-
1 φόρμιγξ
φόρμιγξ, ιγγος, ἡ (nach den Alten von φορέω, die Tragbare, ἡ τοῖς ὤμοις φερομένη κιϑάρα), eine Art Cither, unserer Harfe ähnlich, das älteste Saiteninstrument der griechischen Sänger; oft bei Hom., bei dem sie vorzugsweise das Instrument des Apollo ist, Il. 1, 603. 24, 63; vgl. Hes. Sc. 203; auch Achilles spielt sie, φρένα τερπόμενον φόρμιγγι λιγείῃ, καλῇ, δαιδαλέῃ, Il. 9, 186; neben αὐλοί genannt 18, 495; φόρμιγγι λιγείῃ ἱμερόεν κιϑάριζε 569; die Sänger beim Mahle spielen auf ihr, Od. 8, 67 u. öfter; dah. ἣ δαιτὶ συνήορός ἐστι 99, ἣν ἄρα δαιτὶ ϑεοὶ ποίησαν ἑταίρην 17, 270; μολπῇ καὶ φόρμιγγι· τὰ γάρ τ' ἀναϑήματα δαιτός 21, 430. Sie heißt περικαλλής, δαιδαλέη u. vgl., weil sie mit Gold, Elfenbein und allerlei Bildwerk geschmückt ist; Pind. nennt sie ἑπτάκτυπος P. 2, 71, u. ἑπτάγλωσσος N. 5, 24, also siebensaitig; ἁδυμελής Ol. 7, 12; ποικιλόγαρυς 3, 8; ἁ φόρμιγξ ἁ Φοίβου σύμμολπος Eur. Ion 164; Folgde.
-
2 φόρμιγξ
φόρμιγξ, ιγγος, ἡ (von φορέω, die Tragbare), eine Art Cither, unserer Harfe ähnlich, das älteste Saiteninstrument der griechischen Sänger; vorzugsweise das Instrument des Apollo; die Sänger beim Mahle spielen auf ihr. Sie heißt περικαλλής, δαιδαλέη u. vgl., weil sie mit Gold, Elfenbein und allerlei Bildwerk geschmückt ist; ἑπτάκτυπος u. ἑπτάγλωσσος, also siebensaitig -
3 ποικιλο-φόρμιγξ
ποικιλο-φόρμιγξ, von mannichfachen Tönen der Phorminx, kunstvoll begleitet, Pind. Ol. 4, 2.
-
4 φιλο-φόρμιγξ
φιλο-φόρμιγξ, ιγγος, die Leier liebend, sie gewöhnlich begleitend, φήμα, Aesch. Suppl. 678.
-
5 εὐ-φόρμιγξ
εὐ-φόρμιγξ, ιγγος, schön zur Cither gesungen, μολπή Opp. H. 5, 618; Nonn. – Λυκεῖος, die Cither schön spielend, Ep. ad. 482 (VII, 10).
-
6 δυς-φόρμιγξ
δυς-φόρμιγξ, ιγγος, traurig (tönend); ἄτη Eur. I. T. 224.
-
7 περι-καλλής
περι-καλλής, ές, um und um schön, sehr schön; Hom. von Menschen, wie Ἠερίβοια, Il. 5, 389, κούρη, 16, 85 Od. 11, 281; von Gliedern des Menschen, ϑεᾶς περικαλλέα δειρήν, Il. 3, 396, ὄσσε, Od. 13, 401. 433; von Sachen, φόρμιγξ, Il. 1, 603, κίϑαρις, Od. 1, 153, αὐλή, εὐνή, 425. 10, 147, u. oft bei δίφρος, βωμός, δῶμα, τεύχεα, δῶρα, νῆες u. ä.; von Männern zuerst H. h. Merc. 323. 397. 504; ὄσσα, Hes. Th. 10; περικαλλῆ Θεσμοφόρω, Ar. Thesm. 282; einzeln auch in Prosa, χώρη, Her. 7, 5, oft; u. bes. Sp., wie Plut., Luc. Nigr. 23. – Compar. περικαλλεστέρα Ath. XIII, 555 c, superl. περικαλλέστατος XV, 680 c.
-
8 ποικιλό-γηρυς
ποικιλό-γηρυς, dor. ποικιλόγᾱρυς, mannigfach tönend, von mannichfaltigem Klange, φόρμιγξ, Pind. Ol. 3, 8. Vgl. ποικιλόδειρος.
-
9 συν-ήορος
συν-ήορος ( ἀείρω), ion. statt συνάορος, zusammenhangend, fest verbunden; φόρμιγξ δαιτὶ συνήορος, die mit dem Schmause verbundene Phorminx, die eine Gefährtinn des Schmauses ist, Od. 8, 99.
-
10 σύμ-μολπος
σύμ-μολπος, = συνῳδός; φόρμιγξ Eur. Ion 165.
-
11 τερψί-νοος
τερψί-νοος, das Herz erfreuend, φόρμιγξ, Ep. (IX, 505, 2).
-
12 χελύ-κλονος
χελύ-κλονος, φόρμιγξ, die Leier, die von der Schildkrötenschaale ertönt, welche ihren Schallboden bildet, Orph. Arg. 381.
-
13 βρόμιος
βρόμιος, lärmend, rauschend, φόρμιγξ Pind. N. 9, 8; bes. ὁ Βρόμιος, Beiname des Bacchus, Aesch. Eum. 24; Eur. Phoen. 625 u. öfter; Ar. Th. 991; adj., den Bacchus betreffend, bacchisch; κρόταλα Eur. Hel. 1324; ϑύρσος Herc. Fur. 890; χάρις βρομία Ar. Nubb. 310; Νυμφαί scol. 8 Iac.; βρομίου πῶμα Wein, Eur. Cycl. 122; ὄμμα βρομίῳ βεβαρημένος Ep. ad. 525 ( Plan. 309).
-
14 μυστο-πόλος
μυστο-πόλος, = μυστιπόλος, Apollo, Hymn. in Apoll. (IX, 525, 13), u. sonst in der Anth., φόρμιγξ.
-
15 κλυτός
κλυτός, adj. verb. zu κλύω, auch 2 Endgn, Il. 2, 742 Od. 5, 422, eigtl. gehört, von dem man hört oder gehört hat, daher – a) berühmt, ruhmvoll; Hom. von Göttern und Helden, Ἐννοσίγαιος Il. 9, 362, Ἀμφιγυήεις Hes. O. 70, Ἀχιλλεύς Il. 20, 320, Ὀδυσσεύς Od. 24, 209, τέκτων Il. 23, 712, auch κλυτὰ φῦλ' ἀνϑρώπων, 14, 361, κλυτὰ ἔϑνεα νεκρῶν, Od. 10, 526; Ἑρμᾶς Pind. P. 9, 61; κλυτὸν ἔϑνος Λοκρῶν Ol. 11, 97; aber κλ. Ἐρινύς ist = die leicht hört, die wache, Aesch. Ch. 641; – auch von Städten, Ἄργος Il. 24, 437, u. von anderen Dingen, die in ihrer Art vorzüglich sind, bes. von trefflicher Arbeit der Menschenhände, Waffen, Kleidern u. dgl., ἄλσος Il. 6, 321; δώματα 2, 854, εἵματα Od. 6, 58, δῶρα 8, 417. ἔργα 20, 72; ὄνομα κλυτόν 9, 364, wird von Alten erkl. als der Name, bei welchem man genannt wird, αἰών. Pind. P. 6; φόρμιγξ I. 2. 2; αἶσα Ol. 6. 102. δαίς 8, 52 u. öfter; κλυτὰν Ἰταλίαν Soph. Ant. 1105; κλυτῶν ἐνάρων Ai. 177; Θρονιάς Eur. I. A. 263. – b) was sich dem Gehör stark vernehmlich macht, laut rauschend, lärmend, wie einige Alte κλυτὸν λιμένα, Od. 10, 87. 15, 472, den rauschenden Hafen, κλυτὰ μῆλα, die lärmenden Heerden, 9, 308, wie Soph. Ai. 368 κλυτὰ αἰπόλια, auch κλυτὸς Ἀμφιτρίτη, Od. 5, 422, die brausende erklären, u. κλυτὸς ὄρνις, der laut krähende Hahn, von Hesych. angeführt wird. Auch in diesen Vrbdgn ist aber wohl die Bdtg berühmt vorzuziehen. – Vgl. κλειτός, welchem Worte κλυτός in der Bdtg ganz entspricht. S. Buttm. Lezil. I, 93.
-
16 γλαφυρός
γλαφυρός (γλάφω, γλύφω), ausgehöhlt, hohl, eigentl. von künstlicher Höhlung, γλαφυρὴ νηῦς Od. 4, 356, γλαφυραὶ νέες Iliad. 2, 516, φόρμιγξ Od. 8, 257. 17, 262. 22, 340, die bauchig gewölbte; von natürlichen Höhlungen, ἐν σπῆι γλαφυρῷ Iliad. 18, 402, ἐν σπέσσι γλαφυροῖσι Od. 9, 114. 1, 15, πέτρης ἐκ γλαφυρῆς Iliad. 2, 88, πέτρῃ ὕπο γλαφυρῇ Od. 14, 533, ἐν λιμένι γλαφυρῷ, ein tiefliegender, von Felsen umgebener Hafen, oder auch nur ein sich in's Land hineinerstreckender, eine hohle Bucht, Odyss. 12, 305. Zenodot las Iliad. 11, 480 ἐν νέμεϊ γλαφυρῷ statt ἐν νέμεϊ σκιερῷ, Scholl. Aristonic. ἐν νέμεϊ σκιερῷ: ἡ διπλῆ, ὅτι Ζηνόδοτος γράφει γλαφυρῷ. τοῦτο δὲ σπηλαίῳ ἢ ἄντρῳ οἰκεῖον, νομὰς δὲ ἔχοντι συνδένδρῳ τόπῳ ἀνάρμοστον, vgl. Sengebusch Aristonic. p. 13. – Hesiod. Th. 297 σπῆι ἔνι γλαφυρῷ; ἅρματα Pind. N. 9, 28; sp. D., z. B. χϑών Agath. (VII, 578). Uebh. behauen, dah. geglättet, polirt, sein; κηρίον Arist. H. A. 4, 11, u. öfter; übertr., ὦ γλαφυρώτατε Ar. Av. 1272 neben σοφώτατε; so bes. nen Arist. an häufig; Plut. vrbdt βίος γλ. καὶ ἀστεῖος Mar. 3; vgl. εἴ τι κομψὸν ἢ σοφὸν ἢ γλαφυρὸν οἶσϑα τῶν σεαυτοῦ πραγμάτων Dionys. com. Ath. VIII, 381 c (v. 2); σοφῶς ταῦτ' οἰκονομήσω καὶ γλαφυρῶς καὶ ποικίλως Alex. ib. III, 107 a (v. 20); βουλόμενος εἶναι γλ. ἀστεῖός ϑ' ἅμα Macho Ath. XIII, 579 b; χείρ, kunstgeübte Hand, Theocr. ep. 7 (VI, 337); Χαρώνδας Arist. Pol. 2, 12; τὸ γλαφυρόν, die Feinheit, Eleganz, Plut. Marc. 14; διατριβαί Cim. 3; γλαφυρὸν μειδιᾶν, μελωδεῖν, Luc. D. D. 20, 11. 7, 4; δειπνάριον Diphil. Ath. IV, 156 f; ἐμβαμμάτια Anaxipp. ib. IX, 404 (v. 35). Auch adv., z. B. ἔχειν Arist. pol. 2, 10.
-
17 εὔ-κρεκτος
εὔ-κρεκτος, wohl geschlagen, μίτοι, vom Webeschiff wohlgeschlagene Aufzugsfäden, Antp. Sid. 22 (VI, 174). Aber φόρμιγξ = gut gespielt, wohltönend, Ap. Rh. 4, 1194.
-
18 δαιδάλεος
δαιδάλεος (den Accent bemerkt Hdn. Περὶ μον. λέξ. p. 4, 7 und 12; von ΔΑ'Ω; zunächst entstanden aus δαιδάλειος, welches Adjectiv von ΔΑΙΔΑΛΕΎ'Σ ist, einer Nebenform zu δαίδαλος; δαιδάλεος = δαίδαλος, das Adjectiv Homerisch anstatt des Substantivs, wie παρϑενική = παρϑένος); auch 2 End.; Ep. ad. 275 (IX, 755); künstlich gearbeitet, kunstreich; ζωστήρ Il. 4, 135; ἔντεα 6, 418; ϑώρηξ 8, 195; σάκος 19, 380; κόρυς 18, 612; φόρμιγξ 9, 187 (wie Pind. P. 4, 296); χηλός 16, 222; ἅρματα 17, 448; οὔατα τρίποδος 18, 379; ϑρόνος Od. 10, 315, wie auch 1, 131 zu erklären, wo λῖτα nicht damit zu verbinden; von kunstvoller Arbeit in Metall u. Holz auch bei folgdn D. Von Weberarbeiten oder Stickereien, καλύπτρη Hes. Th. 575; πῆναι Eur. Hec. 470; übh. bunt, ἔλαφος Nonn. D. 5, 391; vgl. Alexis Ath. VII, 301 a. – Auch von der Hand des Künstlers, χείρ Plat. ep. 15 (IX, 826); vgl. τέχνη Ep. ad. 275 (IX, 755).
-
19 λύρα
λύρα, ἡ, die Lyra, Leier, ein siebensaitiges 8nach D. Sic. 3, 16 ursprünglich vierseitiges) Instrument, das Hermes erfunden u. dem Apollo geschenkt haben soll, λύρῃ κιϑαρίζειν, H. h. Merc. 423 (sonst hat Hom. das Wort nicht, vgl. κιϑάρα u. φόρμιγξ); oft bei Pind., ἀδυεπής, Ol. 11, 97, εὔχορδον ἔγειρε λύραν, N. 10, 21, λυρᾶν βοαί P. 10, 39, u. Tragg., ἄνευ λύρας ὅμως ὑμνῳδεῖ Aesch. Ag. 963, λύρας κτύπος, Eur. Alc. 432, ἔχων κέλαδον ἑπτατόνου λύρας, I. T. 1129; Ar. u. com. oft, wie in Prosa, περὶ κρουμάτων ἐν λύρᾳ, Plat. Alc. I, 107 a. Sie hatte einen tieferen Schallboden als die Kithara und galt als das männlichste unter den Saiteninstrumenten. – Auch das Spielen auf der Lyra, Plat. Legg. VII, 809 c, u. die lyrische Dichtkunst. – Das Sternbild, die Leier, Arat. 268. – Ein Meerfisch aus dem Barbengeschlecht, die Secleier, Arist. H. A. 4, 9.
-
20 ἀνήνοθε
ἀνήνοθε, es dringt hervor (ἌΝΘΩ, ἄνϑος, vgl. ἐνήνοϑεν); bei Hom. zweimal, als Pers. mit Präsensbed. (= ἀνέρχεται, Scholl.) Od. 17, 270 ἐπεὶ κνίση μὲν ἀνήνοϑεν, ἐν δέ τε φόρμιγξ ἠπύει; als Imperf drang hervor, Iliad. 11, 266 ἐπεπωλεῖτο στίχας ἀνδρῶν, ὄφρα οἱ αἷμ' ἔτι ϑερμὸν ἀνήνοϑεν ἐξ ὠτειλῆς. S. Buttmann Lexil. 1, 266 – 299. Nach einer Notiz Scholl. Od. 17, 270 soll Aristarch dort ἐνήνοϑεν gelesen haben, die κοιναί (schlechte Ausgaben) ἀνήνοϑεν.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
φόρμιγξ — lyre fem nom/voc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φόρμιγξ — (Μουσ.). Αρχαίο μουσικό όργανο, που έμοιαζε με άρπα, το παλαιότερο είδος εγχόρδων μουσικών οργάνων των αρχαίων Ελλήνων. Φ. χρησιμοποιούσαν οι αοιδοί και οι ραψωδοί. Από πολλούς θεωρείται είδος κιθάρας και από άλλους όργανο παραπλήσιο προς τη… … Dictionary of Greek
Форминга — (Φόρμιγξ) древнейший струнный инструмент греческих певцов, типа лиры или кифары; нередко эти три наименования употребляются безразлично одно вместо другого. Во время игры Ф. держали с помощью перевязи, которая перекидывалась через плечо. Ф.… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
ФОРМИНГА — • Φόρμιγξ, см. Musica, Музыка, 9 … Реальный словарь классических древностей
φορμίγγεσι — φόρμιγξ lyre fem dat pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φορμίγγεσσι — φόρμιγξ lyre fem dat pl (epic aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φορμίγγεσσιν — φόρμιγξ lyre fem dat pl (epic aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φορμίγγων — φόρμιγξ lyre fem gen pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φόρμιγγα — φόρμιγξ lyre fem acc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φόρμιγγας — φόρμιγξ lyre fem acc pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φόρμιγγες — φόρμιγξ lyre fem nom/voc pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)