Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

re-formīdō

  • 21 formidolosus

    formīdŭlōsus ( formīdŏlōsus, v. Corss. Ausspr. 2, 145), a, um, adj. [2. formido], full of fear, fearful.
    I.
    Act., producing fear, dreadful, terrible, terrific (class.):

    nimis formidulosum facinus praedicas,

    Plaut. Am. 5, 1, 65:

    loca tetra, inculta, foeda, formidulosa,

    Sall. C. 55, 13:

    hunc locum consessumque vestrum, quem illi horribilem A. Cluentio ac formidulosum fore putaverunt,

    Cic. Clu. 3, 7:

    ferae,

    Hor. Epod. 5, 55:

    seu me Scorpius aspicit Formidolosus,

    id. C. 2, 17, 18:

    herbae formidolosae dictu, non esu modo,

    Plaut. Ps. 3, 2, 35:

    facinus,

    id. Am. 5, 1, 65:

    dubia et formidulosa tempora,

    Cic. Verr. 2, 5, 1, § 1:

    formidulosissimum bellum,

    id. Pis. 24, 58; id. de Imp. Pomp. 21, 62:

    in vulgus,

    Tac. A. 1, 76.—
    II.
    Pass., experiencing fear, afraid, timid, timorous (rare;

    not in Cic.): mancipia esse oportet neque formidolosa neque animosa,

    Varr. R. R. 1, 17, 3:

    num formidolosus, obsecro, es?

    Ter. Eun. 4, 6, 18 sq.:

    (boyes) ad ingredienda flumina aut pontes formidolosi,

    Col. 6, 2, 14:

    equus,

    Sen. Clem. 17.— Comp.:

    exercitum formidolosiorem hostium credere,

    Tac. A. 1, 62.—Hence, adv.: formīdŭlōse.
    * 1.
    Fearfully, dreadfully, terribly, Cic. Sest. 19, 42.—
    * 2.
    Fearfully, timidly, timorously: formidolosius, Cato ap. Charis. p. 196 P.

    Lewis & Short latin dictionary > formidolosus

  • 22 formidulose

    formīdŭlōsus ( formīdŏlōsus, v. Corss. Ausspr. 2, 145), a, um, adj. [2. formido], full of fear, fearful.
    I.
    Act., producing fear, dreadful, terrible, terrific (class.):

    nimis formidulosum facinus praedicas,

    Plaut. Am. 5, 1, 65:

    loca tetra, inculta, foeda, formidulosa,

    Sall. C. 55, 13:

    hunc locum consessumque vestrum, quem illi horribilem A. Cluentio ac formidulosum fore putaverunt,

    Cic. Clu. 3, 7:

    ferae,

    Hor. Epod. 5, 55:

    seu me Scorpius aspicit Formidolosus,

    id. C. 2, 17, 18:

    herbae formidolosae dictu, non esu modo,

    Plaut. Ps. 3, 2, 35:

    facinus,

    id. Am. 5, 1, 65:

    dubia et formidulosa tempora,

    Cic. Verr. 2, 5, 1, § 1:

    formidulosissimum bellum,

    id. Pis. 24, 58; id. de Imp. Pomp. 21, 62:

    in vulgus,

    Tac. A. 1, 76.—
    II.
    Pass., experiencing fear, afraid, timid, timorous (rare;

    not in Cic.): mancipia esse oportet neque formidolosa neque animosa,

    Varr. R. R. 1, 17, 3:

    num formidolosus, obsecro, es?

    Ter. Eun. 4, 6, 18 sq.:

    (boyes) ad ingredienda flumina aut pontes formidolosi,

    Col. 6, 2, 14:

    equus,

    Sen. Clem. 17.— Comp.:

    exercitum formidolosiorem hostium credere,

    Tac. A. 1, 62.—Hence, adv.: formīdŭlōse.
    * 1.
    Fearfully, dreadfully, terribly, Cic. Sest. 19, 42.—
    * 2.
    Fearfully, timidly, timorously: formidolosius, Cato ap. Charis. p. 196 P.

    Lewis & Short latin dictionary > formidulose

  • 23 formidulosus

    formīdŭlōsus ( formīdŏlōsus, v. Corss. Ausspr. 2, 145), a, um, adj. [2. formido], full of fear, fearful.
    I.
    Act., producing fear, dreadful, terrible, terrific (class.):

    nimis formidulosum facinus praedicas,

    Plaut. Am. 5, 1, 65:

    loca tetra, inculta, foeda, formidulosa,

    Sall. C. 55, 13:

    hunc locum consessumque vestrum, quem illi horribilem A. Cluentio ac formidulosum fore putaverunt,

    Cic. Clu. 3, 7:

    ferae,

    Hor. Epod. 5, 55:

    seu me Scorpius aspicit Formidolosus,

    id. C. 2, 17, 18:

    herbae formidolosae dictu, non esu modo,

    Plaut. Ps. 3, 2, 35:

    facinus,

    id. Am. 5, 1, 65:

    dubia et formidulosa tempora,

    Cic. Verr. 2, 5, 1, § 1:

    formidulosissimum bellum,

    id. Pis. 24, 58; id. de Imp. Pomp. 21, 62:

    in vulgus,

    Tac. A. 1, 76.—
    II.
    Pass., experiencing fear, afraid, timid, timorous (rare;

    not in Cic.): mancipia esse oportet neque formidolosa neque animosa,

    Varr. R. R. 1, 17, 3:

    num formidolosus, obsecro, es?

    Ter. Eun. 4, 6, 18 sq.:

    (boyes) ad ingredienda flumina aut pontes formidolosi,

    Col. 6, 2, 14:

    equus,

    Sen. Clem. 17.— Comp.:

    exercitum formidolosiorem hostium credere,

    Tac. A. 1, 62.—Hence, adv.: formīdŭlōse.
    * 1.
    Fearfully, dreadfully, terribly, Cic. Sest. 19, 42.—
    * 2.
    Fearfully, timidly, timorously: formidolosius, Cato ap. Charis. p. 196 P.

    Lewis & Short latin dictionary > formidulosus

  • 24 fur

    fūr, fūris, comm. [root fer-, v. fero; cf. Gr. phôr, Gell. 1, 18], a thief (syn.: latro, praedo, pirata, raptor).
    I.
    Lit.:

    quodsi duodecim tabulae nocturnum furem quoquo modo, diurnum autem, si se telo defenderet, interfici impune voluerunt, etc.,

    Cic. Mil. 3, 9: ita in legibus posiverunt, furem duplici comdemnari, feneratorem quadrupli, Cato, R. R. praef. § 1: fures privatorum furtorum, opp. fures publici, id. ap. Gell. 11, 18, 18:

    canes aluntur in Capitolio, ut significent, si fures venerint,

    Cic. Rosc. Am. 20, 56:

    fures aerari,

    Sall. C. 52, 12:

    a Philippo interrogatus, quid latraret, furem se videre respondit,

    Cic. de Or. 2, 54, 220:

    M. Carbo condemnatus, fur magnus, e Sicilia,

    i. e. extortioner, id. Fam. 9, 21, 3:

    ne quis fur esset, neu latro, neu quis adulter,

    Hor. S. 1, 3, 106:

    (Priapus) furum aviumque Maxima formido,

    id. ib. 1, 8, 3:

    Sallustius historicus priscorum verborum ineruditissimus fur,

    Suet. Gram. 15:

    fur tuos,

    i. e. who carried you off, Plaut. Capt. 5, 4, 21.—In the fem.:

    fures estis ambae,

    Plaut. Poen. 5, 4, 67.—
    II.
    Transf.
    A.
    As a term of vituperation applied to slaves, thief, rascal, rogue, knave:

    tun' trium litterarum homo Me vituperas? fur, etiam fur trifurcifer,

    Plaut. Aul. 2, 4, 47; cf.:

    non fur, sed trifur?

    id. ib. 4, 4, 6; 4, 10, 38 sc.; id. Cas. 3, 6, 1; id. Ps. 1, 3, 131 et saepe quid domini faciant, audent cum talia fures! Verg. E. 3, 16:

    manipulus furum,

    Ter. Eun. 4, 7, 6.—
    B.
    A robber-bee, drone, usually called fucus, Varr. R. R. 3, 16, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > fur

  • 25 gelida

    gĕlĭdus, a, um (archaic gen. fem. sing. gelidaï

    aquaï,

    Lucr. 3, 693), adj. [gelu], icy cold, very cold, icy, frosty (a higher degree than frigidus; cf. also: algidus, rigidus, glacialis).
    I.
    Lit.:

    (Fibrenus) statim praecipitat in Lirem... eumque multo gelidiorem facit,

    Cic. Leg. 2, 3, 6:

    caelum est hieme frigidum et gelidum,

    cold and frosty, Plin. Ep. 5, 6, 4:

    aqua,

    Lucr. 3, 693:

    aquam gelidam bibere,

    Cic. Cat. 1, 13, 31; cf.:

    gelidissimae aquae,

    Plin. 31, 2, 6, § 10:

    fontium gelidae perennitates,

    Cic. N. D. 2, 39, 98:

    fluvii,

    Lucr. 6, 1172:

    nives,

    id. 6, 107:

    pruina,

    id. 2, 431; 515; Verg. G. 2, 263:

    loca gelida propinquitate Tauri montis,

    Liv. 38, 27, 9:

    nemus,

    Hor. C. 1, 1, 30:

    valles,

    Verg. G. 2, 488:

    rupes,

    id. A. 8, 343:

    Haemus,

    Hor. C. 1, 12, 6:

    Algidus,

    id. ib. 1, 21, 6: Scythes, id. ib. 4, 5, 25:

    saxum,

    Lucr. 3, 892:

    umbrae frigoris,

    id. 5, 641:

    nox,

    Verg. G. 1, 287; Hor. Ep. 2, 2, 169:

    aether,

    Verg. A. 8, 28:

    December,

    Ov. Tr. 1, 11, 3:

    foci,

    i. e. never kindled, id. F. 3, 28:

    tyrannus (i. e. Boreas),

    id. M. 6, 711.—
    B.
    Subst.: gĕlĭda, ae, f. (sc. aqua), water cold as ice (like frigida; cf.

    calida or calda, warm water): foribusque repulsum Perfundit gelida,

    Hor. S. 2, 7, 91: calidae gelidaeque minister; Juv. 5, 63.—
    II.
    In partic., icy cold, cold, stiff with death, old age, or fright ( poet., like frigidus):

    (Niobe) corporibus gelidis incumbit,

    Ov. M. 6, 277:

    artus,

    id. ib. 4, 247;

    6, 249: vultus,

    id. ib. 4, 141:

    gelidus tardante senecta Sanguis hebet,

    Verg. A. 5, 395:

    et gelidum subito frigore pectus erat,

    Ov. F. 1, 98; so,

    pavidus gelidusque,

    id. M. 3, 688; cf. id. ib. 10, 423.—Hence also transf., of death, fright, etc.:

    gelidi vestigia leti,

    Lucr. 3, 530:

    mors,

    Hor. C. 2, 8, 11; Ov. M. 15, 153:

    metus,

    id. H. 11, 82; cf.

    formido,

    id. M. 2, 200:

    horror,

    id. H. 16, 67:

    terror,

    id. M. 3, 100:

    tremor,

    Verg. A. 2, 120:

    pallor,

    Ov. Tr. 1, 4, 11.— Adv.: gĕlĭde (like frigide, I.), coldly, faintly, indolently, psuchrôs:

    quod res omnes timide gelideque ministrat,

    Hor. A. P. 171.

    Lewis & Short latin dictionary > gelida

  • 26 gelidus

    gĕlĭdus, a, um (archaic gen. fem. sing. gelidaï

    aquaï,

    Lucr. 3, 693), adj. [gelu], icy cold, very cold, icy, frosty (a higher degree than frigidus; cf. also: algidus, rigidus, glacialis).
    I.
    Lit.:

    (Fibrenus) statim praecipitat in Lirem... eumque multo gelidiorem facit,

    Cic. Leg. 2, 3, 6:

    caelum est hieme frigidum et gelidum,

    cold and frosty, Plin. Ep. 5, 6, 4:

    aqua,

    Lucr. 3, 693:

    aquam gelidam bibere,

    Cic. Cat. 1, 13, 31; cf.:

    gelidissimae aquae,

    Plin. 31, 2, 6, § 10:

    fontium gelidae perennitates,

    Cic. N. D. 2, 39, 98:

    fluvii,

    Lucr. 6, 1172:

    nives,

    id. 6, 107:

    pruina,

    id. 2, 431; 515; Verg. G. 2, 263:

    loca gelida propinquitate Tauri montis,

    Liv. 38, 27, 9:

    nemus,

    Hor. C. 1, 1, 30:

    valles,

    Verg. G. 2, 488:

    rupes,

    id. A. 8, 343:

    Haemus,

    Hor. C. 1, 12, 6:

    Algidus,

    id. ib. 1, 21, 6: Scythes, id. ib. 4, 5, 25:

    saxum,

    Lucr. 3, 892:

    umbrae frigoris,

    id. 5, 641:

    nox,

    Verg. G. 1, 287; Hor. Ep. 2, 2, 169:

    aether,

    Verg. A. 8, 28:

    December,

    Ov. Tr. 1, 11, 3:

    foci,

    i. e. never kindled, id. F. 3, 28:

    tyrannus (i. e. Boreas),

    id. M. 6, 711.—
    B.
    Subst.: gĕlĭda, ae, f. (sc. aqua), water cold as ice (like frigida; cf.

    calida or calda, warm water): foribusque repulsum Perfundit gelida,

    Hor. S. 2, 7, 91: calidae gelidaeque minister; Juv. 5, 63.—
    II.
    In partic., icy cold, cold, stiff with death, old age, or fright ( poet., like frigidus):

    (Niobe) corporibus gelidis incumbit,

    Ov. M. 6, 277:

    artus,

    id. ib. 4, 247;

    6, 249: vultus,

    id. ib. 4, 141:

    gelidus tardante senecta Sanguis hebet,

    Verg. A. 5, 395:

    et gelidum subito frigore pectus erat,

    Ov. F. 1, 98; so,

    pavidus gelidusque,

    id. M. 3, 688; cf. id. ib. 10, 423.—Hence also transf., of death, fright, etc.:

    gelidi vestigia leti,

    Lucr. 3, 530:

    mors,

    Hor. C. 2, 8, 11; Ov. M. 15, 153:

    metus,

    id. H. 11, 82; cf.

    formido,

    id. M. 2, 200:

    horror,

    id. H. 16, 67:

    terror,

    id. M. 3, 100:

    tremor,

    Verg. A. 2, 120:

    pallor,

    Ov. Tr. 1, 4, 11.— Adv.: gĕlĭde (like frigide, I.), coldly, faintly, indolently, psuchrôs:

    quod res omnes timide gelideque ministrat,

    Hor. A. P. 171.

    Lewis & Short latin dictionary > gelidus

  • 27 impedio

    impĕdĭo ( inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:

    inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc.,

    Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. [in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen.], to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).
    I.
    Lit. (rare):

    impediunt teneros vincula nulla pedes,

    Ov. F. 1, 410; cf.:

    et illis crura quoque impediit,

    id. M. 12, 392:

    ipsus illic sese jam impedivit in plagas,

    Plaut. Mil. 4, 9, 11:

    in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus,

    Phaedr. 1, 12, 10:

    impedita cassibus dama,

    Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—
    B.
    Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.):

    narrare parantem Impedit amplexu,

    Ov. M. 2, 433:

    nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore,

    Hor. C. 1, 4, 9:

    crines (vitta),

    Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56:

    cornua sertis,

    id. M. 2, 868:

    remos (hederae),

    id. ib. 3, 664:

    medium crus pellibus,

    Hor. S. 1, 6, 27:

    equos frenis,

    to bridle, Ov. F. 2, 736:

    ingentem clipeum informant... septenosque orbibus orbes Impediunt,

    surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447:

    orbes orbibus,

    id. ib. 5, 585:

    plana novo munimenti genere (with saepire),

    Curt. 6, 5; cf.:

    Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat,

    rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    To entangle, embarrass (class.):

    impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum,

    Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:

    sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire,

    Cic. Rab. Post. 9, 24:

    ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,

    id. Verr. 2, 2, 18, § 44:

    qui me et se hisce impedivit nuptiis,

    Ter. Phorm. 2, 4, 2:

    dum alios servat, se impedivit interim,

    Plaut. Rud. prol. 37:

    tot me impediunt curae,

    Ter. And. 1, 5, 25:

    mentem dolore,

    Cic. Cael. 24, 60.—
    B.
    Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.
    (α).
    With the simple acc.:

    me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc.,

    Cic. Fam. 9, 19, 2:

    suis studiis sic impediuntur, ut, etc.... discendi enim studio impediti,

    id. Off. 1, 9, 28; cf.:

    aetate et morbo impeditus,

    id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:

    ne forte qua re impediar atque alliger,

    Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim:

    or abstr. objects: sinistra impedita,

    Caes. B. G. 1, 25, 3:

    mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare,

    Cic. Fam. 7, 5, 1:

    iter,

    id. Lael. 20, 75:

    navigationem (Corus),

    Caes. B. G. 5, 7, 3:

    magnas utilitates amicorum,

    Cic. Lael. 20, 75:

    res magnas,

    id. ib.; cf.:

    belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire,

    id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;

    quanto magis animi morbis impediri necesse est?

    id. Fin. 1, 18, 59.—
    (β).
    With ab or in aliqua re or the simple abl.:

    sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri,

    Cic. Balb. 20, 47; cf.:

    ab delectatione omni negotiis impedimur,

    id. Mur. 19, 39; so,

    aliquem a suo munere,

    id. Rep. 5, 3:

    aliquem ab opere,

    Plin. 10, 63, 83, § 180:

    aliquem a vero bonoque,

    Sall. J. 30, 2:

    non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri,

    Caes. B. G. 1, 36, 2:

    quem dignitas fugā impediverat,

    Tac. A. 1, 39.—
    (γ).
    With ne, quin, quominus. —With ne:

    id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit,

    Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin:

    ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum,

    Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus:

    nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus,

    Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33:

    quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc.,

    id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—
    (δ).
    With inf.:

    quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc.,

    Cic. Off. 2, 2, 8:

    me impedit pudor ab aliquo haec exquirere,

    id. de Or. 1, 35, 163:

    ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat,

    Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—
    (ε).
    With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—
    (ζ).
    Absol.:

    omnia removentur, quae obstant et impediunt,

    Cic. Ac. 2, 7, 19:

    ut omnia quae impediant, vincat intentio,

    Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55:

    de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio,

    Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Euporiston, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus ( inp-), a, um, P. a., hindered, [p. 898] embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.
    A.
    Of persons:

    neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet,

    Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:

    impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera,

    Caes. B. G. 3, 19, 2:

    agmen,

    Liv. 43, 23, 1:

    itinere impediti,

    Caes. B. C. 3, 75, 3:

    nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur,

    i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2;

    2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti,

    Cic. Sest. 45, 97:

    viden me consiliis tuis miserum impeditum esse?

    Ter. And. 3, 5, 11.— Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin.
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    hostem impedito atque iniquo loco tenetis,

    difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.:

    silvae,

    id. ib. 5, 21, 3:

    saltus impeditos gravis armis miles timere potest,

    Liv. 9, 19, 16:

    vineae nexu traducum,

    Tac. H. 2, 25:

    navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum,

    troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4:

    impedito animo,

    i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8:

    omnium impeditis animis,

    Caes. B. G. 5, 7, 5:

    tempora rei publicae,

    Cic. Pis. 1, 3:

    dies tristi omine infames et impediti,

    Gell. 4, 9, 5:

    disceptatio,

    Liv. 37, 54, 7:

    oratio fit longa et impedita,

    Quint. 8, 6, 42:

    bellum (with arduum),

    Tac. A. 4, 46:

    cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur,

    Caes. B. G. 2, 28, 1:

    tu rem impeditam et perditam restituas,

    intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.— Comp.:

    longius impeditioribus locis secuti,

    Caes. B. G. 3, 28 fin.; so,

    saltus artior et impeditior,

    Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.— Sup.:

    silvae undique impeditissimae,

    i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1:

    itinera,

    Caes. B. C. 3, 77, 2:

    quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes?

    exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > impedio

  • 28 inpedio

    impĕdĭo ( inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:

    inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc.,

    Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. [in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen.], to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).
    I.
    Lit. (rare):

    impediunt teneros vincula nulla pedes,

    Ov. F. 1, 410; cf.:

    et illis crura quoque impediit,

    id. M. 12, 392:

    ipsus illic sese jam impedivit in plagas,

    Plaut. Mil. 4, 9, 11:

    in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus,

    Phaedr. 1, 12, 10:

    impedita cassibus dama,

    Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—
    B.
    Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.):

    narrare parantem Impedit amplexu,

    Ov. M. 2, 433:

    nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore,

    Hor. C. 1, 4, 9:

    crines (vitta),

    Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56:

    cornua sertis,

    id. M. 2, 868:

    remos (hederae),

    id. ib. 3, 664:

    medium crus pellibus,

    Hor. S. 1, 6, 27:

    equos frenis,

    to bridle, Ov. F. 2, 736:

    ingentem clipeum informant... septenosque orbibus orbes Impediunt,

    surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447:

    orbes orbibus,

    id. ib. 5, 585:

    plana novo munimenti genere (with saepire),

    Curt. 6, 5; cf.:

    Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat,

    rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    To entangle, embarrass (class.):

    impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum,

    Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:

    sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire,

    Cic. Rab. Post. 9, 24:

    ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,

    id. Verr. 2, 2, 18, § 44:

    qui me et se hisce impedivit nuptiis,

    Ter. Phorm. 2, 4, 2:

    dum alios servat, se impedivit interim,

    Plaut. Rud. prol. 37:

    tot me impediunt curae,

    Ter. And. 1, 5, 25:

    mentem dolore,

    Cic. Cael. 24, 60.—
    B.
    Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.
    (α).
    With the simple acc.:

    me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc.,

    Cic. Fam. 9, 19, 2:

    suis studiis sic impediuntur, ut, etc.... discendi enim studio impediti,

    id. Off. 1, 9, 28; cf.:

    aetate et morbo impeditus,

    id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:

    ne forte qua re impediar atque alliger,

    Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim:

    or abstr. objects: sinistra impedita,

    Caes. B. G. 1, 25, 3:

    mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare,

    Cic. Fam. 7, 5, 1:

    iter,

    id. Lael. 20, 75:

    navigationem (Corus),

    Caes. B. G. 5, 7, 3:

    magnas utilitates amicorum,

    Cic. Lael. 20, 75:

    res magnas,

    id. ib.; cf.:

    belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire,

    id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;

    quanto magis animi morbis impediri necesse est?

    id. Fin. 1, 18, 59.—
    (β).
    With ab or in aliqua re or the simple abl.:

    sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri,

    Cic. Balb. 20, 47; cf.:

    ab delectatione omni negotiis impedimur,

    id. Mur. 19, 39; so,

    aliquem a suo munere,

    id. Rep. 5, 3:

    aliquem ab opere,

    Plin. 10, 63, 83, § 180:

    aliquem a vero bonoque,

    Sall. J. 30, 2:

    non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri,

    Caes. B. G. 1, 36, 2:

    quem dignitas fugā impediverat,

    Tac. A. 1, 39.—
    (γ).
    With ne, quin, quominus. —With ne:

    id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit,

    Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin:

    ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum,

    Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus:

    nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus,

    Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33:

    quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc.,

    id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—
    (δ).
    With inf.:

    quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc.,

    Cic. Off. 2, 2, 8:

    me impedit pudor ab aliquo haec exquirere,

    id. de Or. 1, 35, 163:

    ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat,

    Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—
    (ε).
    With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—
    (ζ).
    Absol.:

    omnia removentur, quae obstant et impediunt,

    Cic. Ac. 2, 7, 19:

    ut omnia quae impediant, vincat intentio,

    Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55:

    de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio,

    Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Euporiston, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus ( inp-), a, um, P. a., hindered, [p. 898] embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.
    A.
    Of persons:

    neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet,

    Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:

    impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera,

    Caes. B. G. 3, 19, 2:

    agmen,

    Liv. 43, 23, 1:

    itinere impediti,

    Caes. B. C. 3, 75, 3:

    nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur,

    i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2;

    2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti,

    Cic. Sest. 45, 97:

    viden me consiliis tuis miserum impeditum esse?

    Ter. And. 3, 5, 11.— Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin.
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    hostem impedito atque iniquo loco tenetis,

    difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.:

    silvae,

    id. ib. 5, 21, 3:

    saltus impeditos gravis armis miles timere potest,

    Liv. 9, 19, 16:

    vineae nexu traducum,

    Tac. H. 2, 25:

    navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum,

    troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4:

    impedito animo,

    i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8:

    omnium impeditis animis,

    Caes. B. G. 5, 7, 5:

    tempora rei publicae,

    Cic. Pis. 1, 3:

    dies tristi omine infames et impediti,

    Gell. 4, 9, 5:

    disceptatio,

    Liv. 37, 54, 7:

    oratio fit longa et impedita,

    Quint. 8, 6, 42:

    bellum (with arduum),

    Tac. A. 4, 46:

    cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur,

    Caes. B. G. 2, 28, 1:

    tu rem impeditam et perditam restituas,

    intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.— Comp.:

    longius impeditioribus locis secuti,

    Caes. B. G. 3, 28 fin.; so,

    saltus artior et impeditior,

    Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.— Sup.:

    silvae undique impeditissimae,

    i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1:

    itinera,

    Caes. B. C. 3, 77, 2:

    quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes?

    exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > inpedio

  • 29 inpeditus

    impĕdĭo ( inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:

    inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc.,

    Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. [in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen.], to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).
    I.
    Lit. (rare):

    impediunt teneros vincula nulla pedes,

    Ov. F. 1, 410; cf.:

    et illis crura quoque impediit,

    id. M. 12, 392:

    ipsus illic sese jam impedivit in plagas,

    Plaut. Mil. 4, 9, 11:

    in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus,

    Phaedr. 1, 12, 10:

    impedita cassibus dama,

    Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—
    B.
    Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.):

    narrare parantem Impedit amplexu,

    Ov. M. 2, 433:

    nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore,

    Hor. C. 1, 4, 9:

    crines (vitta),

    Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56:

    cornua sertis,

    id. M. 2, 868:

    remos (hederae),

    id. ib. 3, 664:

    medium crus pellibus,

    Hor. S. 1, 6, 27:

    equos frenis,

    to bridle, Ov. F. 2, 736:

    ingentem clipeum informant... septenosque orbibus orbes Impediunt,

    surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447:

    orbes orbibus,

    id. ib. 5, 585:

    plana novo munimenti genere (with saepire),

    Curt. 6, 5; cf.:

    Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat,

    rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    To entangle, embarrass (class.):

    impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum,

    Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:

    sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire,

    Cic. Rab. Post. 9, 24:

    ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,

    id. Verr. 2, 2, 18, § 44:

    qui me et se hisce impedivit nuptiis,

    Ter. Phorm. 2, 4, 2:

    dum alios servat, se impedivit interim,

    Plaut. Rud. prol. 37:

    tot me impediunt curae,

    Ter. And. 1, 5, 25:

    mentem dolore,

    Cic. Cael. 24, 60.—
    B.
    Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.
    (α).
    With the simple acc.:

    me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc.,

    Cic. Fam. 9, 19, 2:

    suis studiis sic impediuntur, ut, etc.... discendi enim studio impediti,

    id. Off. 1, 9, 28; cf.:

    aetate et morbo impeditus,

    id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:

    ne forte qua re impediar atque alliger,

    Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim:

    or abstr. objects: sinistra impedita,

    Caes. B. G. 1, 25, 3:

    mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare,

    Cic. Fam. 7, 5, 1:

    iter,

    id. Lael. 20, 75:

    navigationem (Corus),

    Caes. B. G. 5, 7, 3:

    magnas utilitates amicorum,

    Cic. Lael. 20, 75:

    res magnas,

    id. ib.; cf.:

    belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire,

    id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;

    quanto magis animi morbis impediri necesse est?

    id. Fin. 1, 18, 59.—
    (β).
    With ab or in aliqua re or the simple abl.:

    sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri,

    Cic. Balb. 20, 47; cf.:

    ab delectatione omni negotiis impedimur,

    id. Mur. 19, 39; so,

    aliquem a suo munere,

    id. Rep. 5, 3:

    aliquem ab opere,

    Plin. 10, 63, 83, § 180:

    aliquem a vero bonoque,

    Sall. J. 30, 2:

    non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri,

    Caes. B. G. 1, 36, 2:

    quem dignitas fugā impediverat,

    Tac. A. 1, 39.—
    (γ).
    With ne, quin, quominus. —With ne:

    id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit,

    Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin:

    ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum,

    Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus:

    nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus,

    Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33:

    quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc.,

    id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—
    (δ).
    With inf.:

    quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc.,

    Cic. Off. 2, 2, 8:

    me impedit pudor ab aliquo haec exquirere,

    id. de Or. 1, 35, 163:

    ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat,

    Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—
    (ε).
    With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—
    (ζ).
    Absol.:

    omnia removentur, quae obstant et impediunt,

    Cic. Ac. 2, 7, 19:

    ut omnia quae impediant, vincat intentio,

    Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55:

    de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio,

    Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Euporiston, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus ( inp-), a, um, P. a., hindered, [p. 898] embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.
    A.
    Of persons:

    neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet,

    Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:

    impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera,

    Caes. B. G. 3, 19, 2:

    agmen,

    Liv. 43, 23, 1:

    itinere impediti,

    Caes. B. C. 3, 75, 3:

    nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur,

    i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2;

    2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti,

    Cic. Sest. 45, 97:

    viden me consiliis tuis miserum impeditum esse?

    Ter. And. 3, 5, 11.— Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin.
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    hostem impedito atque iniquo loco tenetis,

    difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.:

    silvae,

    id. ib. 5, 21, 3:

    saltus impeditos gravis armis miles timere potest,

    Liv. 9, 19, 16:

    vineae nexu traducum,

    Tac. H. 2, 25:

    navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum,

    troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4:

    impedito animo,

    i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8:

    omnium impeditis animis,

    Caes. B. G. 5, 7, 5:

    tempora rei publicae,

    Cic. Pis. 1, 3:

    dies tristi omine infames et impediti,

    Gell. 4, 9, 5:

    disceptatio,

    Liv. 37, 54, 7:

    oratio fit longa et impedita,

    Quint. 8, 6, 42:

    bellum (with arduum),

    Tac. A. 4, 46:

    cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur,

    Caes. B. G. 2, 28, 1:

    tu rem impeditam et perditam restituas,

    intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.— Comp.:

    longius impeditioribus locis secuti,

    Caes. B. G. 3, 28 fin.; so,

    saltus artior et impeditior,

    Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.— Sup.:

    silvae undique impeditissimae,

    i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1:

    itinera,

    Caes. B. C. 3, 77, 2:

    quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes?

    exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > inpeditus

  • 30 metuo

    mĕtŭo, ŭi, ūtum (cf.:

    nimis ante metutum,

    Lucr. 5, 1140), 3, v. a. and n. [metus], to fear, be afraid of a person or thing; to hesitate, not to venture, not to wish (syn.: vereor, formido, timeo); with inf., with ne, to fear lest; with ui or ne non, to fear that not; also of inanimate things, with acc., to fear, revere, reverence one; as a v. n., to fear, be afraid, be in fear, be apprehensive, esp. as the effect of the idea of threatening evil (whereas timere usually denotes the effect of some external cause of terror); to dread, apprehend; with an indirect interrogation: non metuo quin, for non dubito quin, I doubt not but; to be anxious about any one; with dat. (class.).
    I.
    Act.: quem metuont oderunt, Enn. ap. Cic. Off. 2, 7, 23 (Trag. v. 403 Vahl.):

    deos et amo et metuo,

    Plaut. Poen. 1, 2, 73:

    male ego metuo milvos,

    id. ib. 5, 5, 13:

    metuebant (senem) servi, verebantur liberi,

    Cic. Sen. 11, 37:

    tu, qui crimen ais te metuisse,

    id. Verr. 2, 5, 30, § 78: nec pol istae metuunt Deos, Ter. Hec. 5, 2, 6:

    absentem patrem,

    id. Phorm. 1, 2, 68:

    nec metuit quemquam,

    id. Ad. 1, 2, 5.—With ab:

    quid a nobis metuit?

    Plaut. Capt. 2, 1, 12:

    a me insidias,

    Cic. Fam. 5, 6, 2:

    supplicia a vobis metuere debent,

    to fear from you, id. Rosc. Am. 3, 8:

    a quo (Ajace) sibi non injuriā summum periculum metuebat,

    Auct. Her. 2, 19, 29:

    a quo domino sibi metuebat graves cruciatus,

    Aug. Lib. Arbitr. 1, 4, 9; Gregor. M. Homil. 1, 14, 2; Aug. cont. Acad. 2, 8.—With ex:

    si periculum ex illis metuit,

    Sall. C. 52, 16.—With de:

    de lanificio neminem metuo, una aetate quae sit,

    i. e. no one's competition in spinning, Plaut. Merc. 3, 1, 22.—Of inanim. subjects:

    quae res cotidie videntur, minus metuunt furem,

    Varr. R. R. 1, 22.—
    (β).
    With inf.:

    metuont credere omnes,

    Plaut. Ps. 1, 3, 70:

    ut tentare spem certaminis metuunt,

    Liv. 32, 31:

    nil metuunt jurare,

    Cat. 64, 146:

    reddere soldum,

    not to wish, be averse to, Hor. S. 2, 5, 65:

    praebere,

    id. Ep. 1, 18, 1.—Of nonpersonal subjects:

    illum aget pennā metuente solvi Fama superstes,

    Hor. C. 2, 2, 7. —
    (γ).
    With ne:

    nimis metuebam male, ne abiisses,

    Plaut. Ps. 4, 1, 8:

    male metuo ne... morbus aggravescat,

    Ter. Hec. 3, 2, 2:

    fratrem, ne intus sit (Gr. construction),

    id. Eun. 3, 5, 62.—
    (δ).
    With ut:

    ornamenta, quae locavi, metuo, ut possim recipere,

    Plaut. Curc. 4, 1, 3:

    metuo ut hodie possim emolirier,

    id. Bacch. 4, 5, 2:

    metuo ut substet hospes,

    Ter. And. 5, 4, 11:

    ut sis vitalis,

    Hor. S. 2, 1, 61.—
    (ε).
    With ne non:

    metuo ne non sit surda,

    Plaut. Cas. 3, 3, 12; id. Pers. 4, 6, 4:

    metuis ne non, quom velis, convincas esse illum tuom?

    Ter. Heaut. 5, 3, 15.—
    (ζ).
    With quin:

    non metuo meae quin uxori latae suppetiae sient,

    Plaut. Am. 5, 1, 54.—
    (η).
    With object-clause, to await with fear, anxiety; to be in apprehension, concerned about:

    metuo, patres quot fuerint,

    Plaut. Truc. 4, 3, 35:

    metui, quid futurum denique esset,

    I dreaded, awaited with fear, Ter. Heaut. 3, 3, 8: metuo quid agam. Sy. Metuis? quasi non ea potestas sit tua, etc., id. ib. 4, 3, 42:

    metuo qualem tu me esse hominem existumes,

    id. Eun. 4, 6, 20.—
    (θ).
    Pass. with dat.:

    jam maturis metuendus Juppiter uvis,

    Verg. G. 2, 419. —
    (ι).
    Absol.:

    se e contempto metuendum fecit,

    Sall. H. 1, 48, 3.—
    B.
    (Eccl. Lat.) Of religious fear, to revere, dread, hold in reverence:

    Deum,

    Vulg. Lev. 25, 43:

    Dominum Deum nostrum,

    id. Jer. 5, 24:

    sanctuarium meum,

    id. Lev. 19, 30.—
    II.
    Neutr., to fear, be afraid, be apprehensive, etc.
    (α).
    With de:

    neque tam de suā vitā, quam de me metuit,

    fears not so much for his own life as for me, Cic. Att. 10, 4, 6.—
    (β).
    With ab:

    metuens ab Hannibale,

    afraid of Hannibal, Liv. 23, 36.—
    (γ).
    With pro:

    metuere pro aliquo,

    Petr. 123.—
    (δ).
    With dat., to be anxious about or for a person or thing:

    metuens pueris,

    Plaut. Am. 5, 1, 60:

    inopi metuens formica senectae,

    Verg. G. 1, 186:

    tum decuit metuisse tuis,

    id. A. 10, 94.—Hence, mĕtŭens, entis, P. a., fearing, afraid of any thing; anxious for any person or thing; with gen. or absol. (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    contentus parvo metuensque futuri,

    Hor. S. 2, 2, 110:

    metuens virgae,

    Juv. 7, 210.— Comp.:

    quo non metuentius ullum Numinis ingenium,

    Ov. F. 6, 259:

    Nero metuentior in posterum,

    Tac. A. 13, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > metuo

  • 31 nimis

    nĭmis, adv. [ni-, ne-, and root ma-, to measure; cf.: metior, mensa, metare, etc.; hence], too much, overmuch, excessively, beyond measure.
    I.
    Lit.:

    Chremes nimis graviter cruciat adulescentulum nimisque inhumane,

    too severely... too inhumanly, Ter. Heaut. 5, 5, 1:

    nec nimis valde nec nimis saepe,

    Cic. Leg. 3, 1, 1:

    heu nimis longo satiate ludo,

    Hor. C. 1, 2, 37:

    nimis castus Bellerophon,

    id. ib. 3, 7, 14:

    felix heu nimis,

    Stat. S. 2, 7, 24:

    nimis dixi,

    Plin. Pan. 45.—
    (β).
    With gen.:

    nimis insidiarum,

    Cic. Or. 51, 170:

    haec loca lucis habent nimis,

    Ov. F. 6, 115.—
    B.
    With a preceding negative, not too much, not very much, not altogether, not very:

    Philotimi litterae me quidem non nimis, sed eos admodum delectārunt,

    Cic. Att. 7, 24, 1:

    ea dicis non nimis deesse nobis,

    id. de Or. 1, 29, 133:

    Caecilium non nimis hanc causam severe, non nimis accurate, non nimis diligenter acturum,

    id. Div. in Caecil. 22, 71:

    illud non nimis probo, quod scribis,

    id. Fam. 12, 30, 15:

    praesidium non nimis firmum,

    Caes. B. G. 7, 36:

    haud nimis amplum,

    Liv. 8, 4. —
    II.
    Transf., beyond measure, exceedingly (ante-class.):

    nimis velim lapidem, etc.,

    Plaut. Most. 1, 3, 119:

    nimis id genus ego odi male,

    id. Rud. 4, 2, 15; id. Am. 1, 1, 63; Ter. Eun. 4, 7, 16.—Also strengthened by quam or tandem, very much, in the highest degree:

    nimis quam formido, ne, etc.,

    Plaut. Most. 2, 2, 79; id. Truc. 2, 5, 15:

    nimis tandem contemnor,

    id. Ps. 4, 1, 11; id. Pers. 2, 1, 2.—Prov.:

    ne quid nimis,

    Ter. And. 1, 1, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > nimis

  • 32 operio

    ŏpĕrĭo, ŭi, ertum, 4 (archaic fut. operibo: ego operibo caput, Pompon. ap. Non. 507, 33; imperf. operibat, Prop. 4, 12, 35), v. a. [pario, whence the opp. aperio, to uncover; cf. paro], to cover, cover over any thing (class.; syn.: tego, velo, induo).
    I.
    Lit.
    A.
    Operire capita, Plaut. Poen. 3, 4, 34; cf.:

    capite operto esse,

    Cic. Sen. 10, 34:

    operiri umerum cum toto jugulo,

    Quint. 11, 3, 141; id. praef. § 24.—Esp., of clothing:

    aeger multā veste operiendus est,

    Cels. 3, 7 fin.; so in Vulg. Isa. 58, 7; id. Ezech. 18, 7 et saep.:

    fons fluctu totus operiretur, nisi,

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 118:

    summas amphoras auro et argento,

    Nep. Hann. 9, 3:

    mons nubibus,

    Ov. P. 4, 5, 5:

    (rhombos) quos operit glacies Maeotica,

    Juv. 4, 42.—Comically: aliquem loris, to cover over, i. e. to lash soundly, Ter. Ad. 2, 1, 28:

    reliquias malae pugnae,

    i. e. to bury, Tac. A. 15, 28:

    operiet eos formido,

    Vulg. Ezech. 7, 18; id. Jer. 3, 25.—
    B.
    Transf., to shut, close (syn.:

    claudo, praecludo, obsero): fores,

    Plaut. Men. 2, 3, 1:

    ostium,

    Ter. Heaut. 5, 1, 33:

    iste opertā lecticā latus est,

    Cic. Phil. 2, 41, 106: oculos, to shut, close (opp. patefacere), Plin. 11, 37, 55, § 150; cf.:

    opertos compressosve (oculos),

    Quint. 11, 2, 76.—
    II.
    Trop.
    1.
    To hide, conceal, keep from observation, dissemble:

    quo pacto hoc operiam?

    Ter. Hec. 4, 4, 6 Bentl. (al. aperiam):

    non in oratione operiendā sunt quaedam,

    Quint. 2, 13, 12:

    quotiens dictu deformia operit,

    id. 8, 6, 59; cf. id. 5, 12, 18:

    luctum,

    Plin. Ep. 3, 16, 6:

    domestica mala tristitia,

    Tac. A. 3, 18.—
    2.
    To overwhelm, burden, [p. 1268] as with shame, etc. (only in part. perf. pass.):

    contumeliis opertus,

    loaded, overwhelmed, Cic. Verr. 2, 4, 50, § 111; cf.:

    judicia operta dedecore et infamiā,

    id. Clu. 22, 61:

    infamiā,

    Tac. H. 3, 69.—
    3.
    Of sin, to atone for, cover, cause to be forgotten (eccl. Lat.):

    qui converti fecerit peccatorem, operiet multitudinem peccatorum,

    Vulg. Jac. 5, 20; id. 1 Pet. 4, 8.— ŏpertus, a, um, P. a., hidden, concealed (class.):

    operta quae fuere, aperta sunt,

    Plaut. Capt. 3, 3, 9:

    res,

    Cic. Fin. 2, 2, 5:

    operta bella,

    Verg. G. 1, 465:

    cineres,

    Hor. C. 2, 8, 9:

    hamum,

    id. S. 1, 16, 50.—As subst.: ŏpertum, i, n., a secret place or thing, a secret; an ambiguous answer, dark oracle, etc.:

    Apollinis operta,

    the dark, ambiguous oracles, Cic. Div. 1, 50, 115:

    telluris operta subire,

    the depths, Verg. A. 6, 140: opertum Bonae Deae, the secret place or secret service, Cic. Par. 4, 2, 32:

    litterarum,

    a secret, Gell. 17, 9, 22.— Adv.: ŏpertē, covertly, figuratively (post-class.):

    operte et symbolice,

    Gell. 4, 11, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > operio

  • 33 parvissime

    parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

    volantum parviores,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

    parvissima corpora,

    Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

    minimissimus,

    Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).
    I.
    Posit.:

    in parvis aut mediocribus rebus,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    quam parva sit terra, etc.,

    id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

    commoda parva ac mediocria,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1:

    in parvum quendam et angustum locum concludi,

    id. Leg. 1, 5, 17:

    beneficium non parvum,

    id. Caecin. 10, 26:

    parvi pisciculi,

    id. N. D. 2, 48, 123:

    haec parva et infirma sunt,

    id. Clu. 34, 94:

    si parva licet componere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    merces,

    Hor. S. 1, 6, 86:

    sucus,

    Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

    liberi,

    Cic. Rep. 2, 21, 37;

    so of children: salutaria appetant parvi,

    the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

    parva soror,

    Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

    memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

    Hor. Ep. 2, 1, 70:

    operosa parvus Carmina fingo,

    a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

    a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

    when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

    puer in domo a parvo eductus,

    from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

    parvae consuetudinis Causa,

    slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

    in parvo tempore,

    Lucr. 5, 106:

    nox,

    Luc. 4, 476:

    vita,

    id. 6, 806:

    parvam fidem habere alicui,

    Ter. Eun. 1, 2, 117:

    hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

    Hor. Ep. 1, 17, 39:

    homo parvo ingenio,

    Plin. Ep. 6, 29:

    parvum carmen,

    Hor. Ep. 2, 1, 257:

    hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

    both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

    meam erus esse operam deputat parvi pretii,

    Ter. Hec. 5, 3, 1:

    nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

    Hor. C. 3, 25, 17:

    et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

    id. S. 1, 3, 122:

    pretio parvo vendere,

    Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    of little value, id. Off. 1, 22, 76:

    parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

    it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

    parvi ego illos facio,

    Plaut. Mil. 4, 8, 41:

    parvi aestimo, si ego hic peribo,

    id. Capt. 3, 5, 24:

    quia parvi id duceret,

    Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

    signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

    Cic. Att. 1, 3, 2; so,

    quanti emptus? parvo,

    Hor. S. 2, 3, 156:

    parvo stat magna potentia nobis,

    Ov. M. 14, 493:

    parvo contentus esse possum,

    with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

    vivitur parvo bene,

    Hor. C. 2, 16, 13:

    possim contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25:

    agricolae prisci, fortes parvoque beati,

    Hor. Ep. 2, 1, 139:

    necessarium est parvo assuescere,

    Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

    perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

    a very little more, Liv. 10, 45, 11:

    parvo brevius,

    Plin. 2, 67, 67, § 168:

    haud parvo junior,

    Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

    parvo post,

    Plin. 16, 25, 42, § 103:

    parvo post tempore,

    Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

    Zacchaeus staturā parvus erat,

    Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.
    II.
    Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

    quod in re majore valet, valeat in minore,

    Cic. Top. 4, 23:

    si ea pecunia non minor esset facta,

    id. Leg. 2, 20, 51:

    Hibernia dimidio minor quam Britannia,

    Caes. B. G. 5, 13:

    minus praedae quam speraverant fuit,

    a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

    sociis dimidio minus quam civibus datum,

    id. 41, 13 fin.:

    calceus... si minor (pede), uret,

    Hor. Ep. 1, 10, 43:

    neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

    less than five acts, id. A. P. 189:

    genibus minor,

    i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

    minor in certamine longo,

    worsted, id. ib. 1, 10, 35:

    numero plures, virtute et honore minores,

    inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

    praevalidi ad injurias minorum elati,

    Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

    sapiens uno minor est Jove,

    Hor. Ep. 1, 1, 106:

    minor capitis, i. e. capiti deminutus,

    Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

    dies sermone minor fuit,

    too short for, id. P. 2, 10, 37:

    infans Et minor igne rogi,

    too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

    ut uno minus teste haberet?

    id. ib. 2, 1, 57, §

    149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

    i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

    qui minor est natu,

    younger, Cic. Lael. 9, 32:

    aliquot annis minor natu,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    aetate minor,

    Ov. M. 7, 499:

    minor uno mense,

    Hor. Ep. 2, 1, 40:

    filia minor Ptolemaei regis,

    the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

    minor viginti annis,

    less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

    minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

    Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

    si pupilla minor quam viripotens nupserit,

    id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

    De minoribus,

    Dig. 4, tit. 4:

    si minor negotiis majoris intervenerit,

    ib. 4, 4, 24:

    si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

    ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

    nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

    Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

    minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

    cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

    minoris pallium addicere placuit,

    Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

    (fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

    Sall. J. 32, 5.—
    (β).
    Poet., with acc. respect.:

    frontemque minor truncam amnis Acarnan,

    Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—
    (γ).
    Poet., with inf.:

    tanto certare minor,

    Hor. S. 2, 3, 313:

    heu Fatis Superi certare minores!

    Sil. 5, 76.
    III.
    Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

    minimissimus digitorum,

    Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

    cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

    Cic. Ac. 1, 7, 27:

    minimae tenuissimaeque res,

    id. de Or. 1, 37, 169:

    minima pars temporis,

    Caes. B. C. 1, 70:

    quā minima altitudo fluminis erat,

    id. B. G. 1, 8:

    in maximā fortunā minima licentia est,

    Sall. C. 51, 13:

    vitia,

    Hor. S. 1, 3, 69:

    minimus digitulus,

    the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

    minimus digitus,

    Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

    ex his omnibus natu minimus,

    id. Clu. 38, 107:

    Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

    Sall. J. 11, 3:

    minimus filius,

    Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

    deos minimi facit,

    Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

    minima de malis,

    of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

    With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

    Suet. Aug. 25:

    res non minimi periculi,

    id. ib. 67:

    ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

    Liv. 6, 41. —With gen.:

    minimum firmitatis minimumque virium,

    Cic. Lael. 13, 46:

    minimum pedibus itineris confectum,

    Liv. 44, 5:

    unde minimum periculi erat,

    id. 27, 15.— As adv. absol.:

    praemia apud me minimum valent,

    very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

    minimum distantia miror,

    Hor. Ep. 2, 1, 72:

    dormiebat minimum,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

    at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

    quam minimum credula postero (diei),

    as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

    ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

    at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

    quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

    Quint. 5, 10, 5:

    in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

    chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

    eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

    Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.
    A.
    Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—
    B.
    Comp.: mĭnus, less:

    aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

    too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

    ne quid plus minusve faxit,

    id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

    cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

    Hor. S. 1, 1, 93:

    ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

    Cic. Sest. 50, 108:

    metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

    id. Div. 2, 72, 150:

    minus multi,

    not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

    minus multum et minus bonum vinum,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

    quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

    Sall. J. 18, 12:

    minus diu vivunt,

    Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

    minus admirabilior,

    Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

    civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

    little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

    dimidio minus,

    Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

    nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

    Plaut. As. 4, 1, 28:

    minus quam aequom erat feci,

    id. Aul. 3, 2, 10:

    respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

    Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

    qui peccas minus atque ego?

    Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

    minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

    less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

    madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    minus quinquennium est, quod prodiere,

    Plin. 15, 25, 30, § 104:

    cecidere duo milia haud minus peditum,

    Liv. 42, 6:

    cum centum et quinquaginta non minus adessent,

    id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

    ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

    Col. 12, 38, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

    exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

    Cic. Sest. 12, 28:

    existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

    Sall. J. 10, 1:

    non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

    Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

    laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561.—
    b.
    Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

    neque minus assiduis fessa choreis,

    also, Prop. 1, 3, 3.—
    c.
    Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

    nihil profecto minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—
    d.
    Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

    jam minus atque minus successu laetus equorum,

    Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

    minus et minus,

    Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

    minus ac minus,

    Plin. 11, 10, 10, § 26.—
    3.
    Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

    quod intellexi minus,

    Ter. Eun. 4, 5, 11:

    nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

    Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

    si minus: monebo, si quem meministi minus,

    Plaut. Cas. 5, 4, 19:

    Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

    quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

    id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

    minus formido ne exedat,

    Plaut. Curc. 1, 1, 45. —
    b.
    Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

    si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

    Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

    hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

    id. Fam. 12, 5, 1:

    deterrere aliquem, quo minus, etc.,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

    Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

    v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

    Ter. Hec. 4, 4, 8.—
    C.
    Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.
    1.
    par-vissĭmē:

    memorare aliquid,

    very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —
    2.
    mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

    cum minime vellem, minimeque opus fuit,

    Ter. Eun. 2, 3, 42:

    cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

    Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

    mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207:

    quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

    id. Fam. 14, 13:

    quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

    very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

    si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

    as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

    ad te minime omnium pertinebat,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    minime gentium,

    Plaut. Poen. 3, 3, 77:

    heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

    not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—
    B.
    In partic.
    a.
    For minimum, saltem, at least:

    is morbus erit longissimus minimeque annuus,

    Cels. 2, 8 fin. Targ.:

    pedes decem vel minime novem,

    Col. 1, 6, 6:

    sed id minime bis anno arari debet,

    id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—
    b.
    In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

    nam hodie, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > parvissime

  • 34 parvus

    parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

    volantum parviores,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

    parvissima corpora,

    Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

    minimissimus,

    Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).
    I.
    Posit.:

    in parvis aut mediocribus rebus,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    quam parva sit terra, etc.,

    id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

    commoda parva ac mediocria,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1:

    in parvum quendam et angustum locum concludi,

    id. Leg. 1, 5, 17:

    beneficium non parvum,

    id. Caecin. 10, 26:

    parvi pisciculi,

    id. N. D. 2, 48, 123:

    haec parva et infirma sunt,

    id. Clu. 34, 94:

    si parva licet componere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    merces,

    Hor. S. 1, 6, 86:

    sucus,

    Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

    liberi,

    Cic. Rep. 2, 21, 37;

    so of children: salutaria appetant parvi,

    the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

    parva soror,

    Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

    memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

    Hor. Ep. 2, 1, 70:

    operosa parvus Carmina fingo,

    a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

    a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

    when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

    puer in domo a parvo eductus,

    from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

    parvae consuetudinis Causa,

    slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

    in parvo tempore,

    Lucr. 5, 106:

    nox,

    Luc. 4, 476:

    vita,

    id. 6, 806:

    parvam fidem habere alicui,

    Ter. Eun. 1, 2, 117:

    hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

    Hor. Ep. 1, 17, 39:

    homo parvo ingenio,

    Plin. Ep. 6, 29:

    parvum carmen,

    Hor. Ep. 2, 1, 257:

    hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

    both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

    meam erus esse operam deputat parvi pretii,

    Ter. Hec. 5, 3, 1:

    nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

    Hor. C. 3, 25, 17:

    et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

    id. S. 1, 3, 122:

    pretio parvo vendere,

    Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    of little value, id. Off. 1, 22, 76:

    parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

    it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

    parvi ego illos facio,

    Plaut. Mil. 4, 8, 41:

    parvi aestimo, si ego hic peribo,

    id. Capt. 3, 5, 24:

    quia parvi id duceret,

    Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

    signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

    Cic. Att. 1, 3, 2; so,

    quanti emptus? parvo,

    Hor. S. 2, 3, 156:

    parvo stat magna potentia nobis,

    Ov. M. 14, 493:

    parvo contentus esse possum,

    with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

    vivitur parvo bene,

    Hor. C. 2, 16, 13:

    possim contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25:

    agricolae prisci, fortes parvoque beati,

    Hor. Ep. 2, 1, 139:

    necessarium est parvo assuescere,

    Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

    perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

    a very little more, Liv. 10, 45, 11:

    parvo brevius,

    Plin. 2, 67, 67, § 168:

    haud parvo junior,

    Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

    parvo post,

    Plin. 16, 25, 42, § 103:

    parvo post tempore,

    Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

    Zacchaeus staturā parvus erat,

    Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.
    II.
    Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

    quod in re majore valet, valeat in minore,

    Cic. Top. 4, 23:

    si ea pecunia non minor esset facta,

    id. Leg. 2, 20, 51:

    Hibernia dimidio minor quam Britannia,

    Caes. B. G. 5, 13:

    minus praedae quam speraverant fuit,

    a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

    sociis dimidio minus quam civibus datum,

    id. 41, 13 fin.:

    calceus... si minor (pede), uret,

    Hor. Ep. 1, 10, 43:

    neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

    less than five acts, id. A. P. 189:

    genibus minor,

    i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

    minor in certamine longo,

    worsted, id. ib. 1, 10, 35:

    numero plures, virtute et honore minores,

    inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

    praevalidi ad injurias minorum elati,

    Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

    sapiens uno minor est Jove,

    Hor. Ep. 1, 1, 106:

    minor capitis, i. e. capiti deminutus,

    Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

    dies sermone minor fuit,

    too short for, id. P. 2, 10, 37:

    infans Et minor igne rogi,

    too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

    ut uno minus teste haberet?

    id. ib. 2, 1, 57, §

    149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

    i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

    qui minor est natu,

    younger, Cic. Lael. 9, 32:

    aliquot annis minor natu,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    aetate minor,

    Ov. M. 7, 499:

    minor uno mense,

    Hor. Ep. 2, 1, 40:

    filia minor Ptolemaei regis,

    the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

    minor viginti annis,

    less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

    minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

    Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

    si pupilla minor quam viripotens nupserit,

    id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

    De minoribus,

    Dig. 4, tit. 4:

    si minor negotiis majoris intervenerit,

    ib. 4, 4, 24:

    si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

    ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

    nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

    Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

    minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

    cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

    minoris pallium addicere placuit,

    Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

    (fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

    Sall. J. 32, 5.—
    (β).
    Poet., with acc. respect.:

    frontemque minor truncam amnis Acarnan,

    Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—
    (γ).
    Poet., with inf.:

    tanto certare minor,

    Hor. S. 2, 3, 313:

    heu Fatis Superi certare minores!

    Sil. 5, 76.
    III.
    Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

    minimissimus digitorum,

    Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

    cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

    Cic. Ac. 1, 7, 27:

    minimae tenuissimaeque res,

    id. de Or. 1, 37, 169:

    minima pars temporis,

    Caes. B. C. 1, 70:

    quā minima altitudo fluminis erat,

    id. B. G. 1, 8:

    in maximā fortunā minima licentia est,

    Sall. C. 51, 13:

    vitia,

    Hor. S. 1, 3, 69:

    minimus digitulus,

    the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

    minimus digitus,

    Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

    ex his omnibus natu minimus,

    id. Clu. 38, 107:

    Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

    Sall. J. 11, 3:

    minimus filius,

    Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

    deos minimi facit,

    Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

    minima de malis,

    of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

    With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

    Suet. Aug. 25:

    res non minimi periculi,

    id. ib. 67:

    ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

    Liv. 6, 41. —With gen.:

    minimum firmitatis minimumque virium,

    Cic. Lael. 13, 46:

    minimum pedibus itineris confectum,

    Liv. 44, 5:

    unde minimum periculi erat,

    id. 27, 15.— As adv. absol.:

    praemia apud me minimum valent,

    very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

    minimum distantia miror,

    Hor. Ep. 2, 1, 72:

    dormiebat minimum,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

    at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

    quam minimum credula postero (diei),

    as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

    ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

    at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

    quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

    Quint. 5, 10, 5:

    in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

    chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

    eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

    Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.
    A.
    Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—
    B.
    Comp.: mĭnus, less:

    aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

    too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

    ne quid plus minusve faxit,

    id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

    cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

    Hor. S. 1, 1, 93:

    ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

    Cic. Sest. 50, 108:

    metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

    id. Div. 2, 72, 150:

    minus multi,

    not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

    minus multum et minus bonum vinum,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

    quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

    Sall. J. 18, 12:

    minus diu vivunt,

    Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

    minus admirabilior,

    Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

    civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

    little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

    dimidio minus,

    Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

    nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

    Plaut. As. 4, 1, 28:

    minus quam aequom erat feci,

    id. Aul. 3, 2, 10:

    respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

    Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

    qui peccas minus atque ego?

    Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

    minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

    less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

    madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    minus quinquennium est, quod prodiere,

    Plin. 15, 25, 30, § 104:

    cecidere duo milia haud minus peditum,

    Liv. 42, 6:

    cum centum et quinquaginta non minus adessent,

    id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

    ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

    Col. 12, 38, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

    exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

    Cic. Sest. 12, 28:

    existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

    Sall. J. 10, 1:

    non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

    Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

    laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561.—
    b.
    Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

    neque minus assiduis fessa choreis,

    also, Prop. 1, 3, 3.—
    c.
    Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

    nihil profecto minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—
    d.
    Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

    jam minus atque minus successu laetus equorum,

    Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

    minus et minus,

    Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

    minus ac minus,

    Plin. 11, 10, 10, § 26.—
    3.
    Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

    quod intellexi minus,

    Ter. Eun. 4, 5, 11:

    nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

    Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

    si minus: monebo, si quem meministi minus,

    Plaut. Cas. 5, 4, 19:

    Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

    quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

    id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

    minus formido ne exedat,

    Plaut. Curc. 1, 1, 45. —
    b.
    Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

    si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

    Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

    hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

    id. Fam. 12, 5, 1:

    deterrere aliquem, quo minus, etc.,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

    Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

    v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

    Ter. Hec. 4, 4, 8.—
    C.
    Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.
    1.
    par-vissĭmē:

    memorare aliquid,

    very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —
    2.
    mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

    cum minime vellem, minimeque opus fuit,

    Ter. Eun. 2, 3, 42:

    cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

    Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

    mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207:

    quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

    id. Fam. 14, 13:

    quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

    very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

    si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

    as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

    ad te minime omnium pertinebat,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    minime gentium,

    Plaut. Poen. 3, 3, 77:

    heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

    not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—
    B.
    In partic.
    a.
    For minimum, saltem, at least:

    is morbus erit longissimus minimeque annuus,

    Cels. 2, 8 fin. Targ.:

    pedes decem vel minime novem,

    Col. 1, 6, 6:

    sed id minime bis anno arari debet,

    id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—
    b.
    In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

    nam hodie, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > parvus

  • 35 performido

    per-formīdo, no perf., ātum, 1, v. a., to fear greatly, Not. Tir. p. 71.

    Lewis & Short latin dictionary > performido

  • 36 perpetue

    per-pĕtŭus, a, um, adj. ( comp. perpetuior, Cato ap. Prisc. p. 601 P.; sup. perpetuissimus, id. ib.) [peto], continuing throughout, continuous, unbroken, uninterrupted; constant, universal, general, entire, whole, perpetual (syn.:

    continuus, assiduus): sulcos perpetuos ducere,

    Cato, R. R. 33:

    quin aedes totae perpetuae ruant,

    Plaut. Most. 1, 2, 67:

    agmen,

    Cic. Pis. 22, 51:

    munitiones,

    Caes. B. C. 3, 44:

    palus,

    id. B. G. 7, 26:

    milites disposuit perpetuis vigiliisque stationibusque,

    id. B. C. 1, 21:

    perpetuis soliti patres considere mensis,

    Verg. A. 7, 176:

    vescitur Aeneas... perpetui tergo bovis,

    id. ib. 8, 182:

    Apenninus perpetuis jugis ab Alpibus tendens ad Siculum fretum,

    Plin. 3, 5, 7, § 48:

    tractus,

    id. 6, 20, 23, § 73:

    oratio perpetua (opp. altercatio),

    Cic. Att. 1, 16, 8; cf. Liv. 4, 6:

    disputatio,

    Cic. de Or. 2, 4, 16; id. Top. 26, 97:

    quaestiones perpetuae hoc adulescente constitutae sunt,

    a standing commission, a permanent tribunal for criminal investigation, id. Brut. 27, 105: perpetua historia, a continuous or general history, id. Fam. 5, 12, 2:

    colere te usque perpetuom diem,

    Plaut. Most. 3, 2, 78:

    diem perpetuum in laetitiā degere,

    this whole day, Ter. Ad. 4, 1, 5:

    triduum,

    id. ib. 4, 1, 4:

    biennium,

    id. Hec. 1, 2, 12:

    ignis Vestae perpetuus ac sempiternus,

    Cic. Cat. 4, 9, 18:

    lex perpetua et aeterna,

    id. N. D. 1, 15, 40:

    stellarum perennes cursus atque perpetui,

    id. ib. 2, 21, 55. stabilis et perpetua permansio, id. Inv. 2, 54, 164:

    voluntas mea perpetua et constans in rem publicam,

    id. Phil. 13, 6, 13:

    formido,

    Verg. E. 4, 14:

    assidua et perpetua cura,

    Cic. Fam. 6, 13, 2:

    perpetui scrinia Sili,

    of the immortal Silius, Mart. 6, 64, 10.—As subst.: perpĕtŭum, i, n., the abiding, permanent (opp. temporale), Lact. 2, 8, 68.—Hence: in perpetuum (sc. tempus), for all time, forever, in perpetuity, constantly: mulier repperit odium ocius Suā inmunditiā, quam in perpetuom ut placeat munditia sua. Plaut. Stich. 5, 5, 6:

    serva tibi in perpetuom amicum me,

    id. Capt. 2, 3, 81:

    in perpetuum comprimi,

    Cic. Cat. 1, 12, 30; id. Agr. 2, 21, 55:

    obtinere aliquid in perpetuum,

    id. Rosc. Am. 48, 139:

    non in perpetuum irascetur,

    Vulg. Psa. 102, 9 et saep.—So, in perpetuum modum = perpetuo, Plaut. Most. 3, 1, 5.—
    II.
    In partic.
    A.
    That holds constantly and universally, universal, general:

    perpetui juris et universi generis quaestio,

    Cic. de Or. 2, 33, 141:

    nec arbitror perpetuum quicquam in hoc praecipi posse,

    Plin. 17, 2, 2, § 19:

    ne id quidem perpetuum est,

    does not always hold good, Cels. 2, 10: illud in quo quasi certamen est controversiae... id ita dici placet, ut traducatur ad perpetuam quaestionem, to a general principle, [p. 1352] Cic. Or. 36, 126.—
    B.
    In augury: perpetua fulmina, perpetual lighlnings, i. e. whose prognostics refer to one's whole life, Sen. Q. N. 2, 47, 1.—
    C.
    In gram.:

    perpetuus modus,

    the infinitive mood, Diom. p. 331 P. —Hence, adv., in three forms, perpetuo (class.), perpetuum ( poet.), and perpetue (late Lat.).
    1.
    perpĕtŭō, constantly, uninterruptedly, perpetually, always, forever, utterly, hopelessly:

    perpetuon' valuisti?

    Plaut. Ep. 1, 1, 15:

    metuo ne technae meae perpetuo perierint,

    id. Most. 3, 1, 23:

    dico ut perpetuo pereas,

    id. Pers. 2, 4, 10; so,

    perpetuo perire,

    Ter. Eun. 5, 8, 13:

    opinionem retinere,

    Cic. Agr. 3, 1, 2:

    loquens,

    id. Ac. 2, 19, 63:

    sub imperio esse,

    Caes. B. G. 1, 31; Ov. M. 10, 97.—
    2.
    perpĕtŭum, constantly, uninterruptedly, perpetually:

    uti,

    Stat. S. 1, 1, 99.—
    3.
    perpĕtŭē, constantly, Cassiod. in Psa. 62, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > perpetue

  • 37 perpetuum

    per-pĕtŭus, a, um, adj. ( comp. perpetuior, Cato ap. Prisc. p. 601 P.; sup. perpetuissimus, id. ib.) [peto], continuing throughout, continuous, unbroken, uninterrupted; constant, universal, general, entire, whole, perpetual (syn.:

    continuus, assiduus): sulcos perpetuos ducere,

    Cato, R. R. 33:

    quin aedes totae perpetuae ruant,

    Plaut. Most. 1, 2, 67:

    agmen,

    Cic. Pis. 22, 51:

    munitiones,

    Caes. B. C. 3, 44:

    palus,

    id. B. G. 7, 26:

    milites disposuit perpetuis vigiliisque stationibusque,

    id. B. C. 1, 21:

    perpetuis soliti patres considere mensis,

    Verg. A. 7, 176:

    vescitur Aeneas... perpetui tergo bovis,

    id. ib. 8, 182:

    Apenninus perpetuis jugis ab Alpibus tendens ad Siculum fretum,

    Plin. 3, 5, 7, § 48:

    tractus,

    id. 6, 20, 23, § 73:

    oratio perpetua (opp. altercatio),

    Cic. Att. 1, 16, 8; cf. Liv. 4, 6:

    disputatio,

    Cic. de Or. 2, 4, 16; id. Top. 26, 97:

    quaestiones perpetuae hoc adulescente constitutae sunt,

    a standing commission, a permanent tribunal for criminal investigation, id. Brut. 27, 105: perpetua historia, a continuous or general history, id. Fam. 5, 12, 2:

    colere te usque perpetuom diem,

    Plaut. Most. 3, 2, 78:

    diem perpetuum in laetitiā degere,

    this whole day, Ter. Ad. 4, 1, 5:

    triduum,

    id. ib. 4, 1, 4:

    biennium,

    id. Hec. 1, 2, 12:

    ignis Vestae perpetuus ac sempiternus,

    Cic. Cat. 4, 9, 18:

    lex perpetua et aeterna,

    id. N. D. 1, 15, 40:

    stellarum perennes cursus atque perpetui,

    id. ib. 2, 21, 55. stabilis et perpetua permansio, id. Inv. 2, 54, 164:

    voluntas mea perpetua et constans in rem publicam,

    id. Phil. 13, 6, 13:

    formido,

    Verg. E. 4, 14:

    assidua et perpetua cura,

    Cic. Fam. 6, 13, 2:

    perpetui scrinia Sili,

    of the immortal Silius, Mart. 6, 64, 10.—As subst.: perpĕtŭum, i, n., the abiding, permanent (opp. temporale), Lact. 2, 8, 68.—Hence: in perpetuum (sc. tempus), for all time, forever, in perpetuity, constantly: mulier repperit odium ocius Suā inmunditiā, quam in perpetuom ut placeat munditia sua. Plaut. Stich. 5, 5, 6:

    serva tibi in perpetuom amicum me,

    id. Capt. 2, 3, 81:

    in perpetuum comprimi,

    Cic. Cat. 1, 12, 30; id. Agr. 2, 21, 55:

    obtinere aliquid in perpetuum,

    id. Rosc. Am. 48, 139:

    non in perpetuum irascetur,

    Vulg. Psa. 102, 9 et saep.—So, in perpetuum modum = perpetuo, Plaut. Most. 3, 1, 5.—
    II.
    In partic.
    A.
    That holds constantly and universally, universal, general:

    perpetui juris et universi generis quaestio,

    Cic. de Or. 2, 33, 141:

    nec arbitror perpetuum quicquam in hoc praecipi posse,

    Plin. 17, 2, 2, § 19:

    ne id quidem perpetuum est,

    does not always hold good, Cels. 2, 10: illud in quo quasi certamen est controversiae... id ita dici placet, ut traducatur ad perpetuam quaestionem, to a general principle, [p. 1352] Cic. Or. 36, 126.—
    B.
    In augury: perpetua fulmina, perpetual lighlnings, i. e. whose prognostics refer to one's whole life, Sen. Q. N. 2, 47, 1.—
    C.
    In gram.:

    perpetuus modus,

    the infinitive mood, Diom. p. 331 P. —Hence, adv., in three forms, perpetuo (class.), perpetuum ( poet.), and perpetue (late Lat.).
    1.
    perpĕtŭō, constantly, uninterruptedly, perpetually, always, forever, utterly, hopelessly:

    perpetuon' valuisti?

    Plaut. Ep. 1, 1, 15:

    metuo ne technae meae perpetuo perierint,

    id. Most. 3, 1, 23:

    dico ut perpetuo pereas,

    id. Pers. 2, 4, 10; so,

    perpetuo perire,

    Ter. Eun. 5, 8, 13:

    opinionem retinere,

    Cic. Agr. 3, 1, 2:

    loquens,

    id. Ac. 2, 19, 63:

    sub imperio esse,

    Caes. B. G. 1, 31; Ov. M. 10, 97.—
    2.
    perpĕtŭum, constantly, uninterruptedly, perpetually:

    uti,

    Stat. S. 1, 1, 99.—
    3.
    perpĕtŭē, constantly, Cassiod. in Psa. 62, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > perpetuum

  • 38 perpetuus

    per-pĕtŭus, a, um, adj. ( comp. perpetuior, Cato ap. Prisc. p. 601 P.; sup. perpetuissimus, id. ib.) [peto], continuing throughout, continuous, unbroken, uninterrupted; constant, universal, general, entire, whole, perpetual (syn.:

    continuus, assiduus): sulcos perpetuos ducere,

    Cato, R. R. 33:

    quin aedes totae perpetuae ruant,

    Plaut. Most. 1, 2, 67:

    agmen,

    Cic. Pis. 22, 51:

    munitiones,

    Caes. B. C. 3, 44:

    palus,

    id. B. G. 7, 26:

    milites disposuit perpetuis vigiliisque stationibusque,

    id. B. C. 1, 21:

    perpetuis soliti patres considere mensis,

    Verg. A. 7, 176:

    vescitur Aeneas... perpetui tergo bovis,

    id. ib. 8, 182:

    Apenninus perpetuis jugis ab Alpibus tendens ad Siculum fretum,

    Plin. 3, 5, 7, § 48:

    tractus,

    id. 6, 20, 23, § 73:

    oratio perpetua (opp. altercatio),

    Cic. Att. 1, 16, 8; cf. Liv. 4, 6:

    disputatio,

    Cic. de Or. 2, 4, 16; id. Top. 26, 97:

    quaestiones perpetuae hoc adulescente constitutae sunt,

    a standing commission, a permanent tribunal for criminal investigation, id. Brut. 27, 105: perpetua historia, a continuous or general history, id. Fam. 5, 12, 2:

    colere te usque perpetuom diem,

    Plaut. Most. 3, 2, 78:

    diem perpetuum in laetitiā degere,

    this whole day, Ter. Ad. 4, 1, 5:

    triduum,

    id. ib. 4, 1, 4:

    biennium,

    id. Hec. 1, 2, 12:

    ignis Vestae perpetuus ac sempiternus,

    Cic. Cat. 4, 9, 18:

    lex perpetua et aeterna,

    id. N. D. 1, 15, 40:

    stellarum perennes cursus atque perpetui,

    id. ib. 2, 21, 55. stabilis et perpetua permansio, id. Inv. 2, 54, 164:

    voluntas mea perpetua et constans in rem publicam,

    id. Phil. 13, 6, 13:

    formido,

    Verg. E. 4, 14:

    assidua et perpetua cura,

    Cic. Fam. 6, 13, 2:

    perpetui scrinia Sili,

    of the immortal Silius, Mart. 6, 64, 10.—As subst.: perpĕtŭum, i, n., the abiding, permanent (opp. temporale), Lact. 2, 8, 68.—Hence: in perpetuum (sc. tempus), for all time, forever, in perpetuity, constantly: mulier repperit odium ocius Suā inmunditiā, quam in perpetuom ut placeat munditia sua. Plaut. Stich. 5, 5, 6:

    serva tibi in perpetuom amicum me,

    id. Capt. 2, 3, 81:

    in perpetuum comprimi,

    Cic. Cat. 1, 12, 30; id. Agr. 2, 21, 55:

    obtinere aliquid in perpetuum,

    id. Rosc. Am. 48, 139:

    non in perpetuum irascetur,

    Vulg. Psa. 102, 9 et saep.—So, in perpetuum modum = perpetuo, Plaut. Most. 3, 1, 5.—
    II.
    In partic.
    A.
    That holds constantly and universally, universal, general:

    perpetui juris et universi generis quaestio,

    Cic. de Or. 2, 33, 141:

    nec arbitror perpetuum quicquam in hoc praecipi posse,

    Plin. 17, 2, 2, § 19:

    ne id quidem perpetuum est,

    does not always hold good, Cels. 2, 10: illud in quo quasi certamen est controversiae... id ita dici placet, ut traducatur ad perpetuam quaestionem, to a general principle, [p. 1352] Cic. Or. 36, 126.—
    B.
    In augury: perpetua fulmina, perpetual lighlnings, i. e. whose prognostics refer to one's whole life, Sen. Q. N. 2, 47, 1.—
    C.
    In gram.:

    perpetuus modus,

    the infinitive mood, Diom. p. 331 P. —Hence, adv., in three forms, perpetuo (class.), perpetuum ( poet.), and perpetue (late Lat.).
    1.
    perpĕtŭō, constantly, uninterruptedly, perpetually, always, forever, utterly, hopelessly:

    perpetuon' valuisti?

    Plaut. Ep. 1, 1, 15:

    metuo ne technae meae perpetuo perierint,

    id. Most. 3, 1, 23:

    dico ut perpetuo pereas,

    id. Pers. 2, 4, 10; so,

    perpetuo perire,

    Ter. Eun. 5, 8, 13:

    opinionem retinere,

    Cic. Agr. 3, 1, 2:

    loquens,

    id. Ac. 2, 19, 63:

    sub imperio esse,

    Caes. B. G. 1, 31; Ov. M. 10, 97.—
    2.
    perpĕtŭum, constantly, uninterruptedly, perpetually:

    uti,

    Stat. S. 1, 1, 99.—
    3.
    perpĕtŭē, constantly, Cassiod. in Psa. 62, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > perpetuus

  • 39 perturbatio

    perturbātĭo, ōnis, f. [perturbo], confusion, disorder, disturbance.
    I.
    Lit.:

    caeli (opp. serenitas),

    Cic. Div. 2, 45, 94:

    hostium,

    Vulg. 2 Macc. 13, 16.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., political disturbance, disorder, revolution:

    quid est enim aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut major timor oriatur?

    Cic. Phil. 8, 1, 3:

    quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum?

    id. Mur. 17, 35:

    cum enim omnes post interitum Caesaris novarum perturbationum causae quaeri viderentur,

    id. Fat. 1, 2:

    videtis, quo in motu temporum, quantā in conversione rerum ac perturbatione versemur,

    id. Fl. 37, 94:

    magna totius exercitūs perturbatio facta est,

    Caes. B. G. 3, 28.—
    B.
    Mental or personal disturbance, disquiet, perturbation:

    motus atque perturbatio animorum atque rerum,

    Cic. Agr. 1, 8, 24:

    vitae et magna confusio,

    id. N. D. 1, 2, 3:

    rationis,

    id. Par. 3, 2, 26:

    valetudinis,

    id. Fam. 9, 3, 9.—
    C.
    In partic., an emotion, passion: quae Graeci pathê vocant, nobis perturbationes appellari magis placet, quam morbos, Cic. Tusc. 4, 5, 10:

    est igitur Zenonis haec definitio, ut perturbatio sit aversa a rectā ratione, contra naturam animi commotio: quidam brevius perturbationem esse appetitum vehementiorem,

    id. ib. 4, 6, 11:

    ex quā (vitiositate) concitantur perturbationes, quae sunt turbidi animorum concitatique motus, aversi a ratione et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae,

    id. ib. 4, 15, 34:

    perturbationes sunt genere quatuor, partibus plures, aegritudo, formido, libido, laetitia,

    id. Fin. 3, 10, 35:

    impetu quodam animi et perturbatione magis, quam judicio aut consilio regi,

    id. de Or. 2, 42, 178:

    perturbationem afferre,

    id. Div. 1, 30, 62:

    in perturbationes atque exanimationes incidere,

    id. Off. 1, 7, 36;

    opp. to tranquillitas,

    id. ib. 1, 17, 66.

    Lewis & Short latin dictionary > perturbatio

  • 40 praeformido

    prae-formīdo, no perf., ātum, 1, v. a., to fear beforehand (post-Aug.), Quint. 4, 5, 5 Zumpt N. cr. (al. perform-, al. reform-), Sil. 3, 608.

    Lewis & Short latin dictionary > praeformido

См. также в других словарях:

  • Formido — Saltar a navegación, búsqueda Formido (nombre femenino) es el nombre que recibe la diosa del miedo en la mitología romana. Formido era hija de Marte, dios de la guerra y Venus, diosa del amor sensual, la belleza y la fertilidad. Referencias El… …   Wikipedia Español

  • FORMIDO — peculiare Gentium Idolum Hygin. Fabb. c. 145. Io. Hanc Iuppiter dilectam compressit et in vaccae figuram convertit Id Iuno cum resciret, Argum, cui undique oculi refulgebant, custodem ei misit. Hunc Mercurius Iovis iussu interfecit. At Iuno… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Formído — FORMÍDO, ĭnis, des Mars und Venus Tochter. Hygin. Præf. p. 13. Einige halten sie für einerley mit der Griechen Δείμος, Muncker. ad eumd. l. c. andere aber mit deren Φόβος oder auch der Lateiner Timor, welchem wenigstens die Lacedämonier ehemals… …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • formido periculi — The fear of danger …   Ballentine's law dictionary

  • Super Robot Taisen OG Saga: Endless Frontier — Developer(s) Banpresto, Monolith Soft …   Wikipedia

  • VERSICOLOR Linea — inter instrumenta Venationi inservientia, concludebat saltibus feras, vel terrebat apros, vulpes, lupos, ursos, et praecipue cervos: hinc Formido Latinis dicta est. Ovid. l. 5. Fastor. v. 173. Pavidos formidine cervos. In ea alternus plumarum,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Formidolose — For*mid o*lose, a. [L. formidolosus, fr. formido fear.] Very much afraid. [Obs.] Bailey. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • formidable — adjective Etymology: Middle English, from Latin formidabilis, from formidare to fear, from formido terror, bogey; akin to Greek mormō bogey Date: 15th century 1. causing fear, dread, or apprehension < a formidable prospect > 2. having qualities… …   New Collegiate Dictionary

  • Deimos (mythology) — In Greek mythology, Deimos (Ancient Greek: Δεῖμος, pronounced [dêːmos], meaning dread ) was the personification of terror. He was the son of Ares and Aphrodite. He is the twin brother of Phobos and the goddess Enyo who accompanied Ares into… …   Wikipedia

  • Caproni Ca.3 — Infobox Aircraft name = Caproni Ca.3 type = Heavy bomber manufacturer = Caproni caption = Caproni Ca.36 designer = first flight = 1916 introduced = retired = status = primary user = more users = produced = number built = unit cost = variants with …   Wikipedia

  • John Warburton (officer of arms) — John Warburton (1682 1759) was Somerset Herald of Arms in Ordinary at the College of Arms in the early 18th century. Warburton was a collector of old drama manuscripts, who is perhaps most notable because of his carelessness. On one occasion, he… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»