Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

materia

  • 1 materia

    mātĕrĭa, ae ( gen. materiāi, Lucr. 1, 1051), and mātĕrĭes, ēi (only in nom. and acc. sing., and once gen. plur. materierum, Lact. 2, 12, 1; v. Neue, Formenl. 1, p. 383), f. [from same root with mater, q. v.], stuff, matter, materials of which any thing is composed; so the wood of a tree, vine, etc., timber for building (opp. lignum, wood for fuel); nutritive matter or substance for food (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    materia rerum, ex qua et in qua sunt omnia,

    Cic. N. D. 3, 39, 92; cf. id. Ac. 1, 6, 7:

    materiam superabat opus,

    Ov. M. 2, 5:

    materiae apparatio,

    Vitr. 2, 8, 7:

    rudis,

    i. e. chaos, Luc. 2, 8; cf.: omnis fere materia nondum formata rudis appellatur, Cinc. ap. Paul. ex Fest. p. 265 Müll.:

    (arbor) inter corticem et materiem,

    Col. 5, 11, 4:

    crispa,

    Plin. 16, 28, 51, § 119:

    materiae longitudo,

    Col. 4, 24, 3:

    vitis in materiam, frondemque effunditur,

    id. 4, 21, 2:

    si nihil valet materies,

    Cic. de Or. 2, 21, 88:

    in eam insulam materiam, calcem, caementa, atque arma convexit,

    id. Mil. 27, 74:

    caesa,

    Col. 11, 2, 11; cf. Caes. B. G. 4, 17; 5, 39:

    cornus non potest videri materies propter exilitatem, sed lignum,

    Plin. 16, 40, 76, § 206:

    materiae, lignorum aggestus,

    Tac. A. 1, 35:

    videndum est ut materies suppetat scutariis,

    Plaut. Ep. 1, 1, 35:

    proba materies est, si probum adhibes fabrum,

    id. Poen. 4, 2, 93: imprimebatur sculptura materiae anuli, sive ex ferro sive ex auro foret, Macr. S. 7, 13, 11. — Plur.:

    deūm imagines mortalibus materiis in species hominum effingere,

    Tac. H. 5, 5.—Of food:

    imbecillissimam materiam esse omnem caulem oleris,

    Cels. 2, 18, 39 sqq.; cf. of the means of subsistence:

    consumere omnem materiam,

    Ov. M. 8, 876; matter, in gen.:

    materies aliqua mala erat,

    Aug. Conf. 7, 5, 2.—In abstract, matter, the material universe:

    Deus ex materia ortus est, aut materia ex Deo,

    Lact. 2, 8.—
    B.
    Esp., matter of suppuration, pus, Cels. 3, 27, 4.—
    II.
    Transf., a stock, race, breed:

    quod ex vetere materia nascitur, plerumque congeneratum parentis senium refert,

    Col. 7, 3, 15:

    generosa (equorum),

    id. 6, 27 init.
    III.
    Trop.
    A.
    The matter, subjectmatter, subject, topic, ground, theme of any exertion of the mental powers, as of an art or science, an oration, etc.: materiam artis eam dicimus in qua omnis ars et facultas, quae conficitur ex arte, versatur. Ut si medicinae materiam dicamus morbos ac vulnera, quod in his omnis medicina versetur;

    item quibus in rebus versatur ars et facultas oratoria, eas res materiam artis rhetoricae nominamus,

    Cic. Inv. 1, 5, 17:

    quasi materia, quam tractet, et in qua versetur, subjecta est veritas,

    id. Off. 1, 5, 16:

    est enim deformitatis et corporis vitiorum satis bella materies ad jocandum,

    id. de Or. 2, 59, 239; 1, 11, 49; id. Rosc. Com. 32, 89; id. Div. 2, 4, 12:

    sermonum,

    id. Q. Fr 1, 2, 1: materies crescit mihi, my matter (for writing about) increases, id. Att. 2, 12, 3: rei. id. Q. Fr. 2, 1, 1:

    aequa viribus,

    a subject suited to your powers, Hor. A. P. 38:

    infames,

    Gell. 17, 12, 1:

    extra materiam juris,

    the province, Gai. Inst. 2, 191.—
    B.
    A cause, occasion, source, opportunity (cf. mater, II.):

    quid enim odisset Clodium Milo segetem ac materiam suae gloriae?

    Cic. Mil. 13, 35 (for which shortly before:

    fons perennis gloriae suae): materies ingentis decoris,

    Liv. 1, 39, 3:

    non praebiturum se illi eo die materiam,

    id. 3, 46, 3:

    major orationis,

    id. 35, 12, 10:

    criminandi,

    id. 3, 31, 4:

    omnium malorum,

    Sall. C. 10:

    materiam invidiae dare,

    Cic. Phil. 11, 9, 21:

    materiam bonitati dare,

    id. de Or. 2, 84, 342:

    scelerum,

    Just. 3, 2, 12:

    seditionis,

    id. 11, 5, 3:

    laudis,

    Luc. 8, 16:

    benefaciendi,

    Plin. Pan. 38:

    ne quid materiae praeberet Neroni,

    occasion of jealousy, Suet. Galb. 9:

    epistolae, quae materiam sermonibus praebuere,

    Tac. H. 4, 4:

    praebere materiam causasque jocorum,

    Juv. 3, 147:

    materiamque sibi ducis indulgentia quaerit,

    id. 7, 21.—
    C.
    Natural abilities, talents, genius, disposition:

    fac, fuisse in isto C. Laelii, M. Catonis materiem atque indolem,

    Cic. Verr. 2, 3, 68, § 160:

    in animis humanis,

    id. Inv. 1, 2, 2:

    materiam ingentis publice privatimade decoris omni indulgentia nostra nutriamus,

    Liv. 1, 39, 3:

    ad cupiditatem,

    id. 1, 46; Quint. 2, 4, 7.—Hence, one's nature, natural character:

    non sum materia digna perire tua,

    thy unfeeling disposition, Ov. H. 4, 86.—
    D.
    A subject, argument, course of thought, topic (post-Aug.):

    tertium diem esse, quod omni labore materiae ad scribendum destinatae non inveniret exordium,

    Quint. 10, 3, 14:

    argumentum plura significat... omnem ad scribendum destinatam materiam ita appellari,

    id. 5, 10, 9:

    video non futurum finem in ista materia ullum, nisi quem ipse mihi fecero,

    Sen. Ep. 87, 11:

    pulcritudinem materiae considerare,

    Plin. Ep. 3, 13, 2; 2, 5, 5:

    materiam ex titulo cognosces,

    id. ib. 5, 13, 3 al. (materies animi est, materia arboris;

    et materies qualitas ingenii, materia fabris apta,

    Front. II. p. 481 Mai.; but this distinction is not observed by class. writers).

    Lewis & Short latin dictionary > materia

  • 2 materia

    wood (building material), lumber, timber; woody branch/growth/part of tree; material, matter, substance; food/fuel; breeding stock; topic, subject matter; means, occasion, condition effecting action; latent ability/potential

    Latin-English dictionary > materia

  • 3 materia

    material, substance, matter.

    Latin-English dictionary of medieval > materia

  • 4 māteria and māteriēs

        māteria and māteriēs ae, acc. am and em, f    [mater], stuff, matter, material, timber, substance: earum (navium) materiā ad reliquas reficiendas uti, Cs.: rerum, ex quā et in quā sunt omnia: materiam superabat opus, O.: si nihil valet materies: consumpserat omnem Materiam, means of subsistence, O.—Fig., a subject, matter, subject-matter, topic, ground, theme: artis: bella ad iocandum: materies crescit mihi, the subject grows on me: aequa Viribus, suited to your powers, H.— A cause, occasion, source, opportunity: gloriae suae: seditionis: ratio cui et fortuna ipsa prae<*> buit materiam, L.: criminandi, L.: materiam invidiae dare: iocorum, Iu.— A resource, store: consumpserat omnem Materiam ficti, O.— Naturai abilities, capacity, disposition: fac, fuisse in isto Catonis materiem: ingentis publice privatimque decoris, L.: ad cupiditatem, L.: materiā digna perire tuā, unfeeling disposition, O.

    Latin-English dictionary > māteria and māteriēs

  • 5 Materia medica

    Latin Quotes (Latin to English) > Materia medica

  • 6 In pari materia

    Latin Quotes (Latin to English) > In pari materia

  • 7 benignus

    bĕnignus, a, um, adj. [as if benigenus, from bonus genus, anal. with malignus and privignus], of a good kind or nature, beneficent, kind.
    I.
    Of feeling or deportment towards others, kind, good, friendly, pleasing, favorable, benignant:

    nam generi lenonio, Numquam ullus deus tam benignus fuit qui fuerit propitius,

    Plaut. Pers. 4, 4, 34:

    benignus et lepidus et comis,

    Ter. Hec. 5, 3, 39:

    boni et benigni,

    id. Phorm. 5, 2, 2:

    comes, benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur,

    Cic. Balb. 16, 36:

    Apelles in aemulis benignus,

    Plin. 35, 10, 36, § 88;

    id. praef. § 21: divi,

    Hor. C. 4, 2, 52:

    numen,

    id. ib. 4, 4, 74; cf. Plaut. Pers. 4, 4, 34 al.—
    B.
    Of things, friendly, favorable, pleasant, mild:

    animus,

    Ter. Hec. 3, 5, 22:

    oratio,

    Cic. Off. 2, 14, 48:

    sociorum comitas vultusque benigni,

    Liv. 9, 6, 8; 30, 14, 3; Hor. Ep. 1, 11, 20:

    verba,

    Prop. 1, 10, 24:

    benigniora verba,

    Liv. 21, 19, 11.—In the jurists, interpretatio, a mild, favorable interpretation (opp. dura, which follows the strictness of the letter; cf. Cic. Off. 1, 10, 31 sq.), Dig. 39, 5, 16:

    semper in dubiis benigniora praeferenda sunt,

    ib. 50, 17, 56:

    benignior sententia,

    ib. 37, 6, 8.—
    C.
    Poet., = faustus, lucky, propitious, favorable:

    dies,

    Stat. S. 5, 1, 108:

    nox,

    id. Th. 10, 216.—
    II.
    More freq. of action, beneficent, obliging, that gives or imparts freely, liberal, bounteous, etc.:

    erga te benignus fui, atque opera mea Haec tibi sunt servata,

    Plaut. Rud. 5, 3, 33; id. Trin. 3, 3, 12; 2, 4, 58:

    fortuna... Nunc mihi, nunc alii benigna,

    Hor. C. 3, 29, 52:

    qui benigniores volunt esse, quam res patitur, peccant,

    Cic. Off. 1, 14, 44:

    qui liberalis benignusque dicitur,

    id. Leg. 1, 18, 48:

    facilius in timore benigni quam in victoriā grati reperiuntur,

    id. ad Brut. 1, 15, 8.— Poet., with gen.:

    vini somnique benignus,

    a hard drinker and a lover of sleep, Hor. S. 2, 3, 3.—Opp. to bonae frugi = prodigus, prodigal, lavish:

    est benignus potius quam bonae frugi,

    Plaut. Truc. 1, 1, 20.—
    B.
    Of things (mostly poet. or in post-Aug. prose; cf. malignus), yielding liberally, abundant, fruitful, fertile, copious, rich: et magnas messes terra benigna daret, Tib [p. 233] 3, 3, 6:

    ager,

    Ov. Am. 1, 10, 56:

    tellus,

    Plin. 18, 1, 1, § 1:

    vepres,

    Hor. Ep. 1, 16, 8:

    cornu,

    id. C. 1, 17, 15:

    egens benignae Tantalus semper dapis,

    id. Epod. 17, 66:

    ingenī Benigna vena est,

    id. C. 2, 18, 10:

    praeda,

    Ov. F. 5, 174:

    benigna materia gratias agendi Romanis,

    Liv. 42, 38, 6: quem (ordinem) persequi longa est magis quam benigna materia, fruitful, or suitable for exhibition, Mel. prooem. § 1;

    so Seneca: primus liber.. benigniorem habuit materiem,

    Sen. Ira, 2, 1, 1:

    ipse materiā risūs benignissima,

    id. Const. 18, 1 (cf. also in Gr. aphthonos):

    aestivam sermone benigno tendere noctem,

    Hor. Ep. 1, 5, 11 (sermone multo et liberali et largo, Lamb.):

    benignissimum inventum, i. e. beneficentissimum,

    Plin. 35, 2, 2, § 11. —Hence, adv.: bĕnignē (ante-class. collat. form bĕnignĭter).
    1.
    In a friendly manner, kindly, benevolently, courteously, benignly:

    benigne et amice facere,

    Plaut. Cist. 1, 1, 109:

    me benignius Omnes salutant quam salutabant prius,

    id. Aul. 1, 2, 36:

    ecquid ego possiem Blande dicere aut benigne facere,

    Ter. Ad. 5, 4, 24:

    viam monstrare,

    courteously, politely, Cic. Balb. 16, 36:

    salutare,

    id. Phil. 13, 2, 4:

    audire,

    id. Clu. 3, 8:

    polliceri,

    id. Fam. 4, 13, 3:

    servire alicui,

    Cat. 76, 3:

    respondere,

    Sall. J. 11, 1; Liv. 27, 4, 7:

    milites adpellare,

    Sall. J. 96, 2:

    habere,

    id. ib. 113, 2:

    alloqui,

    Liv. 1, 28, 1:

    audire aliquem,

    id. 1, 9, 4:

    excipere aliquem,

    id. 2, 35, 6; 21, 19, 7; Tac. A. 1, 57:

    arma capere,

    readily, willingly, Liv. 3, 26, 1:

    audire,

    Suet. Aug. 89.—In the ante-class. form benigniter, Titin. ap. Non. p. 510, 13, and Prisc. p 1010 P.—
    b.
    Mildly, indulgently (in jurid. Lat.):

    in poenalibus causis benignius interpretandum est,

    Dig. 50, 17, 155; ib. 44, 7, 1, § 13:

    benignissime rescripserunt,

    ib. 37, 14, 4.—
    c.
    Benigne dicis, or absol. benigne, used in colloquial lang. in thanking one for something, both when it is taken and when it is refused (the latter a courtly formula like the Gr. ainô se, zêlô se, kalôs, kallista; cf. recte), you are very kind, I thank you very much, am under great obligation; no, I thank you.
    (α).
    In receiving: As. Peregre cum advenis, cena detur. Di. Benigne dicis, Plaut. Truc. 1, 2, 27; Ter. Phorm. 5, 9, 62.—
    (β).
    In declining:

    frumentum, inquit, me abs te emere oportet. Optime. Modium denario. Benigne ac liberaliter: nam ego ternis HS non possum vendere, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 85, § 196:

    dic Ad cenam veniat.. Benigne Respondet. Neget ille mihi? etc.,

    Hor. Ep. 1, 7, 62; id. ib. 1, 7, 16 Schmid.—
    2.
    Abundantly, liberally, freely, generously:

    pecuniam praebere,

    Plaut. Curc. 4, 2, 37; id. Aul. 4, 4, 20; Ter. Hec. 5, 2, 1; Cic. Off. 2, 15, 52 and 53; Sall. J. 68, 3; Liv. 9, 31, 5; 9, 32. 2:

    benignius Deprome quadrimum,

    Hor. C. 1, 9, 6:

    paulo benignius ipsum Te tractare voles,

    id. Ep. 1, 17, 11. —
    b.
    Benigne facere alicui = bene facere, to do a favor, to show favor, Ter. Ad. 5, 4, 24 Ruhnk.; Cat. 73, 3:

    qui plurimis in istā provinciā benigne fecisti,

    Cic. Fam. 13, 67, 1; id. Off. 1, 14, 42; id. Inv. 1, 55, 109; Liv. 4, 14, 5; 28, 39, 18; Gell. 17, 5, 10 al.; cf. Rutil. Lup. p. 127 Ruhnk. (175 Frotscher).

    Lewis & Short latin dictionary > benignus

  • 8 congesticius

    congestīcĭus or - tĭus, a, um, adj. [1. congero], brought together, heaped or piled up (rare;

    mostly post-Aug.): agger ex materiā,

    Caes. B. C. 2, 15; cf.

    materia,

    Col. 2, 16, 5:

    humus,

    id. 2, 10, 18:

    terra,

    Pall. Sept. 7; id. Oct. 11, 2:

    congesticius aut paluster locus,

    Vitr. 3, 4, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > congesticius

  • 9 formo

    formo, āvi, ātum, 1, v. a. [forma], to shape, fashion, form (class.; esp. freq. in the trop. sense).
    I.
    Lit.: omnis fere materia nondum formata rudis appellatur, Paul. ex Fest. p. 265:

    materia, quam fingit et format effectio,

    Cic. Ac. 1, 2, 6:

    utcumque temperatus sit aër, ita pueros orientes animari atque formari,

    id. Div. 2, 42, 89:

    lapsos formare capillos,

    to adjust, Prop. 1, 3, 23:

    classem in Ida,

    Verg. A. 9, 80:

    vultus,

    Plin. 35, 8, 34, § 56:

    e Pario formatum marmore signum,

    Ov. M. 3, 419.— Absol.:

    (individua corpora, i. e. atomi) formare, figurare, colorare, animare (se ipsa) non possent,

    Cic. N. D. 1, 39, 110.—
    II.
    Trop., to shape, form, regulate, dispose, direct; to prepare, compose, etc. (in Cic. only with abstr. objects):

    verba nos, sicut mollissimam ceram, ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

    Cic. de Or. 3, 45, 177:

    orationem,

    id. ib. 2, 9, 36:

    verba recte formare,

    Quint. 1, 12, 9; 10, 7, 7:

    ea quae inter se discrepant,

    Cic. de Or. 3, 9, 34:

    eloquentiam,

    Quint. 2, 10, 2:

    actionem,

    id. 11, 3, 180:

    disciplinam filii,

    id. 4 praef. § 1; cf.:

    studia ejus, id. prooem. § 5: consuetudinem partim exercitationis assiduitate partim ratione formare,

    Cic. Ac. 1, 5, 20:

    mores,

    Quint. 12, 2, 27:

    vitam et mores juventutis,

    Plin. Pan. 47, 1:

    custodireque in aetate prima pudorem,

    Quint. 1, 2, 4:

    nulla res magis penetrat in animos, eosque fingit, format, flectit, etc.,

    Cic. Brut. 38, 142:

    quae formabat canendo Heroum mentes,

    Sil. 11, 452; cf. Quint. 1, 12, 10:

    animum judicum,

    id. 4, 1, 60:

    mentes,

    id. 2, 16, 10:

    mores juventutis quam principaliter formas!

    Plin. Pan. 47, 1; 88, 3:

    epistolas orationesque et edicta alieno formabat ingenio,

    Suet. Dom. 20; cf.:

    si quid res exigeret, Latine formabat,

    id. Aug. 89:

    inventus est ejus de hac re sermo formatus,

    id. Ner. 47:

    personam formare nevam,

    to invent, Hor. A. P. 126: versus meos cantat formatque citharā, qs. trims, embellishes them, Plin. Ep. 4, 19, 4:

    cogitet oratorem institui, rem arduam, etiam cum ei formando nihil defuerit,

    Quint. 1, 1, 10; cf.: (juvenis) ita a me formari et institui cupit, ut, etc., Plin. Ep. 1, 14, 3:

    perfectum ora torem,

    Quint. 2, 15, 33:

    sapientem,

    id. 1, 10, 5:

    virum,

    id. 12, 1, 44:

    puerum dictis,

    Hor. S. 1, 4, 121:

    feros cultus hominum recentum dictis,

    id. C. 1, 10, 3:

    tenerae nimis mentes asperioribus formandae studiis,

    id. ib. 3, 24, 54:

    poëtam (with alere),

    id. A. P. 307:

    format enim natura prius nos intus ad omnem Fortunarum habitum,

    id. ib. 108:

    ad credendum ante formatus,

    Quint. 5, 7, 8; 7, 3, 14:

    opus movendi judicum animos atque in eum quem volumus habitum formandi,

    id. 6, 2, 1; 11, 1, 2:

    at quae non tacita formavi gaudia mente,

    Ov. Am. 3, 7, 63:

    se in mores alicujus,

    Liv. 1, 21, 2: in admirationem formata, i. e. feigning, simulans, Suet. Claud. 37.

    Lewis & Short latin dictionary > formo

  • 10 tractatio

    tractātĭo, ōnis, f. [tracto].
    I.
    In gen., a handling, management, treatment (class.):

    nec vero qui fidibus aut tibiis uti volunt, ab haruspicibus accipiunt earum tractationem, sed a musicis,

    Cic. Div. 2, 3, 9:

    armorum,

    id. de Or. 3, 52, 200:

    beluarum,

    id. Off. 2, 5, 17:

    magnarum rerum,

    id. Rep. 3, 3, 5:

    tractatio atque usus vocis,

    id. Or. 18, 59:

    usus et tractatio dicendi,

    id. de Or. 1, 23, 109:

    philosophiae,

    id. Ac. 2, 2, 6:

    litterarum,

    id. Brut. 4, 15:

    assidua veterum scriptorum,

    Gell. 5, 21, 3:

    quaestionum,

    Quint. 4, 5, 6:

    reipublicae,

    Sen. Tranq. 3, 1:

    est in utroque (in poësi et in oratione solutā) et materia et tractatio, materia in verbis, tractatio in collocatione verborum,

    Cic. Or. 59, 201.—
    II.
    In partic.
    A.
    Treatment of a person, i. e. conduct, behavior towards him (post-Aug., and mostly in jurid. lang.):

    maritus uxori, si malae tractationis accusabitur, non inverecunde dicet, etc.,

    of maltreatment, Quint. 7, 4, 10 sq.; so id. 7, 4, 24; 7, 4, 29; 7, 3, 2; 4, 2, 30; 9, 2, 79; Sen. Contr. 3, 7; Tert. Poen. fin.
    B.
    In rhet. lang.
    1.
    A rhetorical figure, the treatment, handling, discussion of a subject, Cic. de Or. 2, 41, 177; Quint. 9, 1, 33; Sen. Contr. 1, 1 med.
    2.
    A special use, usage of a word, Cic. Part. Or. 5, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > tractatio

  • 11 tradux

    trādux, ŭcis, m. [traduco, what is led or brought over; hence], in econom. lang., a vine-branch, vine-layer trained for propagation.
    I.
    Lit., Varr. R. R. 1, 8, 4; Col. 5, 7, 3 sq.; 4, 29, 13; Plin. 17, 23, 35, § 211; Tac. H. 2, 25 fin.
    II.
    Transf.:

    ne traduce carnis transfundi in subolem credatur fons animarum,

    Prud. Apoth. 983.—In appos., with materia: traduce materiā, Sev. Aetn. 566.

    Lewis & Short latin dictionary > tradux

  • 12 ariēs

        ariēs (poet. ariēs, disyl.), ietis, m    a ram, C., V. — Meton., the Ram (a constellation), O. — A battering-ram: ab ariete materia defendit. Cs.: arietibus aliquantum muri discussit, L.—A breakwater: (sublicae) pro ariete subiectae, Cs.
    * * *
    ram (sheep); battering ram; the Ram (zodiac); large unidentified marine animal

    Latin-English dictionary > ariēs

  • 13 cōnfēstim

        cōnfēstim adv.    [com- + FEN-], immediately, speedily, without delay, forthwith, suddenly: res gerenda: consequi: huc advolare: rex patres consulebat, L.: deletā materiā, L.: alacres admittier orant, V.: inclinatur acies, L.
    * * *
    immediately, suddenly; at once, without delay, forthwith; rapidly, speedily

    Latin-English dictionary > cōnfēstim

  • 14 congestīcius

        congestīcius adj.    [congero], heaped, piled up, thrown together: agger ex materiā.
    * * *
    congesticia, congesticium ADJ
    raised, heaped/piled up; of material brought to the spot; brought together

    Latin-English dictionary > congestīcius

  • 15 con-texō

        con-texō xuī, xtus, ere,    to weave, entwine, join, bind: (ovium) villis contextis: haec directā materiā iniecta contexebantur, Cs.: simulacra, quorum contexta viminibus membra, etc., Cs. — To compose, construct, put together: trabibus contextus acernis equus, V. — Fig., to devise: crimen.—To recount, recite: longius hoc carmen, quote further: aliquos tanto cursu, ut, etc., fast enough, Iu.

    Latin-English dictionary > con-texō

  • 16 cultus

        cultus adj. with comp. and sup.    [P. of colo], cultivated, tilled: ager cultissimus: fundus, H.: materia: cultiora loca, Cu.—Fig., neat, tidy, well-dressed: bene puella, O.: femina cultissima, O. — Polished, elegant, cultivated: animi: cultiora tempora, Cu.: carmina, O.
    * * *
    I
    culta -um, cultior -or -us, cultissimus -a -um ADJ
    cultivated/tilled/farmed (well); ornamented, neat/well groomed; polished/elegant
    II
    habitation; cultivation (land); civilization, refinement; polish, elegance; care, worship, devotion/observance; form of worship, cult; training/education; personal care/maintenance/grooming; style; finery, splendor; neatness/order

    Latin-English dictionary > cultus

  • 17 dē-cēdō

        dē-cēdō cessī    (inf. dēcēsse, T.), cessus, ere, to go away, depart, withdraw, retire: de alterā parte (agri), Cs.: de praesidio: ex Galliā Romam: e pastu decedere campis, V.: Africā, S.: praesidio, L.: naves suo cursu, i. e. went out of their course, Cs.—To retire, withdraw, retreat, fall back, abandon a position: nisi decedat atque exercitum deducat, Cs.: inde, Cs.: Italiā. — Of a provincial magistrate, to retire, surrender (office): de provinciā decessit: ex Syriā: provinciā: te decessurum fuisse: Romam, S.: Romam ad triumphum, L.—To give place, make way, retire, yield: servo in viā Decesse populum, T.: serae nocti, i. e. at the approach of, V.: calori, to escape from, V.: canibus de viā, avoid: his omnes decedunt, avoid, Cs. —Fig., to depart, disappear, die: de vitā: ex ingratorum hominum conspectu morte, N.: cum pater familiae decessit, Cs.: in paupertate, N.— To depart, go off, abate, subside, cease: febres, N.: nuntiatum est aestum decedere, L.: De summā nihil decedet, be wanting, T.: de causā periculi nihil: quaestioni materia decessit, L.: Decedet iam ira haec, T.: neque Decedit aeratā triremi cura, H.: postquam invidia decesserat, S.—Poet.: sol decedens, setting, V.: lux, tarde decedere visa, O.: decedentia Tempora, passing seasons, H.—To depart from, give up, resign, forego, yield, swerve: de suis bonis: de meo iure: de sententiā: de foro, to retire from public life, N.: de scenā: de officio decessum, L.: iure suo, L.: poema si paulum summo decessit, has fallen short of, H.: cum (senatus) nihil a decretis decesserit.—To depart, deviate: de viā, i. e. from right: instituto suo, L.: fide, L.— To give way, yield: decede peritis, be guided by, H.: ubi non Hymetto Mella decedunt, are not inferior, H.

    Latin-English dictionary > dē-cēdō

  • 18 dērigō or dēregō or dīrigō

        dērigō or dēregō or dīrigō rēxī, rēctus, ere    [de + rego], to lay straight, set straight, arrange, lay out: haec directä materiā iniecta consternebantur, Cs.: cratīs, Cs.: derexerat finem Philippo veterem viam regiam, L.: opera, Cs.: vicos, L.— To draw up, form (a line of battle): aciem, Cs.: Derexere acies, V.— To direct, send, aim, drive, steer: ab iisdem (Etesiis) cursūs (navium) deriguntur: iter navis, O.: quā te ducit via, derige gressum, V.: ex vestigio vela ad castra, Cs.: equum in ipsum consulem, L.: dentīs in inguina, O.: cursum per auras in lucos, V.: alquo cursum: navem eo, N.: huc gressum, V.—Of weapons, to aim, direct, discharge: spicula cornu, V.: tela arcu, H.: tela Corpus in Aeacidae, V.: hastam in te, O.: Ilo hastam, V.—Fig., to direct, guide, define, limit, regulate: meas cogitationes non ad illam Cynosuram: ad quae (exempla) oratio deregatur mea: vitam ad rationis normam: ad illius similitudinem manum: omnia voluptate: utilitatem honestate: (divinatio) ad veritatem saepissime derigit, points the way.

    Latin-English dictionary > dērigō or dēregō or dīrigō

  • 19 diēs

        diēs gen. diēī or diē (rarely diei, disyl., T., or diī, V.), m sometimes in sing f.    [DIV-], a day, civil day: Quae tot res in unum conclusit diem, T.: eo die, Cs.: in posterum diem, Cs.: paucos dies ibi morati, Cs.: alter et tertius dies absumitur, Ta.— Fem. (in prose only of a fixed term): diebus XXX, a quā die materia caesa est, Cs.: posterā die, S.: suprema, H.: atra, V.: tarda, O. —In phrases: paucis ante diebus, a few days earlier, S.: paucis post diebus, S.: postridie eius diei, the next day, Cs.: post diem tertium eius diei, the next day but one, L.: diem ex die exspectabam, from day to day: diem de die prospectans, L.: in dies, every day, Cs., C.: in diem rapto vivit, L.: cui licet in diem dixisse Vixi, etc., H.—Abl. diē, in a day, in one day, V.; rarely diē (i. e. cottidie or in diem), daily, V.—In dates: ante diem XII Kal. Nov., the twenty - first of October: in ante diem V Kal. Dec., till November 28.— A set day, appointed time, term: hic nuptiis dictus est dies, T.: pecuniae, C., L.: iis certum diem conveniendi dicit, Cs.: die certo, S.: negotio proxumum diem constituit, S.: conloquio decretus, O.: ad diem praestitutum venire, L.: die tuo exspectabam, etc., your fever day: supremus vitae: obire diem supremum, die, N. — Fem. (only sing.): deportandi dies praestituta: certa eius rei constituta, Cs.: stata, L.: ubi ea dies venit, Cs.: praeteritā die, quā, etc., Cs.: esse in lege, quam ad diem, proscriptiones fiant. — In the phrase, dicere diem, with dat, to impeach, lay an accusation against: diem mihi, credo, dixerat: Domitium Silano diem dixisse scimus.— A dying-day, time to die, destined time (poet.): Stat sua cuique dies, V.: Hic dolor ante diem Pandiona misit ad umbras, prematurely, O. — A natural day, day (opp. night): cum horā diei decimā venire: quantum scribam die (opp. noctibus), in the daytime: die et nocte concoqui, in a single day and night: multo denique die, late in the day, Cs.: in diem (somnum) extrahere, Ta.: exercere diem, work by daylight, V.: currūs rogat In diem, for a day, O.: diem noctemque procul navem tenuit, a day and a night, N.: Saturnalia diem ac noctem clamata, all day and all night, L.: diem noctemque, uninterruptedly, Cs.: Dies noctīsque me ames, T.: dies noctīsque iter faciens, N.: noctīs ac dies: et noctīs et dies.— With iter, of distances, a day's march, day's journey: huius silvae latitudo novem dierum iter expedito patet, forced marches, Cs.: quinque dierum iter aberant, L. — Daybreak, day: cum die, O.: ante diem, H. — An anniversary: quo die ad Aliam pugnatum, a clade Aliensem appellarunt, L.: diem meum scis esse III Non. Ian., birthday. —Meton., a day's work, event, day: is dies honestissimus nobis fuerat in senatu: dare illius diei poenas: ille dies Etruscorum fregit opes, Cs.: imponite quinquaginta annis magnum diem, Ta. — A time, space of time, period, interval: diem se ad deliberandum sumpturum, Cs.: diem tempusque forsitan ipsum leniturum iras, L.: ut sexenni die pecuniae solvantur, Cs.: in longiorem diem conlaturus, a later day, Cs.: perexigua, a brief interval: nulla, O.: (indutiarum) dies, the term, L.: messis, season, V.: Optuma aevi, period (i. e. youth), V.: Sole dies referente siccos, season, H.: diem adimere aegritudinem hominibus, T.: diem festum Dianae per triduum agi, a festival, L.: malum in diem abiit, to a future time, T.: nos in diem vivimus, for the moment.—Light of day, daylight (poet.): Inmissus quo dies terreat umbras, O.: volumina fumi Infecere diem, O.: oriens occiduusque dies, the East and the West, i. e. the world, O. — Personified, the god of day, O.— Fem.: Venus primo Caelo et Die nata.
    * * *
    day; daylight; festival; time; lifetime, age

    Latin-English dictionary > diēs

  • 20 dūrēscō

        dūrēscō ruī, —, ere, inch.    [durus], to grow hard, harden: durescit umor: campus, V.: oraque duruerant, O.: durescente materiā, Ta.

    Latin-English dictionary > dūrēscō

См. также в других словарях:

  • Materia — Matéria Les matérias sont de petites sphères d énergie spirituelle cristallisée utilisées pour faire de la magie dans le monde de Final Fantasy VII. Ces sphères permettent à leurs utilisateurs de lancer divers sorts de magie ou d acquérir… …   Wikipédia en Français

  • materia — (Del lat. materĭa). 1. f. Realidad primaria de la que están hechas las cosas. 2. Realidad espacial y perceptible por los sentidos, que, con la energía, constituye el mundo físico. 3. Lo opuesto al espíritu. 4. Muestra de letra que en la escuela… …   Diccionario de la lengua española

  • Materia — is Latin for material , and may refer to: Matter as described by conventional physics and chemistry Matter (philosophy) as contemplated by metaphysical philosophy Materials used in manufacturing Daihatsu Materia, a Japanese automobile Materia… …   Wikipedia

  • materia — sustantivo femenino 1. Área: física Lo que existe en el Universo constituido por partículas elementales agrupadas en átomos y moléculas, diferente de la energía: El mundo físico está formado por materia y energía. 2. Sustancia de que está hecha… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • materia — /ma tɛrja/ (ant. matera) s.f. [dal lat. materia ]. 1. [ciò che costituisce tutti i corpi e ne determina la massa e l estensione] ▶◀ ‖ sostanza. 2. (filos.) [ciò che, assumendo forme diverse nello spazio, può essere oggetto di esperienza sensibile …   Enciclopedia Italiana

  • materia — cualquier cosa que ocupa un volumen y tiene una masa. La materia existe en cuatro formas: 1.Sólida 2.Líquida 3.Gaseosa 4.Plasma (sólo a temperaturas muy elevadas) Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010. materia …   Diccionario médico

  • MATERIA — apud Vitruvium l. 2. c. 9. Sed nostri celeritati studentes, erecta coria locantes, frontibus serviunt et in medio farciunt fractis separtim cum materia caementis, i. e. fractis lapidibus cum calce: ferrumen est e calce et arena. Et paulo supra,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • materia — I {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż IIb, blm {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} wszystkie obiekty fizyczne wytwarzające pola grawitacyjne i podlegające tym polom, np. ciała niebieskie, atomy, cząstki elementarne oraz pole… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • materia —    matèria    (s.f.) La materia, che si chiama tema quando si tratta di un com­pito da svolgere, è quella che nel processo penale l avvocato si vede assegnata dalla parte da lui rappresentata. Essa è dunque ciò di cui si parla, ciò su cui verte… …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • Materĭa — (lat.), s. Materie; M. albuminōsa, Eiweißstoff. M. febrilis (M. peccans), Fiebermaterie, s.u. Fieber II. M. perlarum, so v.w. Antimonsäurehydrat A) …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Materĭa — (lat.), s. Materie …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»