Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

melt+down

  • 1 resolvo

    rĕ-solvo, solvi, sŏlūtum, 3, v. a., to untie, unfasten, unbind; to loose, loosen, release, open (not freq. till after the Aug. per.; cf.: relaxo, resero, recludo, libero).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equos,

    to unyoke, Ov. F. 4, 180; cf.:

    juncta juga leonibus,

    Cat. 63, 76:

    quem suā sponte vinxerit, non resolvat, etc.,

    Col. 1, 8, 16; 11, 1, 22:

    cinctas vestes,

    Ov. M. 1, 382; cf.

    nodum,

    Cels. 7, 4, 4:

    fila,

    to loose, separate, Ov. M. 2, 654:

    vulnera,

    to unbind, Quint. 6, 1, 30; 49:

    oras,

    to cast loose from the shore, Liv. 22, 19, 10 Drak. N. cr.:

    virginem catenis,

    i. e. to release, Ov. M. 4, 737; cf.:

    crura vinclis,

    id. A. A. 3, 272:

    (puella) resoluta capillos,

    id. Am. 2, 14, 39:

    claustra,

    to open, Lucr. 1, 415:

    litteras,

    Liv. 26, 15:

    venas,

    Tac. A. 6, 48:

    jugulum mucrone,

    Ov. M. 1, 227:

    ferro,

    id. ib. 6, 643:

    manum in diversum,

    Quint. 11, 3, 97:

    fauces haec in verba,

    Ov. M. 2, 282; cf.:

    exspectato Ora sono,

    id. ib. 13, 126:

    fatis ora,

    Verg. G. 4, 452;

    and simply ora,

    id. A. 3, 457:

    ignis aurum resolvit,

    melts, dissolves, Lucr. 6, 967:

    nivem,

    to melt, thaw, Ov. Tr. 3, 10, 13; cf.:

    resolutus repente Rhenus,

    Suet. Dom. 6:

    margaritas in tabem,

    Plin. 9, 35, 58, § 120:

    glaebam in pulverem,

    Col. 11, 2, 60:

    nummos,

    to melt down, Lampr. Alex. Sev. 30 fin. — Poet.:

    nebulas ventis ac sole,

    to disperse, dissipate, scatter, Ov. M. 14, 400; cf.

    tenebras (sidere),

    Verg. A. 8, 591:

    resoluta caligo,

    Sil. 5, 58: Zephyro se glaeba, becomes loose or soft, Verg. G. 1, 44; Curt. 4, 6, 11:

    terra resoluta,

    Col. 4, 1, 4; 11, 3, 5:

    muros ariete,

    to break down, Sil. 5, 553:

    cinctos muros,

    id. 12, 495:

    saxa,

    id. 1, 369. —
    B.
    In partic.
    1.
    To relax, unnerve, enervate, enfeeble the body (cf. remitto):

    felicitas hos inflat, illos mollit et totos resolvit,

    Sen. Ep. 36, 1:

    (Cerberus) immania terga resolvit Fusus humi,

    stretched out, Verg. A. 6, 422:

    nexos artus,

    id. ib. 4, 695:

    utrumque (concubitus),

    Ov. A. A. 2, 683:

    corpus (somno),

    id. M. 7, 328:

    placitā resoluta quiete,

    id. ib. 9, 468:

    membra ad molles choros,

    Prop. 2, 34 (3, 32), 42; Curt. 4, 16, 13:

    fatigatione resolutus,

    id. 6, 8, 21; 9, 5, 10.—
    2.
    Mostly ante-class., to pay a debt:

    minas,

    Plaut. Ep. 1, 2, 39:

    argentum,

    id. ib. 3, 2, 16; id. Men. 5, 5, 30:

    pro vecturā,

    id. As. 2, 4, 27; cf. Cato, R. R. 144, 3; 145, 1; 148, 2:

    damnum boni viri arbitratu resolvere,

    id. ib. 149, 2. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (acc. to I. A.), to separate, unbind, set free, release; to disclose, show, reveal, lay open; to annul, cancel, make void, abolish, destroy (syn. rescindo):

    ipsas periodos majoribus intervallis et velut laxioribus nodis resolvemus,

    Quint. 9, 4, 127:

    quoniam, quā fieri quicquid posset ratione, resolvi,

    have disclosed, shown, Lucr. 5, 773:

    teque piacula nulla resolvent,

    release, Hor. C. 1, 28, 34:

    amore resolutus,

    Tib. 1, 10, 83:

    (Hannibal) Quod sponte abscedat tandemque resolvat Ausoniam,

    liberate, Sil. 17, 206:

    resoluta legibus urbs,

    id. 11, 36:

    ira resoluta frenis legum,

    Luc. 2, 145:

    litem quod lite resolvit,

    does away with, ends, Hor. S. 2, 3, 103:

    invitat genialis hiems curasque resolvit,

    banishes, dispels, Verg. G. 1, 302:

    tristitiam animi,

    Plin. 24, 6, 15, § 24:

    dolos tecti ambagesque,

    i. e. find the way through, Verg. A. 6, 29:

    jura (pudoris),

    id. ib. 4, 27:

    dolos fraudesque,

    Sil. 7, 153:

    gaudia ferro,

    id. 13, 508:

    amphiboliam,

    to destroy, remove, Quint. 7, 9, 4:

    ambiguitatem,

    id. 12, 2, 13:

    dicta ex parte diversā,

    i. e. refute, id. 5, 13, 12:

    vectigal et onera commerciorum,

    to abolish, Tac. H. 4, 65:

    stipulationem,

    Dig. 21, 2, 57 fin.:

    conventionem,

    ib. 41, 5, 2:

    emptionem,

    ib. 18, 2, 2 et saep. —
    B.
    In partic. (acc. to I. B.).
    1.
    To relax, soften:

    disciplinam militarem,

    Tac. H. 1, 51:

    judices,

    Quint. 4, 2, 19; id. 8, prooem § 12. —
    2.
    To pay:

    unā plagā (cf. I. B. 2. supra),

    Plaut. Am. 2, 2, 73 (but in Cic. Phil. 14, 14, 38, the correct reading is persoluturum). — Hence, rĕsŏlūtus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 1.), relaxed, enervated, effeminate:

    corpora juvenum (with fluxa), Col. praef. § 17: minister Idaeo resolutior cinaedo,

    Mart. 10, 98.—
    2.
    Free, unhampered: os, Val.Max. 8, 7, ext. 1.—
    3.
    Unbridled:

    gaudia,

    Sil. 11, 305.— Adv.: rĕsŏlūtē, without restraint:

    quo resolutius decachinnetis,

    more unrestrainedly, Tert. ad Nat. 1, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > resolvo

  • 2 conflo

    con-flo, āvi, ātum, 1, v. a., to blow together, to blow up, stir up.
    I.
    Of fire, to kindle, light.
    A.
    Prop.:

    ignem,

    Plaut. Rud. 3, 4, 59; Plin. 35, 11, 40, §§

    138 and 143: incendium,

    Liv. 26, 27, 6.—In medic. lang.:

    intestina conflata,

    inflamed, Cael. Aur. Tard. 3, 2, 18.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of the passions, to kindle, inflame:

    conflatus amore Ignis,

    Lucr. 1, 474:

    invidiam inimico,

    Cic. Cat. 1, 9, 23; id. Cael. 12, 29; Sall. C. 49, 4:

    conjurationem,

    Suet. Ner. 36: cf.:

    ingens ac terribile bellum,

    Vell. 2, 55; cf. Flor. 1, 24, 1.—
    2.
    In gen., to bring about, effect, accomplish, bring together, raise, procure; to produce, cause, occasion, etc. (a favorite trope in Cic. and the histt.):

    quibus ex rebus conflatur et efficitur id, quod quaerimus, honestum,

    Cic. Off. 1, 4, 14; cf. id. Cael. 5, 12:

    ut una ex duabus naturis conflata videatur,

    id. N. D. 2, 39, 100:

    saepe ex Malo principio magna familiaritas Conflata est,

    Ter. Eun. 5, 2, 36:

    rem divitiasque sanguine civili,

    Lucr. 3, 70:

    sensum communibus motibus,

    id. 3, 335; cf.:

    consensus conspirans et paene conflatus,

    melted together, united, Cic. Lig. 12, 34:

    testes odio, invidiā, gratiā, pecuniā,

    Quint. 5, 7, 23:

    injuriam novo scelere,

    Cic. Rosc. Am. 1, 1:

    exercitum,

    id. Phil. 4, 6, 15; Vell. 2, 74, 2; Flor. 3, 19, 10:

    pecuniam,

    Cic. Sest. 30, 66:

    aes alienum grande,

    Sall. C. 14, 2; 24, 3:

    accusationem et judicium,

    Cic. Verr. 2, 2, 47, § 116; cf.

    judicia,

    Liv. 3, 36, 8:

    egestatem rei familiaris luxuriā,

    Flor. 4, 1, 1:

    cladem hominum generi,

    Lucr. 6, 1091:

    alicui periculum,

    Cic. Sull. 4, 13:

    alicui negotium,

    id. Verr. 2, 2, 54, § 135:

    in se tantum crimen,

    id. ib. 2, 2, 29, § 73.—
    II.
    Meton. (causa pro effectu), to melt, fuse metals, etc., to melt down (most freq. after the Aug. per.):

    argentum, aes Cyprium et sulphur in fictili,

    Plin. 33, 9, 46, § 131; 7, 56, 57, § 197:

    argentum (fulmine),

    Sen. Q. N. 2, 31, 1; Dig. 41, 1, 7, § 8:

    simulacra ex argento et auro fabricata,

    Suet. Ner. 32:

    argenteas statuas,

    id. Aug. 52; Plin. 34, 6, 14, § 30:

    vasa aurea,

    Suet. Aug. 71:

    coronam auream,

    id. Galb. 12:

    falces in ensem,

    Verg. G. 1, 508:

    victorias aureas in usum belli,

    Quint. 9, 2, 92: vitrum, i. e. make glass, Hadr. Imp. ap. Vop. Saturn. 8, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > conflo

  • 3 tabeo

    tābĕo, ēre, v. n. [tabes], to melt, melt down or away, to waste away, consume ( poet.).
    I.
    Lit.:

    aliis rebus concrescunt semina membris, Atque aliis extenuantur tabentque vicissim,

    Lucr. 4, 1262:

    corpora tabent,

    Ov. M. 7, 541:

    tabentes genae,

    Verg. A. 12, 221:

    tabens sanies,

    Stat. Th. 4, 364:

    sale tabentes artus in litore ponunt,

    dripping, Verg. A. 1, 173.—
    II.
    Trop., to waste away, vanish: seditio tabetne an numeros augificat suos? Enn. ap. Non. 76, 2 (Trag. v. 105 Vahl.).

    Lewis & Short latin dictionary > tabeo

  • 4 conflo

    conflare, conflavi, conflatus V TRANS
    kindle/ignite, blow on; arouse/stir up; melt (down); cast/weld; run up debt; start, cause, bring about; bring/rake together, compose; invent/concoct (lie); forge; refine, purify; enflame

    Latin-English dictionary > conflo

  • 5 decoco

    decocere, decoxi, decoctus V
    boil/melt (down/away); stew; (hot bath); heat to boiling; smelt, fuse; cosume; ruin; (cause to) waste away; shrivel; squander; suffer loss, become bankrupt

    Latin-English dictionary > decoco

  • 6 decoquo

    decoquere, decoxi, decoctus V
    boil/melt (down/away); stew; (hot bath); heat to boiling; smelt, fuse; cosume; ruin; (cause to) waste away; shrivel; squander; suffer loss, become bankrupt

    Latin-English dictionary > decoquo

  • 7 recoquo

    recoquere, recoxi, recoctus V
    renew by cooking, boil again, rehash; reheat, melt down; forge anew

    Latin-English dictionary > recoquo

  • 8 solvō

        solvō solvī (soluit, Ct.; soluisse, Tb.), solūtus, ere    [2 se+luo], to loosen, unbind, unfasten, unfetter, untie, release: iube solvi (eum), T.: ad palum adligati repente soluti sunt: ita nexi soluti (sunt), L.: Solvite me, pueri, V.: quo modo solvantur (nodi), Cu.: solve capillos, untie, O.: crines, let down, O.: terrae quem (florem) ferunt solutae, i. e. thawed, H.: Solve senescentem equum, i. e. from service, H.: talibus ora solvit verbis, freely opens, O.: Solvite vela, unfurl, V.— To detach, remove, part, disengage, free: ancorā solutā (i. e. a litore): classis retinacula solvi iussit, O.: teque isto corpore solvo, V.: partūs, to bring forth, O.—Of ships, to free from land, set sail, weigh anchor, leave land, depart: navīs solvit, Cs.: primis tenebris solverat navem, L.: cum foedere solvere navīs, O.: navīs a terrā solverunt, Cs.: ab Corintho solvere navīs, L.: tertia fere vigiliā solvit (sc. navem), Cs.: nos eo die cenati solvimus: a Brundusio solvit, L.: Alexandriā solvisse: portu solventes.— To untie, unfasten, unlock, unseal, open: ille pharetram Solvit, uncovered, O.: solutā epistulā, N.: solutis fasciis, Cu.— To take apart, disintegrate, disunite, dissolve, separate, break up, scatter, dismiss: ubi ordines procursando solvissent, L.: agmina Diductis solvēre choris, V.: solvit maniplos, Iu.: coetuque soluto Discedunt, O.: urbem solutam reliquerunt, disorganized: si solvas ‘Postquam discordia tetra’... Invenias, etc., H.— To relax, benumb, make torpid, weaken: ima Solvuntur latera, V.: pennā metuente solvi, i. e. unflagging, H.: illi solvuntur frigore membra, V.: corpora somnus Solverat, O.: somno vinoque solutos, O.: Solvitur in somnos, V.— To loosen, break up, part, dissolve, disperse, divide, scatter: omne conligatum solvi potest: solvere navīs et rursus coniungere, Cu.: membra ratis, O.— To dissolve, melt, turn, change: nives solvere, melt, O.: (vitulo) per integram solvuntur viscera pellem, V.—Of fastenings, to loose, remove, cancel, untie, unlock: nullo solvente catenas, O.: Frenum solvit, Ph.: Solvitur acris hiemps, H.: a corpore bracchia, relaxes his hold, O.: crinalīs vittas, V.: vinculum epistulae, Cu.—Fig., to free, set free, release, loose, emancipate, relieve, exempt: linguam ad iurgia, O.: cupiditates suas, Cu.: Bassanitas obsidione, L.: ut religione civitas solvatur: Vopiscus, solvatur legibus, be exempted: petente Flacco ut legibus solveretur, L.: ut is per aes et libram heredes testamenti solvat, release the testamentary heirs: reus Postumus est eā lege... solutus ac liber, i. e. the law does not apply to: solutus Legibus insanis, H.: vos curis ceteris, T.: solvent formidine terras, V.: Vita solutorum miserā ambitione, H.: longo luctu, V.: calices quem non fecere Contractā in paupertate solutum? i. e. from cares, H.: ego somno solutus sum, awoke.— To acquit, absolve, cleanse, relieve: ut scelere solvamur, be held guiltless: hunc scelere solutum periculo liberavit: Sit capitis damno Roma soluta mei, O.— To relax, smooth, unbend, quiet, soothe (poet.): solvatur fronte senectus (i. e. frons rugis solvatur), be cleared, H.: arctum hospitiis animum, H.—Of ties, obligations, or authority, to remove, cancel, destroy, efface, make void, annul, overthrow, subvert, violate, abolish: solutum coniugium, Iu.: nec coniugiale solutum Foedus in alitibus, O.: culpa soluta mea est, O.: quos (milites), soluto imperio, licentia conruperat, S.: solvendarum legum principium (i. e. dissolvendarum), Cu.: disciplinam militarem, subvert, L.: pactique fide data munera solvit, i. e. took back, O.— To loosen, impair, weaken, scatter, disperse, dissolve, destroy: plebis vis soluta atque dispersa, S.: senectus quae solvit omnia, L.: nodum (amicitiae) solvere Gratiae, H.: hoc firmos solvit amores, O.— To end, remove, relieve, soothe: ieiunia granis, O.: Curam Dulci Lyaeo, H.: corde metum, V.: pudorem, V.: solutam cernebat obsidionem, the siege raised, L.: Solventur risu tabulae (see tabula), H.— To accomplish, fulfil, complete, keep (of funeral ceremonies, vows, and promises): omnia paterno funeri iusta, finish the burial rites: iustis defunctorum corporibus solutis, Cu.: exsequiis rite solutis, V.: vota, fulfil: Vota Iovi, O.: solvisti fidem, you have kept your promise, T.: Esset, quam dederas, morte soluta fides, i. e. your pledge (to be mine through life), O.— To solve, explain, remove: quā viā captiosa solvantur, i. e. are refuted: Carmina non intellecta, O.: nodos iuris, Iu.—Of debts, to fulfil, pay, discharge, pay off: hoc quod debeo peto a te ut... solutum relinquas, settled: Castricio pecuniam iam diu debitam, a debt of long standing: ex quā (pensione) maior pars est ei soluta: rem creditori populo solvit, L.: ut creditae pecuniae solvantur, Cs.: debet vero, solvitque praeclare.—Of persons, to make payment, pay: cuius bona, quod populo non solvebat, publice venierunt: ei cum solveret, sumpsit a C. M. Fufiis: pro vecturā: tibi quod debet ab Egnatio, pay by a draft on Egnatius: numquam vehementius actum est quam ne solveretur, to stop payments: nec tamen solvendo aeri alieno res p. esset, able to pay its debt, L.; hence the phrase, solvendo esse, to be solvent: solvendo non erat, was insolvent: cum solvendo civitates non essent: ne videatur non fuisse solvendo.—Of money or property, to pay, pay over, hand over (for pecuniā rem or debitum solvere): emi: pecuniam solvi: pro quo (frumento) pretium, L.: quae praemia senatus militibus ante constituit, ea solvantur: arbitria funeris, the expenses of the funeral: Dona puer solvit, paid the promised gifts, O.: HS CC praesentia, in cash: legatis pecuniam pro frumento, L.—Of a penalty, to accomplish, fulfil, suffer, undergo: iustae et debitae poenae solutae sunt: capite poenas, S.: meritas poenas solvens, Cu.
    * * *
    solvere, solvi, solutus V
    loosen, release, unbind, untie, free; open; set sail; scatter; pay off/back

    Latin-English dictionary > solvō

  • 9 defluo

    defluere, defluxi, defluxus V INTRANS
    flow/glide/run down; decend/fall; flow/stream away; float/swim/row downstream; flow/drain/die/melt/slip away, fade/disappear; originate/stem, be derived from

    Latin-English dictionary > defluo

  • 10 decoquo

    I.
    (-ere, -coxi, -coctum) to waste / become bankrupt
    II.
    (-ere, -coxi, -coctum) to boil down, boil away / (metals) melt away

    Latin-English dictionary of medieval > decoquo

  • 11 dilabor

    dī-lābor, lapsus, 3, v. dep. n., to fall asunder, go to pieces, melt away, dissolve (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    glacies liquefacta et dilapsa,

    Cic. N. D. 2, 10, 26; cf.

    nix,

    Liv. 21, 36, 6:

    nebula,

    id. 41, 2, 4:

    calor,

    Verg. A. 4, 705:

    Vulcanus (i. e. ignis),

    Hor. S. 1, 5, 73:

    aestus,

    Tac. A. 14, 32 et saep.—Of a river, to flow apart, flow away, hoc quasi rostro finditur Fibrenus, et divisus aequaliter... rapideque dilapsus cito in unum confluit, Cic. Leg. 2, 3, 6:

    amnis presso in solum alveo dilabitur,

    Curt. 5, 4, 8; cf. Mütz. ad h. 1.— Poet.:

    ungula in quinos dilapsa ungues,

    divided, Ov. M. 1, 742:

    (Proteus) in aquas tenues dilapsus abibit,

    melting, Verg. G. 4, 410.—
    B.
    In partic.
    1.
    In the historians, of persons, esp. of soldiers, to move away in different directions, to flee, escape, scatter, disperse:

    exercitus amisso duce brevi dilabitur,

    Sall. J. 18, 3;

    so,

    absol., id. C. 57, 1; Nep. Eum. 3, 4; Liv. 9, 45; Front. Strat. 2, 1, 18 al.— With ab:

    ab signis,

    Liv. 23, 18; cf. id. 37, 20.—With ex or e, Liv. 6, 17; 24, 46, 4.— With in:

    in oppida,

    Liv. 8, 29; cf. id. 21, 32; 40, 33; Front. Strat. 3, 8, 3.—With ad, Suet. Calig. 48; Front. Strat. 3, 6, 3:

    domum,

    id. ib. 2, 12 fin.:

    ab eo,

    desert, Vulg. 1 Reg. 13, 8.—
    2.
    Pregn., to tumble down, i. e. to fall to pieces, go to decay:

    monumenta virum dilapsa,

    Lucr. 5, 312;

    so of buildings,

    Liv. 4, 20 Drak.; Tac. A. 4, 43; id. H. 1, 68; 86 fin. al.:

    navis putris vetustate,

    Liv. 35, 26:

    supellex,

    Col. 12, 3, 5:

    cadavera tabo,

    Verg. G. 3, 557; cf.:

    corpora foeda,

    Ov. M. 7, 550:

    fax in cineres,

    Hor. C. 4, 13, 28 et saep.
    II.
    Trop. (acc. to I. B. 2.), to go to decay, go to ruin, perish, be lost: male parta male dilabuntur, like our light come, light go, Poëta ap. Cic. Phil. 2, 27 (for which, disperire, Plaut. Poen. 4, 2, 22):

    ne omnia dilabantur, si unum aliquod effugerit,

    Cic. Tusc. 4, 5, 10:

    praeclarissime constituta, respublica,

    id. Off. 2, 23, 80:

    res familiaris,

    id. ib. 2, 18, 64:

    divitiae, vis corporis, etc.,

    Sall. J. 2, 2:

    res maxumae (opp. crescere),

    id. ib. 10, 6:

    omnis invidia,

    id. ib. 27, 2:

    tempus,

    i. e. to slip away, id. ib. 36, 4:

    vectigalia publica negligentiā,

    i. e. to fall into confusion, Liv. 33, 46 fin.:

    curae inter nova gaudia,

    to vanish, Ov. P. 4, 4, 21 et saep.:

    sunt alii plures fortasse, sed meā memoriā dilabuntur,

    vanish, Cic. Phil. 13, 5, 11.—
    2.
    Of time, to glide away, pass:

    dilapso tempore,

    Sall. J. 36, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > dilabor

  • 12 excoquo

    ex-cŏquo, xi, ctum, 3, v. a., to boil out, melt out, dry up.
    I.
    Lit.:

    usque coquito, dum dimidium excoquas,

    i. e. you boil away, Cato, R. R. 107, 2:

    mustum ad dimidium,

    Col. 12, 19, 1:

    testudinem vino,

    to boil thoroughly, Plin. 32, 4, 14, § 38:

    glebas melle,

    id. 37, 12, 74, § 194:

    ferrum (ignis),

    i. e. to harden, Ov. M. 14, 712:

    harenas admixto nitro in vitrum,

    Tac. H. 5, 7:

    lapide cremato in caminis donec excoquatur in rubricam,

    Plin. 34, 13, 37, § 135:

    ignis vitium metallis excoquit,

    Ov. F. 4, 786:

    omne per ignes vitium,

    Verg. G. 1, 88;

    hence, excoctum argentum,

    i. e. purified, Gell. 6, 5, 9; cf.:

    excoxi te, non quasi argentum,

    Vulg. Isa. 48, 10:

    imagines excoctae flammis,

    melted down, Plin. Pan. 52, 5:

    excoctum parum habet suci,

    Varr. L. L. 5, § 109 Müll.:

    terram sol excoquit et facit are,

    dries up, Lucr. 6, 962; cf.:

    tam excoctam (ancillam) reddam atque atram quam carbo est,

    Ter. Ad. 5, 3, 63.—With an abstr. object: cruditatem Laconicis, qs. to boil out, i. e. to drive out by steam-baths, Col. 1 praef. §

    16: excocta maturitas hordei,

    i. e. overripe, Plin. 18, 7, 18, § 80.—
    II.
    Trop.:

    malum alicui,

    to devise, Plaut. Pers. 1, 1, 53 (cf. coquo):

    mentem,

    to plague, vex, Sen. Herc. Fur. 105 (cf. coquo).

    Lewis & Short latin dictionary > excoquo

  • 13 fundo

    1.
    fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a. [root FUD; Gr. CHU, cheW-, in cheô, cheusô;

    Lat. futis, futtilis, ec-futio, re-futo, etc.,

    Curt. Gr. Etym. p. 204 sq. ], to pour, pour out, shed.
    I.
    Lit., of fluids.
    1.
    In gen.:

    (natura terram) sucum venis cogebat fundere apertis Consimilem lactis, etc.,

    Lucr. 5, 812:

    sanguinem e patera,

    Cic. Div. 1, 23, 46:

    novum liquorem (i. e. vinum) de patera,

    Hor. C. 1, 31, 3:

    vina paterā in aras,

    Ov. M. 9, 160; cf.:

    vinum inter cornua,

    id. ib. 7, 594:

    vinum super aequora,

    id. ib. 11, 247:

    duo rite mero libans carchesia Baccho Fundit humi,

    Verg. A. 5, 78:

    laticem urnis,

    Ov. M. 3, 172:

    lacrimas,

    Verg. A. 3, 348: cf. Ov. M. [p. 793] 5, 540:

    fundit Anigros aquas,

    pours out, id. ib. 15, 282:

    parumne fusum est Latini sanguinis?

    shed, spilt, Hor. Epod. 7, 4:

    sanguine ob rem publicam fuso,

    Sall. H. Fr. 2, 96, 2 Dietsch:

    sanguinem de regno (i. e. propter regnum),

    Curt. 10, 5.—Mid.:

    memorandum, in septem lacus eum (Strymonem) fundi,

    discharges itself, Plin. 4, 10, 17, § 38:

    ingentibus procellis fusus imber,

    pouring, Liv. 6, 8, 7; 6, 32, 6; cf.:

    sanguis in corporibus fusus,

    Cic. de Or. 2, 77, 310.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of metals, to make by melting, to melt, cast, found:

    exolevit fundendi aeris pretiosi ratio,

    Plin. 34, 2, 3, § 5; cf. id. 34, 7, 18, § 46:

    caldarium (aes) funditur tantum, malleis fragile,

    id. 34, 8, 20, § 94:

    aere fuso,

    id. 34, 11, 24, § 107:

    vitrum,

    id. 34, 14, 42, § 148:

    glandes, Auct. B. Afr. 20, 3: Theodorus ipse se ex aere fudit,

    Plin. 34, 8, 19, § 83:

    ne statuam quidem inchoari, cum ejus membra fundentur,

    Quint. 2, 1, 12:

    fusis omnibus membris (statuae),

    id. 7 praef. §

    2: olim quaerere amabam, Quid sculptum infabre, quid fusum durius esset,

    Hor. S. 2, 3, 22.—
    * b.
    In medic. lang.: aliquem, to cause one to have fluid stools, to relax the bowels (opp. comprimere): si compresserit aliquem morbus aut fuderit, Cels. praef. med.; cf. under P. a.—
    B.
    Transf.
    1.
    To wet, moisten, bathe with a liquid ( poet. and very rare):

    (ossa) niveo fundere lacte,

    Tib. 3, 2, 20:

    multo tempora funde mero,

    id. 1, 7, 50.—
    2.
    Of things non-fluid.
    a.
    In gen., to pour forth in abundance, to scatter, cast, hurl; to spread, extend, diffuse:

    desectam cum stramento segetem corbibus fudere in Tiberim,

    Liv. 2, 5, 3:

    picem reliquasque res, quibus ignis excitari potest, fundebant,

    Caes. B. G. 7, 24, 4:

    tela,

    Val. Fl. 3, 243:

    sagittam,

    Sil. 7, 647:

    (solis) radios per opaca domorum,

    Lucr. 2, 115:

    quas (maculas) incuria fudit,

    has scattered, Hor. A. P. 352:

    fundunt se carcere laeti Thraces equi,

    pour themselves forth, rush out, Val. Fl. 1, 611:

    se cuncta manus ratibus,

    id. 2, 662:

    littera fundens se in charta,

    Plin. 13, 12, 25, § 81:

    luna se fundebat per fenestras,

    Verg. A. 3, 152.—Mid.:

    ne (vitis) in omnes partes nimia fundatur,

    spread out, Cic. de Sen. 15, 52:

    homines fusi per agros ac dispersi,

    Cic. Sest. 42, 91.—
    b.
    In partic.
    (α).
    With the accessory notion of production, to bring forth, bear or produce (in abundance):

    crescunt arbusta et fetus in tempore fundunt,

    Lucr. 1, 351; cf.:

    terra feta frugibus et vario leguminum genere, quae cum maxima largitate fundit,

    Cic. N. D. 2, 62, 156:

    flores aut fruges aut bacas,

    id. Tusc. 5, 13, 37:

    frugem,

    id. de Sen. 15, 51:

    plus materiae (vites),

    Plin. 17, 22, 35, § 192:

    cum centesimo Leontini campi fundunt,

    id. 18, 10, 21, § 95:

    facile illa (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt,

    Cic. N. D. 2, 51, 129:

    (terra) animal prope certo tempore fudit Omne,

    Lucr. 5, 823; cf. ib. 917:

    fudit equum magno tellus percussa tridenti,

    Verg. G. 1, 13:

    Africa asinorum silvestrium multitudinem fundit,

    Plin. 8, 30, 46, § 108: quae te beluam ex utero, non hominem fudit, Cic. Pis. init.; Verg. A. 8, 139, v. Forbig. ad h. l.—
    (β).
    With the secondary notion of depth or downward direction, to throw or cast to the ground, to prostrate:

    (victi hostes) et de jugis, quae ceperant, funduntur,

    Liv. 9, 43, 20:

    nec prius absistit, quam septem ingentia victor Corpora (cervorum) fundat humi,

    Verg. A. 1, 193; cf. Ov. M. 13, 85; Sil. 4, 533:

    aliquem arcu,

    Val. Fl. 1, 446.—In middle force:

    fundi in alga,

    to lie down, Val. Fl. 1, 252.—Esp. freq. milit. t. t., overthrow, overcome, rout, vanquish an enemy:

    hostes nefarios prostravit, fudit, occidit,

    Cic. Phil. 14, 10, 27; cf.:

    exercitus caesus fususque,

    id. ib. 14, 1, 1:

    aliquos caedere, fundere atque fugare,

    Sall. J. 58, 3:

    Gaetulos,

    id. ib. 88, 3:

    classes fusae fugataeque,

    id. ib. 79, 4; cf.:

    si vi fudisset cecidissetque hostes,

    Liv. 35, 1, 8:

    hostes de jugis,

    id. 9, 43, 20:

    Gallos de delubris vestris,

    id. 6, 16, 2:

    eas omnes copias a se uno proelio fusas ac superatas esse,

    Caes. B. G. 1, 44, 8; cf.:

    Massilienses crebris eruptionibus fusi,

    id. B. C. 2, 22, 1:

    Latini ad Veserim fusi et fugati,

    Cic. Off. 3, 31, 112; Liv. 2, 6 fin.:

    quatuor exercitus Carthaginiensium fudi, fugavi, Hispania expuli,

    id. 28, 28, 9; cf. Drak. on 38, 53, 2;

    less freq. in a reversed order: alios arma sumentes fugant funduntque,

    Sall. J. 21, 2; Vell. 2, 46 fin.: omnibus hostium copiis fusis armisque exutis, Caes. B. G. 3, 6, 3:

    magnas copias hostium fudit,

    Cic. Mur. 9, 20:

    Sabinos equitatu fudit,

    id. Rep. 2, 20:

    Armeniorum copias,

    id. Arch. 9, 21:

    maximas copias parva manu,

    Sall. C. 7, 7.
    II.
    Trop.
    A.
    Ingen., to pour out or forth, to spread out, extend, display:

    imago de corpore fusa,

    Lucr. 4, 53:

    animam moribundo corpore fudit,

    id. 3, 1033; cf. id. 3, 700:

    concidit ac multo vitam cum sanguine fudit,

    Verg. A. 2, 532:

    circuli (appellantur), quod mixta farina et caseo et aqua circuitum aequabiliter fundebant,

    poured out, spread out, Varr. L. L. 5, § 106:

    quem secutus Cicero hanc famam latius fudit,

    Quint. 11, 2, 14; cf. id. 10, 5, 11:

    cum vero causa ea inciderit, in qua vis eloquentiae possit expromi: tum se latius fundet orator,

    will display himself, Cic. Or. 36, 125:

    superstitio, fusa per gentes,

    id. Div. 2, 72 init.; cf. Quint. 11, 3, 84:

    neque se tanta in eo (Cicerone) fudisset ubertas,

    id. 12, 2, 23:

    fundet opes, Latiumque beabit divite lingua,

    riches of expression, Hor. Ep. 2, 2, 121. —Mid.:

    quamquam negant, nec virtutes nec vitia crescere: tamen utrumque eorum fundi quodammodo et quasi dilatari putant,

    to be diffused, Cic. Fin. 3, 15, 48; cf.:

    modo virtus latius funditur,

    Sen. Ep. 74, 27; and:

    semper ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur,

    id. 5, 30, 92:

    saepe in amplificanda re funditur numerose et volubiliter oratio,

    id. Or. 62, 210.—
    B.
    In partic., of speech, to pour forth, utter:

    per quam (arteriam) vox principium a mente ducens percipitur et funditur,

    Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

    e quibus elici vocem et fundi videmus,

    id. Tusc. 2, 24, 56:

    inanes sonos,

    id. ib. 5, 26, 73 (for which:

    inani voce sonare,

    id. Fin. 2, 15, 48):

    sonum,

    id. Ac. 2, 23, 74:

    verba poëtarum more (opp. ratione et arte distinguere),

    id. Fin. 4, 4, 10:

    versus hexametros aliosque variis modis atque numeris ex tempore,

    id. de Or. 3, 50, 194; cf.:

    grave plenumque carmen,

    id. Tusc. 1, 26, 64:

    tam bonos septenarios ad tibiam,

    id. ib. 1, 44, 107:

    physicorum oracula,

    id. N. D. 1, 26, 66:

    has ore loquelas,

    Verg. A. 5, 842:

    preces pectore ab imo,

    id. ib. 6, 55; so,

    preces,

    id. ib. 5, 234; Hor. Epod. 17, 53:

    mera mendacia,

    Plaut. Ps. 4, 1, 33:

    jam tu verba fundis hic, sapientia?

    you waste, Ter. Ad. 5, 2, 7:

    opprobria rustica,

    Hor. Ep. 2, 1, 146:

    iras inanes,

    Val. Fl. 3, 697:

    vehemens et liquidus puroque simillimus amni Fundet opes,

    Hor. Ep. 2, 2, 121:

    preces,

    App. M. 11, p. 258, 4; Tac. A. 14, 30; Aug. in Psa. 25, 10 al.—Hence, fūsus, a, um, P. a., spread out, extended, broad, large, copious, diffuse.
    A.
    Lit.:

    (aër) tum fusus et extenuatus sublime fertur, tum autem concretus in nubes cogitur,

    Cic. N. D. 2, 39, 101: fusior alvus, i. e. more relaxed (opp. astrictior), Cels. 1, 3 med.:

    toga (opp. restricta),

    wide, full, Suet. Aug. 73:

    Gallorum fusa et candida corpora,

    full, plump, Liv. 38, 21, 9:

    campi in omnem partem,

    extended, Verg. A. 6, 440; cf.:

    non fusior ulli Terra fuit domino,

    a broader, larger kingdom, Luc. 4, 670.—
    B.
    Trop., copious, diffuse; flowing, free:

    genus sermonis non liquidum, non fusum ac profluens,

    Cic. de Or. 2, 38, 159; cf.:

    constricta an latius fusa narratio,

    Quint. 2, 13, 5:

    materia abundantior atque ultra quam oporteat fusa,

    id. 2, 4, 7:

    ut illud, quod ad omnem honestatem pertinet, decorum, quam late fusum sit, appareat,

    Cic. Off. 1, 28, 98; cf. Quint. 11, 1, 5:

    (vox) in egressionibus fusa et securae claritatis (opp. contracta),

    unrestrained, free, id. 11, 3, 64:

    periodus,

    id. 9, 4, 128:

    fusiores liberioresque numeri,

    id. 130:

    lingua Graeca prolixior fusiorque quam nostra,

    Gell. 2, 26, 7:

    in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes,

    Quint. 9, 4, 138:

    plenior Aeschines et magis fusus,

    id. 10, 1, 77:

    dulcis et candidus et fusus Herodotus (opp. densus et brevis et semper instans sibi Thucydides),

    id. 10, 1, 73.— Sup. seems not to occur.— Adv.: fūse.
    * 1.
    (Acc. to A.) Spread out, extended:

    (manus) fusius paulo in diversum resolvitur,

    Quint. 11, 3, 97.—
    2.
    (Acc. to B.) Copiously, at length, diffusely:

    quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim distincteque dicuntur,

    Cic. Leg. 1, 13, 36:

    multa dicere fuse lateque,

    id. Tusc. 4, 26, 57:

    fuse lateque dicendi facultas,

    id. Or. 32, 113:

    fuse et copiose augere et ornate aliquid (opp. brevia et acuta),

    id. Fin. 3, 7, 26.— Comp.:

    haec cum uberius disputantur et fusius (opp. brevius angustiusque concluduntur),

    Cic. N. D. 2, 7, 20:

    fusius et ornatius rem exponere,

    Quint. 4, 2, 128.— Sup. seems not to occur.
    2.
    fundo, āvi, ātum, 1, v. a. [fundus], to lay the bottom, keel, foundation of a thing, to found (syn.: condo, exstruo, etc.).
    I.
    Lit. (perh. only poet.):

    haec carina satis probe fundata et bene statuta est,

    i. e. is laid, Plaut. Mil. 3, 3, 44 (v. Ritschl ad h. l.);

    dum mea puppis erat validā fundata carinā,

    Ov. P. 4, 3, 5; id. H. 16, 111:

    Erycino in vertice sedes fundatur Veneri Idaliae,

    is founded, Verg. A. 5, 759: sedes saxo vetusto. id. ib. 8, 478:

    arces,

    id. ib. 4, 260.—
    B.
    Transf., in gen., to fasten, secure, make firm:

    dente tenaci Ancora fundabat naves,

    Verg. A. 6, 4:

    (genus humanum) Et majoribus et solidis magis ossibus intus Fundatum,

    Lucr. 5, 928; 4, 828.—
    II.
    Trop., to found, establish, fix, confirm (class., esp. in part. perf.; cf.:

    firmo, stabilio): illud vero maxime nostrum fundavit imperium et populi Romani nomen auxit, quod, etc.,

    Cic. Balb. 13, 31; cf.:

    quantis laboribus fundatum imperium,

    id. Cat. 4, 9, 19:

    qui (rei publicae status) bonorum omnium conjunctione et auctoritate consulatus mei fixus et fundatus videbatur,

    id. Att. 1, 16, 6:

    accurate non modo fundata verum etiam exstructa disciplina,

    id. Fin. 4, 1, 1; cf.:

    fundati a doctore,

    thoroughly instructed, Lact. 6, 21, 4:

    res publica praeclare fundata,

    Cic. Par. 1, 2, 10; cf.:

    qui legibus urbem Fundavit,

    Verg. A. 6, 810:

    in eorum agro sedes fundare Bastarnis,

    Liv. 40, 57, 5:

    libertatem, salutem, securitatem,

    Plin. Pan. 8, 1:

    jus civile,

    Dig. 1, 2, 2, § 39:

    vacuos Penates prole,

    Stat. S. 4, 7, 30; cf.:

    thalamos Tritonide nympha,

    i. e. to marry, Sil. 2, 65:

    partis et fundatis amicitiis,

    Q. Cic. Petit. Cons. 7, 25:

    fundatae atque optime constitutae opes,

    Cic. Rab. Post. 1, 1; cf.:

    nitidis fundata pecunia villis,

    well laid out, Hor. Ep. 1, 15, 46:

    nihil veritate fundatum,

    Cic. Fl. 11, 26; cf. Lucr. 5, 161.— Hence, fundātus, a, um, P. a., firm, fixed, grounded, durable (very rare).
    A.
    Lit.:

    quo fundatior erit ex arenato directura, etc.,

    Vitr. 7, 3 med.:

    si permanetis in fide fundati,

    Vulg. Col. 1, 23.—
    B.
    Trop.: deflevi subitas fundatissimae familiae ruinas, Auct. Or. pro Domo, 36, 96.

    Lewis & Short latin dictionary > fundo

См. также в других словарях:

  • melt-down — s.m.inv. ES ingl. 1. TS fis. → fusione del nocciolo 2. TS econ. fig., caduta, crollo finanziario: il melt down delle azioni {{line}} {{/line}} VARIANTI: meltdown. DATA: sec. XX. ETIMO: ingl. melt down, comp. di (to) melt fondere e down giù …   Dizionario italiano

  • melt down — /meltˈdaun, ingl. ˈmɛltˌdaun/ o meltdown [vc. ingl., dal v. to melt down «sciogliere»] s. m. inv. (fig.) crollo, caduta, tracollo …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • melt|down — «MEHLT DOWN», noun. 1. a condition in which the radioactive fuel of a nuclear reactor melts through its insulation and is released because of a breakdown of its cooling system: »If there were to be a meltdown, the release of radioactivity would… …   Useful english dictionary

  • melt down — verb reduce or cause to be reduced from a solid to a liquid state, usually by heating melt butter melt down gold The wax melted in the sun • Syn: ↑melt, ↑run • Derivationally related forms: ↑meltable ( …   Useful english dictionary

  • melt down — phrasal verb [transitive] Word forms melt down : present tense I/you/we/they melt down he/she/it melts down present participle melting down past tense melted down past participle melted down to heat a metal until it becomes liquid, especially in… …   English dictionary

  • melt down — PHRASAL VERB If an object is melted down, it is heated until it melts, so that the material can be used to make something else. [be V ed P] Some of the guns were melted down and used to help build a statue... [V n P] When Jefferson didn t like a… …   English dictionary

  • melt·down — /ˈmɛltˌdaʊn/ noun, pl downs 1 : an accident in which the core of a nuclear reactor melts and releases radiation [count] a nuclear meltdown [noncount] fears that an accident could cause meltdown 2 a : a very fast collapse or failure …   Useful english dictionary

  • melt down — phr verb Melt down is used with these nouns as the object: ↑metal …   Collocations dictionary

  • melt down — melt …   English contemporary dictionary

  • melt down — Synonyms and related words: colliquate, concentrate, cut, decoagulate, decoct, defrost, deliquesce, dissolve, distill, essentialize, express, fluidify, fluidize, flux, fuse, hold in solution, infuse, leach, liquefy, liquesce, liquidize, lixiviate …   Moby Thesaurus

  • melt down — intransitive verb Date: 1956 to suffer a meltdown ; collapse …   New Collegiate Dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»