Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

set+phrases

  • 101 HORN

    * * *
    n.
    1) horn (of cattle); vera harðr í h. at taka, to be hard to take by the horns, hard to deal with;
    3) horn, trumpet (blása í h.);
    4) corner, angle; skýtr í tvau h. um e-t, there is a great difference between; skýtr í tvau h. með okkr, we are at variance;
    5) nook, corner (in a house).
    * * *
    n. [A. S., Engl., O. H. G., Germ., Dan., and Swed. horn; Lat. cornu; Gr. κέρας]:— a horn (of cattle), antler (of deer), Gm. 26, Hkv. 2. 36, Sól. 55, Barl. 135, Ld. 120, Fas. ii. 506, Grág. ii. 122, N. G. L. i. 41, passim: metaph. phrases, vera harðr í horn at taka, to be hard to take by the horns, hard to deal with, Fær. 159, Fms. viii. 435, xi. 221, Hkr. ii. 91, Fb. i. 411; hlaupa um horn e-m, to leap round or by one’s horns, i. e. to evade, metaph. from a bull-fight, Sturl. iii. 256, Boll. 346; setja (hafa) horn í síðu e-m, to put one’s horn into a person’s side, i. e. to treat him spitefully, Gd. 49, passim: the phrase, gefa þræli frelsi frá horni ok knappi, to release a thrall from horn and clasp, i. e. to set him free, N. G. L. i. 228, prob. from the thrall’s neck-collar being of horn: horna-brækla, u. f. = brák, q. v., Finnb. ch. 29; horna-fláttr, m. flaying a hide with the horns, Fb. iii. 400; horna-tog, n. tow round the horns, Fb. i. 320.
    II. the back-fin of a whale, Sks. 128; skera hval frá horni ok aptr í síðu, N. G. L. i. 252, Gþl. 463.
    III. a drinking horn, Fs. 152, Eg. 206, Edda 32; drekka horn, Hkr. i. 35; horna skvol, a bout, Eb. 28, and passim in the Sagas, see Worsaae, Nos. 319, 320.
    IV. a horn, trumpet; horna blástr, horna þytr, the blowing, sound of a born, Stj. 621.
    B. A corner, nook, angle; lands-horn, the outskirts of a county, Grág. ii. 223; fara lands-horna á milli, to run from one corner of the land to the other:— a nook in a house or building, Lv. 61, Fms. vii. 230, Anal. 186: mathem. an angle, 415. 18, Rb. 470; rétt horn, a right angle.
    2. phrases, skjóta í tvau horn, ‘to shoot between two horns,’ of a wide difference; skauzk mjök í tvau horn um búnað þeirra, Eb. 32, Band. 11 new Ed., Fms. vi. 202, Mag. 39; eiga í mörg horn að líta, to have many nooks to look at, have many things to heed.
    β. when parents get old and infirm, and yield up their fortune and estate to one of their children, they are in popular Icel. phrase said ‘to go into the corner,’ to take their seat in the chimney-corner, fara upp í hornið hjá syni sínum, (dóttur sinni); many sayings refer to this, eigi munu vér eiga úvænna en horn-ván, if the worst happens, we shall have a ‘corner-chance,’ Sturl. iii. 279, cp. Eg. ch. 83 (begin.), and the Sagas passim; Grimm R. A. 489 mentions the same in the Germ. law, and it is touchingly introduced in the Märchen, No. 78; horna-kerling (q. v.) refers prob. to the same.
    II. freq. in local names, Horn, Cape Horn; Horn-strandir, Horna-fjörðr (whence Hornfirðingar), see Landn.

    Íslensk-ensk orðabók > HORN

  • 102 VINNA

    * * *
    I)
    (vinn; vann, unnum, unninn), v.
    1) to work, labour, do work (Ásmundr vildi lítit vinna);
    vinna á akri ok plœgja, to work in the field and plough;
    2) to work, till, cultivate (vinna akr, jörðina);
    3) to work, perform, do;
    vinna verk sin, to do one’s work;
    þat verðr hverr at vinna, er ætlat er, every one must do the work that is set before him;
    þér hafið mikit stórvirki unnit, ye have done a great deed;
    vinna eið, sœri, to take an oath;
    vinna bœtr á e-u, to redress;
    vinna e-m beinleika, beina, to show hospitality to one;
    vinna e-m geig, bana, to work harm, death, to one;
    vinna e-m úsœmd, to bring shame, disgrace on one;
    vinna e-m bót (illt), to do one good (harm);
    vinna e-m hefnd, to take revenge on;
    4) vinna e-m, to wait upon, attend to, tend (Höskuldr bað hana vinna þeim hjónum);
    5) to win, gain;
    vinna orrustu, sigr, to gain a battle, victory;
    vinna sigr á e-m, to obtain a victory over, defeat, one;
    6) to win, conquer (vinna land, borgir, skip);
    vinna e-t aptr, to recover by conquest, reconquer (vinna aptr þat ríki, er látit er);
    7) to overcome, master, get the better of (þeir ætla, at þeim muni illa sœkjast at vinna oss);
    8) to avail (veit ek eigi, hvat þat vinnr);
    e-t vinnr e-m þörf, it suffices, is sufficient for one (þörf vinnr hverjum presti at segja eina messu);
    vinna e-m at fullu, to be quite sufficient for one, do away with, kill (tók hann sótt þá, er honum vann at fullu);
    9) to withstand, with dat., = vinna við e-u;
    sköpum viðr (= vinnr) manngi, no man can withstand his fate;
    10) followed by an a. or pp., to make (vinna e-n sáran, reiðan, barðan, felldan);
    vann hann yfirkominn Harald, he succeeded in vanquishing H.;
    vinna hefnt, to take revenge;
    vinna annat, to prove;
    11) to reach (smíðuðu einn stöpul, þann er þeir ætluðu at vinna skyldi til himins);
    12) with preps., vinna at e-u, to be busy with (vinna at heyi);
    vinna at svínum, sauðfé, to tend swine, sheep;
    fá ekki at unnit, to effect nothing (ekki munu þér fá at unnit svá búit);
    vinna at e-m, to do away with, kill (þat var markat á tjaldinu, at Sigurðr vann at Fáfni);
    vinna e-t á, to do, effect (höfum vér mikit á unnit í várri ferð);
    vinna á e-m, to do one bodily injury, = vinna áverka á e-m (með þann hug at vinna á Gunnari);
    vinna e-t til e-s, to do one thing in order to obtain or effect another (vildi hann vinna þat til sættar með þeim brœðrum);
    þat vil ek til vinna, that I am ready to do;
    vinna til e-s, to make oneself worthy of, deserve (vinna til dauða);
    vinna til fjár ok frægðar, to act so as to gain money and fame;
    vinna við e-u, to withstand (mátti hann ok eigi við sköpum vinna né sínu aldrlagi);
    vinna e-n yfir, to overcome;
    13) refl., vinnast, to last, suffice;
    meðan dagrinn vannst, as long as the day lasted;
    Illugi elti hann meðan eyin vannst, to the end of the island;
    festrin vannst eigi til jarðar, the rope was not long enough to touch the ground;
    þar sátu konur úti frá sem vannst, as there was room;
    ek vinnst eigi til þér at launa, I am unable to reward thee;
    ekki unnust þau mjök fyrir, they did little to support themselves;
    recipr., vinnast á, to wound one another.
    f. work, labour;
    vera at vinnu, to be at work.
    * * *
    pres. vinn, vinnr, older viðr, Gkv. 2. 30, Fms. vii. 239 (in a verse), Edda i. 492, Am. 45, Ad. 21, etc.; pret. vann, vannt (mod. vanst), vann; pl. unnu; subj. ynni; imperat. vinn; part. unninn (vunnu, vynni, vunninn): with suffixed pers. pron. vinn’k, Hm. 158; vann’k, Bkv. 2. 26: pres. reflex. vinnz, Grág. (Kb.) i. 3, 85, 86: pret. vannz, Stj. 131, and passim: with suffixed neg. vant-attu, thou workedest not, Hkv. 2. 20; plur. vinna-t, 2. 21; [Ulf. winnan = πάσχειν, ὀδυνασθαι; A. S., O. H. G., and Hel. winnan; Engl. win; Dan. vinde; Swed. vinna.]
    A. To work, labour, of any household work, as also in a wider sense; fasta ok vinna til nóns, Dipl. ii. 14; hann var félauss ok vann til matar sér, worked for his food, 656 C. 24; þessi er svá röskliga vann, worked so well, Nj. 270; þat verðr hverr at vinna sem ætlað er, 10; vinna hvárt er vill, to do whichever he will, Grág. (Kb.) i. 99; eiga sem mest at vinna, to be very busy, Nj. 97; Ásmuudr vildi lítið vinna, would not work, Grett. 90; þrællinn vann allt þat er hann vildi … at honum þætti þrællinn lítið vinna, Nj. 73; hvat er þér hentast at vinna (?), 54; vinna verk sín, to do one’s work, Eg. 759; vinna e-m beinleika, beina, reiðu, to do one service, attend on him as a guest, Fs. 52, MS. 623. 52, 54: ellipt., vinna e-m, to wait upon, tend; bað hana vinna þeim hjónum, Ld. 34.
    2. to work, till, cultivate; þeim manni er jörðina vinnr ok erviðar, Stj. 30; vinnit hana (the earth) ok plægit, 187.
    II. to work, perform; nú hefir þú þat unnit er þú munt eigi með feðr mínum lengr vera, Nj. 129; vinna e-m geig, bana, to work harm, death to, 253, Fbr. (in a verse), Korm. 116; v. e-m úsæmd, Fs. 32; vinna e-m bót, to do good; er mörgum manni vann bót þeim er aðrar mein-vættir görðu mein, Landn. 211, Hkr. iii. 69; vinna bætr á e-u, to redress. Eg. 519; vinna e-m hefnd, to take revenge on: of feats, prowess, deeds, hvat vanntú meðan (?), Hbl.; keisari vann þar mikinn hernað, Fms. xi. 301; herja ok vinna margs kyns frægðar-verk, … af stórverkjum þeim er hann vann, x. 231, 232.
    2. to win, gain; vann hann aptr borgir ok kastala, Fms. x. 231; vita ef ek mega aptr vinna þat ríki er látið er, id.; hann viðr sér frama, Fas. ii. 472; vinna mikla sæmd, Fms. i. 96; vinna land, kastala = expugnare, i. 23, vii. 79, x. 414; vinna undir sik allan Noreg, i. 4, 87; vinna orrostu, to gain a battle, vii. 123; vinna sigr, to gain a victory, i. 85, x. 231, passim; er vunninn var Ormrinn langi, iii. 29.
    3. to conquer, vanquish; er hann vann konung svá ágætan, Fas. i. 34; vinnr Sigmundr hann skjótt, Fær. 82; at Egill ynni flesta menn í leikum, Eg. 191.
    4. to avail; veit ek eigi hvat þat vinnr, Fms. vii. 160; margir lögðu gott til ok vann þat ekki, Sturl. iii. 261; vinna e-m þörf, to suffice, be sufficient, do, Grág. i. 457, Orkn. 138; þörf vinnr hverjum presti at segja eina messu, H. E. i. 473; nægisk mér ok þörf vinnr, ef son minn Joseph lifir, Stj. 221; mætti þörf vinna lengi at ærnu lítið mjöl. Blas. 43; þá tók hann sótt þá er honum vann at fullu, Fms. xi. 2; galdrinn vann honum at fullu, i. 100.
    5. special usages; vinna eið, særi …, to take an oath, Grág., Nj., passim; þeir unnu honum land ok trúnað, swore homage to him, Fms. x. 401.
    6. to make, followed by an adjective or participle; hann vann væltan hann, Post. 645. 68; hrútr, er hann mátti eigi heimtan vinna, Grág. i. 419; með sínum vælræðum vann hann yfir kominn Harald, Fms. x. 257; ef goðinn viðr eigi dóm fullan áðr sól komi á þingvöll þá er hann útlagr, Grág. (Kb.) i. 50; ef hann viðr dóminn fullan, 80; ef hann viðr eigi heimilt, ii. 142: esp. in poët. phrases, vinna e-n felldan, barðan, sáran, reiðan, hræddan, to make fallen, i. e. to fell, etc.; as also, vinna brotið = to break; vinna hefnt, to take revenge; vinna svarat e-u, to respond to, Lex. Poët.; Paulus vann þat sannat, at …, Post. (Unger) 231.
    III. with dat. to withstand (ellipt. for vinna við …?); sköpum viðr manngi, Am. 45; vinnat skjöldungar sköpum, Hkv. 2. 21; ek vætr honum vinna kunna’k, Vkv. 39; munat sköpum vinna, Skv. 1. 53; Korm. 104 (in a verse).
    IV. to suffer, undergo; according to the Gothic this would be the original sense, but it only remains in such phrases as, vinna víl, vinna vás, Lex. Poët.; vinna eld, to suffer fire, Fms. viii. 9.
    V. with prepp.; vinna at, to ‘win to’ a thing, effect; þeir fá ekki at unnit, Fms. vii. 270; drekinn vinnr síðan at honum, does away with him, Stj.; vinna at sauðfé, svínum, to tend sheep, swine, Dropl. 16, Rm. 12; vinna at segli, to manage, attend to the sail, Grett. 94 B:—vinna á, to make, effect; höfum vér mikit á unnit, Fms. xi. 264; þú munt mikit á vinna um þetta mál, Fas. i. 459: to do one bodily harm, kill, ef griðungr viðr á manni, Grág. (Kb.) ii. 188; ef fé viðr á fé, i. 192; maðr vinnr á manni, Nj. 100, Lv. 29; á-unnin verk, bodily injuries, Kb. i. 145; maðr á sín at hefna, ef vill, sá er á verðr unnit, 147:—vinna fyrir, ok var ekki fyrir unnit um sumarit, Þorf. Karl. 414; vinna fyrir sér; vinna fyrir mat sínum, to win one’s food; hann vinnr ekki fyrir mat sínum, he wins not his bread (mat-vinnungr):—þat vinn ek til eingis at svíkja þá er mér trúa, Band. 31 new Ed.; vildi hann vinna þat til sættar með þeim bræðrum, Fms. iv. 17; hann hirti ekki hvat hann vann til ef hann fengi þat, x. 7; þat vil ek til vinna, Nj. 170; mun ek heldr þat til vinna at giptask Þorbirni, Ld. 70; vilja gjarna nökkut við hann til vinna, Fær. 25; það er ekki til vinnandi, it is not worth the trouble; fé því er ek vann til, earned, Eg. 519:—vinna við e-u, to withstand; sköpum viðr manngi, mátti hann eigi við sköpum vinna né sínu aldrlagi, Fas. i. 199:—vinna e-n yfir (Dan. overvinde), to overcome, Fms. iii. 156, Finnb. 266.
    B. Reflex., ekki unnusk þau mjök fyrir, they did little to support themselves, Ld. 146; láta fyrir vinnask, to forbear, desist from; þó skal enn eigi láta fyrir vinnask, Fms. vii. 116; Þorgeirr lét eigi fyrir vinnask um þetta mál, Rd. 296; lét prestrinn fyrir vinnask of umbræðuna þaðan frá, Bs. i. 341.
    2. to last, suffice; alla þessa þrjá daga vannsk (vannz Ed.) þeirra vegr, Stj. 131; ríki Assyriorum vannsk ( lasted) um þúsund ára, 140; Illugi elti hann meðan eyin vannsk, to the end of the island, Grett. 172 new Ed.; meðan dagrinn vannsk, as long as the day lasted, till evening, Fas. iii. 4; festrin vannsk eigi til jarðar, the rope was not long enough to touch the ground, Fms. ix. 3: to reach, smíðuðu stöpul þann er vinna(sk) skyldi til himins, Edda (pref.); þar sátu konur úti frá sem vannsk, as there was room, Fms. x. 16; skyldi drekka saman karlmaðr ok kona svá sem til ynnisk, Eg. 247; meðan Jólin ynnisk, Hkr. i. 138 (vynnisk, Fms. 1. 32, l. c.); Ketill bað Eyvind svá vítt nema land at þeim ynnisk báðum til vel, Rd. 231; ef eigi vinnsk til (fé) til hvárs-tveggja, Grág. i. 288; fé þat skulu þeir hafa sem vinnsk, … ef fé vinnsk (vinnz Ed.) betr (Dan. slaae til), Grág. (Kb.) i. 85, 86; fé svá at vinnask mætti at ærnu þúsund manna, 623. 21; þess viðar er vinnask megi mál ok misseri, Hm. 59; ef hánum vinnsk (vinnz) eigi fróðleikr til þess, Grág. (Kb.) i. 209; vér trúum orku, afli ok sigr-sæli, ok vinnsk oss þat at gnógn, Ó. H. 202 (cp. ‘vinna þörf’ above); ek vinnumk eigi til þér at launa, I am unable to reward thee, Finnb. 238; ek vinnumk eigi at dýrka þitt nafn, Barl. 181.
    II. recipr., vinnask á, to wound one another; þar er menn vinnask á, Grág.; þau vinnask á þann áverka, er …, Kb. ii. 40; vinnask á enum meirum sárum, K. Þ. K. 116.

    Íslensk-ensk orðabók > VINNA

  • 103 īn-ferō

        īn-ferō intulī, inlātus    (ill-), īnferre, to bring in, introduce, bring to, carry in: nihil pati vini inferri, be imported, Cs.: peregrinos pecunia mores Intulit, introduced, Iu.: pedem, make an entrance: huc pedem, H.: gressūs, V.: illum in equum, set upon, Cs.: Scipio lecticulā in aciem inlatus, L.: deos Latio, V.: rates arvis, V.: Ignem gentibus, H.: scalas ad moenia, set against, L.—To bring for burial, bury, inter: alienum.—To bring against, direct, wage, throw upon: hostibus inlatus, Ta.: se stupentibus Romanis, L.: an manu stipata Inferar? V.—Freq. in phrases, with signa, arma, bellum, gradum, or pedem, to make an attack: conversa signa in hostīs inferre, wheel about and attack, Cs.: trepidantibus inferunt signa Romani, L.: signa patriae urbi: signa inferri iubet, N.: arma in Italiam, invade, N.: pedem, advance, L.: bellum, make war upon: bellum inferre... inlatum defendere, invade... repel invasion, Cs.: bellum contra patriam: arma, begin hostilities, L.—With se, to betake oneself, repair, go into, enter, present oneself: se ipse inferebat: Talis se infert, marches, V.: hostem regi se, V.: mediam se matribus, V.: se in periculum capitis, expose oneself: se in mediam contionem, L.—Of fire, to throw upon, apply, set: aggeri ignem, Cs.: tectis et templis ignīs inferre conati sunt.—To offer, sacrifice, render: Anchisae honores, V.—In an account, to give in, enter: sumptum civibus: rationes falsas.—Fig., to bring forward, adduce, introduce, produce, make, excite, occasion, cause, inflict: iniuriam, Cs.: in re severā sermonem: mentionem, mention, L.: alius aliā causā inlatā, alleging various pretexts, Cs.: iniuriis in socios inferendis: periculum civibus: sibi dedecus, O.: mors inlata per scelus īsdem: pestilentiam agris, L.: impeditis volnera, wound, Cs.: aliis proditionis crimen.—To conclude, infer, draw an inference.

    Latin-English dictionary > īn-ferō

  • 104 sistō

        sistō stitī, status, ere    [STA-], to cause to stand, place, set, set up, fix, plant: me gelidis convallibus, V.: In litore siste gradum, plant your foot, O.: iaculum clamanti in ore, plant the dart in his face, V.: Victima Sistitur ante aras, O.: aciem in litore, V.—With two acc, to cause to be placed: tutum patrio te limine sistam, i. e. will see you safe home, V.: victores domos reduces sistatis, L.— To place, convey, send, lead, take, conduct, bring: Officio meo ripā sistetur in illā Haec, will be carried by me to, etc., O.: (vos) facili iam tramite sistam, V.: Annam huc siste sororem, V.—With pron reflex., to betake oneself, present oneself, come: des operam ut te ante Kal. Jan., ubicumque erimus, sistas: Hic dea se rapido nisu Sistit, V.—In judicial proceedings, of persons, to produce, cause to appear: promittere Naevio sisti Quinctium, that Quinctius shall appear to answer Naevius: puellam sistendam promittat (i. e. fore ut puella sistatur in iudicio), L.; cf. vas factus est alter eius sistendi, ut, etc., i. e. as surety for his appearance. —In the phrase, vadimonium sistere, to make good the vadimonium, keep the undertaking, i. e. appear to answer: vadimonium sistit.—Ellipt.: testificatur, P. Quinctium non stitisse, et se stitisse (sc. vadimonium).— To cause to stand, fix, establish, confirm: rem Romanam magno turbante tumultu, V.—Ellipt. (sc. se), to stand firm, endure: qui rem p. sistere negat posse.— To arrest, stop, check, cause to halt: legiones, L.: nec sisti vis hostium poterat, Cu.: se ab effuso cursu, L.: aquam fluviis, V.—With gradum or pedem: qui (exercitus), ut non referat pedem, sistet certe, i. e. will halt, if not retreat: Siste gradum, V.: in primo limine siste pedem, O.: sistere contra (sc. pedem), i. e. make a stand, V.: sistunt Amnes, halt, V.: Incerti, ubi sistere detur, to rest, stay, V.—Fig., to end, put an end to, stop, cause to cease, check: fugam, L.: lacrimas, O.: Pace tamen sisti bellum placet, O.: sitim, allay, O.— Pass impers., to be checked, be endured, be remedied.—Only in phrases with posse: totam plebem... nec sisti posse ni omnibus consulatur, and no relief is possible, but, etc., L.: si domestica seditio adiciatur, sisti non posse, the case is hopeless, L.: vixque concordiā sisti videbatur posse, that the crisis could scarcely be met, even by union, L.: qualicunque urbis statu, manente disciplinā militari sisti potuisse, any condition is endurable, etc., L.
    * * *
    sistere, stiti, status V
    stop, check; cause to stand; set up

    Latin-English dictionary > sistō

  • 105 κινέω

    κῑνέω, [tense] aor. ἐκίνησα, [dialect] Ep.
    A

    κίνησα Il.23.730

    , etc.:—[voice] Med. and [voice] Pass., [tense] fut. κινήσομαι (in pass. sense) Pl.Tht. 182c, D.9.51, - ηθήσομαι Ar.Ra. 796, Pl.R. 545d, etc.: [tense] aor. [voice] Med. ([dialect] Ep.)

    κινήσαντο Opp.C.2.582

    : [tense] aor. [voice] Pass. ἐκινήθην, [dialect] Ep.[ per.] 3pl.

    ἐκίνηθεν Il.16.280

    : (cf. κίω):— set in motion, ἄγε κινήσας, of Hermesleading the souls, Od.24.5; simply, move,

    οὐδέ τι κινῆσαι μελέων ἦν 8.298

    ;

    κ. θύρην 22.394

    ;

    κ. κάρη Il.17.442

    , etc.;

    Ζέφυρος κ. λήϊον 2.147

    ;

    κ. ὄμμα S.Ph. 866

    ;

    ναῦς ἐκίνησεν πόδα E.Hec. 940

    (lyr.), etc.; σκληρὰ ἡ γῆ ἔσταικινεῖν, i.e. plough, X.Oec.16.11; κ. δόρυ, of a warrior about to attack, E.Andr. 607;

    κ. στρατιάν Id.Rh.18

    (anap.);

    κ. ὅπλα Th.1.82

    ; κ. σκάφην rock a cradle, Phylarch.36 J.
    b in later Gr., set in motion a process of law, etc., PKlein.Form.405, etc.
    2 remove a thing from its place,

    ἀνδριάντα Hdt.1.183

    ;

    γῆς ὅρια Pl.Lg. 842e

    ; κ. τι τῶν ἀκινήτων meddle with things sacred, Hdt.6.134, cf. S. Ant. 1061, Th.4.98; κ. τὰ χρήματα ἐς ἄλλο τι apply them to an alien purpose, Id.2.24;

    κ. τῶν χρημάτων Id.1.143

    , 6.70;

    κ. τὸ στρατόπεδον X.An.6.4.27

    , etc. ( κινεῖν alone, Plb.2.54.2, cf. LXX Ge.20.1, Plu. Dio 27); change, innovate,

    νόμαια Hdt.3.80

    ;

    τοὺς πατρίους νόμους Arist. Pol. 1268b28

    ;

    τῶν κειμένων νόμων Zaleuc.

    ap. Stob.4.2.19:—[voice] Pass.,

    νόμιμα κινούμενα Pl.Lg. 797b

    ;

    ἰατρικὴ κινηθεῖσα παρὰ τὰ πάτρια Arist. Pol. 1268b35

    : so abs. in [voice] Act., change treatment, ib. 1286a13.
    3 Gramm., inflect,

    τὰ ῥήματα ἐκίνει τὸ τέλος A.D.Pron.104.15

    :—more usu. in [voice] Pass., κατὰ τὸ τέλος κινεῖσθαι ib.104.10.
    4 alter a manuscript reading, Str.7.3.4.
    II disturb, of a wasps'nest,

    τοὺς δ' εἴ πέρ τις.. κινήσῃ ἀέκων Il.16.264

    ; arouse,

    κ. τινὰ ἐξ ὕπνου E.Ba. 690

    ; urge on,

    φόβος κ. τινά A.Ch. 289

    ; φυγάδα πρόδρομον κινήσασα having driven him in headlong flight, S.Ant. 109 (lyr.); κ. ἐπιρρόθοις κακοῖσιν attack, assail, ib. 413;

    μήτηρ κ. κραδίαν, κ. δὲ χόλον E.Med.99

    (anap.);

    ἐάν με κινῇς καὶ ποιήσῃς τὴν χολὴν.. ζέσαι Anaxipp.2

    ; κ. τινά incite or stir one up to speak, Pl.R. 329e, Ly. 223a, X.Mem.4.2.2; κ. τὰ πολλὰ καὶ ἄτοπα stir up.. questions, Pl.Tht. 163a; call in question an assumption,

    τὰ μέγιστα κ. τῶν μαθηματικῶν Arist.Cael. 271b11

    , cf. Phld.Sign.27;

    κ. τὸ τὰ ἄκρα.. ἀνταίρειν Str.2.1.12

    , cf. Plot.2.1.6;

    ὁ κινῶν [τὰ φαινόμενα] λόγος S.E.M.8.360

    :—[voice] Pass., S.OC 1526; κινεῖται γὰρ εὐθύς μοι χολή my bile is stirred, Pherecr.69.5;

    κεκινῆσθαι πρός τι X.Oec.8.1

    .
    2 set going, cause, call forth,

    φθέγματα S.El.18

    ;

    πατρὸς στόμα Id.OC 1276

    ;

    μῦθον E.El. 302

    ;

    λόγον περί τινος Pl.R. 450a

    ;

    πάντα κ. λόγον Id.Phlb. 15e

    ;

    κ. ὀδύνην S.Tr. 974

    (anap.);

    κακά Id.OT 636

    ;

    πάθος Phld. Mus.p.4

    K.; πόλεμον, πολέμους, Th.6.34, Pl.R. 566e;

    Ἐμπεδοκλέα.. πρῶτον ῥητορικὴν κεκινηκέναι Arist.Fr.65

    .
    3 Medic., κ. οὔρησιν, οὖρα, Dsc.2.109, 127; κοιλίαν ib.6.
    4 sens. obsc.,

    κ. γυναῖκα Eup.233.3

    (nisileg. ἐβίνουν), cf.Ar.Ach. 1052 (v.l.), Eq. 364, Nu. 1103 (lyr., [voice] Pass.), al., AP11.7 ([place name] Nicander);

    κ. τὰ σκέλεα Herod.5.2

    .
    5 phrases: κ. πᾶν χρῆμα turn every stone, try every way, Hdt.5.96; μὴ κ. εὖ κείμενον 'let sleeping dogs lie', Pl.Phlb. 15c; μὴ κίνει Καμάριναν, ἀκίνητος γὰρ ἀμείνων Orac. ap. St.Byz.; κινεῦντα μηδὲ κάρφος 'not stirring a finger', Herod.3.67, cf. 1.55;

    μηδ' ὀδόντα κινῆσαι Id.3.49

    ; κ. τὸν ἀπ' ἴρας πύματον λίθον 'play the last card', Alc.82 (s.v.l.).
    6 in Law, πολιτικῶς κ. κατά τινος employ civil action against, Cod.Just.4.20.13.1.
    B [voice] Pass., to be put in motion, go, Il.1.47; <κι>νηθεὶς ἐπῄει dub. in Pi.Fr. 101: generally, to be moved, stir, κινήθη ἀγορή, ἐκίνηθεν φάλαγγες, Il.2.144, 16.280; of an earthquake,

    Δῆλος ἐκινήθη Hdt.6.98

    , Th.2.8;

    θύελλα κινηθεῖσα S.OC 1660

    ; τί κεκίνηται; what motion is this? E.Andr. 1226 (anap.); κινεῖσθαι, opp. ἑστάναι, motion, opp. rest, Pl. Sph. 250b, etc.; ὥσπερ χορδαὶ ἐν λύρᾳ συμπαθῶς κινηθεῖσαι vibrating in unison, Plot.4.4.8.
    2 of persons, to be moved, stirred, ὁ κεκινημένος one who is agitated, excited, Pl.Phdr. 245b, cf. Vett.Val.45.25, al.;

    κ. παθητικῶς Phld.Rh.1.193

    S.
    3 of dancing,

    κ. τῷ σώματι Pl.Lg. 656a

    .
    4 move forward, of soldiers, S.OC 1371, E.Rh. 139, Ph. 107; but κ. ἐκ τῆς τάξεως leave the ranks, X.HG2.1.22.
    5 to be disturbed or in rebellion, D.C.39.54, 42.15, al.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > κινέω

  • 106 Grammar

       I think that the failure to offer a precise account of the notion "grammar" is not just a superficial defect in linguistic theory that can be remedied by adding one more definition. It seems to me that until this notion is clarified, no part of linguistic theory can achieve anything like a satisfactory development.... I have been discussing a grammar of a particular language here as analogous to a particular scientific theory, dealing with its subject matter (the set of sentences of this language) much as embryology or physics deals with its subject matter. (Chomsky, 1964, p. 213)
       Obviously, every speaker of a language has mastered and internalized a generative grammar that expresses his knowledge of his language. This is not to say that he is aware of the rules of grammar or even that he can become aware of them, or that his statements about his intuitive knowledge of his language are necessarily accurate. (Chomsky, 1965, p. 8)
       Much effort has been devoted to showing that the class of possible transformations can be substantially reduced without loss of descriptive power through the discovery of quite general conditions that all such rules and the representations they operate on and form must meet.... [The] transformational rules, at least for a substantial core grammar, can be reduced to the single rule, "Move alpha" (that is, "move any category anywhere"). (Mehler, Walker & Garrett, 1982, p. 21)
       4) The Relationship of Transformational Grammar to Semantics and to Human Performance
       he implications of assuming a semantic memory for what we might call "generative psycholinguistics" are: that dichotomous judgments of semantic well-formedness versus anomaly are not essential or inherent to language performance; that the transformational component of a grammar is the part most relevant to performance models; that a generative grammar's role should be viewed as restricted to language production, whereas sentence understanding should be treated as a problem of extracting a cognitive representation of a text's message; that until some theoretical notion of cognitive representation is incorporated into linguistic conceptions, they are unlikely to provide either powerful language-processing programs or psychologically relevant theories.
       Although these implications conflict with the way others have viewed the relationship of transformational grammars to semantics and to human performance, they do not eliminate the importance of such grammars to psychologists, an importance stressed in, and indeed largely created by, the work of Chomsky. It is precisely because of a growing interdependence between such linguistic theory and psychological performance models that their relationship needs to be clarified. (Quillian, 1968, p. 260)
       here are some terminological distinctions that are crucial to explain, or else confusions can easily arise. In the formal study of grammar, a language is defined as a set of sentences, possibly infinite, where each sentence is a string of symbols or words. One can think of each sentence as having several representations linked together: one for its sound pattern, one for its meaning, one for the string of words constituting it, possibly others for other data structures such as the "surface structure" and "deep structure" that are held to mediate the mapping between sound and meaning. Because no finite system can store an infinite number of sentences, and because humans in particular are clearly not pullstring dolls that emit sentences from a finite stored list, one must explain human language abilities by imputing to them a grammar, which in the technical sense is a finite rule system, or programme, or circuit design, capable of generating and recognizing the sentences of a particular language. This "mental grammar" or "psychogrammar" is the neural system that allows us to speak and understand the possible word sequences of our native tongue. A grammar for a specific language is obviously acquired by a human during childhood, but there must be neural circuitry that actually carries out the acquisition process in the child, and this circuitry may be called the language faculty or language acquisition device. An important part of the language faculty is universal grammar, an implementation of a set of principles or constraints that govern the possible form of any human grammar. (Pinker, 1996, p. 263)
       A grammar of language L is essentially a theory of L. Any scientific theory is based on a finite number of observations, and it seeks to relate the observed phenomena and to predict new phenomena by constructing general laws in terms of hypothetical constructs.... Similarly a grammar of English is based on a finite corpus of utterances (observations), and it will contain certain grammatical rules (laws) stated in terms of the particular phonemes, phrases, etc., of English (hypothetical constructs). These rules express structural relations among the sentences of the corpus and the infinite number of sentences generated by the grammar beyond the corpus (predictions). (Chomsky, 1957, p. 49)

    Historical dictionary of quotations in cognitive science > Grammar

  • 107 tertip

    "1. arrangement, setting up, setup; organizing; planning; contriving, contrivance; the manner in which something is arranged, set up, organized, planned, or contrived. 2. mil. disposition (of troops, artillery, etc.). 3. print. typesetting, setting (a page) in type. 4. way, manner: İşi bu tertip üzere hallettik. We solved the matter in this way. 5. fin. issue (all the bonds issued at one particular time). 6. group (of medicines which are taken together as a treatment for an illness). 7. arrangement (of words, phrases, or clauses) (in a sentence). - etmek /ı/ 1. to arrange, set up; to organize; to plan; to contrive. 2. mil. to dispose (troops, artillery, etc.). 3. print. to typeset, set (a page) in type."

    Saja Türkçe - İngilizce Sözlük > tertip

  • 108

    n.
    1) household, farming;
    þat er bú, er maðr hefir málnytan smala, it is ‘bú’, if a man has a milking stock;
    gøra, setja, reisa bú, to set up a home for oneself;
    bregða búi, to give up farming;
    eiga bú við e-n, to share a household with one;
    fara búi, to remove one’s household;
    vera fyrir búi, to manage a household;
    búa búi sínu, to have one’s own household;
    búa úmegðarbúi, to have many dependants (unable to work);
    2) the stock of a farmstead (sumir lágu úti á fjöllum með bú sín);
    drepa niðr bú, höggva bú, to kill or destroy one’s stock;
    einskis þurfti í bú at biðja, there was plenty of everything;
    4) farm, estate;
    fara milli búa sinna, to go from one estate to another;
    eiga bú, to own an estate;
    5) home, house (reið Hrútr heim til bús síns);
    vera at or á búi með e-m, to live at one’s house.
    * * *
    n. [Hel. = domicilium; O. H. G. bû; mod. Germ. bau = tillage, cultivation; Hel. also uses beo or beu, = seges, cp. also Teut. bouwt = messis, in Schmeller Heliand Glossary:—the root of this word will be traced more closely under the radical form búa; here it is sufficient to remark that ‘bú’ is an apocopate form, qs. ‘bug’ or ‘bugg;’ the root remains unaltered in the branch to which Icel. bygg, byggja, and other words belong]
    1. a house; bú and bæ (býr) are twins from the same root (bua); bær is the house,the household; the Gr. οικος (Ϝοικος) embraces both; þeir eta upp bú mitt, Od. i. 251; biðla til móður minnar og eyða búi hennar, 248; bú mitt er á förum, iv. 318; gott bú, ix. 35; etr þú upp bú hans bótalaust, xvi. 431; svo hann er fær uni að veita búinu forstöðu, xix. 161; hús og bújörð, og góðan kvennkost, xiv. 64; the Prose Translation by Egilsson. In the Northern countries ‘bú’ implies the notion of living upon the produce of the earth; in Norway and esp. in Icel. that of living on the ‘milk’ (málnyta) of kine, ewes, or she-goats; þat er bú, er maðr hefir málnytan smala, it is ‘bú’ if a man has a milking stock, Grág. i. 158; the old Hm. says, a ‘bú,’ however small it be, is better to have than not to have; and then explains, ‘though thou hast but two she-goats and a cottage thatched with shingle, yet it is better than begging;’ Icel. saying, sveltr sauðlaust bú, i. e. a sheepless household starves: ‘bú’ also means the stores and stock of a household; göra, setja, reisa bú, to set up in life, have one’s own hearth, Bs. i. 127, Bb. 1. 219, Sturl. i. 197, Eb. 40; bregða búi, to give up farming or household; taka við búi, to take to a farm, Sturl. i. 198; eiga bú við e-n, to share a household with one, 200; ráðask til bús, id.; fara búi, to remove one’s household, flit, 225; hafa bú, hafa rausnar-bú, 226; eiga bú, iii. 79, Eg. 137: allit. phrases, börn og bú, Bs. ii. 498; bóndi er bú-stólpi, bú er landstólpi, the ‘bóndi’ is the stay of the ‘bú,’ the ‘bú’ is the stay of the land; búa búi sínu, Fas. iii. 312; búa umegðar-búi, to have a heavy household (many children), K. Þ. K. 90; hafa kýr ok ær á búi, Nj. 236: housekeeping, in the phrase, eiga einkis í bú at biðja, to have plenty of everything, Bs. i. 131, 132; bæði þarf í búit mjöl ok skreið, Nj. 18: home, house, reið Hrútr heim til bús síns, 4; á búi, adv. at home, Fms. iv. 256, Hm. 82.
    2. estates; konungs-bú, royal demesnes; þar er bú hans vóru, Eg. 42, 43, Landn. 124, fara milli búa sinna, to go from one estate to another, id.; eiga bú, to own an estate.
    3. the stock in a farmstead; sumir lágu úti á fjöllum með bú sín, Sturl. iii. 75; drepa niðr bú, höggva bú, taka upp bú, to kill or destroy one’s stock, Fms. ix. 473, Stj. 90.
    COMPDS: búsafleifar, búsbúhlutir, búsefni, búsfar, búsforráð, búsgagn, búshagr, búshlutir, búshægindi, búskerfi, bústilskipan, búsumsvif, búsumsýsla.

    Íslensk-ensk orðabók >

  • 109 ELDR

    I)
    (-s, -ar), m. fire; taka eld, drepa (upp) eld, to strike fire: kveikja (upp) eld, to light a fire; bregða (koma, skjóta) eldi í e-t, láta (leggja) eld í e-t, to set fire to, to set on fire; e. varð lauss ok lék skjótt, a fire broke out and spread rapidly; e. hraut af sverðum þeirra, sparks of fire flew from their swords.
    pp. grown old, worn by age; kvazt e. vera mjök frá úfriði, said that he was too old for fighting.
    * * *
    m., gen. ellds, also spelt ellz, [a word that may be taken as a test of Scandin. races; Dan. ild; Swed. äld; for the Teut. nations use the word feuer, fire, which is wanting in Scandin., though used by old Icel. poets, who probably borrowed it from A. S.; on the other hand, Ulf. constantly renders πυρ by fon, Icel. funi, q. v.; in A. S. poetry and in Hel. äled = incendiary occurs a few times, and älan = Lat. urere (Grein and Schmeller); Rask suggests a Finn. origin]:—fire. In cold climates fire and life go together; hence the proverb, eldr er beztr með ýta sonum, ok sólar sýn, fire is best among the sons of men, and the sight of the sun, Hm. 67: in reference to the healing power of fire, eldr tekr við sóttum, fire consumes ( cures) fevers, 138; sá er eldrinn heitastr er á sjálfum brennr, Grett. 136 new Ed.: allit., e. né járn, fire nor iron, Edda 82; hvárki egg né eld, 162; eldr ( sparks of fire) hraut or sverðum þeirra, Flóv. 29; e. þótti af hrjóta er vápnin kómu saman, Sturl. iii. 187, vide Fms. i. 292, vi. 153, vii. 338 (MS. ell), viii. 74, 202, x. 29. Nj. 74, Eluc. 19, 625. 178.
    β. the eruption of a volcano, Bs. i. 803, 804; jarð-eldr, ‘earth-fire,’ subterranean fire.
    COMPDS: eldsbruni, eldsdaunn, eldsgangr, eldsglór, eldsgneisti, eldsgólf, eldsgögn, eldshiti, eldskveykja, eldslitr, eldslíki, eldsljós, eldslogi, eldsmatr, eldsneyti, eldsstólpi, eldsuppkváma, eldsvélar, eldsvimr, eldsvirki.
    II. esp. in plur. a fire on the hearth; the proverbs, við eld skal öl drekka, by the fireside shalt thou drink ale, Hm. 82; allir eldar brenna út um síðir, all fires (beacons) burn out at last (of the death of an aged man): allit., eldr á arni (vide arinn). In the old halls in Scandinavia an oblong hearth was built in the middle of the hall, and the fires kindled were called langeldar, long fires, with an opening in the thatch called ljóri for a chimney; the benches in the hall were ranged on both sides of the langeldar, vide Edda 82 (the hall of king Adils); hence the phrase, bera öl um eld, to hand the ale round the fire, viz. to one’s cup fellow on the opposite bench, Fagrsk. ch. 219, Grett. ch. 10, new Ed. p. 23; elda-skálar vóru stórir á bæjuni, sátu menn við langelda á öptnum, þá voru borð sett fyrir menn fyrir (innan MS. Holm.), sváfu menn upp (út MS. Holm.) frá eldunum, Kristni S. ch. 2; þá vóru görvir eldar stórir eptir endilöngum skálanum, sem í þann tíma var títt, at drekka öl við eld, Bs. i. 42; cp. Orkn., eldar vóru á gólfinu, on the floor, ch. 18, where the fire seems to have been made in a pit (vide eldgróf) in the middle of the floor, cp. also kipti honum upp at pallinum, vide bakeldr: again, at the evening and morning meals people gathered round the ‘meal-fires’ (mál-eldar), hence the phrases, sitja við elda, to sit at the fire; vóru görfir máleldar hvert kveld í elda-skála sem siðr var til, sátu menn löngum við eldana áðr menn gengu til matar, Eb. ch. 52: máleldr, the ‘meal-fire’ or the small fire, is distinguished from langeldr, the great fire, 276; þat var í þann tíma er þeir Snorri sátu við málelda (yfir málborði, v. 1.), ch. 26; höfðu menn orðit vátir ok vóru görvir máleldar (langeldar, v. 1.), Nj. ch. 8; ok er skálabúinn var mettr sat hann við eld, Fs. 6; snýr at dyrum, er menn sátu við langelda ( in the evening), Korm. ch. 15; um kveldit er menn sátu við elda, Orkn. 448: the phrase, sitja milli elda, to sit between two fires, to be in a strait, vide Gm.
    COMPDS: eldahús, eldaskáli, eldaskára, eldsgörð.
    III. a beacon, bale-fire, Gs. 18.
    IV. in old poetry the fire of wounds or of Odin = weapons, the fire of the sea = gold; hauga-eldar, magical fire in old cairns; maur-ildi, a glow-worm; hrævar-eldr, a Will o’ the wisp, ignis fatuus.
    V. as a prefix to pr. names, Eld-grímr, Eld-járn, Eld-ríð, etc.: in names of places it denotes volcanic ground, Eld-borg, eld-fjall, eld-gjá, etc.

    Íslensk-ensk orðabók > ELDR

  • 110 GANGA

    * * *
    I)
    (geng; gekk, gengum; genginn), v.
    1) to walk (reið jarl, en Karkr gekk);
    2) to go;
    ganga heim, to go home;
    ganga braut, to go away;
    ganga til hvílu, to go to bed;
    ganga á skip, to go on board;
    ganga af skipi, to go ashore;
    with infin., ganga sofa or at sofa, to go to sleep;
    ganga at eiga konu, to marry a woman;
    3) to go about grazing, to graze (kálfrinn gekk í túni um sumarit);
    4) of a ship, to run, sail (gekk skipit brátt út á haf);
    5) to stretch out, extend, project (nes mikit gekk í sæ út);
    6) of report, tales, to be current (litlar sögur megu ganga af hesti mínum);
    gekk þaðan af í Englandi Valska, thereafter the French tongue prevailed in E.;
    8) of money, to be current (peningar þeir, sem nú ganga);
    of laws, to be valid (þau lög, er gengu á Uppsalaþingi);
    of sickness, plague, famine, to rage (þá gekk landfarsótt, drepsótt, hallæri);
    9) to go on, last (gnustu þá saman vápnin, ok gekk þat um hríð);
    impers., gekk því lengi, so it went on for a long while;
    10) láta ganga e-t, to let go on;
    láta höggin ganga, to rain blows;
    Birkibeinar létu ganga lúðrana, blew the trumpets vigorously;
    ef þat gengr eigi, if that will not do;
    impers., svá þykt, at þeim gekk þar eigi at fara, so close, that they could not go on there;
    þeim gekk ekki fyrir nesit, they could not clear the ness;
    12) to turn out, go in a specified way;
    ganga andæris, to go all wrong;
    gekk þeim lítt atsókinn, they made little progress with the attack;
    impers., e-m gengr vel (illa), one fares (goes on, gets on) well (badly);
    13) with acc., ganga e-n á bak, to force one to go backwards (harm gengr bjöninn á bak);
    14) with dat., to discharge (gekk bann þá blóði);
    15) with preps. and adverbs:
    ganga af e-u, to depart from, leave (þá gekk af honum móðrinn);
    ganga af vitinu, to go out of one’s wits;
    ganga af trú sinni, to apostatize;
    to pass (síðan gengu af páskarnir);
    to go off (gekk þegar af höfuðit);
    to be left as surplus (þat er af skuldinni gekk);
    nú gengr honum hey af, now he has some hay left;
    ganga af sér, to go to extremities, to go beyond oneself (mjök ganga þeir fóstbrœðr nú af sé);
    ganga aptr, to revert (return) to the former proprietor (síðan gengu þau lönd aptr undir Árna);
    to be void, annulled (þá skal kaup aptr ganga);
    of a ghost, to walk again; of a door, to close, shut (gekk eigi aptr hurðin);
    ganga at e-m, to attack one;
    ganga at e-u, to agree to, accept a choice or offer (Flosi gekk fljótt at þessu öllu); to fit (skaltu fá mér lukla þá, sem ganga at kistum yðrum);
    ganga á e-t, to encroach upon (ganga á ríki e-s); to break (ganga á orð sín, eiða, grið, sættir, trygðir); to pierce, penetrate;
    hann var í panzara, er ekki gekk á, that was proof against any weapons;
    ganga á vald e-s or e-m, ganga á hönd (hendr) e-m, to submit to, give oneself up to, surrender to one;
    ganga á bak e-u, to contravene;
    ganga eptir e-u, to go for, go to fetch (göngum heim eptir verðinu); to pursue, claim;
    ganga eptir, to prove true, be fulfilled (þetta gekk allt eptir, sem M. sagði fyrir);
    ganga frá e-u, to part with, lose (sumir munu ganga frá öllu fénu);
    ganga fram, to step forward;
    ganga fram vel, to go forward bravely, in a battle;
    to come to pass, come into execution (skal þess bíða, er þetta gengr fram);
    to increase (fé Hall gerðar gekk fram ok gørðist allmikit);
    to depart this life (H. bóndi gengr fram til frænda sinna);
    ganga fyrir e-n, to present oneself before one (ganga fyrir konung);
    ganga fyrir e-u, to take charge of, manage (var þar mart fólk, en húsbóndi gekk svá fyrir, at ekkert skorti); to yield to, be swayed by (hann gekk þá fyrir fortölum hennar);
    ganga í gegn e-m, to set oneself against one;
    ganga í gegn e-u, to confess, acknowledge;
    maðr gengr í gegn, at á braut kveðst tekit hafa, the man confessed and said that he had taken it away;
    ganga í mál, to undertake a case;
    ganga með e-m (of a woman), to marry;
    ganga með barni, to be with child;
    ganga með burði (of animals), to be with young;
    ganga með e-u, to assist in, plead (ganga með máli, bónorði);
    ganga milli (á m., í m.), to go between, intercede;
    ganga móti (á m., í m.) e-m, to go to meet one;
    ganga móti e-u, to resist, oppose;
    to confess, = ganga í gegn, ganga við e-u;
    ganga nær e-m, to be troublesome to one (þótti hón œrit nær ganga Þórgerði);
    ganga e-m nær, to approach, come near to one (sá hefir á brott komizt, er næst gekk Gunnari um alla hluti);
    ganga saman, to marry;
    of an agreement, bargain, to be brought about;
    saman gekk kaupit með þeim, they came to a bargain;
    ganga sundr (í s.), to go asunder, part;
    ganga til, to go up to a thing (gangit til ok hyggit at); of the wind, to veer (veðrit gekk til útsuðrs);
    en þat gekk mér til þess (that was my reason), at ek ann þér eigi;
    hversu hefir ykkr til gengit, how have you fared?
    Loka gekk lítt til, it fared ill with L.;
    ganga um e-t, to go about a thing;
    ganga um beina, to wait upon guests;
    ganga um sættir, to go between, as peacemaker;
    ganga um e-n, to befall, happen to one (þess, er um margan gengr guma); of the wind, to go round, veer (gekk um veðrit ok styrmdi at þeim); to manage (fékk hón svá um gengit, at);
    g. undir e-t, to take upon oneself, undertake (a duty);
    ganga undir e-n, to subject oneself to;
    ganga upp, to be wasted (of money);
    to get loose, to he torn loose (þeir glímdu svá at upp gengu stokkar allir á húsinu);
    of a storm, gale, to get up, rise (veðr gekk upp);
    of an ice-bound river, áin var gengin upp, swollen with ice;
    ganga við staf, to walk with a stick;
    ganga við e-u or e-t, to avow;
    ganga yfir e-t, to go beyond, disregard (hann vildi eigi ganga yfir þat, er hann vissi réttast);
    ganga yfir e-n, to overcome, to befall, happen to one;
    slíkt sem yfir hefir gengit, all that has happened;
    eitt skal yfir okkr ganga, we shall share one fate;
    16) refl., gangast.
    f.
    1) walking (hann mœddist í göngu);
    vera í göngu, to be on foot, to walk;
    2) course (ganga tungls, vinds).
    * * *
    pret. gekk or gékk, 2nd pers. gékkt, mod. gékst; pl. gengu, geingu, or géngu, and an old poët. gingu; gengengu in Vsp. 12 is a mere misspelling (vide Sæm. Möb. 258); pres. geng, pl. göngum; pret. subj. gengi (geingi); imperat. gakk and gakktú; with the neg. suffix geng-at, gengr-at, gékk-at, gakk-attu, passim; a middle form göngumk firr, go from me, Gm. 1: a contracted form gá occurs now and then in mod. hymns; it is not vernacular but borrowed from Germ. and Dan.: [cp. Ulf. gaggan; A. S. and Hel. gangan; Scot. and North. E. gang, mod. Engl. go; Dan.-Swed. gange or gå; Germ. gehen; Ivar Aasen ganga: Icel., Scots, and Norsemen have preserved the old ng, which in Germ. and Swed.-Dan. only remains in poetry or in a special sense, e. g. in Germ. compds.]
    A. To go:
    I. to walk; reið jarl en Karkr gékk, Fms. i. 210, Rm. 1, 2, 6, 14, 23, 24, 30, Edda 10, Grág. ii. 95, passim; ganga leiðar sinnar, to go one’s way, Fms. x. 290, Krók. 26: adding acc., g. alla leið, Fms. xi. 202, 299; g. berg, to climb a cliff; g. afréttar, to search the fell-pastures (fjallganga), Háv. 39; also g. ( to climb) í fjall, í kletta, Fms. x. 313: Icel. also say, ganga skó og sokka, to wear out shoes and socks; hann gékk tvenna skó; ganga berserks gang, q. v.
    β. absol. to go a-begging, Grág. i. 226, 232, Ísl. ii. 25; ganga vergang, húsgang, id. (göngumaðr).
    II. adding adverbs, infinitives, adjectives, or the like,
    α. an adverb denoting direction; g. út ok inn, Vkv. 4, Lv. 26; g. inn, Fms. i. 16, vi. 33; g. út, to go out, Lat. exire, Nj. 194; g. aptr, to return, Fms. x. 352; g. fram, to step forward, Hm. 1, Eg. 165; g. upp, to go up, ashore; g. ofan, niðr, to go down; g. heiman, 199; g. heim, to go home; gakk hingat, come hither! 488; g. móti, í gegn e-m, to go against, to meet one; g. braut, to go away; g. til e-s, or at e-m, to go to one; g. frá e-m, to leave one; g. með e-m, to go with one; g. hjá, to pass by; g. saman, to go together; g. yfir, to go over; g. gegnum, to go through; g. undir, to go under; g. undan, fyrir, to go before; g. eptir, to go behind; g. um, to rove, stroll about, and so on passim; g. í sæti, to go to one’s seat, take a seat, Eg. 551; g. til hvílu, to go to bed, Nj. 201; g. til matar, to go to dinner, Sturl. iii. 111, Eg. 483; g. til vinnu, verks, to go to one’s work, cp. Hm. 58; g. í kirkju, to go to church, Rb. 82; g. á fjall, to go on the fells, Hrafn. 34; g. á skip, to go on board, Fms. x. 10; g. af skipi, to go ashore.
    β. with infin., in old poems often dropping ‘at;’ ganga sofa, to go to sleep, Fm. 27; g. at sofa, Hm. 19; g. vega, to go to fight, Vsp. 56, Ls. 15; g. at eiga konu, to go to be married, Grág. i. 318.
    γ. with an adj.; g. hræddr, to be afraid; g. úviss, to be in ignorance, etc., Fms. vii. 271, Sks. 250, 688.
    2. in a more special sense; g. til einvígis, bardaga, to go to a duel, battle, Nj. 64; g. á hólm (hólmganga), Eg. 504, 506; g. á eintal, Nj. 103; g. til máls við e-n, to speak to one, Eg. 199, 764; g. í glímu, to go a-wrestling, Ísl. ii. 246; g. á fang, id., Ld. 206; g. í danz, to go a-dancing; g. til skripta, to go to shrift, Hom. 157; g. at brúðkaupi, to go to be married, Fms. vii. 278; g. í skóla, klaustr, to go to school, go into a cloister (as an inmate), (hence skóla-genginn, a school-man, scholar), Bs. passim; g. í þjónustu, to take service, Nj. 268; g. í lið með e-m, to enter one’s party, side with one, 100; g. í lög, to enter a league with one; g. ór lögum, to go out of a league, passim; g. í félag, ór félagi, id.; g. á mala, to take service as a soldier, 121; g. á hönd, g. til handa, to submit to one as a liegeman, surrender, Eg. 19, 33, Ó. H. 184, Fms. vii. 180; g. á vald e-m, to give oneself up, Nj. 267; g. á hendr e-m, to encroach upon, Ver. 56; g. í skuld, to bail, Grág. i. 232, Dipl. ii. 12; g. í trúnað, to warrant, Fms. xi. 356; g. til trygða, Nj. 166, and g. til griða, to accept truce, surrender, Fas. ii. 556; g. í mál, to enter, undertake a case, Nj. 31; g. í ánauð, to go into bondage, Eg. 8; g. til lands, jarðar, ríkis, arfs, to take possession of …, 118, Stj. 380, Grág., Fms. passim; g. til fréttar, to go to an oracle, take auspices, 625. 89; g. til Heljar, a phrase for to die, Fms. x. 414; g. nær, to go nigh, go close to, press hard on, Ld. 146, 322, Fms. xi. 240 (where reflex.); var sá viðr bæði mikill og góðr því at Þorkell gékk nær, Th. kept a close eye on it, Ld. 316.
    B. Joined with prepp. and adverbs in a metaph. sense:—g. af, to depart from, go off; þá gékk af honum móðrinn ok sefaðisk hann, Edda 28; þá er af honum gékk hamremin, Eg. 125, Eb. 136, Stj. 118; g. af sér, to go out of or beyond oneself; mjök g. þeir svari-bræðr nú af sér, Fbr. 32; í móti Búa er hann gengr af sér ( rages) sem mest, Fb. i. 193; þá gékk mest af sér ranglæti manna um álnir, Bs. i. 135: so in the mod. phrases, g. fram af sér, to overstrain oneself; and g. af sér, to fall off, decay: to forsake, g. af trú, to apostatize, Fms. ii. 213; g. af vitinu, to go out of one’s wits, go mad, Post. 656 C. 31; g. af Guðs boðorðum, Stj. passim: to pass. Páskar g. af, Ld. 200: to be left as surplus (afgangr), Rb. 122, Grág. i. 411, K. Þ. K. 92:—g. aptr, to walk again, of a ghost (aptrganga), Ld. 58, Eb. 278, Fs. 131, 141, passim; and absol., g. um híbýli, to hunt, Landn. 107: to go back, be void, of a bargain, Gþl. 491:—g. at e-m, to go at, attack, Nj. 80, 160: to press on, Grág. i. 51, Dipl. ii. 19 (atgangr): g. at e-u, to accept a choice, Nj. 256; g. at máli, to assist, help, 207: to fit, of a key, lykla þá sem g. at kístum yðrum, Finnb. 234, Fbr. 46 new Ed., N. G. L. i. 383: medic. to ail, e-ð gengr at e-m; ok gengr at barni, and if the bairn ails, 340, freq. in mod. usage of ailment, grief, etc.:—g. á e-t, to go against, encroach upon; ganga á ríki e-s, Fms. i. 2; g. upp á, to tread upon, vii. 166; hverr maðr er ólofat gengr á mál þeirra, who trespasses against their measure, Grág. i. 3: to break, g. á orð, eiða, sættir, trygðir, grið, Finnb. 311, Fms. i. 189, Ld. 234; g. á bak e-u, to contravene, Ísl. ii. 382; ganga á, to go on with a thing, Grág. ii. 363; hence the mod. phrase, mikið gengr á, much going on; hvað gengr á, what is going on? það er farið að g. á það (of a task or work or of stores), it is far advanced, not much left:—g. eptir, to go after, pursue, claim (eptirgangr), Nj. 154, Þórð. 67, Fms. vii. 5; g. eptir e-m, to humour one who is cross, in the phrase, g. eptir e-m með grasið í skónum; vertu ekki að g. eptir stráknum; hann vill láta g. eptir ser (of a spoilt boy, cross fellow): to prove true, follow, hón mælti mart, en þó gékk þat sumt eptir, Nj. 194; eptir gékk þat er mér bauð hugr um, Eg. 21, Fms. x. 211:—g. fram, to go on well in a battle, Nj. 102, 235, Háv. 57 (framgangr): to speed, Nj. 150, Fms. xi. 427: to grow, increase (of stock), fé Hallgerðar gékk fram ok varð allmikit, Nj. 22; en er fram gékk mjök kvikfé Skallagríms, Eg. 136, Vígl. 38: to come to pass, skal þess bíða er þetta gengr fram, Nj. 102, Fms. xi. 22: to die, x. 422:—g. frá, to leave (a work) so and so; g. vel frá, to make good work; g. ílla frá, to make bad work; það er ílla frá því gengið, it is badly done:—g. fyrir, to go before, to yield to, to be swayed by a thing; heldr nú við hót, en ekki geng ek fyrir slíku, Fms. i. 305; þó at vér gangim heldr fyrir blíðu en stríðu, ii. 34, Fb. i. 378, Hom. 68; hvárki gékk hann fyrir blíðyrðum né ógnarmálum, Fms. x. 292; hann gékk þá fyrir fortülum hennar, Bs. i. 742: in mod. usage reflex., gangast fyrir íllu, góðu: to give away, tók hann þá at ganga fyrir, Fb. i. 530: Icel. now say, reflex., gangast fyrir, to fall off, from age or the like (vide fyrirgengiligr): to prevent, skal honum þá eigi fyrnska fyrir g., N. G. L. i. 249; þá er hann sekr þrem mörkum nema nauðsyn gangi fyrir, 14; at þeim gangi lögleg forföll fyrir, Gþl. 12:—g. í gegn, to go against, to meet, in mod. usage to deny, and so it seems to be in Gþl. 156; otherwise in old writers it always means the reverse, viz. to avow, confess; maðr gengr í gegn, at á braut kveðsk tekit hafa, the man confessed and said that he had taken it away, Ísl. ii. 331; ef maðr gengr í gegn legorðinu, Grág. i. 340; sá goði er í gegn gékk ( who acknowledged) þingfesti hans, 20; hann iðraðisk úráðs síns, ok gékk í gegn at hann hefði saklausan selt herra sinn, Sks. 584,—this agrees with the parallel phrase, g. við e-t, mod. g. við e-u, to confess, both in old and mod. usage, id.:—g. hjá, to pass by, to waive a thing, Fms. vi. 168:—g. með, to go with one, to wed, marry (only used of a woman, like Lat. nubere), þú hefir þvert tekit at g. með mér, Ld. 262, Sd. 170, Grág. i. 178, Þiðr. 209, Gkv. 2. 27, Fms. xi. 5: medic., g. með barni, to go with child, i. 57; with acc. (barn), Bs. i. 790, and so in mod. usage; a mother says, sama sumarið sem eg gékk með hann (hana) N. N., (meðgöngutími); but dat. in the phrase, vera með barni, to be with child; g. með burði, of animals, Sks. 50, Stj. 70; g. með máli, to assist, plead, Eg. 523, Fms. xi. 105, Eb. 210; g. með e-u, to confess [Dan. medgaae], Stj., but rare and not vernacular:—g. milli, to go between, intercede, esp. as a peacemaker, passim (milli-ganga, meðal-ganga):—g. í móti, to resist, Nj. 90, 159, 171: of the tide, en þar gékk í móti útfalls-straumr, Eg. 600:—g. saman, to go together, marry, Grág. i. 324, Fms. xi. 77: of a bargain, agreement, við þetta gékk saman sættin, Nj. 250; saman gékk kaupit með þeim, 259:—g. sundr, to go asunder, part, and of a bargain, to be broken off, passim:—g. til, to step out, come along; gangit til, ok blótið, 623. 59; gangit til, ok hyggit at, landsmenn, Fms. iv. 282: to offer oneself, to volunteer, Bs. i. 23, 24: the phrase, e-m gengr e-ð til e-s, to purpose, intend; en þat gékk mér til þess ( that was my reason) at ek ann þér eigi, etc., Ísl. ii. 269; sagði, at honum gékk ekki ótrúnaðr til þessa, Fms. x. 39; gékk Flosa þat til, at …, Nj. 178; gengr mér meirr þat til, at ek vilda firra vini mína vandræðum, Fms. ii. 171; mælgi gengr mér til, ‘tis that I have spoken too freely, Orkn. 469, Fms. vi. 373, vii. 258: to fare, hversu hefir ykkr til gengið, how have you fared? Grett. 48 new Ed.; Loka gékk lítt til, it fared ill with L., Fb. i. 276: mod., þat gékk svá til, it so happened, but not freq., as bera við is better, (tilgangr, intention):—g. um e-t, to go about a thing; g. um sættir, to go between, as peacemaker, Fms. v. 156; g. um beina, to attend guests, Nj. 50, passim: to manage, fékk hón svá um gengit, Grett. 197 new Ed.; hversu þér genguð um mitt góðs, 206: to spread over, in the phrase, má þat er um margan gengr; þess er um margan gengr guma, Hm. 93: to veer, go round, of the wind, gékk um veðrit ok styrmdi at þeim, the wind went round and a gale met them, Bs. i. 775:—g. undan, to go before, escape, Ver. 15, Fms. vii. 217, Blas. 49: to be lost, wasted, jafnmikit sem undan gékk af hans vanrækt, Gþl. 338: to absent oneself, eggjuðusk ok báðu engan undan g., Fms. x. 238:—g. undir, to undertake a duty, freq.: to set, of the sun, Rb. 468, Vígl. (in a verse): to go into one’s possession, power, Fms. vii. 207;—g. upp, to be wasted, of money, Fær. 39, Fms. ix. 354: of stones or earth-bound things, to get loose, be torn loose, þeir glímdu svá at upp gengu stokkar allir í húsinu, Landn. 185; flest gékk upp þat sem fyrir þeim varð, Háv. 40, Finnb. 248; ok gékk ór garðinum upp ( was rent loose) garðtorfa frosin, Eb. 190: to rise, yield, when summoned, Sturl. iii. 236: of a storm, gale, to get up, rise, veðr gékk upp at eins, Grett. 94, Bárð. 169; gengr upp stormr hinn sami, Bs. ii. 50: of an ice-bound river, to swell, áin var ákafliga mikil, vóru höfuðísar at báðum-megin, en gengin upp ( swoln with ice) eptir miðju, Ld. 46, Fbr. 20 new Ed., Bjarn. 52; vötnin upp gengin, Fbr. 114; áin var gengin upp ok íll yfirferðar, Grett. 134:—g. við, in the phrase, g. við staf, to go with a staff, rest on it: with dat., g. við e-u, to avow (vide ganga í gegn above):—g. yfir, to spread, prevail, áðr Kristnin gengi yfir, Fms. x. 273; hétu á heiðin goð til þess at þau léti eigi Kristnina g. yfir landit, Bs. i. 23: the phrase, láta eitt g. yfir báða, to let one fate go over both, to stand by one another for weal and woe; hefi ek því heitið honum at eitt skyldi g. yfir okkr bæði, Nj. 193, 201, 204, Gullþ. 8: so in the saying, má þat er yfir margan gengr, a common evil is easier to bear, Fbr. 45 new Ed. (vide um above); muntu nú verða at segja slíkt sem yfir hefir gengið, all that has happened, Fms. xi. 240; þess gengr ekki yfir þá at þeir vili þeim lengr þjóna, they will no longer serve them, come what may, Orkn. 84: to overrun, tyrannize over, þeir vóru ójafnaðar menn ok ganga þar yfir alla menn, Fms. x. 198 (yfirgangr): to transgress, Hom. 109: to overcome, þótti öllum mönnum sem hann mundi yfir allt g., Fms. vii. 326: a naut. term, to dash over, as spray, áfall svá mikit at yfir gékk þegar skipit, Bs. i. 422; hence the metaph. phrase, g. yfir e-n, to be astonished; það gengr yfir mig, it goes above me, I am astonished.
    C. Used singly, of various things:
    1. of cattle, horses, to graze (haga-gangr); segja menn at svín hans gengi á Svínanesi, en sauðir á Hjarðarnesi, Landn. 124, Eg. 711; kálfrinn óx skjótt ok gékk í túni um sumarit, Eb. 320; Freyfaxi gengr í dalnum fram, Hrafn. 6; þar var vanr at g. hafr um túnit, Nj. 62; þar var til grass (görs) at g., Ld. 96, Grág. passim; gangandi gripr, cattle, beasts, Bjarn. 22; ganganda fé, id., Sturl. i. 83, Band. 2, Ísl. ii. 401.
    2. of shoals of fish, to go up, in a river or the like (fiski-ganga, -gengd); vötn er netnæmir fiskar g. í, Grág. i. 149; til landauðnar horfði í Ísafirði áðr fiskr gékk upp á Kvíarmiði, Sturl. ii. 177; fiskr er genginn inn ór álum, Bb. 3. 52.
    3. of the sun, stars, vide B. above, (sólar-gangr hæstr, lengstr, and lægstr skemstr = the longest and shortest day); áðr sól gangi af Þingvelli, Grág. i. 24; því at þar gékk eigi sól af um skamdegi, Landn. 140, Rb. passim:—of a thunder-storm, þar gékk reiði-duna með eldingu, Fb. iii. 174:—of the tide, stream, water, vide B. above, eða gangi at vötn eða skriður, K. Þ. K. 78.
    4. of a ship, gékk þá skipit mikit, Eg. 390, Fms. vi. 249; létu svá g. suðr fyrir landit, Eg. 78; lét svá g. suðr allt þar til er hann sigldi í Englands-haf, Ó. H. 149; réru nótt ok dag sem g. mátti, Eg. 88; gékk skipit brátt út á haf, Ó. H. 136.
    β. to pass; kvað engi skip skyldi g. (go, pass) til Íslands þat sumar, Ld. 18.
    II. metaph. to run out, stretch out, project, of a landscape or the like; gengr haf fyrir vestan ok þar af firðir stórir, Eg. 57; g. höf stór ór útsjánum inn í jörðina; haf (the Mediterranean) gengr af Njörva-sundum (the Straits of Gibraltar), Hkr. i. 5; nes mikit gékk í sæ út, Eg. 129, Nj. 261; í gegnum Danmörk gengr sjór (the Baltic) í Austrveg, A. A. 288; fyrir austan hafs-botn þann (Bothnia) er gengr til móts við Gandvík (the White Sea), Orkn. begin.: frá Bjarmalandi g. lönd til úbygða, A. A. 289; Europa gengr allt til endimarka Hispaniae, Stj. 83; öllum megin gengr at henni haf ok kringir um hana, 85; þessi þinghá gékk upp ( extended) um Skriðudal, Hrafn. 24: of houses, af fjósi gékk forskáli, Dropl. 28.
    2. to spread, branch out; en af því tungurnar eru ólíkar hvár annarri, þær þegar, er ór einni ok hinni sömu hafa gengit eða greinzt, þá þarf ólíka stafi í at hafa, Skálda (Thorodd) 160: of a narrative, gengr þessi saga mest af Sverri konungi, this story goes forth from him, i. e. relates to, tells of him, Fb. ii. 533; litlar sögur megu g. af hesti mínum, Nj. 90; um fram alla menn Norræna þá er sögur g. frá, Fms. i. 81.
    III. to take the lead, prevail; gékk þaðan af í Englandi Valska, thereafter (i. e. after the Conquest) the Welsh tongue prevailed in England, Ísl. ii. 221; ok þar allt sem Dönsk tunga gengi, Fms. xi. 19; meðan Dönsk tunga gengr, x. 179:—of money, to be current, hundrað aura þá er þá gengu í gjöld, Dropl. 16; eigi skulu álnar g. aðrar en þessar, Grág. i. 498; í þenna tíð gékk hér silfr í allar stórskuldir, 500, Fms. viii. 270; eptir því sem gengr ( the course) flestra manna í millum, Gþl. 352:—of laws, to be valid, ok var nær sem sín lög gengi í hverju fylki, Fms. iv. 18; Óðinn setti lög í landi sínu þau er gengit höfðu fyrr með Ásum, Hkr. i. 13; þeirra laga er gengu á Uppsala-þingi, Ó. H. 86; hér hefir Kristindóms-bálk þann er g. skal, N. G. L. i. 339; sá siðr er þá gékk, Fb. i. 71, (vide ganga yfir):—of sickness, plague, famine, to rage, þá gékk landfarsótt, bóla, drepsótt, hallæri, freq.; also impers., gékk því hallæri um allt Ísland, Bs. i. 184; mikit hallæri ok hart gékk yfir fólkið, 486, v. l.; gékk sóttin um haustið fyrir sunnan land; þá gékk mest plágan fyrri, Ann. 1402, 1403.
    IV. to go on, last, in a bad sense, of an evil; tókst síðan bardagi, ok er hann hafði gengit um hríð, Fs. 48: impers., hefir þessu gengit ( it has gone on) marga manns-aldra, Fms. i. 282; gékk því lengi, so it went on a long while, Grett. 79 new Ed.; gékk þessu enn til dags, Nj. 272; ok gékk því um hríð, 201; ok gékk því allan þann dag, Fms. vii. 147; lát því g. í allt sumar, xi. 57; gengr þessu þar til er …, Fb. i. 258.
    V. denoting violence; létu g. bæði grjót ok vápn, Eg. 261; létu þá hvárir-tveggju g. allt þat er til vápna höfðu, Fms. ix. 44; láta höggin g., to let it rain blows, Úlf. 12. 40; háðung, spottyrði, hróp ok brigzl hver lét með öðrum g. á víxl, Pass. 14. 3, (vápna-gangr); Birkibeinar róa þá eptir, ok létu g. lúðrana, and sounded violently the alarum, Fms. ix. 50, (lúðra-gangr); láta dæluna g., to pour out bad language, vide dæla.
    VI. to be able to go on, to go, partly impers.; ef þat gengr eigi, if that will not do, Fms. vi. 284; svá þykt at þeim gékk þar ekki at fara, they stood so close that they could not proceed there, Nj. 247; þá nam þar við, gékk þá eigi lengra, there was a stop; then it could go no farther, Fms. xi. 278; leiddu þeir skipit upp eptir ánni, svá sem gékk, as far as the ship could go, as far as the river was navigable, Eg. 127: esp. as a naut. term, impers., e. g. þeim gékk ekki fyrir nesið, they could not clear the ness; þá gengr eigi lengra, ok fella þeir þá seglið, Bs. i. 423; at vestr gengi um Langanes, 485, v. l.
    VII. with adverbs; g. létt, fljótt, to go smoothly; g. þungt, seint, to go slowly; oss munu öll vápna-viðskipti þungt g. við þá, Nj. 201; þungt g. oss nú málaferlin, 181; gékk þeim lítt atsóknin, Stj. 385; at þeim feðgum hefði þá allir hlutir léttast gengit, Bs. i. 274; seint gengr, Þórir, greizlan, Ó. H. 149; g. betr, verr, to get the better, the worse; gékk Ribbungum betr í fyrstu, Fms. ix. 313; gengu ekki mjök kaupin, the bargain did not go well, Nj. 157, cp. ganga til (B. above):—to turn out, hversu g. mundi orrostan, 273; gékk þá allt eptir því sem Hallr hafði sagt, 256; ef kviðir g. í hag sækjanda, if the verdict goes for the plaintiff, Grág. i. 87; þótti þetta mál hafa gengit at óskum, Dropl. 14; mart gengr verr en varir, a saying, Hm. 39; þykir honum nú at sýnu g. ( it seems to him evident) at hann hafi rétt hugsað, Fms. xi. 437; g. andæris, to go all wrong, Am. 14; g. misgöngum, to go amiss, Grág. i. 435; g. e-m í tauma, to turn false ( crooked); þat mun mér lítt í tauma g. er Rútr segir, Nj. 20; g. ofgangi, to go too high, Fms. vii. 269.
    VIII. of a blow or the like; hafði gengit upp á miðjan fetann, the axe went in up to the middle of the blade, Nj. 209; gékk þegar á hol, 60; gékk í gegnum skjöldinn, 245, Fb. i. 530.
    IX. of law; láta próf g., to make an enquiry; láta vátta g., to take evidence, D. N.
    X. to be gone, be lost; gékk hér með holdit niðr at beini, the flesh was torn off, Fb. i. 530: esp. in pass. part. genginn, dead, gone, eptir genginn guma, Hm. 71; moldar-genginn, buried, Sl. 60; hel-genginn, 68; afli genginn, gone from strength, i. e. powerless, Skv. 3. 13.
    β. gone, past; gengið er nú það görðist fyr, a ditty; mér er gengið heimsins hjól, gone for me is the world’s wheel ( luck), a ditty.
    XI. used as transit. with acc.; hann gengr björninn á bak aptr, he broke the bear’s back in grappling with him, Finnb. 248; ok gengr hana á bak, ok brýtr í sundr í henni hrygginn, Fb. i. 530.
    2. medic. with dat. to discharge; ganga blóði, to discharge blood (Dan. blodgang), Bs. i. 337, 383; Arius varð bráðdauðr ok gékk ór sér öllum iðrum, Ver. 47.
    D. REFLEX.:
    I. singly, gangask, to be altered, to change, be corrupted; gangask í munni, of tradition; var þat löng ævi, ok vant at sögurnar hefði eigi gengisk í munni, Ó. H. pref.; má því eigi þetta mál í munni gengisk hafa, Fb. ii. Sverr. S. pref.; ok mættim vér ráða um nokkut, at málit gengisk, that the case could miscarry, be lost, Glúm. 380:—láta gangask, to let pass. waive; lét Páll þá g. þá hluti er áðr höfðu í millum staðit, Sturl. i. 102; ef þú lætr eigi g. þat er ek kref þik, Fms. xi. 61.
    2. e-m gengsk hugr við e-t, to change one’s mind, i. e. to be moved to compassion, yield; sótti hón þá svá at honum gékksk hugr við, Eb. 264; þá gékksk Þorgerði hugr við harma-tölur hans, Ld. 232; ok mun honum g. hugr við þat, svá at hann mun fyrirgefa þér, Gísl. 98; nú sem hann grét, gékksk Ísak hugr við, Stj. 167; er sendimaðr fann at Birni gékksk hugr við féit, Ó. H. 194; við slíkar fortölur hennar gékksk Einari hugr (E. was swayed) til ágirni, Orkn. 24.
    II. with prepp. (cp. B. above); gangask at, to ‘go at it,’ engage in a fight; nú gangask þeir at fast, Dropl. 24, Ísl. ii. 267; gengusk menn at sveitum, of wrestlers, they wrestled one with another in sections (Dan. flokkevis), Glúm. 354; þeir gengusk at lengi, Finnb. 248:—gangask fyrir, vide B. above:—gangask í gegn, at móti, to stand against, fight against; at vér látim ok eigi þá ráða er mest vilja í gegn gangask (i. e. the extreme on each side), Íb. 12, cp. Fms. ii. 241; at þeir skipaði til um fylkingar sínar, hverjar sveitir móti skyldi g., i. e. to pair the combatants off, ix. 489; þeir risu upp ok gengusk at móti, Stj. 497. 2 Sam. ii. 15:—g. nær, to come to close quarters (Lat. cominus gerere), Nj. 176, Fms. xi. 240:—gangask á, to dash against one another, to split; á gengusk eiðar, the oaths were broken, Vsp. 30: to be squared off against one another, sú var görð þeirra, at á gengusk vígin húskarlanna, Rd. 288; ekki er annars getið en þeir léti þetta á gangask, i. e. they let it drop, Bjarn. 47; gangask fyrir, to fall off, Fms. iii. 255:—gangask við, to grow, gain strength; áðr en við gengisk hans bæn, before his prayer should be fulfilled, x. 258; ef þat er ætlað at trúa þessi skuli við g., Nj. 162; hétu þeir fast á guðin, at þau skyldi eigi láta við garrgask Kristniboð Ólafs konungs, Fms. ii. 32; þetta gékksk við um öll þau fylki, vii. 300; mikit gékksk Haraldr við (H. grew fast) um vöxt ok afl, Fb. i. 566; Eyvindr hafði mikið við gengizk um menntir, E. had much improved himself in good breeding, Hrafn. 24; vildi hann prófa hvárr þeirra meira hafði við gengisk, which of them had gained most strength, Grett. 107: to be in vogue, in a bad sense, ok löngum við gengisk öfund ok rangindi, Fms. i. 221, cp. Pass. 37. 7:—gangask ór stað, to be removed, Fms. xi. 107.
    III. in the phrase, e-m gengsk vel, ílla, it goes well, ill with one, Hom. 168, Am. 53; ílls gengsk þér aldri, nema …, the evil will never leave thee, thou wilt never be happy, unless …, 65.

    Íslensk-ensk orðabók > GANGA

  • 111 HÖFUÐ

    (dat. höfði, gen. pl. höfða), n.
    1) head (höggva höfuð af e-m);
    láta e-n höfði skemmra, to behead one;
    strjúka aldrei um frjálst höfuð, to be never free, never at ease;
    skera e-m höfuð, to make a wry face at one;
    heita í höfuð e-m, to be called after a person;
    hætta höfði, to risk one’s life;
    leggja við höfuð sitt, to stake one’s head;
    fœra e-m höfuð sitt, to surrender oneself to an enemy;
    drepa niðr höfði, to droop the head;
    þoku hóf af höfði, the fog lifted;
    stíga yfir höfuð e-m, to overcome one;
    hlaða helium að höfði e-m, to leave one dead on the spot;
    ganga milli bols ok höfuðs e-s or á e-m, to hew of one’s head, to kill outright;
    senda e-n til höfuðs e-m, to send one to take another’s head;
    leggja fé til höfuðs e-m, to set a price on one’s head;
    leggjast e-t undir höfuð, to put aside, neglect (Þ. lagðist eigi þessa ferð undir höfuð);
    vera höfði hærri, to be taller by a head;
    2) head, chief (höfuð lendra manna);
    Þrándheimr hefir lengi verið kallaðr höfuð Noregs, the chief district of Norway;
    3) ornamental prow of a ship (skip með gyltum höfðum);
    ornamental head on a bridle (slitnaði sundr beizlit, ok týndist höfuð, er á var).
    * * *
    n., dat. höfði; gen. pl. höfða, dat. höfðum; in Norse MSS. often spelt hafuð, Anecd. 4 (without umlaut); the root-vowel seems in very early times (8th century) to have been a diphthong; thus Bragi uses the rhymes, laufi—haufði, and rauf—haufuð, Edda; the old ditty with a half rhyme, höfðu vér í haufði, Hkr. i. 104, wou’d be faulty unless we accept a diphthong in the latter word: in good old MSS. (e. g. Sæm. Cod. Reg.) the word is always spelt with or au, never o, and probably never had a diphthongal sound; the Norse spelling havuð however points to a short vowel; and later Icel. MSS. spell o or , e. g. Hb. in Vsp. l. c. It is probable that the short vowel originated in the contracted form, as haufði sounds hard; [cp. Goth. haubiþ; A. S. heâfod; Engl. head; Hel. hôbid; O. H. G. houpit; mid. H. G. houbet; mod. G. haupt; Dan. hôved; Swed. hufvud; Ormul. hæfedd (the single f marks a preceding long vowel); thus all old Teut. languages except the Icel. agree in the length of the vowel, whereas Lat. căput, Gr. κεφαλή have a short root vowel.]
    A. A head, Vsp. 38, Sdm. 14, Vþm. 19, Þkv. 16, 19, Skm. 23, Nj. 19, 275, Grág. ii. 11, Fms. x. 381, Eg. 181, Edda 59, passim; mátti svá at kveða, at náliga væri tvau höfuð á hverju kvikendi, Hrafn. 22 (of a great increase in stock); Grímr rakaði bratt fé saman, vóru tvau höfuð á hvívetna því er hann átti, Ísl. ii. 14.
    II. phrases and sayings, láta höfði skemra, to make one a head shorter, behead, Hým. 15, Fm. 34; strjúka aldrei frjálst höfuð, to stroke never a free head, be never free, never at ease; (sagði) at þeir mundi aldrei um frjálst höfuð strjúka, er vinir hans væri, meðan Þórðr væri höfðingi í Ísafirði, Sturl. ii. 124; eg má aldrei um frjálst höfuð strjúka, I never have any time to spare; sitja aldrei á sárs höfði, to be always quarrelling; skera e-m höfuð, to make a wry face at one, Grett. 17; heita í höfuðit e-m, to be called after a person; hón jós sveininn vatni ok kvað hann skyldu heita í höfuð föður sínum, ok var hann kallaðr Gestr, Bárð. 24 new Ed.: the mod. usage distinguishes between heita í höfuð á e-m, when a person is alive when the child was born, and heita eptir e-m, when that person is dead; halda höfði, to hold one’s head up, Flóv. 43, Og.; bera hátt höfuð, to bear one’s head high, Sturl. iii. 147, Sighvat; hefja höfuðs, to lift one’s head, Thom. 535; drepa niðr höfði, to droop one’s head, Bs. i. 625; þoku hóf af höfði, the fog lifted, Ld. 74; búa hvárr í annars höfði, to be at loggerheads, Sks. 346; fara huldu höfði, to go with a hidden head, in disguise, to hide oneself, Fms. vi. 12; færa e-m höfuð sitt, to surrender oneself to an enemy, Eg. ch. 62, 63, Fms. x. 261; stíga yfir höfuð e-m, to pass over one’s head, overcome one, 304; er á engri stundu örvænt nær elli stígr yfir h. mér, Eb. 332; hlaða hellum at höfði e-m, to leave one dead on the spot, Dropl. 18; ganga milli bols ok höfuðs, ‘to gang between bole and head,’ i. e. to kill outright, Eb. 240; hætta höfði, to risk one’s head, Hm. 106; leggjask e-t undir höfuð, to lay under one’s pillow, to put aside; leggjask ferð undir höfuð, Fær. 132, Orkn. 46; þú munt verða fátt undir höfuð at leggjask ef ek skal við þér taka, Sturl. i. 27; vera höfði hærri, to be a head taller, Fms. x. 381; setja höfuð á höfuð ofan, to set head upon head, Bs. i. 73, (viz. to consecrate a second bishop to a see, which was against the eccl. law); cp. kjósa annan konung í höfuð Davíð, Sks. 801.
    III. in a personal sense, in poets, a person, = Lat. caput, Gr. κάρα, κεφαλή; fárgjarnt höfuð, thou fearful woman! Fas. ii. 556; hraustara höfuð, a bolder man, 315; berjask við eitt höfuð, 49; heiptrækt höfuð, Ýt. 25; andprútt höfuð, high-minded man! Sighvat; tírar h., glorious man; leyfðar h., id., Geisli 56; vina höfuð = cara capita, Bm. 2; frænda höfuð, kinsmen, Skáld H. 3. 40; hvarfúst h., thou fickle woman! Hel. 2.
    2. a number, tale, head, of animals; fádygt höfuð, of a fox, Merl. 1. 39: head, of cattle, þeir eiga at gjalda þingfarar-kaup, er skulda-hjóna hvert hefir höfuð, kú skuldalausa eða kúgildi, Grág. (Kb.) i. 159, referring to the old way of taxation, which is still the law in Icel., that a freeholder has to pay tax (skattr) only if he has more head of cattle (kúgildi, q. v.), than persons to support.
    IV. a head, chief; höfuð lendra manna, Fms. vii. 273; h. ok höfðingi, Stj. 457; Þrándheimr er h. Noregs, Fms. vi. 38; höfuð allra höfuð-tíða (gen.), Leiðarvís. 23.
    V. of head-shaped things:
    1. a beak, of a ship; með gylltum höfðum, Fms. viii. 385, x. 10, 417, passim; dreka-höfuð, q. v.: the beak was usually a dragon’s head, sometimes a bison’s, Ó. H.; a steer’s, Landn. 5. ch. 8; or it was the image of a god, e. g. of Thor, Fms. ii. 325, (Ó. T. ch. 253); or of a man, Karl-höfði, Ó. H., the ship of St. Olave; cp. the interesting passage, þat var upphaf enna heiðnu laga, at menn skyldu eigi hafa höfuðskip í hafi, en ef þeir hefði, þá skyldi þeir af taka höfuð áðr þeir kæmi í lands-sýn, ok sigla eigi at landi með gapandum höfðum eðr gínandi trjónum, svá at landvættir fældisk við, Landn. (Hb.) 258, Fms. vi. 180 (in a verse), vii. 51 (in a verse). 2. the capital of a pillar, Al. 116, Fb. i. 359 (of tent poles): of carved heads in a hall, sér þú augun útar hjá Hagbarðs-höfðinu? Korm. ch. 3: heads of idols carved on chairs, Fbr. ch. 38: carved heads on high-seats, Eb. ch. 4: that these figures sometimes represented fairies or goddesses is shewn by the word brúða (q. v.) and stólbrúða; heads of bedsteads seem to have been carved in a similar way; cp. also Korm. 86, see tjasna.
    3. the head-piece of a bridle; týndi maðr höfði á beisli því er görsema-vel var gört, Bs. i. 314, v. l.; the head of a rake, hrífu-h., etc.
    COMPDS: höfðabúza, höfðafjöl, höfðalag, höfðaskip, höfðatal, höfðatala, höfuðband, höfuðbani, höfuðbein, höfuðburðr, höfuðbúnaðr, Höfuðdagr, höfuðdúkr, höfuðfaldr, höfuðfatnaðr, höfuðfetlar, höfuðgerð, höfuðgjarnt, höfuðgull, höfuðhlutr, höfuðhögg, höfuðlausn, höfuðlauss, höfuðleðr, höfuðlín, höfuðmein, höfuðmikill, höfuðmundr, höfuðórar, höfuðrót, höfuðsár, höfuðskél, höfuðskip, höfuðskjálfti, höfuðsmátt, höfuðsnauðr, höfuðsótt, höfuðsteypa, höfuðsundl, höfuðsvími, höfuðsvörðr, höfuðtíund, höfuðverkr, höfuðvíti, höfuðvörðr, höfuðþváttr, höfuðþyngsl, höfuðærr, höfuðærsl.
    B. Chief, capital, found like the Gr. ἀρχι- in countless COMPDS: höfuðatriði, höfuðá, höfuðárr, höfuðátt, höfuðbarmr, höfuðbaðmr, höfuðbarmsmaðr, höfuðbaugr, höfuðbenda, höfuðbiti, höfuðbitarúm, höfuðblót, höfuðborg, höfuðból, höfuðbæli, höfuðbær, höfuðdrottning, höfuðefni, höfuðengill, höfuðfaðir, höfuðfirn, höfuðfól, höfuðgersemi, höfuðgjöf, höfuðglæpr, höfuðgoð, höfuðgrein, höfuðgæfa, höfuðhátíð, höfuðhetja, höfuðhof, höfuðinnihald, höfuðísar, höfuðíþrótt, höfuðkempa, höfuðkennimaðr, höfuðkirkja, höfuðklerkr, höfuðkonungr, höfuðkostr, höfuðkvöl, höfuðlist, höfuðlýti, höfuðlæknir, höfuðlærdómr, höfuðlöstr, höfuðsmaðr, höfuðmeistari, höfuðmerki, höfuðmusteri, höfuðnafn, höfuðnauðsyn, höfuðniðjar, höfuðprestr, höfuðráð, höfuðráðgjafi, höfuðskáld, höfuðskepna, höfuðskutilsvein, höfuðskömm, höfuðskörungr, höfuðsmiðr, höfuðspekingr, höfuðstaðr, höfuðstafn, höfuðstafr, höfuðstjarna, höfuðstóll, höfuðstólpi, höfuðstyrkr, höfuðsynd, höfuðsæti, höfuðtunga, höfuðvápn, höfuðveizla, höfuðvél, höfuðvindr, höfuðvinr, höfuðþing, höfuðætt.

    Íslensk-ensk orðabók > HÖFUÐ

  • 112 MÓT

    * * *
    I)
    n.
    mæla mót með sér, to fix a meeting;
    2) town-meeting (var blásit til móts í bœnum ok sagt, at konungr vildi tala við bœjarmenn);
    3) joint, juncture (cf. ‘liðamót’);
    4) in prepositional and adverbial phrases;
    á mót, í mót e-m, to meet a person (ganga, ríða á or í mót e-m);
    against (mæla, standa á or í mót e-u);
    í mót, in return, in exchange;
    á móti, í móti, at móti (e-m) = í mót;
    snúa í móti e-m, to turn against one;
    rísa í móti e-u, to rise against, withstand;
    mikit er þat í móti erfðinni minni, that is much when set against what I shall leave behind me;
    til móts við e-n, to meet one;
    halda til móts við e-n, to march against one;
    miklir kappar eru til móts, there are great champions to contend with;
    eiga e-t til móts við e-n, to own a thing in common with another (= til jafns við e-n);
    gøra e-t til móts við e-n, to equal one in a thing (engan vissa ek þann, er þat léki til móts við mik).
    prep. with dat. to meet, towards, etc. = í mót ( see mót 4).
    n.
    1) image, stamp (mót á peningi);
    2) model (skaltu smíða hús eptir því móti, sem ek mun sýna þér);
    3) mark, sign (máttu sjá mót á, er hón hlær við hvert orð) cf. ambáttarmót, mannsmót, ættarmót, œskumót;
    4) manner, way;
    með kynligu (undarligu) móti, in a strange manner;
    mikill fjöldi dýra með öllu móti, of every shape and manner;
    með því móti, in that way;
    með því móti, at, in such a way that;
    með litlu (minna) móti, in a small (less) degree;
    með engu móti, by no means;
    frá móti, abnormal.
    * * *
    1.
    n. [A. S. gemot; Old Engl. mote or moot, in ward-mote, the Moot-ball at Newcastle; Dan. möde; Swed. mot and möte]:—a meeting; mæla mót með sér, to fix a meeting Eg. 564; þeir mæltu mót með sér ok hittusk í Elfinni, 444; manna-mót, a meeting; vinamót, a meeting of friends.
    2. as a Norse law term; in Norway a mót was a town meeting, and is opp. to þing, a county meeting; á þingi en eigi á móti, þvíat sökin veit til lands-laga en eigi til Bjarkeyjar-réttar, Hkr. iii. 257, N. G. L. ii. 190; á þingum ok á móti, Fagrsk. 145; var blásit til móts í bænum, Fms. vi. 202, 238, 270; á móti í kaupangi, vii. 130; móts-fjalir, a meeting-shed, N. G. L. i. 224.
    II. a joint, juncture; mót á hring, cp. mótlauss; ár-mót, a meeting of waters, also a local name, cp. Lat. Confluentia, Coblenlz; liða-mót, q. v.: of time, in pl., alda-mót, the end and beginning of two centuries; mánaða-mót, missera-mót, eykta-mót, and so on.
    B. As adverb, both in dat. móti, against, on the opposite side, with dat. as also with a prep., á móti, í móti; or in gen. móts or móts við, against, with acc. used as prep. and ellipt. or even as adverb:
    I. gen. móts; til móts við e-n, towards, against; fara til móts við e-n, to go to meet one, encounter, visit. Eg. 9; fara á móts við, Fas. i. 450; halda til móts við, to march against, Fms. ii. 217; snúa til móts við, Nj. 125; ganga til móts við e-n (= ganga til fundar við e-n), to go to meet a person, 100; koma til móts við, Eg. 63; eiga e-t til móts við e-n, to own in common with another, 101, Gþl. 506, Fms. ii. 91; vera til móts, to be on the opposite side, opposed, Nj. 274; miklir kappar eru til móts, there are mighty men to meet or contend with, 228; en þar allt er lögin skilr á, þá skulu öll hallask til móts við Uppsala-lög, they shall all lean towards the law of Upsala, i. e. in a controverted case the law of U. is to rule, Ó. H. 65.
    II. dat. móti, á móti, í móti, and more rarely at móti e-m (all these forms are used indiscriminately), as also an apocopated mót, qs. móti (á mót, í mót):—against, on the opposite side, towards, and the like; fara móti e-m, Fms. vi. 29; móti sólu, 439; snúa í móti e-m, Nj. 3, 43, 74, 118, 127, 177, Fms. i. 169, iii. 189, v. 181, vi. 3, ix. 348, 511, xi. 121, 126, Eg. 283, 284, 572, Landn. 317, Ld. 214; hann sagði at í móti vóru þeir Grjótgarðr, Nj. 125; rísa í móti, to rise against, withstand, Lv. 79, and so in countless instances:—denoting reception, göra veizlu móti e-m, Eg. 43, Nj. 162, passim:—towards, konungr leit móti honum, looked towards him, Fms. i. 41.
    III. metaph. in return, in exchange for; fór með honum sonr Guðbrands í gisling en konungr fékk þeim annan mann í móti, Ó. H. 108; Gunnarr bauð þá at móti Geiri goða at hlýða til eiðspjalls síns, in his turn, Nj. 87; ok mæla jamíllt at móti at ósekju, Grág. ii. 145; skolu trygðir koma hvervetna móti sakbótum, 187; þá kvað hann aðra vísu í móti, Fms. i. 48; hann hló mjök mót atfangi manna, vi. 203; hann gaf drottningu sæmiligar gjafir ok svá drottningin honum á móti, x. 95; sendi hann konungi vingjafir ok góð orð mót vináttu hans, i. 53; mikit er þat í mót (against, as compared with) erfðinni minni, Nj. 4; sagði at hann mundi eigi þiggja nema annat fé kæmi í mót, 133; hvat hefir þú í móti því er hann deildi kappi við Þorgrim goða, what hast thou to set against that as an equivalent? Ísl. ii. 215; engar skulu gagnsakir metask á mót þeim málum, Grág. i. 294.
    2. against, contrary to; móti Guðs lögum, Fms. x. 21:—with verbs, göra e-t móti e-m, to act against, Ld. 18; mæla móti, to contradict; standa mót, to withstand; ganga mót, to go against, as also to confess and the like.
    3. bera at móti, to happen, Fms. ii. 59 (see bera C. II. 2): whence
    4. temp. towards a time; mót Jólum, Páskum, passim; í mót vetri, towards the setting in of winter, Hkr. i. 13; móti sumri, towards the coming in of summer; móti degi, towards day, Fms. i. 71; hann sofnáði móti deginum, vi. 62; móti þingi, towards the opening of parliament, Rb. 530.
    2.
    n. [cp. Ulf. môta = τελωνιον; O. H. G. mûta]:—a stamp, mark; spurði hann hvers mót eðr mark var á þeim penningi, Th. 50; mót á silfri, 623. 6l; skaltú smíða hús eptir því móti sem nú mun ek sýna þér, Fb. i. 439.
    II. metaph. a mark; máttú sjá mót á er hón hlær við hvert orð, Nj. 18; æsku-mót, Fms. xi. 422; ættar-mót, a family likeness; manns-mót, the stamp, mark of a true man, Fb. i. 150; alla þá menn er nokkut manns mót var at, Hkr. i. 13; það er ekkert manns mót að honum, he is a small man, a mannikin; er eigi ambóttar mót á henni, she does not look like a bondwoman, Fas. i. 147.
    III. manner way, which may, with Dan. maade, Swed. måte, be borrowed from Lat. modus; með kynligu móti, in a strange manner, Fms. ix. 9; með undarligu móti, Nj. 62; mikill fjöldi dýra með öllu móti, of every shape and manner, Þorf. Karl. 420; með því móti, in that way, Fms. i. 48, Fær. 2; með litlu móti, in a small degree, Finnb. 328; með minna móti, in a less degree, Sturl. i. 214; með því móti at ( in such a way that) þeir sóru eiða, cp. Lat. hoc modo, Fms. vi. 27; með öngu móti, by no means, Lat. nullo modo, i. 9; frá móti, abnormally, Grett. 92 A.

    Íslensk-ensk orðabók > MÓT

  • 113 SIGLA

    * * *
    I)
    (-da, -t), v.
    sigla af landi, to stand off the land;
    sigla at landi, to stand in to land;
    sigla í haf, á haf, til hafs, to stand out to sea;
    sigla á skip, to run into a ship;
    sigla meira, to set more sails;
    sigla um e-n, to sail by one;
    sigla um Eyrarsund, to sail through the Sound;
    sigla um, to get under weigh, set sail (þegar er þeir höfðu um siglt, þá gaf þeim byr);
    with the course in acc., þat er sögn manna, at Skopti hafi fyrstr Norðmanna siglt Njörvasund, was the first Northman to sail through N.;
    with the weather in acc. (þeir sigla norðr um Sognsæ byr góðan ok bjart veðr);
    veðr siglanda, weather fit for sailing;
    2) fig., sigla á veðr e-m, to get to windward of one, take the wind out of his sails (engi maðr mun hafa siglt á veðr jafnmörgum höfðingjum);
    sigla milli skers ok báru, to sail between Scylla and Charybdis;
    3) to go as with sails (sigldi íkorninn í milli limanna á öðru tré).
    f. mast (fyrir framan siglu).
    * * *
    ð or d, [segl], to sail; sigla ok róa. Eg. 86, Grág. ii. 130; s. af landi, to stand off the land, Landn. 26; s. at landi, to stand in to land; s. með landi, to sail along shore; s. rétt í vestr, í norðr, Eg. 86, Landn. 25; s. út ór ánni, Þórð. 26; s. í haf, á haf, or til hafs, to stand out to sea, Ld. 32, Nj. 4, Fms. vi. 359; en er þeir höfðu um siglt, sailed by, Fms. v. 305; freisia ef þeir sigli svá um oss fram, Orkn. 402; s. undan, to sail away, id.; s. meira, to sail faster, Ó. H. 182; s. eptir e-m, id.; sigla djarfliga. Fms. vii. 67; s. á skip, to strike against, x. 76: the distance or course in acc., sigla þeir sunnan fyrir Stað tuttugu vikur sævar, xi. 122; þá mun siglt vera tylpt fyrir sunnan Ísland, then the course will be a ‘tylpt’ south of Iceland, Landn. 25; segla menn, at Skopti hafi fyrstr Norðmanna siglt Njörva-sund, that S. is the first Northman that sailed by N., Fms. vii. 66; s. lítinn byr ok fagran, ii. 182; sigla þeir góða byri, x. 260; sigldi hann inn um Agðanes vá mikinn storm, at …, ix. 314: sigldi hann ór Suðreyjum svá mikla sigling. at …, he sailed so famous a voyage, that…, Landn. 214; þeir sigla norðr um Sognsæ byr góðan ok bjart veðr, Eg. 120; sigli þér sælir! (Gr. εὐπλοειτε), Am. 32.
    2. in Icel. sigla also means to travel, like Fr. voyager; hann sigldi þrysvar, went thrice abroad; kálfr sigldi, kom út naut, kusi lifð’ og dó ‘ann, a ditty; hence sigldr, part. travelled, and ó-sigldr, untravelled.
    II. metaph. phrases; sigla á veðr e-m, to get to windward of one, take the wind out of his sails; engi maðr mun meirr hafa siglt á veðr jafnmörgum höfðingjum, Band. 39 new Ed.; sigla milli skers ok báru, between the skerry and the billow, between Scylla and Charybdis, Fms. ii. 268, Fb. iii. 402; þeir höföu sigr er ú-vænna þóttu út sigla, they won the race who were thought to have the least chance at the start, Sturl. iii. 251; þótt þér þykki eigi úvænt út sigla, though the chance be small at the start, 237.
    2. to go as with sails; sigldi hann millum limanna á annat tré, of a squirrel leaping from tree to tree, Ó. H. 85.
    III. rccipr., þeir sigldusk nær í sundi einu, Korm. 230: part. gerund, siglanda segltækt, fit for sailing; siglanda væri þetta veðr fyrir Jaðar, ef …, Ó. H. 138; ú-siglanda veðr, weather not fit for sailing.

    Íslensk-ensk orðabók > SIGLA

  • 114 SLÁ

    * * *
    I)
    (slæ; sló, slógum; sleginn; pret. also sleri), v.
    1) to smite, strike (slá e-n högg, kinnhest);
    2) slá hörpu, fiðlu, to strike the harp, fiddle;
    slá leik, to strike up, begin, a game;
    slá vef, to strike the web, to weave;
    3) to hammer, forge (slá gull, silfr, sverð);
    slá e-t e-u, to mount with (járnum sleginn);
    4) to cut grass, mow (slá hey, töðu, tún, eng);
    5) to slay, kill (síns bróður sló hann handbana);
    6) fig., slá kaupi, to strike a bargain;
    slá máli í sátt, to refer a matter to arbitration;
    slá hring um, to surround;
    slá manngarð, mannhring, to form a ring of men round;
    slá eldi í e-t, to set fire to;
    slá landtjöldum, to pitch a tent, or also, to strike a tent, take it down;
    slá festum, to unmoor a ship;
    slá netjum, to put out the nets;
    slá hundum lausum, to slip the hounds;
    7) with preps.:
    slá e-t af, to cut off;
    slá e-n af, to kill, slaughter;
    slá á e-t, to take to a thing;
    slá á glens ok glúmur, to take to play and sport;
    slá e-u á sik, to take upon one-self;
    slá á sik sótt, to feign illness;
    slá á sik úlfúð, to show anger or ill-will;
    ekki skaltu slíku á þik slá, do not betake thyself to that;
    impers., sló á hann hlátri, he was taken with a fit of laughter;
    sló ótta á marga, many were seized with fear;
    því slær á, at, it so happens that;
    ljóssi sleri (= sló) fyrir hann, a light flashed upon him;
    slá í deilu, to begin quarrelling (eitt kveld, er þeir drukku, slógu þeir í deilu mikla);
    impers., slær í e-t, it arises;
    slær þegar í bardaga, it came to a fight;
    slá niðr e-u, to put an end to;
    nú er niðr slegit allri vináttu, now there is an end to all friendship;
    slá sér niðr, to lie down, take to one’s bed;
    slá e-n niðr, to kill;
    slá e-u saman, to join (þeir slá þá saman öllu liðinu í eina fylking);
    slá til e-s, to aim a blow at one, strike at one;
    slá undan höfuð-bendunum, to slacken the stays;
    slá e-u upp, to spread a report;
    slá upp herópi, to raise the war-cry;
    impers., loganum sló upp ór keröldunum, the flame burst out of the vessels;
    slá út e-u, to pour out (þá er full er mundlaugin, gengr hón ok slær út eitrinu);
    slá e-u við, to take into use (þá var slegit við öllum búnaði);
    slá við segli, to spread the sail;
    ek hefi þó náliga öllu við slegit, því er ek hefi í minni fest, I have put forth almost all that I recollected;
    slá beizli við hest, to put a bridle on a horse;
    e-u slær yfir, it comes over, arises (slær yfir þoku svá myrkri, at engi þeirra sá annan);
    8) refl., slást;
    (sláða, sláðr), v. to bar (hliðit var slát rammliga).
    (pl. slár), f. bar, bolt, cross-beam (slá ein var um þvert skipit).
    * * *
    pres. slæ, slær, slær; pl. slám (m. sláum), sláið, slá: pret. sló, slótt, slóttú (mod. slóst, slóstu), sló; pl. slógu (slósk = slógusk, Sturl. ii. 208 C): subj. slægi: imperat. slá, sláðú: part. sleginn: a pret. sleri or slöri occurs as a provincialism in the old vellum Ágrip—sløru, Fms. x. 403; sleri, 394; slæri, i. e. slöri, 379: [Ulf. slahan = τύπτειν, παίειν; A. S. sleân, slæge; Engl. slay; Dan.-Swed. slaa; O. H. G. slahan; Germ. schlagen.]
    A. To smite, strike, Dropl. 13; slá með steini, Fms. viii. 388; slá e-n til bana, ii. 183; slá e-n högg, kinnhest, i. 150, ix. 469, 522, Ld. 134; slá knött, Vígl. 24; slá til e-s, to strike at one, Finnb. 306, Sturl. ii. 24 C; slá í höfuð e-m, Fms. v. 173.
    2. slá hörpu, fiðlu, to strike the harp, fiddle, Vsp. 34, Fdda 76, Am. 62, Bs. i. 155, Fb. i. 348, Fms. vii. 356 (in a verse), Sks. 704, Grett. 168 (hörpu-sláttr); slá hljóðfæri, Fms, iii. 184; slá slag, to strike up a tune; hann sló þann slag, … sló hann þá Gýgjar-slag… þann streng er hann hafði ekki fyrr slegit, Fas. iii. 222, 223, cp. drápa and drepa: slá leik, to strike up for a dance or game to begin, hann sá at leikr var sleginn skamt frá garði, Sturl. ii. 190; so in embroidery (see borð), slá danz, 117, Karl. 52: slá eld, to strike fire, Fms. ix. 234: slá vef, to strike the loom, in weaving, xi. 49, Darr.; slá borða, Fas. i. 193, 205.
    3. to hammer, forge; slá hamri, Vkv. 18; slá sverð, Þiðr. 21; slá þvertré af silfri í hofit, Landn. 313; slá saum, Fms. ii. 218, ix. 377, Stj. 451; hann sló gull rautt, Vkv. 5; slá herspora, Fms. vii. 183; sleginn fram broddr ferstrendr, Eg. 285; slá öxar eða gref, Stj. 451: to mount, járnum sleginn, Fms. v. 339, Fas. iii. 574: to strike off, of coin.
    4. to mow, cut grass; slegin tún, Nj. 112; þrælar níu slógu hey, Edda 48; ek mun láta bera út ljá í dag ok slá undir sem mest … slá töðu, Eb. 150, Fb. i. 522; slá teig þann er heitir Gullteigr, Ísl. ii. 344; slá afrétt, Grág. ii. 303; slá eng, 281, Gþl. 360: absol., þeir slóu (sic) allir í skyrtum, Ísl. ii. 349, Grág. ii. 281.
    5. to slay, smite, kill, Stj. passim, but little used in classical writings, where drepa is the word; sverði sleginn, 656 C. 4; slá af, to slay. Bs. ii. 56, 89, Stj. 183; slá af hest, to kill a horse, send it to the knacker: to smite with sickness, slá með likþrá, blindleik, blindi, Stj.; harmi sleginn, Fms. iii. 11.
    II. metaph. phrases; slá kaupi, to strike a bargain, Ld. 30, Fms. ii. 80; slá máli í sátt, to put it to arbitration, Fms. x. 403; slá kaupi saman, Fb. ii. 79: slá fylking, to dress up a line of battle, Fms. viii. 408; slá öllu fólki í mannhringa, x. 229; slá hring um, to surround, Nj. 275. Fas. ii. 523; slá manngarð, mannhring, to form a ring of men round, Eg. 80, 88, Fms. viii. 67, x. 229; eldi um sleginn, Sól.: slá í lás, to slam, lock, Sturl. i. 63: slá eldi í, to set fire to, Fms. vii. 83, xi. 420, Hdl. 47; slá beisli við hest, to put a bridle in a horse’s mouth. Fas. ii. 508: slá landtjöldum, to pitch a tent, Eg. 291, Fms. ii. 264; or also, to strike a tent, take it down, Fær. 147; slá landtjalds-stöngunum, to loosen them, Hkr. i. 26; slá festum, to unmoor a ship, ii. 222, Fms. viii. 288, 379; slá undan höfuð-bendunum, to slacken the stays, Al. 67; slá netjum, to put out the nets. Bs. ii. 145; slá hundum (or slá hundum lausum, Fms. ii. 174, x. 326), to slip the hounds, Hom. 120.
    2. with prepp.; slá e-n við, to display; slá við segli, to spread the sail, Fas. ii. 523; þá var slegit við öllum búnaði, all was taken into use, Fms. x. 36; ek hefi þó náliga öllu við slegit, því er ek hefi í minni fest, I have put forth all that I recollected, Bs. i. 59: slá e-n upp, to spread a report (upp-sláttr), Fms, viii. 232, ix. 358: slá niðr, to throw down, Hom. 110; hann sló sér niðr, he lay down, Fms. ii. 194; hann slær sér niðr ( takes to his bed) sem hann sé sjúkr, Stj. 520; nú er niðr slegit allri vináttu, an end to all friendship, Fms. vi. 286, xi. 72: slá út, to throw out, N. G. L. i. 31; slá út eitrinu, to pour it out, Edda 40: slá saman liðinu, to join the army, Fms. x. 268: slá upp ópi, to strike up, raise a cry, viii. 414, Fb. ii. 125: slá í sundr kjöptunum, ii. 26: slá á e-t, to take to a thing; slá á glens ok glímur, he took to play and sport, Fms. ii. 182; hann sló á fagrmæli við þá, begun flattering, Nj. 167; slá í rán, to betake oneself to robbery, Stj. 400: slá á heit, to take to making a vow, Fs. 91: slá á, to take on oneself; slá á sik sótt, to feign illness, Fms. vi. 32; slá á sik úlfúð, to show anger, ill-will, Eb. 114; skaltú ekki slíku á þik slá, at þrá eptir einni konu, do not betake thyself to that, Ísl. ii. 250: slá e-u af, to put off; eg hefi slegið því af.
    III. impers., it strikes or breaks out to a thing, i. e. the thing happens; loganum sló út um keröldin, flames broke out round the casks, Fms. i. 128; þá sleri ljósi fyrir hann sem elding væri, x. 394; sló á hann hlátri, he was taken in a fit of laughter, vii. 150; sló ópi á herinn, the men fell a-shouting, viii. 225; þá sleri á uþefjani ok ýldu, x. 379; sló þá í verkjum fyrir brjóstið, Sturl. ii. 127 C. Bs. i. 119; sló þá felmt ok flótta á liðit, the men were panic-stricken and took to flight, Fms. i. 45; þótt þunga eðr geispa slái á hana, vi. 199; sló mikilli hræðslu á konu þá, viii. 8; sló ifa í skap honum, 655 xii. 3, Stj. 424; því slær á ( it so happens), at hann réttir höndina í ljósit, Bs. i. 462; slær þegar í bardaga, it came to a fight, Fms. xi. 32; sló með þeim í mestu deilu, x. 99; í kappmæli, Fb. i. 327; hér slær í allmikit úefni, Nj. 246; var mjök í gadda slegit, at hann mundi fá hennar (cp. Dan. klapped og klart), 280; þá sló því á þá, at þeir fóru í á með net, Bs. i. 119.
    B. Reflex. to throw oneself, betake oneself; slósk hón at fram eldinum, she rushed to the fireside, Fms iv. 339; slásk á bak e-m, to go behind another, Sturl. i. 197 C; slásk aptr, to draw back; gæta þess at eigi slægisk aptr liðit, Ó. H. 214; þeir kómu í Valadal, ok slósk (sic = slógusk) þar inn, broke into the houses, Sturl. ii. 208 C; þá slógusk í Suðreyjar víkingar, Vikings infested, invaded the islands, Fms. i. 245; slásk í för með e-m, to join another in a journey, xi. 129; ef nokkurr slæsk í mat eðr mungát, ok rækir þat meirr enn þingit, Gþl. 15; hann slósk á tal við Guðrúnu, entered into conversation with G., Nj. 129; slásk í sveit með e-m, Ó. H. 202; slásk á spurdaga við e-n, to ask questions, Sks. 302 B; slásk á svikræði, Fms. vi. 179. ☞ The slæsk in Ld. 144 is an error for slævask, see sljófa.
    II. recipr. to fight; hann slóst við Enska í hafi, Ann. 1420, cp. Dan. slaaes, but it is unclass., for berjask is the right word.
    III. part. sleginn; með slegnu hári, with dishevelled hair, Finnb. 250: hón var mörgu sleginn, whimsical, Gþl. 3 (= blandin): sleginn, surrounded, Akv. 14, 29; sleginn regni, beaten with rain, Vtkv. 5: sleginn, coined, N. G. L. i. 5.

    Íslensk-ensk orðabók > SLÁ

  • 115 dico

    1.
    dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].
    I.
    To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,
    II.
    Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).
    A.
    Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:

    donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,

    Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:

    ara condita atque dicata,

    Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,

    aram,

    id. 1, 7; 1, 20:

    capitolium, templum Jovis O. M.,

    id. 22, 38 fin.:

    templa,

    Ov. F. 1, 610:

    delubrum ex manubiis,

    Plin. 7, 26, 27, § 97:

    lychnuchum Apollini,

    id. 34, 3, 8, § 14:

    statuas Olympiae,

    id. 34, 4, 9, § 16:

    vehiculum,

    Tac. G. 40:

    carmen Veneri,

    Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:

    cygni Apollini dicati,

    Cic. Tusc. 1, 30, 73.—
    2.
    With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):

    Janus geminus a Numa dicatus,

    Plin. 34, 7, 16, § 34:

    inter numina dicatus Augustus,

    Tac. A. 1, 59.—
    B.
    Transf., beyond the relig. sphere.
    1.
    To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;

    aurium operam tibi dico,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,

    operam,

    id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:

    hunc totum diem tibi,

    Cic. Leg. 2, 3, 7:

    tuum studium meae laudi,

    id. Fam. 2, 6, 4:

    genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,

    id. Or. 13, 42:

    librum Maecenati,

    Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:

    librum laudibus ptisanae,

    id. 18, 7, 15, § 75 al.:

    (Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,

    Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:

    se Crasso,

    Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:

    se alii civitati,

    to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;

    for which: se in aliam civitatem,

    id. ib. 12 fin.
    * 2.
    (I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:

    nova signa novamque aquilam,

    Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:

    loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,

    Inscr. Orell. 1083.
    2.
    dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:

    dixti,

    Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:

    dixis,

    Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:

    dixem = dixissem,

    Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,

    Plaut. Am. 1, 1, 228:

    advenisse familiarem dicito,

    id. ib. 1, 1, 197:

    haec uti sunt facta ero dicam,

    id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:

    signi dic quid est?

    id. ib. 1, 1, 265:

    si dixero mendacium,

    id. ib. 1, 1, 43; cf.

    opp. vera dico,

    id. ib. 1, 1, 238 al.:

    quo facto aut dicto adest opus,

    id. ib. 1, 1, 15; cf.:

    dictu opus est,

    Ter. Heaut. 5, 1, 68:

    nihil est dictu facilius,

    id. Phorm. 2, 1, 70:

    turpe dictu,

    id. Ad. 2, 4, 11:

    indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,

    Plaut. Curc. 4, 2, 27:

    ille, quem dixi,

    whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:

    stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,

    Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:

    mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—
    b.
    Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:

    non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,

    id. Fin. 3, 18, 60; so,

    dicitur,

    Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:

    Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,

    Tac. H. 4, 52; so,

    dicebatur,

    id. A. 1, 10:

    in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,

    Ter. And. 4, 5, 1:

    dictum est,

    Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:

    ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:

    ut supra dictum est,

    Sall. J. 96, 1:

    sicut ante dictum est,

    Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—
    c.
    (See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:

    ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,

    Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:

    dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,

    Hor. Od. 3, 30, 10 al.:

    illi socius esse diceris,

    Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:

    qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,

    Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:

    quot annos nata dicitur?

    Plaut. Cist. 4, 2, 89:

    is nunc dicitur venturus peregre,

    id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—
    d.
    Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:

    dictum ac factum reddidi,

    it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:

    dicto citius,

    Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:

    dicto prope citius,

    Liv. 23, 47, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn.
    a.
    To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):

    quem esse negas, eundem esse dicis,

    Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:

    dicebant, ego negabam,

    id. Fam. 3, 8, 5; and:

    quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?

    id. Rab. Post. 12, 35.—
    b.
    For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;

    but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,

    Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,

    freq. in Liv. when the negation precedes,

    id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—
    2.
    dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:

    utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,

    Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:

    ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,

    Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—
    3.
    In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.
    (α).
    With acc.:

    oratio dicta de scripto,

    Cic. Planc. 30 fin.; cf.:

    sententiam de scripto,

    id. Att. 4, 3, 3:

    controversias,

    Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:

    prooemium ac narrationem et argumenta,

    id. 2, 20, 10:

    exordia,

    id. 11, 3, 161:

    theses et communes locos,

    id. 2, 1, 9:

    materias,

    id. 2, 4, 41:

    versus,

    Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:

    causam, of the defendant or his attorney,

    to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.

    causas (said of the attorney),

    Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:

    jus,

    to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—
    (β).
    With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:

    ad unum judicem,

    Cic. Opt. Gen. 4, 10:

    ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—
    (γ).
    With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:

    non audeo ad ista dicere,

    Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—
    (δ).
    Absol.:

    nec idem loqui, quod dicere,

    Cic. Or. 32:

    est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,

    id. Off. 1, 1, 2; so,

    de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,

    I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;

    thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,

    Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:

    causam nullam or causam haud dico,

    I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—
    4.
    To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):

    tibi dicere laudes,

    Tib. 1, 3, 31; so,

    laudes Phoebi et Dianae,

    Hor. C. S. 76:

    Dianam, Cynthium, Latonam,

    id. C. 1, 21, 1:

    Alciden puerosque Ledae,

    id. ib. 1, 12, 25:

    caelestes, pugilemve equumve,

    id. ib. 4, 2, 19:

    Pelidae stomachum,

    id. ib. 1, 6, 5:

    bella,

    id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:

    carmen,

    Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:

    modos,

    Hor. C. 3, 11, 7:

    silvestrium naturas,

    Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:

    vir neque silendus neque dicendus sine cura,

    Vell. 2, 13.—
    b.
    Of prophecies, to predict, foretell:

    bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,

    Hor. C. 3, 3, 58:

    sortes per carmina,

    id. A. P. 403:

    quicquid,

    id. S. 2, 5, 59:

    hoc (Delphi),

    Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—
    5.
    To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—
    6.
    To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:

    Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,

    Verg. A. 3, 335:

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. Od. 1, 2, 50:

    uxor quondam tua dicta,

    Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:

    dici beatus ante obitum nemo debet,

    Ov. M. 3, 135.—
    7.
    To name, appoint one to an office:

    ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,

    Cic. Att. 9, 15, 2: so,

    dictatorem,

    Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:

    consulem,

    id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):

    magistrum equitum,

    id. 6, 39:

    aedilem,

    id. 9, 46:

    arbitrum bibendi,

    Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—
    8.
    To appoint, set apart. fix upon, settle:

    nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,

    Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:

    dotis paululum vicino suo,

    Afran. ib. 26:

    pecuniam omnem suam doti,

    Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:

    diem nuptiis,

    Ter. And. 1, 1, 75:

    diem operi,

    Cic. Verr. 2, 1, 57:

    diem juris,

    Plaut. Men. 4, 2, 16:

    diem exercitui ad conveniendum Pharas,

    Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:

    locum consiliis,

    id. 25, 16:

    leges pacis,

    id. 33, 12; cf.:

    leges victis,

    id. 34, 57:

    legem tibi,

    Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:

    legem sibi,

    to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:

    pretium muneri,

    Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:

    eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,

    Sall. J. 113, 6.—
    9.
    To utter, express, esp. in phrases:

    non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,

    Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:

    dici vix potest quanta sit vis, etc.,

    id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—
    10.
    (Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:

    dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,

    Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:

    tibi (ego) dico,

    I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:

    tibi dicimus,

    Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—
    11.
    Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.
    II.
    Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:

    nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,

    Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:

    uxoris dico, non tuam,

    Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.
    A.
    In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,

    istaec dicta dicere,

    Plaut. Trin. 1, 2, 40:

    docta,

    id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.

    condocta,

    Plaut. Poen. 3, 2, 3:

    meum,

    id. As. 2, 4, 1:

    ridiculum,

    id. Capt. 3, 1, 22:

    minimum,

    Cic. Fam. 1, 9:

    ferocibus dictis rem nobilitare,

    Liv. 23, 47, 4 al.:

    ob admissum foede dictumve superbe,

    Lucr. 5, 1224; cf.

    facete,

    Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:

    lepide,

    Plaut. Most. 1, 3, 103:

    absurde,

    id. Capt. 1, 1, 3:

    vere,

    Nep. Alc. 8, 4:

    ambigue,

    Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:

    feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),

    Plaut. Casin. 5, 4, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    A saying, maxim, proverb:

    aurea dicta,

    Lucr. 3, 12; cf.

    veridica,

    id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,
    2.
    For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—
    3.
    Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:

    rerum naturam expandere dictis,

    Lucr. 1, 126; 5, 56:

    Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,

    Prop. 4 (5), 1, 61.—
    4.
    A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—
    5.
    An order, command:

    dicto paruit consul,

    Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:

    haec dicta dedit,

    Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—
    6.
    A promise, assurance:

    illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,

    Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > dico

  • 116 pretium

    prĕtĭum, ii, n. [Sanscr. root par-, pana (for parna), wager, loan; Gr. pi-praskô, to sell; priamai, to buy; cf. pornos], that for or by which any thing is bought or sold (class.).
    I.
    Lit., money spent for any thing:

    nil pretio parsit, filio dum parceret,

    Plaut. Capt. prol. 32:

    femina... urbem Exiguam pretio posuit,

    for money has founded a small city, Verg. A. 4, 211:

    vectigalia parvo pretio redempta habere,

    for little money, cheaply, Caes. B. G. 1, 18:

    pretio mercari ordinem senatorium,

    to purchase, to gain with money, Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:

    permutare pretio noluit, aliāve merce,

    Plin. 9, 55, 81, § 171.—
    B.
    In gen., money, wealth, etc. ( poet.), Ov. P. 2, 8, 6:

    in pretio pretium nunc est,

    id. F. 1, 217:

    converso in pretium deo,

    i. e. into a shower of gold, Hor. C. 3, 16, 8.—
    II.
    Transf., worth, value, price.
    A.
    In gen.: nec mi aurum posco nec mi pretium dederitis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 200 Vahl.):

    pretium statuere merci,

    to set, fix, Plaut. Mil. 3, 1, 133:

    pretium certum constituere,

    Cic. Att. 12, 33, 1:

    enumerare,

    id. Rosc. Am. 46, 133:

    pacisci pro re aliquā,

    to agree upon, settle, id. Off. 3, 29, 107:

    exsolvere,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    quibus hic pretiis porci veneunt?

    at what prices are they sold here? id. ib. 2, 2, 15:

    vendere aliquid pretio suo,

    id. Pers. 4, 4, 30; id. Ps. 1, 2, 36:

    parare sibi pretio aliquid,

    id. Merc. 2, 3, 7:

    multi extulerunt eorum pretia,

    Varr. R. R. 3, 6, 6:

    jacent pretia praediorum,

    are low, down, fallen, Cic. Rosc. Com. 12, 33.—
    B.
    Esp.
    1.
    In phrases: magni, parvi pretii esse, to be high or low in price, of much or little worth, of great or of small value:

    nullus est tam parvi pretii, quin,

    Plaut. Aul. 4, 10, 60:

    ne tu habes servum graphicum, et quantivis pretii!

    id. Ep. 3, 3, 29:

    agrum majoris pretii nemo habet,

    Ter. Heaut. 1, 1, 12:

    noli spectare, quanti homo sit: parvi enim pretii est, qui jam nihil est,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 4:

    de illis potissimum jactura fit, quia pretii minimi sunt,

    Sall. Or. ad Caes. 2, 9: pretium habere, to have a value, to be worth something:

    vendat oleum, si pretium habeat,

    Cato, R. R. 2, 7:

    annona porro pretium nisi in calamitate fructuum non habet,

    Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227; but also: pretium habere, to have a price, be for sale:

    quis ignorat quin id longe sit liberalibus disciplinis dignissimum, non vendere operam: cum pleraque hoc ipso possint videri vilia, quod pretium habent,

    Quint. 12, 7, 8; hence: pretium non habere, to have no price, be above price (late Lat.):

    nihil esse pretiosius, immo eum pretium non habere testatur,

    Aug. Serm. 36, 8: in pretio esse, to be of worth, value, or estimation, to be in repute:

    tum coquus in pretio esse (coeptus),

    Liv. 39, 6, 9:

    nec in pretio fertilis hortus erat,

    Ov. F. 5, 316; Plin. 33, 1, 6, § 22: in pretio habere, to regard as of value:

    in magno pretio habere,

    Sen. Ep. 75, 11:

    aurum et argentum in pretio habent,

    Tac. G. 5;

    for which cf.: pudebat libertatis majus esse apud feminas quam apud viros pretium,

    Curt. 8, 2, 28: pretium facere, to fix or set a price or value; of a seller: indica, fac pretium. Do. Tua merx est;

    tua indicatio est,

    Plaut. Pers. 4, 4, 37;

    of a purchaser: quis faceret pretium, nisi qui sua perdere vellet Omnia?

    Mart. 1, 86, 7; Dig. 10, 3, 19.—
    2.
    Wages, reward (mostly poet.):

    pro pretio facio ut opera appareat,

    Plaut. Ps. 3, 2, 59:

    operam Epidici nunc me emere pretio pretioso velim,

    id. Ep. 1, 2, 17:

    reddere alicui pro benefactis,

    id. Capt. 5, 1, 20:

    palmae pretium victoribus,

    Verg. A. 5, 111.—
    III.
    Trop., worth, value:

    quales ex hac die experiundo cognovit, perinde operae eorum pretium faceret,

    would estimate their services, Liv. 27, 17:

    sive aliquod morum Est pretium,

    Ov. Tr. 1, 9, 43: corticis etiam ad medicamenta pretium est, Plin, 12, 25, 54, § 118; 12, 19, 43, § 95.—
    B.
    Transf., pay, hire, wages, reward, price (cf.: stipendium, merces).
    1.
    In a good sense: majores seorsum atque diversum pretium paravere bonis atque strenuis, decurionatus... aliosque honores, Cato ap. Fest. s. v. optionatus, p. 201 Müll.; so,

    = praemium (opp. poena), ita et pretium recte facti triumphum haberet L. Paulus pro egregie bello gesto,

    Liv. 45, 37, 5:

    ut pretium honoremque debito beneficio addat,

    id. 45, 14, 1:

    cum pro cujusque merito consul pretia poenasque exsolvisset,

    id. 26, 40, 15 Weissenb. ad loc.:

    satis ampla pretia,

    prizes, id. 21, 43, 6:

    virtutum pretium,

    Sen. Clem. 1, 1, 1.— Plur.: tam longā valetudine conflictabatur, ut haec tanta pretia vivendi mortis rationibus vincerentur, rewards of living, i. e. motives for living, Plin. Ep. 1, 12, 4.—Esp. in phrase pretium curae, and more freq. pretium operae, a reward for trouble:

    mihi visum est pretium curae, ipsum, senatus consultum quaerere,

    seemed to me worth the trouble, worth while, Plin. Ep. 8, 6, 2:

    est pretium curae cognoscere, etc.,

    Juv. 6, 474: facturusne operae pretium sim, etc.,... nec satis scio, what will pay for the trouble, Liv. praef.:

    operae pretium habent libertatem, civitatemque,

    id. 25, 6; 21, 43: audire est operae pretium, etc., Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.); so Liv. 3, 26, 7: reddere opis pretium pro factis, Enn. ap. Sen. Ep. 108 (Epigr. v. 6 Vahl.):

    quo in genere est operae pretium diligentiam majorum recordari,

    it is worth while, Cic. Agr. 2, 27, 73:

    captā urbe, operae pretium fore,

    Sall. J. 81, 2;

    so without operae (post-Aug.): Germanico pretium fuit convertere agmen,

    thought it of importance, Tac. A. 1, 57:

    ni pretium foret Pisonis sententias noscere,

    were it not worth while, were it not of importance, id. ib. 2, 35:

    posse eum, si operae pretium faciat, principem popularium esse,

    if he does any thing worth while, any thing of importance, Liv. 25, 30: duos servos ad hostes transfugisse et operae pretium fecisse, have done valuable service, Quadrig. ap. Sen. Ben. 3, 23:

    scriptor minime utilis, cujus libro adtingere nullum pretium operae sit,

    Gell. 12, 2, 1; so,

    operis pretium est,

    Sil. 16, 45.—
    2.
    In a bad sense (i. q. poena), reward, punishment, like the Gr. timê, misthos ( poet.): si malos imitabor, tum pretium pro noxā dabis, Liv. And. ap. Non. 365, 27:

    verbera, compedes, molae... haec pretia sunt ignaviae,

    Plaut. Men. 5, 6, 10:

    ego pretium ob stultitiam fero,

    Ter. And. 3, 5, 4:

    et peccare nefas, aut pretium est mori,

    Hor. C. 3, 24, 24:

    ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

    Juv. 13, 105.—Of bribery:

    adduci pretio ad hominem condemnandum,

    Cic. Caecil. 10, 29:

    pretio judicem corrumpere,

    id. ib. 25, 72:

    nec prece, nec pretio a rectā viā deduci,

    Auct. Her. 3, 3, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > pretium

  • 117 κεῖμαι

    A

    κεῖσαι Il.19.319

    , etc. (

    κατά-κειαι h.Merc. 254

    , Arc. κεῖοι Tab.Defix. in Philol.59.201),

    κεῖται Il.6.47

    , Hdt.1.9,4.62 (v.l. κέεται), IG 12.94.25; pl.

    κεῖνται A.Supp. 242

    , [dialect] Ion.

    κέᾰται Il.11.659

    , al., Hdt. ( προς-κέανται is f.l. 1.133, cf. προς-κέαται, v.l. - κέονται, Hp.Fract.6),

    κείᾰται Mimn.11.6

    ( κατα- Il.24.567),

    κέονται Il.22.510

    , Od.16.232, prob. in Alc.94,

    συγ-κέονται Aret.SD2.4

    ; imper. κεῖσο, κείσθω, Il.18.178, Hdt.2.171; subj. [ per.] 3sg.

    κέηται Pl.Sph. 257c

    , Lycurg.113, [dialect] Ep. κεῖται (fr. κέψ-ε-ται) Il.19.32, Od.2.102, al.,

    δια-κέησθε Isoc.15.259

    ,

    κείωνται IG22.1176.21

    ; opt. [ per.] 3sg.

    κέοιτο Hdt.1.67

    , Hp.Art.14 ( κατα-), Is.6.32, Pl.R. 477a; inf.

    κεῖσθαι Il.8.126

    , Hp.Prog.3, Hdt.2.127, al., κέεσθαι v.l.in ib.2, cf.Hp.Aër.6, Archim. Aequil.1 Prooem.; part.

    κεί μενος Il.7.265

    , etc.: [tense] impf.

    ἐκείμην Od.13.284

    , etc., [dialect] Ep.

    κείμην 9.434

    ; [dialect] Ep. [ per.] 3sg.

    κέσκετο 21.41

    , ( παρε-) 14.521; [dialect] Ion. [ per.] 3pl.

    ἐκέατο Hdt.1.167

    , [dialect] Ep.

    κέατο Il.13.763

    ,

    κείατο 11.162

    ;

    κεῖντο 21.426

    , ( ἐπέ-) Od.6.19: [tense] fut.

    κείσομαι Il.18.121

    , A.Ch. 895, etc., [dialect] Dor.

    κεισεῦμαι Theoc.3.53

    . (Cf. Skt. śéte ( = κεῖται), also śáyate 'lie', Gr. κοίτη, κοιμάομαι, perh. Lat. cunae, etc.):— to be laid (used as [voice] Pass. to τίθημι): hence, lie, lie outstretched, used by Hom. mostly with Preps.,

    πυρὴν.. ᾗ ἔνι κεῖται Πάτροκλος Il.23.210

    ;

    κεῖτο παρὰ μνηστῇ ἀλόχῳ 9.556

    ;

    ἐπὶ γαίῃ 11.162

    ;

    ὑπ' αἰθούσῃ Od.21.390

    ; also

    ἐπί τινος, ὀστέα.. κείμεν' ἐπ' ἠπείρου 1.162

    ;

    τὸ δ' ἥμισυ κεῖτ' ἐπὶ γαίης Il.13.565

    , cf. 20.345; but ὁ δ' ἐπ' ἐννέα κεῖτο πέλεθρα lay stretched over.., Od.11.577, al.; later κεῖσθαι εἰς .., in pregnant sense,

    εἰς ἀνάγκην κείμεθ' E.IT 620

    ;

    εἰς ὀλίγην κ. κόνιν AP9.677

    (Agath.); also ἐπὶ τὴν ὁδὸν κ. to be strewn upon the path, Call.Iamb.1.250: Archit., κείμενον σχῆμα, opp. ὠρθωμένον, plan, opp. elevation, Apollod.Poliorc.163.3: c.acc.,

    τόπον.. ὅντινα κεῖται S.Ph. 145

    (anap.).
    2 lie down to rest, repose, Od.13.281, etc.;

    πορφυρέᾳ κείμενος ἐν χλανίδι Simon.37.12

    ; lie, remain,

    κεῖτο γὰρ ἐν νήεσσι.. Ἀχιλλεύς Il.2.688

    , cf. 7.230, etc.;

    οὐ χρῆν ἥσυχον κεῖσθαι πόδα S.Fr.142.13

    ; lie still, λασίην ὑπὸ γαστέρ' ἐλυσθεὶς κείμην, of Odysseus under the ram's belly, Od.9.434: metaph., κακὸν κείμενον a sleeping evil, S.OC 510 (lyr.);

    τοῦ κύματος κειμένου Ael.NA15.5

    .
    4 lie dead, Il.5.467, 16.541, al., A.Ag. 1438, 1446, S.Ph. 359;

    κεῖται δὲ νεκρὸς περὶ νεκρῷ Id.Ant. 1240

    : rare in Prose,

    χίλιοι.. νεκροὶ κείμενοι Hdt.8.25

    , cf. Hdn. 2.1.8.
    b freq. also in epitaphs, lie buried,

    τῇδε κείμεθα Simon. 92

    , cf. 97;

    κεῖσαι ζῶν ἔτι μᾶλλον τῶν ὑπὸ γᾶς Id.60

    ; also

    κ. ἐν Ταρ τάρῳ Pi.P.1.15

    ; ἐν τάφῳ, ἐν Ἅιδου, παρ' Ἅιδῃ, A.Ch. 895, S.El. 463, OT 972; also in Prose,

    τὸν χῶρον ἐν τῷ κέοιτο Ὀρέστης Hdt.1.67

    , cf. 4.11,9.105, Th.2.43; κ.ὑπό τινων to be buried by.., Plu.2.583c.
    5 freq. of a corpse, lie unburied, Il.18.338, 19.32;

    κεῖται.. νέκυς ἄκλαυτος ἄθαπτος 22.386

    ;

    μὴ δή με ἕλωρ Δαναοῖσιν ἐάσῃς κεῖσθαι 5.685

    ; also κεῖτ' ἀπόθεστος.. ἐν πολλῇ κόπρῳ lay uncared for, of the old hound of Odysseus, Od.17.296;

    εὐνὴ.. κάκ' ἀράχνια κεῖται ἔχουσα 16.35

    ; of places, lie in ruins,

    δόμοι.. χαμαιπετεῖς ἔκεισθ' ἀεί A.Ch. 964

    (lyr.), cf. Pl.R. 425a, Lyc.252.
    6 of wrestlers, have a fall, A.Eu. 590;

    πεσών γε κείσομαι Ar.Nu. 126

    .
    II of places, to be situated, lie,

    νῆσος ἀπόπροθεν εἰν ἁλὶ κεῖται Od.7.244

    , cf. 9.25, 10.196, etc.; ἐν τῇ [γῇ] κείμενά ἐστι τὰ Σοῦσα (for κεῖται) Hdt.5.49;

    Αἴγινα.. πρὸς νότου κ. πνοάς A.Fr. 404

    ;

    πρὸ Μεγάρων κ. Th.3.51

    ;

    πόλις αὐτάρκη θέσιν κειμένη Id.1.37

    ;

    θέσιν κέεσθαι νοσερωτάτην Hp.

    Aër.6, cf. Arist. HA 496a14; κ. πρὸς τὸν ἥλιον, πρὸς ἄρκτον, Id.Mete. 360b14, 363a3.
    2 of things, lie or be in a place,

    ὅθι οἱ φίλα δέμνι' ἔκειτο Od.8.277

    ; ἕλε δίφρον κείμενον placed there, 17.331, cf. 410;

    φόρμιγγα.., ἥ που κεῖται ἐν ἡμετέροισι δόμοισι 8.255

    : in Prose,

    δύο τράπεζαι ἐκείσθην Lys.13.37

    ;

    χύτρας εὐκρινῶς κειμένας X.Oec.8.19

    .
    3 fit, of shoes, Herod. 7.121.
    4 κεῖσθαι, posture, attitude, as a category, Arist.Cat. 2a2.
    III to be laid up, in store, of goods, property, etc.,

    δόμοις ἐν κτήματα κεῖται Il.9.382

    ;

    πολλὰ δ' ἐν ἀφνειοῦ πατρὸς κειμήλια κ. 6.47

    ; βασιλῆϊ δὲ κεῖται ἄγαλμα is reserved.., 4.144; μνῆμα ξείνοιο.. κέσκετ' ἐνὶ μεγάροισι was left lying.., Od.21.41; of things dedicated to a god,

    κ. ἐν θησαυρῷ Hdt.1.51

    , cf. 52, Alc.94; of money, κείμενα deposits, Hdt.6.86.

    ά; κ. σοι εὐεργεσία ἐν τῷ ἡμετέρῳ οἴκῳ Th.1.129

    , cf. SIG22.15 (Epist. Darei), Pl.R. 345a; πολλὰ χρήματα ἐπὶ τῇ τούτου τραπέζῃ κεῖταί μοι at his bank, Isoc.17.44;

    παρά τινι Pl.Ep. 346c

    ; τἀργύριόν σοι κείσεται the caution-money shall be deposited, Ar.Ra. 624; δραχ μὴν ὑπόθες.—Answ.

    κεῖται πάλαι Diph.73.2

    : metaph., εἰ ταῦτ' ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη shall be placed to her credit, S.Ant. 485, cf. Pi.I. 5(4).18.
    IV to be placed in position,

    τῶν ἐπὶ τοῦ τοίχου.. κειμένων κιόνων IG12.372.46

    .
    2 to be set up, ordained,

    ἄεθλα κεῖτ' ἐν ἀγῶνι Il.23.273

    , cf. Hdt.8.26,93, Th.2.46;

    ὅπλων ἔκειτ' ἀγὼν πέρι S.Aj. 936

    (lyr.).
    3 of laws, κεῖται νόμος the law is laid down, E.Hec. 292;

    νόμοι ἐπ' ὠφελίᾳ τῶν ἀδικουμένων κεῖνται Th.2.37

    ;

    νόμοι κεῖνται περί τινος Antipho 6.2

    ; οἱ νόμοι οἱ κείμενοι the established laws, Ar.Pl. 914, cf. Lys.1.48, etc.;

    οἱ ὑπὸ τῶν θεῶν κείμενοι νόμοι X.Mem. 4.4.21

    ;

    οἱ νόμοι οἱ ὑπὸ οἱ τῶν βασιλέων κείμενοι Isoc.1.36

    , cf. D.24.62;

    καινὰ κεῖσθαι θέσμι' ἀνθρώποις E.Med. 494

    ; αἱ κείμεναι ὑπὸ τῶν ὑπατικῶν γνῶμαι the votes given by.., D.H.7.47; οὐκέτι κ. ἡ διαθήκη no longer holds, Is.6.32; so of philosophical arguments, hold good,

    κατά τινων Phld.Rh.1.51

    S.;

    θάνατος ὧν κεῖται πέρι E. Ion 750

    ;

    κείμεναι ζημίαι Lys.14.9

    , cf. Th.3.45.
    4 to be laid down in argument, posited, assumed,

    τοῦτο ἡμῖν οὕτω κείσθω Pl.R. 350d

    , etc.;

    ὡμολογημένον ἡμῖν κ. Id.Plt. 300e

    ; freq. in Arist.,

    κείσθω

    let it be assumed, Apr.

    34b23

    ,al.; τὸ ἐξ ἀρχῆς κείμενον the assumption, Metaph.1008b2, 1047b10(pl.);

    τὰ περὶ τὴν διάνοιαν ἐν τοῖς περὶ ῥητορικῆς κ. Po. 1456a35

    .
    5 of names, οὔνομα κεῖται the name is given, Hdt.4.184, 7.200, cf. X.Cyr.2.2.12, Pl.Sph. 257c, etc.; ὑπὸ τοῦ πατρὸς κείμενον [ὄνομα] Is.3.32; κεῖσθαι without ὄνομα, Pl.Cra. 392d; κείμενα ὀόματα established terms, Arist. Top. 140a3, Demetr.Eloc.96.
    6 metaph., πάντα δεινὰ κἀπικινδύνως βροτοῖς κεῖται, παθεῖν μὲν εὖ, παθεῖν δὲ θάτερα danger is set before men, that they may.., S.Ph. 503.
    V metaph., of continuing conditions, ἐνὶ φρεσὶ πένθος ἔκειτο lay heavy, Od.24.423; εὔστομα κείσθω remain unspoken, Hdt.2.171; νεῖκος ἔκειτό τισι there was an enduring feud, S.OT 491 (lyr.); Ἑλλήνων κείσομαι ἐν στόματι my name shall be a household word, AP9.62 (Even.);

    πολλῶν κείμενος ἐν στόμασιν Thgn.240

    ;

    εὖ κείμενα A.Ch. 693

    ; μὴ κινεῖν (sc. κακὸν) εὖ κείμενον 'let sleeping dogs lie', Pl.Phlb. 15c, cf. Hyp. Fr.30, Suid.
    2 ταῦτα θεῶν ἐν γούνασι κεῖται, i.e. these things are yet in the power of the gods, to give or not, Il.17.514, 20.435.
    3 κεῖσθαι ἔν τινι to rest entirely or be dependent on him,

    ἐν ἀγαθοῖσι κ. πολίων κυβερνάσιες Pi.P.10.71

    ;

    ἐν ὔμμι ὡς θεῷ κείμεθα S.OC 248

    (lyr.); also

    ἐπί τινι, τὰ δ' οὐκ ἐπ' ἀνδράσι κ. Pi.P.8.76

    : also with simple dat.,

    Λεωφίλῳ πάντα κεῖται Archil.69

    , prob.in Com.Adesp.1325; of things, depend upon,

    τὸ πανηγυρικὸν ἐν μελέτῃ καὶ τριβῇ κ. Phld.Rh.1.93

    S.;

    τὰ.. γυμνάσια ἐν τῇ κινήσει κ. Antyll.

    ap. Orib.6.23.1.
    4 Medic., to be left to settle, of urine, Hp.Epid.1.26.β.
    5 Gramm., of words and phrases, to be found, occur,

    παρὰ τῷ ποιητῃ Str.7.3.6

    , cf. Ath.2.58b;

    κεῖται ἐν τῷ Περὶ Πλούτου Phld.Oec. p.39

    J.; ποῦ κεῖται; Ath.4.165d, cf. Κειτούκειτος; κ. ἀντί τινος to be used instead of.., Str.8.6.7; τὸ κείμενον the received text, Sch.vulg.Pi.O.2.48.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > κεῖμαι

  • 118 λόγος

    λόγος, , verbal noun of λέγω (B), with senses corresponding to λέγω (B) II and III (on the various senses of the word v. Theo Sm.pp.72,73 H., An.Ox.4.327): common in all periods in Prose and Verse, exc. Epic, in which it is found in signf. derived from λέγω (B) 111, cf.infr. VI. 1 a:
    I computation, reckoning (cf. λέγω (B) II).
    1 account of money handled,

    σανίδες εἰς ἃς τὸν λ. ἀναγράφομεν IG12.374.191

    ; ἐδίδοσαν τὸν λ. ib.232.2;

    λ. δώσεις τῶν μετεχείρισας χρημάτων Hdt.3.142

    , cf. 143;

    οὔτε χρήματα διαχειρίσας τῆς πόλεως δίδωμι λ. αὐτῶν οὔτε ἀρχὴν ἄρξας οὐδεμίαν εὐθύνας ὑπέχω νῦν αὐτῆς Lys.24.26

    ;

    λ. ἀπενεγκεῖν Arist.Ath.54.1

    ;

    ἐν ταῖς εὐθύναις τοῦ τοιούτου λ. ὑπεχέτω Pl.Lg. 774b

    ;

    τὸν τῶν χρημάτων λ. παρὰ τούτων λαμβάνειν D.8.47

    ;

    ἀδικήματα εἰς ἀργυρίου λ. ἀνήκοντα Din.1.60

    ; συνᾶραι λόγον μετά τινος settle accounts with, Ev.Matt.18.23, etc.; δεύτεροι λ. a second audit, Cod.Just.1.4.26.1; ὁ τραπεζιτικὸς λ. banking account, Theo Sm.p.73 H.: metaph.,

    οὐκ ἂν πριαίμην οὐδενὸς λ. βροτόν S.Aj. 477

    .
    b public accounts, i. e. branch of treasury, ἴδιος λ., in Egypt, OGI188.2, 189.3, 669.38; also as title of treasurer, ib.408.4, Str.17.1.12;

    ὁ ἐπὶ τῶν λ. IPE2.29

    A ([place name] Panticapaeum); δημόσιος λ., = Lat. fiscus, OGI669.21 (Egypt, i A.D.), etc. (but later, = aerarium, Cod.Just.1.5.15); also

    Καίσαρος λ. OGI669.30

    ; κυριακὸς λ. ib.18.
    2 generally, account, reckoning, μὴ φῦναι τὸν ἅπαντα νικᾷ λ. excels the whole account, i.e. is best of all, S.OC 1225 (lyr.); δόντας λ. τῶν ἐποίησαν accounting for, i.e. paying the penalty for their doings, Hdt.8.100;

    λ. αἰτεῖν Pl.Plt. 285e

    ;

    λ. δοῦναι καὶ δέξασθαι Id.Prt. 336c

    , al.;

    λαμβάνειν λ. καὶ ἐλέγχειν Id.Men. 75d

    ;

    παρασχεῖν τῶν εἰρημένων λ. Id.R. 344d

    ;

    λ. ἀπαιτεῖν D.30.15

    , cf. Arist. EN 1104a3; λ. ὑπέχειν, δοῦναι, D.19.95;

    λ. ἐγγράψαι Id.24.199

    , al.;

    λ. ἀποφέρειν τῇ πόλει Aeschin.3.22

    , cf. Eu. Luc.16.2, Ep.Hebr.13.17;

    τὸ παράδοξον τῶν συμβεβηκότων ὑπὸ λόγον ἄγειν Plb.15.34.2

    ; λ. ἡ ἐπιστήμη, πολλὰ δὲ ὁ λ. the account is manifold, Plot.6.9.4; ἔχων λόγον τοῦ διὰ τί an account of the cause, Arist.APo. 74b27; ἐς λ. τινός on account of,

    ἐς χρημάτων λ. Th.3.46

    , cf. Plb.5.89.6, LXX 2 Ma1.14, JRS 18.152 ([place name] Jerash); λόγῳ c. gen., by way of, Cod.Just.3.2.5. al.; κατὰ λόγον τοῦ μεγέθους if we take into account his size, Arist.HA 517b27;

    πρὸς ὃν ἡμῖν ὁ λ. Ep.Hebr.4.13

    , cf. D.Chr.31.123.
    3 measure, tale (cf. infr. 11.1),

    θάλασσα.. μετρέεται ἐς τὸν αὐτὸν λ. ὁκοῖος πρόσθεν Heraclit.31

    ;

    ψυχῆς ἐστι λ. ἑαυτὸν αὔξων Id.115

    ; ἐς τούτου (sc. γήραος) λ. οὐ πολλοί τινες ἀπικνέονται to the point of old age, Hdt.3.99, cf.7.9.β; ὁ ξύμπας λ. the full tale, Th.7.56, cf. Ep.Phil.4.15; κοινῷ λ. νομίσαντα common measure, Pl.Lg. 746e; sum, total of expenditure, IG42(1).103.151 (Epid., iv B.C.); ὁ τῆς οὐσίας λ., = Lat. patrimonii modus, Cod.Just.1.5.12.20.
    4 esteem, consideration, value put on a person or thing (cf. infr. VI. 2 d), οὗ πλείων λ. ἢ τῶν ἄλλων who is of more worth than all the rest, Heraclit.39; βροτῶν λ. οὐκ ἔσχεν οὐδέν' A.Pr. 233;

    οὐ σμικροῦ λ. S.OC 1163

    : freq. in Hdt.,

    Μαρδονίου λ. οὐδεὶς γίνεται 8.102

    ;

    τῶν ἦν ἐλάχιστος ἀπολλυμένων λ. 4.135

    , cf. E.Fr.94;

    περὶ ἐμοῦ οὐδεὶς λ. Ar.Ra.87

    ; λόγου οὐδενὸς γίνεσθαι πρός τινος to be of no account, repute with.., Hdt.1.120, cf.4.138; λόγου ποιήσασθαί τινα make one of account, Id.1.33; ἐλαχίστου, πλείστου λ. εἶναι, to be highly, lowly esteemed, Id.1.143, 3.146; but also λόγον τινὸς ποιεῖσθαι, like Lat. rationem habere alicujus, make account of, set a value on, Democr.187, etc.: usu. in neg. statements,

    οὐδένα λ. ποιήσασθαί τινος Hdt.1.4

    , cf. 13, Plb.21.14.9, etc.;

    λ. ἔχειν Hdt.1.62

    , 115;

    λ. ἴσχειν περί τινος Pl.Ti. 87c

    ;

    λ. ἔχειν περὶ τοὺς ποιητάς Lycurg.107

    ;

    λ. ἔχειν τινός D.18.199

    , Arist.EN 1102b32, Plu.Phil.18 (but also, have the reputation of.., v. infr. VI. 2 e);

    ἐν οὐδενὶ λ. ποιήσασθαί τι Hdt.3.50

    ; ἐν οὐδενὶ λ. ἀπώλοντο without regard, Id.9.70;

    ἐν σμικρῷ λ. εἶναι Pl.R. 550a

    ; ὑμεῖς οὔτ' ἐν λ. οὔτ' ἐν ἀριθμῷ Orac. ap. Sch.Theoc.14.48; ἐν ἀνδρῶν λ. [εἶναι] to be reckoned, count as a man, Hdt.3.120; ἐν ἰδιώτεω λόγῳ καὶ ἀτίμου reckoned as.., Eus.Mynd.Fr. 59;

    σεμνὸς εἰς ἀρετῆς λ. καὶ δόξης D.19.142

    .
    II relation, correspondence, proportion,
    1 generally, ὑπερτερίης λ. relation (of gold to lead), Thgn.418 = 1164;

    πρὸς λόγον τοῦ σήματος A.Th. 519

    ; κατὰ λόγον προβαίνοντες τιμῶσι in inverse ratio, Hdt.1.134, cf. 7.36;

    κατὰ λ. τῆς ἀποφορῆς Id.2.109

    ; τἄλλα κατὰ λ. in like fashion, Hp.VM16, Prog.17: c. gen., κατὰ λ. τῶν πρόσθεν ib. 24;

    κατὰ λ. τῶν ἡμερῶν Ar. Nu. 619

    ;

    κατὰ λ. τῆς δυνάμεως X. Cyr.8.6.11

    ;

    ἐλάττω ἢ κατὰ λ. Arist. HA 508a2

    , cf. PA 671a18;

    ἐκ ταύτης ἐγένετο ἐκείνη κατὰ λ. Id.Pol. 1257a31

    ; cf. εὔλογος: sts. with ὁ αὐτός added, κατὰ τὸν αὐτὸν λ. τῷ τείχεϊ in fashion like to.., Hdt.1.186; περὶ τῶν νόσων ὁ αὐτὸς λ. analogously, Pl.Tht. 158d, cf. Prm. 136b, al.; εἰς τὸν αὐτὸν λ. similarly, Id.R. 353d; κατὰ τὸν αὐτὸν λ. in the same ratio, IG12.76.8; by parity of reasoning, Pl.Cra. 393c, R. 610a, al.; ἀνὰ λόγον τινός, τινί, Id.Ti. 29c, Alc.2.145d; τοῦτον ἔχει τὸν λ. πρὸς.. ὃν ἡ παιδεία πρὸς τὴν ἀρετήν is related to.. as.., Procl.in Euc.p.20 F., al.
    2 Math., ratio, proportion (ὁ κατ' ἀνάλογον λ., λ. τῆς ἀναλογίας, Theo Sm.p.73 H.), Pythag. 2;

    ἰσότης λόγων Arist.EN 113a31

    ;

    λ. ἐστὶ δύο μεγεθῶν ἡ κατὰ πηλικότητα ποιὰ σχέσις Euc.5

    Def.3;

    τῶν ἁρμονιῶν τοὺς λ. Arist.Metaph. 985b32

    , cf. 1092b14; λόγοι ἀριθμῶν numerical ratios, Aristox.Harm.p.32 M.; τοὺς φθόγγους ἀναγκαῖον ἐν ἀριθμοῦ λ. λέγεσθαι πρὸς ἀλλήλους to be expressed in numerical ratios, Euc.Sect.Can. Proëm.: in Metre, ratio between arsis and thesis, by which the rhythm is defined, Aristox.Harm.p.34 M.;

    ἐὰν ᾖ ἰσχυροτέρα τοῦ αἰσθητηρίου ἡ κίνησις, λύεται ὁ λ. Arist.de An. 424a31

    ; ἀνὰ λόγον analogically, Archyt.2; ἀνὰ λ. μερισθεῖσα [ἡ ψυχή] proportionally, Pl. Ti. 37a; so

    κατὰ λ. Men.319.6

    ; πρὸς λόγον in proportion, Plb.6.30.3, 9.15.3 (but πρὸς λόγον ἐπὶ στενὸν συνάγεται narrows uniformly, Sor. 1.9, cf. Diocl.Fr.171);

    ἐπὶ λόγον IG5(1).1428

    ([place name] Messene).
    3 Gramm., analogy, rule, τῷ λ. τῶν μετοχικῶν, τῆς συγκοπῆς, by the rule of the participles, of syncope, Choerob. in Theod.1.75 Gaisf., 1.377 H.;

    εἰπέ μοι τὸν λ. τοῦ Αἴας Αἴαντος, τουτέστι τὸν κανόνα An.Ox. 4.328

    .
    1 plea, pretext, ground, ἐκ τίνος λ.; A.Ch. 515;

    ἐξ οὐδενὸς λ. S.Ph. 731

    ;

    ἀπὸ παντὸς λ. Id.OC 762

    ;

    χὠ λ. καλὸς προσῆν Id.Ph. 352

    ;

    σὺν ἀφανεῖ λ. Id.OT 657

    (lyr., v.l. λόγων)

    ; ἐν ἀφανεῖ λ. Antipho 5.59

    ;

    ἐπὶ τοιούτῳ λ. Hdt.6.124

    ; κατὰ τίνα λ.; on what ground? Pl.R. 366b; οὐδὲ πρὸς ἕνα λ. to no purpose, Id.Prt. 343d; ἐπὶ τίνι λ.; for what reason? X.HG2.2.19; τὸν λ. τοῦτον this ground of complaint, Aeschin.3.228; τίνι δικαίῳ λ.; what just cause is there? Pl.Grg. 512c; τίνι λ.; on what account? Act.Ap.10.29; κατὰ λόγον ἂν ἠνεσχόμην ὑμῶν reason would that.., ib.18.14; λ. ἔχειν, with personal subject, εἶχον ἄν τινα λ. I (i.e. my conduct) would have admitted of an explanation, Pl.Ap. 31b; τὸν ὀρθὸν λ. the true explanation, ib. 34b.
    b plea, case, in Law or argument (cf. VIII. I), τὸν ἥττω λ. κρείττω ποιεῖν to make the weaker case prevail, ib. 18b, al., Arist.Rh. 1402a24, cf. Ar.Nu. 1042 (pl.); personified, ib. 886, al.;

    ἀμύνεις τῷ τῆς ἡδονῆς λ. Pl.Phlb. 38a

    ;

    ἀνοίσεις τοὺς λ. αὐτῶν πρὸς τὸν θεόν LXXEx.18.19

    ; ἐχειν λ. πρός τινα to have a case, ground of action against.., Act.Ap.19.38.
    2 statement of a theory, argument, οὐκ ἐμεῦ ἀλλὰ τοῦ λ. ἀκούσαντας prob. in Heraclit.50; λόγον ἠδὲ νόημα ἀμφὶς ἀληθείης discourse and reflection on reality, Parm.8.50; δηλοῖ οὗτος ὁ λ. ὅτι .. Democr.7; οὐκ ἔχει λόγον it is not arguable, i.e. reasonable, S.El. 466, Pl.Phd. 62d, etc.;

    ἔχει λ. D.44.32

    ;

    οὐδεὶς αὐτὰ καταβαλεῖ λ. E.Ba. 202

    ;

    δίκασον.. τὸν λ. ἀκούσας Pl.Lg. 696b

    ; personified, φησὶ οὗτος ὁ λ. ib. 714d, cf. Sph. 238b, Phlb. 50a; ὡς ὁ λ. (sc. λέγει) Arist.EN 1115b12; ὡς ὁ λ. ὁ ὀρθὸς λέγει ib. 1138b20, cf. 29;

    ὁ λ. θέλει προσβιβάζειν Phld.Rh.1.41

    , cf.1.19 S.;

    οὐ γὰρ ἂν ἀκούσειε λόγου ἀποτρέποντος Arist.EN 1179b27

    ;

    λ. καθαίρων Aristo Stoic.1.88

    ; λόγου τυγχάνειν to be explained, Phld.Mus.p.77 K.; ὁ τὸν λ. μου ἀκούων my teaching, Ev.Jo.5.24; ὁ προφητικὸς λ., collect., of VT prophecy, 2 Ep.Pet.1.19: pl.,

    ὁκόσων λόγους ἤκουσα Heraclit.108

    ;

    οὐκ ἐπίθετο τοῖς ἐμοῖς λ. Ar.Nu.73

    ; of arguments leading to a conclusion ([etym.] ὁ λ.), Pl. Cri. 46b;

    τὰ Ἀναξαγόρου βιβλία γέμει τούτων τῶν λ. Id.Ap. 26d

    ; λ. ἀπὸ τῶν ἀρχῶν, ἐπὶ τὰς ἀρχάς, Arist.EN 1095a31; συλλογισμός ἐστι λ. ἐν ᾧ τεθέντων τινῶν κτλ. Id.APr. 24b18; λ. ἀντίτυπός τε καὶ ἄπορος, of a self-contradictory theory, Plot.6.8.7.
    b ὁ περὶ θεῶν λ., title of a discourse by Protagoras, D.L.9.54; ὁ Ἀχιλλεὺς λ., name of an argument, ib.23;

    ὁ αὐξόμενος λ. Plu.2.559b

    ; καταβάλλοντες (sc. λόγοι), title of work by Protagoras, S.E.M.7.60;

    λ. σοφιστικοί Arist.SE 165a34

    , al.;

    οἱ μαθηματικοὶ λ. Id.Rh. 1417a19

    , etc.; οἱ ἐξωτερικοὶ λ., current outside the Lyceum, Id.Ph. 217b31, al.; Δισσοὶ λ., title of a philosophical treatise (= Dialex.); Λ. καὶ Λογίνα, name of play of Epicharmus, quibble, argument, personified, Ath.8.338d.
    c in Logic, proposition, whether as premiss or conclusion,

    πρότασίς ἐστι λ. καταφατικὸς ἢ ἀποφατικός τινος κατά τινος Arist.APr. 24a16

    .
    d rule, principle, law, as embodying the result of λογισμός, Pi.O.2.22, P.1.35, N.4.31;

    πείθεσθαι τῷ λ. ὃς ἄν μοι λογιζομένῳ βέλτιστος φαίνηται Pl.Cri. 46b

    , cf. c; ἡδονὰς τοῖς ὀρθοῖς λ. ἑπομένας obeying right principles, Id.Lg. 696c; προαιρέσεως [ἀρχὴ] ὄρεξις καὶ λ. ὁ ἕνεκά τινος principle directed to an end, Arist.EN 1139a32; of the final cause,

    ἀρχὴ ὁ λ. ἔν τε τοῖς κατὰ τέχνην καὶ ἐν τοῖς φύσει συνεστηκόσιν Id.PA 639b15

    ; ἀποδιδόασι τοὺς λ. καὶ τὰς αἰτίας οὗ ποιοῦσι ἑκάστου ib.18; [

    τέχνη] ἕξις μετὰ λ. ἀληθοῦς ποιητική Id.EN 1140a10

    ; ὀρθὸς λ. true principle, right rule, ib. 1144b27, 1147b3, al.; κατὰ λόγον by rule, consistently,

    ὁ κατὰ λ. ζῶν Pl.Lg. 689d

    , cf. Ti. 89d; τὸ κατὰ λ. ζῆν, opp. κατὰ πάθος, Arist.EN 1169a5; κατὰ λ. προχωρεῖν according to plan, Plb.1.20.3.
    3 law, rule of conduct,

    ᾧ μάλιστα διηνεκῶς ὁμιλοῦσι λόγῳ Heraclit.72

    ;

    πολλοὶ λόγον μὴ μαθόντες ζῶσι κατὰ λόγον Democr.53

    ; δεῖ ὑπάρχειν τὸν λ. τὸν καθόλου τοῖς ἄρχουσιν universal principle, Arist.Pol. 1286a17;

    ὁ νόμος.. λ. ὢν ἀπό τινος φρονήσεως καὶ νοῦ Id.EN 1180a21

    ; ὁ νόμος.. ἔμψυχος ὢν ἑαυτῷ λ. conscience, Plu. 2.780c; τὸν λ. πρόχειρον ἔχειν precept, Phld.Piet.30, cf. 102;

    ὁ προστακτικὸς τῶν ποιητέων ἢ μὴ λ. κοινός M.Ant.4.4

    .
    4 thesis, hypothesis, provisional ground, ὡς ἂν εἰ λέγοι λόγον maintain a thesis, Pl. Prt. 344b; ὑποθέμενος ἑκάστοτε λ. provisionally assuming a proposition, Id.Phd. 100a; τὸν τῆς ὁμοιότητος λ. hypothesis of equivalence, Arist.Cael. 296a20.
    5 reason, ground,

    πάντων γινομένων κατὰ τὸν λ. τόνδε Heraclit.1

    ;

    οὕτω βαθὺν λ. ἔχει Id.45

    ; ἐκ λόγου, opp. μάτην, Leucipp. 2;

    μέγιστον σημεῖον οὗτος ὁ λ. Meliss.8

    ; [ἐμπειρία] οὐκ ἔχει λ. οὐδένα ὧν προσφέρει has no grounds for.., Pl.Grg. 465a; μετὰ λόγου

    τε καὶ ἐπιστήμης θείας Id.Sph. 265c

    ; ἡ μετα λόγου ἀληθὴς δόξα ([etym.] ἐπιστήμη) Id.Tht. 201c; λόγον ζητοῦσιν ὧν οὐκ ἔστι λ. proof, Arist. Metaph. 1011a12;

    οἱ ἁπάντων ζητοῦντες λ. ἀναιροῦσι λ. Thphr.Metaph. 26

    .
    6 formula (wider than definition, but freq. equivalent thereto), term expressing reason,

    λ. τῆς πολιτείας Pl.R. 497c

    ; ψυχῆς οὐσία τε καὶ λ. essential definition, Id.Phdr. 245e;

    ὁ τοῦ δικαίου λ. Id.R. 343a

    ; τὸν λ. τῆς οὐσίας ib. 534b, cf. Phd. 78d;

    τὰς πολλὰς ἐπιστήμας ἑνὶ λ. προσειπεῖν Id.Tht. 148d

    ;

    ὁ τῆς οἰκοδομήσεως λ. ἔχει τὸν τῆς οἰκίας Arist. PA 646b3

    ;

    τεθείη ἂν ἴδιον ὄνομα καθ' ἕκαστον τῶν λ. Id.Metaph. 1006b5

    , cf. 1035b4;

    πᾶς ὁρισμὸς λ. τίς ἐστι Id.Top. 102a5

    ; ἐπὶ τῶν σχημάτων λ. κοινός generic definition, Id.de An. 414b23; ἀκριβέστατος λ. specific definition, Id.Pol. 1276b24;

    πηγῆς λ. ἔχον Ph.2.477

    ; τὸ ᾠὸν οὔτε ἀρχῆς ἔχει λ. fulfils the function of.., Plu.2.637d; λ. τῆς μίξεως formula, i. e. ratio (cf. supr. II) of combination, Arist.PA 642a22, cf. Metaph. 993a17.
    7 reason, law exhibited in the world-process, κατὰ λόγον by law,

    κόσμῳ πάντα καὶ κατὰ λ. ἔχοντα Pl.R. 500c

    ; κατ τὸν < αὐτὸν αὖ> λ. by the same law, Epich.170.18;

    ψυχῆς τὸ πᾶν τόδε διοικούσης κατὰ λ. Plot.2.3.13

    ; esp. in Stoic Philos., the divine order,

    τὸν τοῦ παντὸς λ. ὃν ἔνιοι εἱμαρμένην καλοῦσιν Zeno Stoic.1.24

    ; τὸ ποιοῦν τὸν ἐν [τῇ ὕλῃ] λ. τὸν θεόν ibid., cf. 42;

    ὁ τοῦ κόσμου λ. Chrysipp.Stoic.2.264

    ; λόγος, = φύσει νόμος, Stoic.2.169;

    κατὰ τὸν κοινὸν θεοῖς καὶ ἀνθρώποις λ. M.Ant.7.53

    ;

    ὁ ὀρθὸς λ. διὰ πάντων ἐρχόμενος Chrysipp.Stoic.3.4

    : so in Plot.,

    τὴν φύσιν εἶναι λόγον, ὃς ποιεῖ λ. ἄλλον γέννημα αὑτοῦ 3.8.2

    .
    b σπερματικὸς λ. generative principle in organisms,

    ὁ θεὸς σπ. λ. τοῦ κόσμου Zeno Stoic.1.28

    : usu. in pl., Stoic. 2.205,314,al.;

    γίνεται τὰ ἐν τῷ παντὶ οὐ κατὰ σπερματικούς, ἀλλὰ κατὰ λ. περιληπτικούς Plot.3.1.7

    , cf.4.4.39: so without

    σπερματικός, ὥσπερ τινὲς λ. τῶν μερῶν Cleanth.Stoic.1.111

    ;

    οἱ λ. τῶν ὅλων Ph.1.9

    .
    c in Neo-Platonic Philos., of regulative and formative forces, derived from the intelligible and operative in the sensible universe,

    ὄντων μειζόνων λ. καὶ θεωρούντων αὑτοὺς ἐγὼ γεγέννημαι Plot.3.8.4

    ;

    οἱ ἐν σπέρματι λ. πλάττουσι.. τὰ ζῷα οἷον μικρούς τινας κόσμους Id.4.3.10

    , cf.3.2.16,3.5.7; opp. ὅρος, Id.6.7.4;

    ἀφανεῖς λ. τῆς φύσεως Procl.

    in R.1.18 K.; τεχνικοὶ λ. ib.142 K., al.
    IV inward debate of the soul (cf.

    λ. ὃν αὐτὴ πρὸς αὑτὴν ἡ ψυχὴ διεξέρχεται Pl.Tht. 189e

    ( διάλογος in Sph. 263e); ὁ ἐν τῇ ψυχῇ, ὁ ἔσω λ. (opp. ὁ ἔξω λ.), Arist.APo. 76b25, 27; ὁ ἐνδιάθετος, opp. ὁ προφορικὸς λ., Stoic.2.43, Ph.2.154),
    1 thinking, reasoning, τοῦ λ. ἐόντος ξυνοῦ, opp. ἰδία φρόνησις, Heraclit. 2; κρῖναι δὲ λόγῳ.. ἔλεγχον test by reflection, Parm.1.36; reflection, deliberation (cf. VI.3),

    ἐδίδου λόγον ἑωυτῷ περὶ τῆς ὄψιος Hdt.1.209

    , cf. 34, S.OT 583, D.45.7; μὴ εἰδέναι.. μήτε λόγῳ μήτε ἔργῳ neither by reasoning nor by experience, Anaxag.7;

    ἃ δὴ λόγῳ μὲν καὶ διανοίᾳ ληπτά, ὄψει δ' οὔ Pl.R. 529d

    , cf. Prm. 135e;

    ὁ λ. ἢ ἡ αἴσθησις Arist.EN 1149a35

    ,al.; αὐτῷ μόνον τῷ λ. πιστεύειν (opp. αἰσθήσεις), of Parmenides and his school, Aristocl. ap. Eus.PE14.17: hence λόγῳ or τῷ λ. in idea, in thought,

    τῷ λ. τέμνειν Pl.R. 525e

    ; τῷ λ. δύο ἐστίν, ἀχώριστα πεφυκότα two in idea, though indistinguishable in fact, Arist. EN 1102a30, cf. GC 320b14, al.; λόγῳ θεωρητά mentally conceived, opp. sensibly perceived, Placit.1.3.5, cf. Demetr.Lac.Herc.1055.20;

    τοὺς λ. θεωρητοὺς χρόνους Epicur.Ep.1p.19U.

    ; διὰ λόγου θ. χ. ib.p.10 U.;

    λόγῳ καταληπτός Phld.Po.5.20

    , etc.; ὁ λ. οὕτω αἱρέει analogy proves, Hdt.2.33; ὁ λ. or λ. αἱρέει reasoning convinces, Id.3.45,6.124, cf. Pl.Cri. 48c (but, our argument shows, Lg. 663d): also c. acc. pers., χρᾶται ὅ τι μιν λ. αἱρέει as the whim took him, Hdt.1.132; ἢν μὴ ἡμέας λ. αἱρῇ unless we see fit, Id.4.127, cf. Pl.R. 607b; later ὁ αἱρῶν λ. ordaining reason, Zeno Stoic.1.50, M.Ant.2.5, cf. 4.24, Arr.Epict. 2.2.20, etc.: coupled or contrasted with other functions, καθ' ὕπνον ἐπειδὴ λόγου καὶ φρονήσεως οὐ μετεῖχε since reason and understanding are in abeyance, Pl.Ti. 71d; μετὰ λόγου τε καὶ ἐπιστήμης, opp. αἰτία αὐτομάτη, of Nature's processes of production, Id.Sph. 265c; τὸ μὲν δὴ νοήσει μετὰ λόγου περιληπτόν embraced by thought with reflection, opp. μετ' αἰσθήσεως ἀλόγου, Id.Ti. 28a; τὸ μὲν ἀεὶ μετ' ἀληθοῦς λ., opp. τὸ δὲ ἄλογον, ib. 51e, cf. 70d, al.;

    λ. ἔχων ἑπόμενον τῷ νοεῖν Id.Phlb. 62a

    ; ἐπιστήμη ἐνοῦσα καὶ ὀρθὸς λ. scientific knowledge and right process of thought, Id.Phd. 73a;

    πᾶς λ. καὶ πᾶσα ἐπιστήμη τῶν καθόλου Arist.Metaph. 1059b26

    ;

    τὸ λόγον ἔχον Id.EN 1102b15

    , 1138b9, al.: in sg. and pl., contrasted by Pl. and Arist. as theory, abstract reasoning with outward experience, sts. with depreciatory emphasis on the former,

    εἰς τοὺς λ. καταφυγόντα Pl.Phd. 99e

    ; τὸν ἐν λόγοις σκοπούμενον τὰ ὄντα, opp. τὸν ἐν ἔργοις (realities), ib. 100a;

    τῇ αἰσθήσει μᾶλλον τῶν λ. πιστευτέον Arist.GA 760b31

    ; γνωριμώτερα κατὰ τὸν λ., opp. κατὰ τὴν αἴσθησιν, Id.Ph. 189a4; ἐκ τῶν λ. δῆλον, opp. ἐκ τῆς ἐπαγωγῆς, Id.Mete. 378b20; ἡ τῶν λ. πίστις, opp. ἐκ τῶν ἔργων φανερόν, Id.Pol. 1326a29;

    ἡ πίστις οὐ μόνον ἐπὶ τῆς αἰσθήσεως ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῦ λ. Id.Ph. 262a19

    ;

    μαρτυρεῖ τὰ γιγνόμενα τοῖς λ. Id.Pol. 1334a6

    ; ὁ μὲν λ. τοῦ καθόλου, ἡ δὲ αἴσθησις τοῦ κατὰ μέρος explanation, opp. perception, Id.Ph. 189a7; ἔσονται τοῖς λ. αἱ πράξεις ἀκόλουθοι theory, opp. practice, Epicur.Sent.25; in Logic, of discursive reasoning, opp. intuition, Arist.EN 1142a26, 1143b1; reasoning in general, ib. 1149a26; πᾶς λ. καὶ πᾶσα ἀπόδειξις all reasoning and demonstration, Id.Metaph. 1063b10;

    λ. καὶ φρόνησιν Phld.Mus.p.105

    K.; ὁ λ. ἢ λογισμός ibid.; τὸ ἰδεῖν οὐκέτι λ., ἀλλὰ μεῖζον λόγου καὶ πρὸ λόγου, of mystical vision, opp. reasoning, Plot.6.9.10.—Phrases, κατὰ λ. τὸν εἰκότα by probable reasoning, Pl.Ti. 30b;

    οὔκουν τόν γ' εἰκότα λ. ἂν ἔχοι Id.Lg. 647d

    ; παρὰ λόγον, opp. κατὰ λ., Arist.Rh.Al. 1429a29, cf. EN 1167b19; cf. παράλογος (but παρὰ λ. unexpectedly, E.Ba. 940).
    2 reason as a faculty, ὁ λ. ἀνθρώπους κυβερνᾷ [Epich.] 256; [

    θυμοειδὲς] τοῦ λ. κατήκοον Pl.Ti. 70a

    ; [

    θυμὸς] ὑπὸ τοῦ λ. ἀνακληθείς Id.R. 440d

    ; σύμμαχον τῷ λ. τὸν θυμόν ib. b;

    πειθαρχεῖ τῷ λ. τὸ τοῦ ἐγκρατοῦς Arist. EN 1102b26

    ; ἄλλο τι παρὰ τὸν λ. πεφυκός, ὃ μάχεται τῷ λ. ib.17;

    ἐναντίωσις λόγου πρὸς ἐπιθυμίας Plot.4.7.13(8)

    ;

    οὐ θυμός, οὐκ ἐπιθυμία, οὐδὲ λ. οὐδέ τις νόησις Id.6.9.11

    : freq. in Stoic. Philos. of human Reason, opp. φαντασία, Zeno Stoic.1.39; opp. φύσις, Stoic.2.206; οὐ σοφία οὐδὲ λ. ἐστὶν ἐν [τοῖς ζῴοις] ibid.;

    τοῖς ἀλόγοις ζῴοις ὡς λ. ἔχων λ. μὴ ἔχουσι χρῶ M.Ant.6.23

    ;

    ὁ λ. κοινὸν πρὸς τοὺς θεούς Arr.Epict. 1.3.3

    ;

    οἷον [εἰκὼν] λ. ὁ ἐν προφορᾷ λόγου τοῦ ἐν ψυχῇ, οὕτω καὶ αὐτὴ λ. νοῦ Plot.5.1.3

    ; τὸ τὸν λ. σχεῖν τὴν οἰκείαν ἀρετήν (sc. εὐδαιμονίαν) Procl.in Ti.3.334 D.; also of the reason which pervades the universe, θεῖος λ. [Epich.] 257;

    τὸν θεῖον λ. καθ' Ἡράκλειτον δι' ἀναπνοῆς σπάσαντες νοεροὶ γινόμεθα S.E.M.7.129

    (cf. infr. x).
    b creative reason,

    ἀδύνατον ἦν λόγον μὴ οὐκ ἐπὶ πάντα ἐλθεῖν Plot.3.2.14

    ;

    ἀρχὴ οὖν λ. καὶ πάντα λ. καὶ τὰ γινόμενα κατ' αὐτόν Id.3.2.15

    ;

    οἱ λ. πάντες ψυχαί Id.3.2.18

    .
    V continuous statement, narrative (whether fact or fiction), oration, etc. (cf. λέγω (B) 11.2),
    1 fable, Hdt.1.141;

    Αἰσώπου λόγοι Pl.Phd. 60d

    , cf. Arist.Rh. 1393b8;

    ὁ τοῦ κυνὸς λ. X.Mem. 2.7.13

    .
    2 legend,

    ἱρὸς λ. Hdt.2.62

    , cf. 47, Pi.P.3.80 (pl.);

    συνθέντες λ. E.Ba. 297

    ;

    λ. θεῖος Pl.Phd. 85d

    ; ἱεροὶ λ., of Orphic rhapsodies, Suid. S.V. Ὀρφεύς.
    3 tale, story,

    ἄλλον ἔπειμι λ. Xenoph. 7.1

    , cf. Th.1.97, etc.;

    συνθέτους λ. A.Pr. 686

    ; σπουδὴν λόγου urgent tidings, E.Ba. 663; ἄλλος λ. 'another story', Pl.Ap. 34e; ὁμολογούμενος ὁ λ. ἐστίν the story is consistent, Isoc.3.27: pl., histories,

    ἐν τοῖσι Ἀσσυρίοισι λ. Hdt.1.184

    , cf. 106, 2.99; so in sg., a historical work, Id.2.123, 6.19,7.152: also in sg., one section of such a work (like later βίβλος), Id.2.38,6.39, cf. VI.3d; so in pl.,

    ἐν τοῖσι Λιβυκοῖσι λ. Id.2.161

    , cf. 1.75,5.22,7.93, 213;

    ἐν τῷ πρώτῳ τῶν λ. Id.5.36

    ; ὁ πρῶτος λ., of St. Luke's gospel, Act.Ap.1.1: in Pl., opp. μῦθος, as history to legend, Ti. 26e;

    ποιεῖν μύθους ἀλλ' οὐ λόγους Phd. 61b

    , cf. Grg. 523a (but μῦθον λέγειν, opp. λόγῳ ( argument)

    διεξελθεῖν Prt. 320c

    , cf. 324d);

    περὶ λόγων καὶ μύθων Arist.Pol. 1336a30

    ;

    ὁ λ... μῦθός ἐστι Ael.NA4.34

    .
    4 speech, delivered in court, assembly, etc.,

    χρήσομαι τῇ τοῦ λ. τάξει ταύτῃ Aeschin.3.57

    , cf. Arist.Rh. 1358a38;

    δικανικοὶ λ. Id.EN 1181a4

    ;

    τρία γένη τῶν λ. τῶν ῥητορικῶν, συμβουλευτικόν, δικανικόν, ἐπιδεικτικόν Id.Rh. 1358b7

    ;

    τῷ γράψαντι τὸν λ. Thphr. Char.17.8

    , cf.

    λογογράφος 11

    ; ἐπιτάφιος λ. funeral oration, Pl.Mx. 236b; esp. of the body of a speech, opp. ἐπίλογος, Arist.Rh. 1420b3; opp. προοίμιον, ib. 1415a12; body of a law, opp. proem, Pl.Lg. 723b; spoken, opp. written word,

    τὸν τοῦ εἰδότος λ. ζῶντα καὶ ἔμψυχον οὗ ὁ γεγραμμένος εἴδωλόν τι Id.Phdr. 276a

    ; ὁ ἐκ τοῦ βιβλίου ῥηθεὶς [λ.] speech read from a roll, ib. 243c; published speech, D.C.40.54; rarely of the speeches in Tragedy ([etym.] ῥήσεις), Arist.Po. 1450b6,9.
    VI verbal expression or utterance (cf. λέγω (B) 111), rarely a single word, v. infr. b, never in Gramm. signf. of vocable ([etym.] ἔπος, λέξις, ὄνομα, ῥῆμα), usu. of a phrase, cf. IX. 3 (the only sense found in [dialect] Ep.).
    a pl., without Art., talk,

    τὸν ἔτερπε λόγοις Il.15.393

    ;

    αἱμύλιοι λ. Od.1.56

    , h.Merc. 317, Hes.Th. 890, Op.78, 789, Thgn.704, A.R.3.1141; ψευδεῖς Λ., personified, Hes.Th. 229;

    ἀφροδίσιοι λ. Semon.7.91

    ;

    ἀγανοῖσι λ. Pi.P. 4.101

    ; ὄψον δὲ λ. φθονεροῖσιν tales, Id.N.8.21; σμικροὶ λ. brief words, S.Aj. 1268 (s.v.l.), El. 415; δόκησις ἀγνὼς λόγων bred of talk, Id.OT 681 (lyr.): also in sg., λέγ' εἴ σοι τῷ λ. τις ἡδονή speak if thou delightest in talking, Id.El. 891.
    b sg., expression, phrase,

    πρὶν εἰπεῖν ἐσθλὸν ἢ κακὸν λ. Id.Ant. 1245

    , cf. E.Hipp. 514;

    μυρίας ὡς εἰπεῖν λόγῳ Hdt.2.37

    ; μακρὸς λ. rigmarole, Simon.189, Arist.Metaph. 1091a8; λ. ἠρέμα λεχθεὶς διέθηκε τὸ πόρρω a whispered message, Plot.4.9.3; ἑνὶ λόγῳ to sum up, in brief phrase, Pl.Phdr. 241e, Phd. 65d; concisely, Arist. EN 1103b21 (but also, = ἁπλῶς, περὶ πάντων ἑνὶ λ. Id.GC 325a1): pl., λ. θελκτήριοι magic words, E.Hipp. 478; rarely of single words,

    λ. εὐσύνθετος οἷον τὸ χρονοτριβεῖν Arist.Rh. 1406a36

    ; οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λ. answered her not a word, Ev.Matt.15.23.
    c coupled or contrasted with words expressed or understood signifying act, fact, truth, etc., mostly in a depreciatory sense,

    λ. ἔργου σκιή Democr. 145

    ;

    ὥσπερ μικρὸν παῖδα λόγοις μ' ἀπατᾷς Thgn.254

    ; λόγῳ, opp. ἔργῳ, Democr.82, etc.;

    νηπίοισι οὐ λ. ἀλλὰ ξυμφορὴ διδάσκαλος Id.76

    ;

    ἔργῳ κοὐ λόγῳ τεκμαίρομαι A.Pr. 338

    , cf. S.El.59, OC 782;

    λόγῳ μὲν λέγουσι.. ἔργῳ δὲ οὐκ ἀποδεικνῦσι Hdt.4.8

    ;

    οὐ λόγων, φασίν, ἡ ἀγορὴ δεῖται, χαλκῶν δέ Herod.7.49

    ;

    οὔτε λ. οὔτε ἔργῳ Lys.9.14

    ; λόγοις, opp. ψήφῳ, Aeschin.2.33; opp. νόῳ, Hdt.2.100;

    οὐ λόγῳ μαθών E.Heracl.5

    ;

    ἐκ λόγων, κούφου πράγματος Pl.Lg. 935a

    ; λόγοισι εἰς τὸ πιθανὸν περιπεπεμμένα ib. 886e, cf. Luc.Anach.19;

    ἵνα μὴ λ. οἴησθε εἶναι, ἀλλ' εἰδῆτε τὴν ἀλήθειαν Lycurg.23

    , cf. D.30.34; opp. πρᾶγμα, Arist.Top. 146a4; opp. βία, Id.EN 1179b29, cf. 1180a5; opp. ὄντα, Pl.Phd. 100a; opp. γνῶσις, 2 Ep.Cor.11.6; λόγῳ in pretence, Hdt.1.205, Pl.R. 361b, 376d, Ti. 27a, al.; λόγου ἕνεκα merely as a matter of words,

    ἄλλως ἕνεκα λ. ἐλέγετο Id.Cri. 46d

    ; λόγου χάριν, opp. ὡς ἀληθῶς, Arist.Pol. 1280b8; but also, let us say, for instance, Id.EN 1144a33, Plb.10.46.4, Phld. Sign.29, M.Ant.4.32; λόγου ἕνεκα let us suppose, Pl.Tht. 191c; ἕως λόγου, μέχρι λ., = Lat. verbo tenus, Plb.10.24.7, Epict.Ench.16: sts. without depreciatory force, the antithesis or parallelism being verbal (cf. 'word and deed'),

    λόγῳ τε καὶ σθένει S.OC68

    ;

    ἔν τε ἔργῳ καὶ λ. Pl.R. 382e

    , cf. D.S.13.101, Ev.Luc.24.19, Act.Ap.7.22, Paus.2.16.2; ὅσα μὲν λόγῳ εἶπον, opp. τὰ ἔργα τῶν πραχθέντων, Th. 1.22.
    2 common talk, report, tradition,

    ὡς λ. ἐν θνητοῖσιν ἔην Batr. 8

    ;

    λ. ἐκ πατέρων Alc.71

    ;

    οὐκ ἔστ' ἔτυμος λ. οὗτος Stesich.32

    ;

    διξὸς λέγεται λ. Hdt.3.32

    ;

    λ. ὑπ' Αἰγυπτίων λεγόμενος Id.2.47

    ; νέον [λ.] tidings, S.Ant. 1289 (lyr.); τὰ μὲν αὐτοὶ ὡρῶμεν, τὰ δὲ λόγοισι ἐπυνθανόμεθα by hearsay, Hdt.2.148: also in pl., ἐν γράμμασιν λόγοι κείμενοι traditions, Pl.Lg. 886b.
    b rumour,

    ἐπὶ παντὶ λ. ἐπτοῆσθαι Heraclit. 87

    ; αὐδάεις λ. voice of rumour, B.14.44; περὶ θεῶν διῆλθεν ὁ λ. ὅτι .. Th.6.46; λ. παρεῖχεν ὡς .. Plb.3.89.3; ἐξῆλθεν ὁ λ. οὗτος εῖς τινας ὅτι .. Ev.Jo.21.23, cf. Act.Ap.11.22; fiction, Ev.Matt.28.15.
    c mention, notice, description, οὐκ ὕει λόγου ἄξιον οὐδέν worth mentioning, Hdt.4.28, cf. Plb.1.24.8, etc.; ἔργα λόγου μέζω beyond expression, Hdt.2.35; κρεῖσσον λόγου τὸ εἶδος τῆς νόσου beyond description, Th. 2.50;

    μείζω ἔργα ἢ ὡς τῷ λ. τις ἂν εἴποι D.6.11

    .
    d the talk one occasions, repute, mostly in good sense, good report, praise, honour (cf. supr. 1.4),

    πολλὰ φέρειν εἴωθε λ... πταίσματα Thgn.1221

    ;

    λ. ἐσλὸν ἀκοῦσαι Pi.I.5(4).13

    ;

    πλέονα.. λ. Ὀδυσσέος ἢ πάθαν Id.N.7.21

    ;

    ἵνα λ. σε ἔχῃ πρὸς ἀνθρώπων ἀγαθός Hdt.7.5

    , cf. 9.78; Τροίαν.. ἧς ἁπανταχοῦ λ. whose fame, story fills the world, E.IT 517;

    οὐκ ἂν ἦν λ. σέθεν Id.Med. 541

    : less freq. in bad sense, evil report, λ. κακόθρους, κακός, S. Aj. 138 (anap.), E.Heracl. 165: pl., λόγους ψιθύρους πλάσσων slanders, S.Aj. 148 (anap.).
    e λ. ἐστί, ἔχει, κατέχει, the story goes, c. acc. et inf.,

    ἔστ τις λ. τὰν Ἀρετὰν ναίειν Simon.58.1

    , cf. S.El. 417; λ. μὲν ἔστ' ἀρχαῖος ὡς .. Id.Tr.1; λ. alone, E.Heracl.35;

    ὡς λ. A.Supp. 230

    , Pl. Phlb. 65c, etc.;

    λ. ἐστί Hdt.7.129

    ,9.26, al.;

    λ. αἰὲν ἔχει S.OC 1573

    (lyr.); ὅσον ὁ λ. κατέχει tradition prevails, Th.1.10: also with a personal subject in the reverse construction. Κλεισθένης λ. ἔχει τὴν Πυθίην ἀναπεῖσαι has the credit of.., Hdt.5.66, cf. Pl.Epin. 987b, 988b;

    λ. ἔχοντα σοφίας Ep.Col.2.23

    , v.supr.1.4.
    3 discussion, debate, deliberation,

    πολλὸς ἦν ἐν τοῖσι λ. Hdt.8.59

    ;

    συνελέχθησαν οἱ Μῆδοι ἐς τὠυτὸ καὶ ἐδίδοσαν σφίσι λόγον, λέγοντες περὶ τῶν κατηκόντων Id.1.97

    ;

    οἱ Πελασγοὶ ἑωυτοῖσι λόγους ἐδίδοσαν Id.6.138

    ;

    πολέμῳ μᾶλλον ἢ λόγοις τὰ ἐγκλήματα διαλύεσθαι Th.1.140

    ;

    οἱ περὶ τῆς εἰρήνης λ. Aeschin.2.74

    ; τοῖς ἔξωθεν λ. πεπλήρωκε τὸν λ. [Plato] has filled his dialogue with extraneous discussions, Arist.Pol. 1264b39;

    τὸ μῆκος τῶν λ. D.Chr.7.131

    ; μεταβαίνων ὁ λ. εἰς ταὐτὸν ἀφῖκται our debate, Arist.EN 1097a24; ὁ παρὼν λ. ib. 1104a11; θεῶν ὧν νῦν ὁ λ. ἐστί discussion, Pl.Ap. 26b, cf. Tht. 184a, M.Ant.8.32; τῷ λ. διελθεῖν, διϊέναι, Pl.Prt. 329c, Grg. 506a, etc.; τὸν λ. διεξελθεῖν conduct the debate, Id.Lg. 893a; ξυνελθεῖν ἐς λόγον confer, Ar.Eq. 1300: freq. in pl., ἐς λόγους συνελθόντες parley, Hdt. 1.82; ἐς λ. ἐλθεῖν τινι have speech with, ib.86;

    ἐς λ. ἀπικέσθαι τινί Id.2.32

    ;

    διὰ λόγων ἰέναι E.Tr. 916

    ;

    ἐμαυτῇ διὰ λ. ἀφικόμην Id.Med. 872

    ;

    ἐς λ. ἄγειν τινά X.HG4.1.2

    ;

    κοινωνεῖν λόγων καὶ διανοίας Arist.EN 1170b12

    .
    b right of discussion or speech, ἢ 'πὶ τῷ πλήθει λ.; S.OC 66; λ. αἰτήσασθαι ask leave to speak, Th.3.53;

    λ. διδόναι X.HG5.2.20

    ; οὐ προυτέθη σφίσιν λ. κατὰ τὸν νόμον ib.1.7.5;

    λόγου τυχεῖν D.18.13

    , cf. Arist.EN 1095b21, Plb.18.52.1;

    οἱ λόγου τοὺς δούλους ἀποστεροῦντες Arist.Pol. 1260b5

    ;

    δοῦλος πέφυκας, οὐ μέτεστί σοι λόγου Trag.Adesp.304

    ;

    διδόντας λ. καὶ δεχομένους ἐν τῷ μέρει Luc.Pisc.8

    : hence, time allowed for a speech,

    ἐν τῷ ἐμῷ λ. And.1.26

    ,al.;

    ἐν τῷ ἑαυτοῦ λ. Pl.Ap. 34a

    ;

    οὐκ ἐλάττω λ. ἀνήλωκε D.18.9

    .
    c dialogue, as a form of philosophical debate,

    ἵνα μὴ μαχώμεθα ἐν τοῖς λ. ἐγώ τε καὶ σύ Pl. Cra. 430d

    ;

    πρὸς ἀλλήλους τοὺς λ. ποιεῖσθαι Id.Prt. 348a

    : hence, dialogue as a form of literature,

    οἱ Σωκρατικοὶ λ. Arist.Po. 1447b11

    , Rh. 1417a20; cf. διάλογος.
    d section, division of a dialogue or treatise (cf. v. 3),

    ὁ πρῶτος λ. Pl.Prm. 127d

    ; ὁ πρόσθεν, ὁ παρελθὼν λ., Id.Phlb. 18e, 19b;

    ἐν τοῖς πρώτοις λ. Arist.PA 682a3

    ; ἐν τοῖς περὶ κινήσεως λ. in the discussion of motion (i. e. Ph.bk.8), Id.GC 318a4;

    ἐν τῷ περὶ ἐπαίνου λ. Phld.Rh.1.219

    ; branch, department, division of a system of philosophy,

    τὴν φρόνησιν ἐκ τριῶν συνεστηκέναι λ., τῶν φυσικῶν καὶ τῶν ἠθικῶν καὶ τῶν λογικῶν Chrysipp.Stoic.2.258

    .
    e in pl., literature, letters, Pl.Ax. 365b, Epin. 975d, D.H.Comp.1,21 (but, also in pl., treatises, Plu.2.16c);

    οἱ ἐπὶ λόγοις εὐδοκιμώτατοι Hdn.6.1.4

    ; Λόγοι, personified, AP9.171 (Pall.).
    VII a particular utterance, saying:
    1 divine utterance, oracle, Pi.P.4.59;

    λ. μαντικοί Pl. Phdr. 275b

    ;

    οὐ γὰρ ἐμὸν ἐρῶ τὸν λ. Pl.Ap. 20e

    ;

    ὁ λ. τοῦ θεοῦ Apoc.1.2

    ,9.
    2 proverb, maxim, saying, Pi.N.9.6, A.Th. 218; ὧδ' ἔχει λ. ib. 225; τόνδ' ἐκαίνισεν λ. ὡς .. Critias 21, cf. Pl.R. 330a, Ev.Jo.4.37;

    ὁ παλαιὸς λ. Pl.Phdr. 240c

    , cf. Smp. 195b, Grg. 499c, Lg. 757a, 1 Ep.Ti.1.15, Plu.2.1082e, Luc.Alex.9, etc.;

    τὸ τοῦ λόγου δὴ τοῦτο Herod.2.45

    , cf. D.Chr.66.24, Luc.JTr.3, Alciphr.3.56, etc.: pl., Arist.EN 1147a21.
    3 assertion, opp. oath, S.OC 651; ψιλῷ λ. bare word, opp. μαρτυρία, D.27.54.
    4 express resolution, κοινῷ λ. by common consent, Hdt.1.141,al.; ἐπὶ λ. τοιῷδε, ἐπ' ᾧ τε .. on the following terms, Id.7.158, cf. 9.26;

    ἐνδέξασθαι τὸν λ. Id.1.60

    , cf. 9.5; λ. ἔχοντες πλεονέκτην a greedy proposal, Id.7.158: freq. in pl., terms, conditions, Id.9.33, etc.
    5 word of command, behest, A.Pr.17,40 (both pl.), Pers. 363;

    ἀνθρώπους πιθανωτέρους ποιεῖν λόγῳ X.Oec.13.9

    ;

    ἐξέβαλε τὰ πνεύματα λόγῳ Ev.Matt.8.16

    ; οἱ δέκα λ. the ten Commandments, LXX Ex.34.28, Ph.1.496.
    VIII thing spoken of, subject-matter (cf. 111.1 b and 2),

    λ. τοῦτον ἐάσομεν Thgn.1055

    ; προπεπυσμένος πάντα λ. the whole matter, Hdt.1.21, cf. 111; τὸν ἐόντα λ. the truth of the matter, ib.95, 116; μετασχεῖν τοῦ λ. to be in the secret, ib. 127;

    μηδενὶ ἄλλῳ τὸν λ. τοῦτον εῐπῃς Id.8.65

    ; τίς ἦν λ.; S.OT 684 ( = πρᾶγμα, 699); περί τινος λ. διελεγόμεθα subject, question, Pl.Prt. 314c; [τὸ προοίμιον] δεῖγμα τοῦ λ. case, Arist.Rh. 1415a12, cf. 111.1b; τέλος δὲ παντὸς τοῦ λ. ψηφίζονται the end of the matter was that.., Aeschin.3.124;

    οὐκ ἔστεξε τὸν λ. Plb.8.12.5

    ;

    οὐκ ἔστι σοι μερὶς οὐδὲ κλῆρος ἐν τῷ λ. τούτῳ Act.Ap.8.21

    ;

    ἱκανὸς αὐτῷ ὁ λ. Pl.Grg. 512c

    ; οὐχ ὑπολείπει [Γοργίαν] ὁ λ. matter for talk, Arist.Rh. 1418a35;

    μηδένα λ. ὑπολιπεῖν Isoc.4.146

    ; πρὸς λόγον to the point, apposite,

    οὐδὲν πρὸς λ. Pl.Phlb. 42e

    , cf. Prt. 344a;

    ἐὰν πρὸς λ. τι ᾖ Id.Phlb. 33c

    ; also

    πρὸς λόγου Id.Grg. 459c

    (s. v.l.).
    2 plot of a narrative or dramatic poem, = μῦθος, Arist.Po. 1455b17, al.
    b in Art, subject of a painting,

    ζωγραφίας λόγοι Philostr.VA 6.10

    ;

    λ. τῆς γραφῆς Id.Im.1.25

    .
    3 thing talked of, event,

    μετὰ τοὺς λ. τούτους LXX 1 Ma.7.33

    , cf. Act.Ap.15.6.
    IX expression, utterance, speech regarded formally, τὸ ἀπὸ [ψυχῆς] ῥεῦμα διὰ τοῦ στόματος ἰὸν μετὰ φθόγγου λ., opp. διάνοια, Pl.Sph. 263e; intelligent utterance, opp. φωνή, Arist.Pol. 1253a14;

    λ. ἐστὶ φωνὴ σημαντικὴ κατὰ συνθήκην Id.Int. 16b26

    , cf. Diog.Bab.Stoic.3.213; ὅθεν (from the heart)

    ὁ λ. ἀναπέμπεται Stoic.2.228

    , cf. 244; Protagoras was nicknamed λόγος, Hsch. ap. Sch.Pl.R. 600c, Suid.;

    λόγου πειθοῖ Democr.181

    : in pl., eloquence, Isoc.3.3,9.11;

    τὴν ἐν λόγοις εὐρυθμίαν Epicur.Sent.Pal.5p.69

    v. d. M.; λ. ἀκριβής precise language, Ar.Nu. 130 (pl.), cf. Arist.Rh. 1418b1;

    τοῦ μὴ ᾀδομένου λ. Pl.R. 398d

    ; ἡδυσμένος λ., of rhythmical language set to music, Arist.Po. 1449b25; ἐν παντὶ λ. in all manner of utterance, 1 Ep.Cor.1.5; ἐν λόγοις in orations, Arist.Po. 1459a13; λ. γελοῖοι, ἀσχήμονες, ludicrous, improper speech, Id.SE 182b15, Pol. 1336b14.
    2 of various modes of expression, esp. artistic and literary,

    ἔν τε ᾠδαῖς καὶ μύθοις καὶ λόγοις Pl.Lg. 664a

    ;

    ἐν λόγῳ καὶ ἐν ᾠδαῖς X.Cyr.1.4.25

    , cf. Pl.Lg. 835b; prose, opp. ποίησις, Id.R. 390a; opp. ψιλομετρία, Arist.Po. 1448a11; opp. ἔμμετρα, ib. 1450b15 (pl.); τῷ λ. τοῦτο τῶν μέτρων (sc. τὸ ἰαμβεῖον)

    ὁμοιότατον εἶναι Id.Rh. 1404a31

    ; in full, ψιλοὶ λ. prose, ib. b33 (but ψιλοὶ λ., = arguments without diagrams, Pl.Tht. 165a); λ. πεζοί, opp. ποιητική, D.H.Comp.6; opp. ποιήματα, ib.15;

    κοινὰ καὶ ποιημάτων καὶ λόγων Phld.Po.5.7

    ; πεζὸς λ. ib.27, al.
    b of the constituents of lyric or dramatic poetry, words,

    τὸ μέλος ἐκ τριῶν.. λόγου τε καὶ ἁρμονίας καὶ ῥυθμοῦ Pl.R. 398d

    ; opp. πρᾶξις, Arist.Po. 1454a18; dramatic dialogue, opp. τὰ τοῦ χοροῦ, ib. 1449a17.
    3 Gramm., phrase, complex term, opp. ὄνομα, Id.SE 165a13; λ. ὀνοματώδης noun- phrase, Id.APo. 93b30, cf. Rh. 1407b27; expression, D.H.Th.2, Demetr.Eloc.92.
    b sentence, complete statement, "

    ἄνθρωπος μανθάνει λόγον εἶναί φῃς.. ἐλάχιστόν τε καὶ πρῶτον Pl.Sph. 262c

    ;

    λ. αὐτοτελής A.D.Synt.3.6

    , D.T.634.1; ῥηθῆναι λόγῳ to be expressed in a sentence, Pl.Tht. 202b; λ. ἔχειν to be capable of being so expressed, ib. 201e, cf. Arist.Rh. 1404b26.
    c language, τὰ τοῦ λ. μέρη parts of speech, Chrysipp.Stoic.2.31, S.E.M.9.350, etc.;

    τὰ μόρια τοῦ λ. D.H.Comp.6

    ;

    μέρος λ. D.T.633.26

    , A.D.Pron.4.6, al. (but ἓν μέρος <τοῦ cod.> λόγου one word, Id.Synt.340.10, cf. 334.22); περὶ τῶν στοιχείων τοῦ λ., title of work by Chrysippus.
    X the Word or Wisdom of God, personified as his agent in creation and world-government,

    ὁ παντοδύναμός σου λ. LXX Wi.18.15

    ;

    ὁ ἐκ νοὸς φωτεινὸς λ. υἱὸς θεοῦ Corp.Herm.1.6

    , cf. Plu.2.376c; λ. θεοῦ δι' οὗ κατεσκευάσθη [ὁ κόσμος] Ph.1.162; τῆς τοῦ θεοῦ σοφίας· ἡ δέ ἐστιν ὁ θεοῦ λ. ib.56; λ. θεῖος.. εἰκὼν θεοῦ ib. 561, cf. 501; τὸν τομέα τῶν συμπάντων [θεοῦ] λ. ib. 492; τὸν ἄγγελον ὅς ἐστι λ. ib. 122: in NT identified with the person of Christ,

    ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λ. Ev.Jo.1.1

    , cf. 14, 1 Ep.Jo.2.7, Apoc.19.13;

    ὁ λ. τῆς ζωῆς 1 Ep.Jo.1.1

    .

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > λόγος

  • 119 λύω

    λύω, poet. imper.
    A

    λῦθι Pi.Fr.85

    : [tense] fut. λύσω [ῡ] Il.1.29, etc.: [tense] aor.

    ἔλῡσα 18.244

    , etc.: [tense] pf.

    λέλῠκα Th.7.18

    , Ar.V. 992 ( ἀπο-), etc.:— [voice] Pass., [tense] pf.

    λέλῠμαι Il.8.103

    , etc.: [tense] plpf. ἐλελύμην [ῠ] Od.22.186, etc.: [tense] aor. ἐλύθην, [dialect] Ep. λύθην [ῠ] 8.360, E.Hel. 860, Th.2.103, etc.: [tense] fut.

    λῠθήσομαι Pl.Ti. 41b

    , Isoc.12.116, etc., also λελύσομαι [ῡ] D.14.2, X. Cyr.6.2.37 ( ἀπο-): [dialect] Ep. [tense] aor. [voice] Pass. λύμην [ῠ] Il.21.80; λύτο [ῠ] ib. 114, but

    λῦτο 24.1

    (at beginning of line, v.l. λύτο);

    λύντο 7.16

    : also [ per.] 3sg. opt. [tense] pf.

    λελῦτο Od.18.238

    :—[voice] Med., [tense] fut.

    λύσομαι Il.1.13

    , etc.: [tense] aor.

    ἐλυσάμην 14.214

    : [tense] pf. [voice] Pass. λέλῦμαι in med. sense, D.36.45, Arist.Rh. 1400a22 (cf. δια-, κατα-λύω): [tense] fut. λύσομαι in pass. sense, ( δια-) Th.2.12, ( ἐπι-) Lys.25.33 codd. ( καταλύσεσθαι edd.), ( κατα-) X.Cyr.1.6.9.—Homer uses all tenses exc. [tense] pf. [voice] Act., [tense] pres. and [tense] fut. [voice] Pass. [In [tense] pres. and [tense] impf. [pron. full] always in [dialect] Att., [pron. full] mostly in [dialect] Ep., though Hom. has [pron. full] twice,

    ἔλῡεν Il.23.513

    , λῡει Od.7.74; also in compds.,

    ἀλλῡεσκεν 2.105

    , ἀλλῡουσαν ib. 109: in [tense] fut. and [tense] aor. 1 [pron. full] always: in other tenses [pron. full] always, exc. in the forms λελῦτο, λῦτο (v. supr.).] (Cf. Lat. luo (pay), re-luo, solvo (for se-luo), solūtus, etc.):— loosen:
    I of things, unbind, unfasten, esp. clothes and armour, λῦσε δέ οἱ ζωστῇρα, θώρηκα, Il.4.215, 16.804; λ. παρθενίην ζώνην loose the maiden-girdle, of the husband after marriage, Od. 11.245; of the wife,

    λύοι χαλινὸν ὑφ' ἥρωϊ παρθενίας Pi.I.8(7).48

    ;

    ἔνθα παρθένει' ἔλυσ' ἐγὼ κορεύματα E.Alc. 177

    ; so

    ἔλυσας.. ἅγνευμα σόν Id.Tr. 501

    ; freq. of the tackling of ships, λ. πρυμνήσια, ἱστία, λαῖφος, etc., Od.2.418, 15.496, 552, h.Ap. 406, etc. (never in Il.); λ. πρύμνας, νεῶν πόδα, E.Hec. 539, 1020, etc.: abs., λύειν, of ships, set sail,

    λῦε, κυβερνήτα APl.1.6

    *.9 ([place name] Panteleus); ἀσκὸν λ. untie a skin (used as a bag), Od.10.47: freq. in Trag., λ. στολάς, πέπλον, S.OC 1597, Tr. 924; λ. ἡνίαν slacken the rein, Id.El. 743; κλῄθρων λυθέντων when the gates have been opened, A.Th. 396; λ. γράμματα, δέλτον, open a letter, E.IA38 (anap.), 307; λ. πέδας, δεσμά, A.Eu. 645 ([voice] Pass.), E.HF 1123;

    ἀρβύλας A.Ag. 945

    ; ἀρτάνας.. δέρης ἔλυσαν loosed it from my neck, ib. 876, cf. E.Hipp. 781:—[voice] Med., ἀπὸ στήθεσφιν ἐλύσατο κεστὸν ἱμάντα undid her belt, Il.14.214; but λύοντο τεύχεα they undid the armour for themselves, i.e. stripped it off (others), 17.318; later λυσαμένα πλοκαμῖδας unbinding her hair, Bion 1.20, etc.
    b in various phrases, στόμα λ. open the mouth, E.Hipp. 1060, Isoc.12.96;

    γλώσσας λ. εἰς αἰσχροὺς μύθους Critias 6.9

    D.; λ. βλεφάρων ἕδραν wake up, E.Rh.8 (anap.); λ. ὀφρύν unfold the brow, Id.Hipp. 290;

    λ. ἄχος ἀπ' ὀμμάτων S.Aj. 706

    (lyr.), etc.
    2 of living beings,
    a of horses, etc., unyoke, unharness, opp. ζεύγνυμι, Od.4.35; ἐξ ὀχέων, ὑπὲξ ὀχέων, Il.5.369,8.504;

    ὑφ' ἅρμασιν 18.244

    ;

    ὑπὸ ζυγοῦ Od.4.39

    :

    ὑπὸ ζυγόφιν Il.24.576

    ;

    ὑπ' ἀπήνης Od.7.6

    (also in [voice] Med., μὴ.. ὑπ' ὄχεσφι λυώμεθα μώνυχας ἵππους unyoke our horses, Il. 23.7;

    βόε λῦσαι Hes.Op. 608

    ); λύε μώνυχας ἵππους loosed them, Il.10.498; λ. κύνα let him loose, X.Cyn.6.13, etc.
    b of men, release, deliver, esp. from bonds or prison, and so, generally, from difficulty or danger, Il.15.22, Od.8.345, 12.53, D.24.206, etc.; ὁ λύσων he that shall deliver, A.Pr. 771, 785: c. gen. rei,

    τὸν.. θεοὶ κακότητος ἔλυσαν Od.5.397

    , cf. Pi.P.3.50, etc.;

    λ. τινὰ δεσμῶν A.Pr. 1006

    ;

    ὄκνου S. Tr. 181

    ;

    τὼ.. ἐκ δεσμοῖο λύθεν Od.8.360

    , cf. Pi.O.4.23, A.Pr. 873, E.Hipp. 1244, Pl.R. 360c; also λ. δόμους ἁβρότατος rob the house of.., Pi.P.11.34; λ. τινὰ τῆς ἀρχῆς depose him from.., D.S.13.92:—[voice] Med., prop. get one loosed or set free,

    λύσασθαί τινα δυσφροσυνάων Hes.Th. 528

    ;

    ὅσπερ Ἰὼ πημονᾶς ἐλύσατο A.Supp. 1065

    (lyr.):—[voice] Pass.,

    λυθῆναι τὰς πέδας D.S.17.116

    ; λέλυται γὰρ λαὸς ἐλεύθερα βάζειν, ὡς ἐλύθη ζυγὸν ἀλκᾶς has been let loose to speak, since the yoke was loosed, A.Pers. 592 (lyr.).
    c of prisoners, release on receipt of ransom, admit to ransom, release, Il.1.29, 24.137, 555, etc.;

    λ. τινά τινι 1.20

    , 24.561, Od.10.298; Σαρπηδόνος ἔντεα καλὰ λύσειαν would give them up, Il.17.163; in full,

    λ. τινὰ ἀποίνων 11.106

    ;

    χρημάτων μεγάλων Hdt.2.135

    ([voice] Pass.);

    ἀνὴρ ἀντ' ἀνδρὸς λυθείς Th.5.3

    :—[voice] Med., release by payment of ransom, get a person released, redeem, Il.1.13, 24.118, al., Od.10.284, 385, Pl.Mx. 243c, D.19.229;

    λύσασθαί τινας ἐκ πολεμίων Lys.12.20

    ;

    ἵππον X.An.7.8.6

    ;

    ὅσους αὐτὸς ἐλυσάμην τῶν αἰχμαλώτων D.19.169

    ;

    λ. τινὶ τὸ χωρίον Id.50.28

    ; ἑαυτοὺς λ. pay their own ransom, Id.19.169; buy from a pimp, Ar.V. 1353.
    3 give up, [

    θρόνον] λῦσον ἄμμιν Pi.P.4.155

    .
    II resolve a whole into its parts, dissolve, break up, λ. ἀγορήν dissolve the assembly, Il.1.305;

    ἀγορὰς ἠμὲν λύει ἠδὲ καθίζει Od.2.69

    , etc.:—[voice] Pass.,

    λῦτο δ' ἀγών Il.24.1

    ;

    μὴ λυθείη ἡ στρατιά X.Cyr.6.1.2

    ; πρὶν <ἂν>.. ἡ ἀγορὰ ( market)

    λυθῇ Id.Oec. 12.1

    ;

    λυθείσης τῆς συνουσίας Plb.5.15.3

    .
    2 of concrete objects, σπάρτα λέλυνται, i. e. have rotted, Il.2.135;

    ῥαφαὶ δ' ἐλέλυντο ἱμάντων Od.22.186

    ; λ. τὴν σχεδίην break it up, Hdt.4.97; [ τὴν γέφυραν] X. An.2.4.17; τὴν ἀπόφραξιν ib.4.2.25.
    3 esp. of physical strength, loosen, i. e. weaken, relax, λῦσε δὲ γυῖα made his limbs slack or loose, i. e. killed him, Il.4.469, al.;

    ὅς τοι γούνατ' ἔλυσα 22.335

    ;

    πολλῶν τε καὶ ἐσθλῶν γούνατ' ἔλυσεν 5.176

    , etc.;

    ἀλλά οἱ αὖθι λῦσε μένος 16.332

    ;

    πέλεκυς λῦσεν.. βοὸς μένος Od.3.450

    , cf. Il.17.29; but οἵ μοι καμάτῳ.. γούνατ' ἔλυσαν made my knees weak with toil, Od.20.118:—[voice] Pass., λύντο δὲ γυῖα, etc., as the effect of death, sleep, weariness, fear, Il. 7.16, etc.;

    καμάτῳ φίλα γυῖα λέλυντο 13.85

    , cf. Od.8.233;

    αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ Il.21.114

    , 425;

    λύθη ψυχή τε μένος τε 5.296

    , etc.;

    λύθεν δέ οἱ ἅψεα πάντα Od.4.794

    , 18.189;

    λέλυται γυίων ῥώμη A.Pers. 913

    (anap.);

    λύεται δέ μου μέλη E.Hec. 438

    ;

    λέλυμαι μελέων σύνδεσμα Id.Hipp. 199

    (anap.).
    c metaph.,

    λ. τὴν ἐν ταῖς ψυχαῖς πρὸς μάχην παρασκευήν X.HG7.5.22

    .
    4 undo, bring to naught, destroy,

    πολίων κάρηνα Il.9.25

    ;

    Τροίης κρήδεμνα 16.100

    , Od.13.388, cf. B.Fr.16.7: generally, put an end to,

    νείκεα Il.14.205

    ;

    μελεδήματα 23.62

    ;

    ἔριν E.Ph.81

    , AP9.316.12 (Leon.);

    πόλεμον Th.5.31

    ;

    ἐπιμομφάν Pi.O.10(11).9

    ;

    μέμψιν Democr.271

    ;

    φόβον A.Th. 270

    ; φόβον καὶ τὴν ὑποψίαν Polystr.p.7 W., cf. Epicur.Sent.12;

    μοχθήματα S.OC 1616

    ;

    ἀνάγκας E.Supp.39

    ; βίον, i.e. die, Id.IT 692; αἰῶν' ἔλυσε, i.e. died, B.1.43;

    λ. τὸ τέλος βίον S.OC 1720

    (lyr.); μαχας Ar. Pax 991 (anap.);

    νοσήματα Diocl.Fr.35

    ([voice] Pass.), cf. Gal.6.476;

    κόπους Dsc.Eup.1.220

    ; forgive,

    ἁμαρτήματα LXXJb.42.9

    .
    b in Prose, λ. νόμους repeal or annul laws, Hdt.3.82, D.3.10, Arist.Pol. 1269a15; οὐθὲν τῶν περὶ τὴν πολιτείαν ib. 1298b31;

    λ. ψήφῳ τὸ παράνομον Aeschin. 3.197

    ([voice] Pass.), etc.;

    ἐπεὶ ἐκεῖνοι ἔλυσαν τὰς σπονδὰς λελύσθαι μοι δοκεῖ ἡ ἐκείνων ὕβρις καὶ ἡ ἡμετέρα ὑποψία X.An.3.1.21

    ; rescind a vote,

    ψῆφον λύει ὁ νόμος D.24.2

    ; revoke a will,

    διαθήκην Is.6.33

    , etc. (but in [voice] Pass., to be opened, of a will, POxy.715.19 (ii A. D.), etc.); unbind a spell, Iamb.Myst.3.27:—[voice] Pass., λέλυται πάντα all ties are broken, all is in confusion, D.25.25.
    c as a technical term, solve a difficulty, a problem, a question,

    λύεται ἡ ἀπορία Pl.Prt. 324e

    , al.;

    λ. ζήτημα Gal.6.436

    .
    d refute an argument, Pl.Grg. 509a, Arist.Rh. 1402b24,al.; cf.

    λύσις 11.4b

    ,

    λυτικός 11

    .
    e unravel the plot of a tragedy, opp. πλέκειν, Id.Po. 1456a10.
    f λ. τὴν φάσιν, of the Moon, pass out of, Vett. Val.134.1, cf. 2.
    5 break a legal agreement or obligation,

    τὸν νόμον Hdt.6.106

    ;

    τὰς σπονδάς Th.1.23

    , 78, cf. 4.23, al.;

    τὰ συγκείμενα Lys.6.41

    ; σίς κε τὰς ϝρήτας τάσδε λύση whoso breaks this agreement, Inscr.Cypr.135.29 H.
    6 in physical sense, dissolve, λύθεν, opp. πάγεν, Emp.15.4; τὸ θερμὸν λύει, opp. πήγνυσι, Arist.Mete. 384b11, cf. 382b33 ([voice] Pass.);

    ἀμμωνιακὸν ὄξει λύσας Gal.11.106

    ; melt,

    παγείσας χιόνας Hdn.8.4.2

    ;

    τι πυρὶ λ. Hippiatr.52

    .
    7 of medicines,

    λ. τὴν κοιλίαν Arist.Pr. 863b29

    , cf. Hp.Acut.(Sp.)38, Diocl.Fr.140; so of the effects of terror, Arist.Pr. 877a32 ([voice] Pass.).
    8 resolve ¯ into [pron. full] ?λύωX?λύωX, in [voice] Pass., Heph.8, 10, Aristid. Quint.1.28.
    III solve, fulfil, accomplish,

    τὰ τοῦ θεοῦ μαντεῖα S.OT 407

    ;

    ὅρκον Plb.6.58.4

    .
    IV atone for, make up for,

    τὰς πρότερον ἁμαρτίας Ar.Ra.

    691;

    λύσων ὅσ' ἐξήμαρτον S.Ph. 1224

    ;

    λ. φόνον φόνῳ Id.OT 101

    , E. Or. 511;

    αἱ πρόσοδοι λύουσι τἀναλώματα Diph.32.5

    :—[voice] Med.,

    τῶν πάλαι πεπραγμένων λύσασθ' αἷμα.. δίκαις A.Ch. 804

    (lyr.).
    V μισθὸν λύειν pay wages in full, quit oneself of them, used only in cases of obligation, X.Ages.2.31.
    2 τέλη λύειν, = λυσιτελεῖν, pay, profit. avail, ἔνθα μὴ τέλη λύει φρονοῦντι where it boots not to be wise, S.OT 316: but more freq. λύει without τέλη, construed like λυσιτελεῖ, abs.,

    λύει δ' ἄλγος E.Med. 1362

    , cf. PSI4.400.16: c. dat. pers.,

    φημὶ τοιούτους γάμους λύειν βροτοῖσιν E.Alc. 628

    , cf.Hipp. 441: c. inf., πῶς οὖν λύει.. ἐπιβάλλειν; Id.Med. 1112 (anap.); ἐμοί τελύειτοῖσιμέλλουσιν τέκνοις τὰ ζῶντ' ὀνῆσαι it is good for me to benefit my living children by means of those to come, ib. 566;

    λύει ἀπελθεῖν UPZ 77i12

    (ii B.C.): c. acc. et inf., λύει γὰρ ἡμᾶς οὐδέν, οὐδ' ἐπωφελεῖ,.. θανεῖν it is not expedient that we should die ( οὐδ' ἐπωφελεῖ being parenthetic), S.El. 1005;

    οὐ γάρ με λύει.. κακορροθεῖσθαι E.Sthen.Prol.35

    ; cf. λυσιτελέω.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > λύω

  • 120 ὑπόκειμαι

    ὑπόκειμαι, used as [voice] Pass. of ὑποτίθημι, [tense] fut. ὑποκείσομαι Pi.O.1.85, etc., but [tense] aor. ὑπετέθην:—
    A lie under,

    ὑπὸ δὲ ξύλα κεῖται Il.21.364

    ;

    θεμέλιοι ὑ. Th.1.93

    ;

    τὸν μηρὸν ὑποκείμενον ἔχειν Arist.IA 712b32

    , cf. PA 686a13, 689b18: c. dat.,

    τοιαύτης τῆς κρηπῖδος ὑποκειμένης ταῖς πολιτείαις Pl.Plt. 301e

    : τὰ ὑποκείμενα, opp. τὰ ὑπερκείμενα, Sor.1.8.
    2 of places, lie close to,

    ὑποκειμένης τῆς Εὐβοίας ὑπὸ τὴν Ἀττικήν Isoc. 4.108

    ;

    ὑ. τὸ πεδίον τῷ ἱερῷ Aeschin.3.118

    ;

    λόφος ὑποκείμενος τοῖς Σιννάκοις Plu.Crass.29

    ;

    τὸ τὴν οἰκουμένην ὑποκεῖσθαι πρὸς τοῦτον τὸν τόπον Arist.Mete. 364a7

    , cf.Pr. 941b39;

    <τὰ> πρὸς βορρᾶν καὶ ἄρκτον ὑποκείμενα μέρη τῶν ὀρέων Gp.2.5.1

    ; τὰ ὑποκείμενα ἐδάφη the adjacent soil, D.S.3.50; ἡ-κειμένη χώρα the adjacent country, ibid. (but, the adjacent low lands, Id.2.37, Plu.Sert.17);

    ὄρος ὑπόκειται Plb.5.59.4

    codd. ( ἐπίκ- Schweigh.);

    ὁ ὑποκείμενος ποταμός Id.3.74.2

    ; ὑποκεῖσθαι πρὸς τὴν ο?ὑπόκειμαιXψιν to be presented to the sight, Demetr.Lac.Herc.1013.17.
    3 to be given below in the text,

    κατὰ τὴν.. συγγραφήν, ἧς τὸ ἀντίγραφον ὑπόκειται PCair.Zen.355.122

    (iii B. C.); γράψον.. τοὺς χαρακτῆρας ὡς ὑπόκειται as below, PMag.Par.1.408; λέγε τὸν λόγον τὸν ὑποκείμενον ib.230; ὡς ὑπόκειται as below, Sammelb.5231.11 (i A. D.), etc.; also, as set forth, PKlein.Form.78 (v/vi A. D.).
    II in various metaph. senses,
    1 to be established, set before one (by oneself or another) as an aim or principle, ἐμοὶ μὲν οὗτος ἄεθλος ὑποκείσεται shall be my appointed task, Pi. l. c.; δυοῖν ὑποκειμένοιν ὀνομάτοιν two phrases being prescribed, having legal sanction, D.23.36; ὑπόκειται πρῶτον μὲν διωμοσία, δεύτερον δὲ λόγος the prescribed course is.., ib.71; μένειν ἐπὶ τῶν ὑποκειμένων to abide by one's resolves, Plb.1.19.6, 2.51.1;

    μένειν ἐπὶ τῆς ὑ. γνώμης Id.1.40.5

    ; ἐμοὶ ὑπόκειται ὅτι .. for me it is a fixed principle that.., Hdt.2.123, cf. Arist.Oec. 1343b9;

    νομίζω συμφέρειν.. τοῦθ' ὑποκεῖσθαι D.14.3

    ; τῶν πραγμάτων ἐν οἷς τὰ ὑποκείμενα διαφέρει τῷ εἴδει things of which the principles differ in kind, Arist.Pol. 1275a35; τὰς ὑποκειμένας μοίρας τξ the conventional 3600, Ptol.Alm.5.1.
    2 to be assumed as a hypothesis (cf.

    ὑπόθεσις 111

    ), Pl.Cra. 436d, al.; ὑπέκειτο μὴ οἷόν τε εἶναι .. Id.Erx. 404b;

    τούτων ὑποκειμένων Id.Prt. 359a

    , R. 478e; τὴν ἐκ τῶν -κειμένων ἀρίστην [πολιτείαν] the best (possible) in the circumstances, opp. to τὴν κρατίστην ἁπλῶς and to τὴν ἐξ ὑποθέσεως, Arist. Pol. 1288b26;

    ὑποκείσθω τι

    let it be taken for granted,

    Id.EN 1103b32

    , cf. 1129a11, al., Gal.15.175; ὑποκείσθω ὅτι .. let it be taken for granted that.., Arist.Pol. 1323b40;

    ὑ. εἶναι τὴν ἡδονὴν κίνησιν Id.Rh. 1369b33

    : so with a nom., ὑ. ἡ ἀρετὴ εἶναι .. Id.EN 1104b27, cf. Rh. 1357a11: c. part.,

    τοιόνδε ζῷον ὑ. ὄν Id.GA 778b17

    : without any Verb, ἡ τοῦ δέρματος φύσις ὑ. γεώδης (sc. εἶναι or οὖσα) ib. 782a29, etc.: cf. ὑποτίθημι IV. 1.
    4 to be in prospect,

    ἐλπὶς ὑπόκειται σφαλεῖσι κἂν αὐτοὺς διασῴζεσθαι Th.3.84

    ;

    αἱ ὑποκείμεναι προσδοκίαι καὶ αἱ ἐλπίδες D.19.24

    ; παρ' ὑμῖν ὀργὴ μεγάλη καὶ τιμωρία ὑπόκειται τοῖς τὰ ψευδῆ μαρτυροῦσι is reserved for them, Id.34.19, cf. Lycurg.130; δυοῖν κινδύνοιν -κειμένοιν ibid.;

    ὁρᾶν τὸν θάνατον ὑποκείμενον PPetr.3p.73

    (iii B. C.);

    φόβου ὑποκειμένου ὅτι οἴσει τι βέβαιον παρὰ σοῦ PSI4.380.3

    (iii B. C.);

    τοῦτο καὶ τοῖς μηθὲν ἀσεβὲς ἐπιτελεσαμένοις κατὰ τοὺς τοῦ πολέμου νόμους ὑπόκειται παθεῖν Plb.2.58.10

    .
    5 to be subject to, submit to,

    τῷ ἄρχοντι Pl.Grg. 510c

    ;

    βασιλεῖ Philostr. VA3.20

    ;

    πατράσιν POxy. 237 vii 16

    (ii A. D.);

    ἐξετάσεσιν PFlor.33.14

    (iv A. D.);

    βασάνοις POxy.58.25

    (iii A. D.): abs., pay court to one,

    ὑποκείσονται δεόμενοι καὶ τιμῶντες Pl.R. 494c

    ; τῷ λόγῳ to be captivated by the story, Philostr.VA6.14;

    θρῆνοι -κείμενοι

    subdued,

    Id.VS2.4.2

    .
    6 to be subject to, liable to a penalty, Supp.Epigr.6.424, cf. 415,421, al. ([place name] Iconium), PLond.1.77.53 (vi A. D.): also c. acc.,

    ὑποκείσεται τῷ φίσκῳ δηνάρια πεντακόσια Rev.Phil.36.61

    ([place name] Iconium).
    7 to be pledged or mortgaged, c. gen., for a certain sum, Is.6.33, D.49.11,35;

    ναῦς ὑποκειμένη ἡμῖν Id.56.4

    ; τὰ ὑποκείμενα the articles pledged, Syngr. ap.D.35.12; the mortgaged property, SIG1044.28 (Halic., iv/iii B. C.);

    ἐνέχυρα-κείμενα IG12(7).58

    ([place name] Amorgos); ὑποκείμενοι, of slaves pledged for a sum of money, D.27.9.
    b of payments, to have been granted or allocated, ἀποφαίνουσιν ὑποκεῖσθαι ἐν τῇ γραφῇ τῶν εἰς τὰ ἱερὰ (sc. ὑποκειμένων)

    δίδοσθαι κτλ. UPZ21.4

    (ii B. C.), cf. 23.21 (ii B. C.), BGU 1197.4, 1200.28 (both i B. C.): Subst. ὑποκείμενα, τά, = φιλάνθρωπα, salary ( ear-marked proceeds of taxes),

    τὰ ἐπιβάλλοντά μοι ἐκ τοῦ ἱεροῦ ὑ. PLond.2.357.9

    , cf. 5 (i A. D.);

    ὑ. αἰτεῖ ἀπὸ τῶν κωμῶν BGU23.12

    (ii/iii A. D.), cf. OGI665.19,26 (Egypt, i A. D.): c. dat., as part of name of specific taxes,

    ὑ. βασιλικῇ γραμματείᾳ

    ear-marked for the benefit of..,

    PPar.17.22

    (ii A. D.);

    ὑ. τοπογραμματείᾳ PSI1.101.18

    (ii A. D.), cf. POxy.1436.23 (ii A. D.), etc.: also in sg.,

    ὑποκείμενον ἐπιστρατηγία BGU 199.14

    (ii A. D.), cf. PFlor.375.22 (ii A. D.), etc.: also c. gen.,

    ὑ. ἐννομίου PRyl.213.72

    , al. (ii A. D.); τοπαρχίας ib.73, etc.
    8 in Philosophy, to underlie, as the foundation in which something else inheres, to be implied or presupposed by something else,

    ἑκάστῳ τῶν ὀνομάτων.. ὑ. τις ἴδιος οὐσία Pl.Prt. 349b

    , cf. Cra. 422d, R. 581c, Ti.Locr.97e: τὸ ὑποκείμενον has three main applications: (1) to the matter which underlies the form, opp. εἶδος, ἐντελέχεια, Arist.Metaph. 983a30; (2) to the substance (matter + form) which underlies the accidents, opp. πάθη, συμβεβηκότα, Id.Cat. 1a20,27, Metaph. 1037b16, 983b16; (3) to the logical subject to which attributes are ascribed, opp. τὸ κατηγορούμενον, Id.Cat. 1b10,21, Ph. 189a31: applications (1 ) and (2 ) are distinguished in Id.Metaph. 1038b5, 1029a1-5, 1042a26-31: τὸ ὑ. is occasionally used of what underlies or is presupposed in some other way, e. g. of the positive termini presupposed by change, Id.Ph. 225a3-7.
    b exist, τὸ ἐκτὸς ὑποκείμενον the external reality, Stoic.2.48, cf. Epicur.Ep.1pp.12,24 U.;

    φῶς εἶναι τὸ χρῶμα τοῖς ὑ. ἐπιπῖπτον Aristarch.

    Sam. ap. Placit.1.15.5;

    τὸ κρῖνον τί τε φαίνεται μόνον καὶ τί σὺν τῷ φαίνεσθαι ἔτι καὶ κατ' ἀλήθειαν ὑπόκειται S.E.M.7.143

    , cf. 83,90,91, 10.240; = ὑπάρχω, τὰ ὑποκείμενα πράγματα the existing state of affairs, Plb.11.28.2, cf. 11.29.1, 15.8.11,13, 3.31.6, Eun.VSp.474 B.;

    Τίτος ἐξ ὑποκειμένων ἐνίκα, χρώμενος ὁπλις μοῖς καὶ τάξεσιν αἷς παρέλαβε Plu.Comp.Phil.Flam.2

    ;

    τῆς αὐτῆς δυνάμεως ὑποκειμένης Id.2.336b

    ;

    ἐχομένου τοῦ προσιόντος λόγου ὡς πρὸς τὸν ὑποκείμενον A.D.Synt.122.17

    .
    c ὁ ὑ. ἐνιαυτός the year in question, D.S.11.75; οἱ ὑ. καιροί the time in question, Id.16.40, Plb.2.63.6, cf. Plu.Comp.Sol.Publ.4; τοῦ ὑ. μηνός the current month, PTeb.14.14 (ii B. C.), al.; ἐκ τοῦ ὑ. φόρου in return for a reduction from the said rent, PCair.Zen.649.18 (iii B. C.); πρὸς τὸ ὑ. νόει according to the context, Gp.6.11.7.
    9 in logical arrangement, to be subject or subordinate,

    τῇ.. ἰατρικῇ.. ἡ ὀψοποιικὴ.. ὑ. Pl. Grg. 465b

    ;

    ὁ τὴν καθόλου ἐπιστήμην ἔχων οἶδέ πως πάντα τὰ ὑποκείμενα Arist.Metaph. 982a23

    , cf. APo. 91a11;

    ἑκάστη [τέχνη] περὶ τὸ αὐτῇ ὑ. ἐστι διδασκαλική Id.Rh. 1355b28

    .
    b ἡ ὑ. ὕλη the subject-matter of a science or treatise, Id.EN 1094b12, 1098a28, Phld.Po.Herc.1676.3 (pl.); τὸ ὑ. the part affected by a disease, Plb.1.81.6.
    III trans., = ὑποτέθειμαι, I have appended,

    ὧν τὸ καθ' ἓν ὑπόκειμαι PTeb. 140

    (i B. C.); cf. παράκειμαι ([place name] Addenda).

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ὑπόκειμαι

См. также в других словарях:

  • set — /set/, v., set, setting, n., adj., interj. v.t. 1. to put (something or someone) in a particular place: to set a vase on a table. 2. to place in a particular position or posture: Set the baby on his feet. 3. to place in some relation to something …   Universalium

  • Set phrase — A set phrase is an expression (i.e. term or phrase) whose parts are fixed (see examples below). It is often possible to express the idea conveyed by a set phrase with a different phrasing, but it is marked to do so. Two word set phrases arise… …   Wikipedia

  • set — [[t]sɛt[/t]] v. set, set•ting, n. adj. 1) to put (something or someone) in a particular place, position, or posture: to set a vase on a table; Set the baby on her feet[/ex] 2) to put or cause to pass into some condition: to set a house on fire;… …   From formal English to slang

  • set — [c]/sɛt / (say set) verb (set, setting) –verb (t) 1. to put in a particular place or position: to set a vase on a table. 2. to put into some condition or relation: to set a house on fire. 3. to apply: to set fire to a house. 4. to cause to begin …  

  • Set — 1. v. (setting; past and past part. set) 1 tr. put, lay, or stand (a thing) in a certain position or location (set it on the table; set it upright). 2 tr. (foll. by to) apply (one thing) to (another) (set pen to paper). 3 tr. a fix ready or in… …   Useful english dictionary

  • set — 1. v. (setting; past and past part. set) 1 tr. put, lay, or stand (a thing) in a certain position or location (set it on the table; set it upright). 2 tr. (foll. by to) apply (one thing) to (another) (set pen to paper). 3 tr. a fix ready or in… …   Useful english dictionary

  • set — set1 [ set ] (past tense and past participle set) verb *** ▸ 1 put someone/something somewhere ▸ 2 make something happen ▸ 3 make equipment ready ▸ 4 decide time/place/value ▸ 5 establish way to do something ▸ 6 do something that influences ▸ 7… …   Usage of the words and phrases in modern English

  • set — {{Roman}}I.{{/Roman}} noun 1 group of similar things ADJECTIVE ▪ complete, entire, full, whole ▪ broad, comprehensive, huge, large …   Collocations dictionary

  • set — set1 verb (sets, setting; past and past participle set) 1》 put, lay, or stand (something) in a specified place or position.     ↘(be set) be situated in a specified place or position.     ↘represent (a story) as happening at a specified time or… …   English new terms dictionary

  • Phrases from The Hitchhiker's Guide to the Galaxy — The Hitchhiker s Guide to the Galaxy is a comic science fiction series created by Douglas Adams that has become popular among fans of the genre(s) as well as members of the scientific community. Certain phrases from it are widely recognised and… …   Wikipedia

  • set theory — the branch of mathematics that deals with relations between sets. [1940 45] * * * Branch of mathematics that deals with the properties of sets. It is most valuable as applied to other areas of mathematics, which borrow from and adapt its… …   Universalium

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»