Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

plenissimus

  • 1 plenus

    plēnus, a, um [pleo]    - rac. ple- --- lat. pleo, impleo --- gr. πλέος: plein; πίμπλημι: remplir; πλήρης: plein; cf. πλῆθος: multitude.    - compar. plenior, ius.    - superl. plenissimus. [st1]1 [-] plein.    - [avec gén.] domus plena caelati argenti, Cic. Verr. 2, 35: maison pleine d'argenterie ciselée.    - plenus officii, Cic. Att. 7, 4, 1: plein de serviabilité.    - quis plenior inimicorum fuit ? Cic. Prov. 19: qui eut plus d'ennemis ?    - oppidum plenissimum signorum, Cic. Verr. 1, 53: ville toute remplie de statues.    - [avec abl.] Cic. Verr. 4, 126 ; Att. 3, 14, 1; Caes. BG. 1, 74.    - quadrupedes pleni dominis, Stat. Th. 4, 812: chevaux avec les soldats qui les montent.    - pleni vocibus adhortantium, Liv.: enivrés par les exhortations.    - [sans compl.] aedem plenam atque ornatam reliquit, Cic. Verr. 4, 122: il laissa le temple dans son intégrité et avec tous ses ornements.    - plenissimis velis, Cic. Dom. 24: toutes voiles dehors.    - plena manu, Cic. Att. 2, 25, 1: à pleines mains.    - pleniore ore laudare, Cic. Off. 1, 61: louer d'une voix plus pleine, avec plus de force.    - [n. pris substt] plenum, Cic. Ac. 2, 118: le plein.    - plenum, inane, Cic. Br. 34 ; Or. 178: le plein, le vide [dans un rythme].    - E plenissimum dicere, Cic. de Or. 3, 12, 46: appuyer fortement sur le E.    - pleno aratro sulcare, Col. 2, 2, 25: labourer profondément. [st1]2 [-] pleine, grosse (en parl. d'une femelle); enceinte.    - Cic. Div. 1, 101; Ov. M. 10, 469.    - plena (fetu): femelle pleine.    - plenus venter, Ov.: grossesse. [st1]3 [-] rassasié.    - Hor. Ep. 1, 20, 8. [st1]4 [-] épais, gros, corpulent.    - Cic. Div. 2, 142; Cels. 1, 9 ; Ov. A. A. 2, 661.    - tauros feno facere pleniores Varr. R. 2, 5, 12: engraisser les taureaux avec du foin. [st1]5 [-] abondant [style].    - jejunior, plenior, Cic. de Or. 3, 16: orateur plus sec, plus abondant (plus riche). [st1]6 [-] entier, complet.    - annus plenus, Cic. Mil. 24: année complète.    - plena gaudia, Cic. Tusc. 5, 67: joies complètes.    - orator plenus, Cic. de Or. 1, 59: orateur complet.    - haec pleniora etiam atque uberiora Romam ad suos perscribebant, Caes. BC. 1, 53: ces problèmes, ils en envoyèrent à Rome un compte-rendu, et même grossi et exagéré. envoyaient à Rome faisaient à cet égard des rapports vraiment exagérés.    - non potuit votum plenius esse meum, Ov. Tr. 5: je ne saurais former des voeux plus complets. [st1]7 [-] plein comme son.    - vox plenior, Cic. Br. 289: voix plus pleine, plus sonore.    - sient plenum est, sint imminutum, Cic. Or. 157: sient est la forme pleine, sint est la forme abrégée. --- cf. Cic. de Or. 3, 46. [st1]8 [-] garni, abondamment pourvu.    - plenus decessit, Cic. Verr. 2, 12: il s'en alla les mains pleines, chargé de dépouilles. [st1]9 [-] riche, abondant.    - pecunia tam plena, Cic. Amer. 6: fortune si opulente.    - tres litterae, una brevis, duae pleniores, Cic. Fam. 11, 12, 1: trois lettres, une courte et deux plus abondantes.    - quid plenius quam mihi contra Antonium dicere? Cic. Phil. 2: quel sujet plus riche que d'avoir moi-même à parler contre Antoine?    - serius potius ad nos, dum plenior, Cic. Fam. 7, 9, 2: reviens-nous plus tard, mais reviens avec les mains pleines. [st1]10 [-] complet, substantiel.    - pleniores cibi, Cels. 3, 20: aliments plus complets.    - plenum vinum, Cels. 1, 6: vin fort, riche.
    * * *
    plēnus, a, um [pleo]    - rac. ple- --- lat. pleo, impleo --- gr. πλέος: plein; πίμπλημι: remplir; πλήρης: plein; cf. πλῆθος: multitude.    - compar. plenior, ius.    - superl. plenissimus. [st1]1 [-] plein.    - [avec gén.] domus plena caelati argenti, Cic. Verr. 2, 35: maison pleine d'argenterie ciselée.    - plenus officii, Cic. Att. 7, 4, 1: plein de serviabilité.    - quis plenior inimicorum fuit ? Cic. Prov. 19: qui eut plus d'ennemis ?    - oppidum plenissimum signorum, Cic. Verr. 1, 53: ville toute remplie de statues.    - [avec abl.] Cic. Verr. 4, 126 ; Att. 3, 14, 1; Caes. BG. 1, 74.    - quadrupedes pleni dominis, Stat. Th. 4, 812: chevaux avec les soldats qui les montent.    - pleni vocibus adhortantium, Liv.: enivrés par les exhortations.    - [sans compl.] aedem plenam atque ornatam reliquit, Cic. Verr. 4, 122: il laissa le temple dans son intégrité et avec tous ses ornements.    - plenissimis velis, Cic. Dom. 24: toutes voiles dehors.    - plena manu, Cic. Att. 2, 25, 1: à pleines mains.    - pleniore ore laudare, Cic. Off. 1, 61: louer d'une voix plus pleine, avec plus de force.    - [n. pris substt] plenum, Cic. Ac. 2, 118: le plein.    - plenum, inane, Cic. Br. 34 ; Or. 178: le plein, le vide [dans un rythme].    - E plenissimum dicere, Cic. de Or. 3, 12, 46: appuyer fortement sur le E.    - pleno aratro sulcare, Col. 2, 2, 25: labourer profondément. [st1]2 [-] pleine, grosse (en parl. d'une femelle); enceinte.    - Cic. Div. 1, 101; Ov. M. 10, 469.    - plena (fetu): femelle pleine.    - plenus venter, Ov.: grossesse. [st1]3 [-] rassasié.    - Hor. Ep. 1, 20, 8. [st1]4 [-] épais, gros, corpulent.    - Cic. Div. 2, 142; Cels. 1, 9 ; Ov. A. A. 2, 661.    - tauros feno facere pleniores Varr. R. 2, 5, 12: engraisser les taureaux avec du foin. [st1]5 [-] abondant [style].    - jejunior, plenior, Cic. de Or. 3, 16: orateur plus sec, plus abondant (plus riche). [st1]6 [-] entier, complet.    - annus plenus, Cic. Mil. 24: année complète.    - plena gaudia, Cic. Tusc. 5, 67: joies complètes.    - orator plenus, Cic. de Or. 1, 59: orateur complet.    - haec pleniora etiam atque uberiora Romam ad suos perscribebant, Caes. BC. 1, 53: ces problèmes, ils en envoyèrent à Rome un compte-rendu, et même grossi et exagéré. envoyaient à Rome faisaient à cet égard des rapports vraiment exagérés.    - non potuit votum plenius esse meum, Ov. Tr. 5: je ne saurais former des voeux plus complets. [st1]7 [-] plein comme son.    - vox plenior, Cic. Br. 289: voix plus pleine, plus sonore.    - sient plenum est, sint imminutum, Cic. Or. 157: sient est la forme pleine, sint est la forme abrégée. --- cf. Cic. de Or. 3, 46. [st1]8 [-] garni, abondamment pourvu.    - plenus decessit, Cic. Verr. 2, 12: il s'en alla les mains pleines, chargé de dépouilles. [st1]9 [-] riche, abondant.    - pecunia tam plena, Cic. Amer. 6: fortune si opulente.    - tres litterae, una brevis, duae pleniores, Cic. Fam. 11, 12, 1: trois lettres, une courte et deux plus abondantes.    - quid plenius quam mihi contra Antonium dicere? Cic. Phil. 2: quel sujet plus riche que d'avoir moi-même à parler contre Antoine?    - serius potius ad nos, dum plenior, Cic. Fam. 7, 9, 2: reviens-nous plus tard, mais reviens avec les mains pleines. [st1]10 [-] complet, substantiel.    - pleniores cibi, Cels. 3, 20: aliments plus complets.    - plenum vinum, Cels. 1, 6: vin fort, riche.
    * * *
        Plenus, Adiectiuum. Plein.
    \
        Amator plenus. Horat. Saoul, Guedé.
    \
        Annus plenus. Horat. Accompli, Achevé, L'an revolu.
    \
        Graue et plenum carmen. Cic. Remplissant bien les oreilles, Qui ha touts ses membres entiers.
    \
        Corpus plenum. Horat. Rempli de viandes.
    \
        Manu plena. Cic. A pleine main, En abondance.
    \
        Merces plenior suo officio. Ouid. Loyer et remuneration plus grande que, etc.
    \
        Demereri pleniori obsequio. Quint. Plus grand et plus ample.
    \
        Ore pleniore laudare. Cic. Plus abondamment, Plus plantureusement.
    \
        In alienam pecuniam plenam atque praeclaram inuadere. Cic. En une maison remplie de touts biens.
    \
        Plagae plenae. Martial. Rets pleins de proye et de gibier.
    \
        Curtae sententiae opponitur Perfecta atque plena. Cic. Entiere.
    \
        Testimonium plenissimum. Plin. iun. Tresample tesmoignage.
    \
        Ire vidi milites plenis viis. Plautus. J'ay veu les chemins touts pleins de gents de guerre.
    \
        Votum plenum. Ouid. Ample, Grand.
    \
        Plenus, genitiuo iungitur aliquando, aliquando ablatiuo: vt AEtatis plenus. Plaut. Fort aagé, Vieil.
    \
        Amoris plenus. Plaut. Fort amoureux.
    \
        Animi plenus. Liu. Fort courageux, Plein de coeur, D'un grand courage.
    \
        Annis plenus. Plin. iunior. Plein d'ans, Fort aagé.
    \
        Plenus corporis et externis bonis. Cic. Fort riche.
    \
        Festinationis plena epistola. Cic. Escripte à haste.
    \
        Gloriarum plenus. Plaut. Fort glorieux, Plein de gloire.
    \
        Ingenii plenus. Cic. Qui ha grand entendement.
    \
        Inimicorum plenus. Cic. Qui ha force ennemis.
    \
        Laboris immesi plenus. Plin. Qui est de grande peine et travail.
    \
        Lachrymarum plenus. Liu. Tout espleuré.
    \
        Negotii plenus. Cicero. Qui est fort empesché, Qui ha beaucoup d'affaires.
    \
        Officii plenus. Cic. Qui fait voluntiers plaisir et service, Prest à faire plaisir à tout le monde, Plein de bonne volunté.
    \
        Sanguinis plenus. Plaut. Meurtrier.
    \
        Somni plenus. Cic. Endormi.
    \
        Adolescentia plena spei maximae. Cicero. De laquelle on ha grande esperance.
    \
        Spei pleni corpora curabant. Liu. Asseurez.
    \
        Plenus. Cic. Plein de biens, et riche.
    \
        Domus plena. Horat. Riche.
    \
        Plena proprietas. Paulus. Pleine proprieté, Pleniere, Quand on ha et la proprieté et l'usufruict.
    \
        Exigere plenam operam. Quintil. Labeur et tasche entiere.
    \
        In plenum dicere. Plin. Parler de quelque chose en general.
    \
        Ad plenum manare. Horat. Amplement, Abondamment.
    \
        Calcare ad plenum. Virgil. Tresbien.

    Dictionarium latinogallicum > plenus

  • 2 plēnus

        plēnus adj. with comp. and sup.    [PLE-], full, filled: vela: plenissimae viae, greatly crowded, Cs.: corpus suci, T.: Gallia civium: domus ornamentorum: Quis me est venustatis plenior? T.: meri pocula, O.: vita plena et conferta voluptatibus.—As subst n., a plenum (opp. vacuum): ad plenum, copiously, V., H.—Of bodily size, stout, bulky, portly, plump, corpulent: pleni enectine simus: volpecula pleno corpore, H.—Of females, big with child, pregnant: femina, O.: sus.— Filled, satisfied, sated: minimo, O.: amator, H.— Full packed, laden: vitis, O.: exercitus plenissimus praedā, L.: crura thymo plenae (apes), V.: plenos oculorum sanguine pugnos, covered, Iu.— Entire, complete, full, whole: (legio) plenissima, with ranks entirely full, Cs.: ad praeturam gerendam annus: hora, O.: pleno gradu, at full pace, L.: pleni somni, profound, O.—Of the voice, sonorous, full, clear, strong, loud: cornix plenā improba voce, V.: vox plenior: voce plenior.—Of speech, full, at full length, uncontracted, unabridged: ut E plenissimum dicas: ‘siet’ plenum est, ‘sit’ inminutum: plenissima verba, O.— Full, abundant, plentiful, much: Verres, qui plenus decesserat: pecunia, much money: mensa, V.: gaudium: serius potius ad nos, dum plenior: accepi epistulas pleniores, longer: plenissima villa, H.—Of age, full, advanced, ripe, mature: plenis nubilis annis, marriageable, V.—Fig., full, filled: fidei: negoti, full of business: irae, L.: Quae regio nostri non plena laboris? filled with the story of our troubles? V.: plenus sum exspectatione de Pompeio, full of expectation: laetitiā, Cs.— Complete, finished, ample, copious: orator: oratio plenior: pleniora perscribere, Cs.— Full, abounding, rich: cum sis nihilo sapientior ex quo Plenior es, richer, H.: pleniore ore laudare, i. e. more heartily: plenior inimicorum Mario.
    * * *
    plena -um, plenior -or -us, plenissimus -a -um ADJ
    full, plump; satisfied

    Latin-English dictionary > plēnus

  • 3 plenum

    plēnus, a, um, adj. [from the root ple-; Sanscr. prā-, to fill; Gr. pla- in pimplêmi, plêthô; Lat. plerus, plebs, populus, etc.; whence compleo, expleo, suppleo], full, filled with any thing (class.; cf.: refertus, oppletus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., with gen.:

    rimarum,

    Ter. Eun. 1, 2, 25:

    corpus suci,

    id. ib. 2, 3, 27:

    Gallia est plena civium Romanorum,

    Cic. Font. 1, 11:

    domus plena caelati argenti,

    id. Verr. 2, 2, 14. §

    35: vini, somni,

    id. Red. in Sen. 6, 13: [p. 1387] stellarum, id. Rep. 6, 11, 11.—With abl.:

    plena domus ornamentis,

    Cic. Verr. 2, 4, 57, § 126:

    vita plena et conferta voluptatibus,

    id. Sest. 10, 23:

    plenum pueris gymnasium,

    Quint. 2, 8, 3.— Absol.:

    auditorium,

    Quint. 2, 11, 3:

    plenissimis velis navigare,

    with swelling sails, Cic. Dom. 10, 24.—As subst.: plēnum, i, n., space occupied by matter, a plenum, Cic. Ac. 2, 37, 118.—Adverb.: ad plenum, to repletion, copiously, abundantly ( poet.), Verg. G. 2, 244:

    hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,

    Hor. C. 1, 17, 15; so Veg. 2, 9:

    philosophiae scientiam ad plenum adeptus,

    Eutr. 8, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of bodily size, stout, bulky, portly, plump, corpulent (class.):

    pleni enective simus,

    Cic. Div. 2, 69, 142:

    vulpecula pleno corpore,

    Hor. Ep. 1, 7, 31:

    frigus inimicum est tenui: at prodest omnibus plenis,

    Cels. 1, 9:

    femina,

    Ov. A. A. 2, 661.— Comp.:

    tauros palea ac feno facere pleniores,

    Varr. R. R. 2, 5, 12.— Sup.:

    plenissimus quisque,

    Cels. 2, 1.—
    b.
    Of females, big, with child, pregnant (class.):

    et cum te gravidam et cum te pulchre plenam aspicio, gaudeo,

    Plaut. Am. 2, 2, 49:

    femina,

    Ov. M. 10, 469; Val. Fl. 1, 413:

    sus plena,

    Cic. Div. 1, 45, 101; cf.:

    Telluri plenae victima plena datur (preceded by gravida),

    Ov. F. 4, 634.—
    2.
    Filled, satisfied ( poet.), Ov. Am. 2, 6, 29:

    plenus cum languet amator,

    sated with reading, Hor. Ep. 1, 20, 8; cf.:

    illa bibit sitiens lector, mea pocula plenus,

    Ov. P. 3, 4, 55.—
    3.
    Full packed, laden; with abl.:

    quadrupedes pleni dominis armisque,

    Stat. Th. 4, 812:

    exercitus plenissimus praedā,

    Liv. 41, 28:

    crura thymo plenae (apes),

    Verg. G. 4, 181.— Absol.:

    vitis,

    Ov. Am. 2, 14, 23.—
    4.
    Entire, complete, full, whole:

    ut haberet ad praeturam gerendam plenum annum atque integrum,

    Cic. Mil. 9, 24:

    gaudia,

    id. Tusc. 5, 23, 67:

    numerus,

    id. Rep. 6, 12, 12:

    pleno aratro sulcare,

    with the whole plough sunk in the ground, Col. 2, 2, 25:

    sustineas ut onus, nitendum vertice pleno est, i. e. toto,

    Ov. P. 2, 7, 77:

    pleno gradu,

    at full pace, at storming pace, Liv. 4, 32.— Neutr. adverb.: in plenum, on the whole, generally (post-Aug.), Plin. 13, 4, 7, § 31; Sen. Ep. 91, 9.—
    5.
    Of the voice, sonorous, full, clear, strong, loud (class.):

    vox grandior et plenior,

    Cic. Brut. 84, 289:

    voce plenior,

    id. de Or. 1, 29, 132.—
    6.
    Of letters, syllables, words, full, at full length, not contracted, unabridged:

    pleniores syllabae,

    Auct. Her. 4, 20, 28:

    ut E plenissimum dicas,

    Cic. de Or. 3, 12, 46:

    siet plenum est, sit imminutum,

    id. Or. 47, 157:

    plenissima verba,

    Ov. M. 10, 290.—
    7.
    Of food and drink, strong, hearty, substantial:

    pleniores cibi,

    Cels. 3, 20:

    vinum,

    id. 1, 6.—
    8.
    Full, abundant, plentiful, much:

    non tam Siciliam, quam inanem offenderant, quam Verrem ipsum, qui plenus decesserat,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12:

    urbes,

    id. Pis. 37, 91:

    pecunia,

    much money, id. Rosc. Am. 2, 6:

    mensa,

    Verg. A. 11, 738.— Comp.:

    serius potius ad nos, dum plenior,

    Cic. Fam. 7, 9, 2:

    tres uno die a te accepi litteras, unam brevem, duas pleniores,

    fuller, larger, id. ib. 11, 12, 1.— Sup.:

    plenissima villa,

    Hor. S. 1, 5, 50.—
    9.
    Of age, full, advanced, ripe, mature:

    jam plenis nubilis annis,

    marriageable, Verg. A. 7, 53:

    plenus vitā,

    Stat. S. 2, 2, 129:

    annis,

    full of years, that has reached extreme old age, Plin. Ep. 2, 1, 7:

    plenior annis,

    Val. Fl. 1, 376:

    annus vicesimus quintus coeptus pro pleno habetur,

    Dig. 50, 4, 8.—
    10.
    Law t. t.: pleno jure, with a complete legal title:

    proinde pleno jure incipit, id est et in bonis et ex jure Quiritium, tua res esse,

    Gai. Inst. 2, 41:

    pleno jure heres fieri,

    id. ib. 3, 85 al.—
    II.
    Trop., full, filled.
    A.
    In gen., with gen.: plenus fidei, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 Vahl.):

    jejunitatis plenus,

    Plaut. Merc. 3, 3, 13:

    consili,

    Plaut. Ep. 1, 2, 49:

    viti probrique,

    id. Mil. 2, 5, 13:

    fraudis, sceleris, parricidi, perjuri,

    id. Rud. 3, 2, 37:

    offici,

    Cic. Att. 7, 4, 1:

    negoti,

    full of business, id. N. D. 1, 20, 54; Plaut. Ps. 1, 3, 146:

    irae,

    Liv. 3, 48:

    ingenii,

    Cic. Fl. 6, 15:

    laboris,

    Plin. 6, 19, 22, § 66:

    quae regio in terris nostri non plena laboris?

    is not full of our disaster? Verg. A. 1, 460.—With abl.:

    plenus sum exspectatione de Pompeio,

    full of expectation, Cic. Att. 3, 14, 1:

    laetitiā,

    Caes. B. C. 1, 74:

    humanitate,

    Plin. Ep. 1, 10, 2; 2, 1, 7.—
    B.
    In partic.
    1.
    Complete, finished, ample, copious (class.):

    orator plenus atque perfectus,

    Cic. de Or. 1, 13, 59:

    plenior, opp. to jejunior,

    id. ib. 3, 4, 16:

    oratio plenior,

    id. Off. 1, 1, 2:

    pleniora scribere,

    Caes. B. C. 1, 53.—
    2.
    Full of, abounding or rich in any thing:

    plenum bonarum rerum oppidum,

    Plaut. Pers. 4, 2, 38:

    quis plenior inimicorum fuit C. Mario?

    Cic. Prov. Cons. 8, 19: pleniore ore laudare, with fuller mouth, i. e. more heartily, id. Off. 1, 18, 61.—Hence, adv.: plēnē.
    1.
    Lit., full (post-Aug.):

    vasa plene infundere,

    Plin. 14, 22, 28, § 139.—
    2.
    Trop., fully, wholly, completely, thorougnly, largely (class.):

    plene cumulateque aliquid perficere,

    Cic. Div. 2, 1:

    plene perfectae munitiones,

    Caes. B. G. 3, 3:

    aliquid vitare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 13:

    plene sapientes homines,

    id. Off. 1, 15:

    praestare aliquid,

    perfectly, Hor. Ep. 1, 11, 14.— Comp.:

    plenius facere aliquid,

    Ov. P. 2, 11, 20:

    alere,

    Quint. 2, 2, 8.— Sup.:

    quamvis illud plenissime, hoc restrictissime feceris,

    Plin. Ep. 5, 8, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > plenum

  • 4 plenus

    plēnus, a, um, adj. [from the root ple-; Sanscr. prā-, to fill; Gr. pla- in pimplêmi, plêthô; Lat. plerus, plebs, populus, etc.; whence compleo, expleo, suppleo], full, filled with any thing (class.; cf.: refertus, oppletus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., with gen.:

    rimarum,

    Ter. Eun. 1, 2, 25:

    corpus suci,

    id. ib. 2, 3, 27:

    Gallia est plena civium Romanorum,

    Cic. Font. 1, 11:

    domus plena caelati argenti,

    id. Verr. 2, 2, 14. §

    35: vini, somni,

    id. Red. in Sen. 6, 13: [p. 1387] stellarum, id. Rep. 6, 11, 11.—With abl.:

    plena domus ornamentis,

    Cic. Verr. 2, 4, 57, § 126:

    vita plena et conferta voluptatibus,

    id. Sest. 10, 23:

    plenum pueris gymnasium,

    Quint. 2, 8, 3.— Absol.:

    auditorium,

    Quint. 2, 11, 3:

    plenissimis velis navigare,

    with swelling sails, Cic. Dom. 10, 24.—As subst.: plēnum, i, n., space occupied by matter, a plenum, Cic. Ac. 2, 37, 118.—Adverb.: ad plenum, to repletion, copiously, abundantly ( poet.), Verg. G. 2, 244:

    hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,

    Hor. C. 1, 17, 15; so Veg. 2, 9:

    philosophiae scientiam ad plenum adeptus,

    Eutr. 8, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of bodily size, stout, bulky, portly, plump, corpulent (class.):

    pleni enective simus,

    Cic. Div. 2, 69, 142:

    vulpecula pleno corpore,

    Hor. Ep. 1, 7, 31:

    frigus inimicum est tenui: at prodest omnibus plenis,

    Cels. 1, 9:

    femina,

    Ov. A. A. 2, 661.— Comp.:

    tauros palea ac feno facere pleniores,

    Varr. R. R. 2, 5, 12.— Sup.:

    plenissimus quisque,

    Cels. 2, 1.—
    b.
    Of females, big, with child, pregnant (class.):

    et cum te gravidam et cum te pulchre plenam aspicio, gaudeo,

    Plaut. Am. 2, 2, 49:

    femina,

    Ov. M. 10, 469; Val. Fl. 1, 413:

    sus plena,

    Cic. Div. 1, 45, 101; cf.:

    Telluri plenae victima plena datur (preceded by gravida),

    Ov. F. 4, 634.—
    2.
    Filled, satisfied ( poet.), Ov. Am. 2, 6, 29:

    plenus cum languet amator,

    sated with reading, Hor. Ep. 1, 20, 8; cf.:

    illa bibit sitiens lector, mea pocula plenus,

    Ov. P. 3, 4, 55.—
    3.
    Full packed, laden; with abl.:

    quadrupedes pleni dominis armisque,

    Stat. Th. 4, 812:

    exercitus plenissimus praedā,

    Liv. 41, 28:

    crura thymo plenae (apes),

    Verg. G. 4, 181.— Absol.:

    vitis,

    Ov. Am. 2, 14, 23.—
    4.
    Entire, complete, full, whole:

    ut haberet ad praeturam gerendam plenum annum atque integrum,

    Cic. Mil. 9, 24:

    gaudia,

    id. Tusc. 5, 23, 67:

    numerus,

    id. Rep. 6, 12, 12:

    pleno aratro sulcare,

    with the whole plough sunk in the ground, Col. 2, 2, 25:

    sustineas ut onus, nitendum vertice pleno est, i. e. toto,

    Ov. P. 2, 7, 77:

    pleno gradu,

    at full pace, at storming pace, Liv. 4, 32.— Neutr. adverb.: in plenum, on the whole, generally (post-Aug.), Plin. 13, 4, 7, § 31; Sen. Ep. 91, 9.—
    5.
    Of the voice, sonorous, full, clear, strong, loud (class.):

    vox grandior et plenior,

    Cic. Brut. 84, 289:

    voce plenior,

    id. de Or. 1, 29, 132.—
    6.
    Of letters, syllables, words, full, at full length, not contracted, unabridged:

    pleniores syllabae,

    Auct. Her. 4, 20, 28:

    ut E plenissimum dicas,

    Cic. de Or. 3, 12, 46:

    siet plenum est, sit imminutum,

    id. Or. 47, 157:

    plenissima verba,

    Ov. M. 10, 290.—
    7.
    Of food and drink, strong, hearty, substantial:

    pleniores cibi,

    Cels. 3, 20:

    vinum,

    id. 1, 6.—
    8.
    Full, abundant, plentiful, much:

    non tam Siciliam, quam inanem offenderant, quam Verrem ipsum, qui plenus decesserat,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12:

    urbes,

    id. Pis. 37, 91:

    pecunia,

    much money, id. Rosc. Am. 2, 6:

    mensa,

    Verg. A. 11, 738.— Comp.:

    serius potius ad nos, dum plenior,

    Cic. Fam. 7, 9, 2:

    tres uno die a te accepi litteras, unam brevem, duas pleniores,

    fuller, larger, id. ib. 11, 12, 1.— Sup.:

    plenissima villa,

    Hor. S. 1, 5, 50.—
    9.
    Of age, full, advanced, ripe, mature:

    jam plenis nubilis annis,

    marriageable, Verg. A. 7, 53:

    plenus vitā,

    Stat. S. 2, 2, 129:

    annis,

    full of years, that has reached extreme old age, Plin. Ep. 2, 1, 7:

    plenior annis,

    Val. Fl. 1, 376:

    annus vicesimus quintus coeptus pro pleno habetur,

    Dig. 50, 4, 8.—
    10.
    Law t. t.: pleno jure, with a complete legal title:

    proinde pleno jure incipit, id est et in bonis et ex jure Quiritium, tua res esse,

    Gai. Inst. 2, 41:

    pleno jure heres fieri,

    id. ib. 3, 85 al.—
    II.
    Trop., full, filled.
    A.
    In gen., with gen.: plenus fidei, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 Vahl.):

    jejunitatis plenus,

    Plaut. Merc. 3, 3, 13:

    consili,

    Plaut. Ep. 1, 2, 49:

    viti probrique,

    id. Mil. 2, 5, 13:

    fraudis, sceleris, parricidi, perjuri,

    id. Rud. 3, 2, 37:

    offici,

    Cic. Att. 7, 4, 1:

    negoti,

    full of business, id. N. D. 1, 20, 54; Plaut. Ps. 1, 3, 146:

    irae,

    Liv. 3, 48:

    ingenii,

    Cic. Fl. 6, 15:

    laboris,

    Plin. 6, 19, 22, § 66:

    quae regio in terris nostri non plena laboris?

    is not full of our disaster? Verg. A. 1, 460.—With abl.:

    plenus sum exspectatione de Pompeio,

    full of expectation, Cic. Att. 3, 14, 1:

    laetitiā,

    Caes. B. C. 1, 74:

    humanitate,

    Plin. Ep. 1, 10, 2; 2, 1, 7.—
    B.
    In partic.
    1.
    Complete, finished, ample, copious (class.):

    orator plenus atque perfectus,

    Cic. de Or. 1, 13, 59:

    plenior, opp. to jejunior,

    id. ib. 3, 4, 16:

    oratio plenior,

    id. Off. 1, 1, 2:

    pleniora scribere,

    Caes. B. C. 1, 53.—
    2.
    Full of, abounding or rich in any thing:

    plenum bonarum rerum oppidum,

    Plaut. Pers. 4, 2, 38:

    quis plenior inimicorum fuit C. Mario?

    Cic. Prov. Cons. 8, 19: pleniore ore laudare, with fuller mouth, i. e. more heartily, id. Off. 1, 18, 61.—Hence, adv.: plēnē.
    1.
    Lit., full (post-Aug.):

    vasa plene infundere,

    Plin. 14, 22, 28, § 139.—
    2.
    Trop., fully, wholly, completely, thorougnly, largely (class.):

    plene cumulateque aliquid perficere,

    Cic. Div. 2, 1:

    plene perfectae munitiones,

    Caes. B. G. 3, 3:

    aliquid vitare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 13:

    plene sapientes homines,

    id. Off. 1, 15:

    praestare aliquid,

    perfectly, Hor. Ep. 1, 11, 14.— Comp.:

    plenius facere aliquid,

    Ov. P. 2, 11, 20:

    alere,

    Quint. 2, 2, 8.— Sup.:

    quamvis illud plenissime, hoc restrictissime feceris,

    Plin. Ep. 5, 8, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > plenus

  • 5 plenus

    plēnus, a, um (v. pleo, vgl. griech. πίμπλημι, πλήρης, voll, I) eig.: A) im allg. (Ggstz. inanis), a) eig., m. Genet., auri, Plaut.: argenti, Cic.: vini, Cic. – m. Abl., plena domus ornamentis fanorum, Cic.: urbs omni bellico apparatu plena, Liv. – absol., pleno (sc. venti) velo subit ostia, Verg.: plenissimis velis navigare, Cic.: plenis repente portis effusi, Liv.: omnia plenis rura natant fossis, Verg.: calcari ad plenum (bis an den äußersten Rand), Verg.: so auch usque ad plenum, Pallad.: velut ex pleno et abundanti, Sen. – b) bildl.: plenior venustatis, Ter.: plenus timoris, spei, Caes.: plenus sum exspectatione, Cic.: absol., quasi pleniore ore laudare, mit vollen Backen, Cic.: plenā manu alcis laudes in astra tollere, Cic. – B) insbes.: 1) voll = stark, dick (Ggstz. exilis), homo, wohlbeleibt, korpulent, Cic. u. Cels.: so auch femina, Ov. art. am. 2, 661 (vgl. no. 2): corpus, Hor.: velamina filo pleno, Ov. – 2) schwanger, trächtig, sus, Cic.: femina, Ov. met. 10, 469: venter, Ov.: tellus, Ov. – 3) voll, gesättigt, a) eig.: plenus eras minimo, Ov. am. 2, 6, 29. – b) bildl., satt, überdrüssig, Hor. ep. 1, 20, 8. – 4) reichlich versehen mit usw., reich an usw., α) m. Abl. od. Genet.: exercitus plenissimus, praedā, Liv.: bildl., plenus inimicorum, Cic.: irae, Liv.: vitii, Plaut.: gloriarum plenior, der den Mund voll nimmt mit seinen Ruhmestaten, Plaut. – oratio eius erat in gentibus plena sententiis, Sen. rhet.: annis, bejahrt, betagt, Plin. ep. – m. griech. Acc., crura thymo plenae (apes), reich beladen an den Sch. mit Th., Verg. georg. 4, 181. – dah. β) absol., voll = mit allem reichlich versehen, reich, urbs, Cic.: domus, Hor.: mensa, Verg.: pecunia, ein stattliches Vermögen, Cic.: oratio, epistula plenior, stoffreicher, Cic.: plenissima verba concipit, Ov.: haec pleniora atque uberiora ad suos perscribebant, mit Vergrößerungen u. Übertreibungen, Caes. – II) übtr.: A) voll, der Menge u. Zahl nach: 1) = zahlreich, agmen, Ov.: plena Caesarum domus, Tac.: convivium, ein zahlreich besuchtes Gastmahl, Suet. – 2) voll = vollzählig, vollständig, ganz, a) eig.: annus, Cic. (u. plenis annis, volljährig, Verg.): numerus, Cic.: legio, Cic. u. Caes.: duae male (nicht recht) plenae legiunculae, Liv.: cohortes plenissimae, Cic.: luna, Caes. u.a.: plenissimum lumen (lunae), Ggstz. tenuissimum, Cic.: verbum, nicht kontrahiertes, Cic.: syllaba plenior, längere, Cornif. rhet.: pleno aratro sulcare, mit ganzem Pfluge, Colum.: pleno vertice, mit ganzem, Ov.: pleno gradu, in vollem Schritte, im Geschwindschritte, Liv. – b) bildl., vollständig, vollkommen, orator plenus atque perfectus, Cic.: gaudium, Cic.: concordia, Ov.: ius, ICt. – in plenum, überhaupt, Sen. u. Plin.: ad plenum, vollständig, Auson. perioch. Odyss. 22. Eutr. 8, 19. Donat. Ter. Andr. 2, 6, 16. – B) der Stärke nach: 1) extensiv, v. Stimme u. Ton, voll = volltönend, stark, vox, Cic.: sonus (vocis) nimium plenus, Quint.: plenissimum e, Cic.: pleniore voce, mit vollerer Stimme (v. Redner), Cic. – plenum vocis genus, der Ton der Stimme, der beim Schmerz mit seiner ganzen Kraft hervordringt, Cic. – 2) intensiv = stark, kräftig, vinum, Cels.: cibi, Cels.

    lateinisch-deutsches > plenus

  • 6 quies [1]

    1. quiēs, ētis, f., die Ruhe, I) im allg., die Ruhe von der Arbeit, von Geschäften, Mühen, die Rast, die Erholung, 1) eig.: otii quietisque cupidissimus, Vell.: quietis impatientissimus, Vell.: locus quietis et tranquillitatis plenissimus, Cic.: quem non quies, non remissio delectarent, Cic.: ex diutino labore quieti se dare, Caes.: quieti se reddere, Apul.: quietem capere, Ruhe genießen, Caes.: velut tacitis indutiis quietem sumere, Liv.: si erit pugnandum... si quies dabitur, Cic.: reliquum noctis utrimque quieti datum, Liv.: tres horas exercitui ad quietem dare, Caes.: quartum iam diem eodem loco quietem militi dederat, Curt.: quietem praestare, ihnen zu Gefallen Ruhe halten, Liv.: vix quietem ferre (ertragen) in mari, Liv. – qu. senectutis, Cic.: mors laborum aut miseriarum quies est, ist ein Ausruhen von usw., Cic.: u. so per quod tempus ut quies certaminum erat, ita ab apparatu operum ac munitionum nihil cessatum, Liv. – m. ab u. Abl., nulla qu. ab armis dabatur a bellicoso rege, Liv.: a proeliis quietem habuerant, Liv. – m. Genet. der Zeitdauer, paucorum iis dierum quietem dedit, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 58, 1). – Plur., somno et quietibus ceteris, Arten der Ruhe = Erholungen, Cic. de off. 1, 103. – 2) meton., der Ruheort, das Lager, intectae fronde quietes, Lucr. 1, 405. – II) insbes.: A) die Ruhe = die Nachtruhe, der Schlaf, 1) eig.: a) im allg.: quietem capere, schlafen, Ov.: ire ad quietem, schlafen gehen, Cic.: so auch tradere se quieti, Cic.: tum se quieti dedit et quievit verissimo quidem somno, Plin. ep.: iterum quieti et somno se dedit, Val. Max.: datus quieti, eingeschläfert, Arnob.: dare parva tempora quieti, Ov.: datur hora quieti, Verg.: secundum quietem oder in quiete, Cic., oder per quietem, Suet., im Schlafe. – Plur., neque vigiliis neque quietibus sedari, Sall. Cat. 15. 4. – b) insbes., die ewige Ruhe, der ewige Schlaf, der Todesschlaf, Tod, dura qu., Verg.: si forte tibi properarint fata quietem, Prop. – 2) meton.: a) der Traum, u. das einzelne Traumbild, Traumgesicht, Stat. Theb. 10, 205 u. 324. Vell. 2, 70, 1. Tac. ann. 1, 65. – b) die Schlafenszeit, die Nacht, opica quies, Stat.: trahere quietem, Prop. (= trahere noctem b. Verg.). – B) die Ruhe = das Schweigen, Stillschweigen, atrox clamor et repente quies, Tac. ann. 1, 25. – C) das Ruhehalten, 1) eig.: a) die Ruhe, das Verschontsein von Krieg, Aufruhr, der Friede, qu. diuturna, Sall.: ingrata qu. genti, Tac.: consuleret quieti urbis, Tac. – b) das ruhige Verhalten in politischer Beziehung, die Zurückgezogenheit vom Staatsleben, bes. von Parteinahme im Staate, die Neutralität, Nep. Att. 7, 3. Suet. Tib. 15, 1. Tac. ann. 14, 47 u. 56. – c) die Ruhe vom Amte, der Ruhestand, post indultam a pietate vestra quietem, Inc. (Eumen.) pan. Const. 1, 2. – d) die Ruhe des Gemütes, Ov. ex Pont. 4, 9, 91 u. (Ggstz. ira) Sen. de ira 2, 13, 2: qui cum summā quiete animi civitatis princeps esse posset, in aller Gemütsruhe, Vell. 2, 6. 2. – 2) übtr., v. Lebl., die Ruhe, Stille, ventorum, Plin.: si non tanta quies iret frigus caloremque inter, Frühlingsstille, Ruhe, Verg.: lenis quies materiae, Ebenheit, Plin. – / Archaist. Abl. quie, Afran. com. 77. Laev. fr. 10 M. ( bei Prisc. 6, 58).

    lateinisch-deutsches > quies [1]

  • 7 uber [2]

    2. ūber, Genet. ūberis, c., an etw. ergiebig, reich, reichhaltig, fruchtbar, I) eig.: a) übh.: seges spicis uberibus, Cic.: solum, Curt.: ager, Lir.: agri laeti atque uberes, Cic.: laetae segetes et uberes agri, Hieron.: uber rivus, reichlich sich ergießend, Hor.: bellum, reiche Beute versprechender, beutereicher, Iustin. – uberior solito, wasserreicher (v. einem Flusse), Ov.: nec uberior illa aetas, üppiger im Wachstum, Ov.: agro culto nihil potest esse nec usu uberius nec specie ornatius, für den Nutzen ergiebiger u. für den Anblick reizender, Cic.: is quaestus nunc est uberrimus, am einträglichsten, Ter. – m. Abl., a bor niveis uberrima pomis, Ov. met. 4, 89: Sulmo gelidis uberrimus undis, Ov. trist. 4, 10, 3. – mit Genet., lactis uberes rivi, Hor. carm. 2, 19, 10: regio aeris ac plumbi uberrima, Iustin. 44, 3, 4. – m. Dat. Gerundiv., uberrimum gignendis uvis solum est, Curt. 6, 4 (13), 21. – neutr. pl. subst., uberrima, die fruchtbarsten Gegenden, Val. Flacc. 1, 511: mit Genet., Locrorum late vi idia et frugum ubera, Acc. tr. 49. – b) wohlgenährt, dick, eques, Masur. Sab. bei Gell. 4, 20, 11: so auch onus, stark, groß, Plaut. Pseud. 198. – c) reichlich, reichhaltig, in Fülle, feuges, Hor.: aquae, Ov.: guttae, Lucr.: fletus, Sen. poet.: congia ium uberius, Suet.: uberrimi laetissimique fructus, Cic. – d) inhaltreich, uberiores litterae, Cic. ad Att. 13, 50, 1: uberrimae litterae, Cic. ad Att. 4, 16, 13 (4, 16, 7); 9, 7, 1. – II) übtr.: materies tam copiosa et uber, Lact.: a quo censet eum uberem et fecundum (oratorem) fuisse, Cic.: motus animi, qui ad explicandum ornandumque sint uberes, Cic. – nullus feracior in ea (philosophia) locus est nec uberior quam de officiis, Cic.: quis uberior in dicendo Platone? Cic.: haec pleniora etiam atque uberiora Romam ad suos perscribebant, Caes.: tuas ingenio laudes uberiore canunt, Ov. – ingenia uberrima, Cic. u. Fronto: uberrimae artes, Cic.: oratorum eā aetate uberrimus erat, Tac.: doctrinae uberrimus ac plenissimus fons, Lact.: uberrima praemia victoriae, Curt. – m. Abl., illa uberrima supplicationibus triumphisque provincia, Cic. Pis. 97. – / Abl. Sing. gew. uberī; Abl. ubere, Colum. 6, 27, 1. Sil. 3, 404.

    lateinisch-deutsches > uber [2]

  • 8 besucht

    besucht (von Orten), frequens (häufig besucht). – celeber (in Menge besucht: beide im Ggstz. zu desertus); verb. celeber et frequens (z. B. emporium). – ein wegen seiner Heilquellen viel, häufig besuchter Ort, locus amoeno salubrium aquarum usu frequens: ein sehr b. Handelsplatz, forum rerum venalium maxime celebratum: ein sehr b. Hafen, portus celeberrimus et plenissimus navium (cel. von Menschen, plen. von Schiffen): ein sehr stark b. Theater, theatrum celebritate refertissimum. Besuchtheit, eines Ortes, frequentia (das häufige Besuchtsein). – celebritas (das Besuchtsein von zahlreicher Menge).

    deutsch-lateinisches > besucht

  • 9 Beute

    Beute, praeda (jede B., die man im Kriege macht u. wegführt, zunächst Vieh u. Menschen [vollst. praeda bellica]; auch uneig. = Raub, Gewinn, dah. verb. quaestus praedaque). – rapina (Raub, geraubtes Gut). – manubiae (zunächst das aus der Beute gelöste Geld; dann der Anteil des Feldherrn an der Beute). – mit B. beladen, s. beutebeladen. – zur B. gehören, ex praeda esse: B. machen, praedari; praedam od. praedas facere; praedam od. praedas agere (an Menschen u. Vieh, auch mit dem Zus. hominum pecorumque): von jmd. B. machen, praedam facere ab alqo; praedam capere de alqo: große, reiche B. machen, magnā praedā potiri; magnas praedas facere, von jmd., ab alqo (dieses auch = von jmd. reichlichen Gewinn ziehen): auf Beute ausgehen, ausziehen, praedatum exire: jmdm. zur Beute werden, alqd praedae od. in praedam alci cedit: die B. jmds. sein, alci praedae esse: jmdm. eine gewisse Beute sein, certam alci esse praedam. beutebeladen, praedā onustus. – praedā plenus, plenissimus (mit Beute reichlich versehen). – praedā gravis (beuteschwer). – Beutegeld, a) als erbeutetes Geld: pecunia praedata. – b) als aus der Beute gelöstes Geld (Erlös der Beute): manubiae; od. umschr. pecunia ex venditione praedae redacta; pecunia ex praeda vendita contracta; pecunia, quae ex venditione praedae percepta est.

    deutsch-lateinisches > Beute

  • 10 Hafen

    Hafen, der, portus (eig. u. bildl.). – refugium. perfugium (bildl., Zufluchtsort, der uns Sicherheit gewährt); gew. verb. portus et refugium; portus et perfugium. – ohne H., importuosus (z.B. litus, mare): mit vielen Häfen; s. hafenreich: eine Insel mit zwei Häfen, cincta duobus portibus insula. – ein vielbesuchter H., portus celeberrimus et plenissimus navium. – einen H. anlegen, portum facere, constituere. – im H. sein, in portu esse od. navigare (auch bildl. – in Sicherheit sein). – in den H. gelangen, in einen H. einlaufen, s. einlaufen no. a. – nach dem H. hinsteuern, portum petere; ex alto portum tenere: sich in den H. flüchten, confugere in portum (auch bildl., z.B. in portum otii): aus dem H. segeln, absegeln, abfahren, e portu solvere od. navigare od. proficisci od. exire.

    deutsch-lateinisches > Hafen

  • 11 liebevoll

    liebevoll, amoris plenus (v. Pers. u. Dingen, z.B. obiurgatio). amans (gut gesinnt, gegen jmd., alcis, v. Pers. und dann immer mit dem Genet.; dann auch von dem, was von guter Gesinnung zeugt, z.B. verba). – blandus (schmeichelnd, freundlich, v. Pers. u. Dingen). – comis (leutselig, z.B. pater). – sehr, äußerst l., amoris plenissimus; amantissimus, peramans, gegen jmd., alcis.Adv.amanter; blande. – sehr, äußerst l., amantissime; jmd. äußerst l. behandeln, alci multa blandimenta dare.

    deutsch-lateinisches > liebevoll

  • 12 Maß

    Maß, mensura (das Maß, wonach das Verhältnis der Größe etc. ermittelt wird, eig. u. uneig.). – modus. modulus (das Maß, als Körper, womit od. wonach gemessen wird; u. modus auch übtr. = das rechte, gehörige Maß, das zu beobachtende Verhältnis, Ziel, wie weit man zu gehen hat od. gehen kann). – moderatio (Mäßigung, Maßhalten). – duo sextarii (zwei Nösel, als Maß für flüssige u. trockene Dinge). – Maße und Gewichte, mensurae et pondera: ein doppeltes M. von etwas, res duplex (z.B. ein doppeltes M. Getreide erhalten, duplicifrumento donari):das äußerste M. der Anforderung an jmd., quo non amplius est ab alqo postulaudum. – mit vollem M., pleno modio; cumulate (in gehäuftem M., z.B. dare). – in vollem M., abunde. affatim (hinlänglich, mehr als hinlänglich, z.B. alci satis facere). – im reichsten M., plenissimus (z.B. alcis plenissimam indulgentiam experiri). – nach dem M., pro modo; pro ratione; gew. aber durch pro mit Ablat. (nach Beschaffenheit), z.B. nach dem M. seiner Kräfte handeln, pro viribus agere: jeder nach dem M. seiner Kräfte, pro se quisque. – ohne M., [1650] ohne M. u. Ziel, sine modo; praeter, extra, supra modum; nullo adhibito modo; immodice; immoderate. – Maß halten, anwenden, modum tenere, retinere, servare; in od. bei etwas, modum oder moderationem adhibere in alqa re; moderationem habere in alqa re: moderari alqd: in allem M. halten, omnia modice agere: im Aufwand das M. überschreiten, sumptu extra modum prodire: weder M. noch Ziel halten, neque modum neque modestiam habere: einer Sache M. u. Ziel setzen, modum facere, ponere, statuere, constituere alci rei (festsetzen, wie weit man gehen kann od. soll); finem facere alcis rei (einer Sache ein Ende machen): weder M. noch Ziel kennen, modum non nosse: weder M. noch Ziel kennen od. finden können, kein M. halten in etwas, in alqa re neque modum nosse neque terminum capere (z.B. in gloria concupiscenda); sine modo exercere alqd (ohne Maß üben, genießen, z.B. libertatem): damit das M. der Leiden voll werde, um das M. der Leiden voll zu machen, ne quid malis desit (deesset).

    deutsch-lateinisches > Maß

  • 13 plenus

    plēnus, a, um (v. pleo, vgl. griech. πίμπλημι, πλήρης, voll, I) eig.: A) im allg. (Ggstz. inanis), a) eig., m. Genet., auri, Plaut.: argenti, Cic.: vini, Cic. – m. Abl., plena domus ornamentis fanorum, Cic.: urbs omni bellico apparatu plena, Liv. – absol., pleno (sc. venti) velo subit ostia, Verg.: plenissimis velis navigare, Cic.: plenis repente portis effusi, Liv.: omnia plenis rura natant fossis, Verg.: calcari ad plenum (bis an den äußersten Rand), Verg.: so auch usque ad plenum, Pallad.: velut ex pleno et abundanti, Sen. – b) bildl.: plenior venustatis, Ter.: plenus timoris, spei, Caes.: plenus sum exspectatione, Cic.: absol., quasi pleniore ore laudare, mit vollen Backen, Cic.: plenā manu alcis laudes in astra tollere, Cic. – B) insbes.: 1) voll = stark, dick (Ggstz. exilis), homo, wohlbeleibt, korpulent, Cic. u. Cels.: so auch femina, Ov. art. am. 2, 661 (vgl. no. 2): corpus, Hor.: velamina filo pleno, Ov. – 2) schwanger, trächtig, sus, Cic.: femina, Ov. met. 10, 469: venter, Ov.: tellus, Ov. – 3) voll, gesättigt, a) eig.: plenus eras minimo, Ov. am. 2, 6, 29. – b) bildl., satt, überdrüssig, Hor. ep. 1, 20, 8. – 4) reichlich versehen mit usw., reich an usw., α) m. Abl. od. Genet.: exercitus plenissimus, praedā, Liv.: bildl., plenus inimicorum, Cic.: irae, Liv.: vitii, Plaut.: gloriarum plenior, der den Mund voll nimmt mit seinen Ruhmestaten, Plaut. – oratio eius erat in-
    ————
    gentibus plena sententiis, Sen. rhet.: annis, bejahrt, betagt, Plin. ep. – m. griech. Acc., crura thymo plenae (apes), reich beladen an den Sch. mit Th., Verg. georg. 4, 181. – dah. β) absol., voll = mit allem reichlich versehen, reich, urbs, Cic.: domus, Hor.: mensa, Verg.: pecunia, ein stattliches Vermögen, Cic.: oratio, epistula plenior, stoffreicher, Cic.: plenissima verba concipit, Ov.: haec pleniora atque uberiora ad suos perscribebant, mit Vergrößerungen u. Übertreibungen, Caes. – II) übtr.: A) voll, der Menge u. Zahl nach: 1) = zahlreich, agmen, Ov.: plena Caesarum domus, Tac.: convivium, ein zahlreich besuchtes Gastmahl, Suet. – 2) voll = vollzählig, vollständig, ganz, a) eig.: annus, Cic. (u. plenis annis, volljährig, Verg.): numerus, Cic.: legio, Cic. u. Caes.: duae male (nicht recht) plenae legiunculae, Liv.: cohortes plenissimae, Cic.: luna, Caes. u.a.: plenissimum lumen (lunae), Ggstz. tenuissimum, Cic.: verbum, nicht kontrahiertes, Cic.: syllaba plenior, längere, Cornif. rhet.: pleno aratro sulcare, mit ganzem Pfluge, Colum.: pleno vertice, mit ganzem, Ov.: pleno gradu, in vollem Schritte, im Geschwindschritte, Liv. – b) bildl., vollständig, vollkommen, orator plenus atque perfectus, Cic.: gaudium, Cic.: concordia, Ov.: ius, ICt. – in plenum, überhaupt, Sen. u. Plin.: ad plenum, vollständig, Auson. perioch. Odyss. 22. Eutr. 8, 19. Donat. Ter. Andr. 2, 6, 16. – B) der
    ————
    Stärke nach: 1) extensiv, v. Stimme u. Ton, voll = volltönend, stark, vox, Cic.: sonus (vocis) nimium plenus, Quint.: plenissimum e, Cic.: pleniore voce, mit vollerer Stimme (v. Redner), Cic. – plenum vocis genus, der Ton der Stimme, der beim Schmerz mit seiner ganzen Kraft hervordringt, Cic. – 2) intensiv = stark, kräftig, vinum, Cels.: cibi, Cels.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > plenus

  • 14 quies

    1. quiēs, ētis, f., die Ruhe, I) im allg., die Ruhe von der Arbeit, von Geschäften, Mühen, die Rast, die Erholung, 1) eig.: otii quietisque cupidissimus, Vell.: quietis impatientissimus, Vell.: locus quietis et tranquillitatis plenissimus, Cic.: quem non quies, non remissio delectarent, Cic.: ex diutino labore quieti se dare, Caes.: quieti se reddere, Apul.: quietem capere, Ruhe genießen, Caes.: velut tacitis indutiis quietem sumere, Liv.: si erit pugnandum... si quies dabitur, Cic.: reliquum noctis utrimque quieti datum, Liv.: tres horas exercitui ad quietem dare, Caes.: quartum iam diem eodem loco quietem militi dederat, Curt.: quietem praestare, ihnen zu Gefallen Ruhe halten, Liv.: vix quietem ferre (ertragen) in mari, Liv. – qu. senectutis, Cic.: mors laborum aut miseriarum quies est, ist ein Ausruhen von usw., Cic.: u. so per quod tempus ut quies certaminum erat, ita ab apparatu operum ac munitionum nihil cessatum, Liv. – m. ab u. Abl., nulla qu. ab armis dabatur a bellicoso rege, Liv.: a proeliis quietem habuerant, Liv. – m. Genet. der Zeitdauer, paucorum iis dierum quietem dedit, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 58, 1). – Plur., somno et quietibus ceteris, Arten der Ruhe = Erholungen, Cic. de off. 1, 103. – 2) meton., der Ruheort, das Lager, intectae fronde quietes, Lucr. 1, 405. – II) insbes.: A) die Ruhe = die Nachtruhe, der Schlaf, 1) eig.: a) im
    ————
    allg.: quietem capere, schlafen, Ov.: ire ad quietem, schlafen gehen, Cic.: so auch tradere se quieti, Cic.: tum se quieti dedit et quievit verissimo quidem somno, Plin. ep.: iterum quieti et somno se dedit, Val. Max.: datus quieti, eingeschläfert, Arnob.: dare parva tempora quieti, Ov.: datur hora quieti, Verg.: secundum quietem oder in quiete, Cic., oder per quietem, Suet., im Schlafe. – Plur., neque vigiliis neque quietibus sedari, Sall. Cat. 15. 4. – b) insbes., die ewige Ruhe, der ewige Schlaf, der Todesschlaf, Tod, dura qu., Verg.: si forte tibi properarint fata quietem, Prop. – 2) meton.: a) der Traum, u. das einzelne Traumbild, Traumgesicht, Stat. Theb. 10, 205 u. 324. Vell. 2, 70, 1. Tac. ann. 1, 65. – b) die Schlafenszeit, die Nacht, opica quies, Stat.: trahere quietem, Prop. (= trahere noctem b. Verg.). – B) die Ruhe = das Schweigen, Stillschweigen, atrox clamor et repente quies, Tac. ann. 1, 25. – C) das Ruhehalten, 1) eig.: a) die Ruhe, das Verschontsein von Krieg, Aufruhr, der Friede, qu. diuturna, Sall.: ingrata qu. genti, Tac.: consuleret quieti urbis, Tac. – b) das ruhige Verhalten in politischer Beziehung, die Zurückgezogenheit vom Staatsleben, bes. von Parteinahme im Staate, die Neutralität, Nep. Att. 7, 3. Suet. Tib. 15, 1. Tac. ann. 14, 47 u. 56. – c) die Ruhe vom Amte, der Ruhestand, post indultam a pietate vestra quietem, Inc. (Eumen.) pan. Const. 1, 2. – d)
    ————
    die Ruhe des Gemütes, Ov. ex Pont. 4, 9, 91 u. (Ggstz. ira) Sen. de ira 2, 13, 2: qui cum summā quiete animi civitatis princeps esse posset, in aller Gemütsruhe, Vell. 2, 6. 2. – 2) übtr., v. Lebl., die Ruhe, Stille, ventorum, Plin.: si non tanta quies iret frigus caloremque inter, Frühlingsstille, Ruhe, Verg.: lenis quies materiae, Ebenheit, Plin. – Archaist. Abl. quie, Afran. com. 77. Laev. fr. 10 M. ( bei Prisc. 6, 58).
    ————————
    2. quiēs, ētis, Adi., vorklass. Nbf. v. quietus, ruhig, Licin. Macer b. Prisc. 6, 58. Naev. bell. Punic. lib. 2. fr. 1 (bei Prisc. 6, 58).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > quies

  • 15 uber

    1. ūber, eris, n. (altind. ūdhar, griech. οὖθαρ, ahd. ūtar), I) das Euter, die Zite, die säugende Brust, Cic., Verg., Plin. u.a.; uber exserere (entblößen), Val. Max.: ubera dare, Ov.: ubera dare expositis fera (v. der Wölfin), Ov.: ubera praebere, Ov., od. admovere, Verg.: ubera ducere, saugen, Ov.: raptus ab ubere, entwöhnt, abgesetzt, Ov.: im Bilde, distenta musto ubera, Colum. 3, 21, 3: putria maturi solvantur ut ubera campi, Colum. poët. 10, 90. – Sprichw., ubi uber, ibi tuber, keine Rosen ohne Dornen, Apul. flor. 18. p. 29, 7 Kr. – II) übtr.: A) der traubenförmige Klumpen, den die schwärmenden Bienen bilden, wenn sie sich an einen Baum hängen, Pallad. 7, 7, 6. – B) meton.: a) die Fruchtbarkeit, Reichlichkeit, Fülle, sowohl des Bodens als der Gewächse, divitis agri, Verg.: fe tilis ubere ager, Verg.: uber agri, Tac.: vitem ubere suo gravatam levare, Colum. – b) poet., das fruchtbare Feld, der Acker selbst, Verg. georg. 2, 234 u. 275.
    ————————
    2. ūber, Genet. ūberis, c., an etw. ergiebig, reich, reichhaltig, fruchtbar, I) eig.: a) übh.: seges spicis uberibus, Cic.: solum, Curt.: ager, Lir.: agri laeti atque uberes, Cic.: laetae segetes et uberes agri, Hieron.: uber rivus, reichlich sich ergießend, Hor.: bellum, reiche Beute versprechender, beutereicher, Iustin. – uberior solito, wasserreicher (v. einem Flusse), Ov.: nec uberior illa aetas, üppiger im Wachstum, Ov.: agro culto nihil potest esse nec usu uberius nec specie ornatius, für den Nutzen ergiebiger u. für den Anblick reizender, Cic.: is quaestus nunc est uberrimus, am einträglichsten, Ter. – m. Abl., a bor niveis uberrima pomis, Ov. met. 4, 89: Sulmo gelidis uberrimus undis, Ov. trist. 4, 10, 3. – mit Genet., lactis uberes rivi, Hor. carm. 2, 19, 10: regio aeris ac plumbi uberrima, Iustin. 44, 3, 4. – m. Dat. Gerundiv., uberrimum gignendis uvis solum est, Curt. 6, 4 (13), 21. – neutr. pl. subst., uberrima, die fruchtbarsten Gegenden, Val. Flacc. 1, 511: mit Genet., Locrorum late vi idia et frugum ubera, Acc. tr. 49. – b) wohlgenährt, dick, eques, Masur. Sab. bei Gell. 4, 20, 11: so auch onus, stark, groß, Plaut. Pseud. 198. – c) reichlich, reichhaltig, in Fülle, feuges, Hor.: aquae, Ov.: guttae, Lucr.: fletus, Sen. poet.: congia ium uberius, Suet.: uberrimi laetissimique fructus, Cic. – d) inhaltreich, uberiores litterae, Cic.
    ————
    ad Att. 13, 50, 1: uberrimae litterae, Cic. ad Att. 4, 16, 13 (4, 16, 7); 9, 7, 1. – II) übtr.: materies tam copiosa et uber, Lact.: a quo censet eum uberem et fecundum (oratorem) fuisse, Cic.: motus animi, qui ad explicandum ornandumque sint uberes, Cic. – nullus feracior in ea (philosophia) locus est nec uberior quam de officiis, Cic.: quis uberior in dicendo Platone? Cic.: haec pleniora etiam atque uberiora Romam ad suos perscribebant, Caes.: tuas ingenio laudes uberiore canunt, Ov. – ingenia uberrima, Cic. u. Fronto: uberrimae artes, Cic.: oratorum eā aetate uberrimus erat, Tac.: doctrinae uberrimus ac plenissimus fons, Lact.: uberrima praemia victoriae, Curt. – m. Abl., illa uberrima supplicationibus triumphisque provincia, Cic. Pis. 97. – Abl. Sing. gew. uberī; Abl. ubere, Colum. 6, 27, 1. Sil. 3, 404.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > uber

  • 16 eventus

    следствие: а) наступление известного факта, mortis eventum exspectare (1. 22 § 8 D. 24, 3);

    ev. mortalitatis (1. 6 § 7 D. 1, 18);

    ev. damni (1. 11 § 4 D. 4, 4);

    ex omni eventu competere (1. 9 pr. D. 14, 6); (1. 66 D. 35, 1);

    ex eventu conditionis - redditum iri (1. 73 § 2 D. 35, 2): in utrumque eventum substitutus (1. 4 § 2 D. 28, 6);

    b) случай = cansa s. 3. a., conditio, quae in eventu ponitur, in eventu collata (1. 60 pr. 1. 78 § 1 D. 35, 1. cf. 1. 34 § 1 D. 29, 2);

    c) кoнец, ne actio, quae ab initio inutilis fuerit, eventu confirmetur (1. 2 § 2 D. 15, 4);

    d) результат = effectus: consilium et eventus fraudandorum creditorum (l. 4 § 19 D. 40, 5. cf. 1. 10 § 1. 1. 15 D. 42, 8. 1. 79 D. 50, 17);

    iuris eventus (1. 8 D. 7, 2);

    ev. actionum (1. 7 D. 8, 5), donationis (1. 10 D. 24, 1);

    plenissimus ev. (1. 30 C. 6, 42).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > eventus

  • 17 piscis

        piscis is, m     a fish: piscīs ex sententiā Nactus sum, T.: piscibus vivere, Cs.: fons plenissimus piscium: Piscium genus, H.—Collect.: pisce vehi quaedam (natarum videntur), O.—The constellation Pisces: Piscis aquosus, V.—Plur., O.
    * * *

    Latin-English dictionary > piscis

  • 18 quiēs

        quiēs ētis, f    [2 CI-], a lying still, rest, repose, inaction, freedom from exertion: locus quietis plenissimus: mors laborum ac miseriarum quies est, a state of rest: quietem capere, take repose, Cs.: quietem pati, S.: haud longi temporis quies militi data est, L.: ab armis, L.: uti somno et quietibus ceteris, recreations.—In political life, neutrality: Attici quies tantopere Caesari fuit grata, ut, N.: quiete defensus, Ta.— Quiet, peace: quae diuturna quies pepererat, S.: montana, O.: ingrata genti, Ta.: Si non tanta quies iret frigusque coloremque Inter, i. e. the repose of spring, V.— The rest of sleep, repose, sleep: capere quietem, fall asleep, O.: alta, V.: ad quietem ire, go to sleep: secundum quietem, in sleep: neque vigiliis neque quietibus sedari, S.: ducem terruit dira quies, a dream, T. — The sleep of death, death: Olli dura quies oculos urguet, V.—Person., the goddess of rest, L.
    * * *
    quiet, calm, rest, peace; sleep

    Latin-English dictionary > quiēs

  • 19 tranquillitās

        tranquillitās ātis, f    [tranquillus], quietness, stillness, tranquillity, calmness, calm: tanta tranquillitas exstitit, ut se ex loco commovere non possent (naves), Cs.: mira serenitas cum tranquillitate oriebatur, L.: animi: nos longis navibus tranquillitates aucupaturi eramus.—Fig., calmness, quiet, serenity, tranquillity: locus quietis et tranquillitatis plenissimus: pacis atque oti: et iam ibi nequaquam eadem quies ac tranquillitas erat, L.: tranquillitatem atque otium penitus hausit, Ta.: animi: vitae.
    * * *
    stillness; tranquility

    Latin-English dictionary > tranquillitās

  • 20 celeber

    cĕlĕber, ēbris, ēbre, adj. ( masc. celebris, Auct. Her. 2, 4, 7; Tac. A. 2, 88 fin.; 13, 47; 14, 19; Curt. 5, 1, 18; Gell. 17, 21, 10; comp. very rare, but sup. freq.) [perh. Sanscr. çru-, audire; Gr. kleos; v. Corss. Beitr. p. 368], that which contains a multitude, numerous; hence,
    I.
    Where there is a multitude, or where a multitude comes together; of places, much frequented or resorted to, populous, abounding in, rich in (syn.: plenus, frequens; opp. desertus): celeber poluandros, Gloss. Vet.:

    in locis illa fortuita: culti an inculti, celebres an deserti, etc.,

    Cic. Part. Or. 10, 36; id. Sest. 67, 140; id. Verr. 2, 2, 65, § 159; id. Mil. 24, 66; Auct. Her. 2, 4, 7:

    loco celebri an secreto,

    Quint. 11, 1, 47:

    in foro celeberrimo, tantā frequentiā,

    most frequented, Cic. Verr. 2, 3, 58, § 133;

    but: celeberrimo fori,

    at the time when the Forum was most frequented, Tac. A. 4, 67 fin.:

    via,

    Cato, R. R. 1, 3:

    portus celeberrimus atque plenissimus navium,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 33:

    celeberrimo virorum mulierumque conventu,

    id. Verr. 2, 4, 48, § 107; id. Phil. 14, 6, 16; cf. id. Pis. 15, 34:

    celebri urbe et copiosā,

    id. Arch. 3, 4:

    celeberrimo loco (urbis) elatus,

    Nep. Dion, 10, 3; cf. Plin. Ep. 2, 7, 7; 8, 6, 14:

    pars oppidi,

    Suet. Aug. 1:

    oraculum,

    Cic. Div. 1, 19, 37:

    convivium,

    Tac. A. 14, 48; id. H. 1, 81:

    celeberrima fontibus Ide,

    Ov. M. 2, 218:

    celeberrimus ilice lucus,

    id. Am. 3, 5, 3.—
    II.
    Meton.
    A.
    That is celebrated, honored by a great assembly, procession, train, etc.; renowned, distinguished, celebrated, famous (syn.: clarus, notus, nobilis; in prose and poetry, partic. since the Aug. per.).
    (α).
    With abl.:

    gentis Aquitanae celeber Messala triumphis,

    Tib. 2, 1, 33:

    dies omni caerimoniarum genere,

    Liv. 25, 12, 15; cf.

    ludi,

    Suet. Aug. 44:

    Tiresias famā,

    Ov. M. 3, 339:

    Daedalus ingenio artis,

    id. ib. 8, 159:

    vir arte grammaticā,

    Plin. 24, 17, 102, § 167:

    quisque ingenio,

    Tac. Agr. 1:

    tribunus plebis opibus, gratiā, etc.,

    Vell. 2, 18, 2:

    pons Mulvius nocturnis illecebris,

    Tac. A. 13, 47.—
    (β).
    Absol.:

    dies celeberrimi laetissimique,

    most solemn, festive, Cic. Lael. 3, 12:

    res totā Siciliā celeberrima atque notissima,

    id. Verr. 2, 3, 25, § 61: celebre per Hispaniam responsum, Liv. 21, 19, 8: fama inter barbaros id. 27, 33, 1:

    nomen ad posteros,

    id. 1, 3, 8:

    viri,

    id. 26, 27, 16:

    duces,

    Vell. 2, 17, 2:

    Arminius,

    Tac. A. 2, 88:

    Diana,

    Hor. C. 2, 12, 20:

    dea,

    Ov. M. 1, 747; cf. id. ib. 5, 412:

    templa,

    Quint. 1, 4, 16: Aper et Secundus, celeberrima tum ingema fori nostri. Tac. Or. 2. —
    (γ).
    With in:

    celeberrimus fuit in hoc genere Sosus,

    Plin. 36, 25, 60, § 184.—
    B.
    Often repeated, numerous, frequent (very rare): celebri gradu, with double quick step, Att. ap. Non. p. 89, 25 (Trag. Rel. v. 25 Rib.):

    verba celeberrima,

    often repeated, Ov. A. A. 2, 705:

    vox,

    id. P. 1, 9, 25:

    lapis celeber trans maria et quondam in Campania,

    Plin. 34, 1, 2, § 2:

    nomina in annalibus,

    Gell. 7 (6), 7, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > celeber

См. также в других словарях:

  • ANCHESITES — ventus ab Anchisa portu Epiri spirans, cuius mentio est apud Dionysium. Halicarnass. Cicer. l. 7. ad Attic. Ep. r. Flavit ab Epiro plenissimus Anchesites. Antea legebatur, Anchemitis: sed ita restituit Turnebus …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CAMPUS Lapideus — Galliae Narbonensis campus est, centenûm fere stadiorum diametrum habens, lapidibus, qui singuli manum im pleant, plenissimus, sub quibus gramen exoritur, a quo pecoribus pabuli suppeditatur ubertas. In medio salsae scatent aquae, salisque vis… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • EPISTOLAE — I. EPISTOLAE in Ecclesia Romana, ex more ab Alexandro Pontif. confirmato dicuntur omnes Lectiones, quae ante Evangelium in Missa leguntur, cum proprie loquendo solum Apostolorum sint Epistolae: quae proin Apostolus dicuntur, in Concilio Toletano… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PHILOSOPHA Anicula — φιλόσοφον γραΐδιον, Marcus Antoninus Imperator, ab Avidio Cassio dictus est; apud Vulcatium Gallicanum in Vita huius c. 1. Ita enim apud Scriptorem hunc Verus Imperator Ep. ad Marcum: Avidius Cassius avidus est Imperii literas nostras ridet. Te… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»