Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

strēnuē

  • 1 strēnuē

        strēnuē adv.    [strenuus], briskly, quickly, promptly, actively, strenuously: Abi prae strenue ac forīs aperi, T.: praesto fuit sane strenue: fortiter ac strenue agendum, L.

    Latin-English dictionary > strēnuē

  • 2 strenue

    strēnŭē, adv., v. strenuus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > strenue

  • 3 strenuus

    strēnuus, a, um, adj. [root in Gr. stereos, firm, hard; cf. sterilis, and Germ. starren], brisk, nimble, quick, prompt, active, vigorous, strenuous.
    I.
    Of persons (freq. and class.; syn.: fortis, alacer, agilis): mercator strenuus, Cato, R. R. praef. § 3; cf.: vilicus strenuior, Lucil. ap. Prisc. p. 601 P. (Sat. 16, 5):

    strenui nimio plus prosunt populi quam arguti et cati,

    Plaut. Truc. 2, 6, 12:

    homo,

    Ter. Phorm. 3, 1, 12:

    multi alii ex Trojā strenui viri,

    Naev. 1, 17:

    strenuior (opp. deterior),

    Plaut. Ep. 3, 4, 10: viri fortissimi et milites strenuissimi, Cato, R. R. praef. § 4; cf. Cic. Phil. 2, 32, 78:

    strenuus et fortis,

    Hor. Ep. 1, 7, 46; Liv. 21, 4, 4:

    imperator in proeliis strenuus et fortis,

    Quint. 12, 3, 5:

    strenui ignavique in victoriā idem audent,

    Tac. H. 2, 14 fin.; so (opp. ignavus) id. ib. 4, 69; (opp. iners) id. ib. 1, 46; Sall. C. 61, 7; 51, 16: noli me tam strenuum putare, ut ad Nonas recurram, Hirt. ap. Cic. Att. 15, 6, 2:

    Graeci, gens linguā magis strenua quam factis,

    Liv. 8, 22, 8; Tac. H. 3, 57:

    quodsi cessas aut strenuus anteis,

    Hor. Ep. 1, 2, 70 et saep.—With gen.:

    strenuus militiae,

    Tac. H. 3, 42.—
    B.
    Restless, turbulent (post-Aug.):

    multi in utroque exercitu, sicut modesti quietique, ita mali et strenui,

    Tac. H. 1, 52:

    strenuus in perfidiā,

    id. ib. 3, 57.—
    II.
    Transf., of things (not in class. prose): operam reipublicae fortem atque strenuam perhibere, Cato ap. Gell. 3, 7, 19; cf. Plaut. ib. 7, 7, 3:

    adulescens strenuā facie,

    id. Rud. 2, 2, 8:

    manus (chirurgi),

    nimble, quick, dexterous, Cels. 7 praef. med.:

    corpus,

    Gell. 3, 1, 12:

    navis,

    Ov. Tr. 1, 10, 34:

    strenua nos exercet inertia,

    busy idleness, Hor. Ep. 1, 11, 28:

    transiliebant in vehicula strenuo saltu,

    Curt. 9, 3, 15:

    toxica,

    quick, speedy, Col. 10, 18:

    remedium,

    Curt. 3, 6, 2:

    causa tam strenuae mortis,

    id. 9, 8, 20.—Hence, adv.: strē-nuē, briskly, quickly, promptly, actively, strenuously:

    strenue quod volumus ostendere factum, celeriuscule dicemus, at aliud otiose, retardabimus,

    Auct. Her. 3, 14, 24:

    aliquid facere,

    Plaut. Mil. 2, 5, 48: converrite scopis, agite strenue, id. Fragm. ap. Charis. p. 195 P.:

    abi prae strenue ac aperi fores,

    Ter. Ad. 2, 1, 13:

    arma capere,

    Cic. Rab. Perd. 10, 30:

    aedificare domum,

    id. Q. Fr. 2, 4, 2:

    praesto fuit sane strenue,

    id. Fam. 14, 5, 1.—Without a verb: Da. Jam hercle ego illum nominabo. Tr. Euge strenue, Plaut. Most. 3, 1, 59; id. Ps. 1, 5, 94.— Sup.:

    per hos strenuissime omnia bella confecta,

    Veg. Mil. 1, 17.— Comp. seems not to occur.

    Lewis & Short latin dictionary > strenuus

  • 4 consequor

    con-sĕquor, sĕcūtus (or sĕquūtus; v. sequor), 3, v. dep. a.
    I.
    To follow, follow up, press upon, go after, attend, accompany, pursue any person or thing (class. in prose and poetry); constr. with acc. or absol.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen. (rare).
    (α).
    With acc.:

    consecutus est me usque ad fores,

    Plaut. Cist. 1, 1, 93:

    me continuo,

    id. Am. 3, 1, 20:

    te tam strenue,

    id. Rud. 2, 6, 9:

    prope nos,

    id. ib. 4, 3, 11; cf.:

    litteras suas prope,

    Liv. 41, 10, 12:

    vocem gradu,

    Plaut. Rud. 1, 4, 21.—
    (β).
    Absol.: ita vos decet;

    Consequimini,

    Plaut. Mil. 3, 3, 22:

    hic se conjecit intro: ego consequor,

    Ter. Heaut. 2, 3, 36:

    ego rectā consequor,

    id. Hec. 3, 3, 12; Nep. Them. 7, 2:

    comitibus non consecutis,

    without attendants, Cic. Tusc. 5, 34, 97.—
    2.
    In partic.
    a.
    To follow after or pursue in a hostile manner:

    reliquas copias Helvetiorum,

    Caes. B. G. 1, 13:

    reliquos,

    id. ib. 1, 53:

    consequuntur equites nostri, ut erat praeceptum, Auct. B. G. 8, 27: consecutis strenue hostibus,

    Curt. 5, 4, 34:

    fugientem (Servium),

    Liv. 1, 48, 4.— Absol.:

    ita mihi videntur omnia, mare, terra, caelum consequi, ut, etc.,

    Plaut. Am. 5, 1, 3 Fleck. Codd. (Ussing, concoqui).—
    b.
    To follow, come after, in time: hunc Cethegum consecutus est aetate Cato, Cic. Brut. 15, 61:

    Sallustium (Livius, etc.),

    Vell. 2, 36, 3:

    has tam prosperas res consecuta est subita mutatio,

    Nep. Dion, 6, 1; cf. id. Cim. 3, 2:

    si haec in eum annum qui consequitur redundarint,

    Cic. Mur. 39, 85; cf.:

    omnes anni consequentes,

    id. Sen. 6, 19:

    tempus,

    id. Fin. 1, 20, 67:

    reliquis consecutis diebus,

    id. Phil. 1, 13, 32:

    ejusmodi tempora post tuam profectionem consecuta esse,

    id. Fam. 1, 5, a, 1; Auct. Her. 2, 5, 8: haec cum Crassus dixisset, silentium est consecutum. Cic. de Or. 1, 35, 160; cf. id. ib. 3, 2, 6; id. Tusc. 4, 8, 19:

    hominem consequitur aliquando, numquam comitatur divinitas,

    i. e. after death, Curt. 8, 5, 16.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen. (rare):

    minas jam decem habet a me filia... Hasce ornamentis consequentur alterae,

    Ter. Heaut. 4, 7, 9:

    his diebus, quae praeterita erunt superiore mense, opera consequi oportet,

    to make up, Col. 11, 2, 90.—Far more freq.,
    2.
    In partic.
    a.
    To follow a model, copy, an authority, example, opinion, etc.; to imitate, adopt, obey, etc.:

    Chrysippum Diogenes consequens partum Jovis dejungit a fabulā,

    Cic. N. D. 1, 15, 41:

    eum morem,

    id. Leg. 2, 7, 18:

    alicujus sententiam,

    Plaut. As. 2, 1, 13:

    necesse'st consilia consequi consimilia,

    Ter. Heaut. 1, 2, 35; so,

    sententias (principum),

    Cic. Cat. 3, 6, 13:

    suum quoddam institutum,

    id. Off. 1, 32, 116:

    exilitatem,

    id. Brut. 82, 284:

    mediam consilii viam,

    Liv. 24, 45, 7.—
    b.
    To follow a preceding cause as an effect, to ensue, result, to be the consequence, to arise or proceed from:

    rebus ab ipsis Consequitur sensus,

    Lucr. 1, 461; 3, 929; 4, 867; cf. id. 3, 477: ex quo fit ut pudorem rubor, terrorem pallor et tremor consequatur, Cic. Tusc. 4, 8, 19:

    quam eorum opinionem magni errores consecuti sunt,

    id. ib. 1, 16, 36:

    quod dictum magna invidia consecuta est,

    Nep. Dion, 6, 4:

    ex quo illud naturā consequi, ut communem utilitatem nostrae anteponamus,

    Cic. Fin. 3, 19, 64; Quint. 6, 3, 44; 2, 3, 2:

    quia libertatem pax consequebatur,

    Cic. Phil. 1, 13, 32.—
    (β).
    Of a logical sequence, to follow:

    si quod primum in conexo est, necessarium est, fit etiam quod consequitur necessarium,

    Cic. Fat. 7, 14; 5, 9; cf. under P. a.—
    II.
    Meton. (causa pro effectu), by following after any person or thing, to reach, overtake, come up with, attain to, arrive at.
    A.
    Lit.
    (α).
    With acc.:

    si statim navigas, nos Leucade consequere,

    Cic. Fam. 16, 1, 2:

    aliquem in itinere,

    id. Inv. 2, 4, 15; Pompeius ap. Cic. Att. 8, 12, A, §

    3: fugientem,

    Liv. 1, 48, 4; Curt. 4, 9, 25; Dig. 42, 8, 10, § 16; cf. Verg. A. 11, 722:

    cohortes,

    Suet. Caes. 31:

    virum,

    Ov. M. 10, 672:

    rates,

    id. ib. 8, 143 et saep.—
    (β).
    Absol.:

    si adcelerare volent, ad vesperam consequentur,

    Cic. Cat. 2, 4, 6:

    prius quam alter, qui nec procul aberat, consequi posset,

    Liv. 1, 25, 10: Fabius equites praemittit, ut... agmen morarentur dum consequeretur ipse, Auct. B. G. 8, 28 init.:

    interim reliqui legati sunt consecuti,

    came up, Nep. Them. 7, 2.—
    B.
    Trop., to reach, overtake, obtain (cf. assequor).
    1.
    Ingen.
    a.
    With things as objects (so most freq.), to obtain, acquire, get, attain, reach:

    ut opes quam maximas consequantur,

    Cic. Off. 1, 19, 64; cf.

    quaestum,

    id. Imp. Pomp. 12, 34:

    amplissimos honores,

    id. Planc. 5, 13:

    magistratum,

    id. ib. 25, 60:

    eam rem (i. e. regna),

    Caes. B. G. 2, 1:

    dum sua quisque spolia consequi studet,

    Curt. 4, 9, 19.—With ab:

    nec dubitat quin ego a te nutu hoc consequi possem,

    Cic. Fam. 13, 1, 5: ab aliquo suum consequi, Gai Inst. 2, 55; Dig. 15, 1, 9, § 1; Cic. Planc. 23, 55.—With ex:

    fructum amplissimum ex vestro judicio,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 2:

    gloriosam victoriam ex rei publicae causā,

    id. Cael. 7, 18:

    aliquid commodi ex laboriosā exercitatione corporis,

    id. Fin. 1, 10, 35; Quint. 7, 2, 42.—With per:

    omnia per senatum (corresp. with adsequi per populum),

    Cic. Fam. 1, 7, 10; Quint. 3, 8, 34. —With abl.:

    ut omnem gloriam... omni curā atque industriā consequare,

    Cic. Fam. 1, 7, 9; 1, 5, b, 2 fin.:

    suis erga aliquem meritis inpunitatem,

    id. Planc. 1, 3:

    tantam gloriam duabus victoriis,

    Nep. Them. 6, 3; id. Dat. 5, 2; id. Att. 19, 2; 21, 1; Quint. 10, 1, 8; 10, 1, 102; Ov. Tr. 5, 7, 68.—With in and abl.:

    si quid in dicendo consequi possum,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 2:

    in hac pernicie rei publicae... gratiam,

    id. Off. 2, 22, 79:

    Achillis gloriam in rebus bellicis,

    Quint. 12, 11, 27; cf. Nep. Ages. 2, 5.—With ut or ne:

    hoc consequi, ut ne, etc.,

    Cic. Fam. 1, 2, 4:

    nec legum repertores sine summā vi orandi consecutos, ut. etc.,

    Quint. 2, 16, 9; 5, 10, 125; 8, 3, 70; Vell. 2, 124, 4; Cels. 7, 26, 3; vix per matrem consecutus, ut, etc., Suet Tib. 12:

    per quae si consequi potuimus, ut, etc.,

    Cels. 3, 19:

    sicut hic Cicero consequitur, ne, etc.,

    Quint. 9, 2, 62.— Absol.: quibus ex rebus largiter erat consecutus, made great profit, Auct. B. Afr. 62; cf.:

    non quod minore numero militum consequi difficile factu putaret, sed ut, etc., Auct. B. Alex. 30, 3: non est turpe non consequi, dummodo sequaris,

    Sen. Ben. 5, 5, 4.—With inf. as object:

    vere enim illud dicitur, perverse dicere homines perverse dicendo facillime consequi,

    Cic. de Or. 1, 33, 150.—
    b.
    Sometimes with a personal object, and with a thing as subject (cf. capio, II.), to reach, come to, overtake:

    matrem ipsam ex aegritudine hac miseram mors consecuta'st,

    Ter. Phorm. 5, 1, 23:

    tanta prosperitas Caesarem est consecuta. ut, etc.,

    Nep. Att. 19, 3; Quint. 7, 4, 19:

    si aliqua nos incommoda ex iis materiis consequentur,

    id. 2, 10, 14; cf. I. B. 2, b. supra.—
    2.
    In partic.
    a.
    To become like or equal to a person or thing in any property or quality, to attain, come up to, to equal (cf. adsequor):

    aliquem majorem,

    Cic. Brut. 64, 228:

    nullam partem tuorum meritorum,

    id. Fam. 1, 8, 6; cf.:

    ad consequendos, quos priores ducimus, accendimur,

    Vell. 1, 17, 7:

    verborum prope numerum sententiarum numero,

    Cic. de Or. 2, 13, 56; Col. 11, 2, 90.—
    b.
    To reach with the sight, to distinguish (rare): animalia [p. 430] minuta, quae non possunt oculi consequi, Varr. R. R. 1, 12, 2.—
    c.
    To attain to something intellectually or by speech, to understand, perceive, learn, know:

    similitudinem veri,

    Cic. Univ. 3 init.:

    plura,

    Nep. Alcib. 2, 1: quantum conjecturā, Caes. ap. Cic. Q. Fr. 2, 10 (12), 4:

    omnis illorum conatus investigare et consequi,

    Cic. Verr. 1, 16, 48; id. Fam. 1, 8, 6: omnia alicujus facta aut memoriā consequi aut oratione complecti. id. Verr. 2, 4, 26, § 57:

    tantam causam diligentiā consequi et memoriā complecti,

    id. Div. in Caecil. 12, 39.—
    d.
    Of speech or lang., to attain, be equal to, impress fully, do justice to, etc.:

    vestram magnitudinem multitudinemque beneficiorum,

    Cic. Red. Quir. 2, 5:

    laudes ejus verbis,

    id. Phil. 5, 13, 35, cf. id. Fragm. ap. Non. p. 270, 21: omnia verbis, Ov M. 15 419; cf. Cic. Dom. 50, 129.—Hence, consĕquens, entis, P. a. (acc. to I. B.).
    A.
    According to reason, correspondent, suitable, fit:

    in conjunctis verbis quod non est consequens vituperandum est,

    Cic. Part. Or. 6, 18; cf. Quint. 4, 3, 5; 5, 10, 75.—Hence,
    2.
    Consequens est = consentaneum est, it is in accordance with reason, fit, suitable, etc.; with ut or acc. and inf.:

    consequens esse videtur, ut scribas, etc.,

    Cic. Leg. 1, 5, 15:

    consequens est, eos invitos non potuisse retineri,

    Quint. 5, 10, 77; so,

    dicere,

    Gell. 1, 4, 7; Dig. 43, 23, 15 fin.
    B.
    That follows logically, consequent; with dat.:

    assentior, eorum quae posuisti alterum alteri consequens esse,

    Cic. Tusc. 5, 8, 21; cf. id. ib. 5, 7, 18.— Comp.:

    quid consequentius, quam ut, etc.,

    Aug. Trin. 15, 19 fin.Sup. apparently not in use.—Hence, subst.: consĕ-quens, entis, n., a consequence:

    teneamus illud necesse est, cum consequens aliquod falsum sit, illud, cujus id consequens sit, non posse esse verum,

    Cic. Fin. 4, 24, 68:

    consequentibus vestris sublatis, prima tolluntur,

    id. ib. 4, 19, 55; id. de Or. 2, 53, 215; id. Top. 12, 53; Quint. 5, 10, 2; 6, 3, 66.— Hence, consĕquenter, adv. (post-class.).
    1.
    In an accordant, suitable manner, suitably, conformably; with dat.:

    prioribus dicere,

    Dig. 35, 2, 11; so ib. 10, 2, 18; App. M. 11, p. 257.— Absol., Hier. Ep. 22, n. 13.—
    2.
    In consequence, consequently, App. M. 10 init.Comp. and sup. not in use.
    Pass.: quae vix ab hominibus consequi possunt anuesthai, Orbilius ap. Prisc. p. 791 P.

    Lewis & Short latin dictionary > consequor

  • 5 commodē

        commodē adv. with comp. and sup.    [commodus], duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly: saltare, N.: multa dicta: cogitare, T.: non minus commode, just as well, Cs.: commodius fecissent, si, etc. — Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately: magis commode quam strenue navigavi: quo commodissime valles transiri possit, Cs.: Hoc ego commodius quam tu vivo, H.: finge aliquid, consistently.—In a friendly manner, pleasantly, kindly: loqui. T.
    * * *
    commodius, commodissime ADV
    conveniently/neatly/tidily; aptly/well; suitably/properly/fittingly; tastefully; agreeably, helpfully; comfortably/pleasantly; at a good time/right moment

    Latin-English dictionary > commodē

  • 6 uter-que

        uter-que utraque, utrumque    (gen. utrīusque, sometimes utriusque, H., O.; gen plur. utrūmque, C.). pronSing., each, either, each one, one and the other, one as well as the other, both (of two regarded severally): parique fastigio steterit in utrāque fortunā, N.: Docte sermones utriusque linguae, Greek and Latin, H.: sub utroque Phoebo, i. e. the rising and the setting sun, O.: tempus deducendi exercitūs aut utriusque aut certe alterius, L.: sed nterque (sapiens appellatus est) alio quodam modo: uterque cum equitatu veniret, Cs.— In apposition: uterque, mater et pater, domi erant, T.: ego utrumque meum puto esse, et quid sentiam ostendere et quod feceris defendere.—With gen part. (of a pron. or a subst. with a pron demonstr. or relat.; poet. also with a subst. alone): uterque nostrum id sibi suscipiendum putavit: domus utriusque nostrum aedificatur strenue: utriusque harum rerum expers.—Poet.: et haec utinam Viscorum laudet uterque! H.—In the phrase, in utramque partem, in either way, in both directions, on both sides, both ways, for and against: Vemens in utramque partem es nimis, Aut largitate nimiā aut parsimoniā, T.: utramque in partem multa dicuntur, pro and con: suam sententiam in utramque partem esse tutam, on either assumption, Cs.—With plur predic.: uterque eorum ex castris exercitum educunt, Cs.: uterque cum illo gravīs inimicitias exercebant, S.—In reciprocal uses, one... the other, each... the other, either... the other, one another: uterque utrique est cordi, T.: est utraque res sine alterā debilis.—Plur., of two parties or collections, each party, each side, both: quoniam utrique Socratici et Platonici volumus esse: his utrisque (Atrebatis et Viromanduis) persuaserant, Cs.: Aetolorum utraeque manūs Heracleam sese incluserunt, L.: utraque oppida, L.: utraeque nationes Rheno praetexuntur, Ta.— Of two subjects, both together, both at once, both, one as well as the other: binos habebam (scyphos), iubeo promi utrosque: duae fuerunt Ariovisti uxores... utraeque in eā fugā perierunt, Cs.: hi utrique ad urbem imperatores erant (Q. Marcius et Q. Metellus), S.: palmas utrasque tetendit, V.: utrisque consulibus Italia decreta est, L.

    Latin-English dictionary > uter-que

  • 7 versō or vorsō

        versō or vorsō āvī, ātus, āre, freq.    [verto], to turn often, keep turning, handle, whirl about, turn over: Sisyphus versat Saxum, C. poët.: turdos in igni, H.: Ova non acrifavillā, O.: vinclorum volumina, V.: pollice fusum, O.: sortem urnā, shake, H.: ligonibus glaebas, break up, H.: desectum gramen, i. e. make hay, O.: currum in gramine, i. e. wheel about, V.: oves, pasture, V.: exemplaria Graeca, i. e. peruse, H.: versabat se in utramque partem, i. e. kept displaying hesitation: qui (orbes) versantur retro.—Prov.: satis diu iam hoc saxum vorso (alluding to Sisyphus), i. e. I have wasted time enough with this man, T.—In pass, to move about, dwell, live, remain, stay, abide, be: non ad solarium, non in campo versatus est: inter aciem, Cs.: intra vallum, Cs.: apud praefectos regis, N.—Fig., to turn, twist, bend, manage, direct: versare suam naturam et regere ad tempus: multis modis eadem: verba, i. e. to pervert: fors omnia versat, changes, V.: huc et illuc vos: se ad omnīs cogitationes, Cu.—To upturn, discompose, disturb, vex, agitate: haerere homo, versari, to be disturbed: odiis domos, subvert, V.: domum, O.: sic fortuna utrumque versavit, ut, etc., i. e. treated each in turn, Cs.: in omnes partes muliebrem animum, L.—To turn over, think over, reflect upon, revolve, consider, meditate: in animis secum unamquamque rem, L.: nefas in pectore, V.: versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant umeri, H.— Pass, to be, be circumstanced, be situated: nescis, quantis in malis vorser miser, T.: ergo illi nunc in pace versantur: in simili culpā, Cs.: mihi ante oculos dies noctīsque versaris: Mithridaticum bellum, in multā varietate versatum, waged with many vicissitudes: partes, in quibus irae libidinesque versentur.—To occupy oneself, be engaged, be busied, be employed: homo saepe in Caede versatus: qui in re p. versamur: multum in imperiis, N.: is missum ad dilectūs agendos Agricolam integreque ac strenue versatum praeposuit, etc., i. e. having fulfilled his mission honorably, etc., Ta.—To be concerned, belong, depend, turn: haec omnia in eodem quo illa Zenonis errore versantur: dicendi omnis ratio in hominum more et sermone versatur.

    Latin-English dictionary > versō or vorsō

  • 8 Commodus

    1.
    com-mŏdus, a, um, adj., that has a due or proper measure; hence,
    I.
    Object., complete, perfect, of full weight or measure, fit, suitable, due, proper, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose;

    most freq. in Plaut.): statura,

    a tall stature, Plaut. As. 2, 3, 21:

    capillus,

    id. Most. 1, 3, 98:

    viginti argenti minae,

    full twenty, id. As. 3, 3, 134 (cf. id. ib. 3, 3, 144: minae bonae); id. Merc. 2, 3, 101:

    talentum argenti,

    id. Rud. 5, 2, 31; Lucil. ap. Non. p. 266, 27:

    novem cyathis commodis miscentur pocula,

    Hor. C. 3, 19, 12:

    alimenta,

    Dig. 34, 1, 16, § 1:

    capitis valetudo commodior,

    more firm, Cels. 8, 1; Quint. 6, 3, 77;

    and transf. to the person: vivere filium atque etiam commodiorem esse,

    to be better, Plin. Ep. 3, 16, 4.—
    II.
    Subject., suitable, fit, convenient, opportune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in every period and species of composition); constr. with dat. or absol., rarely with ad (v. the foll.).
    A.
    Of things.
    1.
    With dat.
    a.
    Of the purpose or use:

    curationi omnia commodiora,

    Liv. 30, 19, 5:

    nec pecori opportuna seges nec commoda Baccho,

    Verg. G. 4, 129.—
    b.
    Of the person:

    hoc et vobis et meae commodum famae arbitror,

    Ter. Hec. 4, 2, 9:

    quod erit mihi bonum et commodum,

    id. Phorm. 1, 2, 81:

    nulla lex satis commoda omnibus est (corresp. with prodesse),

    Liv. 34, 3, 5:

    primordia eloquentiae mortalibus,

    Tac. Or. 12:

    hanc sibi commodissimam belli rationem judicavit,

    Caes. B. C. 3, 85:

    quae sit stella homini commoda, quaeque mala,

    Prop. 2 (3), 27, 4.—
    2.
    Absol.:

    hiberna,

    Liv. 42, 67, 8:

    longius ceterum commodius iter,

    id. 22, 2, 2; cf.:

    commodissimus in Britanniam transjectus,

    Caes. B. G. 5, 2:

    commodius anni tempus,

    Cic. Att. 9, 3, 1; cf. Ter. And. 5, 2, 3:

    faciliore ac commodiore judicio,

    Cic. Caecin. 3, 8:

    litterae satis commodae de Britannicis rebus,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 25:

    mores,

    id. Lael. 15, 54:

    commodissimum esse statuit, omnes naves subduci, etc.,

    Caes. B. G. 5, 11.—
    3.
    With or without dat. pers. in the phrase commodum est, it pleases, is agreeable, = libet:

    proinde ut commodum est,

    Plaut. Am. 2, 1, 8; 3, 1, 2: dum erit commodum, Ter. Ad. 1, 2, 38:

    si id non commodum est,

    id. Eun. 3, 2, 49; id. Phorm. 5, 8, 37; Cic. Verr. 2, 2, 13, § 33 Ascon.; 2, 2, 16, § 39; 2, 1, 26, § 65; 2, 3, 70, § 165; id. Div. 1, 49, 111; id. de Or. 3, 23, 87; Plin. Pan. 48, 1:

    id si tibi erit commodum, cures velim,

    Cic. Att. 13, 48, 2; Cels. 4, 4; 4, 22.—
    4.
    With ad and acc. of purpose (very rare):

    nec satis ad cursus commoda vestis Erat,

    Ov. F. 2, 288.—
    5.
    With sup. in u (rare):

    hoc exornationis genus... commodum est auditu,

    Auct. Her. 4, 18, 26.—
    B.
    Of persons, serving a neighbor or (more freq.) accommodating one ' s self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc.:

    mihi commodus uni,

    Hor. Ep. 1, 9, 9; cf. id. ib. 2, 1, 227:

    quemquamne existimas Catone commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?

    Cic. Mur. 31, 66:

    commodior mitiorque,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, § 39:

    Apronius, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus,

    id. Verr. 2, 3, 9, § 23:

    convivae,

    Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf.:

    commodus comissator,

    Ter. Ad. 5, 2, 8; and:

    commodus meis sodalibus,

    Hor. C. 4, 8, 1:

    homines,

    Plaut. Ps. 1, 5, 28:

    mulier commoda, Faceta,

    Ter. Heaut. 3, 2, 10; cf. id. And. 5, 2, 3.—In a double sense with I. supra:

    ubi tu commoda's, capillum commodum esse credito,

    Plaut. Most. 1, 3, 98.— Poet., of the measure of iambic verse:

    spondeos in jura paterna recepit Commodus et patiens,

    sharing the paternal rights with them, in a fraternal manner, Hor. A. P. 257.—Hence,
    III.
    Subst.: commŏdum, i, n.
    1.
    A convenient opportunity, favorable condition, convenience (rare, but in good prose):

    nostrum exspectare,

    Cic. Att. 16, 2, 1:

    cum tamdiu sedens meum commodum exspectet,

    id. ib. 14, 2, 3;

    12, 38, 1: velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas,

    when it shall be convenient for you, id. ib. 12, 28, 3.—More freq.,
    b.
    In the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, at, or according to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one ' s leisure:

    etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    according to our convenience, Cic. Verr. 1, 18, 56:

    quod commodo tuo fiat,

    id. Fam. 4, 2, 4; 1, 1, 3; id. Att. 13, 48, 1: suo commodo me convenire, Caes. ap. Cic. ib. 14, 1, 2:

    ubi consul copias per commodum exponere posset,

    Liv. 42, 18, 3:

    tamquam lecturus ex commodo,

    Sen. Ep. 46, 1; Col. 12, 19, 3;

    so opp. festinanter,

    id. 6, 2, 14.—
    2.
    Advantage, profit (very freq. in all periods and species of composition):

    commodum est, quod plus usus habet quam molestiae: bonum sincerum debet esse et ab omni parte innoxium,

    Sen. Ep. 87, 36 sq.:

    ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4:

    ut ex illius commodo meum compararem commodum,

    id. Heaut. 2, 4, 17; cf. id. Hec. 5, 3, 42; Cic. N. D. 1, 9, 23:

    cui tam subito tot congruerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    (honestatem) ipsam suo splendore ad se animos ducere, nullo prorsus commodo extrinsecus posito, Cic. Ac. Fragm. ap. Aug. contr. Ac. 3, 7, 15 (IV. 2, p. 470 Orell.): sequi matris commodum,

    Ter. Hec. 3, 5, 31:

    pacis,

    Cic. de Or. 2, 82, 335:

    contra valetudinis commodum laborare,

    to the injury of health, id. Mur. 23, 47:

    mea,

    Hor. Ep. 1, 14, 37:

    in publica peccem,

    id. ib. 2, 1, 3; cf.:

    populi commoda,

    Nep. Phoc. 4, 1.—
    b.
    Specif., a reward, pay, stipend, salary, wages for public service: veteranorum, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 3:

    omnibus provincialibus ornamentis commodisque depositis,

    emoluments, id. Red. in Sen. 14, 35; Suet. Ner. 32; cf.:

    emeritae militiae,

    id. Calig. 44; id. Aug. 49; cf. also id. Vit. 15; id. Galb. 12:

    militibus commoda dare,

    Ov. A. A. 1, 131 sq.:

    tribunatus,

    Cic. Fam. 7, 8, 1:

    missionum,

    Suet. Aug. 49.—
    c.
    A favor, privilege, immunity, Suet. Aug. 31; id. Claud. 19.—
    d.
    A useful thing, a good:

    commoda vitae,

    Cic. Tusc. 1, 36, 87; Lucr. 3, 2; cf.:

    cetera opinione bona sunt... proprietas in illis boni non est. Itaque commoda vocentur,

    Sen. Ep. 74, 17:

    inter commoda illas (divitias) numeratis: atqui eādem ratione ne commodum quidem erunt,

    id. ib. 87, 29. —
    e.
    Sometimes commodo or per commodum, adverb. antith. to that which is [p. 382] injurious, without injury or detriment:

    ut regem reducas, quod commodo rei publicae facere possis,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    si per commodum reipublicae posset, Romam venisset,

    Liv. 10, 25, 17.—
    3.
    Concr., = commodatum, that which is lent, a loan:

    qui forum et basilicas commodis hospitum, non furtis nocentium ornarent,

    Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16.—
    B.
    Advv.:
    1.
    commŏdum, adv. temp. (only in colloquial lang. and post-class. prose writers).
    a.
    At a fit time, just in time, at the very nick, at the very moment, opportunely, seasonably ( = opportune, eukairôs):

    ecce autem commodum aperitur foris,

    Plaut. Mil. 4, 4, 61:

    commodum adveni domum,

    id. Am. 2, 2, 37:

    orditur loqui,

    id. Trin. 5, 2, 12:

    ipse exit Lesbonicus,

    id. ib. 2, 3, 9: eukairôs ad me venit, cum haberem Dolabellam, Torquatus... commodum egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9, 1; Symm. Ep. 2, 47. —
    b.
    To designate a point of time that corresponds with another, or that just precedes it, just, just then, just now.
    (α).
    Absol.:

    ad te hercle ibam commodum,

    Plaut. Cas. 3, 4, 3; Ter. Phorm. 4, 3, 9:

    Taurus, sectatoribus commodum dimissis, sedebat, etc.,

    Gell. 2, 2, 2:

    si istac ibis, commodum obviam venies patri,

    just meet, Plaut. Merc. 1, 2, 107. —
    (β).
    With postquam or (more freq.) with cum in a parallel clause:

    postquam me misisti ad portum cum luci simul, Commodum radiosus ecce sol superabat ex mari,

    Plaut. Stich. 2, 2, 41:

    quom huc respicio ad virginem, Illa sese interea commodum huc advorterat,

    Ter. Eun. 2, 3, 52:

    commodum discesseras heri, cum Trebatius venit,

    Cic. Att. 13, 9, 1:

    emerseram commodum ex Antiati in Appiam, cum in me incurrit Curio,

    id. ib. 2, 12, 2 B. and K. (al. commode); so with the pluperf. and a foll. cum, id. ib. 13, 19, 1; 13, 30, 2; 10, 16, 1; App. M. 1, p. 107, 15:

    adducitur a Veneriis Lollius commodum cum Apronius e palaestrā redisset,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61 B. and K. (Zumpt, commode):

    cum jam filiae nostrae dies natalis appeteret, commodum aderant, quae muneri miseratis,

    Symm. Ep. 3, 50. —
    2.
    commŏdŏ, adv. temp., = commodum, a., just in time, seasonably, just at this time (ante-class. and very rare): commodo eccum exit, Titin. ap. Charis. p. 177 P. (i. e. in tempore, Charis.): commodo de parte superiore descendebat, Sisenn. ib.: commodo dictitemus, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 174; cf. id. ib. p. 177.—
    3.
    commŏdē, adv.
    a.
    (Acc. to commodus, I.) Duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly, etc. (class.):

    suo quique loco viden' capillus satis compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97: commode amictus non sum, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3:

    saltare, Nep. praef. § 1: legere,

    Plin. Ep. 5, 19, 3; cf. in comp., id. ib. 9, 34, 1:

    multa breviter et commode dicta,

    Cic. Lael. 1, 1; cf. id. de Or. 1, 53, 227; id. Rosc. Am. 4, 9; Ter. Hec. 1, 2, 20; 1, 2, 33 al.:

    cogitare,

    id. Heaut. prol. 14:

    audire,

    Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    valere,

    Plin. Ep. 3, 20, 11:

    feceris commode mihique gratum, si, etc.,

    Cic. Att. 10, 3 fin.:

    commode facere, quod, etc.,

    id. ib. 11, 7, 7; in comp.:

    commodius fecissent tribuni plebis, si, etc.,

    id. Agr. 3, 1, 1.—In medic.:

    commode facere,

    to do well, be beneficial, Cels. 4, 12.—
    b.
    (Acc. to commodus, II.)
    (α).
    Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately:

    magis commode quam strenue navigavi,

    Cic. Att. 16, 6, 1:

    ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    vos istic commodissime sperem esse,

    id. ib. 14, 7, 2:

    explorat, quo commodissime itinere valles transiri possit,

    Caes. B. G. 5, 49 fin.:

    hoc ego commodius quam tu vivo,

    Hor. S. 1, 6, 110; cf.:

    consumere vitiatum commodius quam integrum,

    id. ib. 2, 2, 91; Quint. 6, 3, 54:

    cui commodissime subjungitur,

    id. 9, 3, 82; cf. id. 4, 1, 76.—
    (β).
    In a friendly manner, pleasantly, gently, kindly:

    acceptae bene et commode eximus,

    Plaut. Cas. 5, 1, 1; id. Poen. 1, 2, 190; Ter. Heaut. 3, 2, 48.—
    c.
    (Equiv. to commodum, adv. b.) Just, just at the moment when, etc.; only v.l. in the doubtful passages cited supra, commodum, b. fin.
    2.
    Commŏdus, i, m., a Roman cognomen; so L. Aelius Aurelius Commodus, Roman emperor, Lampr. Commod. 1 sq.; Eutr. 8, 15 al.—Hence,
    1.
    Commŏdĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to Commodus: horti, Lampr. Commod. 8:

    thermae,

    Spart. Nigid. 6 al. —
    2.
    Commŏ-dĭus, a, um, adj., the same:

    Nonae,

    Lampr. Commod. 12; cf. id. ib. 11.—
    3.
    Commŏ-dus, a, um, adj., the same: mensis, i. e. August, which Commodus wished to name after himself, Lampr. Commod. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > Commodus

  • 9 commodus

    1.
    com-mŏdus, a, um, adj., that has a due or proper measure; hence,
    I.
    Object., complete, perfect, of full weight or measure, fit, suitable, due, proper, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose;

    most freq. in Plaut.): statura,

    a tall stature, Plaut. As. 2, 3, 21:

    capillus,

    id. Most. 1, 3, 98:

    viginti argenti minae,

    full twenty, id. As. 3, 3, 134 (cf. id. ib. 3, 3, 144: minae bonae); id. Merc. 2, 3, 101:

    talentum argenti,

    id. Rud. 5, 2, 31; Lucil. ap. Non. p. 266, 27:

    novem cyathis commodis miscentur pocula,

    Hor. C. 3, 19, 12:

    alimenta,

    Dig. 34, 1, 16, § 1:

    capitis valetudo commodior,

    more firm, Cels. 8, 1; Quint. 6, 3, 77;

    and transf. to the person: vivere filium atque etiam commodiorem esse,

    to be better, Plin. Ep. 3, 16, 4.—
    II.
    Subject., suitable, fit, convenient, opportune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in every period and species of composition); constr. with dat. or absol., rarely with ad (v. the foll.).
    A.
    Of things.
    1.
    With dat.
    a.
    Of the purpose or use:

    curationi omnia commodiora,

    Liv. 30, 19, 5:

    nec pecori opportuna seges nec commoda Baccho,

    Verg. G. 4, 129.—
    b.
    Of the person:

    hoc et vobis et meae commodum famae arbitror,

    Ter. Hec. 4, 2, 9:

    quod erit mihi bonum et commodum,

    id. Phorm. 1, 2, 81:

    nulla lex satis commoda omnibus est (corresp. with prodesse),

    Liv. 34, 3, 5:

    primordia eloquentiae mortalibus,

    Tac. Or. 12:

    hanc sibi commodissimam belli rationem judicavit,

    Caes. B. C. 3, 85:

    quae sit stella homini commoda, quaeque mala,

    Prop. 2 (3), 27, 4.—
    2.
    Absol.:

    hiberna,

    Liv. 42, 67, 8:

    longius ceterum commodius iter,

    id. 22, 2, 2; cf.:

    commodissimus in Britanniam transjectus,

    Caes. B. G. 5, 2:

    commodius anni tempus,

    Cic. Att. 9, 3, 1; cf. Ter. And. 5, 2, 3:

    faciliore ac commodiore judicio,

    Cic. Caecin. 3, 8:

    litterae satis commodae de Britannicis rebus,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 25:

    mores,

    id. Lael. 15, 54:

    commodissimum esse statuit, omnes naves subduci, etc.,

    Caes. B. G. 5, 11.—
    3.
    With or without dat. pers. in the phrase commodum est, it pleases, is agreeable, = libet:

    proinde ut commodum est,

    Plaut. Am. 2, 1, 8; 3, 1, 2: dum erit commodum, Ter. Ad. 1, 2, 38:

    si id non commodum est,

    id. Eun. 3, 2, 49; id. Phorm. 5, 8, 37; Cic. Verr. 2, 2, 13, § 33 Ascon.; 2, 2, 16, § 39; 2, 1, 26, § 65; 2, 3, 70, § 165; id. Div. 1, 49, 111; id. de Or. 3, 23, 87; Plin. Pan. 48, 1:

    id si tibi erit commodum, cures velim,

    Cic. Att. 13, 48, 2; Cels. 4, 4; 4, 22.—
    4.
    With ad and acc. of purpose (very rare):

    nec satis ad cursus commoda vestis Erat,

    Ov. F. 2, 288.—
    5.
    With sup. in u (rare):

    hoc exornationis genus... commodum est auditu,

    Auct. Her. 4, 18, 26.—
    B.
    Of persons, serving a neighbor or (more freq.) accommodating one ' s self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc.:

    mihi commodus uni,

    Hor. Ep. 1, 9, 9; cf. id. ib. 2, 1, 227:

    quemquamne existimas Catone commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?

    Cic. Mur. 31, 66:

    commodior mitiorque,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, § 39:

    Apronius, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus,

    id. Verr. 2, 3, 9, § 23:

    convivae,

    Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf.:

    commodus comissator,

    Ter. Ad. 5, 2, 8; and:

    commodus meis sodalibus,

    Hor. C. 4, 8, 1:

    homines,

    Plaut. Ps. 1, 5, 28:

    mulier commoda, Faceta,

    Ter. Heaut. 3, 2, 10; cf. id. And. 5, 2, 3.—In a double sense with I. supra:

    ubi tu commoda's, capillum commodum esse credito,

    Plaut. Most. 1, 3, 98.— Poet., of the measure of iambic verse:

    spondeos in jura paterna recepit Commodus et patiens,

    sharing the paternal rights with them, in a fraternal manner, Hor. A. P. 257.—Hence,
    III.
    Subst.: commŏdum, i, n.
    1.
    A convenient opportunity, favorable condition, convenience (rare, but in good prose):

    nostrum exspectare,

    Cic. Att. 16, 2, 1:

    cum tamdiu sedens meum commodum exspectet,

    id. ib. 14, 2, 3;

    12, 38, 1: velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas,

    when it shall be convenient for you, id. ib. 12, 28, 3.—More freq.,
    b.
    In the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, at, or according to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one ' s leisure:

    etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    according to our convenience, Cic. Verr. 1, 18, 56:

    quod commodo tuo fiat,

    id. Fam. 4, 2, 4; 1, 1, 3; id. Att. 13, 48, 1: suo commodo me convenire, Caes. ap. Cic. ib. 14, 1, 2:

    ubi consul copias per commodum exponere posset,

    Liv. 42, 18, 3:

    tamquam lecturus ex commodo,

    Sen. Ep. 46, 1; Col. 12, 19, 3;

    so opp. festinanter,

    id. 6, 2, 14.—
    2.
    Advantage, profit (very freq. in all periods and species of composition):

    commodum est, quod plus usus habet quam molestiae: bonum sincerum debet esse et ab omni parte innoxium,

    Sen. Ep. 87, 36 sq.:

    ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4:

    ut ex illius commodo meum compararem commodum,

    id. Heaut. 2, 4, 17; cf. id. Hec. 5, 3, 42; Cic. N. D. 1, 9, 23:

    cui tam subito tot congruerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    (honestatem) ipsam suo splendore ad se animos ducere, nullo prorsus commodo extrinsecus posito, Cic. Ac. Fragm. ap. Aug. contr. Ac. 3, 7, 15 (IV. 2, p. 470 Orell.): sequi matris commodum,

    Ter. Hec. 3, 5, 31:

    pacis,

    Cic. de Or. 2, 82, 335:

    contra valetudinis commodum laborare,

    to the injury of health, id. Mur. 23, 47:

    mea,

    Hor. Ep. 1, 14, 37:

    in publica peccem,

    id. ib. 2, 1, 3; cf.:

    populi commoda,

    Nep. Phoc. 4, 1.—
    b.
    Specif., a reward, pay, stipend, salary, wages for public service: veteranorum, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 3:

    omnibus provincialibus ornamentis commodisque depositis,

    emoluments, id. Red. in Sen. 14, 35; Suet. Ner. 32; cf.:

    emeritae militiae,

    id. Calig. 44; id. Aug. 49; cf. also id. Vit. 15; id. Galb. 12:

    militibus commoda dare,

    Ov. A. A. 1, 131 sq.:

    tribunatus,

    Cic. Fam. 7, 8, 1:

    missionum,

    Suet. Aug. 49.—
    c.
    A favor, privilege, immunity, Suet. Aug. 31; id. Claud. 19.—
    d.
    A useful thing, a good:

    commoda vitae,

    Cic. Tusc. 1, 36, 87; Lucr. 3, 2; cf.:

    cetera opinione bona sunt... proprietas in illis boni non est. Itaque commoda vocentur,

    Sen. Ep. 74, 17:

    inter commoda illas (divitias) numeratis: atqui eādem ratione ne commodum quidem erunt,

    id. ib. 87, 29. —
    e.
    Sometimes commodo or per commodum, adverb. antith. to that which is [p. 382] injurious, without injury or detriment:

    ut regem reducas, quod commodo rei publicae facere possis,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    si per commodum reipublicae posset, Romam venisset,

    Liv. 10, 25, 17.—
    3.
    Concr., = commodatum, that which is lent, a loan:

    qui forum et basilicas commodis hospitum, non furtis nocentium ornarent,

    Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16.—
    B.
    Advv.:
    1.
    commŏdum, adv. temp. (only in colloquial lang. and post-class. prose writers).
    a.
    At a fit time, just in time, at the very nick, at the very moment, opportunely, seasonably ( = opportune, eukairôs):

    ecce autem commodum aperitur foris,

    Plaut. Mil. 4, 4, 61:

    commodum adveni domum,

    id. Am. 2, 2, 37:

    orditur loqui,

    id. Trin. 5, 2, 12:

    ipse exit Lesbonicus,

    id. ib. 2, 3, 9: eukairôs ad me venit, cum haberem Dolabellam, Torquatus... commodum egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9, 1; Symm. Ep. 2, 47. —
    b.
    To designate a point of time that corresponds with another, or that just precedes it, just, just then, just now.
    (α).
    Absol.:

    ad te hercle ibam commodum,

    Plaut. Cas. 3, 4, 3; Ter. Phorm. 4, 3, 9:

    Taurus, sectatoribus commodum dimissis, sedebat, etc.,

    Gell. 2, 2, 2:

    si istac ibis, commodum obviam venies patri,

    just meet, Plaut. Merc. 1, 2, 107. —
    (β).
    With postquam or (more freq.) with cum in a parallel clause:

    postquam me misisti ad portum cum luci simul, Commodum radiosus ecce sol superabat ex mari,

    Plaut. Stich. 2, 2, 41:

    quom huc respicio ad virginem, Illa sese interea commodum huc advorterat,

    Ter. Eun. 2, 3, 52:

    commodum discesseras heri, cum Trebatius venit,

    Cic. Att. 13, 9, 1:

    emerseram commodum ex Antiati in Appiam, cum in me incurrit Curio,

    id. ib. 2, 12, 2 B. and K. (al. commode); so with the pluperf. and a foll. cum, id. ib. 13, 19, 1; 13, 30, 2; 10, 16, 1; App. M. 1, p. 107, 15:

    adducitur a Veneriis Lollius commodum cum Apronius e palaestrā redisset,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61 B. and K. (Zumpt, commode):

    cum jam filiae nostrae dies natalis appeteret, commodum aderant, quae muneri miseratis,

    Symm. Ep. 3, 50. —
    2.
    commŏdŏ, adv. temp., = commodum, a., just in time, seasonably, just at this time (ante-class. and very rare): commodo eccum exit, Titin. ap. Charis. p. 177 P. (i. e. in tempore, Charis.): commodo de parte superiore descendebat, Sisenn. ib.: commodo dictitemus, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 174; cf. id. ib. p. 177.—
    3.
    commŏdē, adv.
    a.
    (Acc. to commodus, I.) Duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly, etc. (class.):

    suo quique loco viden' capillus satis compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97: commode amictus non sum, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3:

    saltare, Nep. praef. § 1: legere,

    Plin. Ep. 5, 19, 3; cf. in comp., id. ib. 9, 34, 1:

    multa breviter et commode dicta,

    Cic. Lael. 1, 1; cf. id. de Or. 1, 53, 227; id. Rosc. Am. 4, 9; Ter. Hec. 1, 2, 20; 1, 2, 33 al.:

    cogitare,

    id. Heaut. prol. 14:

    audire,

    Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    valere,

    Plin. Ep. 3, 20, 11:

    feceris commode mihique gratum, si, etc.,

    Cic. Att. 10, 3 fin.:

    commode facere, quod, etc.,

    id. ib. 11, 7, 7; in comp.:

    commodius fecissent tribuni plebis, si, etc.,

    id. Agr. 3, 1, 1.—In medic.:

    commode facere,

    to do well, be beneficial, Cels. 4, 12.—
    b.
    (Acc. to commodus, II.)
    (α).
    Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately:

    magis commode quam strenue navigavi,

    Cic. Att. 16, 6, 1:

    ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    vos istic commodissime sperem esse,

    id. ib. 14, 7, 2:

    explorat, quo commodissime itinere valles transiri possit,

    Caes. B. G. 5, 49 fin.:

    hoc ego commodius quam tu vivo,

    Hor. S. 1, 6, 110; cf.:

    consumere vitiatum commodius quam integrum,

    id. ib. 2, 2, 91; Quint. 6, 3, 54:

    cui commodissime subjungitur,

    id. 9, 3, 82; cf. id. 4, 1, 76.—
    (β).
    In a friendly manner, pleasantly, gently, kindly:

    acceptae bene et commode eximus,

    Plaut. Cas. 5, 1, 1; id. Poen. 1, 2, 190; Ter. Heaut. 3, 2, 48.—
    c.
    (Equiv. to commodum, adv. b.) Just, just at the moment when, etc.; only v.l. in the doubtful passages cited supra, commodum, b. fin.
    2.
    Commŏdus, i, m., a Roman cognomen; so L. Aelius Aurelius Commodus, Roman emperor, Lampr. Commod. 1 sq.; Eutr. 8, 15 al.—Hence,
    1.
    Commŏdĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to Commodus: horti, Lampr. Commod. 8:

    thermae,

    Spart. Nigid. 6 al. —
    2.
    Commŏ-dĭus, a, um, adj., the same:

    Nonae,

    Lampr. Commod. 12; cf. id. ib. 11.—
    3.
    Commŏ-dus, a, um, adj., the same: mensis, i. e. August, which Commodus wished to name after himself, Lampr. Commod. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > commodus

  • 10 devoveo

    dē-vŏvĕo, vōvi, vōtum, 2, v. a.
    I.
    To vow, devote (usually to a deity).
    A.
    Prop. (class.):

    Marti ea, quae bello ceperint,

    Caes. B. G. 6, 17, 3; so,

    Dianae pulcherrimum,

    Cic. Off. 3, 25, 95:

    gnatam pro muta agna,

    Hor. S. 2, 3, 219 et saep.;

    esp. freq.: se diis, or simply se,

    to devote one's self to death, to sacrifice one's self, Cic. N. D. 2, 3 fin.; id. Fin. 2, 19, 61:

    se pro aere alieno, in jesting allusion to the death of the Decii,

    id. Phil. 11, 6, 13:

    se pro patria Quiritibusque Romanis,

    Liv. 5, 41, 3; id. 8, 9; 9, 4; Verg. A. 12, 234:

    devota vita,

    Cic. Par. 1, 2, 12; cf.:

    devotis corporibus in hostem ruentes,

    Liv. 9, 17:

    ancipiti deum irae devotus,

    id. 10, 39: hinc Remus auspicio se devovet, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107:

    devota morti pectora,

    Hor. Od. 4, 14, 18; cf.

    without morti: stabat devota juventus,

    Luc. 4, 533:

    caput pro salute alicujus,

    Val. Max. 6, 2, extr. 2 et saep.—
    B.
    Transf., to devote, give up, attach (rarely):

    vobis animam hanc devovi,

    Verg. A. 11, 442; cf.:

    suos annos soli tibi,

    Ov. M. 14, 683; esp.: se, to give one's self up to, devote one's self to:

    se amicitiae alicujus,

    Caes. B. G. 3, 22, 2; cf.:

    se gloriae,

    Curt. 9, 6 fin.:

    se regibus,

    Sall. Hist. Fragm. 1, 73.—
    C.
    To promise solemnly, vow; with inf. or obj. clause (late Lat.):

    qui se devoverunt, nec manducare nec bibere,

    Vulg. Act. 23, 21:

    totam vitam suam serviturum se esse devovit,

    August. Serm. 286, 4; Gregor. M. Homil. 1, 19, 7.—
    D.
    To mark out, destine, appoint:

    exspectatione omnium T. Annio devota et constituta ista hostia esse videtur,

    Cic. Harusp. Resp. 3, 6.—
    II.
    Qs. to devote to the infernal gods, i. e. to curse, to execrate (mostly poet. and in post-Aug. prose—for syn. cf. detestor):

    aliquem,

    Nep. Alcib. 4, 5:

    natum suum (Theseus),

    Ov. F. 6, 738:

    se ipse,

    Quint. 5, 6, 2:

    scelerata arma,

    Ov. M. 5, 102:

    suas artes,

    id. ib. 8, 234:

    devota arbos,

    Hor. Od. 3, 4, 27:

    devoti sanguinis aetas,

    id. Epod. 16, 9 et saep.; v. such a form of imprecation in Macr. S. 3, 9.—
    III.
    To bewitch by conjurations ( poet.):

    aliquem carminibus, pollentibus herbis,

    Tib. 1, 8, 18:

    aliquem trajectis lanis,

    Ov. Am. 3, 7, 80; cf.:

    devota veneno corpora,

    id. ib. 3, 7, 27. —Hence, dēvōtus, a, um, P. a. (acc. to no. I. B.).
    A.
    Devoted to any one, i. e. attached, faithful (post-Aug.):

    ni tibi deditus essem Devotusque cliens,

    Juv. 9, 72;

    so with deditus,

    Sen. Ben. 3, 5:

    devotissimus alicui,

    Suet. Caes. 67 fin.; cf. Sen. Ben. 5, 17; and:

    DEVOTISSIMVS NVMINI MAIESTATIQVE EIVS,

    Inscr. Orell. 859; and so in comp., Claud. B. Gild. 289: animus alicui devotus, Tiber. ap. Suet. Tib. 67:

    equester ordo scenae harenaeque devotus,

    id. Calig. 30.— Poet.:

    devotae in externa proelia dextrae,

    ready for, Luc. 3, 311.— Subst.:

    cum DC devotis, quos illi Soldurios appellant,

    with six hundred faithful followers, Caes. B. G. 3, 22, 1. —
    B.
    In Christian authors, pious, devout:

    Roma Deo,

    Prud. adv. Symm. 2 fin.:

    filia Christo,

    Hier. Ep. 108, 2:

    jejunia,

    Aus. Idyll. 1, 2; so, obedient to authority, Cassiod. Varr. 2, 16.—
    C.
    Like deditus, given to, abandoned to a habit or thing (rare):

    vino,

    Phaedr. 4, 5, 6.— Adv.: dēvōtē, devotedly, faithfully: devote ac strenue, Cod. Th. 6, 24, 10.— Sup.:

    Deo devotissime serviamus,

    Lact. 6, 9 fin.; Aug. Ep. 86 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > devoveo

  • 11 ferox

    fĕrox, ōcis ( gen. plur. ferocum, Albin. 1, 275; abl. sing. feroci, Neue, Formenl. 2, 67 sq.), adj. [root in Gr. thêr, Aeol. phêr, thêrion; cf.: ferus, fera; cf. also Zend. dvar, to run, Gr. thrôskô, thorein, Lat. furere], wild, bold, courageous, warlike, spirited, brave, gallant, savage, headstrong, untamable, fierce, insolent (class.; syn.: dirus, ferus, durus, saevus, crudelis; immanis, immitis, barbarus, etc.).
    I.
    In a good sense:

    moechus qui formest ferox,

    Plaut. Mil. 4, 9, 13:

    naturā ferox, vehemens, manu promptus erat,

    Sall. C. 43 fin.; cf.:

    nimium es vehemens feroxque naturā,

    Cic. Vat. 2, 4:

    ferox naturā,

    Sall. J. 11, 3:

    vicimus vi feroces,

    Plaut. Am. 1, 1, 82: Aequorum magna gens et ferox, warlike, Cic. Rep. 2, 20:

    Latium,

    Hor. C. 1, 35, 10:

    Roma,

    id. ib. 3, 3, 44:

    Parthi,

    id. ib. 3, 2, 3:

    Sygambri,

    id. ib. 4, 2, 34:

    miles,

    id. ib. 1, 6, 3:

    Hector,

    id. ib. 4, 9, 21: virgo (i. e. Minerva), Mart. 14, 179; cf. Sil. 9, 457:

    loca amoena, voluptaria facile in otio feroces militum animos molliverat,

    Sall. C. 11, 5; cf. id. J. 106, 3:

    ferox bello,

    Hor. C. 1, 32, 6; cf.:

    feroces ad bellandum,

    Liv. 38, 13, 11:

    adversus pericula ferox,

    Tac. H. 3, 69 fin.:

    Triaria ultra feminam ferox,

    id. ib. 2, 63:

    vir nobilis ac ferox,

    id. A. 4, 21.—With gen.:

    animi,

    Tac. A. 1, 32. — Sup.:

    globus ferocissimorum juvenum,

    Liv. 1, 12, 9:

    auxiliarii,

    Tac. H. 2, 24:

    nullo adversante, cum ferocissimi cecidissent,

    id. A. 1, 2.
    II.
    In a bad sense:

    equi indomiti, feroces,

    Plaut. Men. 5, 2, 110:

    leones,

    Lucr. 4, 717:

    aper,

    Verg. A. 10, 711:

    indulgentia ferocem fortasse atque arrogantem et infestum facit,

    Cic. Att. 10, 11, 3:

    dote fretae, feroces,

    i. e. arrogant, Plaut. Men. 5, 2, 17; cf.:

    ferox formā,

    id. Mil. 4, 9, 13; Titin. ap. Non. 305, 6:

    Numidae secundis rebus feroces,

    Sall. J. 94, 4; cf.:

    ferox viribus,

    Liv. 1, 7, 5; 7, 5, 6:

    robore corporis stolide ferox,

    Tac. A. 1, 3:

    nequicquam Veneris praesidio ferox,

    Hor. C. 1, 15, 13:

    sit Medea ferox invictaque,

    id. A. P. 123:

    animus ferox inopiā rei familiaris,

    Sall. C. 5, 7; cf.:

    quibus aetas animusque ferox erat,

    id. ib. 38, 1:

    oculi,

    Luc. 5, 211:

    patribus ferox,

    haughty toward the senators, Liv. 7, 40, 8.— Comp.:

    in bellis civilibus, victoria, etiamsi ad meliores venit, tamen eos ipsos ferociores impotentioresque reddit,

    Cic. Fam. 4, 9, 3; id. Fragm. ap. Non. 305, 10:

    et quia tecum eram, propterea animo eram ferocior,

    Plaut. Mil. 4, 8, 13; id. Rud. 3, 1, 14; Quint. 2, 2, 3. — Sup.:

    duas ferocissimas affectiones amoris atque odii coërcere,

    Gell. 1, 3 fin.:

    bestiae,

    Vulg. 2 Macc. 11, 9.—
    (β).
    With gen.:

    linguae feroces,

    Tac. H. 1, 35:

    ferox scelerum,

    eager for, prone to crimes, id. A. 4, 12:

    deorum Spretor erat mentisque ferox Ixione natus,

    Ov. M. 8, 614:

    scelerum,

    Tac. A. 4, 12.—
    (γ).
    With in and acc.:

    ferox in suos erat miles, ignavus in hostes,

    Amm. 22, 4, 7.—
    (δ).
    With inf.:

    ferox est, viginti minas meas tractare sese,

    Plaut. As. 2, 4, 62:

    odium renovare ferox,

    Sil. 11, 8.—Hence, adv.: fĕrōcĭter.
    1.
    (Acc. to I.) Courageously, valorously, bravely:

    strenue et ferociter facta in bello plura memorari possunt,

    Liv. 3, 47, 2:

    adequitare,

    id. 9, 22, 4:

    mandata edere,

    Tac. A. 15, 5.— Comp.:

    pauci ferocius decernunt,

    Sall. J. 104, 2.— Sup.:

    cum quo ferocissime pro Romana societate adversus Punicum foedus steterat,

    Liv. 23, 8, 3.—
    2.
    (Acc. to II.) Fiercely, savagely, insolently:

    aspere et ferociter et libere dicta,

    Cic. Planc. 13, 33:

    increpare,

    Plaut. Am. 1, 1, 58:

    dictae sententiae,

    Liv. 2, 55, 11.— Comp.:

    paulo ferocius (exagitatus),

    Cic. Q. Fr. 2, 13, 2.— Sup.:

    obloqui,

    Curt. 10, 2 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > ferox

  • 12 obtrudo

    ob-trūdo (collat. from obstrūdo), si, sum, 3, v. a., to thrust into or against (ante- and post-class.).
    A.
    In gen.:

    titionem inguinibus,

    App. M. 7, p. 200 fin.
    B.
    In partic.
    1.
    To gulp down, to swallow hastily:

    obtrudamus pernam, sumen, glandium,

    Plaut. Curc. 2, 3, 87.—In the form obstrudo:

    stans obstrusero aliquid strenue,

    id. Stich. 4, 2, 12; cf.: obstrudant obsatullent, ab avide trudendo ingulam, non sumendo cibum. Unde et obstrudulentum... dixit Titinius: obstrudulenti aliquid, quod pectam sedens, etc., Paul. ex Fest. p. 193 Müll.—
    2.
    Transf., to thrust, press, force, or obtrude upon one:

    virginem alicui,

    Ter. And. 1, 5, 15:

    palpum alicui,

    to wheedle, cajole one, Plaut. Ps. 4, 1, 35:

    arma armis, corpora corporibus,

    to dash, force against, Amm. 16, 12:

    tactu obtrudentia,

    Cael. Aur. Acut. 2, 37, 197 (but obstrusa, Sen. Ep. 68, 4, is a false reading for abstrusa).

    Lewis & Short latin dictionary > obtrudo

  • 13 uterque

    ŭter-que, utrăque, utrumque ( gen. sing. utriusque, always with ĭ, Plaut. Truc [p. 1945] 4, 3, 20; Lucr. 4, 503; Cat. 68, 39; Hor. C. 3, 8, 5; Ov. M. 6, 506; old gen. and dat. sing. fem. utraeque, acc. to Charis. 2, 3, p. 132; gen. plur. utrumque, Cic. Verr. 2, 5, 49, § 129 B. and K.), pron., each (of two), either, each one, one and the other, one as well as the other, both (applied to two subjects regarded severally, while ambo regards the two as a pair; cf. Zumpt, Gr. § 141, Anm. 2).
    I.
    Sing.
    A.
    In gen.
    1.
    With substt.
    (α).
    In gen.:

    imperator uterque hinc et illinc Jovi Vota suscipere,

    Plaut. Am. 1, 1, 74: tibi in utrāque parte pollet et pariter potest, Afran. ap. Non. p. 375, 5 (Com. Rel. v. 226 Rib.):

    causae utriusque figurae,

    Lucr. 4, 503; 4, 1212:

    quascumque (insulas) in liquentibus stagnis Marique vasto fert uterque Neptunus,

    Cat. 31, 3:

    parique fastigio steterit in utrāque fortunā,

    Nep. Att. 14, 2:

    docte sermones utriusque linguae,

    Greek and Latin, Hor. C. 3, 8, 5; cf.:

    insignis utriusque linguae monimentis,

    Plin. 12, 1, 5, § 9:

    Quid... gentes ab utroque jacentes Oceano numerem?

    Ov. M. 15, 829:

    litora sub utroque jacentia Phoebo,

    i. e. the rising and the setting sun, id. ib. 1, 338:

    nutu (Jovis) tremefactus uterque Est polus,

    id. F. 2, 489:

    limes uterque poli,

    Stat. Th. 1, 157:

    deus est in utroque parente,

    father and mother, Ov. M. 13, 147:

    cum jam tempus esset deducendi ab Samnio exercitus aut utriusque aut certe alterius,

    Liv. 10, 44, 6:

    densis ictibus heros Creber utrāque manu pulsat versatque Dareta,

    Verg. A. 5, 460:

    numen utriusque Dianae,

    Mart. Spect. 13, 5.—
    (β).
    Esp. in the phrase in utramque partem, in either way or direction, on both sides, for and against, etc.:

    vemens in utramque partem es nimis, Aut largitate nimiā aut parsimoniā,

    Ter. Heaut. 3, 1, 31:

    magnam vim esse in fortunā in utramque partem, vel ad secundas res, vel ad adversas, quis ignorat,

    Cic. Off. 2, 6, 19; 2, 10, 37:

    in utramque partem disserere = pro et contra,

    id. Rep. 3, 6, 4; id. de Or. 3, 27, 107:

    utramque in partem multa dicuntur,

    id. Ac. 2, 39, 124:

    magna est vis conscientiae, et magna in utramque partem, ut neque timeant... et putent, etc.,

    id. Mil. 23, 61:

    suam sententiam in utramque partem esse tutam,

    on either assumption, Caes. B. G. 5, 29.—
    2.
    Absol.
    (α).
    In gen.:

    aequom'st, quod in rem esse utrique arbitremur, Et mihi te et tibi me consulere,

    Plaut. Aul. 2, 1, 10:

    conveniunt adhuc utriusque verba,

    id. Truc. 4, 3, 20:

    verum utrique mos geratur amborum ex sententiā,

    id. ib. 5, 69:

    sed uterque (sapiens appellatus est) alio quodam modo,

    Cic. Lael. 2, 6:

    ut aut uterque inter se aut neuter satis duret,

    id. Quint. 8, 30:

    tu mihi videris utrumque facturus,

    id. Rep. 2, 11, 22:

    quare qui utrumque voluit et potuit,

    id. ib. 3, 3, 6:

    uterque cum equitatu veniret,

    Caes. B. G. 1, 42:

    hic, qui utrumque probat, ambobus debuit uti,

    Cic. Fin. 2, 7, 20: cum utrique sis maxime necessarius, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A, 2;

    opp. unus,

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 140:

    quod tibi non utriusque petenti copia facta'st,

    Cat. 68, 39:

    utque fide pignus dextras utriusque poposcit,

    Ov. M. 6, 506:

    vitium est utriusque,

    Mart. 3, 27, 3:

    cum esset et aequalis Mars utriusque,

    id. Spect. 29, 2.—
    (β).
    Esp., in apposit. with nouns or clauses:

    apud Antiphonem uterque, mater et pater, Quasi deditā operā domi erant,

    Ter. Eun. 5, 2, 1:

    Maecenas atque Coccejus, missi magnis de rebus uterque Legati,

    Hor. S 1, 5, 28:

    ego utrumque meum puto esse, et quid sentiam ostendere et quod feceris defendere,

    Cic. Fam. 1, 9, 25.—With pron. understood:

    verum, Demea, Curemus aequam uterque partem,

    Ter. Ad. 1, 2, 50; so freq. with neutr. pron. where the gen. would be ambiguous (cf. 3. infra):

    id utrumque tardum fructum reddit,

    Plin. 17, 22, 35, § 176: quod (aquam et pabulum) utrumque large palus praebere poterat, Auct. B. Alex. 1 fin. —Once with nom. masc.: nam qui instat alicui... aut contra de alicujus periculo festinatur, is uterque infestus dicitur, Nigid. ap. Gell 9, 12, 6.—
    3.
    With gen. part. (class. with pers. pronn., etc.; cf.

    Zumpt, Gr. § 429): utrique nostrum gratum admodum feceris,

    Cic. Lael. 4, 16:

    uterque nostrum id sibi suscipiendum putavit,

    id. Sull. 4, 13:

    horum uterque ita cecidit victus ut victor idem regnaverit... utrique horum secunda fortuna regnum est largita,

    id. Har. Resp. 25, 54:

    domus utriusque nostrum aedificatur strenue,

    id. Q. Fr. 2, 4, 2: cum eorum, de quibus dicimus, aut utrumque, aut unum quodque certe concluditur verbo, etc., Auct. Her. 4, 27, 37:

    ante utriusque horum obitum,

    Vell. 2, 103, 1; v. also I. B. 1. and 3. infra.—Also with substt., accompanied by adj. pron.:

    earum enim rerum utramque a corde proficisci,

    Cic. Div. 1, 52, 119:

    quarum civitatum utraque foederata est,

    id. Verr. 2, 5, 22, § 56:

    quorum generum in utroque magnus noster Cato est,

    id. Leg. 3, 18, 40:

    utriusque harum rerum expers,

    id. Tusc. 1, 26, 65.—Rarely with substt. alone ( poet. and post-Aug.):

    et haec utinam Viscorum laudet uterque!

    Hor. S. 1, 10, 83:

    uterque legatorum et quisquis... remissi,

    Vell. 2, 50, 3:

    post utriusque adulescentium obitum,

    id. 2, 103, 2:

    obiit, utroque liberorum superstite, Tiberio Drusoque Neronibus,

    Suet. Tib. 4 fin.
    B.
    In partic.
    1.
    With plur. predic. (rare in the best prose; not in Cic.; cf.

    infra): uterque insaniunt,

    Plaut. Curc. 1, 3, 31:

    deinde uterque imperator in medium exeunt,

    id. Am. 1, 1, 68; cf. Ter. Eun. 5, 2, 1, A, 2, b, supra:

    facite ut uterque sublimiter stent,

    Cato, R. R. 70, 2:

    uterque eorum ex castris exercitum ducunt,

    Caes. B. C. 3, 30:

    illae (naves) conflixerunt, ut utraque ex concursu laborarent,

    id. ib. 2, 6:

    uterque cum illo gravis inimicitias exercebant,

    Sall. C. 49, 2:

    utraque festinant,

    Ov. M. 6, 59:

    uterque ambigui,

    Tac. H. 2, 97:

    uterque opibus perviguere,

    id. A. 4, 34:

    decernitur ut uterque in regnum restituantur,

    Just. 38, 3, 4; Val. Max. 5, 4, 6; Vell. 2, 66, 1; Claud. Rapt. Pros. 2, 20; cf. plur. in consecutive clauses:

    hic cum uterque me intueretur, seseque ad audiendum significarent paratos,

    Cic. Fin. 2, 1, 1 Madvig ad loc.:

    quorum utrumque audivi, cum mihi nihil sane praeter sedulitatem probarent, etc.,

    id. ib. 1, 5, 16.—
    2.
    With predicate in first or second person (mostly post-Aug.):

    sed uterque mensuram implevimus, ego et tu,

    Tac. A. 14, 54 init.:

    quid ergo inter me et te interest, si uterque habere volumus,

    Sen. Vit. Beat. 26, 1:

    uterque magnum beneficium dedistis,

    id. Contr. 4 (8), 24, 4:

    quod uterque cuperemus,

    Front. Ep. ad Am. 1, 5; cf. Ter. Heaut. 2, 4, 14, II. B. infra.—
    3.
    In reciprocal uses, one... the other, each... the other, either... the other, one another, etc.
    (α).
    Uterque repeated in another case (mostly ante-class. and post-Aug.):

    quia uterque utrique est cordi,

    Ter. Phorm. 5, 3, 17:

    cum uterque utrique esset exercitus in conspectu,

    Caes. B. G. 7, 35 (al. uterque utrimque):

    cum uterque utrique insidiaretur, Auct. B. Alex. 4, 1: uterque utrumque vituperato,

    Varr. Fragm. p. 131 Durdr.—
    (β).
    With a case of alter:

    ita est utraque res sine alterā debilis,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13:

    quorum uterque suo studio delectatus contempsit alterum,

    id. Off. 1, 1, 4:

    cum enim uterque alteri obiciat, palam est utrumque fecisse,

    Quint. 11, 3, 168:

    invictum tamen ab altero utrumque servavit,

    Just. 6, 2, 9:

    arceri utrumque genus ab altero narrant,

    Plin. 8, 44, 69, § 171; Cels. 5, 26, 35 fin.; Ascon. ad Cic. Mil. § 30.—
    II.
    Plur.
    A.
    Regularly of two parties, sets, or classes, each including a plurality: Praenestini et Lanuvini hospites: suopte utrosque decuit acceptos cibo, etc., Naev. ap. Macr. S. 3, 18, 6 (Com. Rel. v. 21 Rib.): non cauponantes bellum sed belligerantes, Ferro non auro vitam cernamus utrique, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 202 Vahl.):

    utrosque pergnovi probe,

    Plaut. Truc. 1, 2, 50:

    quoniam utrique Socratici et Platonici volumus esse,

    Cic. Off. 1, 1, 2:

    a quibus utrisque (actoribus et poëtis) summittitur aliquid, etc.,

    id. de Or. 3, 26, 102:

    quos ego utrosque in eodem genere praedatorum direptorumque pono,

    id. Cat. 2, 9, 20:

    his utrisque (Atrebatis et Viromanduis) persuaserant,

    Caes. B. G. 2, 16:

    Aetolorum utraeque manus Heracleam sese incluserunt,

    Liv. 36, 16, 5; Sall. J. 76, 4:

    utrique (plebis fautores et senatus) victoriam crudeliter exercebant,

    id. C. 38, 4; Suet. Claud. 21; cf.: hic igitur Q. Ligarius... nunc a te supplex fratris salutem petit: quam hujus admonitus officio cum utrisque his dederis, tris fratres optimos... rei publicae condonaveris, i. e. two brothers on one side and Ligarius on the other, Cic. Lig. 12, 36:

    Marius impigre suorum et hostium res pariter attendere, cognoscere, quid boni utrisque aut contra esset,

    Sall. J. 88, 2: cujus flamma ut ab oppidanis et oppugnatoribus est visa, utrisque venit in opinionem, etc., Nep. Milt. 7, 3.—So with collective nouns:

    primo impetu simul utraque cornua et Numidae pulsi,

    Liv. 30, 8, 7; cf.:

    utraque oppida,

    id. 42, 54, 8:

    utraeque nationes Rheno praetexuntur,

    Tac. G. 34.—
    B.
    Freq. also of two individual subjects, esp. when regarded as belonging together (cf. Krebs, Antibarb. p. 1175):

    nec clam te est quam illi utraeque nunc inutiles Et ad pudicitiam et ad rem tutandam sient,

    Ter. And. 1, 5, 52:

    hoc beneficio utrique ab utrisque vero devincimini, Ut, etc.,

    id. Heaut. 2, 4, 14:

    utrique imperatores exeunt,

    Plaut. Am. 1, 1, 68 Ussing (Fleck., uterque imperator): sed qui utrosque error vos agitat, Expedibo, Pomp. ap. Non. 505, 7 (Com. Rel. v. 175 Rib.): suis utrisque superstitibus praesentibus istam viam dico, Leg. Form. ap. Cic. Mur. 12, 26:

    binos habebam (scyphos): jnbeo promi utrosque,

    Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:

    duae fuerunt Ariovisti uxores... utraeque in eā fugā perierunt,

    Caes. B. G. 1, 53:

    hi utrique ad urbem imperatores erant (Q. Marcius et Q. Metellus),

    Sall. C. 30, 4:

    animus ferox inopia rei familiaris et conscientia scelerum, quae utraque eis artibus auxerat,

    id. ib. 5, 7:

    illa utrosque (patrem et aviam) intuens,

    Tac. A. 16, 11; id. Or. 2:

    palmas utrasque tetendit,

    Verg. A. 6, 685:

    quod utrorum Dionysiorum opibus Corinthi saepe adjuti fuerant,

    Nep. Timol. 2, 2:

    utrique (Mithridates et Datames) locum qui explorarent mittunt,

    id. Dat. 2, 2:

    laudare senis utraque consilia,

    Liv. 9, 12, 2:

    utrisque consulibus Italia decreta est,

    id. 27, 22, 2:

    in invidiā censores cum essent... Cn. Baebius diem ad populum utrisque dixit,

    id. 29, 37, 17; 32, 17, 15; 34, 25, 5;

    42, 54, 8: Suillium accusandis utrisque immittit,

    Tac. A. 11, 1 init.:

    Natalem multa cum Scaevino collocutum, et esse utrosque C. Pisonis intimos,

    id. ib. 15, 55 fin.:

    pater filiam, avia neptem, illa utrosque intuens,

    id. ib. 16, 11:

    nam Mago Cambyses aures utrasque praeciderat,

    Just. 1, 9, 17; 9, 7, 8:

    crederes imperatum, ut acies utraeque tela cohiberent,

    Curt. 7, 4, 35.—Hence,
    A.
    ŭtrōquĕ, adv.
    1.
    Lit., of place, to both places, parts, or sides, in both directions:

    utroque citius quam vellemus, cursum confecimus,

    Cic. Att. 5, 12, 1:

    exercitus utroque ducti,

    Liv. 8, 29, 7:

    jactantem utroque caput,

    Verg. A. 5, 469:

    nunc huc, nunc illuc et utroque sine ordine curro,

    Ov. H. 10, 19:

    nescit, utro potius ruat, et ruere ardet utroque,

    id. M. 5, 166. —
    2.
    Transf., in both directions, in either point of view, both ways, etc.:

    auctores utroque trahunt,

    Liv. 1, 24, 1:

    medium maxime et moderatum utroque consilium,

    id. 2, 30, 1:

    utroque firmiores qui in callibus versentur,

    Varr. R. R. 2, 10, 1.—
    (β).
    Esp., connected with versum ( vorsum; sometimes written in one word, utroqueversum):

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 8: accidit, ut quaedam vocabula ambigua sint et utroque versum dicantur, i. e. in a twofold sense, denoting augmentation or diminution, Gell. 5, 12, 10.—
    B.
    ŭtrasquĕ, adv. (acc. to the analogy of alias, alteras), both times (ante-class.): in Hispaniā pugnatum bis: utrasque nostri loco moti, Cass. Hem. ap. Non. 183, 24; Caecil. ib. 183, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > uterque

  • 14 verso

    verso ( vorso), āvi, ātum, 1 ( inf. vorsarier, Plaut. Poen. 1, 2, 53), v. freq. a. [verto], to turn, wind, twist, or whirl about often or violently (freq. and class.; syn.: verto, contorqueo).
    I.
    Lit.: qui caelum versat stellis fulgentibus aptum, Enn. ap. Macr. 6, 1 (Ann. v. 30 Vahl.): Sisyphus versat Saxum, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10:

    turbinem puer,

    Tib. 1, 5, 4:

    turdos in igni,

    Hor. S. 1, 5, 72:

    ova non acri favillā,

    Ov. M. 8, 667:

    cum versati appositi essent pisces,

    Quint. 6, 3, 90:

    vinclorum inmensa volumina,

    Verg. A. 5, 408:

    manum,

    Ov. M. 12, 493:

    lumina,

    id. ib. 5, 134; 6, 247;

    7, 579: cardinem,

    id. ib. 4, 93:

    fusum,

    id. ib. 4, 221;

    6, 22: corpus,

    id. Am. 1, 2, 4:

    sortem urnā,

    to shake, Hor. C. 2, 3, 26:

    ligonibus glaebas,

    to turn up, hoe, id. ib. 3, 6, 39; so,

    rura (juvenci),

    Prop. 4 (5), 1, 129:

    terram,

    Ov. R. Am. 173:

    desectum gramen,

    hay, id. M. 14, 646:

    currum in gramine,

    i. e. to wheel about, Verg. A. 12, 664:

    oves,

    to drive about, pasture, id. E. 10, 68:

    pulsat versatque Dareta,

    id. A. 5, 460:

    me versant in litore venti,

    id. ib. 6, 362: vos exemplaria Graeca Nocturnā versate manu, versate diurnā, turn them over, i. e. read, study them, Hor. A. P. 269:

    et nummulario non ex fide versanti pecunias manus amputavit,

    handling, accounting for, Suet. Galb. 9.—With se, or mid., to turn one's self often, to turn, revolve, etc.: versabat se in utramque partem, non solum mente, verum etiam corpore, Cic. Verr. 2, 2, 30, § 74.—Prov.:

    satis diu jam hoc saxum vorso,

    I have wasted time enough with this man, Ter. Eun. 5, 8, 55.—Mid.:

    mundum versari circum axem caeli,

    Cic. N. D. 1, 20, 52:

    qui (orbes) versantur retro,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    pars superior mundi non versatur in turbinem,

    Sen. Ira, 3, 6, 1:

    suāpte naturā et cylindrum volvi et versari turbinem putat,

    Cic. Fat. 18, 42:

    ne versari aves possent,

    Col. 8, 7, 1.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to turn, twist, bend:

    versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere et flectere,

    Cic. Cael. 6, 13:

    ad omnem malitiam et fraudem versare mentem suam coepit,

    id. Clu. 26, 70:

    eadem multis modis,

    id. Or. 40, 137:

    causas,

    i. e. to treat, manage, id. ib. 9, 31; Quint. 10, 5, 9; cf. absol.:

    non mille figuris variet ac verset (orator)?

    id. 5, 14, 32:

    verba,

    to pervert, alter, Cic. Fin. 4, 20, 56:

    fors omnia versat,

    turns, changes, Verg. E. 9, 5;

    so mid.: versatur celeri Fors levis orbe rotae,

    Tib. 1, 5, 70:

    huc et illuc, Torquate, vos versetis licet, etc.,

    Cic. Fin. 2, 31, 99:

    in quo, utrum respondebo, verses te huc atque illuc necesse est,

    id. ib. 5, 28, 86:

    versabat se ad omnis cogitationes,

    Curt. 6, 6, 27.—
    2.
    In partic. (rare in Cic.).
    a.
    Qs. to turn upside down, i. e. to discompose, disturb, vex, agitate:

    versabo ego illum hodie, si vivo, probe,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 6; id. Pers. 5, 2, 17:

    haerere homo, versari, rubere,

    to be disturbed, Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187: si quid te adjuero curamve levasso Quae nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 340 Vahl.):

    miserum toto cubili,

    Prop. 1, 14, 21:

    illum toto versant suspiria lecto,

    id. 2, 22, 47 (3, 16, 5):

    odiis domos,

    to overthrow, ruin, subvert, Verg. A. 7, 336:

    ille placet, versatque domum, neque verbera sentit,

    i. e. disturbs without being punished, Ov. Am. 2, 2, 29:

    sic fortuna in contentione et certamine utrumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutique esset,

    alternated with, treated each in turn, Caes. B. G. 5, 44 fin.:

    pectora,

    id. ib. 2, 45:

    muliebrem animum in omnes partes,

    Liv. 1, 58, 3:

    patrum animos,

    id. 1, 17, 1:

    pectora (nunc indignatio nunc pudor),

    id. 2, 45, 5; cf.:

    spesque timorque animum versat utroque modo,

    Prop. 3, 17 (4, 16), 12.—
    b.
    To turn over a thing in the mind, to think over, meditate, or reflect upon, revolve, consider; to transact, carry on (cf.:

    volvo, agito): multas res simitu in meo corde vorso,

    Plaut. Trin. 2, 1, 1:

    versarent in animis secum unamquamque rem,

    Liv. 3, 34, 4:

    illa dolos dirumque nefas in pectere versat, Certa mori,

    Verg. A. 4, 563; so,

    dolos,

    id. ib. 2, 62:

    versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant umeri,

    Hor. A. P. 39:

    ubi maxima rerum momenta versantur,

    Quint. 8, 3, 13:

    versenturque omni modo numeri,

    examined, considered, id. 10, 3, 5; 10, 5, 9:

    somnia decies,

    to interpret, Prop. 2, 4, 16:

    multum igitur domi ante versandi sunt (testes), variis percontationibus, etc.,

    examined, practised, Quint. 5, 7, 11.—
    II.
    Transf., in the mid. form, versor ( vor-sor), ātus, 1, prop. to move about in a place, i. e. to dwell, live, remain, stay, abide, be in a place or among certain persons; constr. most freq. with in aliquā re; also with inter, intra, apud, and cum.
    A.
    Lit.:

    vorsari crebro hic cum viderent me domi,

    Plaut. Am. prol. 128:

    in medio pariete,

    id. Cas. 1, 52:

    non ad solarium, non in campo, non in conviviis versatus est,

    Cic. Quint. 18, 59:

    in fundo,

    id. Mil. 20, 53:

    in castris,

    Caes. B. G. 2, 24:

    inter aciem,

    id. ib. 1, 52; cf.:

    nec versari inter eos sine dedecore potero,

    Cic. Att. 10, 8, 3:

    intra vallum,

    Caes. B. C. 3, 96:

    alicui inter femina,

    Suet. Tib. 44:

    nobiscum versari jam diutius non potes,

    Cic. Cat. 1, 5, 10;

    apud praefectos regis,

    Nep. Con. 2, 4.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to be; to be circumstanced or situated:

    nescis, quantis in malis vorser miser,

    Ter. And. 4, 1, 25:

    certe ego te in medio versantem turbine leti Eripui,

    Cat. 64, 149:

    ergo illi nunc in pace versantur,

    Cic. Phil. 8, 2, 6:

    in clarissimā luce,

    id. Off. 2, 13, 44:

    Minturnenses aeternā in laude versantur,

    id. Planc. 10, 26:

    in simili culpā,

    Caes. B. C. 3, 110:

    mihi ante oculos dies noctesque versaris,

    Cic. Fam. 14, 2, 3:

    nec versantur omnino scripta eorum inter manus hominum,

    i. e. are read, Dig. 1, 2, 2.—Of abstract subjects: numquam tibi populi Romani dignitas, numquam species ipsa hujusmodi multitudinis in oculis animoque versata est? Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    mors, exsilium mihi ob oculos versabantur,

    id. Sest. 21, 47:

    haec omnia in eodem errore versantur,

    id. N. D. 3, 10, 25; id. Tusc. 1, 44, 107:

    aliquid in dubitatione versatur,

    id. Rep. 2, 15, 29:

    Mithridaticum bellum, in multā varietate versatum,

    waged with many vicissitudes, id. Arch. 9, 21.—
    2.
    In partic., to occupy or busy one's self with any action, to be engaged in any thing.
    a.
    Of persons.
    (α).
    With in and abl. (class.):

    opifices omnes in sordidā arte versantur,

    Cic. Off. 1, 42, 150:

    in omnibus ingenuis artibus,

    id. Fam. 4, 3, 4:

    versabor in re difficili,

    id. Leg. 3, 15, 33:

    in re publicā atque in his vitae periculis laboribusque,

    id. Arch. 12, 30;

    ullā in cogitatione acrius ac diligentius versari,

    id. Rep. 1, 22, 35:

    si diutius in hoc genere verser,

    id. ib. 1, 46, 70:

    multum in imperiis,

    Nep. Milt. 8, 2.—
    (β).
    With circa and acc. (post-Aug.):

    circa mensuras ac numeros non versabitur (orator)?

    Quint. 2, 21, 19.—
    (γ).
    With inter:

    inter arma ac studia versatus,

    Vell. 1, 13, 3.—
    b.
    Of abstract subjects.
    (α).
    With in and abl. (class.):

    haec omnia in eodem quo illa Zenonis errore versantur,

    depend on, Cic. N. D. 3, 10, 25:

    dicendi omnis ratio in hominum more et sermone versatur,

    is occupied with, concerns, Cic. de Or. 1, 3, 12:

    ejus omnis oratio versata est in eo, ut, etc.,

    id. ib. 1, 57, 244; cf.:

    imitatio est posita fere in eludendo, sed versatur etiam in factis,

    Quint. 9, 2, 58: ipsae res in perfacili cognitione versantur Cic. Or. 35, 122;

    quae omnes artes in veri investigatione versantur,

    id. Off. 1, 6, 19:

    omnia quae in causā versarentur,

    Quint. 7, 1, 4:

    epilogi omnes in eādem fere materiā versari solent,

    id. 7, 4, 19; 2, 4, 1:

    praejudiciorum vis omnis tribus in generibus versatur,

    id. 5, 2, 1.—
    (β).
    With circa and acc. (post-Aug.):

    haec pars (tragoedia) circa iram, odium, metum, miserationem fere tota versatur,

    Quint. 6, 2, 20:

    circa quae versari videatur omnis quaestio,

    id. 3, 6, 23:

    quidam circa res omnes, quidam circa civiles modo versari rhetoricen putaverunt,

    id. 2, 15, 15.—
    (γ).
    With abl.:

    itaque (finitio) pluribus legibus isdem quibus conjectura versatur,

    Quint. 7, 3, 1 (dub.; Halm, ex conj. in isdem).—
    c.
    Part. perf.:

    homo in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

    Cic. Quint. 1, 3:

    viri in rerum publicarum varietate versati,

    id. Rep. 3, 3, 4:

    semper inter arma ac studia versatus,

    Vell. 1, 13, 3.— Absol.:

    is missum ad dilectus agendos Agricolam integreque ac strenue versatum praeposuit, etc.,

    Tac. Agr. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > verso

  • 15 vorsor

    verso ( vorso), āvi, ātum, 1 ( inf. vorsarier, Plaut. Poen. 1, 2, 53), v. freq. a. [verto], to turn, wind, twist, or whirl about often or violently (freq. and class.; syn.: verto, contorqueo).
    I.
    Lit.: qui caelum versat stellis fulgentibus aptum, Enn. ap. Macr. 6, 1 (Ann. v. 30 Vahl.): Sisyphus versat Saxum, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10:

    turbinem puer,

    Tib. 1, 5, 4:

    turdos in igni,

    Hor. S. 1, 5, 72:

    ova non acri favillā,

    Ov. M. 8, 667:

    cum versati appositi essent pisces,

    Quint. 6, 3, 90:

    vinclorum inmensa volumina,

    Verg. A. 5, 408:

    manum,

    Ov. M. 12, 493:

    lumina,

    id. ib. 5, 134; 6, 247;

    7, 579: cardinem,

    id. ib. 4, 93:

    fusum,

    id. ib. 4, 221;

    6, 22: corpus,

    id. Am. 1, 2, 4:

    sortem urnā,

    to shake, Hor. C. 2, 3, 26:

    ligonibus glaebas,

    to turn up, hoe, id. ib. 3, 6, 39; so,

    rura (juvenci),

    Prop. 4 (5), 1, 129:

    terram,

    Ov. R. Am. 173:

    desectum gramen,

    hay, id. M. 14, 646:

    currum in gramine,

    i. e. to wheel about, Verg. A. 12, 664:

    oves,

    to drive about, pasture, id. E. 10, 68:

    pulsat versatque Dareta,

    id. A. 5, 460:

    me versant in litore venti,

    id. ib. 6, 362: vos exemplaria Graeca Nocturnā versate manu, versate diurnā, turn them over, i. e. read, study them, Hor. A. P. 269:

    et nummulario non ex fide versanti pecunias manus amputavit,

    handling, accounting for, Suet. Galb. 9.—With se, or mid., to turn one's self often, to turn, revolve, etc.: versabat se in utramque partem, non solum mente, verum etiam corpore, Cic. Verr. 2, 2, 30, § 74.—Prov.:

    satis diu jam hoc saxum vorso,

    I have wasted time enough with this man, Ter. Eun. 5, 8, 55.—Mid.:

    mundum versari circum axem caeli,

    Cic. N. D. 1, 20, 52:

    qui (orbes) versantur retro,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    pars superior mundi non versatur in turbinem,

    Sen. Ira, 3, 6, 1:

    suāpte naturā et cylindrum volvi et versari turbinem putat,

    Cic. Fat. 18, 42:

    ne versari aves possent,

    Col. 8, 7, 1.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to turn, twist, bend:

    versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere et flectere,

    Cic. Cael. 6, 13:

    ad omnem malitiam et fraudem versare mentem suam coepit,

    id. Clu. 26, 70:

    eadem multis modis,

    id. Or. 40, 137:

    causas,

    i. e. to treat, manage, id. ib. 9, 31; Quint. 10, 5, 9; cf. absol.:

    non mille figuris variet ac verset (orator)?

    id. 5, 14, 32:

    verba,

    to pervert, alter, Cic. Fin. 4, 20, 56:

    fors omnia versat,

    turns, changes, Verg. E. 9, 5;

    so mid.: versatur celeri Fors levis orbe rotae,

    Tib. 1, 5, 70:

    huc et illuc, Torquate, vos versetis licet, etc.,

    Cic. Fin. 2, 31, 99:

    in quo, utrum respondebo, verses te huc atque illuc necesse est,

    id. ib. 5, 28, 86:

    versabat se ad omnis cogitationes,

    Curt. 6, 6, 27.—
    2.
    In partic. (rare in Cic.).
    a.
    Qs. to turn upside down, i. e. to discompose, disturb, vex, agitate:

    versabo ego illum hodie, si vivo, probe,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 6; id. Pers. 5, 2, 17:

    haerere homo, versari, rubere,

    to be disturbed, Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187: si quid te adjuero curamve levasso Quae nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 340 Vahl.):

    miserum toto cubili,

    Prop. 1, 14, 21:

    illum toto versant suspiria lecto,

    id. 2, 22, 47 (3, 16, 5):

    odiis domos,

    to overthrow, ruin, subvert, Verg. A. 7, 336:

    ille placet, versatque domum, neque verbera sentit,

    i. e. disturbs without being punished, Ov. Am. 2, 2, 29:

    sic fortuna in contentione et certamine utrumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutique esset,

    alternated with, treated each in turn, Caes. B. G. 5, 44 fin.:

    pectora,

    id. ib. 2, 45:

    muliebrem animum in omnes partes,

    Liv. 1, 58, 3:

    patrum animos,

    id. 1, 17, 1:

    pectora (nunc indignatio nunc pudor),

    id. 2, 45, 5; cf.:

    spesque timorque animum versat utroque modo,

    Prop. 3, 17 (4, 16), 12.—
    b.
    To turn over a thing in the mind, to think over, meditate, or reflect upon, revolve, consider; to transact, carry on (cf.:

    volvo, agito): multas res simitu in meo corde vorso,

    Plaut. Trin. 2, 1, 1:

    versarent in animis secum unamquamque rem,

    Liv. 3, 34, 4:

    illa dolos dirumque nefas in pectere versat, Certa mori,

    Verg. A. 4, 563; so,

    dolos,

    id. ib. 2, 62:

    versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant umeri,

    Hor. A. P. 39:

    ubi maxima rerum momenta versantur,

    Quint. 8, 3, 13:

    versenturque omni modo numeri,

    examined, considered, id. 10, 3, 5; 10, 5, 9:

    somnia decies,

    to interpret, Prop. 2, 4, 16:

    multum igitur domi ante versandi sunt (testes), variis percontationibus, etc.,

    examined, practised, Quint. 5, 7, 11.—
    II.
    Transf., in the mid. form, versor ( vor-sor), ātus, 1, prop. to move about in a place, i. e. to dwell, live, remain, stay, abide, be in a place or among certain persons; constr. most freq. with in aliquā re; also with inter, intra, apud, and cum.
    A.
    Lit.:

    vorsari crebro hic cum viderent me domi,

    Plaut. Am. prol. 128:

    in medio pariete,

    id. Cas. 1, 52:

    non ad solarium, non in campo, non in conviviis versatus est,

    Cic. Quint. 18, 59:

    in fundo,

    id. Mil. 20, 53:

    in castris,

    Caes. B. G. 2, 24:

    inter aciem,

    id. ib. 1, 52; cf.:

    nec versari inter eos sine dedecore potero,

    Cic. Att. 10, 8, 3:

    intra vallum,

    Caes. B. C. 3, 96:

    alicui inter femina,

    Suet. Tib. 44:

    nobiscum versari jam diutius non potes,

    Cic. Cat. 1, 5, 10;

    apud praefectos regis,

    Nep. Con. 2, 4.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to be; to be circumstanced or situated:

    nescis, quantis in malis vorser miser,

    Ter. And. 4, 1, 25:

    certe ego te in medio versantem turbine leti Eripui,

    Cat. 64, 149:

    ergo illi nunc in pace versantur,

    Cic. Phil. 8, 2, 6:

    in clarissimā luce,

    id. Off. 2, 13, 44:

    Minturnenses aeternā in laude versantur,

    id. Planc. 10, 26:

    in simili culpā,

    Caes. B. C. 3, 110:

    mihi ante oculos dies noctesque versaris,

    Cic. Fam. 14, 2, 3:

    nec versantur omnino scripta eorum inter manus hominum,

    i. e. are read, Dig. 1, 2, 2.—Of abstract subjects: numquam tibi populi Romani dignitas, numquam species ipsa hujusmodi multitudinis in oculis animoque versata est? Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    mors, exsilium mihi ob oculos versabantur,

    id. Sest. 21, 47:

    haec omnia in eodem errore versantur,

    id. N. D. 3, 10, 25; id. Tusc. 1, 44, 107:

    aliquid in dubitatione versatur,

    id. Rep. 2, 15, 29:

    Mithridaticum bellum, in multā varietate versatum,

    waged with many vicissitudes, id. Arch. 9, 21.—
    2.
    In partic., to occupy or busy one's self with any action, to be engaged in any thing.
    a.
    Of persons.
    (α).
    With in and abl. (class.):

    opifices omnes in sordidā arte versantur,

    Cic. Off. 1, 42, 150:

    in omnibus ingenuis artibus,

    id. Fam. 4, 3, 4:

    versabor in re difficili,

    id. Leg. 3, 15, 33:

    in re publicā atque in his vitae periculis laboribusque,

    id. Arch. 12, 30;

    ullā in cogitatione acrius ac diligentius versari,

    id. Rep. 1, 22, 35:

    si diutius in hoc genere verser,

    id. ib. 1, 46, 70:

    multum in imperiis,

    Nep. Milt. 8, 2.—
    (β).
    With circa and acc. (post-Aug.):

    circa mensuras ac numeros non versabitur (orator)?

    Quint. 2, 21, 19.—
    (γ).
    With inter:

    inter arma ac studia versatus,

    Vell. 1, 13, 3.—
    b.
    Of abstract subjects.
    (α).
    With in and abl. (class.):

    haec omnia in eodem quo illa Zenonis errore versantur,

    depend on, Cic. N. D. 3, 10, 25:

    dicendi omnis ratio in hominum more et sermone versatur,

    is occupied with, concerns, Cic. de Or. 1, 3, 12:

    ejus omnis oratio versata est in eo, ut, etc.,

    id. ib. 1, 57, 244; cf.:

    imitatio est posita fere in eludendo, sed versatur etiam in factis,

    Quint. 9, 2, 58: ipsae res in perfacili cognitione versantur Cic. Or. 35, 122;

    quae omnes artes in veri investigatione versantur,

    id. Off. 1, 6, 19:

    omnia quae in causā versarentur,

    Quint. 7, 1, 4:

    epilogi omnes in eādem fere materiā versari solent,

    id. 7, 4, 19; 2, 4, 1:

    praejudiciorum vis omnis tribus in generibus versatur,

    id. 5, 2, 1.—
    (β).
    With circa and acc. (post-Aug.):

    haec pars (tragoedia) circa iram, odium, metum, miserationem fere tota versatur,

    Quint. 6, 2, 20:

    circa quae versari videatur omnis quaestio,

    id. 3, 6, 23:

    quidam circa res omnes, quidam circa civiles modo versari rhetoricen putaverunt,

    id. 2, 15, 15.—
    (γ).
    With abl.:

    itaque (finitio) pluribus legibus isdem quibus conjectura versatur,

    Quint. 7, 3, 1 (dub.; Halm, ex conj. in isdem).—
    c.
    Part. perf.:

    homo in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

    Cic. Quint. 1, 3:

    viri in rerum publicarum varietate versati,

    id. Rep. 3, 3, 4:

    semper inter arma ac studia versatus,

    Vell. 1, 13, 3.— Absol.:

    is missum ad dilectus agendos Agricolam integreque ac strenue versatum praeposuit, etc.,

    Tac. Agr. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > vorsor

См. также в других словарях:

  • Rutlish School — Infobox School name = Rutlish School motto = Modeste Strenue Sancte established = 1895 type = Boys comprehensive school affiliation = district = grades = Years 7 to 11 president = principal = head of school = Alex Williamson dean = faculty =… …   Wikipedia

  • Clan Pollock — Crest badge …   Wikipedia

  • BERNARDUS — I. BERNARDUS A. C. 1210. Congregationem pauperum Catholicorum instituit, oppositam Valdensibus, qui pauperes de Lugduno dicti. II. BERNARDUS Dux Brunsuicensis, filius Magni cognomine Iunioris seu Tarquati, fratre maiore natu Fridericô, qui in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • OPIFICES — sub Minervae olim patrocinio fuêre: Ovid. Fastor. l. 3. v. 833. Namque Mille Dea est operum. Hinc de illa sic Isidorus: Minervam Gentiles multis ingeniis praedicant: hanc enim primam lanificii usum monstrâsse, hanc etiam telam ordisse et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • List of mottos — This is a list of mottos of organisations, institutions, municipalities and authorities.OrganizationsCultural, Philanthropic Scientific* Amsterdam Zoo: Natura Artis Magistra (Nature is the teacher of art) * Monarchist League of Canada: Fidelitate …   Wikipedia

  • King Edward VII School (Johannesburg) — King Edward VII School is a public school school located in Johannesburg, Gauteng, South Africa. HistoryIn 1902 when the Boer War came to an end there was an urgent need for schools in the Transvaal. The Milner Administration, looking round for… …   Wikipedia

  • University High School, Melbourne — Infobox Aust school name = The University High School motto = la. Strenue Ac Fideliter (Latin: With Zeal and Loyalty ) established = 1910 type = Public, Co educational, Secondary, Day school principal = Mr. Robert H. Newton city = Parkville state …   Wikipedia

  • Dan III — is one of the legendary Danish kings described in Saxo Grammaticus Gesta Danorum. Post hunc Dan regnum capessit. Qui cum duodecimum aetatis annum ageret, legationum petulantia fatigatur, Saxonibus bellum aut tributum afferre iussus. Sed rubor… …   Wikipedia

  • Lauriston Girls' School — Infobox Aust school private name = Lauriston Girls School motto = Sancte Sapienter Strenue (Latin: Holiness, Wisdom, Strength ) established = 1901 type = Independent, Single sex, Day school denomination = Non denominational slogan = A school for… …   Wikipedia

  • O Sodales — The Immaculate Conception Chapel of the American College, in which O Sodales has been sung countless times. The neogothic chapel dates from 1891, nearly 30 years after the composition of hymn. O Sodales is a Roman Catholic hymn to the Blessed… …   Wikipedia

  • Bollandisten — Die Bollandisten (franz. Société des Bollandistes) sind eine Arbeitsgruppe, die die Lebensgeschichten der Heiligen der römisch katholischen Kirche in kritischen Ausgaben auf handschriftlicher Grundlage zusammenstellt und mit historisch kritischem …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»