-
1 resolvo
rĕ-solvo, solvi, sŏlūtum, 3, v. a., to untie, unfasten, unbind; to loose, loosen, release, open (not freq. till after the Aug. per.; cf.: relaxo, resero, recludo, libero).I.Lit.A.In gen.:B.equos,
to unyoke, Ov. F. 4, 180; cf.:juncta juga leonibus,
Cat. 63, 76:quem suā sponte vinxerit, non resolvat, etc.,
Col. 1, 8, 16; 11, 1, 22:cinctas vestes,
Ov. M. 1, 382; cf.nodum,
Cels. 7, 4, 4:fila,
to loose, separate, Ov. M. 2, 654:vulnera,
to unbind, Quint. 6, 1, 30; 49:oras,
to cast loose from the shore, Liv. 22, 19, 10 Drak. N. cr.:virginem catenis,
i. e. to release, Ov. M. 4, 737; cf.:crura vinclis,
id. A. A. 3, 272:(puella) resoluta capillos,
id. Am. 2, 14, 39:claustra,
to open, Lucr. 1, 415:litteras,
Liv. 26, 15:venas,
Tac. A. 6, 48:jugulum mucrone,
Ov. M. 1, 227:ferro,
id. ib. 6, 643:manum in diversum,
Quint. 11, 3, 97:fauces haec in verba,
Ov. M. 2, 282; cf.:exspectato Ora sono,
id. ib. 13, 126:fatis ora,
Verg. G. 4, 452;and simply ora,
id. A. 3, 457:ignis aurum resolvit,
melts, dissolves, Lucr. 6, 967:nivem,
to melt, thaw, Ov. Tr. 3, 10, 13; cf.:resolutus repente Rhenus,
Suet. Dom. 6:margaritas in tabem,
Plin. 9, 35, 58, § 120:glaebam in pulverem,
Col. 11, 2, 60:nummos,
to melt down, Lampr. Alex. Sev. 30 fin. — Poet.:nebulas ventis ac sole,
to disperse, dissipate, scatter, Ov. M. 14, 400; cf.tenebras (sidere),
Verg. A. 8, 591:resoluta caligo,
Sil. 5, 58: Zephyro se glaeba, becomes loose or soft, Verg. G. 1, 44; Curt. 4, 6, 11:terra resoluta,
Col. 4, 1, 4; 11, 3, 5:muros ariete,
to break down, Sil. 5, 553:cinctos muros,
id. 12, 495:saxa,
id. 1, 369. —In partic.1.To relax, unnerve, enervate, enfeeble the body (cf. remitto):2.felicitas hos inflat, illos mollit et totos resolvit,
Sen. Ep. 36, 1:(Cerberus) immania terga resolvit Fusus humi,
stretched out, Verg. A. 6, 422:nexos artus,
id. ib. 4, 695:utrumque (concubitus),
Ov. A. A. 2, 683:corpus (somno),
id. M. 7, 328:placitā resoluta quiete,
id. ib. 9, 468:membra ad molles choros,
Prop. 2, 34 (3, 32), 42; Curt. 4, 16, 13:fatigatione resolutus,
id. 6, 8, 21; 9, 5, 10.—Mostly ante-class., to pay a debt:II.minas,
Plaut. Ep. 1, 2, 39:argentum,
id. ib. 3, 2, 16; id. Men. 5, 5, 30:pro vecturā,
id. As. 2, 4, 27; cf. Cato, R. R. 144, 3; 145, 1; 148, 2:damnum boni viri arbitratu resolvere,
id. ib. 149, 2. —Trop.A.In gen. (acc. to I. A.), to separate, unbind, set free, release; to disclose, show, reveal, lay open; to annul, cancel, make void, abolish, destroy (syn. rescindo):B.ipsas periodos majoribus intervallis et velut laxioribus nodis resolvemus,
Quint. 9, 4, 127:quoniam, quā fieri quicquid posset ratione, resolvi,
have disclosed, shown, Lucr. 5, 773:teque piacula nulla resolvent,
release, Hor. C. 1, 28, 34:amore resolutus,
Tib. 1, 10, 83:(Hannibal) Quod sponte abscedat tandemque resolvat Ausoniam,
liberate, Sil. 17, 206:resoluta legibus urbs,
id. 11, 36:ira resoluta frenis legum,
Luc. 2, 145:litem quod lite resolvit,
does away with, ends, Hor. S. 2, 3, 103:invitat genialis hiems curasque resolvit,
banishes, dispels, Verg. G. 1, 302:tristitiam animi,
Plin. 24, 6, 15, § 24:dolos tecti ambagesque,
i. e. find the way through, Verg. A. 6, 29:jura (pudoris),
id. ib. 4, 27:dolos fraudesque,
Sil. 7, 153:gaudia ferro,
id. 13, 508:amphiboliam,
to destroy, remove, Quint. 7, 9, 4:ambiguitatem,
id. 12, 2, 13:dicta ex parte diversā,
i. e. refute, id. 5, 13, 12:vectigal et onera commerciorum,
to abolish, Tac. H. 4, 65:stipulationem,
Dig. 21, 2, 57 fin.:conventionem,
ib. 41, 5, 2:emptionem,
ib. 18, 2, 2 et saep. —In partic. (acc. to I. B.).1.To relax, soften:2.disciplinam militarem,
Tac. H. 1, 51:judices,
Quint. 4, 2, 19; id. 8, prooem § 12. —To pay:2.unā plagā (cf. I. B. 2. supra),
Plaut. Am. 2, 2, 73 (but in Cic. Phil. 14, 14, 38, the correct reading is persoluturum). — Hence, rĕsŏlūtus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 1.), relaxed, enervated, effeminate:corpora juvenum (with fluxa), Col. praef. § 17: minister Idaeo resolutior cinaedo,
Mart. 10, 98.—Free, unhampered: os, Val.Max. 8, 7, ext. 1.—3.Unbridled:gaudia,
Sil. 11, 305.— Adv.: rĕsŏlūtē, without restraint:quo resolutius decachinnetis,
more unrestrainedly, Tert. ad Nat. 1, 19. -
2 conflo
con-flo, āvi, ātum, 1, v. a., to blow together, to blow up, stir up.I.Of fire, to kindle, light.A.Prop.:B.ignem,
Plaut. Rud. 3, 4, 59; Plin. 35, 11, 40, §§138 and 143: incendium,
Liv. 26, 27, 6.—In medic. lang.:intestina conflata,
inflamed, Cael. Aur. Tard. 3, 2, 18.—Trop.1.Of the passions, to kindle, inflame:2.conflatus amore Ignis,
Lucr. 1, 474:invidiam inimico,
Cic. Cat. 1, 9, 23; id. Cael. 12, 29; Sall. C. 49, 4:conjurationem,
Suet. Ner. 36: cf.:ingens ac terribile bellum,
Vell. 2, 55; cf. Flor. 1, 24, 1.—In gen., to bring about, effect, accomplish, bring together, raise, procure; to produce, cause, occasion, etc. (a favorite trope in Cic. and the histt.):II.quibus ex rebus conflatur et efficitur id, quod quaerimus, honestum,
Cic. Off. 1, 4, 14; cf. id. Cael. 5, 12:ut una ex duabus naturis conflata videatur,
id. N. D. 2, 39, 100:saepe ex Malo principio magna familiaritas Conflata est,
Ter. Eun. 5, 2, 36:rem divitiasque sanguine civili,
Lucr. 3, 70:sensum communibus motibus,
id. 3, 335; cf.:consensus conspirans et paene conflatus,
melted together, united, Cic. Lig. 12, 34:testes odio, invidiā, gratiā, pecuniā,
Quint. 5, 7, 23:injuriam novo scelere,
Cic. Rosc. Am. 1, 1:exercitum,
id. Phil. 4, 6, 15; Vell. 2, 74, 2; Flor. 3, 19, 10:pecuniam,
Cic. Sest. 30, 66:aes alienum grande,
Sall. C. 14, 2; 24, 3:accusationem et judicium,
Cic. Verr. 2, 2, 47, § 116; cf.judicia,
Liv. 3, 36, 8:egestatem rei familiaris luxuriā,
Flor. 4, 1, 1:cladem hominum generi,
Lucr. 6, 1091:alicui periculum,
Cic. Sull. 4, 13:alicui negotium,
id. Verr. 2, 2, 54, § 135:in se tantum crimen,
id. ib. 2, 2, 29, § 73.—Meton. (causa pro effectu), to melt, fuse metals, etc., to melt down (most freq. after the Aug. per.):argentum, aes Cyprium et sulphur in fictili,
Plin. 33, 9, 46, § 131; 7, 56, 57, § 197:argentum (fulmine),
Sen. Q. N. 2, 31, 1; Dig. 41, 1, 7, § 8:simulacra ex argento et auro fabricata,
Suet. Ner. 32:argenteas statuas,
id. Aug. 52; Plin. 34, 6, 14, § 30:vasa aurea,
Suet. Aug. 71:coronam auream,
id. Galb. 12:falces in ensem,
Verg. G. 1, 508:victorias aureas in usum belli,
Quint. 9, 2, 92: vitrum, i. e. make glass, Hadr. Imp. ap. Vop. Saturn. 8, 6. -
3 tabeo
I.Lit.:II.aliis rebus concrescunt semina membris, Atque aliis extenuantur tabentque vicissim,
Lucr. 4, 1262:corpora tabent,
Ov. M. 7, 541:tabentes genae,
Verg. A. 12, 221:tabens sanies,
Stat. Th. 4, 364:sale tabentes artus in litore ponunt,
dripping, Verg. A. 1, 173.—Trop., to waste away, vanish: seditio tabetne an numeros augificat suos? Enn. ap. Non. 76, 2 (Trag. v. 105 Vahl.). -
4 conflo
conflare, conflavi, conflatus V TRANSkindle/ignite, blow on; arouse/stir up; melt (down); cast/weld; run up debt; start, cause, bring about; bring/rake together, compose; invent/concoct (lie); forge; refine, purify; enflame -
5 decoco
decocere, decoxi, decoctus Vboil/melt (down/away); stew; (hot bath); heat to boiling; smelt, fuse; cosume; ruin; (cause to) waste away; shrivel; squander; suffer loss, become bankrupt -
6 decoquo
decoquere, decoxi, decoctus Vboil/melt (down/away); stew; (hot bath); heat to boiling; smelt, fuse; cosume; ruin; (cause to) waste away; shrivel; squander; suffer loss, become bankrupt -
7 recoquo
recoquere, recoxi, recoctus Vrenew by cooking, boil again, rehash; reheat, melt down; forge anew -
8 solvō
solvō solvī (soluit, Ct.; soluisse, Tb.), solūtus, ere [2 se+luo], to loosen, unbind, unfasten, unfetter, untie, release: iube solvi (eum), T.: ad palum adligati repente soluti sunt: ita nexi soluti (sunt), L.: Solvite me, pueri, V.: quo modo solvantur (nodi), Cu.: solve capillos, untie, O.: crines, let down, O.: terrae quem (florem) ferunt solutae, i. e. thawed, H.: Solve senescentem equum, i. e. from service, H.: talibus ora solvit verbis, freely opens, O.: Solvite vela, unfurl, V.— To detach, remove, part, disengage, free: ancorā solutā (i. e. a litore): classis retinacula solvi iussit, O.: teque isto corpore solvo, V.: partūs, to bring forth, O.—Of ships, to free from land, set sail, weigh anchor, leave land, depart: navīs solvit, Cs.: primis tenebris solverat navem, L.: cum foedere solvere navīs, O.: navīs a terrā solverunt, Cs.: ab Corintho solvere navīs, L.: tertia fere vigiliā solvit (sc. navem), Cs.: nos eo die cenati solvimus: a Brundusio solvit, L.: Alexandriā solvisse: portu solventes.— To untie, unfasten, unlock, unseal, open: ille pharetram Solvit, uncovered, O.: solutā epistulā, N.: solutis fasciis, Cu.— To take apart, disintegrate, disunite, dissolve, separate, break up, scatter, dismiss: ubi ordines procursando solvissent, L.: agmina Diductis solvēre choris, V.: solvit maniplos, Iu.: coetuque soluto Discedunt, O.: urbem solutam reliquerunt, disorganized: si solvas ‘Postquam discordia tetra’... Invenias, etc., H.— To relax, benumb, make torpid, weaken: ima Solvuntur latera, V.: pennā metuente solvi, i. e. unflagging, H.: illi solvuntur frigore membra, V.: corpora somnus Solverat, O.: somno vinoque solutos, O.: Solvitur in somnos, V.— To loosen, break up, part, dissolve, disperse, divide, scatter: omne conligatum solvi potest: solvere navīs et rursus coniungere, Cu.: membra ratis, O.— To dissolve, melt, turn, change: nives solvere, melt, O.: (vitulo) per integram solvuntur viscera pellem, V.—Of fastenings, to loose, remove, cancel, untie, unlock: nullo solvente catenas, O.: Frenum solvit, Ph.: Solvitur acris hiemps, H.: a corpore bracchia, relaxes his hold, O.: crinalīs vittas, V.: vinculum epistulae, Cu.—Fig., to free, set free, release, loose, emancipate, relieve, exempt: linguam ad iurgia, O.: cupiditates suas, Cu.: Bassanitas obsidione, L.: ut religione civitas solvatur: Vopiscus, solvatur legibus, be exempted: petente Flacco ut legibus solveretur, L.: ut is per aes et libram heredes testamenti solvat, release the testamentary heirs: reus Postumus est eā lege... solutus ac liber, i. e. the law does not apply to: solutus Legibus insanis, H.: vos curis ceteris, T.: solvent formidine terras, V.: Vita solutorum miserā ambitione, H.: longo luctu, V.: calices quem non fecere Contractā in paupertate solutum? i. e. from cares, H.: ego somno solutus sum, awoke.— To acquit, absolve, cleanse, relieve: ut scelere solvamur, be held guiltless: hunc scelere solutum periculo liberavit: Sit capitis damno Roma soluta mei, O.— To relax, smooth, unbend, quiet, soothe (poet.): solvatur fronte senectus (i. e. frons rugis solvatur), be cleared, H.: arctum hospitiis animum, H.—Of ties, obligations, or authority, to remove, cancel, destroy, efface, make void, annul, overthrow, subvert, violate, abolish: solutum coniugium, Iu.: nec coniugiale solutum Foedus in alitibus, O.: culpa soluta mea est, O.: quos (milites), soluto imperio, licentia conruperat, S.: solvendarum legum principium (i. e. dissolvendarum), Cu.: disciplinam militarem, subvert, L.: pactique fide data munera solvit, i. e. took back, O.— To loosen, impair, weaken, scatter, disperse, dissolve, destroy: plebis vis soluta atque dispersa, S.: senectus quae solvit omnia, L.: nodum (amicitiae) solvere Gratiae, H.: hoc firmos solvit amores, O.— To end, remove, relieve, soothe: ieiunia granis, O.: Curam Dulci Lyaeo, H.: corde metum, V.: pudorem, V.: solutam cernebat obsidionem, the siege raised, L.: Solventur risu tabulae (see tabula), H.— To accomplish, fulfil, complete, keep (of funeral ceremonies, vows, and promises): omnia paterno funeri iusta, finish the burial rites: iustis defunctorum corporibus solutis, Cu.: exsequiis rite solutis, V.: vota, fulfil: Vota Iovi, O.: solvisti fidem, you have kept your promise, T.: Esset, quam dederas, morte soluta fides, i. e. your pledge (to be mine through life), O.— To solve, explain, remove: quā viā captiosa solvantur, i. e. are refuted: Carmina non intellecta, O.: nodos iuris, Iu.—Of debts, to fulfil, pay, discharge, pay off: hoc quod debeo peto a te ut... solutum relinquas, settled: Castricio pecuniam iam diu debitam, a debt of long standing: ex quā (pensione) maior pars est ei soluta: rem creditori populo solvit, L.: ut creditae pecuniae solvantur, Cs.: debet vero, solvitque praeclare.—Of persons, to make payment, pay: cuius bona, quod populo non solvebat, publice venierunt: ei cum solveret, sumpsit a C. M. Fufiis: pro vecturā: tibi quod debet ab Egnatio, pay by a draft on Egnatius: numquam vehementius actum est quam ne solveretur, to stop payments: nec tamen solvendo aeri alieno res p. esset, able to pay its debt, L.; hence the phrase, solvendo esse, to be solvent: solvendo non erat, was insolvent: cum solvendo civitates non essent: ne videatur non fuisse solvendo.—Of money or property, to pay, pay over, hand over (for pecuniā rem or debitum solvere): emi: pecuniam solvi: pro quo (frumento) pretium, L.: quae praemia senatus militibus ante constituit, ea solvantur: arbitria funeris, the expenses of the funeral: Dona puer solvit, paid the promised gifts, O.: HS CC praesentia, in cash: legatis pecuniam pro frumento, L.—Of a penalty, to accomplish, fulfil, suffer, undergo: iustae et debitae poenae solutae sunt: capite poenas, S.: meritas poenas solvens, Cu.* * *solvere, solvi, solutus Vloosen, release, unbind, untie, free; open; set sail; scatter; pay off/back -
9 defluo
defluere, defluxi, defluxus V INTRANSflow/glide/run down; decend/fall; flow/stream away; float/swim/row downstream; flow/drain/die/melt/slip away, fade/disappear; originate/stem, be derived from -
10 decoquo
I.(-ere, -coxi, -coctum) to waste / become bankruptII.(-ere, -coxi, -coctum) to boil down, boil away / (metals) melt away -
11 dilabor
dī-lābor, lapsus, 3, v. dep. n., to fall asunder, go to pieces, melt away, dissolve (class.).I.Lit.A.In gen.:B.glacies liquefacta et dilapsa,
Cic. N. D. 2, 10, 26; cf.nix,
Liv. 21, 36, 6:nebula,
id. 41, 2, 4:calor,
Verg. A. 4, 705:Vulcanus (i. e. ignis),
Hor. S. 1, 5, 73:aestus,
Tac. A. 14, 32 et saep.—Of a river, to flow apart, flow away, hoc quasi rostro finditur Fibrenus, et divisus aequaliter... rapideque dilapsus cito in unum confluit, Cic. Leg. 2, 3, 6:amnis presso in solum alveo dilabitur,
Curt. 5, 4, 8; cf. Mütz. ad h. 1.— Poet.:ungula in quinos dilapsa ungues,
divided, Ov. M. 1, 742:(Proteus) in aquas tenues dilapsus abibit,
melting, Verg. G. 4, 410.—In partic.1.In the historians, of persons, esp. of soldiers, to move away in different directions, to flee, escape, scatter, disperse:2.exercitus amisso duce brevi dilabitur,
Sall. J. 18, 3;so,
absol., id. C. 57, 1; Nep. Eum. 3, 4; Liv. 9, 45; Front. Strat. 2, 1, 18 al.— With ab:ab signis,
Liv. 23, 18; cf. id. 37, 20.—With ex or e, Liv. 6, 17; 24, 46, 4.— With in:in oppida,
Liv. 8, 29; cf. id. 21, 32; 40, 33; Front. Strat. 3, 8, 3.—With ad, Suet. Calig. 48; Front. Strat. 3, 6, 3:domum,
id. ib. 2, 12 fin.:ab eo,
desert, Vulg. 1 Reg. 13, 8.—Pregn., to tumble down, i. e. to fall to pieces, go to decay:II.monumenta virum dilapsa,
Lucr. 5, 312;so of buildings,
Liv. 4, 20 Drak.; Tac. A. 4, 43; id. H. 1, 68; 86 fin. al.:navis putris vetustate,
Liv. 35, 26:supellex,
Col. 12, 3, 5:cadavera tabo,
Verg. G. 3, 557; cf.:corpora foeda,
Ov. M. 7, 550:fax in cineres,
Hor. C. 4, 13, 28 et saep.Trop. (acc. to I. B. 2.), to go to decay, go to ruin, perish, be lost: male parta male dilabuntur, like our light come, light go, Poëta ap. Cic. Phil. 2, 27 (for which, disperire, Plaut. Poen. 4, 2, 22):2.ne omnia dilabantur, si unum aliquod effugerit,
Cic. Tusc. 4, 5, 10:praeclarissime constituta, respublica,
id. Off. 2, 23, 80:res familiaris,
id. ib. 2, 18, 64:divitiae, vis corporis, etc.,
Sall. J. 2, 2:res maxumae (opp. crescere),
id. ib. 10, 6:omnis invidia,
id. ib. 27, 2:tempus,
i. e. to slip away, id. ib. 36, 4:vectigalia publica negligentiā,
i. e. to fall into confusion, Liv. 33, 46 fin.:curae inter nova gaudia,
to vanish, Ov. P. 4, 4, 21 et saep.:sunt alii plures fortasse, sed meā memoriā dilabuntur,
vanish, Cic. Phil. 13, 5, 11.—Of time, to glide away, pass:dilapso tempore,
Sall. J. 36, 4. -
12 excoquo
I.Lit.:II.usque coquito, dum dimidium excoquas,
i. e. you boil away, Cato, R. R. 107, 2:mustum ad dimidium,
Col. 12, 19, 1:testudinem vino,
to boil thoroughly, Plin. 32, 4, 14, § 38:glebas melle,
id. 37, 12, 74, § 194:ferrum (ignis),
i. e. to harden, Ov. M. 14, 712:harenas admixto nitro in vitrum,
Tac. H. 5, 7:lapide cremato in caminis donec excoquatur in rubricam,
Plin. 34, 13, 37, § 135:ignis vitium metallis excoquit,
Ov. F. 4, 786:omne per ignes vitium,
Verg. G. 1, 88;hence, excoctum argentum,
i. e. purified, Gell. 6, 5, 9; cf.:excoxi te, non quasi argentum,
Vulg. Isa. 48, 10:imagines excoctae flammis,
melted down, Plin. Pan. 52, 5:excoctum parum habet suci,
Varr. L. L. 5, § 109 Müll.:terram sol excoquit et facit are,
dries up, Lucr. 6, 962; cf.:tam excoctam (ancillam) reddam atque atram quam carbo est,
Ter. Ad. 5, 3, 63.—With an abstr. object: cruditatem Laconicis, qs. to boil out, i. e. to drive out by steam-baths, Col. 1 praef. §16: excocta maturitas hordei,
i. e. overripe, Plin. 18, 7, 18, § 80.— -
13 fundo
1.fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a. [root FUD; Gr. CHU, cheW-, in cheô, cheusô;I.Lat. futis, futtilis, ec-futio, re-futo, etc.,
Curt. Gr. Etym. p. 204 sq. ], to pour, pour out, shed.Lit., of fluids.1.In gen.:2.(natura terram) sucum venis cogebat fundere apertis Consimilem lactis, etc.,
Lucr. 5, 812:sanguinem e patera,
Cic. Div. 1, 23, 46:novum liquorem (i. e. vinum) de patera,
Hor. C. 1, 31, 3:vina paterā in aras,
Ov. M. 9, 160; cf.:vinum inter cornua,
id. ib. 7, 594:vinum super aequora,
id. ib. 11, 247:duo rite mero libans carchesia Baccho Fundit humi,
Verg. A. 5, 78:laticem urnis,
Ov. M. 3, 172:lacrimas,
Verg. A. 3, 348: cf. Ov. M. [p. 793] 5, 540:fundit Anigros aquas,
pours out, id. ib. 15, 282:parumne fusum est Latini sanguinis?
shed, spilt, Hor. Epod. 7, 4:sanguine ob rem publicam fuso,
Sall. H. Fr. 2, 96, 2 Dietsch:sanguinem de regno (i. e. propter regnum),
Curt. 10, 5.—Mid.:memorandum, in septem lacus eum (Strymonem) fundi,
discharges itself, Plin. 4, 10, 17, § 38:ingentibus procellis fusus imber,
pouring, Liv. 6, 8, 7; 6, 32, 6; cf.:sanguis in corporibus fusus,
Cic. de Or. 2, 77, 310.—In partic.a.Of metals, to make by melting, to melt, cast, found:* b.exolevit fundendi aeris pretiosi ratio,
Plin. 34, 2, 3, § 5; cf. id. 34, 7, 18, § 46:caldarium (aes) funditur tantum, malleis fragile,
id. 34, 8, 20, § 94:aere fuso,
id. 34, 11, 24, § 107:vitrum,
id. 34, 14, 42, § 148:glandes, Auct. B. Afr. 20, 3: Theodorus ipse se ex aere fudit,
Plin. 34, 8, 19, § 83:ne statuam quidem inchoari, cum ejus membra fundentur,
Quint. 2, 1, 12:fusis omnibus membris (statuae),
id. 7 praef. §2: olim quaerere amabam, Quid sculptum infabre, quid fusum durius esset,
Hor. S. 2, 3, 22.—In medic. lang.: aliquem, to cause one to have fluid stools, to relax the bowels (opp. comprimere): si compresserit aliquem morbus aut fuderit, Cels. praef. med.; cf. under P. a.—B.Transf.1.To wet, moisten, bathe with a liquid ( poet. and very rare):2.(ossa) niveo fundere lacte,
Tib. 3, 2, 20:multo tempora funde mero,
id. 1, 7, 50.—Of things non-fluid.a.In gen., to pour forth in abundance, to scatter, cast, hurl; to spread, extend, diffuse:b.desectam cum stramento segetem corbibus fudere in Tiberim,
Liv. 2, 5, 3:picem reliquasque res, quibus ignis excitari potest, fundebant,
Caes. B. G. 7, 24, 4:tela,
Val. Fl. 3, 243:sagittam,
Sil. 7, 647:(solis) radios per opaca domorum,
Lucr. 2, 115:quas (maculas) incuria fudit,
has scattered, Hor. A. P. 352:fundunt se carcere laeti Thraces equi,
pour themselves forth, rush out, Val. Fl. 1, 611:se cuncta manus ratibus,
id. 2, 662:littera fundens se in charta,
Plin. 13, 12, 25, § 81:luna se fundebat per fenestras,
Verg. A. 3, 152.—Mid.:ne (vitis) in omnes partes nimia fundatur,
spread out, Cic. de Sen. 15, 52:homines fusi per agros ac dispersi,
Cic. Sest. 42, 91.—In partic.(α).With the accessory notion of production, to bring forth, bear or produce (in abundance):(β).crescunt arbusta et fetus in tempore fundunt,
Lucr. 1, 351; cf.:terra feta frugibus et vario leguminum genere, quae cum maxima largitate fundit,
Cic. N. D. 2, 62, 156:flores aut fruges aut bacas,
id. Tusc. 5, 13, 37:frugem,
id. de Sen. 15, 51:plus materiae (vites),
Plin. 17, 22, 35, § 192:cum centesimo Leontini campi fundunt,
id. 18, 10, 21, § 95:facile illa (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt,
Cic. N. D. 2, 51, 129:(terra) animal prope certo tempore fudit Omne,
Lucr. 5, 823; cf. ib. 917:fudit equum magno tellus percussa tridenti,
Verg. G. 1, 13:Africa asinorum silvestrium multitudinem fundit,
Plin. 8, 30, 46, § 108: quae te beluam ex utero, non hominem fudit, Cic. Pis. init.; Verg. A. 8, 139, v. Forbig. ad h. l.—With the secondary notion of depth or downward direction, to throw or cast to the ground, to prostrate:II.(victi hostes) et de jugis, quae ceperant, funduntur,
Liv. 9, 43, 20:nec prius absistit, quam septem ingentia victor Corpora (cervorum) fundat humi,
Verg. A. 1, 193; cf. Ov. M. 13, 85; Sil. 4, 533:aliquem arcu,
Val. Fl. 1, 446.—In middle force:fundi in alga,
to lie down, Val. Fl. 1, 252.—Esp. freq. milit. t. t., overthrow, overcome, rout, vanquish an enemy:hostes nefarios prostravit, fudit, occidit,
Cic. Phil. 14, 10, 27; cf.:exercitus caesus fususque,
id. ib. 14, 1, 1:aliquos caedere, fundere atque fugare,
Sall. J. 58, 3:Gaetulos,
id. ib. 88, 3:classes fusae fugataeque,
id. ib. 79, 4; cf.:si vi fudisset cecidissetque hostes,
Liv. 35, 1, 8:hostes de jugis,
id. 9, 43, 20:Gallos de delubris vestris,
id. 6, 16, 2:eas omnes copias a se uno proelio fusas ac superatas esse,
Caes. B. G. 1, 44, 8; cf.:Massilienses crebris eruptionibus fusi,
id. B. C. 2, 22, 1:Latini ad Veserim fusi et fugati,
Cic. Off. 3, 31, 112; Liv. 2, 6 fin.:quatuor exercitus Carthaginiensium fudi, fugavi, Hispania expuli,
id. 28, 28, 9; cf. Drak. on 38, 53, 2;less freq. in a reversed order: alios arma sumentes fugant funduntque,
Sall. J. 21, 2; Vell. 2, 46 fin.: omnibus hostium copiis fusis armisque exutis, Caes. B. G. 3, 6, 3:magnas copias hostium fudit,
Cic. Mur. 9, 20:Sabinos equitatu fudit,
id. Rep. 2, 20:Armeniorum copias,
id. Arch. 9, 21:maximas copias parva manu,
Sall. C. 7, 7.Trop.A.Ingen., to pour out or forth, to spread out, extend, display:B.imago de corpore fusa,
Lucr. 4, 53:animam moribundo corpore fudit,
id. 3, 1033; cf. id. 3, 700:concidit ac multo vitam cum sanguine fudit,
Verg. A. 2, 532:circuli (appellantur), quod mixta farina et caseo et aqua circuitum aequabiliter fundebant,
poured out, spread out, Varr. L. L. 5, § 106:quem secutus Cicero hanc famam latius fudit,
Quint. 11, 2, 14; cf. id. 10, 5, 11:cum vero causa ea inciderit, in qua vis eloquentiae possit expromi: tum se latius fundet orator,
will display himself, Cic. Or. 36, 125:superstitio, fusa per gentes,
id. Div. 2, 72 init.; cf. Quint. 11, 3, 84:neque se tanta in eo (Cicerone) fudisset ubertas,
id. 12, 2, 23:fundet opes, Latiumque beabit divite lingua,
riches of expression, Hor. Ep. 2, 2, 121. —Mid.:quamquam negant, nec virtutes nec vitia crescere: tamen utrumque eorum fundi quodammodo et quasi dilatari putant,
to be diffused, Cic. Fin. 3, 15, 48; cf.:modo virtus latius funditur,
Sen. Ep. 74, 27; and:semper ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur,
id. 5, 30, 92:saepe in amplificanda re funditur numerose et volubiliter oratio,
id. Or. 62, 210.—In partic., of speech, to pour forth, utter:A.per quam (arteriam) vox principium a mente ducens percipitur et funditur,
Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:e quibus elici vocem et fundi videmus,
id. Tusc. 2, 24, 56:inanes sonos,
id. ib. 5, 26, 73 (for which:inani voce sonare,
id. Fin. 2, 15, 48):sonum,
id. Ac. 2, 23, 74:verba poëtarum more (opp. ratione et arte distinguere),
id. Fin. 4, 4, 10:versus hexametros aliosque variis modis atque numeris ex tempore,
id. de Or. 3, 50, 194; cf.:grave plenumque carmen,
id. Tusc. 1, 26, 64:tam bonos septenarios ad tibiam,
id. ib. 1, 44, 107:physicorum oracula,
id. N. D. 1, 26, 66:has ore loquelas,
Verg. A. 5, 842:preces pectore ab imo,
id. ib. 6, 55; so,preces,
id. ib. 5, 234; Hor. Epod. 17, 53:mera mendacia,
Plaut. Ps. 4, 1, 33:jam tu verba fundis hic, sapientia?
you waste, Ter. Ad. 5, 2, 7:opprobria rustica,
Hor. Ep. 2, 1, 146:iras inanes,
Val. Fl. 3, 697:vehemens et liquidus puroque simillimus amni Fundet opes,
Hor. Ep. 2, 2, 121:preces,
App. M. 11, p. 258, 4; Tac. A. 14, 30; Aug. in Psa. 25, 10 al.—Hence, fūsus, a, um, P. a., spread out, extended, broad, large, copious, diffuse.Lit.:B.(aër) tum fusus et extenuatus sublime fertur, tum autem concretus in nubes cogitur,
Cic. N. D. 2, 39, 101: fusior alvus, i. e. more relaxed (opp. astrictior), Cels. 1, 3 med.:toga (opp. restricta),
wide, full, Suet. Aug. 73:Gallorum fusa et candida corpora,
full, plump, Liv. 38, 21, 9:campi in omnem partem,
extended, Verg. A. 6, 440; cf.:non fusior ulli Terra fuit domino,
a broader, larger kingdom, Luc. 4, 670.—Trop., copious, diffuse; flowing, free:* 1. 2.genus sermonis non liquidum, non fusum ac profluens,
Cic. de Or. 2, 38, 159; cf.:constricta an latius fusa narratio,
Quint. 2, 13, 5:materia abundantior atque ultra quam oporteat fusa,
id. 2, 4, 7:ut illud, quod ad omnem honestatem pertinet, decorum, quam late fusum sit, appareat,
Cic. Off. 1, 28, 98; cf. Quint. 11, 1, 5:(vox) in egressionibus fusa et securae claritatis (opp. contracta),
unrestrained, free, id. 11, 3, 64:periodus,
id. 9, 4, 128:fusiores liberioresque numeri,
id. 130:lingua Graeca prolixior fusiorque quam nostra,
Gell. 2, 26, 7:in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes,
Quint. 9, 4, 138:plenior Aeschines et magis fusus,
id. 10, 1, 77:dulcis et candidus et fusus Herodotus (opp. densus et brevis et semper instans sibi Thucydides),
id. 10, 1, 73.— Sup. seems not to occur.— Adv.: fūse.(Acc. to B.) Copiously, at length, diffusely:2.quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim distincteque dicuntur,
Cic. Leg. 1, 13, 36:multa dicere fuse lateque,
id. Tusc. 4, 26, 57:fuse lateque dicendi facultas,
id. Or. 32, 113:fuse et copiose augere et ornate aliquid (opp. brevia et acuta),
id. Fin. 3, 7, 26.— Comp.:haec cum uberius disputantur et fusius (opp. brevius angustiusque concluduntur),
Cic. N. D. 2, 7, 20:fusius et ornatius rem exponere,
Quint. 4, 2, 128.— Sup. seems not to occur.fundo, āvi, ātum, 1, v. a. [fundus], to lay the bottom, keel, foundation of a thing, to found (syn.: condo, exstruo, etc.).I.Lit. (perh. only poet.):B.haec carina satis probe fundata et bene statuta est,
i. e. is laid, Plaut. Mil. 3, 3, 44 (v. Ritschl ad h. l.);dum mea puppis erat validā fundata carinā,
Ov. P. 4, 3, 5; id. H. 16, 111:Erycino in vertice sedes fundatur Veneri Idaliae,
is founded, Verg. A. 5, 759: sedes saxo vetusto. id. ib. 8, 478:arces,
id. ib. 4, 260.—Transf., in gen., to fasten, secure, make firm:II.dente tenaci Ancora fundabat naves,
Verg. A. 6, 4:(genus humanum) Et majoribus et solidis magis ossibus intus Fundatum,
Lucr. 5, 928; 4, 828.—Trop., to found, establish, fix, confirm (class., esp. in part. perf.; cf.:A.firmo, stabilio): illud vero maxime nostrum fundavit imperium et populi Romani nomen auxit, quod, etc.,
Cic. Balb. 13, 31; cf.:quantis laboribus fundatum imperium,
id. Cat. 4, 9, 19:qui (rei publicae status) bonorum omnium conjunctione et auctoritate consulatus mei fixus et fundatus videbatur,
id. Att. 1, 16, 6:accurate non modo fundata verum etiam exstructa disciplina,
id. Fin. 4, 1, 1; cf.:fundati a doctore,
thoroughly instructed, Lact. 6, 21, 4:res publica praeclare fundata,
Cic. Par. 1, 2, 10; cf.:qui legibus urbem Fundavit,
Verg. A. 6, 810:in eorum agro sedes fundare Bastarnis,
Liv. 40, 57, 5:libertatem, salutem, securitatem,
Plin. Pan. 8, 1:jus civile,
Dig. 1, 2, 2, § 39:vacuos Penates prole,
Stat. S. 4, 7, 30; cf.:thalamos Tritonide nympha,
i. e. to marry, Sil. 2, 65:partis et fundatis amicitiis,
Q. Cic. Petit. Cons. 7, 25:fundatae atque optime constitutae opes,
Cic. Rab. Post. 1, 1; cf.:nitidis fundata pecunia villis,
well laid out, Hor. Ep. 1, 15, 46:nihil veritate fundatum,
Cic. Fl. 11, 26; cf. Lucr. 5, 161.— Hence, fundātus, a, um, P. a., firm, fixed, grounded, durable (very rare).Lit.:B.quo fundatior erit ex arenato directura, etc.,
Vitr. 7, 3 med.:si permanetis in fide fundati,
Vulg. Col. 1, 23.—Trop.: deflevi subitas fundatissimae familiae ruinas, Auct. Or. pro Domo, 36, 96.
См. также в других словарях:
melt-down — s.m.inv. ES ingl. 1. TS fis. → fusione del nocciolo 2. TS econ. fig., caduta, crollo finanziario: il melt down delle azioni {{line}} {{/line}} VARIANTI: meltdown. DATA: sec. XX. ETIMO: ingl. melt down, comp. di (to) melt fondere e down giù … Dizionario italiano
melt down — /meltˈdaun, ingl. ˈmɛltˌdaun/ o meltdown [vc. ingl., dal v. to melt down «sciogliere»] s. m. inv. (fig.) crollo, caduta, tracollo … Sinonimi e Contrari. Terza edizione
melt|down — «MEHLT DOWN», noun. 1. a condition in which the radioactive fuel of a nuclear reactor melts through its insulation and is released because of a breakdown of its cooling system: »If there were to be a meltdown, the release of radioactivity would… … Useful english dictionary
melt down — verb reduce or cause to be reduced from a solid to a liquid state, usually by heating melt butter melt down gold The wax melted in the sun • Syn: ↑melt, ↑run • Derivationally related forms: ↑meltable ( … Useful english dictionary
melt down — phrasal verb [transitive] Word forms melt down : present tense I/you/we/they melt down he/she/it melts down present participle melting down past tense melted down past participle melted down to heat a metal until it becomes liquid, especially in… … English dictionary
melt down — PHRASAL VERB If an object is melted down, it is heated until it melts, so that the material can be used to make something else. [be V ed P] Some of the guns were melted down and used to help build a statue... [V n P] When Jefferson didn t like a… … English dictionary
melt·down — /ˈmɛltˌdaʊn/ noun, pl downs 1 : an accident in which the core of a nuclear reactor melts and releases radiation [count] a nuclear meltdown [noncount] fears that an accident could cause meltdown 2 a : a very fast collapse or failure … Useful english dictionary
melt down — phr verb Melt down is used with these nouns as the object: ↑metal … Collocations dictionary
melt down — melt … English contemporary dictionary
melt down — Synonyms and related words: colliquate, concentrate, cut, decoagulate, decoct, defrost, deliquesce, dissolve, distill, essentialize, express, fluidify, fluidize, flux, fuse, hold in solution, infuse, leach, liquefy, liquesce, liquidize, lixiviate … Moby Thesaurus
melt down — intransitive verb Date: 1956 to suffer a meltdown ; collapse … New Collegiate Dictionary