Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

retard

  • 1 re-tardō

        re-tardō āvī, ātus, āre,    to keep back, hinder, delay, detain, impede, retard: (stellarum) motūs retardantur: equos retardant Flumina, V.: tua ne retardet Aura maritos, H.: in quo cursu, tum retardando, tum, etc., lagging behind.—Fig., to retard, repress, check, keep back, avert, hinder: ad quem (agrum) fruendum: impetūs hostium esse intellegunt retardatos: celeritatem persequendi: animos testium: auxilium: me a scribendo.

    Latin-English dictionary > re-tardō

  • 2 tardō

        tardō āvī, ātus, āre    [tardus], to make slow, hinder, delay, retard, impede, check, stay, prevent: profectionem: pedes (alta harena), O.: alas, H.: At non tardatus casu neque territus heros, V.: nos Etesiae tardarunt: Romanos ad insequendum, Cs.: hostium impetum, check, Cs.: vereor, ne exercitūs nostri tardentur animis: me ratio pudoris a praesentis laude tardaret: propius adire tardari, Cs.: num quid putes rei p. nomine tardandum esse nobis, whether I ought to linger.
    * * *
    tardare, tardavi, tardatus V
    check, retard; hinder

    Latin-English dictionary > tardō

  • 3 dē-moror

        dē-moror ātus, ārī, dep.,    to retard, detain, delay: vos: hoste iter demorante, Cs.: Teucros armis, restrain from battle, V.: fando Austros, V.: annos, i. e. remain alive, V.: mortalia arma, i. e. await, V.: nihil demoratus, Ta.

    Latin-English dictionary > dē-moror

  • 4 moror

        moror ātus, ārī, dep.    [mora], to delay, tarry, stay, wait, remain, linger, loiter: Eamus... Ubi vis; non moror, i. e. I have no objection, T.: Brundisi: amplius morando, S.: apud oppidum, Cs.: in quā (commemoratione) diutius non morabor: faciem capere morando, i. e. by slow degrees, O.: quid moror? H.: quid multis moror? why make a long story? T.: ne multis morer, to be brief: haud multa moratus, i. e. without long delay, V.: paulum lacrimis et mente morata, in tearful thought, V.: rosa quo locorum Sera moretur, may linger, H.: nec morati sunt quin decurrerent ad castra, L.: nihil ego moror quo minus decemviratu abeam, i. e. I will immediately, L.: cui bellum moremur inferre: in conubio natae, brood, V.— To delay, retard, impede, detain, cause to wait, hinder: impetum hostium, Cs.: eum: ab itinere hostem, L.: absiste morari, detain (me) not, V.: convivas, keep waiting, T.— To fix the attention of, delight, delay, amuse, entertain: Fabula populum moratur, H.: oculos aurīsque Caesaris, arrest, H.— P. pass.: novitate morandus spectator, H.— To hinder, prevent, impede: non moror quo minus in civitatem redeant, L.: moratus sit nemo, quo minus abeant, L.—In the phrase, nihil morari, with acc. of person, not to detain, let go, dismiss, release: C. Sempronium nihil moror, i. e. withdraw my accusation against, L.: negavit, se Gracchum morari, said he had nothing against, L.—In the phrase, nihil morari, with acc. of thing, or an obj clause, to let go, not value, disregard, care nothing for, have nothing to say against: profecto non plus biduom aut— Ph. Aut? nil moror, I don't care for that, T.: nam vina nihil moror illius orae, H.: nihil moror, eos salvos esse: invisum quem tibi esse Nil moror, I care not, V.: ut multum (sc. scripserit), nil moror, attach no value to quantity, H.
    * * *
    morari, moratus sum V DEP
    delay; stay, stay behind; devote attention to

    Latin-English dictionary > moror

  • 5 trahō

        trahō trāxī ( inf perf. trāxe for trāxisse, V.), tractus, ere    [TRAG-], to draw, drag, haul, train along, draw off, pull forth, drag away: cum a custodibus in fugā trinis catenis vinctus traheretur, Cs.: trahantur pedibus omnes rei (sc. ad supplicium): Hector circum sua Pergama tractus, O.: nullum vacuum tractum esse remum, pulled: limum harenamque fluctūs trahunt, S.: Hectoris umbra circum sua Pergama, to trail, O.—Of followers or attendants, to lead, draw, take along, be followed by: exercitum, L.: Sacra manu victosque deos, V.: uxor, quam comitem trahebat, Cu.— To draw out, pull out, extract, withdraw: haerentia viscere tela, O.: e corpore ferrum, O.: Te quoque, Luna, traho, drag down, O.— To draw together, bring together, contract, wrinkle: voltum, rugasque coëgit, O.— To draw, draw up, draw in, take in, quaff, inhale: Pocula fauce, quaff, H.: ex puteis iugibus aquam trahi (videmus): Odorem naribus, Ph.: exiguā in spe animam, L.: spiritum, Cu.: penitus suspiria, to heave sighs, O.: imo a pectore vocem, V.— To take on, assume, acquire, get: Iris Mille trahens varios adverso sole colores, V.: sannam cutis durata trahebat, O.: lapidis figuram, O.— To drag away violently, carry off, plunder: rapere omnes, trahere, S.: de nobis trahere spolia: praedam ex agris, L.— To make away with, dissipate, squander: pecuniam, S.— To draw out, spin, manufacture: lanam, Iu.: vellera digitis, O.: Laconicas purpuras, H.—Fig., to draw, draw along, lead on, force, attract, allure, influence: trahimur omnes studio laudis: trahit sua quemque voluptas, V.: me in aliam partem, to gain over: ad Poenos rem, L.: si alii alio trahunt res, i. e. if they divide into factions, L.: per principes factionibus et studiis trahuntur, Ta.: longius nos ab incepto, divert, S.— To drag, lead, bring: plures secum in eandem calamitatem: ad defectionem Lucanos, L.: traherent cum sera crepuscula noctem, O.— To draw to, appropriate, refer, ascribe, set down to: hi numero avium regnum trahebant, i. e. laid claim to, L.: omnia non bene consulta in virtutem trahebantur, S.: Iovis equis aequiperatum dictatorem in religionem trahebant, i. e. regarded as impious presumption, L.: spinas Traxit in exemplum, took, O.: apud civīs partem doloris publica trahebat clades, appropriated, L.— To drag, distract: meum animum divorse, T.: in aliam partem mente trahi, Cs.— To weigh, ponder, consider: belli atque pacis rationes, S.: consilium, i. e. form a plan, S.— To get, obtain, derive, acquire, experience: maiorem ex peste rei p. molestiam: nomen ab illis, O.: multum ex moribus (Sarmatarum) traxisse, adopted, Ta.—In time, to protract, drag out, linger through, extend, prolong, lengthen, delay, retard: vitam in tenebris, V.: si trahitur bellum: de industriā rem in serum, L.: iurgiis tempus, S.: Marius anxius trahere cum animo suo, omitteretne inceptum, i. e. deliberated, S.
    * * *
    trahere, traxi, tractus V
    draw, drag, haul; derive, get

    Latin-English dictionary > trahō

  • 6 aboleo

    ăb-ŏlĕo, ēvi (ui), ĭtum, 2, v. a., orig. (in contrast with ad-oleo) to retard or to check the growth of; hence, in a more extended sense, to destroy, efface, abolish; trop., to terminate, and, in the pass., to die, to decay (not before the Aug. period).
    I.
    Lit.:

    cuncta viri monumenta,

    Verg. A. 4, 497:

    deum aedes vetustate aut igni abolitae,

    Tac. A. 2, 49; cf.:

    corpus alicujus igni,

    i. e. to burn, id. ib. 16, 6; so,

    libros,

    Plin. Ep. 7, 19, 6:

    Homeri carmina,

    Suet. Calig. 34 al. — In pass.: aboleri, to die (opp. nasci), Plin. 7, prooem. § 4.— Poet.:

    viscera undis,

    to remove the poisonous flesh by washing, Verg. G. 3, 560.—
    II.
    Fig.:

    dedecus armis,

    Verg. A. 11, 789; cf.:

    labem prioris ignominiae,

    Tac. H. 3, 24:

    memoriam,

    Suet. Calig. 60; Verg. A. 1, 720:

    magistratum alicui,

    Liv. 3, 38, 7:

    legem (= abrogare),

    Quint. 1, 5, 29; cf.

    decretum,

    Suet. Claud. 6;

    Galb. 23: crimen,

    Dig. 48, 6, 2, § 10:

    frumentationes,

    Suet. Aug. 42:

    vectigalia,

    id. Ner. 10:

    vim moremque asylorum,

    id. Tib. 37 al.:

    nonnulla ex antiquis caerimoniis paulatim abolita (= omissa, neglecta),

    Suet. Aug. 31; cf.:

    memoria nondum omnino abolita,

    id. Gram. 24.

    Lewis & Short latin dictionary > aboleo

  • 7 commoror

    com-mŏror ( conm-), ātus, 1, v. dep. n. and a. ( act. access. form ‡ commŏro, āre, acc. to Prisc. p. 797 P.).
    I.
    Neutr.
    A.
    Prop., to stop somewhere, to tarry, linger, abide, sojourn, remain, stay (class.;

    most freq. in Cic. (about thirty times) and in Quint.): Romae,

    Cic. Quint. 6, 23; id. Att. 5, 12, 3:

    Ephesi,

    id. Fam. 3, 5, 5:

    Asturae,

    id. ib. 6, 19, 2:

    Brundisii,

    Suet. Aug. 17:

    ibidem,

    Cic. Clu. 13, 37:

    hic,

    Quint. 4, 2, 22:

    ad Helorum,

    Cic. Verr. 2, 5, 36, § 95 (ad Cybistra, id. Fam. 15, 4, 6; B. and K. moratus): circum istaec loca, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 12, C, 1:

    apud aliquem,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13:

    apud Alyziam,

    id. Fam. 16, 3, 1:

    in tam miserā vitā,

    id. Q. Fr. 1, 3, 6.— Absol.:

    Milo paulisper, dum se uxor comparat, commoratus est,

    Cic. Mil. 10, 28:

    commorandi natura devorsorium nobis, non habitandi locum dedit,

    id. Sen. 23, 84:

    quaesivit... an tardare ac commorari te melius esset,

    id. ad Brut. 1, 18, 1:

    paulisper consistere et commorari,

    id. Rosc. Com. 16, 48; Suet. Tib. 11.—Of things:

    commorantes menses trahere,

    bring in, Plin. 22, 25, 71, § 147.—
    B.
    Trop. (mostly with in or absol.; only once [p. 383] with cum):

    consilium diutius in armis civilibus commorandi,

    Cic. Fam. 6, 10, 1; Quint. 8, 3, 46:

    cum singulis paene syllabis,

    id. 8, prooem. §

    31: in componendā togā,

    id. 11, 3, 156.—Of discourse:

    ut haereat in eādem commoreturque sententiā,

    to dwell upon, Cic. Or. 40, 137 (quoted by Quint. 9, 1, 41); cf. id. de Or. 2, 72, 292:

    fortasse supervacaneum fuerit hic commorari,

    Quint. 4, 2, 22. — Absol.:

    ipsa mihi veritas manum injecit et paulisper consistere et commorari cogit,

    Cic. Rosc. Com. 16, 48.—
    II.
    Act., to stop, detain, retard one (ante- and post-class.).—

    Prop.: an te auspicium conmoratum est?

    Plaut. Am. 2, 2, 58:

    me nunc conmoror, has foris quom non ferio,

    id. Ps. 4, 7, 35:

    cantharum,

    id. Men. 1, 2, 64; Sen. Contr. 2, 14, 10; Isid. Orig. 11, 3, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > commoror

  • 8 conmoror

    com-mŏror ( conm-), ātus, 1, v. dep. n. and a. ( act. access. form ‡ commŏro, āre, acc. to Prisc. p. 797 P.).
    I.
    Neutr.
    A.
    Prop., to stop somewhere, to tarry, linger, abide, sojourn, remain, stay (class.;

    most freq. in Cic. (about thirty times) and in Quint.): Romae,

    Cic. Quint. 6, 23; id. Att. 5, 12, 3:

    Ephesi,

    id. Fam. 3, 5, 5:

    Asturae,

    id. ib. 6, 19, 2:

    Brundisii,

    Suet. Aug. 17:

    ibidem,

    Cic. Clu. 13, 37:

    hic,

    Quint. 4, 2, 22:

    ad Helorum,

    Cic. Verr. 2, 5, 36, § 95 (ad Cybistra, id. Fam. 15, 4, 6; B. and K. moratus): circum istaec loca, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 12, C, 1:

    apud aliquem,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13:

    apud Alyziam,

    id. Fam. 16, 3, 1:

    in tam miserā vitā,

    id. Q. Fr. 1, 3, 6.— Absol.:

    Milo paulisper, dum se uxor comparat, commoratus est,

    Cic. Mil. 10, 28:

    commorandi natura devorsorium nobis, non habitandi locum dedit,

    id. Sen. 23, 84:

    quaesivit... an tardare ac commorari te melius esset,

    id. ad Brut. 1, 18, 1:

    paulisper consistere et commorari,

    id. Rosc. Com. 16, 48; Suet. Tib. 11.—Of things:

    commorantes menses trahere,

    bring in, Plin. 22, 25, 71, § 147.—
    B.
    Trop. (mostly with in or absol.; only once [p. 383] with cum):

    consilium diutius in armis civilibus commorandi,

    Cic. Fam. 6, 10, 1; Quint. 8, 3, 46:

    cum singulis paene syllabis,

    id. 8, prooem. §

    31: in componendā togā,

    id. 11, 3, 156.—Of discourse:

    ut haereat in eādem commoreturque sententiā,

    to dwell upon, Cic. Or. 40, 137 (quoted by Quint. 9, 1, 41); cf. id. de Or. 2, 72, 292:

    fortasse supervacaneum fuerit hic commorari,

    Quint. 4, 2, 22. — Absol.:

    ipsa mihi veritas manum injecit et paulisper consistere et commorari cogit,

    Cic. Rosc. Com. 16, 48.—
    II.
    Act., to stop, detain, retard one (ante- and post-class.).—

    Prop.: an te auspicium conmoratum est?

    Plaut. Am. 2, 2, 58:

    me nunc conmoror, has foris quom non ferio,

    id. Ps. 4, 7, 35:

    cantharum,

    id. Men. 1, 2, 64; Sen. Contr. 2, 14, 10; Isid. Orig. 11, 3, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > conmoror

  • 9 demoror

    dēmŏror, ātus, 1, v. dep. n. and a.
    1.
    Neutr., to loiter, linger, tarry, delay (very rare):

    me hic demoratam tam diu,

    Plaut. Rud. 2, 4, 27:

    ille nihil demoratus exsurgit,

    Tac. A. 15, 69:

    quamdiu legationis causa ibi demorantur,

    Dig. 5, 1, 2, § 4:

    in errore,

    Vulg. Sirach, 17, 26;

    diebus septem,

    id. Act. 20, 6 al. —More freq. (and class.),
    II.
    Act., to retard, detain, delay one:

    diu me estis demorati,

    Plaut. Epid. 3, 2, 40; cf.: ne diutius vos demorer, *Cic. de Or. 2, 58, 235: detinere aliquem et demorari, Lentul. in Cic. Fam. 12, 15:

    nullo hoste prohibente aut iter demorante,

    Caes. B. G. 3, 6 fin.; so,

    repentinas eorum eruptiones,

    id. B. C. 1, 81, 5:

    novissimum agmen,

    id. ib. 3, 75, 3; Tac. A. 12, 68.— Poet.:

    Teucros quid demoror armis?

    restrain from battle, Verg. A. 11, 175 (ab armis, Serv.):

    fando surgentes demoror Austros,

    Verg. A. 3, 481 (i. e. vos demoror quominus ventis utamini, Serv.): inutilis annos demoror, detain the years (sc. that hasten to an end), i. e. remain alive, Verg. A. 2, 648 (quasi festinantes diu vivendo detineo, Serv.):

    mortalia demoror arma,

    i. e. await, Verg. A. 10, 30 (exspecto, sustineo, Serv.).

    Lewis & Short latin dictionary > demoror

  • 10 moror

    1.
    mŏror, ātus, 1, v. dep. n. and a. [mora].
    I.
    Neutr., to delay, tarry, stay, wait, remain, linger, loiter (syn.: cesso, cunctor, haesito; class.); eamus ergo ad cenam: quid stas? Thr. Ubi vis:

    non moror,

    i. e. I have no objection, Ter. Eun. 3, 2, 6:

    Lucceius narravit, Brutum valde morari, non tergiversantem, sed exspectantem, si qui forte casus, etc.,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    quid moror?

    Hor. C. 2, 17, 6:

    quid multis moror?

    why do I linger long? why make a long story of it? Ter. And. 1, 1, 87:

    ne multis morer,

    to be brief, in short, Cic. Verr. 2, 4, 46, § 104:

    paulum morandum in his intervallis,

    Quint. 11, 3, 39:

    quod adhuc Brundisii moratus es,

    have tarried, remained, Cic. Fam. 15, 17, 2:

    in provinciā,

    id. Att. 7, 1, 5:

    haud multa moratus,

    i. e. without delaying long, Verg. A. 3, 610:

    nec plura moratus,

    without tarrying any longer, id. ib. 5, 381:

    rosa quo locorum Sera moretur,

    may linger, may be, Hor. C. 1, 38, 3:

    Corycia semper qui puppe moraris,

    Juv. 14, 267.—With cum:

    ubi, et cum quibus moreris,

    stay, reside, Sen. Ep. 32, 1.—With quin:

    nec morati sunt quin decurrerent ad castra,

    Liv. 40, 31, 8.—In the part. perf. subst.:

    ad sexcentos moratorum in citeriore ripā cepit,

    Liv. 21, 47, 3; 21, 48, 6; cf.:

    ad duo milia aut moratorum aut palantium per agros interfecta,

    id. 24, 41, 4; v. Drakenb. ad h. 1.—
    II.
    Act., to delay, retard, detain, cause to wait, hinder:

    ne affinem morer, Quin, etc.,

    delay, Plaut. Aul. 4, 2, 5:

    argentum non morabor quin feras,

    id. As. 2, 2, 88:

    morari ac sustinere impetum hostium,

    Caes. B. C. 2, 26:

    conanti dexteram manum,

    id. ib. 5, 44, 8:

    eum,

    Cic. Fam. 6, 20, 28:

    iter,

    Caes. B. G. 7, 40:

    naves,

    Plin. 9, 25, 41, § 80:

    morari ab itinere proposito hostem,

    Liv. 23, 28, 9:

    morantur pauci Ridiculum et fugientem ex urbe pudorem,

    Juv. 11, 54.—
    2.
    To fix the attention of, to delight, amuse, entertain: morata recte Fabula Valdius oblectat, populum meliusque moratur, Quam, etc., delays, i. e. entertains, Hor. A. P. 321:

    carmina, quae possint oculos auresque morari Caesaris,

    arrest, id. Ep. 1, 13, 17:

    tardior stilus cogitationem moratur,

    Quint. 1, 1, 28: profecto non plus biduum aut— Ph. Aut? nihil moror, I will wait no longer, will bear no delay, Ter. Eun. 1, 2, 104:

    egomet convivas moror,

    keep them waiting, Ter. Heaut. 1, 1, 120.—
    B.
    In partic.: nihil morari aliquem, not to detain a person, to let him go, to dismiss. Thus the consul said when he dismissed the Senate:

    Nihil amplius vos moramur,

    I will detain you no longer, you are dismissed, Capitol. M. Aurel. 10. This is the customary formula for abandoning an accusation and dismissing an accused person:

    C. Sempronium nihil moror,

    i. e. I withdraw my accusation against, Liv. 4, 42, 8:

    cum se nihil morari magistrum equitum pronuntiasset,

    id. 8, 35, 8:

    negavit, se Gracchum morari,

    id. 43, 16, 16.—Hence,
    2.
    Trop.: nihil morari (with acc., an object-clause, or quo minus), to let a thing go, i. e. not to value or regard, to care nothing about it, to have nothing to say against it, etc.:

    nam vina nihil moror illius orae,

    care nothing for it, am not fond of it, Hor. Ep. 1, 15, 16:

    officium,

    id. ib. 2, 1, 264:

    nec dona moror,

    Verg. A. 5, 400:

    nil ego istos moror faeceos mores,

    Plaut. Trin. 2, 2, 18 Brix ad loc.—With object-clauses:

    alieno uti nihil moror,

    I do not want to, Plaut. Capt. prol. 16: nihil moror, eos salvos esse, et ire quo jubetis, am not opposed to it, have nothing to say against it, Ant. ap. Cic. Phil. 13, 17, 35:

    nil moror eum tibi esse amicum,

    Plaut. Trin. 2, 2, 56.— With quominus:

    nihil ego quidem moror, quominus decemviratu abeam,

    I do not hesitate to, I will immediately, Liv. 3, 54, 4. —Hence, * mŏrātē, adv., lingeringly, slowly:

    moratius,

    Sen. Q. N. 6, 14, 3.
    1.
    Act. collat. form mŏro, āre: quid moras? Naev. ap. Diom. p. 395 P.: morares Enn. ib.: moraret, Pac. ib. (cf. Enn. p. 154, v. 11 Vahl.; Trag. Rel. p. 82 Rib.; Com. Rel. p. 16 ib.).—
    2.
    Pass. impers.: ita diu, ut plus biennium in his tricis moretur, be spent, lost, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 5, 2.
    2.
    mōror, 1, v. dep. n. [môros], to be foolish, be a fool (post-Aug.), in the lusus verbb.:

    morari eum (Claudium) inter homines desiisse, productā primā syllabā, jocabatur,

    Suet. Ner. 33.

    Lewis & Short latin dictionary > moror

  • 11 repigratus

    rĕ-pigro, no perf., ātum, 1, v. a.
    I.
    To make slothful:

    uxoris Cyllenius fotibus repigratus,

    Mart. Cap. 1, § 35.—
    II.
    Trop., to check, keep back, retard (post-class.):

    dirarum bestiarum impetum,

    App. M. 8, p. 208, 19;

    p. 175 Bip.: repigrato fetu,

    id. ib. 1, p. 106, 21.— Hence, rĕpigrātus, a, um, P. a., retarded, slow:

    repigratior paululum,

    Mart. Cap. 1, § 36 (al. repigritior).

    Lewis & Short latin dictionary > repigratus

  • 12 repigro

    rĕ-pigro, no perf., ātum, 1, v. a.
    I.
    To make slothful:

    uxoris Cyllenius fotibus repigratus,

    Mart. Cap. 1, § 35.—
    II.
    Trop., to check, keep back, retard (post-class.):

    dirarum bestiarum impetum,

    App. M. 8, p. 208, 19;

    p. 175 Bip.: repigrato fetu,

    id. ib. 1, p. 106, 21.— Hence, rĕpigrātus, a, um, P. a., retarded, slow:

    repigratior paululum,

    Mart. Cap. 1, § 36 (al. repigritior).

    Lewis & Short latin dictionary > repigro

  • 13 retardo

    rĕ-tardo, āvi, ātum, 1, v. a. and n.
    I.
    Act., to keep back, hinder, delay, detain, impede, retard (class.; a favorite word with Cic., esp. in the trop. signif.; syn. moror).
    A.
    Lit.:

    quarum (stellarum vagarum) motus tum incitantur, tum retardantur, saepe etiam insistunt,

    Cic. N. D. 2, 40, 103:

    aliquem in viā,

    id. Phil. 10, 5, 11:

    itinere devio per ignorantiam locorum retardati,

    Suet. Galb. 20:

    flumina retardant equos,

    Verg. G. 3, 253:

    boves retinere ac retardare,

    Col. 2, 2, 26:

    instantia ora retardat Cuspide praetentā,

    Ov. M. 3, 82:

    te metuunt nuper Virgines nuptae, tua ne retardet Aura maritos,

    Hor. C. 2, 8, 23:

    inundationibus Tiberis retardatus,

    Suet. Oth. 8:

    mulierum mensibus retardatis,

    Plin. 21, 21, 89, § 156. — Absol.:

    eae res, quae ceteros remorari solent, non retardarunt,

    Cic. Imp. Pomp. 14, 40; Suet. Caes. 34.—
    B.
    Trop.:

    impetus hostium repressos esse intellegunt ac retardatos,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13:

    impetum, Auct. B. Afr. 68: illius animos atque impetus,

    Cic. Div. in Caecil. 11, 33:

    celeritatem persequendi,

    id. Imp. Pomp. 9, 22:

    loquacitatem,

    id. Vatin. 1, 2:

    animos testium,

    id. Verr. 2, 1, 6, § 17:

    consuetudinem,

    id. Sest. 31, 67:

    auxilium,

    id. Pis. 31, 77:

    aliquem a scribendo,

    id. Fam. 5, 17, 1; cf.:

    aliquem ab alicujus tempore aut commodo,

    id. Arch. 6. 12; Suet. Caes. 59:

    Tigranem Asiae minitantem,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 45:

    ergo non aetas quemquam, non valetudo, non sexus retardavit, quominus, etc.,

    Plin. Pan. 22, 2:

    mea te fortuna retardat,

    Ov. Tr. 3, 7, 21:

    incepta,

    Sil. 1, 478:

    invidia retardat sceptra,

    id. 11, 609.— Absol.:

    ad quem (agrum) fruendum non modo non retardat, verum etiam invitat atque allectat senectus,

    Cic. Sen. 16, 57.—
    * II.
    Neutr., to tarry, remain behind, delay:

    in quo cursu (stella Saturni) multa mirabiliter efficiens, tum antecedendo, tum retardando, tum, etc.,

    Cic. N. D. 2, 20, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > retardo

  • 14 tardo

    tardo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [id.].
    I.
    Act., to make slow, to hinder, delay, retard, impede, prevent (freq. and class.;

    syn.: remoror, impedio): aut impedire profectionem aut certe tardare,

    Cic. Fam. 7, 5, 1:

    cursum,

    id. Tusc. 1, 31, 75:

    pedes (alta harena),

    Ov. H. 10, 20:

    alas,

    Hor. C. 2, 17, 25:

    at non tardatus casu neque territus heros,

    Verg. A. 5, 453:

    tardante sagittā Interdum genua impediunt,

    id. ib. 12, 746:

    nos Etesiae vehementissime tardarunt,

    Cic. Att. 6, 8, 4:

    celeritatem insequendi,

    Hirt. B. G. 8, 14:

    palus Romanos ad insequendum tardabat,

    Caes. B. G. 7, 26:

    quas non altitudo montis tardare potuisset,

    id. ib. 7, 52; 3, 70; [p. 1843] cf. Cic. Verr. 2, 3, 57, § 130:

    tormentorum administrationem,

    Caes. B. C. 2, 2:

    impetum hostium,

    id. B. G. 2, 25:

    impetum,

    id. ib. 7, 46; id. B. C. 1, 27:

    studia alicujus,

    Cic. Or. 1, 3:

    illum in persequendi studio maeror, hos laetitia tardavit,

    id. Imp. Pomp. 9, 22:

    aliquem socors ipsius natura,

    id. Brut. 68, 239:

    vereor, ne exercitus nostri tardentur animis,

    id. Phil. 11, 10, 24:

    me ratio pudoris a praesentis laude tardaret,

    id. Caecin. 27, 77.—With inf.:

    propius adire tardari,

    Caes. B. C. 2, 43.—
    II.
    Neutr., to tarry, loiter, linger, delay (very rare;

    syn.: cunctor, moror): tu mitte mihi quaeso obviam litteras, numquid putes rei publicae nomine tardandum esse nobis,

    Cic. Att. 6, 7, 2:

    fuci tardantes,

    Plin. 11, 11, 11, § 27:

    mors non tardat,

    Vulg. Ecclus. 14, 12; id. Exod. 22, 29; id. Heb. 10, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > tardo

  • 15 traho

    trăho, xi, ctum, 3 ( inf. perf. sync. traxe, Verg. A. 5, 786), v. a. [cf. Sanscr. trankh, trakh, to move; Gr. trechô, to run], to draw, drag, or haul, to drag along; to draw off, forth, or away, etc. (syn.: tracto, rapio, rapto, duco).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    Amphitruonem collo,

    Plaut. Am. 3, 2, 72:

    cum a custodibus in fugā trinis catenis vinctus traheretur,

    Caes. B. G. 1, 53:

    trahebatur passis Priameïa virgo Crinibus a templo Cassandra,

    Verg. A. 2, 403:

    corpus tractum et laniatum abjecit in mare,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    materiam (malagmata),

    Cels. 4, 7:

    bilem,

    Plin. 25, 5, 22, § 54:

    vapor porro trahit aëra secum,

    Lucr. 3, 233:

    limum harenamque et saxa ingentia fluctus trahunt,

    Sall. J. 78, 3: Charybdis naves ad litora trahit, id. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 3, 425; cf.:

    Scyllam naves in saxa trahentem, Verg. l. l.: (haematiten) trahere in se argentum, aes, ferrum,

    Plin. 36, 20, 38, § 146: Gy. Amiculum hoc sustolle saltem. Si. Sine trahi, cum egomet trahor, let it drag or trail, Plaut. Cist. 1, 1, 117; cf.:

    tragula ab eo, quod trahitur per terram,

    Varr. L. L. 5, § 139 Müll.:

    sarcinas,

    Sen. Ep. 44, 6:

    vestem per pulpita,

    Hor. A. P. 215:

    plaustra per altos montes cervice (boves),

    Verg. G. 3, 536:

    siccas machinae carinas,

    Hor. C. 1, 4, 2:

    genua aegra,

    Verg. A. 5, 468:

    trahantur per me pedibus omnes rei,

    Cic. Fam. 7, 32, 2; cf.:

    aliquem ad praetorem,

    Plaut. Poen. 3, 5, 45:

    praecipitem in pistrinum,

    id. Ps. 1, 5, 79:

    Hectorem circum sua Pergama,

    to drag, trail, Ov. M. 12, 591. —

    Of a train of soldiers, attendants, etc.: Scipio gravem jam spoliis multarum urbium exercitum trahens,

    Liv. 30, 9, 10:

    ingentem secum occurrentium prosequentiumque trahentes turbam,

    id. 45, 2, 3; 6, 3, 4; cf.:

    sacra manu victosque deos parvumque nepotem Ipse trahit,

    Verg. A. 2, 321:

    secum legionem,

    Val. Max. 3, 2, 20:

    feminae pleraeque parvos trahentes liberos, ibant,

    Curt. 3, 13, 12; 5, 5, 15:

    uxor, quam comitem trahebat,

    id. 8, 3, 2:

    folium secum,

    Val. Max. 4, 3, 12:

    cum privato comitatu quem semper secum trahere moris fuit,

    Vell. 2, 40, 3:

    magnam manum Thracum secum,

    id. 2, 112, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    To draw out, pull out, extract, withdraw:

    trahens haerentia viscere tela,

    drawing out, extracting, Ov. M. 6, 290:

    ferrum e vulnere,

    id. ib. 4, 120:

    e corpore ferrum,

    id. F. 5, 399:

    de corpore telum,

    id. M. 5, 95; cf.:

    gladium de visceribus,

    Mart. 1, 14, 2:

    manu lignum,

    Ov. M. 12, 371; cf.:

    te quoque, Luna, traho (i. e. de caelo),

    draw down, id. ib. 7, 207:

    captum Jovem Caelo trahit,

    Sen. Oct. 810. —
    2.
    To draw together, bring together, contract, wrinkle:

    at coria et carnem trahit et conducit in unum,

    Lucr. 6, 968:

    in manibus vero nervi trahere,

    id. 6, 1190:

    vultum rugasque coëgit,

    Ov. Am. 2, 2, 33.—
    3.
    Of fluids, etc., to draw in, take in, quaff; draw, draw up: si pocula arente fauce traxerim, had drawn in, i. e. quaffed, Hor. Epod. 14, 4; cf. Ov. M. 15, 330:

    aquas,

    Luc. 7, 822:

    venena ore,

    id. 9, 934:

    ubera,

    id. 3, 351 al.:

    ex puteis jugibus aquam calidam trahi (videmus),

    Cic. N. D. 2, 9, 25: navigium aquam trahit, draws or lets in water, leaks, Sen. Ira, 2, 10, 5; cf.:

    sanguinem jumento de cervice,

    to draw, let, Veg. Vet. 3, 43.—Of smelling:

    odorem naribus,

    Phaedr. 3, 1, 4.—Of drawing in the breath, inhaling:

    auras ore,

    Ov. M. 2, 230:

    animam,

    Plin. 11, 3, 2, § 6; cf.:

    Servilius exiguā in spe trahebat animam,

    Liv. 3, 6, 8:

    spiritum,

    to draw breath, Col. 6, 9, 3; Sen. Ira, 3, 43, 4; Cels. 4, 4; Curt. 3, 6, 10: spiritum extremum, [p. 1886] Phaedr. 1, 21, 4:

    penitus suspiria,

    to heave sighs, to sigh, Ov. M. 2, 753:

    vocem imo a pectore,

    Verg. A. 1, 371.—
    4.
    To take on, assume, acquire, get:

    Iris Mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701:

    squamam cutis durata trahebat,

    Ov. M. 3, 675:

    colorem,

    id. ib. 2, 236;

    14, 393: ruborem,

    id. ib. 3, 482;

    10, 595: calorem,

    id. ib. 11, 305:

    lapidis figuram,

    id. ib. 3, 399:

    maturitatem,

    Col. 1, 6, 20:

    sucum,

    id. 11, 3, 60:

    robiginem,

    Plin. 36, 18, 30, § 136. —
    5.
    To drag away violently, to carry off, plunder, = agein kai pherein:

    cetera rape, trahe,

    Plaut. Trin. 2, 2, 12:

    rapere omnes, trahere,

    Sall. C. 11, 4:

    quibus non humana ulla neque divina obstant, quin... in opes potentisque trahant exscindant,

    id. H. 4, 61, 17 Dietsch:

    sibi quisque ducere, trahere, rapere,

    id. J. 41, 5:

    de aliquo trahere spolia,

    Cic. Balb. 23, 54:

    praedam ex agris,

    Liv. 25, 14, 11:

    tantum jam praedae hostes trahere, ut, etc.,

    id. 10, 20, 3; cf.:

    pastor cum traheret per freta navibus Idaeis Helenen,

    Hor. C. 1, 15, 1.—
    6.
    Trahere pecuniam (for distrahere), to make away with, to dissipate, squander:

    omnibus modis pecuniam trahunt, vexant,

    Sall. C. 20, 12.—
    7.
    Of drugs, etc., to purge, rcmove, clear away:

    bilem ex alvo,

    Plin. 25, 5, 22, § 54; 26, 8, 42, § 69:

    pituitam,

    id. 21, 23, 94, § 166:

    cruditates, pituitas, bilem,

    id. 32, 9, 31, § 95.—
    8.
    Trahere lanam, vellera, etc., to draw out lengthwise, i. e. to spin, manufacture: manibus trahere lanam, Varr. ap. Non. 545, 12:

    lanam,

    Juv. 2, 54:

    vellera digitis,

    Ov. M. 14, 265:

    data pensa,

    id. ib. 13, 511; id. H. 3, 75:

    Laconicas purpuras,

    Hor. C. 2, 18, 8.—
    II.
    Trop.,
    A.
    In gen.
    1.
    To draw, draw along; to attract, allure, influence, etc.:

    trahimur omnes studio laudis et optimus quisque maxime gloriā ducitur,

    Cic. Arch. 11, 26; cf.:

    omnes trahimur et ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem,

    id. Off. 1, 6, 18:

    allicere delectatione et viribus trahere,

    Quint. 5, 14, 29:

    trahit sua quemque voluptas,

    Verg. E. 2, 65: aliquem in aliam partem, to bring or gain over, Cic. Fam. 10, 4, 2; so,

    Drusum in partes,

    Tac. A. 4, 60:

    civitatem ad regem,

    Liv. 42, 44, 3:

    aliquem in suam sententiam,

    id. 5, 25, 1; cf.

    also: rem ad Poenos,

    id. 24, 2, 8; 23, 8, 2:

    res ad Philippum,

    id. 32, 19, 2:

    ni ea res longius nos ab incepto traheret,

    draw off, divert, Sall. C. 7, 7.—
    2.
    To drag, lead, bring:

    plures secum in eandem calamitatem,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 19:

    Lucanos ad defectionem,

    Liv. 25, 16, 6:

    quo fata trahunt retrahuntque, sequamur,

    Verg. A. 5, 709: ducunt volentem fata, nolentem trahunt, Cleanth. ap. Sen. Ep. 107, 11.—
    3.
    To draw to, i. e. appropriate, refer, ascribe, set down to, etc.:

    atque egomet me adeo cum illis una ibidem traho,

    Plaut. Trin. 1, 2, 166: St. Quid quod dedisti scortis? Le. Ibidem una traho, id. ib. 2, 4, 10:

    hi numero avium regnum trahebant,

    drew to their side, laid claim to, claimed, Liv. 1, 7, 1; cf.:

    qui captae decus Nolae ad consulem trahunt,

    id. 9, 28, 6:

    omnia non bene consulta in virtutem trahebantur,

    were set down to, referred, attributed, Sall. J. 92, 2:

    ornatum ipsius (ducis) in superbiam,

    Tac. H. 2, 20:

    cuncta Germanici in deterius,

    id. A. 1, 62 fin.:

    fortuita ad culpam,

    id. ib. 4, 64:

    id ad clementiam,

    id. ib. 12, 52; cf.:

    aliquid in religionem,

    Liv. 5, 23, 6:

    cur abstinuerit spectaculo ipse, varie trahebant,

    Tac. A. 1, 76 fin.:

    in se crimen,

    Ov. M. 10, 68:

    spinas Traxit in exemplum,

    adopted, id. ib. 8, 245. —
    4.
    To drag, distract, etc.:

    quae meum animum divorse trahunt,

    Ter. And. 1, 5, 25:

    trahi in aliam partem mente atque animo,

    Caes. B. C. 1, 21:

    Vologeses diversas ad curas trahebatur,

    Tac. A. 15, 1.—
    5.
    To weigh, ponder, consider:

    belli atque pacis rationes trahere,

    Sall. J. 97, 2; cf. id. ib. 84, 4: trahere consilium, to form a decision or determination, id. ib. 98, 3.—
    6.
    To get, obtain, derive: qui majorem ex pernicie et peste rei publicae molestiam traxerit, who has derived, i. e. has received, suffered, Cic. Fam. 4, 3, 1:

    qui cognomen ex contumeliā traxerit,

    id. Phil. 3, 6, 16:

    nomen e causis,

    Plin. 15, 14, 15, § 51:

    inde nomen,

    id. 36, 20, 38, § 146:

    nomen ab illis,

    Ov. M. 4, 291:

    originem ab aliquo,

    to derive, deduce, Plin. 5, 24, 21, § 86; 6, 28, 32, § 157:

    scio ab isto initio tractum esse sermonem,

    i. e. has arisen, Cic. Brut. 6, 21: facetiae, quae multum ex vero traxere, drew, i. e. they were founded largely on truth, Tac. A. 15, 68; cf.:

    multum ex moribus (Sarmatarum) traxisse,

    id. G. 46, 2.—
    7.
    Of time, to protract, drag out, linger:

    afflictus vitam in tenebris luctuque trahebam,

    Verg. A. 2, 92; so,

    vitam,

    Phaedr. 3, 7, 12; 4, 5, 37; Plin. 28, 1, 2, § 9:

    traherent cum sera crepuscula noctem,

    was bringing on the night, Ov. M. 1, 219: verba, to drag, i. e. to utter with difficulty, Sil. 8, 79.—
    8.
    To draw out, in respect of time; to extend, prolong, lengthen; to protract, put off, delay, retard (cf.:

    prolato, extendo): sin trahitur bellum,

    Cic. Att. 10, 8, 2; cf. Liv. 5, 10, 7; Sall. J. 23, 2:

    trahere omnia,

    to interpose delays of all kinds, id. ib. 36, 2; Ov. M. 12, 584:

    pugnam aliquamdiu,

    Liv. 25, 15, 14:

    dum hoc naturae Corpus... manebit incolume, comitem aevi sui laudem Ciceronis trahet,

    Vell. 2, 66, 5:

    obsidionem in longius,

    Quint. 1, 10, 48; cf.:

    rem de industriā in serum,

    Liv. 32, 35, 4:

    omnia,

    id. 32, 36, 2:

    jurgiis trahere tempus,

    id. 32, 27, 1:

    tempus, Auct. B. Alex. 38, 2: moram ficto languore,

    Ov. M. 9, 767:

    (legati) querentes, trahi se a Caesare,

    that they were put off, delayed, Suet. Tib. 31 fin.; so,

    aliquem sermone, quousque, etc.,

    Val. Max. 4, 4, 1:

    Marius multis diebus et laboribus consumptis anxius trahere cum animo suo, omitteretne inceptum,

    Sall. J. 93, 1.—
    9.
    Rarely neutr., to drag along, to last, endure. si quis etiam in eo morbo diutius traxit, Cels. 2, 8 med.:

    decem annos traxit ista dominatio,

    Flor. 4, 2, 12.—Hence, tractus, a, um, P. a., drawn on, i. e. proceeding continuously, flowing, fluent, of language:

    genus orationis fusum atque tractum,

    Cic. de Or. 2, 15, 64:

    in his (contione et hortatione) tracta quaedam et fluens expetitur,

    id. Or. 20, 66.—
    B.
    Subst.: tractum, i, n., any thing drawn out at length.
    1.
    A flock of wool drawn out for spinning:

    tracta de niveo vellere dente,

    Tib. 1, 6, 80.—
    2.
    A long piece of dough pulled out in making pastry, Cato, R. R. 76, 1; 76, 4; Apic. 2, 1; 4, 3; 5, 1 al.—Called also tracta, ae, f., Plin. 18, 11, 27, § 106.

    Lewis & Short latin dictionary > traho

См. также в других словарях:

  • retard — [ r(ə)tar ] n. m. • 1677 sens 2; de retarder; a remplacé retardement 1 ♦ Le fait d arriver trop tard, de se manifester, de se produire après le moment fixé, attendu. Le retard d une personne à un rendez vous. Le retard d un train. ♢ EN RETARD.… …   Encyclopédie Universelle

  • retard — RETÁRD, retarde, adj. (Despre medicamente) A cărui acţiune este prelungită prin adăugarea unor substanţe care se resorb lent în organism. – Din fr. rétard. Trimis de LauraGellner, 08.07.2004. Sursa: DEX 98  retárd s. n. Trimis de siveco,… …   Dicționar Român

  • Retard — Re*tard , v. t. [imp. & p. p. {Retarded}; p. pr. & vb. n. {Retarding}.] [L. retardare, retardatum; pref. re re + tardare to make slow, to delay, fr. tardus slow: cf. F. retarder. See {Tardy}.] 1. To keep delaying; to continue to hinder; to… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Retard — Re*tard , n. 1. Retardation; delay. [1913 Webster] 2. A mentally retarded person. [Colloq. and disparaging] [PJC] 3. a person who is stupid or inept, especially in social situations. [Colloq. and disparaging] [PJC] {Retard of the tide}, or {Age… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • retard — m. retard …   Diccionari Personau e Evolutiu

  • Retard — Re*tard , v. i. To stay back. [Obs.] Sir. T. Browne. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Retard — (franz., spr. rötār, »Verzögerung«), s. Avance …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Retard — (frz., spr. ahr), s. Avance …   Kleines Konversations-Lexikon

  • retard — I (delay) verb check, countercheck, defer, detain, ease off, hamper, hinder, hold up, impede, inhibit, interfere, procrastinate, stall, stem II (obstruct) verb arrest, bar, block, check, clog, condemn, constrict, control, cramp, curb, debar,… …   Law dictionary

  • retard — (v.) late 15c., from Fr. retarder (13c.), from L. retardare (see RETARDATION (Cf. retardation)). The noun is recorded from 1788 in the sense retardation, delay; from 1970 in offensive meaning retarded person, originally Amer.Eng., with accent on… …   Etymology dictionary

  • retard — *delay, slow, slacken, detain Analogous words: reduce, lessen, *decrease: *arrest, check, interrupt: clog, fetter, *hamper: balk, baffle (see FRUSTRATE) Antonyms: accelerate: advance, further …   New Dictionary of Synonyms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»