totidem studiorum Milia,

    Hor. S. 2, 1, 27; id. Ep. 2, 2, 189; cf. id. C. 1, 28, 20 al.; so, in capita, in distribution, to or for each person (cf. in Heb. also, for each head, poll, = for each individual, v. Robinson in h. v.), Liv. 2, 33, 11; 32, 17, 2; 34, 50, 6 al. (cf.:

    in singulos,

    id. 42, 4, 5).—Of. the poll-tax:

    exactio capitum,

    Cic. Fam. 3, 8, 5; so,

    capite censi, v. censeo.—Of animals,

    Verg. A. 3, 391; Col. 6, 5, 4 fin.; 8, 5, 4; 8, 5, 7; 8, 11, 13; Veg. Vet. 1, 18.—
    III.
    Trop.
    1.
    Life, and specif.,
    a.
    Physical life:

    carum,

    Plaut. Capt. 2, 1, 33 sq.; 5, 1, 26:

    si capitis res siet,

    if it is a matter of life and death, id. Trin. 4, 2, 120: capitis periculum adire, to risk one ' s life, Ter. And. 4, 1, 53; id. Hec. 3, 1, 54; cf. id. Phorm. 3, 2, 6 Runnk.:

    capitis poena,

    capital punishment, Caes. B. G. 7, 71:

    pactum pro capite pretium,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae,

    id. ib. 1, 12, 38:

    cum dimicatione capitis,

    id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    suo capite decernere,

    id. Att. 10, 9, 2; so Liv. 2, 12, 10; Cic. Fin. 5, 22, 64; Liv. 9, 5, 5:

    caput offerre pro patriā,

    Cic. Sull. 30, 84:

    patrium tibi crede caput, i. e. patris vitam et salutem,

    Ov. M. 8, 94; so,

    capitis accusare,

    to accuse of a capital crime, Nep. Paus. 2 fin.:

    absolvere,

    id. Milt. 7, 6:

    damnare,

    id. Alcib. 4, 5; id. Eum. 5, 1:

    tergo ac capite puniri,

    Liv. 3, 55, 14:

    caput Jovi sacrum,

    id. 3, 55, 7:

    sacratum,

    id. 10, 38, 3 al.; cf. Ov. M. 9, 296.—
    b.
    Civil or political life, acc. to the Roman idea, including the rights of liberty, citizenship, [p. 290] and family (libertatis, civitatis, familiae): its loss or deprivation was called deminutio or minutio capitis, acc. to the foll. jurid. distinction: capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima; tria enim sunt, quae habemus: libertatem, civitatem, familiam. Igitur cum omnia haec amittimus (as by servitude or condemnation to death), maximam esse capitis deminutionem; cum vero amittimus civitatem (as in the interdictio aquae et ignis) libertatem retinemus, mediam esse capitis deminutionem;

    cum et libertas et civitas retinetur, familia tantum mutatur (as by adoption, or, in the case of women, by marriage) minimam esse capitis deminutionem constat,

    Dig. 4, 5, 11; cf. Just. Inst. 1, 16, 4; Cic. de Or. 1, 40, 181; 1, 54, 231; id. Tusc. 1, 29, 71; Liv. 3, 55, 14; 22, 60, 15:

    capitis minor,

    Hor. C. 3, 5, 42:

    servus manumissus capite non minuitur, quia nulnum caput habuit,

    Dig. 4, 5, 3, § 1.—Of the deminutio media, Cic. Brut. 36, 136; id. Verr. 2, 2, 40, §§ 98 and 99; id. Quint. 2, 8 al.—Of the deminutio minima, Cic. Top. 4, 18; cf. Gai Inst. 1, 162.—
    2. (α).
    With gen.:

    scelerum,

    an arrant knave, Plaut. Curc. 2, 1, 19; id. Bacch. 4, 7, 31; id. Mil. 2, 6, 14; id. Ps. 1, 5, 31; 4, 5, 3; id. Rud. 4, 4, 54:

    perjuri,

    id. ib. 4, 4, 55:

    concitandorum Graecorum,

    Cic. Fl. 18, 42:

    consilil,

    Liv. 8, 31, 7:

    conjurationis,

    id. 9, 26, 7:

    caput rei Romanae Camillus,

    id. 6, 3, 1; cf.:

    caput rerum Masinissam fuisse,

    id. 28, 35, 12; so id. 26, 40, 13:

    reipublicae,

    Tac. A. 1, 13:

    nominis Latini,

    heads, chiefs, Liv. 1, 52, 4:

    belli,

    id. 45, 7, 3:

    Suevorum,

    chieftribe, Tac. G. 39 fin. al.—The predicate in gen. masc.:

    capita conjurationis ejus virgis caesi ac securi percussi,

    Liv. 10, 1, 3.—
    (β).
    With esse and dat.:

    ego caput fui argento reperiundo,

    Plaut. As. 3, 3, 138; cf.:

    illic est huic rei caput,

    author, contriver, Ter. And. 2, 6, 27; so id. Ad. 4, 2, 29 al.—
    (γ).
    Absol.:

    urgerent philosophorum greges, jam ab illo fonte et capite Socrate,

    Cic. de Or. 1, 10, 42:

    corpori valido caput deerat,

    guide, leader, Liv. 5, 46, 5:

    esse aliquod caput (i. e. regem) placebat,

    id. 1, 17, 4; cf. id. 1, 23, 4; Hor. S. 2, 5, 74 al.—Of things, head, chief, capital, etc.;

    thus of cities: Thebas caput fuisse totius Graeciae,

    head, first city, Nep. Epam. 10 fin.; so with gen., Liv. 9, 37, 12; 10, 37, 4 Weissenb. ad loc.; 23, 11, 11; 37, 18, 3 (with arx); cf.:

    pro capite atque arce Italiae, urbe Romanā,

    Liv. 22, 32, 5; and with dat.:

    Romam caput Latio esse,

    id. 8, 4, 5; and:

    brevi caput Italiae omni Capuam fore,

    id. 23, 10, 2 Drak. N. cr. —Of other localities:

    castellum quod caput ejus regionis erat,

    the head, principal place, Liv. 21, 33, 11.—Of other things:

    jus nigrum, quod cenae caput erat,

    the principal dish, Cic. Tusc. 5, 34, 98; cf. id. Fin. 2, 8, 25:

    patrimonii publici,

    id. Agr. 1, 7, 21; cf. id. ib. 2, 29, 80; Liv. 6, 14, 10: caput esse artis, decere, the main or principal point, Cic. de Or. 1, 29, 132:

    caput esse ad beate vivendum securitatem,

    id. Lael. 13, 45: ad consilium de re publicā dandum caput est nosse rem publicam;

    ad dicendum vero probabiliter, nosse mores civitatis,

    id. de Or. 2, 82, 337; 1, 19, 87:

    litterarum,

    summary, purport, substance, id. Phil. 2, 31, 77:

    caput Epicuri,

    the fundamental principle, dogma, id. Ac. 2, 32, 101; cf. Quint. 3, 11, 27: rerum, the chief or central point, head, Cic. Brut. 44, 164.—So in writings, a division, section, paragraph, chapter, etc.:

    a primo capite legis usque ad extremum,

    Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. ib. 2, 10, 26; id. Verr. 2, 1, 46, § 118 Ascon.; id. Fam. 3, 8, 4; Gell. 2, 15, 4 al.; Cic. de Or. 2, 55, 223; id. Fam. 7, 22 med.; Quint. 10, 7, 32:

    id quod caput est,

    Cic. Att. 1, 17, 4; so id. Fam. 3, 7, 4.—Of money, the principal sum, the capital, stock (syn. sors;

    opp. usurae),

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 11; 2, 3, 35, § 80 sq.; id. Att. 15, 26, 4; Liv. 6, 15, 10; 6, 35, 4; Hor. S. 1, 2, 14 al.

    Lewis & Short latin dictionary > caput

  • 93 coelestis

    caelestis ( coel-), e ( gen. sing. CAELESTAE, Inscr. Neapol. 2602; abl. sing. regularly, caelesti:

    caeleste,

    Ov. H. 16, 277; id. M. 15, 743; cf.: bimestris, cognominis, perennis, patruelis, etc.; gen. plur. caelestum, but caelestium, Enn. Epigr. v. 9 Vahl.; Att. ap. Cic. N. D. 3, 26, 68, or id. Trag. Rel. v. 209 Rib.; Varr. L. L. 6, § 53 Müll.; Lucr. 6, 1274; Cat. 64, 191; 64, 205; Verg. A. 7, 432; Ov. M. 1, 150), adj. [caelum], pertaining to heaven or to the heavens, found in heaven, coming from heaven, etc., heavenly, celestial (class. and very freq.):

    ignis fulminis,

    Lucr. 2, 384; cf.:

    turbine correptus et igni,

    id. 6, 395:

    flammae,

    id. 5, 1093:

    urbes igne caelesti flagrasse,

    Tac. H. 5, 7:

    arcus,

    the rainbow, Plin. 11, 14, 14, § 37; Suet. Aug. 95:

    nubes,

    Ov. A. A. 2, 237:

    aqua,

    rain, Hor. C. 3, 10, 20; cf.

    aquae,

    id. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; Col. 3, 12, 2; 7, 4, 8; Plin. 17, 2, 2, § 14; Dig. 39, 3, 1:

    imbres,

    Col. 3, 13, 7:

    templa,

    Lucr. 5, 1203; 6, 388; 6, 671:

    solum,

    Ov. M. 1, 73:

    plagae,

    id. ib. 12, 40 al.:

    astra,

    id. ib. 15, 846:

    aërii mellis dona,

    Verg. G. 4, 1:

    prodigia,

    Liv. 1, 34, 9; cf.

    minae,

    Tac. H. 1, 18: caelestia auguria vocant cum fulminat aut tonat, Paul. ex Fest. p. 64, 8 Müll.:

    fragor,

    Quint. 12, 10, 4:

    orbes, quorum unus est caelestis,

    Cic. Rep 6, 17, 17.— Subst.: caelestĭa, ĭum, n., the heavenly bodies:

    cogitantes supera atque caelestia, haec nostra, ut exigua et minima, contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; Tac. H. 5, 4; id. A. 4, 58.—
    II.
    Meton.
    A.
    Divine; and subst., the deity (most freq. like caeles in plur.), the gods.
    1.
    Adj., numen, Cat. 66, 7; Tib. 3, 4, 53; Ov. M. 1, 367:

    animi,

    Verg. A. 1, 11: aula, Ov F 1, 139: irae. Liv. 2, 36, 6:

    ira,

    Sen. Herc. Oet. 441:

    origo,

    Verg. A. 6, 730:

    ortus,

    Quint. 3, 7, 5:

    stirps,

    Ov. M. 1, 760; cf.

    species,

    id. ib. 15, 743:

    nectar,

    id. ib. 4, 252; cf.

    pabula,

    id. ib. 4, 217:

    sapientia,

    Hor. Ep 1, 3, 27:

    auxilium,

    of the gods, Ov. M. 15, 630:

    dona,

    id. ib. 13, 289 al.:

    cognitio caelestium et mortalium,

    Quint. 1, 10, 5; cf. id. 10, 1, 86.—
    * Comp neutr.:

    nihil est caelesti caelestius,

    Sen. Ep. 66, 11 —
    2.
    Subst.: caelestis, is, m., a deity: quicumque dedit formam caelestis avarae, Tib 2, 4, 35.—Mostly plur., the gods:

    divos et eos qui caelestes semper habiti colunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    caelestum templa,

    Lucr. 6, 1273:

    in concilio caelestium,

    Cic. Off. 3, 5, 25; so id. Phil. 4, 4, 10; Liv. 1, 16, 7; 9, 1, 3; Tac. G. 9; id. H. 4, 84; Cat. 64, 191; 64, 205; 68, 76; Tib. 1, 9, 5; Verg. A. 1, 387; 7, 432; Ov. M. 1, 150; 4, 594; 6, 72, 6, 171.—
    3.
    Caelestis, is, f., a female divinity in Carthage, Tert. Apol. 24, Capitol. Pert. 4, 2; Macrin. 3, 1; Treb. Pol. Trig. Tyr. 29, 1.—
    4.
    caelestĭa, ĭum, n., heavenly objects, divine things:

    haec caelelestia semper spectato, illa humana con-t emnito,

    Cic. Rep. 6, 19, 20:

    sapientem non modo cognitione caelestium vel mortalium putant instruendum,

    Quint. 1, 10, 5; Tac. H. 5, 5.—
    B.
    As in most languages, an epithet of any thing splendid or excellent, celestial, divine, god-like, magnificent, preeminent, etc. (so most freq. since the Aug. per., esp. as a complimentary term applied to eminent persons and their qualities;

    in Cic. only once): caelestes divinaeque legiones,

    Cic. Phil. 5, 11, 28:

    quem prope caelestem fecerint,

    Liv. 6, 17, 5:

    ingenium,

    Ov. A. A. 1, 185:

    mens,

    id. F. 1, 534:

    in dicendo vir (sc. Cicero),

    Quint. 10, 2, 18; cf.:

    caelestissimum os (Ciceronis),

    Vell. 2, 66, 3:

    ju dicia,

    Quint. 4, prooem. §

    2 Spald.: praecepta,

    Vell. 2, 94, 2:

    anima,

    id. 2, 123:

    animus,

    id. 2, 60, 2:

    caelestissimorum ejus operum,

    id. 2, 104, 3: quos Elea domum reducit Palma caelestes, glorified, like the gods, Hor C. 4, 2, 18.— Adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > coelestis

  • 94 conruo

    cor-rŭo ( conr-), ŭi, 3, v. n. and a.
    I.
    Neutr.
    A.
    To fall together, fall or tumble down, fall, sink to the ground, etc. (class. in prose and poetry).
    1.
    Lit.:

    tabernae mihi duae corruerunt,

    Cic. Att. 14, 9, 1; cf.:

    aedes corruerunt,

    id. Top. 3, 15:

    triclinium supra convivas,

    Quint. 11, 2, 13:

    quicquid superstruxeris corruet,

    id. 1, 4, 5:

    quid labefactum viribus ignis,

    Ov. M. 2, 403; cf.:

    arbor labefacta Ictibus innumeris,

    id. ib. 8, 777; so,

    arbor,

    Suet. Dom. 15:

    statuae equestres,

    id. Vit. 9 et saep.:

    paene ille timore, ego risu conrui,

    Cic. Q. Fr. 2, 8 (10), 2:

    nec corruit ille, Sed retinente manum moriens e poste pependit,

    Ov. M. 5, 126; so,

    exspirantes corruerunt,

    Liv. 1, 25, 5; cf. id. 1, 26, 14:

    morbo comitiali,

    Plin. 28, 6, 17, § 63:

    in vulnus,

    Verg. A. 10, 488:

    haedus ante focos,

    Prop. 2 (3), 19, 14; cf. id. 4 (5), 10, 15 sq.—
    2.
    Trop.:

    si uno meo fato et tu et omnes mei conruistis,

    Cic. Q. Fr. 1, 4, 1:

    quanto altius elatus erat, eo foedius corruit,

    Liv. 30, 30, 23:

    Lacedaemoniorum opes,

    Cic. Off. 1, 24, 84:

    Antiochea ista universa,

    id. Ac. 2, 31, 98.—Of actors:

    ii mihi videntur fabulam aetatis peregisse, nec tamquam inexercitati histriones corruisse,

    Cic. Sen. 18, 64.—In a cause in court, to fail, Plin. Ep. 3, 9, 34.—
    B.
    To fall, to rush headlong (very rare):

    quo cum corruit haec vis,

    Lucr. 6, 825: accipitres velut rostris inter se corruerent, were falling upon each other (al. leg. concurrerent), Curt. 3, 3, 18.— Impers.:

    longe violentius semper ex necessitate quam ex virtute corruitur,

    the onset is made, Sen. Q. N. 2, 59, 5.—
    II.
    Act., to bring to the ground, to heap together, overthrow, ruin (very rare).
    1.
    Lit.:

    hanc rerum summam,

    Lucr. 5, 369:

    corpus,

    App. M. 8, p. 204, 37:

    divitias,

    to heap up, Plaut. Rud. 2, 6, 58:

    corbes ab eo quod eo spicas aliudve quid corruebant,

    Varr. L. L. 5, § 139 Müll.—
    * 2.
    Trop.:

    in quo me corruerit genere,

    Cat. 68, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > conruo

  • 95 consurgo

    con-surgo, surrexi, surrectum, 3, v. n., to raise one's self, to rise (esp. of a multitude), to rise up together, stand up, arise (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    Of living beings:

    cum Athenis ludis quidam in theatrum grandis natu venisset... consurrexisse omnes,

    Cic. Sen. 18, 63; so, out of respect, impers.:

    itaque in curiam venimus: honorifice consurgitur,

    id. Verr. 2, 4, 62, § 138; and:

    in venerationem tui,

    Plin. Pan. 54, 2:

    (in concilio Germanorum) consurgunt ii, qui et causam et hominem probant,

    Caes. B. G. 6, 23:

    consurrexit senatus cum clamore ad unum,

    Cic. Q. Fr. 3, 2, 2:

    ex insidiis,

    Caes. B. C. 3, 37; cf. Liv. 2, 50, 6:

    senatum... consurrexisse et petisse,

    id. 38, 57, 5:

    ubi triarii consurrexerunt integri,

    id. 8, 10, 5; cf. id. 8, 8, 12; Cat. 62, 1; Ov. M. 7, 570:

    consurgere tonsis,

    Verg. A. 10, 299:

    consurgitur ex consilio,

    Caes. B. G. 5, 31; so,

    in plausus consurrectum est,

    Phaedr. 5, 7, 28:

    leniter est consurgendum,

    Quint. 11, 3, 156 al.:

    toro consurgere,

    Ov. M. 7, 344:

    ad iterandum ictum,

    Liv. 8, 7, 10; cf.:

    in ensem,

    Verg. A. 9, 749:

    in poenam,

    Plin. 8, 16, 17, § 43:

    ad finitimorum motus,

    Liv. 33, 21, 8:

    ad novas res,

    Suet. Caes. 9.—
    B.
    Of inanimate subjects (mostly poet.):

    consurgeret aër,

    Lucr. 2, 1111.— With ex, Lucr. 6, 498; 4, 929; 6, 474:

    de terra ignis corpora,

    id. 6, 886:

    in auras corpora sponte suā,

    id. 6, 1020:

    mare imo fundo ad aethera,

    Verg. A. 7, 530:

    terno ordine remi,

    id. ib. 5, 120:

    limen earum in tantam altitudinem consurgit quantam, etc.,

    Col. 7, 9, 13:

    villa leniter et sensim clivo fallente consurgit,

    Plin. Ep. 5, 6, 14:

    consurgunt geminae quercus,

    grow up, Verg. A. 9, 681:

    jugata vineta,

    Col. 4, 1, 5:

    in gelidas consurgens Caucasus Arctos,

    Val. Fl. 5, 155:

    tantamque operis consurgere molem,

    id. ib. 1, 499.—
    II.
    Meton.
    A.
    Of living beings; constr., ad or in aliquid, also absol., to rise or stand up for any (esp. a hostile) action (perh. not ante-Aug.):

    ad bellum,

    Liv. 10, 13, 4; 33, 19, 7:

    ad novas res,

    Suet. Caes. 9:

    in arma,

    Verg. A. 10, 90:

    in iras truces,

    Val. Fl. 1, 673:

    in poenam,

    Plin. 8, 16, 17, § 43:

    in aemulationem,

    Just. 12, 15:

    consurgunt iterum partes,

    rise, Luc. 1, 692; cf. Tac. H. 3, 1:

    in nostri curam consurge tuendi,

    Ov. Tr. 4, 3, 71:

    carmine Maeonio,

    id. P. 3, 3, 31.—
    B.
    Of inanimate things, to arise, take rise (like A., perh. not ante-Aug.):

    vespere ab atro consurgunt venti,

    Verg. A. 5, 19;

    so of winds: e terrā,

    Plin. 2, 43, 44, § 114:

    subitoque novum consurgere bellum,

    Verg. A. 8, 637; Sen. Ep. 91, 5:

    quā concitatione consurgat ira,

    Quint. 1, 11, 12:

    fama consurgit,

    Val. Fl. 1, 75.

    Lewis & Short latin dictionary > consurgo

  • 96 contraho

    con-trăho, xi, ctum, 3, v. a., to draw or bring several objects together, to collect, assemble (freq. and class.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit. (syn. colligo;

    opp. dissipo): quae in rerum naturā constarent quaeque moverentur, ea contrahere amicitiam, dissipare discordiam,

    Cic. Lael. 7, 24:

    cohortes ex finitimis regionibus,

    Caes. B. C. 1, 15:

    exercitum in unum locum,

    id. B. G. 1, 34; cf.:

    omnes copias Luceriam,

    Cic. Att. 8, 1, 2; and:

    omnia in unum locum,

    id. ib. 8, 11, B, 3:

    omnes copias eo,

    Nep. Ages. 3, 1:

    navibus circiter LXXX. coactis, contractisque,

    Caes. B. G. 4, 22; cf.:

    magnam classem,

    Nep. Con. 4, 4:

    naves,

    Suet. Calig. 19:

    agrestes,

    Ov. F. 4, 811:

    captivos,

    Liv. 37, 44, 3:

    utrumque ad colloquium,

    id. 28, 18, 2:

    undique libros,

    Suet. Aug. 31; cf.

    exemplaria,

    id. Gram. 24:

    muscas in manu,

    Plin. 12, 25, 54, § 122; cf.

    serpentes,

    id. 28, 9, 42, § 151: ii, qui in idem (collegium) contracti fuerint, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 34 (43), 1—
    B.
    Trop.
    1.
    To bring about, carry into effect, accomplish, execute, get, contract, occasion, cause, produce, make, etc. (very freq.):

    amicitiam,

    Cic. Lael. 14, 48:

    vinculum amicitiae,

    Val. Max. 4, 7 init.:

    aliquid litigii,

    Plaut. Cas. 3, 2, 31; cf.

    lites,

    id. Capt. prol. 63: qui hoc [p. 458] mihi contraxit, id. Cas. 3, 2, 21; cf.:

    negotium mihi,

    Cic. Cat. 4, 5, 9; and:

    numinis iram mihi (arte),

    Ov. M. 2, 660:

    bellum Saguntinis,

    Liv. 24, 42, 11:

    aliquid damni,

    Cic. Fin. 5, 30, 91:

    molestias,

    id. Fam. 2, 16, 5; cf. Sall. H. 2, 41, 8 Dietsch:

    aes alienum,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25:

    causam certaminis,

    Liv. 22, 28, 4; cf.

    certamen,

    id. 23, 26, 11; 25, 34, 10 al.:

    necessitates ad bellum,

    id. 44, 27, 12:

    culpam,

    to incur, Cic. Att. 11, 24, 1 al.:

    cruditatem,

    Quint. 7, 3, 38; cf. id. 2, 10, 6:

    morbum,

    Plin. 30, 8, 21, § 65:

    pestilentiam,

    id. 36, 27, 69, § 202:

    saginam corporis,

    Just. 21, 2:

    causam valetudinis ex profluvio alvi,

    Suet. Aug. 97 fin. et saep.: porca contracta, owed, due, sc. for the expiation of a crime, Cic. Leg. 2, 22, 57 fin.
    2.
    In the lang. of business, t. t., to make a contract, conclude a bargain, to contract:

    rationem, rem cum illo,

    Cic. Clu. 14, 41; cf. id. Off. 1, 17, 53; id. Sull. 20, 56; id. Att. 7, 7, 7:

    in tribuendo suum cuique et rerum contractarum fide,

    id. Off. 1, 5, 14:

    ex rebus contrahendis,

    id. ib. 3, 15, 61:

    in contrahendis negotiis,

    id. ib. 2, 11, 40:

    adfinitas inter Caesarem et Pompeium contracta nuptiis,

    Vell. 2, 44, 3 et saep.—
    b.
    Transf. beyond the sphere of business:

    cum aliquo,

    to have intercourse with, to associate with, Cic. Off. 1, 2, 4:

    nihil cum populo,

    id. Tusc. 5, 36, 105.—
    II.
    In partic., with the prevailing idea of shortening or diminishing by drawing together (cf.: cogo, colligo, etc.), to draw close or together, to draw in, contract, shorten, narrow, lessen, abridge, diminish (freq. and class.; opp. porrigo, dilato, tendo).
    A.
    Lit.:

    animal omne membra quocumque volt flectit, contorquet, porrigit, contrahit,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    pulmones tum se contrahunt adspirantes, tum intrante spiritu dilatant,

    id. N. D. 2, 55, 136:

    contractum aliquo morbo bovis cor,

    id. Div. 2, 16, 37; cf.:

    se millepeda tactu,

    Plin. 29, 6, 39, § 136:

    bina cornua (opp. protendere),

    id. 9, 32, 51, § 101: collum. Cic. Tusc. 2, 17, 41;

    opp. tendere,

    Quint. 11, 3, 82:

    frontem,

    to wrinkle, contract, Cic. Clu. 26, 72; Hor. S. 2, 2, 125:

    supercilia (opp. deducere),

    Quint. 11, 3, 79:

    medium digitum in pollicem,

    id. 11, 3, 92; cf.:

    contractum genibus tangas caput,

    Hor. S. 2, 7, 61:

    gravissimo frigore solus atque contractus vigilabit in lectulo,

    Hier. Ep. 53:

    castra,

    Caes. B. G. 7, 40:

    vela,

    Hor. C. 2, 10, 23; Quint. 12, prooem. § 4; cf. Cic. Att. 1, 16, 2:

    orbem (lunae),

    Ov. M. 15, 198:

    umbras,

    id. ib. 3, 144:

    orationem (with summittere),

    Quint. 11, 1, 45; cf. id. 12, 11, 16:

    tempora dicendi,

    id. 6, 5, 4 et saep.:

    lac,

    to curdle, coagulate, Plin. 23, 7, 63, § 117.—Of bees:

    contracto frigore pigrae ( = contractae frigore pigro),

    Verg. G. 4, 259; cf.:

    pigrum est enim contractumque frigus,

    Sen. Ira, 2, 19, 2:

    horrida tempestas contraxit caelum,

    narrows, Hor. Epod. 13, 1:

    vulnera,

    Plin. 24, 8, 33, § 48; cf.

    cicatrices,

    id. 12, 17, 38, § 77:

    ventrem,

    to stop, check, Cels. 4, 19; cf.

    alvum,

    id. ib.:

    vomitiones,

    Plin. 20, 2, 6, § 11.—
    2.
    Esp., archit. t. t., to narrow, make smaller or tapering:

    columnam,

    Vitr. 4, 3, 4; cf. id. 3, 3, 12; 4, 7, 2:

    pyramis XXIV. gradibus in metae cacumen se contrahens,

    Plin. 36, 5, 4, § 31.—
    B.
    Trop., to draw in, lessen, check, restrain ( = certis limitibus quasi coartare et circumscribere;

    opp. remittere, diffundere): cui non animus formidine divum contrahitur?

    Lucr. 5, 1219; cf.:

    te rogo, ne contrahas ac demittas animum,

    do not suffer your spirits to droop, Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4; and:

    animos varietas sonorum (opp. remittere),

    id. Leg. 2, 15, 38: terram quasi tristitiā (sol;

    opp. laetificas),

    id. N. D. 2, 40, 102:

    ut et bonis amici quasi diffundantur et incommodis contrahantur,

    are made sad, id. Lael. 13, 48 (cf. id. Tusc. 4, 6, 14):

    ex quibus intellegitur, appetitus omnes contrahendos sedandosque,

    id. Off. 1, 29, 103; cf.

    cupidmem,

    Hor. C. 3, 16, 39 et saep. —Hence, contractus, a, um, P. a. (acc. to II.), drawn together into a narrow space, i. e. compressed, contracted, close, short, narrow, abridged, restricted, limited, etc.
    A.
    Lit.:

    tanto contractioribus ultimis digitis,

    Quint. 11, 3, 95:

    nares contractiores habent introitus,

    Cic. N. D. 2, 57, 145:

    contractior ignis,

    smaller, Lucr. 5, 569:

    aequora,

    Hor. C. 3, 1, 33; cf.

    freta,

    Ov. F. 6, 495:

    locus (with exiguus),

    Verg. G. 4, 295:

    Nilus contractior et exilior,

    Plin. Pan. 30, 3: contractiora spatia ordinum, Col. 5, 5, 3.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of language, etc.:

    et brevis ambitus verborum,

    Cic. Brut. 44, 162; cf.:

    contractior oratio,

    id. ib. 31, 120:

    propositum dicendi (opp. uberius),

    Quint. 11, 1, 32:

    summissā atque contractā voce (opp. erectā et concitatā),

    id. 11, 3, 175; so,

    vox,

    id. 11, 3, 64: parvum opusculum lucubratum his jam contractioribus noctibus, Cic. Par. prooem. § 5.—
    2.
    In gen.:

    quae studia in his jam aetatibus nostris contractiora esse debent,

    Cic. Cael. 31, 76:

    paupertas,

    stinted, Hor. Ep. 1, 5, 20 (cf.:

    angusta pauperies,

    id. C. 3, 2, 1);

    in the same sense transf. to the person: ad mare descendet vates tuus et sibi parcet Contractusque leget,

    retired, solitary, id. ib. 1, 7, 12; cf.

    homo,

    Verg. M. 78.— Adv.: contractē, on a contracted scale; only in comp.:

    assuescamus. servis paucioribus serviri, habitare contractius,

    Sen. Tranq. 9, 3; Lact. 2, 8, 39 al.

    Lewis & Short latin dictionary > contraho

  • 97 corruo

    cor-rŭo ( conr-), ŭi, 3, v. n. and a.
    I.
    Neutr.
    A.
    To fall together, fall or tumble down, fall, sink to the ground, etc. (class. in prose and poetry).
    1.
    Lit.:

    tabernae mihi duae corruerunt,

    Cic. Att. 14, 9, 1; cf.:

    aedes corruerunt,

    id. Top. 3, 15:

    triclinium supra convivas,

    Quint. 11, 2, 13:

    quicquid superstruxeris corruet,

    id. 1, 4, 5:

    quid labefactum viribus ignis,

    Ov. M. 2, 403; cf.:

    arbor labefacta Ictibus innumeris,

    id. ib. 8, 777; so,

    arbor,

    Suet. Dom. 15:

    statuae equestres,

    id. Vit. 9 et saep.:

    paene ille timore, ego risu conrui,

    Cic. Q. Fr. 2, 8 (10), 2:

    nec corruit ille, Sed retinente manum moriens e poste pependit,

    Ov. M. 5, 126; so,

    exspirantes corruerunt,

    Liv. 1, 25, 5; cf. id. 1, 26, 14:

    morbo comitiali,

    Plin. 28, 6, 17, § 63:

    in vulnus,

    Verg. A. 10, 488:

    haedus ante focos,

    Prop. 2 (3), 19, 14; cf. id. 4 (5), 10, 15 sq.—
    2.
    Trop.:

    si uno meo fato et tu et omnes mei conruistis,

    Cic. Q. Fr. 1, 4, 1:

    quanto altius elatus erat, eo foedius corruit,

    Liv. 30, 30, 23:

    Lacedaemoniorum opes,

    Cic. Off. 1, 24, 84:

    Antiochea ista universa,

    id. Ac. 2, 31, 98.—Of actors:

    ii mihi videntur fabulam aetatis peregisse, nec tamquam inexercitati histriones corruisse,

    Cic. Sen. 18, 64.—In a cause in court, to fail, Plin. Ep. 3, 9, 34.—
    B.
    To fall, to rush headlong (very rare):

    quo cum corruit haec vis,

    Lucr. 6, 825: accipitres velut rostris inter se corruerent, were falling upon each other (al. leg. concurrerent), Curt. 3, 3, 18.— Impers.:

    longe violentius semper ex necessitate quam ex virtute corruitur,

    the onset is made, Sen. Q. N. 2, 59, 5.—
    II.
    Act., to bring to the ground, to heap together, overthrow, ruin (very rare).
    1.
    Lit.:

    hanc rerum summam,

    Lucr. 5, 369:

    corpus,

    App. M. 8, p. 204, 37:

    divitias,

    to heap up, Plaut. Rud. 2, 6, 58:

    corbes ab eo quod eo spicas aliudve quid corruebant,

    Varr. L. L. 5, § 139 Müll.—
    * 2.
    Trop.:

    in quo me corruerit genere,

    Cat. 68, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > corruo

  • 98 custodia

    custōdĭa, ae, f. [id.], a watching, watch, guard, care, protection (freq. and [p. 505] class.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    in tuam custodiam meque et meas spes trado,

    Plaut. Most. 2, 1, 59:

    agitare custodiam,

    to keep guard, id. Rud. 3, 6, 20:

    iis impedimentis custodiae ac praesidio VI. milia hominum unā reliquerunt,

    Caes. B. G. 2, 29:

    sub hospitum privatorum custodiā esse,

    Liv. 42, 19, 5:

    tam fida canum,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    pastoris,

    Col. 8, 4, 3:

    paedagogorum,

    Quint. 1, 2, 25:

    dura matrum,

    care, oversight, Hor. Ep. 1, 1, 22 et saep.:

    navium longarum,

    Caes. B. C. 3, 39:

    ignis (Vestae),

    Cic. Leg. 2, 12, 29:

    urbis,

    Caes. B. C. 1, 17; 2, 36; Liv. 5, 10, 4; cf.:

    urbis, sui,

    Suet. Aug. 49:

    corporis,

    id. Galb. 12:

    illa (sc. pontis),

    Nep. Milt. 3, 2:

    portus, Auct. B. Alex. 17: cum in ejusdem anni custodiā te atque L. Murenam fortuna posuisset,

    Cic. Mur. 31, 64:

    aliquid privatā custodiā continere,

    id. Sull. 15, 42:

    circum familias conventus Campaniae custodiae causā distribuit,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    in muro custodiae causā conlocati,

    id. ib. 1, 28;

    Auct. B. Afr. 46: navis quae erat ad custodiam ab Acilio posita,

    Caes. B. C. 3, 40:

    tribunus adpositus custodiae (alicujus),

    Tac. A. 1, 6:

    ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    a cujus audaciā fratris liberos ne materni quidem corporis custodiae tegere potuissent,

    id. Clu. 11, 31:

    fida justitiae,

    id. Fin. 2, 34, 113:

    una fidelis memoriae rerum gestarum (litterae),

    Liv. 6, 1, 2:

    libertatis,

    id. 4, 24, 4:

    suae religionis,

    Quint. 6, 1, 20:

    decoris,

    id. 11, 1, 57 et saep.—
    B.
    Meton.
    1.
    Usu. in plur. and in milit. lang., persons who serve as guards, a guard, watch, sentinel:

    colonia meis praesidiis, custodiis, vigiliis munita,

    Cic. Cat. 1, 3, 8; 2, 12, 26; id. Verr. 2, 3, 24, § 60:

    neque clam transire propter custodias Menapiorum possent,

    Caes. B. G. 4, 4; 7, 19; 7, 27 et saep.—In sing. (collect.), Cat. 62, 33:

    abest custodia regi,

    Ov. M. 14, 371:

    unicus anser erat, minimae custodia villae,

    id. ib. 8, 684:

    corporis,

    a body-guard, Curt. 5, 1, 42.—
    2.
    A place where guard is kept, a watch- or guard - house, watch - station:

    haec (urbs) mea sedes est, haec vigilia, haec custodia,

    Cic. Phil. 12, 10, 24:

    privata,

    id. Sull. 15, 42:

    in hac custodiā et tamquam speculā,

    id. Phil. 7, 7, 19:

    ceteri in custodiam conditi,

    Tac. H. 4, 2.—In plur., Cic. Imp. Pomp. 6, 16; id. Rab. Perd. 7, 21—
    II.
    With the access. idea of hindering free motion, a watching, guarding, custody, restraint, confinement.
    A.
    Lit.:

    nec cuiquam uni custodiam ejus (sc. Philopoemenis capti) satis credebant,

    Liv. 39, 50, 2: quive (servi) inve ludum custodiamve conjecti fuerint, Gai Inst. 1, 13:

    animal quod custodiam nostram evadit,

    id. ib. 2, 67:

    famulos vinclis atque custodiā... tueri,

    Cic. Tusc. 2, 21, 48. — Plur.:

    in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum includere,

    Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    libera,

    private custody, confinement in one's house, Liv. 24, 45, 8; Vell. 1, 11 (cf.:

    libero conclavi,

    Liv. 39, 14, 9); and in plur.:

    in liberis custodiis,

    Sall. C. 47, 3; cf.

    trop.: domi teneamus eam (eloquentiam), saeptam liberali custodiā,

    Cic. Brut. 96, 330.—Perh. in a play upon the words libera custodia:

    ut sis apud me ligneā in custodiā,

    Plaut. Poen. 5, 6, 28. —
    B.
    Meton.
    1.
    A place of confinement, a prison, hold:

    Lentulus comprehenditur et in custodiā necatur,

    Caes. B. C. 3, 104 fin.; Cic. Verr. 2, 5, 27, §§ 68 and 69; id. Cat. 1, 8, 19; id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14; id. Div. 1, 25, 52; id. Tusc. 1, 29, 71 et saep. — Trop.:

    corporis custodiis se liberare,

    Cic. Rep. 6, 15, 15.—
    2.
    Persons in confinement, captives, prisoners (post-Aug.):

    in recognoscendis custodiis,

    Suet. Tib. 61; id. Dom. 14:

    unus ex custodiarum agmine,

    Sen. Ep. 77, 18.—Of a single person:

    eādem catenā et custodiam et militem copulat,

    Sen. Ep. 5, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > custodia

  • 99 Danaidae

    Dănăus, i, m., Danaos, son of Belus, and twin-brother of Aegyptus: he was the father of fifty daughters; he emigrated from Egypt into Greece, and there founded Argos;

    was slain by Lynceus, after a reign of fifty years,

    Hyg. Fab. 168; 170; Serv. Verg. A. 10, 497; Cic. Parad. 6, 1, 44; cf. under no. II. B.—Danai porticus, at Rome, dedicated by Augustus to the Palatine Apollo (726 A. U. C.), famed for its statues of Danaus and his daughters, Ov. Am. 2, 2, 4; cf. Prop. 2, 31, 4 (3, 29, 4 M.); Tibul. 1, 3, 79; Ov. Tr. 3, 1, 60.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Dănăus, a, um, adj. ( belonging to Danaus; hence, in the poets, meton.), Greek, Grecian:

    classes,

    Ov. M. 13, 92; cf.

    rates,

    Prop. 3, 22, 34 (4, 22, 34 M.):

    flammae,

    Ov. M. 14, 467:

    ignis,

    id. Her. 8, 14:

    miles,

    id. ib. 24:

    manus,

    id. R. Am. 66:

    res,

    id. M. 13, 59. Esp. freq.,
    A.
    Subst. plur.: Dănăi, ōrum, m., the Danai, for the Greeks (esp. freq. of the Greeks before Troy), Cic. Tusc. 4, 23, 52; id. Fin. 2, 6, 18; Prop. 3, 8, 31 (4, 7, 31 M.); Verg. A. 2, 5 et saep.— Gen. plur.:

    Danaum,

    Lucr. 1, 87; Prop. 2, 26, 38 (3, 22, 18 M.); 3, 9, 40 (4, 8, 40 M.); Verg. A. 1, 30 et saep.—
    B.
    Dănăĭdes, um, f., Danaïdes, the daughters of Danaus, the Danaides, who, with the exception of Hypermnestra, murdered their husbands at their father's command, Hyg. Fab. 170; 255; Sen. Herc. Fur. 757. The classical poets substitute Danai proles, Tib. 1, 3, 79; cf. Prop. 2, 31, 4 (3, 29, 4 M.):

    Danai puellae,

    Hor. Od. 3, 11, 23:

    Danai genus infame,

    id. ib. 2, 14, 18.—
    C.
    Dănăĭdae, ārum, m., Danaïdai = Danai (v. no. II. A.), the Greeks, Sen. Troad. 611.

    Lewis & Short latin dictionary > Danaidae

  • 100 Danaides

    Dănăus, i, m., Danaos, son of Belus, and twin-brother of Aegyptus: he was the father of fifty daughters; he emigrated from Egypt into Greece, and there founded Argos;

    was slain by Lynceus, after a reign of fifty years,

    Hyg. Fab. 168; 170; Serv. Verg. A. 10, 497; Cic. Parad. 6, 1, 44; cf. under no. II. B.—Danai porticus, at Rome, dedicated by Augustus to the Palatine Apollo (726 A. U. C.), famed for its statues of Danaus and his daughters, Ov. Am. 2, 2, 4; cf. Prop. 2, 31, 4 (3, 29, 4 M.); Tibul. 1, 3, 79; Ov. Tr. 3, 1, 60.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Dănăus, a, um, adj. ( belonging to Danaus; hence, in the poets, meton.), Greek, Grecian:

    classes,

    Ov. M. 13, 92; cf.

    rates,

    Prop. 3, 22, 34 (4, 22, 34 M.):

    flammae,

    Ov. M. 14, 467:

    ignis,

    id. Her. 8, 14:

    miles,

    id. ib. 24:

    manus,

    id. R. Am. 66:

    res,

    id. M. 13, 59. Esp. freq.,
    A.
    Subst. plur.: Dănăi, ōrum, m., the Danai, for the Greeks (esp. freq. of the Greeks before Troy), Cic. Tusc. 4, 23, 52; id. Fin. 2, 6, 18; Prop. 3, 8, 31 (4, 7, 31 M.); Verg. A. 2, 5 et saep.— Gen. plur.:

    Danaum,

    Lucr. 1, 87; Prop. 2, 26, 38 (3, 22, 18 M.); 3, 9, 40 (4, 8, 40 M.); Verg. A. 1, 30 et saep.—
    B.
    Dănăĭdes, um, f., Danaïdes, the daughters of Danaus, the Danaides, who, with the exception of Hypermnestra, murdered their husbands at their father's command, Hyg. Fab. 170; 255; Sen. Herc. Fur. 757. The classical poets substitute Danai proles, Tib. 1, 3, 79; cf. Prop. 2, 31, 4 (3, 29, 4 M.):

    Danai puellae,

    Hor. Od. 3, 11, 23:

    Danai genus infame,

    id. ib. 2, 14, 18.—
    C.
    Dănăĭdae, ārum, m., Danaïdai = Danai (v. no. II. A.), the Greeks, Sen. Troad. 611.

    Lewis & Short latin dictionary > Danaides

См. также в других словарях:

  • NILUS — I. NILUS Aegypti Episcopus exustus, sub Diocletiano. Vide Lactantium, l. 5. c. 11: II. NILUS Africae fluv. celeberrimus, ut Asiae Ganges, et Indus, atque Europae Danubius. Plurima eius ab antiquis perhibentur, et celebrantur nomina. Nam et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • Kâlî — Pour les articles homonymes, voir Kali. Kâlî Conjoint Shiva Autres noms …   Wikipédia en Français

  • Kālī — Kâlî Kâlî Père Mère Vâhana Attributs …   Wikipédia en Français

  • Mahakali — Kâlî Kâlî Père Mère Vâhana Attributs …   Wikipédia en Français

  • ASIA Major — una ex tribus orbis partibus veteribus cognitis, reliquas duas simul acceptas magnitudine superans, in ortum maxime extensa, Indicô, Eoô, et Scythicô Oceanô, perfusa; ab Europa ad occidentem Tanai fluv. mari Euxinô, et Aegaeô separata, ab Africa… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • FLAMMA — I. FLAMMA proprie fornacis est, quod flatu follium excitatur; Salmas. mel. a φλέγμα, Aeol. φλέμμα, hincqueve φλάμμα, dicta. Eius inspectio, Gr. πυρομαντεία, pars Haruspicinae fuit non ignobilis; dicebanturque tum Harnspices δἰ ἐμπύρων μαυτεύεςθαι …   Hofmann J. Lexicon universale

  • JUPITER — Opis et Saturni fil. in Creta ins. eodem cum Iunone partu editus, et in Ida monte a Curetibus educatus, idque clam patre, qui ex pactione cum Titano fratre initâ, filios suos omnes devorabat. Cum autem in virum adolevisser, cognovislerque etiam… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • List of Chinese inventions — A bronze Chinese crossbow mechanism with a buttplate (the wooden components have …   Wikipedia

  • Langue romanche — Romanche  Cet article concerne la langue romanche. Pour la rivière française et pour la fosse océanique, voir Romanche (rivière) et Fosse Romanche. Romanche Rumantsch Parlée en Suisse Région canton des Grisons Nombre de locut …   Wikipédia en Français

  • Romanche — Cet article concerne la langue romanche. Pour la rivière française et pour la fosse océanique, voir Romanche (rivière) et Fosse Romanche. Romanche Rumantsch Parlée en …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»