Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

astutia

  • 1 astutia

    astūtĭa, ae, f. [astutus], the quality of being astutus, orig. (like acumen, dolus, etc.) dexterity, adroitness, and also (eccl. Lat.) understanding, wisdom: Quibus (feris) abest ad praecavendum intellegendi astutia, Pac. ap. Cic. Fin. 5, 11, 31 (Trag. Rel. p. 122 Rib.):

    ut detur parvulis astutia,

    Vulg. Prov. 1, 4:

    intellegite, parvuli, astutiam,

    ib. ib. 8, 5.—But very early used in a bad sense, cunning, slyness, subtlety, craft as a habit (most freq. in ante-class. and Ciceron. Lat.;

    afterwards supplanted by astus, q. v.): est nobis spes in hac astutiā,

    Plaut. Capt. 2, 1, 53:

    nec copiast [Me expediundi], nisi si astutiam aliquam corde machinor,

    id. ib. 3, 3, 15 Fleck.; 3, 4, 7; id. Ep. 3, 2, 27; id. Mil. 2, 2, 82:

    nunc opus est tuā Mihi ad hanc rem expromptā malitiā atque astutiā,

    Ter. And. 4, 3, 8; id. Heaut. 4, 3, 32:

    quod si aut confidens astutia aut callida esset audacia, vix ullo obsisti modo posset,

    Cic. Clu. 65, 183:

    quae tamen non astutiā quādam, sed aliquā potius sapientiā secutus sum,

    id. Fam. 3, 10, 9:

    qui (Deus) adprehendit sapientes in astutiā eorum,

    Vulg. Job, 5, 13; ib. 1 Cor. 3, 19; ib. Ephes. 4, 14.—Also plur.:

    in regionem astutiarum mearum te induco,

    Plaut. Mil. 2, 2, 78; so id. Ep. 3, 2, 39:

    Hem astutias,

    Ter. And. 3, 4, 25 Don.:

    aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias,

    Cic. Off. 3, 17, 68; 3, 17, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > astutia

  • 2 astūtia

        astūtia ae, f    [astutus], adroitness, shrewdness, craft, cunning: intellegendi, Pac. ap. C.: ad rem, T.: confidens. — Plur, tricks, cunning devices: Hem astutias, T.: tollendae.
    * * *
    cunning, cleverness, astuteness; cunning procedure/method, trick, stratagem

    Latin-English dictionary > astūtia

  • 3 dolus

    dŏlus, i, m. [Sanscr. dal-bhas, deceit; Gr. dolos, cunning, delear, bait]. Orig., a device, artifice; hence, evil intent, wrongdoing with a view to the consequences (opp. culpa, negligence; cf. also: fallacia, fraus, astutia, calliditas).—In the older, and esp. the jurid. lang.: dolus malus, a standing expression for guile, fraud, deceit: doli vocabulum nunc tantum in malis utimur, apud antiquos etiam in bonis rebus utebatur. Unde adhuc dicimus Sine dolo malo, nimirum quia solebat dici et bonus, Paul. ex Fest. p. 69, 10 Müll.: in quibus ipsis (formulis) cum ex eo (sc. Aquillio) quaereretur, quid esset dolus malus? respondebat;

    cum esset aliud simulatum, aliud actum,

    Cic. Off. 3, 14, 60; cf. id. Top. 9 fin.; and id. N. D. 3, 30: Labeo sic definit: Dolum malum esse omnem calliditatem, fallaciam, machinationem ad circumveniendum, fallendum, decipiendum alterum adhibitam, Dig. 4, 3, 1; so, dolus malus, acc. to Cic. Off. 3, 15, 61; 3, 24; id. Fl. 30, 74; id. Att. 1, 1, 3:

    dolo malo instipulari,

    Plaut. Rud. 5, 3, 25; in a pub. law formula in Liv. 1, 24 fin.; and 38, 11; Ter. Eun. 3, 3, 9 Don.; Dig. 4, 3 tit.: de dolo malo, and ib. 44, 4 tit.: de doli mali et metus exceptione, et saep.; opp. culpa, Cod. 5, 40, 9.—Far more freq. and class. (but rarely in Cic.),
    II.
    Without malus, guile, deceit, deception:

    haud dicam dolo,

    Plaut. Trin. 1, 2, 53:

    non dolo dicam tibi,

    id. ib. 2, 4, 79; id. Men. 2, 1, 3; ita omnes meos dolos, fallacias, Praestigias praestrinxit commoditas patris, Poëta ap. Cic. N. D. 3, 29, 73; cf.:

    huic quia bonae artes desunt, dolis atque fallaciis contendit,

    Sall. C. 11, 2:

    aliquem ductare dolis,

    Plaut. Capt. 3, 4, 109:

    consuere,

    id. Am. 1, 1, 211:

    versare,

    Verg. A. 2, 62:

    nectere,

    Liv. 27, 28 init. et saep.:

    nam doli non doli sunt, nisi astu colas,

    Plaut. Capt. 2, 1, 30;

    so with astu,

    Suet. Tib. 65; Verg. A. 11, 704; cf.

    with astutia,

    Sall. C. 26, 2:

    per sycophantiam atque per doctos dolos,

    Plaut. Ps. 1, 5, 70; cf. ib. 113:

    per dolum atque insidias,

    Caes. B. G. 4, 13, 1;

    and with this last cf.: magis virtute quam dolo contendere, aut insidiis niti,

    id. ib. 1, 13, 6.—Prov.:

    dolo pugnandum est, dum quis par non est armis,

    Nep. Hann. 10:

    tempus atque occasionem fraudis ac doli quaerere,

    Caes. B. C. 2, 14, 1;

    so with fraus,

    Liv. 1, 53:

    consilio etiam additus dolus,

    id. 1, 11:

    per dolum ac proditionem,

    id. 2, 3:

    dolis instructus et arte Pelasgā,

    Verg. A. 2, 152 et saep.:

    subterranei = cuniculi,

    Flor. 1, 12, 9:

    volpis,

    Lucr. 3, 742; cf. id. 5, 858 and 863; Vulg. Matt. 26, 4 et saep.—
    III.
    Transf., the means or instrument of deceit:

    dolos saltu deludit, i. e. the nets,

    Ov. Hal. 25:

    subterraneis dolis peractum urbis excidium,

    Flor. 1, 12, 9.—Dolus, as a deity, Val. Fl. 2, 205:

    superavit dolum Trojanum,

    Dolon, Plaut. Ps. 4, 7, 142.—
    B.
    = culpa:

    dolo factum suo,

    by his own fault, Hor. S. 1, 6, 90.

    Lewis & Short latin dictionary > dolus

  • 4 cōnfīdēns

        cōnfīdēns entis, adj. with sup.    [P. of confido], bold, daring, confident: senex, T.—Shameless, audacious, impudent: Homo, T.: tumidusque, H.: astutia: iuvenum confidentissime, V.
    * * *
    (gen.), confidentis ADJ
    assured/confident; bold/daring/undaunted; overconfident, presumptuous; trusting

    Latin-English dictionary > cōnfīdēns

  • 5 exprōmptus

        exprōmptus adj.    [P. of expromo], ready, at hand: malitia atque astutia, T.

    Latin-English dictionary > exprōmptus

  • 6 prae-caveō

        prae-caveō cāvī, cautus, ēre,    to take care, take heed, use precaution, be on one's guard, beware: mihi, to look out for myself, T.: ad praecavendum intellegendi astutia: ab insidiis, guard against, L.: vel ex supervacuo, to take even unnecessary precautions, L.: id ne accideret, sibi praecavendum existimabat, Cs.: cum videtur praecaveri potuisse, si provisum esset.—To guard against, seek to avert, provide against: peccata, quae difficillime praecaventur: ita mihi res tota praecauta est, ut, etc.

    Latin-English dictionary > prae-caveō

  • 7 astus

    1.
    astus, a, um, adj., v. astutus.
    2.
    astus, ūs, m. [Curtius suggests the Sanscr. aksh = to reach, hit, and oxus, swift; and Vanicek, ascia and axinê, with the idea of sharpness; others askeô, to practise], adroitness, dexterity; hence, in malam partem, craft, cunning (as a single act, while astutia designates cunning as a habit; until the post-Aug. period found only in the abl., astu, as an adv.; cf. Paul. ex Fest. p. 5 Müll., and Prisc. p. 1012 P.):

    Satin astu et fallendo callet?

    Att. Trag. Rel. p. 197 Rib.:

    Nisi ut astu ingenium linguā laudem et dictis lactem lenibus,

    id. ib. p. 189:

    nam doli non doli sunt, nisi astu colas,

    Plaut. Capt. 2, 1, 30:

    Sed ut astu sum adgressus ad eas!

    id. Poen. 5, 4, 53; id. Trin. 4, 2, 123; id. Ep. 4, 1, 19; id. Poen. prol. 111:

    astu providere,

    Ter. And. 1, 3, 3:

    astu rem tractare,

    id. Eun. 5, 4, 2:

    Consilio versare dolos ingressus et astu, Incipit haec,

    Verg. A. 11, 704:

    ille astu subit,

    id. ib. 10, 522: aliquem astu adgredi, Tac. A. 2, 64:

    astus belli,

    Sil. 16, 32:

    libertae,

    Tac. A. 14, 2:

    oratio, quae astu caret, pondero modo et inpulsu proeliatur,

    Quint. 9, 1, 20.—In plur.:

    astus hostium in perniciem ipsis vertebat,

    Tac. A. 2, 20:

    praeveniens inimicorum astus,

    id. ib. 6, 44; 12, 45; Petr. 97:

    Ulixes nectit pectore astus callidos,

    Sen. Troad. 527:

    nunc advoca astus, anime, nunc fraudes, dolos,

    id. ib. 618:

    ad insidiarum astus,

    Gell. 11, 18, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > astus

  • 8 astutus

    astūtus, a, um, adj. [a lengthened form of the ante-class. astus, like versutus from versus, cinctutus from cinctus; and astus itself has the form of a P. a., q. v. init. ], shrewd, sagacious, expert; or (more freq., cf. astutia) in mal. part., sly, cunning, artful, designing, etc.
    * I.
    Ante-class. form astus, a, um: asta lingua, Att. ap. Non. p. 1, 54.—
    II.
    Class. form astūtus:

    malus, callidus, astutus admodum,

    Plaut. Am. 1, 1, 112:

    Causam dicere adversus astutos, audacīs viros, valentes virgatores,

    id. As. 3, 2, 19:

    non tam astutus, neque ita perspicax,

    Ter. Heaut. 5, 1, 1:

    verum ego numquam adeo astutus fui, Quin etc.,

    id. Ad. 2, 2, 13:

    ratio,

    Cic. Verr. 1, 11 fin.:

    nihil astutum,

    id. Or. 19, 64: hoc celandi genus est hominis non aperti, non simplicis, non ingenui;

    versuti potius, obscuri, astuti, fallacis,

    id. Off. 3, 13, 57:

    astuti Getae,

    Prop. 5, 5, 44:

    Parthorum astutae tela remissa fugae,

    id. 4, 8, 54:

    ut est astuta et ingeniosa sollertia,

    Plin. 36, 26, 66, § 192, where Jan omits astuta et:

    gens non astuta, nec callida,

    Tac. G. 22 et saep.:

    pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

    Hor. S. 1, 3, 62:

    homo sagax et astutus,

    Mart. 12, 88, 4:

    Est vir astutus multorum eruditor,

    Vulg. Eccli. 37, 21:

    vulpes,

    Hor. S. 2, 3, 186:

    consilium,

    Gell. 5, 10 al. —As subst. (eccl. Lat.):

    Astutus omnia agit cum consilio,

    Vulg. Prov. 13, 16; ib. Eccli. 18, 28.— Comp.:

    fallacia astutior,

    Plaut. Cas. 5, 1, 7:

    si qui me astutiorem fingit (followed by callidius),

    Cic. Fam. 3, 8, 6:

    qui custodit increpationes, astutior fiet,

    Vulg. Prov. 15, 5.—
    * Sup.:

    astutissimus adversarius,

    Aug. Serm. 17: astutissima calliditas, id. Civ. Dei, 21, 6.— Adv.: astūtē, craftily, cunningly:

    astute comminisci aliquid,

    Plaut. Ep. 2, 2, 96:

    docte atque astute captare,

    id. Most. 5, 1, 21:

    consulte, docte atque astute cavere,

    id. Rud. 4, 7, 14: Astute, shrewdly done, Ter. And. 1, 2, 12:

    astute labefactare aliquem,

    id. Eun. 3, 3, 3:

    satis astute adgredi aliquem,

    id. Phorm. 5, 8, 75:

    astute reticere aliquid,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 2, 1: astute nihil agere, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 3.— Comp.:

    astutius ponere aliquid,

    Varr. L. L. 9, 1 Müll.— Sup.:

    astutissime componere aliquid,

    Gell. 18, 4:

    astutissime excogitare,

    Lact. 1, 22: astutissime fingi, Aug. Civ. Dei, 19, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > astutus

  • 9 atrox

    ā̆trox, ōcis, adj. [from ater, as ferox from ferus, velox from velum. Atrocem hoc est asperum, crudelem, quod qui atro vultu sunt, asperitatem ac saevitiam prae se ferunt, Perott.; cf. Doed. Syn. I. p. 38 sq.], dark, gloomy, frowning, horrible, hideous, frightful, dreadful; and trop., savage, cruel, fierce, atrocious, harsh, severe, unyielding (of persons and things; while saevus is used only of persons; v. Doed. as cited supra; very freq. and class.): exta, Naev. ap. Non. p. 76, 6: (fortunam) insanam esse aiunt, quia atrox, incerta, instabilisque sit, Pac. ap. Auct. ad Her. 2, 23 (Trag. Rel. p. 125 Rib.):

    sic Multi, animus quorum atroci vinctus malitiā est, Att., Trag. Rel. p. 141 Rib.: re atroci percitus,

    Ter. Hec. 3, 3, 17:

    res tam scelesta, tam atrox, tam nefaria credi non potest,

    Cic. Rosc. Am. 22, 62:

    saevissimi domini atrocissima effigies,

    Plin. Pan. 52 fin.:

    Agrippina semper atrox,

    always gloomy, Tac. A. 4, 52; 2, 57:

    filia longo dolore atrox,

    wild, id. ib. 16, 10:

    hiems,

    severe, Plin. 18, 35, 80, § 353:

    nox,

    Tac. A. 4, 50:

    tempestas,

    id. ib. 11, 31:

    flagrantis hora Caniculae,

    Hor. C. 3, 13, 9:

    atrocissimae litterae,

    Cic. Fam. 9, 25, 3:

    bellum magnum et atrox,

    Sall. J. 5, 1:

    facinus,

    Liv. 1, 26:

    non alia ante pugna atrocior,

    id. 1, 27:

    periculum atrox,

    dreadful, id. 33, 5; so,

    negotium,

    Sall. C. 29, 2:

    imperium (Manlii),

    harsh, Liv. 8, 7:

    odium,

    violent, Ov. M. 9, 275 et saep.—Of discourse, violent, bitter:

    tunc admiscere huic generi orationis vehementi atque atroci genus illud alterum... lenitatis et mansuetudinis,

    Cic. de Or. 2, 49, 200:

    Summa concitandi adfectūs accusatori in hoc est, ut id, quod objecit, aut quam atrocissimum aut etiam quam maxime miserabile esse videatur,

    Quint. 6, 1, 15:

    peroratio,

    Plin. 27, 2, 2, § 4:

    et cuncta terrarum subacta Praeter atrocem animum Catonis,

    stern, unyielding, Hor. C. 2, 1, 24:

    fides (Reguli),

    Sil. 6, 378; so,

    virtus,

    id. 13, 369:

    ut verba atroci (i. e. rigido) stilo effoderent,

    Petr. 4, 3.—Hence of that which is fixed, certain, invincible:

    occisa est haec res, nisi reperio atrocem mi aliquam astutiam,

    Plaut. Capt. 3, 4, 7 Lind. (perh. the figure is here drawn from the contest; the atrox pugna and atrox astutia are ludicrously contrasted with occidit res, the cause had been lost, if I had not come to the rescue with powerful art).— Adv.: atrōcĭter, violently, fiercely, cruelly, harshly (only in prose):

    atrociter minitari,

    Cic. Verr. 2, 5, 62:

    fit aliquid,

    id. Rosc. Am. 53 fin.:

    dicere,

    id. Or. 17, 56:

    agitare rem publicam,

    Sall. J. 37, 1:

    invehi in aliquem,

    Liv. 3, 9:

    deferre crimen,

    Tac. A. 13, 19 fin.:

    multa facere,

    Suet. Tib. 59 al. — Comp.: atrocius in aliquem saevire, Liv. 42, 8; Tac. H. 1, 2; 2, 56:

    atrocius accipere labores itinerum,

    reluctantly, id. ib. 1, 23.— Sup.:

    de ambitu atrocissime agere in senatu,

    Cic. ad Q. Fr. 2, 16:

    leges atrocissime exercere,

    Suet. Tib. 58.

    Lewis & Short latin dictionary > atrox

  • 10 expromo

    ex-prōmo, mpsi (msi), mptum (mtum), 3, v. a., to take out or forth, to draw out, fetch out, bring forth (syn. proferre).
    I.
    Lit. (rare):

    heminas octo in urceum,

    Plaut. Mil. 3, 2, 18:

    mox inde sensim ad mandendum manibus expromit,

    Plin. 10, 72, 93, § 199:

    maestas voces,

    Verg. A. 2, 280.—
    II.
    Trop., to show forth, discover, exert, practise, exhibit, display (class.; syn. proferre).
    A.
    In gen.:

    exprome benignum ex tete ingenium,

    Plaut. Mil. 4, 2, 64; cf.:

    quidquid est incoctum non expromet, bene coctum dabit,

    id. ib. 2, 2, 53:

    supplicia in civis Romanos,

    Cic. Verr. 2, 5, 53, § 139:

    in meo inimico crudelitatem exprompsisti tuam,

    id. Mil. 13, 33:

    vim eloquentiae in ea causa,

    id. Or. 36, 125:

    omnem industriam vitae et vigilandi laborem in antelucanis cenis,

    id. Cat. 2, 10, 22:

    suum odium,

    id. Att. 2, 12, 2:

    sed quid ego vestram crudelitatem expromo,

    id. Dom. 23, 60:

    vel hilarissimum convivam hinc indidem expromam tibi,

    I'll show myself to you, Plaut. Mil. 3, 1, 72. (In Plaut. Bacch. 4, 4, 9, promat, v. Ritschl ad h. l.)—
    B.
    In partic., of speech, to utter, disclose, declare, state (syn.:

    exponere, narrare, etc.): occulta apud amicum,

    Ter. Heaut. 3, 3, 14:

    sed jam exprome, si placet, istas leges de religione,

    Cic. Leg. 2, 7, 17:

    sententiam,

    Tac. A. 12, 9:

    multas mente querelas,

    Cat. 64, 223:

    causas,

    Ov. F. 3, 725 et saep.—With acc. and inf. or rel.-clause as object:

    expromit, repertum in agro suo specum altitudine immensa,

    Tac. A. 16, 1:

    quid in quamque sententiam dici possit, expromere,

    Cic. Div. 2, 72, 150:

    expromerent, quid sentirent,

    Liv. 29, 1, 7:

    indignationem expromens,

    Vell. 2, 19.—Hence, expromptus, a, um, P. a., ready, at hand:

    nunc opus est tua mihi exprompta malitia atque astutia,

    Ter. And. 4, 3, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > expromo

  • 11 expromptus

    ex-prōmo, mpsi (msi), mptum (mtum), 3, v. a., to take out or forth, to draw out, fetch out, bring forth (syn. proferre).
    I.
    Lit. (rare):

    heminas octo in urceum,

    Plaut. Mil. 3, 2, 18:

    mox inde sensim ad mandendum manibus expromit,

    Plin. 10, 72, 93, § 199:

    maestas voces,

    Verg. A. 2, 280.—
    II.
    Trop., to show forth, discover, exert, practise, exhibit, display (class.; syn. proferre).
    A.
    In gen.:

    exprome benignum ex tete ingenium,

    Plaut. Mil. 4, 2, 64; cf.:

    quidquid est incoctum non expromet, bene coctum dabit,

    id. ib. 2, 2, 53:

    supplicia in civis Romanos,

    Cic. Verr. 2, 5, 53, § 139:

    in meo inimico crudelitatem exprompsisti tuam,

    id. Mil. 13, 33:

    vim eloquentiae in ea causa,

    id. Or. 36, 125:

    omnem industriam vitae et vigilandi laborem in antelucanis cenis,

    id. Cat. 2, 10, 22:

    suum odium,

    id. Att. 2, 12, 2:

    sed quid ego vestram crudelitatem expromo,

    id. Dom. 23, 60:

    vel hilarissimum convivam hinc indidem expromam tibi,

    I'll show myself to you, Plaut. Mil. 3, 1, 72. (In Plaut. Bacch. 4, 4, 9, promat, v. Ritschl ad h. l.)—
    B.
    In partic., of speech, to utter, disclose, declare, state (syn.:

    exponere, narrare, etc.): occulta apud amicum,

    Ter. Heaut. 3, 3, 14:

    sed jam exprome, si placet, istas leges de religione,

    Cic. Leg. 2, 7, 17:

    sententiam,

    Tac. A. 12, 9:

    multas mente querelas,

    Cat. 64, 223:

    causas,

    Ov. F. 3, 725 et saep.—With acc. and inf. or rel.-clause as object:

    expromit, repertum in agro suo specum altitudine immensa,

    Tac. A. 16, 1:

    quid in quamque sententiam dici possit, expromere,

    Cic. Div. 2, 72, 150:

    expromerent, quid sentirent,

    Liv. 29, 1, 7:

    indignationem expromens,

    Vell. 2, 19.—Hence, expromptus, a, um, P. a., ready, at hand:

    nunc opus est tua mihi exprompta malitia atque astutia,

    Ter. And. 4, 3, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > expromptus

  • 12 fallacia

    fallācĭa, ae (abl. also fallacie, App. M. 5, p. 171), f. [fallax], deceit, trick, artifice, stratagem, craft, intrigue (class.; in Cic. only plur.; syn.: fraus, dolus, astus, astutia, calliditas).
    I.
    Prop.
    (α).
    Plur.:

    nonne ab imis unguibus usque ad verticem summum ex fraude, fallaciis, mendaciis constare totus videtur?

    Cic. Rosc. Com. 7, 20:

    doli, machinae, fallaciae, praestigiae,

    id. N. D. 3, 29, 73:

    fraudes atque fallaciae,

    id. Clu. 36, 101:

    simulatione et fallaciis,

    id. de Or. 2, 46, 191:

    sine fuco ac fallaciis,

    id. Att. 1, 1, 1:

    quot admoenivi fabricas! quot fallacias!

    Plaut. Cist. 2, 2, 5.—So in plur., Plaut. Capt. 3, 5, 13; 16; 20; id. Mil. 2, 2, 37 et saep.—
    (β).
    Sing.:

    per malitiam et per dolum et fallaciam,

    Plaut. Ps. 2, 4, 15; id. Capt. prol. 40; 46; 2, 1, 25; id. As. 1, 1, 54; 2, 1, 2; 4 al.; Phaedr. 1, 31, 5; 3, 16, 10:

    ausculta quod superest fallaciae,

    Ter. Heaut. 4, 5, 23; Suet. Tib. 62; Flor. 1, 16, 7 al.—Of magical art, Prop. 1, 1, 19 al.—Prov.:

    fallacia alia aliam trudit,

    one lie begets another, Ter. And. 4, 4, 39.—
    II.
    Of things:

    haec ipsa res habet aliquam fallaciam,

    deception, Col. 11, 2, 68:

    peccati,

    Vulg. Hebr. 3, 13; cf. id. Matt. 13, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > fallacia

  • 13 opera

    ŏpĕra, ae, f. [opus], service, pains, exertion, work, labor (opus is used mostly of the mechanical activity of work, as that of animals, slaves, and soldiers; opera supposes a free will and desire to serve).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    omnes, quorum operae, non quorum artes emuntur,

    Cic. Off. 1, 42, 150:

    sine hominum manu atque operā,

    id. ib. 2, 4, 14:

    operam exigere,

    id. ib. 1, 13:

    perdere,

    id. de Or. 1, 28, 126:

    praebere amicis,

    id. Brut. 47, 174:

    in re ponere,

    id. Clu. 57, 157:

    curamque in rebus honestis ponere,

    id. Off. 1, 6, 19:

    et laborem consumere in aliquā re,

    to bestow labor and pains on any thing, id. de Or. 1, 55, 234:

    studiumque in res obscuras conferre,

    id. Off. 1, 6, 19:

    tribuere rei publicae,

    id. Div. 2, 2, 7;

    sumere,

    id. Verr. 2, 4, 31, § 69:

    impendere,

    id. ib. 2, 2, 30, §

    68: polliceri,

    Sall. C. 28, 1; 40, 6:

    insumere,

    Liv. 10, 18:

    dicare alicui,

    Ter. Phorm. 1, 2, 12: interponere, to bestow, employ, Cic. Div. in. Caecil. 19, 63: ipse dabat purpuram tantum, amici operas, gave their work thereto, i. e. wrought it, id. Verr. 2, 4, 26, § 59:

    pleraque sunt hominum operis effecta,

    id. Off. 2, 3, 12:

    ibo, atque illam adducam, Quam propter opera est mihi,

    on whose behalf I am engaged, Plaut. Mil. 4, 2, 93:

    operam navare,

    Cic. Fam. 15, 12, 2; Liv. 25, 6, 15.—
    B.
    In partic., a service, rendering of service: Cn. Pupius, qui est in operis ejus societatis, in the service of the society or company, Cic. Fam. 13, 9, 3:

    operae forenses,

    id. Fin. 1, 4, 10:

    P. Terentius, qui operas in portu et scripturā pro magistro dat,

    serves as director, id. ib. 13, 65, 11:

    ferrum istud bonas edet operas,

    will do good service, Sen. Prov. 2, 10:

    musis operas reddere,

    to do service to, to serve, Cic. Fam. 16, 10, 2:

    dare operas alicui,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 11.—
    II.
    Transf.
    A.
    Care, attention, exertion bestowed on any thing:

    deditā operā,

    seriously, with a purpose, Plaut. Trin. 1, 2, 29.—So esp. freq.,
    1.
    Operam dare, to bestow care or pains on, to give attention to any thing.—Constr. with dat., with ut or ne ( = studere).
    (α).
    With dat.: dant operam simul auspicio augurioque, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 81 Vahl.):

    dare operam funeri,

    to attend, Cic. Att. 15, 1, 1:

    bellis, Sive foro,

    Ov. R. Am. 165:

    amori,

    Ter. Heaut. 1, 1, 58: liberis ( to the begetting of children), Cic. Fam. 9, 22, 3: memoriae alicujus, to attend to what brings a person to mind, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 1:

    tonsori,

    to get shaved, Suet. Aug. 79:

    alicui,

    to attend to one, listen to him, Plaut. Trin. 4, 2, 52:

    sermoni,

    Cic. Leg. 2, 1, 4:

    amico,

    to serve, Plaut. Merc. 2, 2, 17: me huic dedisse operam malam, that I have done him an ill turn, id. Capt. 3, 5, 43.—For dat. the acc. with ad occurs:

    benigne operam detis ad nostrum gregem,

    Plaut. Cas. prol. 21.—
    (β).
    With ut and subj.:

    da operam, ut valeas,

    Cic. Att. 16, 16, A, 5:

    omnem operam do, ut cognoscam,

    Sen. Contr. 4, 24, 15; id. Vit. Beat. 3, 2.—
    (γ).
    With ne:

    dent operam consules, ne quid respublica detrimenti capiat,

    Caes. B. C. 1, 5:

    ego omnem operam dabo, ne pervenire ad me erubescat,

    Sen. Polyb. 13, 3:

    studiose te operam dare, ut ne quid meorum tibi esset ignotum,

    Cic. Fam. 13, 11, 1.—
    (δ).
    With subj. alone: dabo operam, quoad exercitus huc summittatis, etc., Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6.—
    (ε).
    With inf.:

    id scire,

    Ter. Hec. 4, 1, 38.—
    2.
    In abl.: operā meā, tuā, etc., through my ( thy, etc.) means, agency, fault:

    fateor Abiisse eum abs te, meā operā atque astutiā,

    Plaut. Capt. 3, 5, 21:

    quid mihi nisi malum vostra opera'st?

    id. Ps. 1, 2, 50:

    non meā operā, neque pol culpā evenit,

    Ter. Hec. 2, 1, 31:

    meā operā, Q. Fabi, Tarentum recepisti,

    Cic. Sen. 4, 11.—
    3.
    Unā or eādem operā, in the same manner, at the same time (ante-class.):

    unā operā mihi sunt sodales, quā iste,

    Plaut. Capt. 3, 4, 31:

    eādem operā a praetore sumam syngrapham,

    id. ib. 2, 3, 89.—
    4.
    Operā, by experience (ante-class.):

    nam te omnes saevom commemorant... ego contra operā expertus,

    Plaut. Trin. 4, 1, 7:

    id operā expertus sum esse ita,

    id. Bacch. 3, 2, 3:

    magis non factum possum velle quam operā experiar persequi,

    id. Capt. 2, 3, 65.—
    5.
    Operae pretium, v. pretium, II. B.—
    B.
    Leisure, spare time for any thing (class., but in the phrase operae est, only ante-class. and Livian):

    operae ubi mihi erit, ad te venero,

    as soon as I can spare the time, Plaut. Truc. 4, 4, 30:

    si operae illi esset,

    if he had time, Liv. 5, 15; 4, 8; 44, 36:

    dicam, si tibi videam esse operam, aut otium,

    Plaut. Merc. 2, 2, 15:

    operae non est,

    id. ib. 5, 2, 77:

    quos tu operam gravare mihi,

    id. Rud. 2, 4, 21: de versibus, quos tibi a me scribi vis, deest mihi quidem opera, I have not time or leisure, Cic. Q. Fr. 3, 4, 4.—
    C.
    In concr.
    1.
    A day's work or labor (usu. in plur.):

    quaternis operis singula jugera confodere,

    Varr. R. R. 1, 18:

    puerilis una opera,

    Col. 11, 2, 44:

    bubulcorum operae quatuor,

    id. 2, 13:

    operae (filiorum) locari possunt,

    Paul. Sent. 5, 1, 1.—
    2.
    A day-laborer, journeyman; also, in gen., a laborer, workman (usu. in plur.):

    ipse dominus dives operis et laboris expers,

    Plaut. Am. 1, 1, 16:

    plures operas conducere,

    Col. 3, 21: nona, a ninth laborer (on his farm), Hor. S. 2, 7, 118; Suet. Oct. 3.—Hence, transf., in a bad sense: operae, hired aiders, abettors, tools, etc. (of political or theatrical parties):

    mercenariae (corresp. to multitudo conducta),

    Cic. Phil. 1, 9, 22; cf.:

    erat mihi contentio cum operis conductis et ad diripiendam urbem concitatis,

    id. Sest. 17, 38:

    Claudianae,

    id. Q. Fr. 2, 3, 2; cf. id. Att. 4, 3, 3:

    theatrales,

    parties for the purpose of applauding, theatrical factions, Tac. A. 1, 16:

    VETERES A SCENA,

    Inscr. Grut. 467, 7.—
    3.
    That which is wrought or produced, a work:

    operae aranearum,

    i. e. spiders' webs, Plaut. As. 2, 4, 19:

    exstabit opera peregrinationis hujus,

    Cic. Att. 15, 13, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > opera

  • 14 praecaveo

    prae-căvĕo, cāvi, cautum, 2, v. a. and n., to guard against beforehand.
    I.
    Act., to guard against, seek to avert, obviate, or prevent (class.;

    syn. provideo): illud praecavendum est mihi,

    Plaut. Men. 5, 2, 107:

    peccata, quae difficillime praecaventur,

    Cic. Rosc. Am. 40, 116:

    quod a me ita praecautum atque ita provisum est,

    id. Att. 2, 1, 6:

    ita mihi res tota provisa atque praecauta est, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 42, § 91:

    venena,

    Suet. Calig. 23:

    injurias,

    Gell. 7, 3, 41:

    malam diem,

    Vulg. Eccl. 7, 15.—
    II.
    Neutr., to take care or heed, to use precaution, to be on one's guard, to beware (class.): ferae, quibus abest ad praecavendum intellegendi astutia, Pac. ap. Cic. Fin. 5, 11, 31 (Trag. Rel. p. 103 Rib.); Plaut. Truc. 2, 5, 21:

    providentem ante et praecaventem,

    Cic. Planc. 22, 53:

    praecaventibus fatis,

    Vell. 2, 12, 1:

    ab insidiis,

    to guard against, Liv. 9, 17.— With ne:

    id ne accideret, magnopere sibi praecavendum Caesar existimabat,

    Caes. B. G. 1, 38, 2; cf.:

    satis undique provisum atque praecautum est, ne, etc.,

    Liv. 36, 17, 12:

    cum videtur praecaveri potuisse, si provisum esset,

    Cic. Tusc. 3, 22, 52; cf. id. Inv. 2, 32, 99.—With dat., to provide for, take precautions for one's safety:

    sibi,

    Ter. And. 3, 5, 18.—In part. perf.:

    sed praecauto'st opus, ne, etc.,

    there is need of caution, Plaut. Merc. 2, 2, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > praecaveo

  • 15 revalesco

    rĕ-vălesco, lŭi, 3, v. inch. n., to grow well again; to regain one ' s former strength, state, or condition; to recover ( poet. and post-Aug. for convalesco, reficior).
    I.
    Lit., Ov. H. 21, 231:

    ex capitali morbo,

    Gell. 16, 13, 5:

    interibi revalesco,

    App. Mag. p. 320, 29:

    te significasti jam revalescere coepisse,

    Ambros. Ep. 79, 1. —
    II.
    Trop.:

    Laodicea (tremore terrae prolapsa), revaluit,

    Tac. A. 14, 27: diplomata Othonis, quae neglegebantur, revalescerent, regain their force or authority, id. H. 2, 54:

    astutia,

    App. M. 10, p. 243, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > revalesco

  • 16 versutia

    versūtĭa, ae, f. [versutus], cunning, slyness, craftiness, subtlety, ingenuity (very rare; cf.: dolus, astutia); sing. (late Lat.), App. Mag. p. 307, 41; p. 325, 25.— Plur., Liv. 42, 47, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > versutia

См. также в других словарях:

  • astuce — [ astys ] n. f. • 1260; lat. astutia 1 ♦ Vieilli Adresse à tromper son prochain en vue de lui nuire ou d en tirer quelque avantage. ⇒ finesse, malice , rouerie, ruse. « L astuce est une finesse pratique dans le mal, mais en petit » (Marmontel). 2 …   Encyclopédie Universelle

  • astucia — (Del lat. astutia.) ► sustantivo femenino 1 Calidad de astuto. 2 Procedimiento hábil y engañoso para conseguir una cosa: ■ sus astucias son conocidas por todos. SINÓNIMO ardid ANTÓNIMO candidez * * * astucia (del lat. «astutĭa») 1 f. Cualidad de… …   Enciclopedia Universal

  • VULPES — I. VULPES Varroni quasi volipes, melius ex Graeco ἀλώπηξ, quod παρὰ τὸ ἀλᾷν τὸν ὦπα quia per ambages et gyros cursitando fallit quasi oculos, adeoque, ut ait Philosophus, Histor. animal. l. 1. c. 1. animal est πανοῦργον καὶ κακοῦργον. Unde ἀλιτρὴ …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Clan Gordon — Crest badge …   Wikipedia

  • Battle of Paulus Hook — The Battle of Paulus Hook was fought on August 19, 1779 between Colonial and British forces. The Patriots were led by Light Horse Harry Lee, and launched a night attack on the British controlled fort in what is today downtown Jersey City. They… …   Wikipedia

  • Aspidochelone — According to the tradition of the Physiologus and medieval bestiaries, the aspidochelone is a fabled sea creature, variously described as a large whale or sea turtle, that is as large as an island. The name aspidochelone appears to be a compound… …   Wikipedia

  • Burschung — In der Gruppensprache der Studentenverbindungen bezeichnet Fuchs (später teilweise auch Fux) ein neues Mitglied einer Verbindung, das sich für ein bis drei Semester in einer Art Probezeit befindet. Die Phase wird von den Verbindungen, die das… …   Deutsch Wikipedia

  • Fuchs (Anwärter) — In der Gruppensprache der Studentenverbindungen bezeichnet Fuchs (später teilweise auch Fux) ein neues Mitglied einer Verbindung, das sich für ein bis drei Semester in einer Art Probezeit befindet. Die Phase wird von den Verbindungen, die das… …   Deutsch Wikipedia

  • Fuchs (Studentenverbindung) — „O selig, ein Fuchs noch zu sein...“, Couleurkarte vor 1899 In der Gruppensprache der Studentenverbindungen bezeichnet Fuchs (später teilweise auch Fux) ein neues Mitglied einer Verbindung, das sich für ein oder mehrere Semester in einer Art… …   Deutsch Wikipedia

  • Fux (Studentenverbindung) — In der Gruppensprache der Studentenverbindungen bezeichnet Fuchs (später teilweise auch Fux) ein neues Mitglied einer Verbindung, das sich für ein bis drei Semester in einer Art Probezeit befindet. Die Phase wird von den Verbindungen, die das… …   Deutsch Wikipedia

  • Hartmann Schopper — (* 1542 in Neumarkt in der Oberpfalz; † nach 1595) war ein neulateinischer Dichter des Humanismus. Nach seiner Heimatstadt nennt er sich selbst Novoforensis Noricus Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Schopperstraße 2.1 Städte, in dene …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»