-
41 festino
festīno, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [cf. Gr. theinô; Lat. -fendo in defendo, offendo, -festus in manifestus, etc., and fustis, Corss. Ausspr. 2, 190; Curt. Gr. Etym. p. 255].I.Neutr., to hasten, make haste, hurry, be quick (class.; not in Caes.; syn.: propero, celero, maturo): aliud est properare, aliud festinare. Qui unum quid mature transigit, is properat: qui multa simul incipit neque perficit, is festinat, Cato ap. Gell. 16, 14, 2; id. ap. Paul. ex Fest. s. v. properare, p. 235 Müll.; ap. Non. 441, 22:II. (α).propemodum quid illic festinet sentio,
Plaut. Trin. 3, 1, 14:aput nos eccillam festinat cum sorore uxor tua,
id. Stich. 4, 1, 30:quid festinas?
Ter. Eun. 4, 3, 8; cf.:quamquam festinas, non est mora longa,
Hor. C. 1, 28, 35; Sall. Fragm. ap. Don. Ter. Eun. 4, 3, 8:ibi,
Plaut. Stich. 5, 3, 4:plura scripsissem, nisi tui festinarent,
Cic. Fam. 12, 22, 4; cf. id. Att. 6, 2 fin.:solent nautae festinare quaestus sui causa,
id. Fam. 16, 9, 4:esseda festinant, pilenta, petorrita, naves,
Hor. Ep. 2, 1, 192:in provinciam festinare,
Quint. 6, 3, 39:ad portas,
Sall. J. 69, 2; cf.:ad singulare Antonii factum festinat oratio,
Cic. Phil. 1, 1, 3:ad probationem,
Quint. 4, 3, 8; cf. id. 4, 5, 10:quis te festinare jubet?
Juv. 14, 212.—Prov.: festina lente (speude bradeôs), Suet. Aug. 25.With an object-clause (class.):(β).ut migrare tanto opere festines,
Cic. Fam. 7, 23 fin.:ne festinaret abire,
Sall. J. 64, 4:ultum ire injurias,
id. ib. 68, 1:finem imponere,
Quint. 9, 4, 146:sequi,
Curt. 6, 6, 25:componere lites,
Hor. Ep. 1, 2, 12:quae laedunt oculum, festinas demere,
id. ib. 1, 2, 38:terris advertere proram,
Verg. G. 4, 117:aram congerere arboribus,
id. A. 6, 177; cf.:callidus id modo festinabat, Bocchi pacem imminuere, ne, etc.,
Sall. J. 81 fin.:universis prodesse festinet,
Inscr. Orell. 775.—With acc. (not in Cic.): festivum festinant diem, hasten to celebrate, Enn. ap. Serv. Verg. A. 9, 401 (Trag. v. 434 ed. Vahl.):* (γ).ni id festinaret,
Sall. J. 77, 1:ad bellum cuncta,
id. ib. 73, 1: soleas festinate (sc. dare), id. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 12, 425:festinare fugam,
Verg. A. 4, 575:vias,
Stat. Th. 2, 478:poenas,
Hor. Ep. 1, 2, 61:pyram,
Sil. 8, 52:vestes,
Stat. S. 2, 1, 128:caedes, patibula, ignes, cruces,
Tac. A. 14, 33:mortem in se,
to bring on speedily, id. ib. 4, 28:pyram,
prepares in haste, Sil. 8, 52.—In pass.:quod animo cupienti nihil satis festinatur,
Sall. J. 64 fin.:ea cuncta per idoneos ministros festinabantur,
Tac. H. 2, 82:cum belli civilis praemia festinarentur,
id. ib. 3, 37:nec virgines festinantur,
are not married early, id. G. 20:adoptio festinatur,
id. A. 12, 25; 6, 50; id. H. 3, 37.—In part. perf., hastened, accelerated:festinata maturitas,
Quint. 6 praef. § 10;iter,
Ov. P. 4, 5, 8:missio,
Tac. A. 1, 52:casus,
id. ib. 6, 44:nuptiae,
Suet. Aug. 69:honores,
i. e. obtained before the proper time, Luc. 8, 24; Plin. Pan. 69, 5:festinatis annis raptus,
by an early death, Mart. 7, 40, 7; cf.:festinatis lictorum manibus in carcerem raptus,
Tac. A. 6, 40:mors domini gladiis tam festinata,
prematurely inflicted, Juv. 4, 96.—With se, to make haste, Gell. 14, 2, 9.—Hence,1.festīnans, antis, P. a., hasty, in haste:2.ille properans, festinans, mandata vestra conficere cupiens,
Cic. Phil. 9, 3, 6:haec festinans scripsi in itinere atque agmine,
id. Att. 6, 4 fin. —Adv.: festīnanter, hastily, speedily, quickly (class.):improbe, turbide, festinanter, rapide omnia videtis esse suscepta, Cic. Scaur. § 37: nimium festinanter dictum,
id. Fin. 5, 26, 77.— Comp.:compositius cuncta quam festinantius agerent,
Tac. A. 15, 3:factum quid,
Gell. 10, 11, 8:publicatum,
Suet. Aug. 29:germinant,
Plin. 17, 11, 15, § 78.— Sup.:festinantissime,
Aug. Ep. 250.— -
42 festinus
festīnus, a, um (ante-class. form of the acc. sing. festinem in the verse: nunc haec res me facit festinem, Titin. ap. Non. 482, 33; cf. Comic. Lat. ed. Rib. p. 127), adj. [festino], hasty, hastening, in haste, quick, speedy ( poet.;(β).syn.: celer, rapidus, velox, etc.): cursu festinus anhelo,
Ov. M. 11, 347:veste tegens, tibi quam noctes festina diesque Urgebam,
Verg. A. 9, 488:taedia vitae,
early, Val. Fl. 6, 325; cf.: cruda festinaque [p. 743] virtus, Stat. Th. 9, 716: celeritas, Cod. Th. 16, 5, 53 al. (but in Enn. ap. Char. p. 251 P. the right read. is Vestina, v. Vahl. Enn. Ann. v. 280).— -
43 furo
fŭro, ŭi ( perf. rare, Sen. Orest. 846; Serv. Verg. A. 1, 41 al.;I.usually supplied by insanivi,
Diom. p. 376 P.; Prisc. 817 P.; gen. plur. part. sync. furentum, Verg. A. 11, 838), 3, v. n. [cf. Gr. thouros, hasty; thorein, thrôskô, to leap; cf. thêr, wild; Lat. fera, ferox; v. Curt. Gr. Etym. p. 256], to rage, rave (in sickness or when in a passion), to be out of one's mind, to be mad, furious (syn.: insanio, deliro, desipio).Lit. (class.): quem nos furorem, melancholian illi (Graeci) vocant:(β).quasi vero atra bili solum mens ac non saepe vel iracundiā graviore vel timore vel dolore moveatur: quo genere Athamantem, Alcmaeonem, Ajacem, Orestem furere dicimus, etc.,
Cic. Tusc. 3, 5, 11:quid est aliud furere, non cognoscere homines, non cognoscere leges, non senatum,
id. Pis. 20, 47; cf.:qui valetudinis vitio furunt et melancholici dicuntur,
id. Div. 1, 38, 81; and Dig. 23, 2, 9:primum inquiram, quid sit furere, etc.,
Hor. S. 2, 3, 41:insanire ac furere,
Cic. Verr. 2, 4, 18, § 39:furere et bacchari,
id. Brut. 80, [p. 797] 276; cf.: non ego sanius Bacchabor Edonis: recepto Dulce mihi furere est amico, to play the fool, act foolishly (an imitation of the Anacreontic thelô thelô manênai), Hor. C. 2, 7, 28:Telamon iratus furere luctu filii videretur,
to be distracted, Cic. de Or. 2, 46, 193:ille, si non acerrime fureret, auderet, etc.,
id. Pis. 21, 50: furere adversus aliquem, Tiber. ap. Suet. Tib. 61:num furis? an prudens ludis me obscura canendo?
Hor. S. 2, 5, 58:furit ille dolore,
Ov. M. 12, 478:amore,
Val. Fl. 5, 427; cf.: ex quo destiti Inachia furere, to be madly in love with (Gr. mainesthai epi tini), Hor. Epod. 11, 6:in aliqua,
Quint. Decl. 289:in celeres iambos Misit (me) furentem,
Hor. C. 1, 16, 25.—With acc. and inf.:(γ).(Clodius) furebat, a Racilio se contumaciter urbaneque vexatum,
Cic. Q. Fr. 2, 1, 3.— With inf.:furit vinci dominus profundi,
Sen. Med. 597:ecce furit te reperire atrox Tydides,
Hor. C. 1, 15, 27.—With acc. ( poet.):II.hunc sine me furere ante furorem,
Verg. A. 12, 680:praecipuum tunc caedis opus, Gradive, furebas,
Stat. Th. 9, 5.—Transf., of inanim. and abstr. things ( poet. and in post-Aug. prose):nubes interdum perscissa furit petulantibus auris,
Lucr. 6, 111; cf.:furit mugitibus aether concussus,
Verg. G. 3, 150:ventus,
Lucr. 6, 687:impetus Aetnae,
id. 2, 593; cf.:flamma in Aetna,
Hor. Epod. 17, 33:ignis in stipulis,
Verg. G. 3, 100:stella vesani leonis,
Hor. C. 3, 29, 19:atra tempestas effusis imbribus,
Verg. A. 5, 694:furit aestus harenis,
id. ib. 1, 107:flammae furentes,
id. ib. 4, 670:furit ardor edendi,
Ov. M. 8, 828:nec copia argenti tantum furit vita,
Plin. 33, 11, 53, § 147.—With acc. and inf.:fama furit, versos hostes Poenumque salutem Invenisse fugā,
Sil. 7, 504.—Hence, * fŭrenter, adv., furiously:pueri autem aiunt eum furenter irasci,
was furiously enraged, Cic. Att. 6, 1, 12. -
44 improperatus
imprŏpĕrātus ( inpr-), a, um, adj. [2. in-properatus], not hastened, not hasty, lingering:vestigia,
Verg. A. 9, 798. -
45 inproperatus
imprŏpĕrātus ( inpr-), a, um, adj. [2. in-properatus], not hastened, not hasty, lingering:vestigia,
Verg. A. 9, 798. -
46 inruo
irrŭo ( inr-), rŭi, 3, v. n. [in-ruo], to rush or force one ' s way into, invade, press into, make an attack upon.I.Lit.:(β).ilico equites jubet dexterā inruere,
Plaut. Am. 1, 1, 88 (dub.;Ussing, inducere): quam mox inruimus?
Ter. Eun. 4, 7, 18:irruimus ferro,
Verg. A. 3, 222:in aedis alienas,
Ter. Ad. 1, 2, 8:in mediam aciem,
Cic. Fin. 2, 19, 61:in aliquem,
id. Dom. 45:super collum alicujus,
to embrace eagerly, Vulg. Gen. 46, 29:super gladium suum,
id. 1 Par. 10, 4.—With dat.:(γ).flammis,
Claud. Cons. Mall. Theod. 194.—With acc.:(δ).proximos agros,
Front. 1, 5, 16:Rhodopen,
Claud. IV. Cons. Hon. 50:Alpes,
id. Epigr. 77, 5:has terras, of waters,
Amm. 17, 13, 4.—With se:II.vide ne ille huc prorsus se irruat,
Ter. Ad. 4, 2, 11.—Trop., to force one ' s way into, rush into, enter eagerly into or upon, seize upon:(β).in alienas possessiones,
Cic. de Or. 1, 10, 41:verecunda debet esse translatio, ut deducta esse in alienum locum, non irruisse videatur,
id. ib. 3, 41, 165:in odium alicujus et offensionem,
to incur, id. Verr. 1, 12, 35:inruente in se Spiritu Dei,
Vulg. Num. 24, 2:permulta sunt circumspicienda, ne quid offendas, ne quo irruas,
make a hasty blunder in speaking, Cic. de Or. 2, 74, 301.—With dat.:cladibus,
Luc. 7, 60. -
47 irruo
irrŭo ( inr-), rŭi, 3, v. n. [in-ruo], to rush or force one ' s way into, invade, press into, make an attack upon.I.Lit.:(β).ilico equites jubet dexterā inruere,
Plaut. Am. 1, 1, 88 (dub.;Ussing, inducere): quam mox inruimus?
Ter. Eun. 4, 7, 18:irruimus ferro,
Verg. A. 3, 222:in aedis alienas,
Ter. Ad. 1, 2, 8:in mediam aciem,
Cic. Fin. 2, 19, 61:in aliquem,
id. Dom. 45:super collum alicujus,
to embrace eagerly, Vulg. Gen. 46, 29:super gladium suum,
id. 1 Par. 10, 4.—With dat.:(γ).flammis,
Claud. Cons. Mall. Theod. 194.—With acc.:(δ).proximos agros,
Front. 1, 5, 16:Rhodopen,
Claud. IV. Cons. Hon. 50:Alpes,
id. Epigr. 77, 5:has terras, of waters,
Amm. 17, 13, 4.—With se:II.vide ne ille huc prorsus se irruat,
Ter. Ad. 4, 2, 11.—Trop., to force one ' s way into, rush into, enter eagerly into or upon, seize upon:(β).in alienas possessiones,
Cic. de Or. 1, 10, 41:verecunda debet esse translatio, ut deducta esse in alienum locum, non irruisse videatur,
id. ib. 3, 41, 165:in odium alicujus et offensionem,
to incur, id. Verr. 1, 12, 35:inruente in se Spiritu Dei,
Vulg. Num. 24, 2:permulta sunt circumspicienda, ne quid offendas, ne quo irruas,
make a hasty blunder in speaking, Cic. de Or. 2, 74, 301.—With dat.:cladibus,
Luc. 7, 60. -
48 osclum
oscŭlum ( auscŭlum, Plaut. Am. 2, 2, 84; osclum, id. Truc. 1, 2, 8), i, n. dim. [1. os], a little mouth, pretty mouth, sweet mouth (cf.: labium, labellum).I.Lit. (only poet. and in post-Aug. prose):II.videt oscula, quae, etc.,
Ov. M. 1, 499; 10, 344: delibare, to touch, i. e. to kiss, Verg. A. 12, 434; id. G. 2, 523; Mart. 11, 92, 7; Suet. Aug. 94; Petr. 126; App. M. 3, p. 137, 41.—Transf., a kiss (freq. and class.;syn.: basium, suavium): utinam continuo ad osculum Atticae possim currere,
Cic. Att. 12, 1, 1:oggerere,
to give, Plaut. Truc. 1, 2, 8:alicui ferre,
id. Ep. 4, 2, 4;Cic. Fragm. ap. Non.: capere,
to take, Ov. 11, 13, 120:figere,
to imprint, Verg. A. 1, 687:carpere,
Ov. H. 11, 117:sumere,
id. ib. 13, 141:eripere,
Tib. 2, 5, 91:jacere,
Tac. H. 1, 36:accipere et dare,
Ov. H. 15, 132:detorquere ad oscula Cervicem,
Hor. C. 2, 12, 25:rapere,
to snatch, steal, Val. Fl. 1, 264:breve,
a brief, hasty kiss, Tac. Agr. 4: osculi jus, the right of kissing between relatives of both sexes, Suet. Claud. 26:in osculo sancto,
Vulg. Rom, 16, 16. -
49 osculum
oscŭlum ( auscŭlum, Plaut. Am. 2, 2, 84; osclum, id. Truc. 1, 2, 8), i, n. dim. [1. os], a little mouth, pretty mouth, sweet mouth (cf.: labium, labellum).I.Lit. (only poet. and in post-Aug. prose):II.videt oscula, quae, etc.,
Ov. M. 1, 499; 10, 344: delibare, to touch, i. e. to kiss, Verg. A. 12, 434; id. G. 2, 523; Mart. 11, 92, 7; Suet. Aug. 94; Petr. 126; App. M. 3, p. 137, 41.—Transf., a kiss (freq. and class.;syn.: basium, suavium): utinam continuo ad osculum Atticae possim currere,
Cic. Att. 12, 1, 1:oggerere,
to give, Plaut. Truc. 1, 2, 8:alicui ferre,
id. Ep. 4, 2, 4;Cic. Fragm. ap. Non.: capere,
to take, Ov. 11, 13, 120:figere,
to imprint, Verg. A. 1, 687:carpere,
Ov. H. 11, 117:sumere,
id. ib. 13, 141:eripere,
Tib. 2, 5, 91:jacere,
Tac. H. 1, 36:accipere et dare,
Ov. H. 15, 132:detorquere ad oscula Cervicem,
Hor. C. 2, 12, 25:rapere,
to snatch, steal, Val. Fl. 1, 264:breve,
a brief, hasty kiss, Tac. Agr. 4: osculi jus, the right of kissing between relatives of both sexes, Suet. Claud. 26:in osculo sancto,
Vulg. Rom, 16, 16. -
50 praecipito
praecĭpĭto, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [praeceps], to throw or cast down headlong, to precipitate (class.; syn.. deicio, deturbo, proruo).I.Act.A.Lit.:2.pilae in mare praecipitatae,
Nep. Alcib. 6 fin.:truncas rupes in tecta domosque,
Stat. Th. 10, 881: currum scopulis, hurl or dash against, Ov. M. 15, 518:pinus,
Stat. Achill. 2, 546.— Freq. with se or pass. in middle sense:se e Leucade,
Cic. Tusc. 4, 18, 41:se a tecto,
Sen. Ep. 4, 4:se de turri,
Liv. 23, 37:sese in fossas,
Caes. B. C. 3, 69:praecipitasse se quosdam constabat (sc. de muro),
threw themselves from the wall, Liv. 23, 19, 6; Hor. S. 2, 3, 277:plerique semet ipsi praecipitaverunt,
Liv. 21, 14, 1:se in Tiberim,
id. 4, 12, 11; Caes. B. G. 4, 15; Curt. 4, 16, 16; 6, 6, 32;Auct. B. Alex. 18: ubi Nilus praecipitans se fragore auditum accolis aufert,
Plin. 6, 29, 35, § 118:praecipitare volens etiam pulcherrima,
to throw overboard, Juv. 12, 38.—Mid.:cum alii super vallum praecipitarentur,
threw themselves down, Sall. J. 58, 6; Ov. F. 4, 164; id. M. 7, 760; 11, 556:lux Praecipitatur aquis,
sinks in the ocean, sets, id. ib. 4, 92; cf.:hac te praecipitato,
run this way, for life! Ter. Ad. 4, 2, 36.— Absol.: si quando iis (parvis) ludentes minamur, praecipitaturos alicunde, extimescunt, that we will throw them down from any place (= nos eos dejecturos), Cic. Fin. 5, 11, 31.—Transf., in gen., to bend a thing down:B.vitem,
Cato, R. R. 32, 2:partem (vitis),
Col. 4, 20, 4:palmitem,
id. 5, 6, 33.—Trop.1.To throw, hurl, or cast down, to precipitate: [p. 1414] praecipitari ex altissimo dignitatis gradu, Cic. Dom. 37, 98; cf.:2.in tanta mala praeeipitatus ex patrio regno,
Sall. J. 14, 23.— Esp. with reflex. pron.:semet ipse praecipitare,
to hasten to ruin, destroy one's self, Sall. J. 41, 9:se in exitium,
Cels. 3, 21:se in insidias,
Liv. 3, 18, 7 dub. (Madv. omits se):furor iraque mentem Praecipitant,
carry away, urge onward, sway violently, Verg. A. 2, 317:spem festinando praecipitare,
Ov. P. 3, 1, 140:in senectam praecipitare,
to cause to grow old prematurely, Plin. 17, 12, 19, § 94:quosdam praecipitat subjecta potentia magnae Invidiae,
Juv. 10, 56.—In pass., Cic. Rep. 2, 23, 43: nox praecipitata, declining, i. e. drawing to a close, Ov. Tr. 1, 3, 47; cf.: aetas praecipitata (opp. adulescens), declining age, Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 5.—To hasten, hurry a thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):3.quae Praecipitent obitum,
hasten their setting, Cic. Arat. 349:vindemiam,
Col. 3, 21, 10:consulta viri,
Sil. 3, 166:ne praecipitetur editio,
Quint. Ep. ad Tryph. 2:consilia raptim praecipitata,
precipitate, Liv. 31, 32.— Poet.:moras,
i. e. exchange delay for haste, Verg. A. 8, 443; 12, 699:Tiphyn pelago parari praecipitat,
Val. Fl. 2, 390:cursum,
Juv. 15, 78.—With acc. and inf., to hasten, press, urge to do any thing ( poet.):II.dare tempus Praecipitant curae,
Verg. A. 11, 3:si praecipitant miserum cognoscere curae,
Stat. Th. 1, 679. —Neutr., to hasten or rush down, to throw one's self down, rush headlong, sink rapidly, to fall (class., but only of involuntary falling; cf. I. A.).A.Lit.:B.praecipitare istuc quidem est, non descendere,
Cic. N. D. 1, 32, 90:de montibus altis ad terram,
Lucr. 4, 1021:ubi Nilus praecipitat ex altissimis montibus,
Cic. Rep. 6, 18, 19; cf.:Fibrenus... statim praecipitat in Lirem,
id. Leg. 2, 3, 6: and:in amni praecipitante,
id. de Or. 3, 48, 186:nimbi In vada praecipitant,
Verg. A. 9, 670; 11, 617:in fossam,
Liv. 25, 11, 6; 7, 6, 9; 38, 2, 14;39, 2, 3: in insidias,
id. 2, 51; 5, 18; Plin. 11, 24, 28, § 82:non fugis hinc praeceps, dum praecipitare potestas?
Verg. A. 4, 565:sol praecipitans,
Cic. de Or. 3, 55, 209:jam nox caelo Praecipitat,
is sinking, draws to a close, Verg. A. 2, 9:hiems jam praecipitaverat,
had closed, come to an end, Caes. B. C. 3, 25.—Trop.1.To fall down, to fall, rush, or sink to ruin:2.qui in amorem Praecipitavit, pejus perit quam si saxo saliat,
Plaut. Trin. 2, 1, 31:praecipitantes impellere, certe est inhumanum,
Cic. Rab. Post. 1, 2; so,praecipitantem impellamus,
id. Clu. 26, 70:ubi non subest, quo praecipitet ac decidat,
he may tumble down, id. Rep. 1, 45, 69:praecipitante re publicā,
id. Sull. 1, 1; cf. id. ib. 31, 87; and:cum ad Cannas praecipitasset Romana res,
Liv. 27, 40:ad exitium praecipitans,
Cic. Att. 3, 15, 7.—To be too hasty:cum vitiosum sit adsentiri quicquam aut falsum aut incognitum, sustinenda est potius omnis adsensio, ne praecipitet, si temere processerit,
Cic. Ac. 2, 21, 68.—Hence, praecĭpĭ-tanter, adv., hastily, precipitately:agens mannos ad villam,
Lucr. 3, 1063. -
51 praecocia
praecox, cŏcis, also praecŏquis, e, and praecŏquus, a, um, adj. [praecoquo], ripe before its time, early ripe, rareripe, premature, precocious (syn. praematurus).I.Lit.:B.allium praecox,
Plin. 19, 6, 34, § 112:rosa,
id. 21, 4, 10, § 19:germinationes,
id. 17, 2, 2, § 16:pira,
Col. 5, 10:vites praecoquis fructus,
id. 3, 2:ex unā praecoque vite,
id. 3, 9:uvas praecoquas legere,
id. 12, 37:arbores,
bearing fruit before their time, Plin. 16, 27, 50, § 114: quando jam praecoquae uvae vesci possunt, when the earliest grapes are ripe, Vulg. Num. 13, 21. —Transf.: loca, and subst.: prae-cŏcĭa, ĭum, n., places where fruits ripen early, Plin. 17, 11, 16, § 79; 18, 24, 54, § 197. —II.Trop., over-hasty, premature, precocious, untimely ( poet. and in post - Aug. prose; not in Cic.): pugna, Enn. ap. Non. 150, 16 (Ann. v. 282):ingeniorum velut praecox genus,
Quint. 1, 3, 3:risus praecox,
Plin. 7 prooem. 1, §2: audacia,
i. e. of a boy, Sen. Brev. Vit. 6: fuga, Lucil. ap. Non. 150, 17; Varr. ap. ib. 157, 3: praecoquis libido, Nov. ap. ib. 150, 18; Afran. ap. Gell. 10, 11, 9.— -
52 praecox
praecox, cŏcis, also praecŏquis, e, and praecŏquus, a, um, adj. [praecoquo], ripe before its time, early ripe, rareripe, premature, precocious (syn. praematurus).I.Lit.:B.allium praecox,
Plin. 19, 6, 34, § 112:rosa,
id. 21, 4, 10, § 19:germinationes,
id. 17, 2, 2, § 16:pira,
Col. 5, 10:vites praecoquis fructus,
id. 3, 2:ex unā praecoque vite,
id. 3, 9:uvas praecoquas legere,
id. 12, 37:arbores,
bearing fruit before their time, Plin. 16, 27, 50, § 114: quando jam praecoquae uvae vesci possunt, when the earliest grapes are ripe, Vulg. Num. 13, 21. —Transf.: loca, and subst.: prae-cŏcĭa, ĭum, n., places where fruits ripen early, Plin. 17, 11, 16, § 79; 18, 24, 54, § 197. —II.Trop., over-hasty, premature, precocious, untimely ( poet. and in post - Aug. prose; not in Cic.): pugna, Enn. ap. Non. 150, 16 (Ann. v. 282):ingeniorum velut praecox genus,
Quint. 1, 3, 3:risus praecox,
Plin. 7 prooem. 1, §2: audacia,
i. e. of a boy, Sen. Brev. Vit. 6: fuga, Lucil. ap. Non. 150, 17; Varr. ap. ib. 157, 3: praecoquis libido, Nov. ap. ib. 150, 18; Afran. ap. Gell. 10, 11, 9.— -
53 praerumpo
prae-rumpo, rūpi, ruptum, 3, v. a., to break or tear off before or in front (class.):II.retinacula classis,
Ov. M. 14, 547:funes praerumpebantur,
were broken off, Caes. B. G. 3, 14:uncus praerumpitur,
Col. 3, 18, 2. —Trop., to wrench, tear to pieces (late Lat.):A.purgativa medicamina praerumpunt corpora,
Cael. Aur. Acut. 2, 21, 128.—Hence, prae-ruptus, a, um, P. a., broken or torn off; hence, of places, steep, abrupt, rugged (syn.: abscisus, abruptus).Lit.:B. 1.saxa,
Cic. Verr. 2, 5, 56, § 145:loca,
Caes. B. G. 7, 86:praeruptum atque asperum jugum,
id. B. C. 2, 24:praeruptum undique oppidum,
Hirt. B. G. 8, 40:praeruptus et difficilis descensus,
id. ib.:nemus,
Hor. S. 2, 6, 91:mons,
Verg. A. 1, 105:rupes,
Suet. Tib. 40:fossae,
Tac. H. 2, 41.— Absol.: praerupta, ōrum, n., steep or rugged places:praerupta collium,
Just. 41, 1, 11:petere,
Plin. 8, 42, 64, § 156.—In sing.:ad praeruptum petrae,
Vulg. 2 Par. 25, 12.— Comp.:praeruptior collis,
Col. 3, 13.— Sup.:omnes oppidi partes praeruptissimis saxis munitae,
Hirt. B. G. 8, 33.—Of persons:2.juvenis animo praeruptus,
Tac. A. 16, 7.—Of things:praerupta audacia, tanta temeritas ut non procul abhorreat ab insaniā,
Cic. Rosc. Am. 24, 68:dominatio,
hard, stern, Tac. A. 5, 3:praeruptum atque anceps periculum,
critical, extreme, Vell. 2, 2, 3:seditio,
dangerous, Dig. 28, 3, 6.—Hence, praerūpium, ii, n. [prae - rupes], the rocky wall, line, or wall of rocks (late Lat.):fluminis,
App. Mag. 8, p. 278 med. (dub.; al. praeripia, q. v.); Serv. Verg. A. 6, 704; sing., Tert. adv. Marc. 4, 38. -
54 praerupium
prae-rumpo, rūpi, ruptum, 3, v. a., to break or tear off before or in front (class.):II.retinacula classis,
Ov. M. 14, 547:funes praerumpebantur,
were broken off, Caes. B. G. 3, 14:uncus praerumpitur,
Col. 3, 18, 2. —Trop., to wrench, tear to pieces (late Lat.):A.purgativa medicamina praerumpunt corpora,
Cael. Aur. Acut. 2, 21, 128.—Hence, prae-ruptus, a, um, P. a., broken or torn off; hence, of places, steep, abrupt, rugged (syn.: abscisus, abruptus).Lit.:B. 1.saxa,
Cic. Verr. 2, 5, 56, § 145:loca,
Caes. B. G. 7, 86:praeruptum atque asperum jugum,
id. B. C. 2, 24:praeruptum undique oppidum,
Hirt. B. G. 8, 40:praeruptus et difficilis descensus,
id. ib.:nemus,
Hor. S. 2, 6, 91:mons,
Verg. A. 1, 105:rupes,
Suet. Tib. 40:fossae,
Tac. H. 2, 41.— Absol.: praerupta, ōrum, n., steep or rugged places:praerupta collium,
Just. 41, 1, 11:petere,
Plin. 8, 42, 64, § 156.—In sing.:ad praeruptum petrae,
Vulg. 2 Par. 25, 12.— Comp.:praeruptior collis,
Col. 3, 13.— Sup.:omnes oppidi partes praeruptissimis saxis munitae,
Hirt. B. G. 8, 33.—Of persons:2.juvenis animo praeruptus,
Tac. A. 16, 7.—Of things:praerupta audacia, tanta temeritas ut non procul abhorreat ab insaniā,
Cic. Rosc. Am. 24, 68:dominatio,
hard, stern, Tac. A. 5, 3:praeruptum atque anceps periculum,
critical, extreme, Vell. 2, 2, 3:seditio,
dangerous, Dig. 28, 3, 6.—Hence, praerūpium, ii, n. [prae - rupes], the rocky wall, line, or wall of rocks (late Lat.):fluminis,
App. Mag. 8, p. 278 med. (dub.; al. praeripia, q. v.); Serv. Verg. A. 6, 704; sing., Tert. adv. Marc. 4, 38. -
55 praeruptus
prae-rumpo, rūpi, ruptum, 3, v. a., to break or tear off before or in front (class.):II.retinacula classis,
Ov. M. 14, 547:funes praerumpebantur,
were broken off, Caes. B. G. 3, 14:uncus praerumpitur,
Col. 3, 18, 2. —Trop., to wrench, tear to pieces (late Lat.):A.purgativa medicamina praerumpunt corpora,
Cael. Aur. Acut. 2, 21, 128.—Hence, prae-ruptus, a, um, P. a., broken or torn off; hence, of places, steep, abrupt, rugged (syn.: abscisus, abruptus).Lit.:B. 1.saxa,
Cic. Verr. 2, 5, 56, § 145:loca,
Caes. B. G. 7, 86:praeruptum atque asperum jugum,
id. B. C. 2, 24:praeruptum undique oppidum,
Hirt. B. G. 8, 40:praeruptus et difficilis descensus,
id. ib.:nemus,
Hor. S. 2, 6, 91:mons,
Verg. A. 1, 105:rupes,
Suet. Tib. 40:fossae,
Tac. H. 2, 41.— Absol.: praerupta, ōrum, n., steep or rugged places:praerupta collium,
Just. 41, 1, 11:petere,
Plin. 8, 42, 64, § 156.—In sing.:ad praeruptum petrae,
Vulg. 2 Par. 25, 12.— Comp.:praeruptior collis,
Col. 3, 13.— Sup.:omnes oppidi partes praeruptissimis saxis munitae,
Hirt. B. G. 8, 33.—Of persons:2.juvenis animo praeruptus,
Tac. A. 16, 7.—Of things:praerupta audacia, tanta temeritas ut non procul abhorreat ab insaniā,
Cic. Rosc. Am. 24, 68:dominatio,
hard, stern, Tac. A. 5, 3:praeruptum atque anceps periculum,
critical, extreme, Vell. 2, 2, 3:seditio,
dangerous, Dig. 28, 3, 6.—Hence, praerūpium, ii, n. [prae - rupes], the rocky wall, line, or wall of rocks (late Lat.):fluminis,
App. Mag. 8, p. 278 med. (dub.; al. praeripia, q. v.); Serv. Verg. A. 6, 704; sing., Tert. adv. Marc. 4, 38. -
56 praetrepidans
prae-trĕpĭdans, antis, Part. [trepido], trembling greatly, very hasty or impatient ( poet.):mens praetrepidans avet vagari,
Cat. 46, 7. -
57 properabilis
prŏpĕrābĭlis, e, adj. [propero], hasty, rapid (eccl. Lat.):calor (opp. rigor tardabilis),
Tert. Anim. 43. -
58 propero
prŏpĕro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [properus].I.Act., to hasten, quicken, accelerate; to prepare, make, or do with haste (mostly poet. and in post-Aug. prose):II.alia quae incepto usui forent properare,
Sall. J. 37, 4:itineris properandi causā,
id. ib. [p. 1469] 105, 2:properato itinere,
id. ib. 112, 2:vascula intus pure propera,
Plaut. Aul. 2, 3, 3:obsonia,
id. Cas. 2, 8, 57:fulmina,
Verg. G. 4, 171:pecuniam heredi,
Hor. C. 3, 24, 62:mortem,
Tib. 4, 1, 205; Verg. A. 9, 401:coeptum iter,
Tac. H. 3, 40:deditionem,
id. A. 2, 22:caedem,
id. ib. 11, 37:naves,
id. ib. 2, 6:hoc studium,
Hor. Ep. 1, 3, 28.—In pass.:vellera properabantur,
Hor. Epod. 12, 21: teneri properentur amores, Dum vacat, let them be sung hastily or briefly, Ov. Am. 3, 1, 69:properatur amor,
id. M. 5, 396:hinc porticus, inde delubra properantur,
Plin. Pan. 51, 3.—Neutr., to make haste, to hasten, be quick (class.): aliud est properare, aliud festinare. Qui unum quid mature transigit, is properat: qui multa simul incipit neque perficit, is festinat, Cato ap. Gell. 16, 14, 2; id. ap. Fest. p. 234 Müll.; id. ap. Non. 441, 22:A.propera, fer pedem,
Plaut. Men. 3, 3, 30:properatin' ocius?
id. Curc. 2, 2, 33:simulabat sese negotii causā properare,
Sall. J. 76, 1; 58, 6:in Italiam,
Caes. B. G. 2, 35; id. B. C. 2, 20:ad praedam, ad gloriam,
id. ib. 2, 39:ad gaudia,
Hor. C. 4, 12, 21:Romam,
Cic. Mil. 19, 49:in patriam,
id. Fam. 12, 25:in fata,
Luc. 8, 658:sacris, for a sacris,
Ov. M. 6, 201; Hor. Ep. 2, 1, 58;but sometimes with collat. notion of excessive haste: properantibus Blaesus advenit, increpabatque, etc. (cf. the context),
Tac. A. 1, 18; 13, 17.— With sup.: ultro licentiam in vos auctum, atque adjutum properatis, Sall. Or. Licin. ad Pleb. (H. 3, 61, 16 Dietsch).—With inf.:argentum propere propera vomere,
Plaut. Curc. 5, 3, 10:redire in patriam,
Cic. Prov. Cons. 14, 35:quin huc ad vos venire propero?
id. Rep. 6, 15, 15:signa inferre, atque evadere oppido,
Sall. J. 56, 5:pervenire,
Caes. B. G. 2, 11:aliquem amando Perdere,
Hor. C. 1, 8, 2.—With object-clause:se quisque hostem ferire properabat,
Sall. C. 7, 6; Amm. 25, 7.— Impers. pass.:properatum vehementer, cum, etc.,
Cic. Sull. 19, 54; Verg. A. 4, 416.— Transf., of inanimate subjects, with inf. pass.:mala decerpi properantia,
Plin. 15, 14, 15, § 52.—Hence,prŏpĕrans, antis, P. a., hastening, hasty, rapid, speedy (class.):B.ille properans, festinans,
Cic. Phil. 9, 3, 6:haec properantes scripsimus,
in haste, id. Att. 4, 4, a.— Comp.:rotam solito properantior urget,
Claud. in Ruf. 2, 337.—Hence, adv.: prŏpĕran-ter, hastily, speedily, quickly (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.:propere, cito, festinanter, celeriter, etc.),
Lucr. 5, 300:properanter accepit codicillos,
Tac. A. 16, 24.— Comp.:beneficia properantius, quam aes mutuum, reddere,
Sall. J. 96, 2; 8, 2:ire,
Ov. F. 4, 673.— Sup.: properantissime aliquid afferre, Cod. Th. 11, 30, 8.—prŏpĕrātus, a, um, P. a., hurried, accelerated, rapid, quick, speedy (mostly poet.):tabellae,
Ov. M. 9, 586:mors,
id. Tr. 3, 3, 34:gloria rerum,
id. M. 15, 748:meta curribus,
i. e. rapidly approached, Mart. 10, 50, 7:naves,
Tac. A. 2, 6:tela,
id. ib. 2, 80.— Comp.:properatius tempus,
Sol. 26.— Absol.: properato opus est, there is need of haste:accurato et properato opus est,
Plaut. Mil. 3, 1, 210:erat nihil, cur properato opus esset,
Cic. Mil. 19, 49.—Hence, adv.: prŏpĕrā-tō, quickly, speedily (Tac.):properato ad mortem agitur,
Tac. A. 13, 1. -
59 repens
1.rēpens, entis, Part., from repo.2.rĕpens, entis, adj. [etymology unknown].I.Lit., sudden, hasty, unexpected, unlooked for (class., but less freq. than the deriv. repentinus; for the most part only in nom. sing.; a favorite word with Liv.; cf. Drak. ad Liv. 8, 29, 1):II.ne me inparatum cura laceraret repens, Cic. poët. Tusc. 3, 14, 29: hostium adventus (opp. exspectatus, and with maris subita tempestas),
id. Tusc. 3, 22, 52:adventus consulis,
Liv. 9, 41:bellum,
id. 4, 14; 10, 7:casus Attali,
id. 33, 2:clades,
id. 22, 7; 8:defectio,
id. 8, 29:fama belli,
id. 6, 42:cum fama repens alio avertit bellum,
id. 22, 21, 6:religio,
id. 29, 10:terror,
id. 21, 30; 33, 15:tumultus,
id. 1, 14; 10, 18; 21, 26:discordia,
Verg. A. 12, 313:seditio,
Ov. M. 12, 61:clamor,
Sil. 3, 220:singultus vocis,
Stat. Th. 7, 360:sonus,
Sen. Med. 971:vox,
Val. Fl. 2, 91:consternatio,
Curt. 10, 2, 15. — In abl.:repenti fulminis ictu,
Lucr. 5, 400.—Transf. (in Tac.), opp. to earlier, more ancient, i. e. for recens, new, fresh, recent:a.neque discerneres, quid repens aut vetustate obscurum,
Tac. A. 6, 7; 11, 24:causa,
id. ib. 15, 68:cogitatio,
id. H. 1, 23; 2, 49:perfidia,
id. ib. 4, 25.— Adv., in two forms, suddenly, unexpectedly.rĕpens:b.(Janus) Bina repens oculis obtulit ora meis,
Ov. F. 1, 96.—rĕpentē (class. and freq.):3.abripuit repente sese subito,
Plaut. Mil. 2, 2, 21; so (corresp. to subito) Cic. de Or. 1, 59, 252: repente exortus [p. 1568] sum, repentino occidi, Plaut. Ps. 1, 1, 37:repente celeriterque,
Caes. B. G. 1, 52:repente e vestigio,
Cic. Div. in Caecil. 17, 57:repente a tergo signa canere,
Sall. J. 94, 5:repente praeter spem,
Cic. Fam. 4, 4, 3:repente ex inopinato,
Suet. Galb. 10; cf.:cunctisque repente Improvisus ait,
Verg. A. 1, 594:lapsa repente (turris),
id. ib. 2, 465:amicitias repente praecidere (opp. sensim dissuere),
Cic. Off. 1, 33, 120:repente collectam auctoritatem tenebant,
Caes. B. G. 6, 12 fin.; cf.:modo egens, repente dives,
Cic. Phil. 2, 27, 65:an dolor repente invasit?
Ter. Hec. 3, 2, 21:me repente horum aspectus repressit,
Cic. Sest. 39, 144:abjectus conscientiā repente conticuit,
id. Cat. 3, 5, 10; id. Rep. 1, 16, 25:cum circumfusa repente Scindit se nubes,
Verg. A. 1, 586 et saep.rĕpens, adv., v. 2. repens fin. a. -
60 repentinus
rĕpentīnus, a, um, adj. [repens], sudden, hasty, unlooked for, unexpected (freq. and class.):adventus hostium (opp. exspectatus),
Cic. Rep. 2, 3, 6; so (opp. meditata et praeparata) id. Off. 1, 8, 27:unde iste amor tam improvisus ac tam repentinus?
id. Agr. 2, 22, 60:sentit omnia repentina et nec opinata esse graviora,
id. Tusc. 3, 19, 45; cf.:repentinus inopinatusque finis vitae,
Suet. Caes. 87 (shortly before, subita celerisque mors):vis repentina et inexspectata,
Cic. de Or. 2, 55, 225:consilium (with temerarium),
id. Inv. 2, 9, 28:exercitus (with tumultuarius),
Liv. 41, 10; cf.cohors,
id. 41, 1:venenum (with praeceps),
Tac. A. 12, 66:periculum,
Caes. B. G. 3, 3:bonum,
Ter. And. 5, 4, 35:mors,
Cic. Clu. 62, 173; id. Div. 2, 35, 74:edictum,
id. Verr. 2, 3, 14, § 36:motus Galliae,
Caes. B. G. 5, 22:tumultus ac defectio,
id. ib. 5, 26; cf.tumultus,
Ov. M. 5, 5:conjuratio Gallorum,
Caes. B. G. 5, 27 et saep.:ignoti homines et repentini,
upstart, Cic. Brut. 69, 242; cf.:repentina atque ex virtute nobilitas,
Liv. 1, 34:consilium,
Nep. Paus. 4, 5.—De repentino, adverb.,
suddenly, App. Flor. p. 353; id. de Deo Socr. p. 365, 14.— Comp.:nimbus quanto repentinior est, tanto vehementior,
App. Mund. p. 61, 20 (al. repentinus). — Adv. (rare for repente): rĕpen-tīnō, suddenly, unexpectedly, Plaut. Ps. 1, 1, 37; Afran. ap. Charis. p. 193 P.; Cic. Quint. 4, 14; Caes. B. G. 2, 33.
См. также в других словарях:
Hasty — Has ty (h[=a]s t[y^]), a. [Compar. {Hastier} ( t[i^]*[ e]r); superl. {Hastiest}.] [Akin to D. haastig, G., Sw., & Dan. hastig. See {Haste}, n.] 1. Involving haste; done, made, etc., in haste; as, a hasty retreat; a hasty sketch. [1913 Webster] 2 … The Collaborative International Dictionary of English
Hasty — ist der Name mehrerer Orte in den Vereinigten Staaten: Hasty (Arkansas) Hasty (Colorado) Hasty (Georgia) Hasty (Kansas) Hasty (Minnesota) Hasty (North Carolina) Zerstörer der britischen Marine: HMS Hasty (1894) HMS Hasty (H24) Personen: James… … Deutsch Wikipedia
Hasty — may refer to:* Hasty, Colorado, United States * HMS Hasty (1894), a Charger class destroyer * HMS Hasty (H24), an H class destroyer * Hasty (racehorse), an unconsidered competitor who finished fifth in the 1840 Grand NationalPeople with the… … Wikipedia
hasty — mid 14c., speedy, quick, by 1500s replacing or nativizing earlier hastif (c.1300) eager, impetuous, from O.Fr. hastif speedy, rapid; forward, advanced; rash, impetuous (12c., Mod.Fr. hátif), from haste (see HASTE (Cf. haste)). Meaning requiring… … Etymology dictionary
hasty — hasty; un·hasty; … English syllables
hasty — [hās′tē] adj. hastier, hastiest [ME hasti < OFr hasti, hastif: see HASTE] 1. done or made with haste; quick; hurried [a hasty lunch] 2. done or made too quickly and with too little thought; rash; impetuous 3. short tempered 4. showing… … English World dictionary
hasty — index brief, careless, cursory, expeditious, heedless, hot blooded, ill advised, ill judged, impolitic … Law dictionary
hasty — 1 speedy, quick, expeditious, rapid, *fast, swift, fleet Analogous words: *agile, brisk, nimble: hurried, quickened (see SPEED vb) Contrasted words: *s!ow, deliberate, dilatory, leisurely, laggard 2 *precipitate, headlong, abrupt, impetuous,… … New Dictionary of Synonyms
hasty — [adj] speedy; without much thought abrupt, agile, brash, breakneck*, brief, brisk, careless, chop chop*, cursory, eager, expeditious, fast, fiery, fleet, fleeting, foolhardy, harefooted*, headlong, heedless, hurried, illadvised, impatient,… … New thesaurus
hasty — ► ADJECTIVE (hastier, hastiest) ▪ done or acting with haste; hurried. DERIVATIVES hastily adverb hastiness noun … English terms dictionary
hasty — [[t]he͟ɪsti[/t]] hastier, hastiest 1) ADJ GRADED: usu ADJ n A hasty movement, action, or statement is sudden, and often done in reaction to something that has just happened. One company is giving its employees airplane tickets in the event they… … English dictionary