Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

pūpilla

  • 1 pūpilla

        pūpilla ae, f dim.    [pupa, girl], an orphan girl, female ward: infans: pupillae mater.
    * * *
    I II
    orphan girl, ward, minor

    Latin-English dictionary > pūpilla

  • 2 pupilla

    pūpilla (in the Tab. Heracl. lin. 4 and 5 abbrev. VP., i. e. PV. reversed, like O for Gaia and q for puella), ae, f. dim. [pupa].
    I.
    An orphan girl, a ward, minor, Cic. Verr. 2, 1, 50, § 131; 2, 1, 58, § 153 et saep.—
    II.
    The pupil of the eye, Lucr. 4, 249; Plin. 11, 37, 55, § 148; 7, 2, 2, § 16; Vulg. Deut. 32, 10 (in Cic. N. D. 2, 57, 142, the true read. is pupula, as in App. 10, p. 255, 5).—
    B.
    Transf., in gen., the eye, App. M. 3, p. 138, 39.

    Lewis & Short latin dictionary > pupilla

  • 3 pupilla

    orphan, ward.

    Latin-English dictionary of medieval > pupilla

  • 4 īnfāns

        īnfāns fantis, adj. with comp. and sup.    [2 in + for], that cannot speak, without speech, mute, speechless: statuae, H.: filium, cum infans esset, locutum.—Poor of speech, not eloquent: homines: pudor, i. e. embarrassment, H.: nihil accusatore infantius: ne infantissimus existimarer, incapable of speaking.—Not able to speak, young, little, infant pueri: pupilla: puella, H.: ova, fresh, O.— As subst m. and f a little child, infant, babe: natura movet infantem: infantibus parcere, Cs.: rusticus, Iu.: infantumque animae flentes, V.: formosissimus, O.: in utero matris, L.—Of an infant, infantine: Pectora, O.: os, O.: umbrae, of departed infants, O.—Childish, silly: illa omnia fuere infantia.
    * * *
    I
    (gen.), infantis ADJ
    speechless, inarticulate; new born; childish, foolish
    II
    infant; child (Bee)

    Latin-English dictionary > īnfāns

  • 5 discipulus

    discĭpŭlus, i, m. [disco, and root of puer, pupilla; cf. Sanscr., putras, son; Gr. pôlos; Engl., foal ], a learner, scholar, pupil, disciple.
    I.
    In gen., Plaut. Bacch. 1, 2, 44 sq.; Cic. Div. 1, 3, 6; 1, 23, 46; id. N. D. 3, 7 et saep.— Trop. Prov.:

    discipulus est prioris posterior dies,

    Pub. Syr. 120 (Rib).—In the fem.: discĭpŭla, ae, a female scholar or disciple:

    ego te dedam discipulam cruci,

    Plaut. Aul. 1, 1, 20; Plin. 35, 11, 40, § 147; Hor. S. 1, 10, 91; Vulg. Act. 9, 36 al.—Cf. transf., of the nightingale, Plin. 10, 29, 43, § 83.—Of Latin eloquence:

    Latina facundia similis Graecae ac prorsus ejus discipula videtur,

    Quint. 12, 10, 27.— —
    II.
    A learner in an art or trade, an apprentice, Plaut. Aul. 3, 1, 4; id. Ps. 3, 2, 76; 96; Paul. Sent. 2, 8, 3.—
    III.
    (Eccl. Lat.) A disciple of Christ, Vulg. Luc. 5, 30 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > discipulus

  • 6 fenestro

    fĕnestro, āvi, ātum, 1, v. a. [fenestra], to furnish with openings or windows (rare; not in Cic.).
    I.
    Lit.:

    media oculorum cornua fenestravit pupilla,

    Plin. 11, 37, 55, § 148. —In part. perf.:

    valvata ac fenestrata triclinia,

    Varr. L. L. 8, § 29 Müll.:

    singulae partes turris,

    Vitr. 10, 19 med.
    * II.
    Trop.:

    oportuit hominum pectora fenestrata et aperta esse,

    Vitr. 3 praef.

    Lewis & Short latin dictionary > fenestro

  • 7 infans

    in-fans ( infas, Momms. Inscr. R. N. 66; 5376; Inscr. Grut. 688, 2), fantis ( gen. plur. infantium, but infantum, Plin. Ep. 9, 20, 14), adj. [in-for], that cannot speak, without speech, mute, speechless (class.):

    seu rubra Canicula findet Infantes statuas,

    Hor. S. 2, 5, 40:

    filius Croesi,

    Gell. 5, 9, 1:

    scribit Herodotus, Croesi filium, cum infans esset, locutum,

    Cic. Div. 1, 53, 121.—
    II.
    Transf., not capable of speech, not eloquent:

    infantes et insipientes homines,

    Cic. Inv. 1, 3, 4.— Comp.: infantior, quam meus est mulio, Varr. ap. Non. 56, 11:

    omnino nihil accusatore Lentulo subscriptoribusque ejus infantius,

    Cic. Q. Fr. 3, 4 init.Sup.:

    ut timerem, si nihil dixissem, ne infantissimus existimarer,

    incapable of speaking, Cic. Clu. 18, 51; cf.:

    historia neque nimis infans, neque perfecte diserta,

    id. Brut. 26, 101.—
    B.
    Not yet able to speak, young, little, infant:

    infantes pueri,

    Cic. de Or. 2, 39, 162; cf. Varr. L. L. 6, § 64 Müll.:

    infantium puerorum incunabula,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153:

    pupilla,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 153:

    filius,

    id. Clu. 9, 27:

    filia,

    Suet. Ner. 35.—

    Of the young of the brute creation: pulli,

    Plin. 10, 33, 49, § 92:

    catuli,

    id. 29, 5, 32, § 100.— Of a plant, little:

    boletus,

    Plin. 22, 22, 46, § 93:

    ova,

    fresh, Ov. M. 4, 518.—
    III.
    Esp. as subst.: infans, fantis, com. gen.
    a.
    In gen., a young or little child, an infant, babe:

    natura movet infantem,

    Cic. Fin. 2, 11, 33:

    non mulieribus, non infantibus pepercerunt,

    Caes. B. G. 7, 28:

    parvi,

    Lucr. 1, 184:

    in Sabinis incertus infans natus, masculus an femina esset,

    Liv. 31, 12 med.:

    rusticus,

    Juv. 3, 176; 9, 60:

    crassus,

    id. 13, 163; 14, 168:

    infantem suam reportavit,

    Quint. 6, 1, 39:

    infantumque animae flentes,

    Verg. A. 6, 427:

    semestris,

    Liv. 21, 62:

    ab infante,

    from infancy, Col. 1, 8, 2; so,

    ab infantibus (of more than one),

    Cels. 7, 7, 15.—
    b.
    Esp., of the unborn child:

    infantem in utero matris Io triumphe clamasse,

    Liv. 24, 10 fin.
    B.
    Of or belonging to an infant, infantine:

    pectoraque absorbent avidis infantia linguis,

    Ov. F. 6, 145:

    infantia ossa,

    id. M. 4, 517:

    guttura,

    id. ib. 4, 229:

    tutus ut infanti vagiat ore puer,

    id. F. 4, 208:

    manus,

    id. H. 9, 86:

    umbrae,

    of departed infants, id. ib. 11, 119.—
    C.
    Childish, like a child. —Hence,
    1.
    Silly:

    illa Hortensiana omnia fuere infantia,

    Cic. Att. 10, 18, 1.—
    2.
    Speechless, not expressing itself in words:

    pudor,

    Hor. S. 1, 6, 57. —
    IV.
    For infandus, unutterable, unheard of (anteclass.): facinus, Att. ap. Non. 56, 12 (Trag. Fragm. v. 189 Rib.).

    Lewis & Short latin dictionary > infans

  • 8 infas

    in-fans ( infas, Momms. Inscr. R. N. 66; 5376; Inscr. Grut. 688, 2), fantis ( gen. plur. infantium, but infantum, Plin. Ep. 9, 20, 14), adj. [in-for], that cannot speak, without speech, mute, speechless (class.):

    seu rubra Canicula findet Infantes statuas,

    Hor. S. 2, 5, 40:

    filius Croesi,

    Gell. 5, 9, 1:

    scribit Herodotus, Croesi filium, cum infans esset, locutum,

    Cic. Div. 1, 53, 121.—
    II.
    Transf., not capable of speech, not eloquent:

    infantes et insipientes homines,

    Cic. Inv. 1, 3, 4.— Comp.: infantior, quam meus est mulio, Varr. ap. Non. 56, 11:

    omnino nihil accusatore Lentulo subscriptoribusque ejus infantius,

    Cic. Q. Fr. 3, 4 init.Sup.:

    ut timerem, si nihil dixissem, ne infantissimus existimarer,

    incapable of speaking, Cic. Clu. 18, 51; cf.:

    historia neque nimis infans, neque perfecte diserta,

    id. Brut. 26, 101.—
    B.
    Not yet able to speak, young, little, infant:

    infantes pueri,

    Cic. de Or. 2, 39, 162; cf. Varr. L. L. 6, § 64 Müll.:

    infantium puerorum incunabula,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153:

    pupilla,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 153:

    filius,

    id. Clu. 9, 27:

    filia,

    Suet. Ner. 35.—

    Of the young of the brute creation: pulli,

    Plin. 10, 33, 49, § 92:

    catuli,

    id. 29, 5, 32, § 100.— Of a plant, little:

    boletus,

    Plin. 22, 22, 46, § 93:

    ova,

    fresh, Ov. M. 4, 518.—
    III.
    Esp. as subst.: infans, fantis, com. gen.
    a.
    In gen., a young or little child, an infant, babe:

    natura movet infantem,

    Cic. Fin. 2, 11, 33:

    non mulieribus, non infantibus pepercerunt,

    Caes. B. G. 7, 28:

    parvi,

    Lucr. 1, 184:

    in Sabinis incertus infans natus, masculus an femina esset,

    Liv. 31, 12 med.:

    rusticus,

    Juv. 3, 176; 9, 60:

    crassus,

    id. 13, 163; 14, 168:

    infantem suam reportavit,

    Quint. 6, 1, 39:

    infantumque animae flentes,

    Verg. A. 6, 427:

    semestris,

    Liv. 21, 62:

    ab infante,

    from infancy, Col. 1, 8, 2; so,

    ab infantibus (of more than one),

    Cels. 7, 7, 15.—
    b.
    Esp., of the unborn child:

    infantem in utero matris Io triumphe clamasse,

    Liv. 24, 10 fin.
    B.
    Of or belonging to an infant, infantine:

    pectoraque absorbent avidis infantia linguis,

    Ov. F. 6, 145:

    infantia ossa,

    id. M. 4, 517:

    guttura,

    id. ib. 4, 229:

    tutus ut infanti vagiat ore puer,

    id. F. 4, 208:

    manus,

    id. H. 9, 86:

    umbrae,

    of departed infants, id. ib. 11, 119.—
    C.
    Childish, like a child. —Hence,
    1.
    Silly:

    illa Hortensiana omnia fuere infantia,

    Cic. Att. 10, 18, 1.—
    2.
    Speechless, not expressing itself in words:

    pudor,

    Hor. S. 1, 6, 57. —
    IV.
    For infandus, unutterable, unheard of (anteclass.): facinus, Att. ap. Non. 56, 12 (Trag. Fragm. v. 189 Rib.).

    Lewis & Short latin dictionary > infas

  • 9 parvissime

    parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

    volantum parviores,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

    parvissima corpora,

    Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

    minimissimus,

    Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).
    I.
    Posit.:

    in parvis aut mediocribus rebus,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    quam parva sit terra, etc.,

    id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

    commoda parva ac mediocria,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1:

    in parvum quendam et angustum locum concludi,

    id. Leg. 1, 5, 17:

    beneficium non parvum,

    id. Caecin. 10, 26:

    parvi pisciculi,

    id. N. D. 2, 48, 123:

    haec parva et infirma sunt,

    id. Clu. 34, 94:

    si parva licet componere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    merces,

    Hor. S. 1, 6, 86:

    sucus,

    Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

    liberi,

    Cic. Rep. 2, 21, 37;

    so of children: salutaria appetant parvi,

    the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

    parva soror,

    Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

    memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

    Hor. Ep. 2, 1, 70:

    operosa parvus Carmina fingo,

    a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

    a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

    when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

    puer in domo a parvo eductus,

    from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

    parvae consuetudinis Causa,

    slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

    in parvo tempore,

    Lucr. 5, 106:

    nox,

    Luc. 4, 476:

    vita,

    id. 6, 806:

    parvam fidem habere alicui,

    Ter. Eun. 1, 2, 117:

    hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

    Hor. Ep. 1, 17, 39:

    homo parvo ingenio,

    Plin. Ep. 6, 29:

    parvum carmen,

    Hor. Ep. 2, 1, 257:

    hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

    both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

    meam erus esse operam deputat parvi pretii,

    Ter. Hec. 5, 3, 1:

    nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

    Hor. C. 3, 25, 17:

    et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

    id. S. 1, 3, 122:

    pretio parvo vendere,

    Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    of little value, id. Off. 1, 22, 76:

    parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

    it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

    parvi ego illos facio,

    Plaut. Mil. 4, 8, 41:

    parvi aestimo, si ego hic peribo,

    id. Capt. 3, 5, 24:

    quia parvi id duceret,

    Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

    signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

    Cic. Att. 1, 3, 2; so,

    quanti emptus? parvo,

    Hor. S. 2, 3, 156:

    parvo stat magna potentia nobis,

    Ov. M. 14, 493:

    parvo contentus esse possum,

    with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

    vivitur parvo bene,

    Hor. C. 2, 16, 13:

    possim contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25:

    agricolae prisci, fortes parvoque beati,

    Hor. Ep. 2, 1, 139:

    necessarium est parvo assuescere,

    Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

    perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

    a very little more, Liv. 10, 45, 11:

    parvo brevius,

    Plin. 2, 67, 67, § 168:

    haud parvo junior,

    Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

    parvo post,

    Plin. 16, 25, 42, § 103:

    parvo post tempore,

    Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

    Zacchaeus staturā parvus erat,

    Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.
    II.
    Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

    quod in re majore valet, valeat in minore,

    Cic. Top. 4, 23:

    si ea pecunia non minor esset facta,

    id. Leg. 2, 20, 51:

    Hibernia dimidio minor quam Britannia,

    Caes. B. G. 5, 13:

    minus praedae quam speraverant fuit,

    a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

    sociis dimidio minus quam civibus datum,

    id. 41, 13 fin.:

    calceus... si minor (pede), uret,

    Hor. Ep. 1, 10, 43:

    neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

    less than five acts, id. A. P. 189:

    genibus minor,

    i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

    minor in certamine longo,

    worsted, id. ib. 1, 10, 35:

    numero plures, virtute et honore minores,

    inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

    praevalidi ad injurias minorum elati,

    Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

    sapiens uno minor est Jove,

    Hor. Ep. 1, 1, 106:

    minor capitis, i. e. capiti deminutus,

    Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

    dies sermone minor fuit,

    too short for, id. P. 2, 10, 37:

    infans Et minor igne rogi,

    too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

    ut uno minus teste haberet?

    id. ib. 2, 1, 57, §

    149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

    i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

    qui minor est natu,

    younger, Cic. Lael. 9, 32:

    aliquot annis minor natu,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    aetate minor,

    Ov. M. 7, 499:

    minor uno mense,

    Hor. Ep. 2, 1, 40:

    filia minor Ptolemaei regis,

    the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

    minor viginti annis,

    less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

    minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

    Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

    si pupilla minor quam viripotens nupserit,

    id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

    De minoribus,

    Dig. 4, tit. 4:

    si minor negotiis majoris intervenerit,

    ib. 4, 4, 24:

    si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

    ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

    nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

    Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

    minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

    cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

    minoris pallium addicere placuit,

    Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

    (fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

    Sall. J. 32, 5.—
    (β).
    Poet., with acc. respect.:

    frontemque minor truncam amnis Acarnan,

    Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—
    (γ).
    Poet., with inf.:

    tanto certare minor,

    Hor. S. 2, 3, 313:

    heu Fatis Superi certare minores!

    Sil. 5, 76.
    III.
    Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

    minimissimus digitorum,

    Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

    cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

    Cic. Ac. 1, 7, 27:

    minimae tenuissimaeque res,

    id. de Or. 1, 37, 169:

    minima pars temporis,

    Caes. B. C. 1, 70:

    quā minima altitudo fluminis erat,

    id. B. G. 1, 8:

    in maximā fortunā minima licentia est,

    Sall. C. 51, 13:

    vitia,

    Hor. S. 1, 3, 69:

    minimus digitulus,

    the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

    minimus digitus,

    Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

    ex his omnibus natu minimus,

    id. Clu. 38, 107:

    Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

    Sall. J. 11, 3:

    minimus filius,

    Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

    deos minimi facit,

    Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

    minima de malis,

    of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

    With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

    Suet. Aug. 25:

    res non minimi periculi,

    id. ib. 67:

    ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

    Liv. 6, 41. —With gen.:

    minimum firmitatis minimumque virium,

    Cic. Lael. 13, 46:

    minimum pedibus itineris confectum,

    Liv. 44, 5:

    unde minimum periculi erat,

    id. 27, 15.— As adv. absol.:

    praemia apud me minimum valent,

    very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

    minimum distantia miror,

    Hor. Ep. 2, 1, 72:

    dormiebat minimum,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

    at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

    quam minimum credula postero (diei),

    as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

    ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

    at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

    quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

    Quint. 5, 10, 5:

    in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

    chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

    eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

    Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.
    A.
    Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—
    B.
    Comp.: mĭnus, less:

    aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

    too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

    ne quid plus minusve faxit,

    id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

    cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

    Hor. S. 1, 1, 93:

    ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

    Cic. Sest. 50, 108:

    metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

    id. Div. 2, 72, 150:

    minus multi,

    not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

    minus multum et minus bonum vinum,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

    quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

    Sall. J. 18, 12:

    minus diu vivunt,

    Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

    minus admirabilior,

    Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

    civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

    little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

    dimidio minus,

    Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

    nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

    Plaut. As. 4, 1, 28:

    minus quam aequom erat feci,

    id. Aul. 3, 2, 10:

    respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

    Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

    qui peccas minus atque ego?

    Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

    minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

    less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

    madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    minus quinquennium est, quod prodiere,

    Plin. 15, 25, 30, § 104:

    cecidere duo milia haud minus peditum,

    Liv. 42, 6:

    cum centum et quinquaginta non minus adessent,

    id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

    ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

    Col. 12, 38, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

    exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

    Cic. Sest. 12, 28:

    existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

    Sall. J. 10, 1:

    non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

    Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

    laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561.—
    b.
    Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

    neque minus assiduis fessa choreis,

    also, Prop. 1, 3, 3.—
    c.
    Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

    nihil profecto minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—
    d.
    Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

    jam minus atque minus successu laetus equorum,

    Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

    minus et minus,

    Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

    minus ac minus,

    Plin. 11, 10, 10, § 26.—
    3.
    Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

    quod intellexi minus,

    Ter. Eun. 4, 5, 11:

    nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

    Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

    si minus: monebo, si quem meministi minus,

    Plaut. Cas. 5, 4, 19:

    Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

    quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

    id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

    minus formido ne exedat,

    Plaut. Curc. 1, 1, 45. —
    b.
    Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

    si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

    Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

    hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

    id. Fam. 12, 5, 1:

    deterrere aliquem, quo minus, etc.,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

    Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

    v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

    Ter. Hec. 4, 4, 8.—
    C.
    Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.
    1.
    par-vissĭmē:

    memorare aliquid,

    very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —
    2.
    mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

    cum minime vellem, minimeque opus fuit,

    Ter. Eun. 2, 3, 42:

    cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

    Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

    mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207:

    quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

    id. Fam. 14, 13:

    quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

    very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

    si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

    as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

    ad te minime omnium pertinebat,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    minime gentium,

    Plaut. Poen. 3, 3, 77:

    heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

    not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—
    B.
    In partic.
    a.
    For minimum, saltem, at least:

    is morbus erit longissimus minimeque annuus,

    Cels. 2, 8 fin. Targ.:

    pedes decem vel minime novem,

    Col. 1, 6, 6:

    sed id minime bis anno arari debet,

    id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—
    b.
    In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

    nam hodie, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > parvissime

  • 10 parvus

    parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

    volantum parviores,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

    parvissima corpora,

    Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

    minimissimus,

    Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).
    I.
    Posit.:

    in parvis aut mediocribus rebus,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    quam parva sit terra, etc.,

    id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

    commoda parva ac mediocria,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1:

    in parvum quendam et angustum locum concludi,

    id. Leg. 1, 5, 17:

    beneficium non parvum,

    id. Caecin. 10, 26:

    parvi pisciculi,

    id. N. D. 2, 48, 123:

    haec parva et infirma sunt,

    id. Clu. 34, 94:

    si parva licet componere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    merces,

    Hor. S. 1, 6, 86:

    sucus,

    Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

    liberi,

    Cic. Rep. 2, 21, 37;

    so of children: salutaria appetant parvi,

    the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

    parva soror,

    Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

    memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

    Hor. Ep. 2, 1, 70:

    operosa parvus Carmina fingo,

    a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

    a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

    when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

    puer in domo a parvo eductus,

    from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

    parvae consuetudinis Causa,

    slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

    in parvo tempore,

    Lucr. 5, 106:

    nox,

    Luc. 4, 476:

    vita,

    id. 6, 806:

    parvam fidem habere alicui,

    Ter. Eun. 1, 2, 117:

    hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

    Hor. Ep. 1, 17, 39:

    homo parvo ingenio,

    Plin. Ep. 6, 29:

    parvum carmen,

    Hor. Ep. 2, 1, 257:

    hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

    both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

    meam erus esse operam deputat parvi pretii,

    Ter. Hec. 5, 3, 1:

    nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

    Hor. C. 3, 25, 17:

    et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

    id. S. 1, 3, 122:

    pretio parvo vendere,

    Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    of little value, id. Off. 1, 22, 76:

    parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

    it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

    parvi ego illos facio,

    Plaut. Mil. 4, 8, 41:

    parvi aestimo, si ego hic peribo,

    id. Capt. 3, 5, 24:

    quia parvi id duceret,

    Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

    signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

    Cic. Att. 1, 3, 2; so,

    quanti emptus? parvo,

    Hor. S. 2, 3, 156:

    parvo stat magna potentia nobis,

    Ov. M. 14, 493:

    parvo contentus esse possum,

    with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

    vivitur parvo bene,

    Hor. C. 2, 16, 13:

    possim contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25:

    agricolae prisci, fortes parvoque beati,

    Hor. Ep. 2, 1, 139:

    necessarium est parvo assuescere,

    Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

    perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

    a very little more, Liv. 10, 45, 11:

    parvo brevius,

    Plin. 2, 67, 67, § 168:

    haud parvo junior,

    Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

    parvo post,

    Plin. 16, 25, 42, § 103:

    parvo post tempore,

    Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

    Zacchaeus staturā parvus erat,

    Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.
    II.
    Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

    quod in re majore valet, valeat in minore,

    Cic. Top. 4, 23:

    si ea pecunia non minor esset facta,

    id. Leg. 2, 20, 51:

    Hibernia dimidio minor quam Britannia,

    Caes. B. G. 5, 13:

    minus praedae quam speraverant fuit,

    a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

    sociis dimidio minus quam civibus datum,

    id. 41, 13 fin.:

    calceus... si minor (pede), uret,

    Hor. Ep. 1, 10, 43:

    neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

    less than five acts, id. A. P. 189:

    genibus minor,

    i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

    minor in certamine longo,

    worsted, id. ib. 1, 10, 35:

    numero plures, virtute et honore minores,

    inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

    praevalidi ad injurias minorum elati,

    Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

    sapiens uno minor est Jove,

    Hor. Ep. 1, 1, 106:

    minor capitis, i. e. capiti deminutus,

    Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

    dies sermone minor fuit,

    too short for, id. P. 2, 10, 37:

    infans Et minor igne rogi,

    too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

    ut uno minus teste haberet?

    id. ib. 2, 1, 57, §

    149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

    i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

    qui minor est natu,

    younger, Cic. Lael. 9, 32:

    aliquot annis minor natu,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    aetate minor,

    Ov. M. 7, 499:

    minor uno mense,

    Hor. Ep. 2, 1, 40:

    filia minor Ptolemaei regis,

    the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

    minor viginti annis,

    less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

    minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

    Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

    si pupilla minor quam viripotens nupserit,

    id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

    De minoribus,

    Dig. 4, tit. 4:

    si minor negotiis majoris intervenerit,

    ib. 4, 4, 24:

    si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

    ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

    nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

    Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

    minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

    cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

    minoris pallium addicere placuit,

    Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

    (fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

    Sall. J. 32, 5.—
    (β).
    Poet., with acc. respect.:

    frontemque minor truncam amnis Acarnan,

    Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—
    (γ).
    Poet., with inf.:

    tanto certare minor,

    Hor. S. 2, 3, 313:

    heu Fatis Superi certare minores!

    Sil. 5, 76.
    III.
    Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

    minimissimus digitorum,

    Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

    cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

    Cic. Ac. 1, 7, 27:

    minimae tenuissimaeque res,

    id. de Or. 1, 37, 169:

    minima pars temporis,

    Caes. B. C. 1, 70:

    quā minima altitudo fluminis erat,

    id. B. G. 1, 8:

    in maximā fortunā minima licentia est,

    Sall. C. 51, 13:

    vitia,

    Hor. S. 1, 3, 69:

    minimus digitulus,

    the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

    minimus digitus,

    Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

    ex his omnibus natu minimus,

    id. Clu. 38, 107:

    Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

    Sall. J. 11, 3:

    minimus filius,

    Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

    deos minimi facit,

    Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

    minima de malis,

    of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

    With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

    Suet. Aug. 25:

    res non minimi periculi,

    id. ib. 67:

    ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

    Liv. 6, 41. —With gen.:

    minimum firmitatis minimumque virium,

    Cic. Lael. 13, 46:

    minimum pedibus itineris confectum,

    Liv. 44, 5:

    unde minimum periculi erat,

    id. 27, 15.— As adv. absol.:

    praemia apud me minimum valent,

    very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

    minimum distantia miror,

    Hor. Ep. 2, 1, 72:

    dormiebat minimum,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

    at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

    quam minimum credula postero (diei),

    as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

    ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

    at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

    quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

    Quint. 5, 10, 5:

    in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

    chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

    eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

    Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.
    A.
    Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—
    B.
    Comp.: mĭnus, less:

    aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

    too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

    ne quid plus minusve faxit,

    id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

    cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

    Hor. S. 1, 1, 93:

    ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

    Cic. Sest. 50, 108:

    metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

    id. Div. 2, 72, 150:

    minus multi,

    not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

    minus multum et minus bonum vinum,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

    quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

    Sall. J. 18, 12:

    minus diu vivunt,

    Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

    minus admirabilior,

    Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

    civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

    little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

    dimidio minus,

    Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

    nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

    Plaut. As. 4, 1, 28:

    minus quam aequom erat feci,

    id. Aul. 3, 2, 10:

    respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

    Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

    qui peccas minus atque ego?

    Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

    minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

    less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

    madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    minus quinquennium est, quod prodiere,

    Plin. 15, 25, 30, § 104:

    cecidere duo milia haud minus peditum,

    Liv. 42, 6:

    cum centum et quinquaginta non minus adessent,

    id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

    ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

    Col. 12, 38, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

    exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

    Cic. Sest. 12, 28:

    existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

    Sall. J. 10, 1:

    non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

    Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

    laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561.—
    b.
    Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

    neque minus assiduis fessa choreis,

    also, Prop. 1, 3, 3.—
    c.
    Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

    nihil profecto minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—
    d.
    Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

    jam minus atque minus successu laetus equorum,

    Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

    minus et minus,

    Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

    minus ac minus,

    Plin. 11, 10, 10, § 26.—
    3.
    Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

    quod intellexi minus,

    Ter. Eun. 4, 5, 11:

    nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

    Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

    si minus: monebo, si quem meministi minus,

    Plaut. Cas. 5, 4, 19:

    Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

    quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

    id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

    minus formido ne exedat,

    Plaut. Curc. 1, 1, 45. —
    b.
    Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

    si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

    Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

    hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

    id. Fam. 12, 5, 1:

    deterrere aliquem, quo minus, etc.,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

    Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

    v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

    Ter. Hec. 4, 4, 8.—
    C.
    Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.
    1.
    par-vissĭmē:

    memorare aliquid,

    very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —
    2.
    mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

    cum minime vellem, minimeque opus fuit,

    Ter. Eun. 2, 3, 42:

    cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

    Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

    mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207:

    quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

    id. Fam. 14, 13:

    quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

    very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

    si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

    as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

    ad te minime omnium pertinebat,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    minime gentium,

    Plaut. Poen. 3, 3, 77:

    heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

    not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—
    B.
    In partic.
    a.
    For minimum, saltem, at least:

    is morbus erit longissimus minimeque annuus,

    Cels. 2, 8 fin. Targ.:

    pedes decem vel minime novem,

    Col. 1, 6, 6:

    sed id minime bis anno arari debet,

    id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—
    b.
    In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

    nam hodie, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > parvus

  • 11 pupillaris

    pūpillāris, e, adj. [pupillus], of or belonging to an orphan or ward, pupilary:

    pecuniae,

    the money of a ward, Liv. 24, 18 fin.:

    actiones,

    in behalf of orphans, Quint. 12, 6, 1:

    aetas,

    minority, Suet. Aug. 66 fin.:

    substitutio,

    the naming of an heir in case of the death of an orphan, Just. Inst. 2, 16;

    hence such a will is called pupillare testamentum,

    Dig. 28, 6, 2;

    or, pupillares tabulae,

    ib. 28, 6, 36 fin.:

    praedium,

    ib. 27, 9, 13. — Subst.: pūpillāris, is, comm., the heir named in place of a deceased orphan:

    substitutus,

    Dig. 28, 10, 5.— Adv.: pūpillā-rĭter, in place of an orphan:

    substituere aliquem,

    Cod. Just. 6, 30, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > pupillaris

  • 12 pupillariter

    pūpillāris, e, adj. [pupillus], of or belonging to an orphan or ward, pupilary:

    pecuniae,

    the money of a ward, Liv. 24, 18 fin.:

    actiones,

    in behalf of orphans, Quint. 12, 6, 1:

    aetas,

    minority, Suet. Aug. 66 fin.:

    substitutio,

    the naming of an heir in case of the death of an orphan, Just. Inst. 2, 16;

    hence such a will is called pupillare testamentum,

    Dig. 28, 6, 2;

    or, pupillares tabulae,

    ib. 28, 6, 36 fin.:

    praedium,

    ib. 27, 9, 13. — Subst.: pūpillāris, is, comm., the heir named in place of a deceased orphan:

    substitutus,

    Dig. 28, 10, 5.— Adv.: pūpillā-rĭter, in place of an orphan:

    substituere aliquem,

    Cod. Just. 6, 30, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > pupillariter

  • 13 pupus

    pūpus, i, m. [root pu-, to beget; cf.: puer, pubes].
    I.
    A boy, a child, Varr. ap. Non. 156, 22;

    as a term of endearment,

    puppet, Suet. Calig. 13 fin.
    II.
    The pupil of the eye (post-class. for pupula and pupilla), Paul. Nol. Carm. 20, 179.

    Lewis & Short latin dictionary > pupus

  • 14 relevo

    rĕ-lĕvo, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    To lift up, raise (very rare, and almost exclusively poet.; syn.: reficio, recreo, mitigo).
    A.
    Lit.:

    e terra corpus,

    Ov. M. 9, 318:

    umeros,

    id. F. 4, 169:

    in cubitum membra,

    id. P. 3, 3, 11. —
    B.
    Trop.: nec sic mea fata premuntur, Ut nequeam relevare caput, [p. 1556] Luc. 3, 268 Corte; so,

    caput,

    Plin. Ep. 1, 24, 4:

    si forte relevet manum suam a nobis,

    Vulg. 1 Reg. 6, 5: eos qui oppressi fuerant relevans, id. Job, 12, 21.—
    II.
    Transf., to make light, to lighten (class.).
    A.
    Lit.:

    epistulam graviorem pellectione,

    Cic. Att. 1, 13, 1: vimina curva favi (i. e. exonerare), Cv. R. Am. 186.— Poet.:

    sic unquam longā relevere catenā,

    Ov. Am. 1, 6, 25:

    minimo ut relevere labore Utque marem parias,

    i. e. may be delivered, id. M. 9, 675. —
    B.
    Trop., to relieve, free from any evil; or, to alleviate, mitigate, lessen, diminish, assuage, abate the evil itself; to ease, comfort, refresh, console:

    videbimur... curā et metu esse relevati, periculum autem residebit... Ut saepe homines aegri morbo gravi... si aquam gelidam biberint, primo relevari videntur... sic hic morbus, qui est in re publicā, relevatus istius poenā, vehementius vivis reliquis ingravescet,

    Cic. Cat. 1, 13, 31; cf.:

    animum molestiis,

    id. ib. 2, 4, 7 (with recreata):

    aegrum,

    Ov. P. 1, 3, 17:

    pectora sicca mero,

    id. F. 3, 304:

    membra sedili,

    id. M. 8, 639:

    mens a cura relevata est,

    id. Tr. 1, 11, 12; cf.:

    publicanos tertiā mercedum parte,

    Suet. Caes. 20:

    ut me relevares,

    might comfort, console me, Cic. Att. 3, 10, 3:

    nam et illic animum jam relevaris, quae dolore ac miseria Tabescit,

    Ter. Ad. 4, 3, 11:

    quia (pupilla) videtur in ceteris litis speciebus relevata fuisse,

    i. e. to have been restored, Dig. 4, 4, 29. —

    With things as objects: ut cibi satietas et fastidium aut subamara aliquā re relevatur aut dulci mitigatur,

    Cic. Inv. 1, 17, 25:

    ad relevandos castrenses sumptus,

    Suet. Dom. 12:

    communem casum misericordiā hominum,

    Cic. Q. Fr. 1, 4, 4; cf.:

    casus,

    Ov. Tr. 5, 3, 43:

    luctus,

    id. R. Am. 586:

    studium omnium laboremque,

    Plin. Pan. 19, 3:

    requie laborem,

    Ov. M. 15, 16:

    aestus,

    id. ib. 7, 815; id. A. A. 3, 697; cf.

    sitim,

    id. M. 6, 354:

    famem,

    id. ib. 11, 129.

    Lewis & Short latin dictionary > relevo

См. также в других словарях:

  • pupilla — s.f. [dal lat. pupilla, propr. dim. di pupa bambola, bambina (per la piccola immagine che vi si vede riflessa)]. 1. (anat.) a. [orifizio al centro dell iride in grado di restringersi e allargarsi regolando la quantità di luce che penetra nell… …   Enciclopedia Italiana

  • pupilla — Véase pupila. Diccionario Mosby Medicina, Enfermería y Ciencias de la Salud, Ediciones Hancourt, S.A. 1999 …   Diccionario médico

  • Pupilla — Taxobox name = Pupilla status = regnum = Animalia phylum = Mollusca classis = Gastropoda ordo = Stylommatophora familia = Pupillidae genus = Pupilla species = binomial = binomial authority = Pupilla is a genus of land gastropods from family… …   Wikipedia

  • pupilla — 1pu·pìl·la s.f. 1a. AU TS anat. apertura posta al centro dell iride dell occhio che regola il passaggio dei raggi luminosi destinati a impressionare la retina 1b. AU estens., iride 2a. LE estens., occhio: s alzò ... alzò il viso e le pupille al… …   Dizionario italiano

  • pupilla — {{hw}}{{pupilla}}{{/hw}}s. f. 1 Apertura situata nell iride e destinata al passaggio della luce. 2 (est.) Iride: avere le pupille nere | Occhio: con le pupille asciutte | (fig.) La pupilla dei propri occhi, ciò che è particolarmente caro e… …   Enciclopedia di italiano

  • pupilla — s. f. (est.) iride, occhio FRASEOLOGIA la pupilla dei propri occhi (fig.), la cosa più cara …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • Pupilla — vyzdys statusas T sritis jutimo organai atitikmenys: lot. Pupilla ryšiai: platesnis terminas – rainelė siauresnis terminas – mioepitelinis plečiamasis vyzdžio raumuo siauresnis terminas – mioepitelinis sutraukiamasis vyzdžio raumuo siauresnis… …   Paukščių anatomijos terminai

  • Pupilla — vyzdys statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Pupilla ryšiai: platesnis terminas – rainelė siauresnis terminas – vyzdžio plečiamasis raumuo siauresnis terminas – vyzdžio sutraukiamasis raumuo …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

  • Pupilla pupula — Pupilla pupula …   Wikipédia en Français

  • Pupilla muscorum — Moos Puppenschnecke Moos Puppenschnecke (Pupilla muscorum) Systematik Ordnung: Lungenschnecken (Pulmonata) …   Deutsch Wikipedia

  • Pupilla alpicola — Taxobox name = Pupilla alpicola status = regnum = Animalia phylum = Mollusca classis = Gastropoda ordo = Stylommatophora familia = Pupillidae genus = Pupilla species = P. alpicola binomial = Pupilla alpicola binomial authority = (Charpentier,… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»