Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

praesĕs

  • 1 praeses

    praesĕs, ĭdis ( gen. plur. praesidium, Flor. 2, 17, 16), adj. and subst. [praesideo].
    I.
    Sitting before a thing, to guard, take care of, or direct it; presiding, protecting, guarding, defending:

    locus,

    a place of refuge, Plaut. Cas. 5, 1, 11 dub.:

    dextra,

    Sen. Med. 247:

    di praesides imperii,

    protecting deities, Tac. H. 4, 53.—
    II.
    Subst.: praesĕs, ĭdis, comm.
    A.
    A protector, guard, guardian, defender:

    ite nunc jam ex praesidio praesides,

    Plaut. Rud. 4, 4, 7:

    senatus rei publicae custos, praeses, propugnator,

    Cic. Sest. 65, 137:

    patrii Penates, qui huic urbi et rei publicae praesides estis,

    Cic. Dom. 57, 144:

    tribunus plebis, quem majores praesidem libertatis custodemque esse voluerunt,

    id. Agr. 2, 6, 15; Liv. 6, 16.—
    B.
    Transf., in gen., one that presides over, a president, superintendent, head, chief, ruler:

    praeses belli,

    i. e. Minerva, Verg. A. 11, 483:

    vobis per suffragia uti praesides olim, nunc dominos destinatis,

    Sall. H. 3, 61, 6 Dietsch:

    provinciarum,

    governors, Suet. Aug. 23: quorum (praetorum) in provinciis jurisdictionem praesides earum habent, Gai. Inst. 1, 6; cf.:

    praesidis nomen generale est, eo quod et proconsules et legati Caesaris, et omnes provincias regentes (licet senatores sint) praesides appellentur,

    Dig. 1, tit. 18.

    Lewis & Short latin dictionary > praeses

  • 2 praeses

        praeses idis, m and f    [SED-], a protector, guard, guardian, defender: tribunus, quem maiores praesidem libertatis esse voluerunt: Praeside tuta deo, O.— A superintendent, chief, president: belli, i. e. Minerva, V.: quo praeside rerum, under whose administration of the world, O.: orbata praeside pinus, i. e. pilot, O.
    * * *
    protector; guard; guardian; defender; chief; president, governor, procurator

    Latin-English dictionary > praeses

  • 3 praesidium

        praesidium ī, n    [praeses], defence, protection, guardianship, help, aid, assistance: proficisci praesidio suis, N.: amicitiam populi R. sibi praesidio esse oportere, Cs.: tectus praesidio firmo amicorum: Ut meae stultitiae in iustitiā tuā sit aliquid praesidi, T.: Veneris praesidio ferox, H.— A guard, escort, convoy, garrison: ad iudicium cum praesidio venit: omnium bonorum praesidio ornatus: servorum praesidio uti: regale, H.: occupatoque oppido, ibi praesidium conlocat, garrison, Cs.: (turrīs) praesidiis firmare, with troops, S.: praesidium dedit, ut tuto perveniret, escort, N.: praesidium ex arce expellere, garrison, N.: praesidia interficere, troops, N.: praesidia custodiasque disponere, picket guards, Cs.: galeatum, Iu.: O et praesidium et dulce decus meum, H.: quantum Praesidium perdis, V.— An occupied place, post, station, intrenchment, fortification, camp: in praesidio conlocatus, on guard: qui propter metum praesidium relinquit, leaves his post: praesidio discedere, L.: procul in praesidio esse, N.: praesidium occupare et munire, Cs.: milites in praesidiis disponere, Cs.: in praesidiis esse, with the army.—Aid, help, assistance: quod satis esset praesidi dedit, what was needful for his support and safety, N.: quaerere sibi praesidia periculis: me biremis praesidio scaphae Tutum... Aura feret, H.: fortissimum pudoris: aliunde rerum exspectanda tuarum Praesidia, encouragement, Iu.
    * * *
    protection; help; guard; garrison, detachment

    Latin-English dictionary > praesidium

  • 4 defensor

    dēfensor, ōris, m., rar. f. [id.].
    I.
    One who fends, wards, averts, or keeps off:

    necis,

    Cic. Mil. 22, 58:

    periculi,

    id. Mur. 2.—
    II.
    A defender, protector.
    1.
    In gen. (for syn. cf.:

    tutor, praeses, vindex, cognitor, curator, patronus, advocatus, causidicus): paterni juris,

    Cic. de Or. 1, 57, 244; cf. id. Mil. 15:

    juris et libertatis, id. Rab. perd. 4, 12: octo tribuni plebis, illius adversarii, defensores mei,

    id. Mil. 15; cf. Hor. S. 2, 5, 30;

    opp. petitor,

    Quint. 4, 2, 132:

    bonus,

    id. 5, 13, 3 et saep.;

    opp. accusator,

    id. 7, 2, 31; 5, 13, 3; Cic. Verr. 2, 4, 38, § 82 et saep.; cf. patronus. Once fem.:

    mulier defensor alicujus,

    Dig. 16, 1, 2 fin.:

    canes defensores,

    Varr. R. R. 2, 9.—
    2.
    Esp. in plur., defensores, the garrison:

    oppidum vacuum ab defensoribus,

    Caes. B. G. 2, 12; id. ib. 3, 25 et saep.; Sall. J. 23; Liv. 21, 11; Verg. A. 2, 521; Ov. M. 13, 274 et saep.—
    3.
    Defensor civitatis, or plebis, or loci, in the later period of the empire (since 365 A.D.), title of a magistrate in the provincial cities, whose chief duty was to afford protection against oppression on the part of the governor;

    he was likewise endowed with a subordinate civil jurisdiction,

    Cod. Theod. 1, 11; Cod. Just. 1, 55; Just. Inst. 1, 20, 5.—
    * B.
    Of inanimate subjects, as the guards (sublicae) of a bridge, Caes. B. G. 4, 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > defensor

  • 5 praesidalis

    praesĭdālis or praesĭdĭālis, e, adj. [praeses], of or belonging to the governor of a province, gubernatorial (postclass.):

    jus, Treb. Poll. XXX. Tyr. 24: jussio,

    Cod. Just. 4, 24, 11:

    judicium,

    ib. 9, 1, 18:

    officium,

    Amm. 28, 1, 5:

    apparitor,

    id. 17, 3, 6:

    vir,

    who has been a governor, Symm. Ep. 4, 71.

    Lewis & Short latin dictionary > praesidalis

  • 6 praesidatus

    praesĭdātus ( praesĭdĭātus), ūs, m. [praeses], the office of governor of a province, governorship (post-class.):

    Dalmatiae,

    Vop. Carin. 17:

    praesidatu regere,

    Aur. Vict. Caes. 29; Dig. 27, 1, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > praesidatus

  • 7 praesideo

    prae-sĭdĕo, sēdi (praesīdi in best MSS., Tac. A. 1, 76), ēre, v. n. and a. [sedeo], to sit before or in front of.
    I.
    Lit. (mostly postclass. and rare):

    pro aede Capitolini Jovis praesidere,

    Suet. Aug. 26.—
    B.
    Transf., in time, to sit beforehand:

    in cujus (Mutini) sinu nubentes praesident, ut, etc.,

    Lact. 1, 20 fin.
    II.
    Trop.
    A.
    To guard, watch, protect, defend.
    (α).
    With dat.:

    ego hic tibi praesidebo,

    Plaut. Most. 5, 1, 47:

    ego hic restitrix praesidebo,

    id. Truc. 4, 2, 5; id. Rud. 4, 4, 7:

    urbi,

    Cic. Phil. 13, 9, 20; Liv. 22, 11, 9; cf. id. 10, 17; 23, 32 init.; 24, 40 init.; 36, 5, 5;

    38, 51, 8: Gallia, quae semper praesidet atque praesedit huic imperio libertatique communi,

    Cic. Phil. 5, 13, 37:

    huic urbi, atque huic imperio,

    id. Sull. 31, 86.—
    (β).
    With acc.:

    socios,

    Sall. H. 2, 28 Dietsch:

    agros suos,

    id. ib. 3, 66:

    proximum Galliae litus,

    Tac. A. 4, 5:

    civium manus litora oceani praesidebat,

    id. ib. 4, 72.—
    B. (α).
    With dat.:

    ut idem ad portas urbanis praesideat rebus,

    Caes. B. C. 1, 85:

    Mars...praesidet armis,

    Ov. F. 3, 85:

    Actiacis ludis,

    Suet. Tib. 6:

    spectaculis,

    id. Claud. 7.—
    (β).
    With acc.:

    P. Atellio, qui Pannoniam praesidebat,

    who commanded in Pannonia, Tac. A. 12, 29:

    exercitum,

    to command, id. ib. 3, 39.—
    (γ).
    With in and abl.:

    Metellus in agro Piceno praesidebat,

    Sall. C. 57, 2.—
    (δ).
    Absol.:

    (in senatu) princeps praesidebat,

    presided, Plin. Ep. 2, 11, 10.—Hence, praesĭdens, entis, P. a.; as subst.: a president, director, ruler (post-Aug. for praeses):

    superbia praesidentium,

    governors, Tac. A. 3, 40: praesidentium apparitores, Cod. Th. 8, 7, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > praesideo

  • 8 praesidium

    praesĭdĭum, ii, n. [praeses].
    I.
    Lit., a presiding over; hence, defence, protection, help, aid, assistance; esp. of soldiers who are to serve as a guard, garrison, escort, or convoy:

    proficisci praesidio suis,

    Nep. Ages. 3:

    praesidio esse alicui,

    id. ib. 7: Caes. B. G. 1, 44:

    hanc sibi rem praesidio sperant futuram,

    Cic. Verr. 2, 5, 65, § 167:

    tectus praesidio firmo amicorum,

    id. Sull. 18, 51:

    absque me foret et meo praesidio, etc.,

    Plaut. Pers. 5, 2, 61:

    ut meae stultitiae in justitiā tuā sit aliquid praesidii,

    Ter. Heaut. 4, 1, 33:

    in tutelā ac praesidio bellicae virtutis,

    Cic. Mur. 10, 22:

    Veneris praesidio ferox,

    Hor. C. 1, 15, 13.—Esp. of soldiers acting as a guard, convoy, escort:

    legiones, quae praesidio impedimentis erant,

    Caes. B. G. 2, 19:

    regale,

    Hor. Ep. 2, 2, 30.—
    II.
    Transf.
    A.
    That which aids, defends, or protects, defence, assistance, protection:

    ad hoc ipsum judicium cum praesidio venit,

    Cic. Rosc. Am. 5, 13:

    armatorum,

    id. Phil. 2, 44, 112; cf.:

    O et praesidium,

    protector, Hor. C. 1, 1, 2:

    quantum praesidium perdis,

    Verg. A. 11, 58.—
    2.
    In partic., in milit. lang., those who by their presence protect a place, a camp, or a supply of arms or provisions, a guard, garrison, convoy, escort, troops, soldiers, etc.:

    praesidium est dictum, quia extra castra praesidebant loco aliquo, quo tutior regio esset,

    Varr. L. L. 5, § 90 Müll.:

    occupatoque oppido, ibi praesidium collocat,

    garrison, Caes. B. G. 1, 38:

    (turres) praesidiis firmare,

    with a garrison, with troops, Sall. J. 23, 1:

    quam (Italiam) praesidiis confirmaretis,

    Cic. Agr. 1, 5, 16:

    obsidere atque occupare,

    id. ib. 2, 28, 75:

    ex oppido educere,

    Caes. B. C. 1, 13:

    dimittere,

    Cic. Fam. 2, 17, 3:

    oppido imponere,

    Liv. 24, 7:

    praesidium dedit, ut eo tuto perveniret,

    an escort, Nep. Ep. 4, 5:

    praesidium ex arce expellere,

    a garrison, id. ib. 10, 3:

    praesidium ex regionibus depellere,

    id. Paus. 2, 1:

    praesidia interficere,

    troops, id. Milt. 4, 1:

    praesidia custodiasque disponere,

    posts, pickets, Caes. B. G. 7, 55:

    Italia tota armis praesidiisque tenetur,

    troops, Cic. Att. 9, 3, 1:

    praesidia deducere,

    Caes. B. G. 2, 33:

    galeatum ponit ubique Praesidium,

    Juv. 8, 239.—
    B.
    Any place occupied by troops, as a hill, a camp, etc.; a post, station, intrenchment, fortification, camp:

    qui propter metum praesidium relinquit,

    leaves his post, Cic. Tusc. 3, 8, 17:

    praesidio decedere,

    Liv. 4, 29:

    procul in praesidio esse,

    Nep. Timol. 1, 4:

    praesidium occupare et munire,

    Caes. B. C. 3, 45:

    cohortes ex proximis praesidiis deductae,

    id. B. G. 7, 87:

    milites in praesidiis disponere,

    id. ib. 7, 34:

    in praesidiis esse,

    in the camp, with the army, Cic. Lig. 9, 28:

    in adversariorum praesidiis,

    id. Rosc. Am. 43, 126:

    posito castello super vestigia paterni praesidii,

    fort, Tac. A. 1, 56:

    obsidium coepit per praesidia,

    redoubts, id. ib. 4, 49.— Trop.:

    de praesidio et statione vitae decedere,

    Cic. Sen. 26, 73.—
    C.
    In gen., aid, help, assistance of any kind, Plaut. Pers. 1, 3, 45:

    quod satis esset praesidii, dedit,

    every thing needful for his support and safety, Nep. Them. 8, 5:

    quaerere sibi praesidia periculis, et adjumenta honoribus,

    Cic. Imp. Pomp. 24, 70:

    magnum sibi praesidium ad beatam vitam comparare,

    id. Tusc. 2, 1, 2:

    omnibus vel naturae, vel doctrinae praesidiis ad dicendum parati,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    me biremis praesidio scaphae tutum aura feret,

    Hor. C. 3, 29, 62:

    ad praesidium aquae calidae decurritur,

    Col. 12, 50:

    praesidia afferre navem factura minorem,

    Juv. 12, 56.— Trop., defence, protection, help:

    fortissimum praesidium pudoris,

    Cic. Sull. 28, 77:

    insigne maestis praesidium reis,

    Hor. C. 2, 1, 13:

    si qua aliunde putas rerum exspectanda tuarum, Praesidia,

    Juv. 7, 23.—
    2.
    In partic., a remedy against diseases:

    aurium morbis praesidium est,

    Plin. 22, 22, 44, § 90:

    contra serpentes praesidio esse,

    id. 28, 4, 7, § 35.

    Lewis & Short latin dictionary > praesidium

  • 9 subgestus

    1.
    suggestus, a, um, Part., from suggero.
    2.
    suggestus ( subg-), ūs, m., and suggestum, i, n. [suggero].
    I.
    (Acc. to suggero, I.) An elevated place made of materials poured out; hence, a raised place, a height, elevation (cf. pulpitum).
    1.
    Lit.
    a.
    In gen.:

    labrum in suggestu inter dolia positum,

    Cato, R. R. 154:

    lapideus,

    Col. 9, 7:

    insulae,

    Plin. 12, 10, 21, § 38:

    suggestus in orchestrā,

    a raised seat, Suet. Caes. 76; Flor. 4, 2, 91 Duk.; cf. Plin. Pan. 51, 4:

    comae,

    i. e. a lofty head-dress, Stat. S. 1, 2, 113:

    montium,

    Amm. 15, 10, 1.—
    b.
    In partic., a raised place to speak from to the people, to the troops, etc., a platform, stage, tribune (the class. signif. of the word):

    suggestum in foro exstructum adornari placuit,

    Liv. 8, 14:

    C. Maenius in suggestu rostra, devictis Antiatibus, fixerat,

    Plin. 34, 5, 11, § 20:

    hac re pro suggestu pronuntiatā,

    Caes. B. G. 6, 3;

    so in a milit. sense: de suggestu inquit, Auct. B. Afr. 54, 2: praemia pro suggestu tribuit,

    id. ib. 86, 4:

    in suggestu, in quo Galbae statua fuerat,

    Tac. H. 1, 36:

    non in modum contionis, aut suggestu locutus,

    id. ib. 1, 55;

    of the prætor's tribunal: in excelso suggestu,

    Liv. 31, 29, 9:

    altior,

    Amm. 15, 8, 4;

    of the emperor's seat: in curiā,

    Flor. 4, 2; cf.:

    in orchestrā,

    Suet. Caes. 76; Plin. Pan. 51.—
    2.
    Trop., height:

    neve se de tanto fortunarum suggestu pessum deiciat,

    App. M. 5, p. 161, 22.—
    B.
    A providing, preparation (post-class. and very rare):

    Circensium,

    Tert. Spect. 7:

    honorum,

    id. ib. 12.—
    * II.
    (Acc. to suggero, II.) A hint, intimation, suggestion (syn. suggestio):

    si ex suggestu eorum praeses dederit,

    Dig. 27, 8, 1, § 5.

    Lewis & Short latin dictionary > subgestus

  • 10 suggestus

    1.
    suggestus, a, um, Part., from suggero.
    2.
    suggestus ( subg-), ūs, m., and suggestum, i, n. [suggero].
    I.
    (Acc. to suggero, I.) An elevated place made of materials poured out; hence, a raised place, a height, elevation (cf. pulpitum).
    1.
    Lit.
    a.
    In gen.:

    labrum in suggestu inter dolia positum,

    Cato, R. R. 154:

    lapideus,

    Col. 9, 7:

    insulae,

    Plin. 12, 10, 21, § 38:

    suggestus in orchestrā,

    a raised seat, Suet. Caes. 76; Flor. 4, 2, 91 Duk.; cf. Plin. Pan. 51, 4:

    comae,

    i. e. a lofty head-dress, Stat. S. 1, 2, 113:

    montium,

    Amm. 15, 10, 1.—
    b.
    In partic., a raised place to speak from to the people, to the troops, etc., a platform, stage, tribune (the class. signif. of the word):

    suggestum in foro exstructum adornari placuit,

    Liv. 8, 14:

    C. Maenius in suggestu rostra, devictis Antiatibus, fixerat,

    Plin. 34, 5, 11, § 20:

    hac re pro suggestu pronuntiatā,

    Caes. B. G. 6, 3;

    so in a milit. sense: de suggestu inquit, Auct. B. Afr. 54, 2: praemia pro suggestu tribuit,

    id. ib. 86, 4:

    in suggestu, in quo Galbae statua fuerat,

    Tac. H. 1, 36:

    non in modum contionis, aut suggestu locutus,

    id. ib. 1, 55;

    of the prætor's tribunal: in excelso suggestu,

    Liv. 31, 29, 9:

    altior,

    Amm. 15, 8, 4;

    of the emperor's seat: in curiā,

    Flor. 4, 2; cf.:

    in orchestrā,

    Suet. Caes. 76; Plin. Pan. 51.—
    2.
    Trop., height:

    neve se de tanto fortunarum suggestu pessum deiciat,

    App. M. 5, p. 161, 22.—
    B.
    A providing, preparation (post-class. and very rare):

    Circensium,

    Tert. Spect. 7:

    honorum,

    id. ib. 12.—
    * II.
    (Acc. to suggero, II.) A hint, intimation, suggestion (syn. suggestio):

    si ex suggestu eorum praeses dederit,

    Dig. 27, 8, 1, § 5.

    Lewis & Short latin dictionary > suggestus

См. также в других словарях:

  • PRAESES — nomen generale est, verba sunt Marci IC. leg. 1. ff. de Offic. praesid. eo quod et Proconsulet, et Legati Caesaris, et omnes Provineias regentes, licet Senatores non sint, Praesides appellantur. Vide quoque Dionem, l. 4. Speciatim vero Praesides… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Praeses — (plural Praesides), a Latin word meaning Seated in front, i.e. at the head (of a meeting or company), has both ancient and modern uses.Roman imperial usePraeses, a common Latin word, meaning chief or patron, [ Cassell s Latin Dictionary.] was… …   Wikipedia

  • Praeses — (von lateinisch prae sidere „vor sitzen“) steht für: den leitenden Geistlichen in einigen evangelischen Landeskirchen (anstelle eines Bischofs), siehe Präses den zivilen Statthalter in zahlreichen römische Provinzen, siehe Praeses (Statthalter) …   Deutsch Wikipedia

  • Praeses — (lat.), 1) Vorsitzender; 2) Statthalter einer römischen Provinz; 3) später Statthalter in Provinzen von geringerem Umfang; 4) der die Aufsicht führende akademische Lehrer bei einer Disputation, s.d. 4); 5) der bei Studentencommercen Vorsitzende,… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Praeses — (lat.), im alten Rom der Provinzialstatthalter; jetzt soviel wie Präsident, Vorsitzender …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • praeses — index guardian Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Praeses (Statthalter) — Praeses (Plural: praesides, von lateinisch prae sidere „vor sitzen“) war in der römischen Kaiserzeit und der Spätantike der Titel für den Statthalter einer römischen Provinz. Inhaltsverzeichnis 1 Definition und Rangeinteilung 2 Aufgaben 3… …   Deutsch Wikipedia

  • praeses — /priysiyz/ In Roman law, a president or governor. Called a nomen generate, including pro consuls, legates, and all who governed provinces …   Black's law dictionary

  • praeses — A Roman governor …   Ballentine's law dictionary

  • praeses — variant of preses …   Useful english dictionary

  • PRESES — praeses, praeses …   Abbreviations in Latin Inscriptions

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»