Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

manus+c

  • 101 inpius

    impĭus ( inp-), a, um, adj. [2. in-pius], without reverence or respect for God, one's parents, or one's country; irreverent, ungodly, undutiful, unpatriotic; abandoned, wicked, impious (rare but class.; cf.: nefarius, sacrilegus).
    I.
    Lit.:

    me fugerat, deorum immortalium has esse in impios et consceleratos poenas certissimas constitutas,

    Cic. Pis. 20, 46:

    numero impiorum et sceleratorum haberi,

    Caes. B. G. 6, 13, 7; cf.:

    scelerosus atque impius,

    Ter. Eun. 4, 3, 1:

    (deos) piorum et impiorum habere rationem,

    Cic. Leg. 2, 7, 15:

    impius ne audeto placare donis iram deorum,

    id. ib. 2, 9, 22:

    dixerunt impium pro parricida,

    Quint. 8, 6, 30; 7, 1, 52:

    impius erga parentes,

    Suet. Rhet. 6:

    impium, qui dividere nolit cum fratre,

    Quint. 7, 1, 45:

    necesse est, iste, qui affinem fortunis spoliare conatus est, impium se esse fateatur,

    Cic. Quint. 6, 26:

    (Danaides) Impiae sponsos potuere duro Perdere ferro!

    Hor. C. 3, 11, 31:

    Titanes,

    id. ib. 3, 4, 42; cf.:

    cohors Gigantum,

    id. ib. 2, 19, 22:

    Saturnus,

    id. ib. 2, 17, 22:

    miles,

    Verg. E. 1, 71:

    Carthago,

    Hor. C. 4, 8, 17:

    gens,

    Verg. G. 2, 537:

    di,

    invoked in imprecations, Tac. A. 16, 31:

    poëtae,

    i. e. accursed, Cat. 14, 7:

    expiari impium non posse,

    Varr. L. L. 6, § 30 Müll.— Sup.:

    impiissimus filius,

    Dig. 28, 5, 46, § 1; Aus. Grat. Act. 17.—
    II.
    Transf., of inanim. or abstr. things (mostly poet.):

    si impias propinquorum manus effugeris,

    Cic. Rep. 6, 12; so,

    manus,

    Hor. Epod. 3, 1:

    cervix,

    id. C. 3, 1, 17:

    pectora Thracum,

    id. Epod. 5, 13:

    ratis,

    id. C. 1, 3, 23; id. Epod. 10, 14:

    ensis,

    Ov. M. 14, 802:

    tura,

    id. H. 14, 26:

    Tartara,

    Verg. A. 5, 733:

    bellum injustum atque impium,

    Cic. Rep. 2, 17:

    caedes,

    Hor. C. 3, 24, 25:

    proelia,

    id. ib. 2, 1, 30:

    furor,

    Verg. A. 1, 294:

    facta,

    Ov. H. 10, 100:

    verba,

    Tib. 1, 3, 52:

    tumultus,

    Hor. C. 4, 4, 46:

    clamor,

    id. ib. 1, 27, 6:

    fama,

    Verg. A. 4, 298:

    vivacitas,

    Quint. 6 praef. §

    3. — Prov.: Impia sub dulci melle venena latent,

    Ov. Am. 1, 8, 104.— Plur. as substt.
    (α).
    impii, ōrum, m., wicked, abandoned men (opp. innoxii), Plaut. Rud. 1, 3, 11.—
    (β).
    impĭa, ōrum, n., profane words, impious sayings:

    impia et illicita dicere,

    Gell. 1, 15, 17. —
    B.
    In partic., impia herba, a plant, perh. the French everlasting, Gnaphalium Gallicum, Plin. 24, 19, 113, § 173.— Adv.: im-pĭē, irreligiously, undutifully, wickedly:

    quae (astra) qui videat, non solum indocte, sed etiam impie faciat, si deos esse neget,

    Cic. N. D. 2, 16, 44:

    impie commissum,

    id. Leg. 2, 9, 22:

    impie ingratus esse,

    id. Tusc. 5, 2, 6:

    fecisti,

    Quint. 7, 1, 53:

    loqui,

    i. e. treasonably, Suet. Dom. 10:

    deserere regem,

    Curt. 5, 12.— Sup.:

    impiissime,

    Salv. de Avar. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > inpius

  • 102 jacto

    jacto, āvi, ātum (jactarier, Lucr. 6, 556; Enn. Tr. 130), 1, v. freq. a. [jacio], to throw, cast, hurl.
    I.
    Lit.:

    semen,

    to scatter, Varr. R. R. 1, 42:

    semina per undas,

    Ov. M. 4, 748:

    jactato flore tegente vias,

    id. Tr. 4, 2, 50:

    irrita sacrilega jactas incendia dextra,

    id. M. 14, 539:

    hastas,

    Cic. de Or. 2, 78, 316:

    vestem argentumque de muro,

    Caes. B. G. 7, 47:

    lapides vacuum in orbem,

    Verg. G. 1, 62:

    cinerem per agros,

    id. ib. 1, 81:

    se muris in praeceps,

    Curt. 5, 6, 7;

    of casting a net: rete,

    Dig. 19, 1, 12;

    also of dicethrowing: talos arripio, jacto basilicum,

    Plaut. Curc. 2, 3, 79; cf.:

    numerosque manu jactabat eburnos,

    Ov. A. A. 2, 203; id. ib. 3, 355; Suet. Aug. 71.—
    B.
    Transf.
    1.
    To throw or toss about; to shake, flourish:

    crura,

    Lucr. 4, 991:

    brachia in numerum,

    id. 4, 769:

    manus,

    Quint. 11, 3, 179; 10, 3, 21:

    umeros,

    id. 11, 3, 130:

    tinnula manu,

    Ov. Tr. 1, 1, 38:

    tintinnabulum,

    Phaedr. 2, 7, 5:

    onerosa pallia,

    Juv. 6, 236:

    cerviculam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19, § 49:

    nisi se suo more jactavisset,

    i. e. to make gestures, id. Brut. 60, 217:

    cum multum se Curio ex more jactasset,

    Quint. 11, 3, 129:

    exsultare immoderateque jactari,

    Cic. Div. 1, 29, 60:

    corpus in suo sanguine,

    to wallow, Ov. M. 10, 721:

    videntes,

    Verg. G. 2, 355:

    a facie manus,

    to throw kisses, Juv. 3, 106; cf.: jactare basia, id. 4, 118:

    oculos,

    Lucr. 4, 1133:

    lumina,

    Ov. H. 3, 11:

    jugum,

    i. e. to be restless, rebellious, Juv. 13, 22.—
    2.
    To drive hither and thither, to drive about:

    cum adversā tempestate in alto jactarentur,

    Cic. Inv. 2, 31, 95; Ov. H. 17, 235; Hor. Ep. 1, 11, 15; Ov. Tr. 3, 2, 15:

    ut Aeneas pelago... omnia circum Litora jactetur,

    Verg. A. 1, 668; 10, 48; 1, 182:

    jactati aequore toto Troes,

    id. ib. 1, 29; Ov. M. 11, 441 al.:

    si quando, ut fit, jactor in turba, etc.,

    Cic. Planc. 7, 17:

    jactatur domi suae homo honestissimus,

    id. Verr. 2, 1, 26, § 67:

    aestu febrique jactari,

    id. Cat. 1, 13.—So of the sea:

    ut jactetur aqua,

    Lucr. 6, 553:

    cito mutata est jactati forma profundi,

    Ov. H. 19, 77:

    aequora,

    id. Tr. 4, 4, 57.—
    3.
    To throw away:

    merces,

    Plaut. Rud. 2, 3, 43:

    arma,

    Liv. 9, 12; Curt. 3, 3, 9.—Esp., to throw overboard, throw into the sea, Dig. 47, 2, 43, § 10; 14, 2, 4, § 2:

    jactatur rerum utilium pars maxima,

    Juv. 12, 52.—
    4.
    To throw out, emit, spread:

    luna suam jactat de corpore lucem,

    Lucr. 5, 576:

    voces per umbram,

    Verg. A. 2, 768.—
    II.
    Trop.
    A.
    To torment, disquiet, disturb:

    jactor, crucior, agitor, stimulor,

    Plaut. Cist. 2, 1, 4:

    nolo te jactari diutius,

    id. Trin. 3, 2, 59:

    ipsa velut navis jactor,

    Ov. H. 21, 41:

    jactari morbis,

    Lucr. 3, 507:

    clamore et convicio,

    Cic. Fam. 1, 5:

    aliquem,

    id. Div. in Caecil. 14, 45.—
    B.
    Jactare se or jactari, not to be firm, to waver, Cic. Tusc. 4, 10.—Of money, to fluctuate in value:

    jactabatur temporibus illis nummus sic, ut nemo posset scire, quid haberet,

    Cic. Off. 3, 20, 80. —
    C.
    To consider, examine, discuss:

    pluribus praesentibus eas res jactari nolebat,

    Caes. B. G. 1, 18:

    multa totā die in concilio variis jactata sermonibus erant,

    i. e. discussed, not decided, Liv. 1, 50, 3:

    pectore curas,

    Verg. A. 1, 227:

    jactari magis quam peragi accusatio ejus poterat,

    discussed without a conclusion, to no purpose, Liv. 10, 46, 16.—
    D.
    To discuss, mention, intimate, pronounce, throw out, utter, speak, say, name, propose a thing:

    rem jactare sermonibus,

    Liv. 8, 29:

    ultro citroque,

    id. 7, 9:

    jactamus jam pridem omnis te Roma beatum,

    Hor. Ep. 1, 16, 18:

    talia jactanti, etc.,

    Verg. A. 1, 102:

    jactatum in condicionibus nequiquam de Tarquiniis in regnum restituendis,

    Liv. 2, 13, 3:

    hanc autem jactari magis causam quam veram esse,

    to be rather the pretext than the true reason, id. 5, 53, 2.—
    E.
    To throw or fling out threats, etc.:

    jactare et opponere terrorem,

    Cic. Sest. 23, 52:

    minas,

    id. Quint. 14, 47:

    probra in quempiam,

    Liv. 29, 9; cf.:

    convicia,

    Prop. 3, 8, 11.—
    F.
    To boast of, vaunt a thing:

    ostentare honorem aetatis, jactare urbanam gratiam et dignitatem,

    Caes. B. C. 3, 83:

    ingenium,

    Quint. 3, 1, 3:

    genus et nomen,

    Hor. C. 1, 14, 13:

    regna et virtutem,

    Ov. H. 16, 81:

    quo te jactas creatum,

    id. M. 9, 23; Curt. 8, 1, 23.—
    G.
    With se, to talk boastfully of one's self, to boast, make an ostentatious display.
    (α).
    Absol.:

    intolerantius se jactare,

    Cic. de Or. 2, 52, § 209:

    non jactandi mei causā,

    Quint. Decl. 268.—
    (β).
    With dat.:

    se alicui,

    to boast of one's self to a person, Ov. H. 12, 175:

    se Iliae querenti ultorem,

    Hor. C. 1, 2, 18; Liv. 35, 49, 3:

    ipse cum se jactaret amicae,

    Juv. 1, 62.—
    (γ).
    With in or simple abl.:

    cum in eo se in contione jactavisset,

    Cic. Att. 2, 1, 5:

    ne quis sit lucus, quo se plus jactet Apollo,

    Verg. E. 6, 73.—
    (δ).
    With de:

    jactat se jamdudum de Calidio,

    Cic. Verr. 2, 4, 21, § 46.—
    (ε).
    With gen.:

    se justitiae,

    Hier. Ep. 23, 34. —
    (ζ).
    With two acc.:

    se jactare formosum,

    Phaedr. 3, 8, 6.—
    H.
    To carry one's self confidently or conceitedly:

    qui antea solitus esset jactare se magnificentissime in illo loco,

    Cic. Att. 2, 21, 3.—
    I.
    To be officious or active in, to give one's self up to, devote one's self to a thing:

    jactare se in causis centumviralibus,

    Cic. de Or. 1, 38, 173:

    nostrum hoc tempus aetatis forensi labore jactari,

    id. Q. Fr. 3, 5:

    in qua (re publica) tu non valde te jactas,

    id. Fam. 2, 15, 3:

    se actionibus tribuniciis,

    Liv. 3, 1.—
    K.
    Se in pecuniis, to be prodigal of one's money, Cic. Cat. 2, 9.—Hence, jactans, antis, P. a., boasting, bragging, boastful, vainglorious.
    1.
    Lit.: insolens, arrogans, jactans, Cic. Fragm. ap. Non. 322, 13:

    epistolae jactantes et gloriosae,

    Plin. Ep. 3, 9:

    neque vereor ne jactantior videar, etc.,

    id. ib. 9, 23; so Verg. A. 6, 815: jactantior hic paulo est, Hor. S. 1, 3, 50.—With gen.:

    tumidus ae sui jactans,

    Quint. 11, 1, 50:

    plebis jactantissimus amator,

    Spart. Hadr. 17.—
    2.
    Transf., proud, noble, splendid:

    septemgemino jactantior aethera pulset Roma jugo,

    Stat. S. 4, 1, 6; Claud. IV. Cons. Hon. 1.— Adv.: jactanter, boastfully, ostentatiously:

    minae jactanter sonantes,

    Amm. 27, 2, 3; Prud. Ham. 170.— Comp.:

    jactantius maerere,

    Tac. A. 2, 77:

    litteras componere,

    id. H. 3, 53; Prud. Ham. 170.

    Lewis & Short latin dictionary > jacto

  • 103 laevus

    laevus, a, um, adj. [cf. Gr. laios], left, on the left side (mostly poet.; syn.: sinister, scaevus).
    I.
    Lit.: ut idem nunc sit laevus;

    et e laevo sit mutua dexter,

    Lucr. 4, 301 (325):

    manus,

    Cic. Ac. 2, 47, 145:

    ab laeva manu,

    Plaut. Aul. 4, 3, 1: habeo equidem hercle oculum. Py. At laevom dico, Plaut. Mil. 4, 7, 24:

    latus,

    Ov. M. 12, 415: auris id. ib. 12, 336:

    pes,

    id. ib. 12, 101:

    umerus,

    id. H. 9, 62:

    Pontus,

    lying to the left, id. P. 4, 9, 119:

    iter,

    Verg. A. 5, 170:

    habena,

    Hor. Ep. 1, 15, 12:

    amnis,

    the left bank, Tac. A. 2, 8:

    laevā in parte mamillae,

    Juv. 7, 159. —
    B. 1.
    laeva, ae, f.
    (α).
    (Sc. manus.) The left hand:

    opsecro te hanc per dexteram, perque hanc sororem laevam,

    Plaut. Poen. 3, 1, 9:

    Ilionea petit dextrā, laevāque Serestum,

    Verg. A. 1, 611; id. ib. 2, 552;

    7, 188: cognovi clipeum laevae gestamina nostrae,

    Ov. M. 15, 163; id. ib. 4, 782;

    8, 321: hinc factum est ut usus anulorum exemtus dexterae, in laevam relegaretur,

    Macr. S. 7, 13, 11; so,

    dextera laevaque,

    Juv. 6, 561; 658.—
    (β).
    (Sc. pars.) The left side:

    laevam cuncta cohors remis ventisque petivit,

    Verg. A. 3, 563:

    laevam pete,

    go to the left, Ov. M. 3, 642.—Esp. freq. adv.: laevā, on the left side, on the left:

    dextrā montibus, laevā Tiberi amne saeptus,

    on the left, Liv. 4, 32:

    dextrā laevāque duo maria claudunt,

    id. 21, 43: so, a laevā: Diana facem jacit a laeva, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89 (Trag. Rel. v. 55 Vahl.); Vulg. Exod. 14, 22.—So, ad laevam, in laevam, to the left, on the left: ante, et pone;

    ad laevam, et ad dexteram,

    Cic. Univ. 13:

    si in laevam detorserit,

    Plin. 28, 8, 27, § 93.—
    2.
    In neutr.: laevum, on the left ( poet.):

    intonuit laevum,

    Verg. A. 2, 693; 9, 631:

    laevum extendere comas,

    Juv. 6, 495: in laevum, adverbially, to the left:

    fleximus in laevum cursus,

    Ov. Tr. 1, 10, 17:

    dixit in laevum conversus,

    Juv. 4, 120 (Jahn, in laevam).— Plur.: laeva, ōrum, n., places lying on the left:

    laeva tenent Thetis et Melite,

    Verg. A. 5, 825:

    Thracen et laeva Propontidos intrat,

    Ov. F. 5, 257.—
    II.
    Trop.
    A.
    Awkward, stupid, foolish, silly:

    si mens non laeva fuisset,

    Verg. E. 1, 16; id. A. 2, 54:

    o ego laevus, Qui purgor bilem sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 301.—
    B.
    Of ill omen, unfavorable, inconvenient; unfortunate, unlucky, bad, pernicious:

    Sirius laevo contristat lumine caelum,

    Verg. A. 10, 275:

    peccatum fateor, cum te sic tempore laevo Interpellarim,

    Hor. S. 2, 4, 4:

    teque nec laevus vetat ire picus,

    id. C. 3, 27, 15:

    laevo monitu pueros producit avaros,

    Juv. 14, 228:

    omen,

    Val. Fl. 6, 70:

    ignis,

    i. e. a pestilence, Stat. Th. 1, 634; Claud. Idyll. 2, 92; Sil. 1, 464 Rupert; so,

    numina laeva (opp. dextra or propitia),

    unfavorable gods, hostile deities, Verg. G. 4, 7 Jahn and Forbig. ad loc.:

    impia Cappadocum tellus et numine laevo Visa tibi,

    Mart. 6, 85, 3; Sil. 14, 494; 15, 512; Arn. adv. Gent. 3, 26.—
    C.
    In the language of augurs, fortunate, lucky, propitious (because the Romans, by turning their faces to the south, had the eastern signs on their left hand;

    v. sinister): laeva prospera existimantur, quoniam laevā parte mundi ortus est,

    Plin. 2, 54, 55, § 142; cf. Liv. 1, 18:

    omina,

    Phaedr. 3, 18, 12:

    tonitru dedit omina laevo Juppiter,

    Ov. F. 4, 833; cf. Verg. A. 2, 693; 9, 631 (I. B. 2 supra).—Hence, adv.: laevē, awkwardly, wrongly ( poet.), Hor. Ep. 1, 7, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > laevus

  • 104 ligatus

    1.
    lĭgo, āvi, ātum, 1, v. a. [Gr. root lugin lugos, lugoô], to tie, bind, bind together, [p. 1065] bind up, bandage, bind fast, etc. (syn.: vincio, destino; perh. only poet. and post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    manus post terga ligatae,

    Ov. M. 3, 575:

    ligare et vincire crura et manus,

    Gell. 12, 3, 1:

    crus fasciā,

    Phaedr. 5, 7, 36:

    laqueo guttura,

    to tie up, Ov. M. 6, 134:

    vulnera veste,

    to bind up, bandage, id. ib. 7, 849:

    dum mula ligatur,

    is harnessed, Hor. S. 1, 5, 13:

    funem litoribus,

    Luc. 8, 61:

    sudarium circum collum,

    to bind around, Suet. Ner. 51:

    pisces in glacie ligatos,

    i. e. frozen fast, Ov. Tr. 5, 10, 49:

    nimbi ligati,

    i. e. ice, Petr. 123.—
    B.
    Transf., to wind round, to surround:

    balteus loricam ligat,

    Val. Fl. 4, 94:

    digitosque ligat junctura,

    Ov. M. 2, 375; Sil. 7, 589.—
    2.
    To fix or fasten in:

    igne cremato lapide caementa in tectis ligantur,

    Plin. 36, 27, 68, § 200.—
    II.
    Trop., to bind up, bind together, unite:

    dissociata locis concordi pace ligavit,

    Ov. M. 1, 25:

    vinclo propiore cum aliquo ligari,

    id. ib. 9, 548:

    laqueo colla,

    id. P. 1, 6, 39.—
    B.
    To ratify, confirm:

    pacta,

    Prop. 4 (5), 4, 82:

    conjugia artibus magicis,

    Sen. Herc. Oet. 452: argumenta in catenas, * Quint. 5, 14, 32.—Hence, P. a.: lĭgātus, a, um, connected with, adjoining:

    Tartari ripis ligatos squalidae mortis specus,

    Sen. Med. 742.
    2.
    lĭgo, ōnis, m., a mattock, grub-axe, hoe.
    I.
    Lit.:

    longis purgare ligonibus arva,

    Ov. P. 1, 8, 59:

    ligonibus duris humum Exhaurire,

    Hor. Epod. 5, 30:

    ligonibus Versare glebas,

    id. C. 3, 6, 38; Ov. Am. 3, 10, 31:

    centeno ligone domare arva,

    Mart. 4, 64, 32:

    fractus, so called from the bent form of the iron, Col. poët. 10, 88: erectum domito referens a monte ligonem,

    Juv. 11, 89.—
    II.
    Poet.:

    defluit aetas Et pelagi patiens et cassidis atque ligonis,

    i. e. tillage, agriculture, Juv. 7, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > ligatus

  • 105 ligo

    1.
    lĭgo, āvi, ātum, 1, v. a. [Gr. root lugin lugos, lugoô], to tie, bind, bind together, [p. 1065] bind up, bandage, bind fast, etc. (syn.: vincio, destino; perh. only poet. and post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    manus post terga ligatae,

    Ov. M. 3, 575:

    ligare et vincire crura et manus,

    Gell. 12, 3, 1:

    crus fasciā,

    Phaedr. 5, 7, 36:

    laqueo guttura,

    to tie up, Ov. M. 6, 134:

    vulnera veste,

    to bind up, bandage, id. ib. 7, 849:

    dum mula ligatur,

    is harnessed, Hor. S. 1, 5, 13:

    funem litoribus,

    Luc. 8, 61:

    sudarium circum collum,

    to bind around, Suet. Ner. 51:

    pisces in glacie ligatos,

    i. e. frozen fast, Ov. Tr. 5, 10, 49:

    nimbi ligati,

    i. e. ice, Petr. 123.—
    B.
    Transf., to wind round, to surround:

    balteus loricam ligat,

    Val. Fl. 4, 94:

    digitosque ligat junctura,

    Ov. M. 2, 375; Sil. 7, 589.—
    2.
    To fix or fasten in:

    igne cremato lapide caementa in tectis ligantur,

    Plin. 36, 27, 68, § 200.—
    II.
    Trop., to bind up, bind together, unite:

    dissociata locis concordi pace ligavit,

    Ov. M. 1, 25:

    vinclo propiore cum aliquo ligari,

    id. ib. 9, 548:

    laqueo colla,

    id. P. 1, 6, 39.—
    B.
    To ratify, confirm:

    pacta,

    Prop. 4 (5), 4, 82:

    conjugia artibus magicis,

    Sen. Herc. Oet. 452: argumenta in catenas, * Quint. 5, 14, 32.—Hence, P. a.: lĭgātus, a, um, connected with, adjoining:

    Tartari ripis ligatos squalidae mortis specus,

    Sen. Med. 742.
    2.
    lĭgo, ōnis, m., a mattock, grub-axe, hoe.
    I.
    Lit.:

    longis purgare ligonibus arva,

    Ov. P. 1, 8, 59:

    ligonibus duris humum Exhaurire,

    Hor. Epod. 5, 30:

    ligonibus Versare glebas,

    id. C. 3, 6, 38; Ov. Am. 3, 10, 31:

    centeno ligone domare arva,

    Mart. 4, 64, 32:

    fractus, so called from the bent form of the iron, Col. poët. 10, 88: erectum domito referens a monte ligonem,

    Juv. 11, 89.—
    II.
    Poet.:

    defluit aetas Et pelagi patiens et cassidis atque ligonis,

    i. e. tillage, agriculture, Juv. 7, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > ligo

  • 106 malluvium

    malluvĭum, i, n. [id.], a wash-handbasin: malluvium dicitur, quo manus lavuntur malluviae quibus manus sunt lautae (i. e. water to wash the hands in), perinde ut quibus pedes pelluviae, Paul. ex Fest. p. 160 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > malluvium

  • 107 mansuesco

    mansŭesco, sŭēvi, sŭētum, 3, v. inch. a. and n. [manus-suesco; lit., to accustom to the hand; hence],
    I.
    Act., to tame, to make tame (in the verb. finit. ante- and post-class.; but cf. infra, mansuetus).
    A.
    Lit.:

    silvestria animalia,

    Varr. R. R. 2, 1, 4:

    tigres, Coripp. Johann. 6, 253: fructus feros,

    Lucr. 5, 1368; v. Lachm. ad h. l.—
    * B.
    Trop., to render mild, gentle, or peaceable: gentes, Coripp. Johann. 6, 484.—
    II.
    Neutr. ( = mansuetum fieri), to become or grow tame (in the verb. finit. only poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Lit.:

    buculi triduo fere mansuescunt,

    Col. 6, 2, 4:

    ferae,

    Luc. 4, 237.—
    B.
    Trop., to grow tame, gentle, mild, soft:

    nesciaque humanis precibus mansuescere corda,

    Verg. G. 4, 470:

    umor,

    Lucr. 2, 475:

    tellus,

    Verg. G. 2, 239:

    radii,

    Petr. 122:

    fera mansuescere jussa,

    Juv. 11, 104.—Hence, mansŭētus (MASVETA, Inscr. Grut. 688, 2), a, um, P. a., tamed, tame.
    A.
    Lit.:

    juvenci diebus paucis erunt mansueti,

    Varr. R. R. 1, 20, 2:

    sus,

    Liv. 35, 49:

    cum (apes) sint neque mansueti generis, neque feri,

    Plin. 11, 5, 4, § 12:

    stabula, i. e. mansuetarum pecudum,

    Grat. Cyn. 164.—
    B.
    Trop., mild, soft, gentle, quiet, etc. (syn. mitis;

    opp. ferus): illud quaero, cur tam subito mansuetus in senatu fuerit, cum in edictis tam fuisset ferus,

    Cic. Phil. 3, 9, 23:

    amor,

    Prop. 1, 9, 12:

    manus,

    id. 3, 14, 10:

    malum,

    Liv. 3, 16:

    litora,

    tranquil, not stormy, Prop. 1, 17, 28.— Comp.: ut mitior mansuetiorque fiat, Asellio ap. Prisc. p. 668 P.:

    nam me jam ab orationibus dijungo fere, referoque ad mansuetiores Musas,

    Cic. Fam. 1, 9, 23:

    ira,

    Ov. Tr. 3, 6, 23.— Sup.:

    ut mansuetissimus viderer,

    Cic. de Or. 2, 49, 201:

    ingenium,

    Val. Max. 2, 7, 11.—Hence, adv.: mansŭētē (acc. to B.), gently, mildly, calmly, quietly, etc.:

    clementer, mansuete factum,

    Cic. Marcell. 3, 9:

    adeo tum imperio meliori animus mansuete obediens erat,

    Liv. 3, 29, 3:

    ferre fortunam,

    Auct. Her. 4, 52, 65.— Comp.:

    mansuetius versari,

    App. M. 9, p. 236, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > mansuesco

  • 108 mantele

    mantēle ( mantīle), is, n., and mantēlĭum ( mantīlĭum), ii, n. [manus and tela, properly a cloth for the hand], a towel, napkin.
    I.
    Lit.:

    mantelium, ubi manus terguntur,

    Varr. L. L. 6, § 85 Müll.:

    tonsisque ferunt mantelia villis,

    Verg. A. 1, 702 (v. l. mantilia); id. G. 4, 377; Plin. 7, 2, 2, § 12.—
    II.
    Transf., a table-cloth (postclass.):

    mantelia nunc pro operiendis mensis sunt: quae, ut nomen ipsum indicat, olim tergendis manibus praebebantur,

    Isid. Orig. 19, 266; in form mantile, Treb. Galb. 16, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > mantele

  • 109 mantelium

    mantēle ( mantīle), is, n., and mantēlĭum ( mantīlĭum), ii, n. [manus and tela, properly a cloth for the hand], a towel, napkin.
    I.
    Lit.:

    mantelium, ubi manus terguntur,

    Varr. L. L. 6, § 85 Müll.:

    tonsisque ferunt mantelia villis,

    Verg. A. 1, 702 (v. l. mantilia); id. G. 4, 377; Plin. 7, 2, 2, § 12.—
    II.
    Transf., a table-cloth (postclass.):

    mantelia nunc pro operiendis mensis sunt: quae, ut nomen ipsum indicat, olim tergendis manibus praebebantur,

    Isid. Orig. 19, 266; in form mantile, Treb. Galb. 16, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > mantelium

  • 110 mantilium

    mantēle ( mantīle), is, n., and mantēlĭum ( mantīlĭum), ii, n. [manus and tela, properly a cloth for the hand], a towel, napkin.
    I.
    Lit.:

    mantelium, ubi manus terguntur,

    Varr. L. L. 6, § 85 Müll.:

    tonsisque ferunt mantelia villis,

    Verg. A. 1, 702 (v. l. mantilia); id. G. 4, 377; Plin. 7, 2, 2, § 12.—
    II.
    Transf., a table-cloth (postclass.):

    mantelia nunc pro operiendis mensis sunt: quae, ut nomen ipsum indicat, olim tergendis manibus praebebantur,

    Isid. Orig. 19, 266; in form mantile, Treb. Galb. 16, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > mantilium

  • 111 manu emitto

    mănūmitto (also as two words, v. infra; and ante-class. manu emitto, v. emitto, I. B.), mīsi, missum, 3, v. a. [1. manus-mitto], to release from one's power (manus), to set at liberty, to enfranchise, emancipate, make free a slave (v. manumissio):

    quos (servos) nisi manumisisset,

    Cic. Mil. 22, 58:

    sunt servi de cognatorum sententiā manumissi,

    id. Cael. 29, 68; id. Fam. 13, 77, 3:

    testamento manumissi,

    Tac. A. 13, 32:

    quos proxime inter amicos manumisisti,

    Plin. Ep. 7, 16, 4.—Separated by other words:

    orabo, ut manu me mittat,

    Plaut. Aul. 5, 4:

    manu vero cur miserit?

    Cic. Mil. 22, 57:

    manu non mittere,

    Liv. 41, 9, 11 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > manu emitto

  • 112 manumitto

    mănūmitto (also as two words, v. infra; and ante-class. manu emitto, v. emitto, I. B.), mīsi, missum, 3, v. a. [1. manus-mitto], to release from one's power (manus), to set at liberty, to enfranchise, emancipate, make free a slave (v. manumissio):

    quos (servos) nisi manumisisset,

    Cic. Mil. 22, 58:

    sunt servi de cognatorum sententiā manumissi,

    id. Cael. 29, 68; id. Fam. 13, 77, 3:

    testamento manumissi,

    Tac. A. 13, 32:

    quos proxime inter amicos manumisisti,

    Plin. Ep. 7, 16, 4.—Separated by other words:

    orabo, ut manu me mittat,

    Plaut. Aul. 5, 4:

    manu vero cur miserit?

    Cic. Mil. 22, 57:

    manu non mittere,

    Liv. 41, 9, 11 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > manumitto

  • 113 misceo

    miscĕo, miscŭi, mixtum (mistum is found in many MSS. and edd., but is probably a corruption of copyists, representing the weakened sound of x in later times; v. Neue, Formenl. 2, p. 556), 2, v. a. [root mik-, mig-; Sanscr. micras, mixed; Gr. misgô, mignumi; cf. miscellus], to mix, mingle, to intermingle, blend (for the difference between this word and temperare, v. below, II. A.; cf. confundo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.; with abl.:

    (sortes) pueri manu miscentur,

    Cic. Div. 2, 41, 86:

    toxicum antidoto,

    Phaedr. 1, 14, 8:

    mella Falerno,

    Hor. S. 2, 4, 24:

    vina Surrentina faece Falernā,

    id. ib. 2, 4, 55:

    pabula sale,

    Col. 6, 4:

    nectare aquas,

    Ov. H. 16, 198.— With dat.:

    dulce amarumque mihi,

    Plaut. Ps. 1, 1, 61:

    fletum cruori,

    Ov. M. 4, 140; Col. 7, 5:

    inter curalium virides miscere smaragdos,

    Lucr. 2, 805:

    cumque meis lacrimis miscuit usque suas,

    Ov. P. 1, 9, 20. —
    B.
    In partic.
    1.
    To join one's self to, have carnal intercourse with one:

    corpus cum aliquā,

    Cic. Div. 1, 29, 60.—With dat.:

    sic se tibi misceat,

    Ov. M. 13, 866:

    cum aliquo misceri in Venerem,

    App. M. 9, p. 228, 16:

    sanguinem et genus,

    to intermarry, Liv. 1, 9, 4.—
    2.
    To mix, prepare a drink:

    alteri miscere mulsum,

    Cic. Fin. 2, 5, 17; Ov. Am. 1, 4, 29:

    Veientana mihi misces,

    Mart. 3, 49, 1:

    pocula alicui,

    Ov. M. 10, 160:

    lurida terribiles miscent aconita novercae,

    id. ib. 1, 147; cf.: miscenda Cum Styge vina bibas, = you shall die, id. ib. 12, 321:

    nullis aconita propinquis miscuit (Orestes),

    Juv. 8, 219.—
    3.
    Miscere se, or misceri, to mingle with others, to unite, assemble:

    miscet (se) viris,

    Verg. A. 1, 440:

    se partibus alicujus,

    Vell. 2, 86, 3:

    ipsa ad praetoria densae Miscentur,

    assemble, Verg. G. 4, 75.—
    4.
    Miscere manus or proelia, to join battle, engage ( poet.):

    miscere manus,

    Prop. 2, 20, 66:

    proelia dura,

    id. 4, 1, 28;

    hence, vulnera,

    to inflict wounds on each other, Verg. A. 12, 720.—
    5.
    Of storms, to throw into confusion, to disturb, confound, embroil ( poet.):

    caelum terramque,

    Verg. A. 1, 134:

    magno misceri murmure pontum,

    id. ib. 1, 124:

    miscent se maria,

    id. ib. 9, 714.—Hence, of persons, to raise a great commotion, make a prodigious disturbance, to move heaven and earth:

    caelum ac terras,

    Liv. 4, 3, 6:

    quis caelum terris non misceat et mare caelo,

    Juv. 2, 25; cf.:

    mare caelo confundere,

    id. 6, 282. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to mix, mingle, unite, etc.:

    dulce amarumque una nunc misces mihi,

    Plaut. Ps. 1, 1, 63: miscent inter sese inimicitiam agitantes, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 275 Vahl.):

    animum alicujus cum suo miscere,

    Cic. Lael. 21, 81:

    gravitate mixtus lepos,

    id. Rep. 2, 1, 1:

    misce Ergo aliquid de nostris moribus,

    Juv. 14, 322:

    ex dissimillimis rebus misceri et temperari,

    Cic. Off. 3, 33, 119; cf.

    , joined with temperare,

    id. Or. 58, 197;

    also opp. to temperare, since miscere signifies merely to mix, but temperare to mix in due proportion: haec ita mixta fuerunt, ut temperata nullo fuerint modo,

    Cic. Rep. 2, 23, 42.—
    B.
    In partic.
    1.
    To share with, impart to another; to take part in, share in a thing (rare and perhaps not ante-Aug.):

    cum amico omnes curas, omnes cogitationes tuas misce,

    share, Sen. Ep. 3, 3:

    se negotiis,

    to take part in, engage in, Dig. 26, 7, 39, § 11:

    administrationi,

    ib. 27, 1, 17, § 5:

    paternae hereditati,

    ib. 29, 2, 42, § 3. —
    2.
    (Acc. to I. B. 5.).
    a.
    To throw into confusion, to embroil, disturb (class.): om [p. 1150] nia infima summis paria fecit, turbavit, miscuit, Cic. Leg. 3, 9, 19:

    rem publicam malis concionibus,

    id. Agr. 2, 33, 91:

    coetus,

    Tac. A. 1, 16:

    animorum motus dicendo,

    Cic. de Or. 1, 51, 220:

    anima, quae res humanas miscuit olim,

    Juv. 10, 163.—
    b.
    To stir up, occasion, excite, rouse:

    ego nova quaedam misceri et concitari mala jam pridem videbam,

    stirred up, devised, Cic. Cat. 4, 3, 6:

    seditiones,

    Tac. H. 4, 68 fin.
    3.
    Misceri aliquo, to be changed into:

    mixtus Enipeo Taenarius deus,

    Prop. 1, 13, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > misceo

  • 114 obtorpesco

    ob-torpesco, pŭi, 3, v. inch. n., to become numb or stiff; to be benumbed, become insensible, lose feeling.
    I.
    Lit.:

    torpedo... piscium qui securi supernatantes obtorpuere, corripiens,

    Plin. 9, 42, 67, § 143:

    manus prae metu,

    Liv. 22, 3:

    manus,

    Cic. Dom. 52, 135:

    oculi,

    Sen. Contr. 1:

    squamae,

    grow hard, Plin. 8, 27, 41, § 99.—
    II.
    Trop.:

    subactus miseriis obtorpui, Cic. poët. Tusc. 3, 28, 67: circumfuso undique pavore, ita obtorpuit, ut, etc.,

    Liv. 34, 38 fin.:

    obtorpuerunt quodammodo animi,

    id. 32, 20, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > obtorpesco

  • 115 plaudo

    plaudo ( plōdo, Varr. ap. Non. 478, 5, and Quint. 6, 1, 52), si, sum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to clap, strike, beat any thing ( poet.; cf.

    plango),

    Verg. Cir. 179:

    pectora manu,

    Ov. M. 2, 866:

    clipeum pectore,

    Stat. Th. 7, 134:

    aquas,

    id. S. 1, 3, 74:

    choreas pedibus,

    to execute a choral dance, stamping with the feet, Verg. A. 6, 644:

    plausis alis,

    Ov. M. 14, 507; 14, 577.—
    II.
    Neutr., to clap, strike, beat (of two bodies striking together).
    A.
    In gen. ( poet. and in postAug. prose):

    alis Plaudentem figit sub nube columbam,

    Verg. A. 5, 515:

    pennis,

    with her wings, Ov. M. 8, 238:

    rostro,

    id. ib. 6, 97. — Absol.:

    aversas inter se manus collide, non plaudent,

    Sen. Q. N. 2, 28.—
    B.
    In partic.
    1.
    To clap the hands in token of approbation, to applaud, clap (class.):

    manus suas in plaudendo consumere,

    Cic. Att. 16, 2, 3:

    huic ita plausum est, ut salvā re publicā Pompeio plaudi solebat,

    id. ib. 2, 19, 3.—In the theatre, at the close of the piece: nunc, spectatores, Jovis summi causā clare plaudite, Plaut. Am. fin.; id. Ep. fin.; cf.:

    usque Sessuri, donec cantor, vos plaudite, dicat,

    Hor. A. P. 155; and:

    cum ventum est ad ipsum illud. quo veteres tragoediae comoediaeque clauduntur, Plodite,

    Quint. 6, 1, 52 Spald. N. cr.; cf. also: manibus clare, Plaut. Cas. fin.:

    spectavi ego pridem comicos ad istum modum Sapienter dicta dicere atque is plaudier,

    id. Rud. 4, 7, 24: in aliquem, to express disapprobation of any one by clapping, pounding, stamping, i. e. to hiss him off, Min. Fel. Octav. 14.—
    2.
    Transf., in gen., to express approbation, to approve, applaud:

    plaudit sepultis,

    Hor. Ep. 2, 1, 88:

    dis hominibusque plaudentibus,

    Cic. Q. Fr. 2, 4, 1; Juv. 3, 157:

    funus,

    id. 1, 146: sibi, to applaud one's self, to be satisfied or well contented with one's self:

    populus me sibilat: at mihi plaudo Ipse domi,

    Hor. S. 1, 1, 66:

    nec ipse tibi plaudis,

    Plin. Ep. 9, 14.—
    3.
    To strike hands in completing a bargain:

    stultus homo plaudet manibus,

    Vulg. Prov. 17, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > plaudo

  • 116 praecaedit

    prae-cīdo (old form praecaedit, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 18), cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut off in front; hence, in gen., to cut off.
    I.
    Lit. (class.); constr. with acc. alone, or with acc. and dat. or gen. of person.
    (α).
    With acc. and dat.:

    linguam alicui,

    Plaut. Aul. 2, 2, 12:

    manum alicui gladio,

    Cic. Inv. 2, 20, 59:

    aures, nasum et labia alicui,

    Just. 1, 10, 5.—
    (β).
    With acc. and gen.:

    collegae sui praecidi caput jussit,

    Cic. Tusc. 5, 19, 55:

    quae patrem occiderit, manus ejus praecidantur,

    Sen. Contr. 9, 27, 8.—
    (γ).
    With acc.:

    manus,

    Hirt. B. G. 8, 44:

    caput, Quadrig. ap. Gell. l. l.: capita,

    Petr. 1:

    medici membra praecidunt,

    Quint. 8, 3, 75:

    capillos,

    id. ib. 8, 3, 105:

    ancoras,

    to cut the cables, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 88:

    fistulas, quibus aqua suppeditatur,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    traducem,

    Plin. 17, 23, 35, § 211.—
    B.
    Transf.
    1.
    To cut through, cut up (class.):

    cotem novaculā,

    Cic. Div. 1, 17, 32:

    linguam Nicanoris praecisam jussit particulatim avibus dari,

    Vulg. 2 Macc. 15, 33:

    naves,

    to cripple, make unfit for service, Cic. Att. 9, 6, 3.—
    2.
    To beat to pieces, to batter, smash (ante-class.):

    praecide os tu illi,

    Plaut. Cas. 2, 6, 52 (dub.; cf. id. Pers. 2, 4, 12 Ritschl).—
    3.
    Praecidere sinum maris, to cut off, avoid, i. e. to sail straight (postAug.), Sen. Ep. 53, 1: medium mare, Auct. Quint. Decl. 12, 22; cf.

    iter,

    Plin. 8, 22, 34, [p. 1413] § 83.—
    II.
    Trop., to cut off, to take away.
    A.
    Of speech, to cut short, abridge; to cut short one's words, to be brief, break off or finish abruptly:

    dum te obtuetur, interim linguam oculi praeciderunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 56:

    maximam partem defensionis,

    Cic. Verr. 2, 2, 62, § 151:

    sibi licentiam libertatemque vivendi,

    id. ib. 2, 3, 1, §

    3: sibi reditum,

    id. Pis. 22, 51:

    per abscissionem significatio fit, si, cum incipimus aliquid dicere, praecidimus,

    Auct. Her. 4, 54, 67:

    brevi praecidam,

    in a word, in short, briefly, Cic. Sen. 16, 57:

    praecide, inquit,

    cut it short, be brief, id. Ac. 2, 43, 133.—
    B.
    To break off, cut off, end, destroy; esp. with spem:

    si non praeciditur spes plebeio quoque, apiscendi summi honoris,

    Liv. 4, 3, 7:

    praecisa consulatūs spes erit,

    id. 4, 3, 15; 24, 31, 12; 42, 50, 1:

    id sum assecutus, ut una hora perdito spem judicii corrumpendi praeciderem,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 20:

    utrum spem nostram praecidat an differat,

    Sen. Ira, 3, 28, 4; id. Ben. 2, 5, 1.—Also of friendship, etc.: amicitias repente praecidere, to break off suddenly (opp. sensim dissuere), Cic. Off. 1, 33, 120.—
    C.
    To deny flatly, refuse, decline, etc.:

    plane sine ullā exceptione praecidit,

    flatly refused, Cic. Att. 8, 4, 2:

    cupiebam eum esse nobiscum: quod quia praeciderat,

    id. ib. 10, 16, 1.—Hence, praecīsus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., cut or torn off, separated ( poet.):

    Trinacria Italiā praecisa,

    Manil. 4, 630.— Subst.: praecī-sum, i, n., a piece of meat cut off, a cutlet, steak (ante-class.), Naev. ap. Non. 151, 2: praeciso capi, Lucil. ib.—
    2.
    Transf.
    a.
    Castrated (post-class.):

    fanatici,

    Lampr. Elag. 7:

    praecisi ac professi impudientiam,

    Sen. Prov. 5, 3.—
    b.
    Broken off, steep, abrupt, precipitous ( poet. and in post-Aug. prose):

    acuta silex praecisis undique saxis,

    Verg. A. 8, 233:

    iter,

    Sall. J. 92, 7:

    rupes,

    Quint. 12, 9, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Shortened, short, brief (post-Aug.):

    praecisis conclusionibus obscuri,

    Quint. 10, 2, 17:

    comprehensio,

    id. 7, 3, 15.—
    2.
    Troublesome (postclass.):

    ut sub obtentu militiae praecisiorem se adversario faceret (al. pretiosiorem),

    Dig. 49, 16, 4.—Hence, adv.: prae-cīsē.
    1.
    In short, in few words, briefly, concisely (class.):

    praecise dicere (opp. plene et perfecte dicere),

    Cic. N. D. 2, 29, 73.—
    2.
    Positively, absolutely (class.):

    praecise negare alicui,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    non praecise, sed sub condicione,

    Dig. 36, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praecaedit

  • 117 praecido

    prae-cīdo (old form praecaedit, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 18), cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut off in front; hence, in gen., to cut off.
    I.
    Lit. (class.); constr. with acc. alone, or with acc. and dat. or gen. of person.
    (α).
    With acc. and dat.:

    linguam alicui,

    Plaut. Aul. 2, 2, 12:

    manum alicui gladio,

    Cic. Inv. 2, 20, 59:

    aures, nasum et labia alicui,

    Just. 1, 10, 5.—
    (β).
    With acc. and gen.:

    collegae sui praecidi caput jussit,

    Cic. Tusc. 5, 19, 55:

    quae patrem occiderit, manus ejus praecidantur,

    Sen. Contr. 9, 27, 8.—
    (γ).
    With acc.:

    manus,

    Hirt. B. G. 8, 44:

    caput, Quadrig. ap. Gell. l. l.: capita,

    Petr. 1:

    medici membra praecidunt,

    Quint. 8, 3, 75:

    capillos,

    id. ib. 8, 3, 105:

    ancoras,

    to cut the cables, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 88:

    fistulas, quibus aqua suppeditatur,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    traducem,

    Plin. 17, 23, 35, § 211.—
    B.
    Transf.
    1.
    To cut through, cut up (class.):

    cotem novaculā,

    Cic. Div. 1, 17, 32:

    linguam Nicanoris praecisam jussit particulatim avibus dari,

    Vulg. 2 Macc. 15, 33:

    naves,

    to cripple, make unfit for service, Cic. Att. 9, 6, 3.—
    2.
    To beat to pieces, to batter, smash (ante-class.):

    praecide os tu illi,

    Plaut. Cas. 2, 6, 52 (dub.; cf. id. Pers. 2, 4, 12 Ritschl).—
    3.
    Praecidere sinum maris, to cut off, avoid, i. e. to sail straight (postAug.), Sen. Ep. 53, 1: medium mare, Auct. Quint. Decl. 12, 22; cf.

    iter,

    Plin. 8, 22, 34, [p. 1413] § 83.—
    II.
    Trop., to cut off, to take away.
    A.
    Of speech, to cut short, abridge; to cut short one's words, to be brief, break off or finish abruptly:

    dum te obtuetur, interim linguam oculi praeciderunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 56:

    maximam partem defensionis,

    Cic. Verr. 2, 2, 62, § 151:

    sibi licentiam libertatemque vivendi,

    id. ib. 2, 3, 1, §

    3: sibi reditum,

    id. Pis. 22, 51:

    per abscissionem significatio fit, si, cum incipimus aliquid dicere, praecidimus,

    Auct. Her. 4, 54, 67:

    brevi praecidam,

    in a word, in short, briefly, Cic. Sen. 16, 57:

    praecide, inquit,

    cut it short, be brief, id. Ac. 2, 43, 133.—
    B.
    To break off, cut off, end, destroy; esp. with spem:

    si non praeciditur spes plebeio quoque, apiscendi summi honoris,

    Liv. 4, 3, 7:

    praecisa consulatūs spes erit,

    id. 4, 3, 15; 24, 31, 12; 42, 50, 1:

    id sum assecutus, ut una hora perdito spem judicii corrumpendi praeciderem,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 20:

    utrum spem nostram praecidat an differat,

    Sen. Ira, 3, 28, 4; id. Ben. 2, 5, 1.—Also of friendship, etc.: amicitias repente praecidere, to break off suddenly (opp. sensim dissuere), Cic. Off. 1, 33, 120.—
    C.
    To deny flatly, refuse, decline, etc.:

    plane sine ullā exceptione praecidit,

    flatly refused, Cic. Att. 8, 4, 2:

    cupiebam eum esse nobiscum: quod quia praeciderat,

    id. ib. 10, 16, 1.—Hence, praecīsus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., cut or torn off, separated ( poet.):

    Trinacria Italiā praecisa,

    Manil. 4, 630.— Subst.: praecī-sum, i, n., a piece of meat cut off, a cutlet, steak (ante-class.), Naev. ap. Non. 151, 2: praeciso capi, Lucil. ib.—
    2.
    Transf.
    a.
    Castrated (post-class.):

    fanatici,

    Lampr. Elag. 7:

    praecisi ac professi impudientiam,

    Sen. Prov. 5, 3.—
    b.
    Broken off, steep, abrupt, precipitous ( poet. and in post-Aug. prose):

    acuta silex praecisis undique saxis,

    Verg. A. 8, 233:

    iter,

    Sall. J. 92, 7:

    rupes,

    Quint. 12, 9, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Shortened, short, brief (post-Aug.):

    praecisis conclusionibus obscuri,

    Quint. 10, 2, 17:

    comprehensio,

    id. 7, 3, 15.—
    2.
    Troublesome (postclass.):

    ut sub obtentu militiae praecisiorem se adversario faceret (al. pretiosiorem),

    Dig. 49, 16, 4.—Hence, adv.: prae-cīsē.
    1.
    In short, in few words, briefly, concisely (class.):

    praecise dicere (opp. plene et perfecte dicere),

    Cic. N. D. 2, 29, 73.—
    2.
    Positively, absolutely (class.):

    praecise negare alicui,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    non praecise, sed sub condicione,

    Dig. 36, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praecido

  • 118 prehenso

    prĕhenso, and more freq. prenso, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [id.], to grasp, seize, catch, lay hold of (not freq. till after the Aug. period).
    I.
    In gen.:

    prensare manu bracchia,

    Hor. S. 1, 9, 64:

    fastigia dextris,

    Verg. A. 2, 444:

    tenaci forcipe ferrum,

    id. ib. 12, 404:

    lubrica prensantes effugit umbra manus,

    Ov. F. 5, 476:

    prehensare hostium tela,

    Tac. H. 3, 28.—
    II.
    In partic., to take hold of, detain a person, in order to talk with him, thank him, entreat him, etc.:

    arma, genua, vestigia prensando, flexere militum animos,

    Tac. H. 1, 66:

    commanipularium pectora,

    id. ib. 4, 46:

    itaque prenso amicos, supplico, ambio domos,

    Plin. Ep. 2, 9:

    prensatas exeuntium manus,

    Liv. 4, 60.—
    B.
    Transf., to sue or solicit for an office:

    circumire et prensare patres,

    Liv. 1, 47, 7.—So absol.:

    prensat unus P. Galba,

    solicits for the consulship, Cic. Att. 1, 1, 1:

    nos initium prensandi facere cogitaramus,

    id. ib.

    Lewis & Short latin dictionary > prehenso

  • 119 rectum

    rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).
    I.
    Lit.:

    deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,

    Cic. Rep. 6, 24, 26:

    manus una (navem) regit,

    Lucr. 4, 903:

    onera navium velis,

    Caes. B. G. 3, 13:

    arte ratem,

    Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.

    clavum,

    Verg. A. 10, 218:

    te ventorum regat pater,

    Hor. C. 1, 3, 3:

    vela,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 24:

    coërcet et regit beluam,

    Cic. Rep. 2, 40, 67:

    equum,

    Liv. 35, 11:

    equos,

    Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.

    quadrupedes,

    id. M. 2, 86:

    spumantia ora (equi),

    id. ib. 8, 34:

    frena,

    id. P. 4, 12, 24:

    equi impotentes regendi,

    Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:

    currus,

    Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:

    rege tela per auras,

    Verg. A. 9, 409:

    tela per viscera Caesaris,

    Luc. 7, 350; cf.:

    missum jaculum,

    Ov. M. 7, 684:

    sagittas nusquam,

    Luc. 7, 515:

    regens tenui vestigia filo,

    Cat. 64, 113; cf.:

    Daedalium iter lino duce,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 8:

    caeca filo vestigia,

    Verg. A. 6, 30:

    diverso flamina tractu,

    Ov. M. 1, 59:

    gressus,

    Vulg. Judic. 16, 26.—
    B.
    In partic., jurid. t. t.:

    regere fines,

    to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—
    II.
    Trop., to guide, lead, conduct, manage, direct.
    A.
    In gen.:

    Deus qui omnem hunc mundum regit,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    domum,

    id. ib. 1, 39, 61:

    rem consilio,

    Ter. Eun. 1, 1, 13:

    belli fera munera Mavors regit,

    Lucr. 1, 33; cf.

    bella,

    Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:

    omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,

    Cic. Att. 16, 2, 2:

    alicujus animum atque ingenium,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:

    animi motus (with moderari cupiditates),

    Cic. Part. Or. 22, 76:

    mores,

    Ov. M. 15, 834:

    animos dictis,

    Verg. A. 1, 153:

    animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    ut me ipse regam,

    id. ib. 1, 1, 27:

    consilia senatus,

    Quint. 12, 1, 26:

    valetudines principis,

    Tac. A. 6, 50; cf.:

    valetudinem arbitratu suo,

    Suet. Tib. 68 al.:

    neque regerentur magis quam regerent casus,

    Sall. J. 1, 5; cf.:

    jam regi leges, non regere,

    Liv. 10, 13:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 6:

    vellem suscepisses juvenem regendum,

    Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:

    Silvanum specie obsequii regebat,

    Tac. H. 3, 50:

    nemo regere potest, nisi qui et regi,

    Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—
    B.
    Transf.
    1.
    To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:

    quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?

    Cic. Rep. 1, 6, 11; so,

    rem publicam,

    id. ib. 1, 26, 41;

    1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,

    id. ib. 1, 34 fin.;

    2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,

    id. ib. 1, 26, 42; cf.:

    Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,

    id. ib. 1, 27, 43:

    Frisios,

    Tac. A. 4, 72:

    populos imperio,

    Verg. A. 6, 851:

    imperiis Italiam,

    id. ib. 4, 230:

    legiones,

    Tac. A. 15, 7; cf.

    cohortes,

    id. H. 4, 12:

    exercitum,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:

    domum,

    Vulg. 1 Tim. 5, 4:

    diva, quae regis Antium,

    Hor. C. 1, 35, 1:

    Diana, quae silentium regis,

    id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:

    animi partes consilio,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,

    id. ib. 2, 23, 43:

    rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,

    id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:

    Tiberio regente,

    Tac. A. 4, 33; 13, 3:

    stare rempublicam nisi uno regente non posse,

    Quint. 3, 8, 47:

    quo regente,

    Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:

    Clemens ambitioso imperio regebat,

    i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—
    2.
    To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):

    errantem regere,

    Caes. B. C. 3, 57:

    rogo, domine, consilio me regas, etc.,

    Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,
    I.
    P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:

    contemptus regentium,

    Tac. A. 12, 54:

    in obsequium regentis,

    id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:

    vita regentis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 301:

    excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,

    Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:

    in vulgus manant exempla regentum (= -tium),

    Claud. Laud. Stil. 1, 168.—
    II.
    rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.
    A.
    Lit., of horizontal direction:

    pars Remorum recta est (opp. refracta),

    Lucr. 4, 439:

    sed nil omnino rectā regione viaï declinare,

    id. 2, 249 Munro:

    rectā regione iter instituere,

    Liv. 21, 31:

    India, rectā regione spatiosa,

    Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:

    ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,

    Plaut. Trin. 4, 2, 26:

    via,

    id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.

    platea,

    Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:

    porta,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 60:

    ostium,

    id. Mil. 2, 3, 58:

    ostia viarum (opp. iter flexum),

    Lucr. 4, 93:

    cursus hinc in Africam,

    Liv. 26, 43:

    saxa quae rectis lineis suos ordines servant,

    Caes. B. G. 7, 23 fin.:

    recto flumine,

    Verg. A. 8, 57:

    recto ad Iberum itinere,

    Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:

    ne qua forent pedibus vestigia rectis,

    Verg. A. 8, 209:

    recto grassetur limite miles,

    Ov. Tr. 2, 477:

    velut rectae acies concurrissent,

    in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,

    acies,

    id. 35, 28:

    qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,

    Quint. 8, 3, 9:

    hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,

    Cic. Rab. Post. 17, 48:

    adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,

    Sen. Const. 5, 5:

    rectis oculis gladios micantes videre,

    id. Ep. 76, 33; 104, 24:

    oculi,

    Suet. Aug. 16; cf.

    acies,

    Ov. M. 2, 776:

    lumen,

    Luc. 9, 638:

    vultus,

    Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:

    ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,

    in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    saxa,

    perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:

    rectae prope rupes,

    id. 38, 20:

    truncus,

    Ov. M. 7, 640:

    ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,

    Cic. Fin. 3, 16, 53:

    caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,

    Quint. 11, 3, 69:

    homines,

    straight, erect, Cat. 10, 20; so,

    Quintia,

    id. 86, 1:

    puella,

    Hor. S. 1, 2, 123:

    senectus,

    Juv. 3, 26:

    iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,

    does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:

    vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,

    Luc. 7, 327. — Comp.:

    crus Rectius,

    Hor. S. 1, 2, 82:

    rectior coma,

    smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:

    longā trabe rectior exstet,

    Ov. M. 3, 78:

    crura,

    Pall. 7, 7. — Sup.:

    rectissima linea,

    Quint. 3, 6, 83:

    via,

    id. 12, 2, 27. —
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:

    rectā viā depelli,

    Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;

    so post-class.: de viā rectā declinare,

    Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:

    recta consilia dare,

    Ter. And. 2, 1, 9:

    quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,

    Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:

    quae sunt recta et simplicia laudantur,

    id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:

    sermo rectus et secundum naturam enunciatus,

    id. 2, 5, 11; cf.:

    (oratio) recta an ordine permutato,

    id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:

    per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),

    id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:

    recto ac justo proelio dimicare,

    Liv. 35, 4 fin.:

    rectarum cenarum consuetudo,

    a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,

    cena,

    Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:

    recta,

    Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:

    domus recta est (with contenta decore simplici),

    Sen. Ep. 100, 6:

    nominibus rectis expendere nummos,

    i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):

    absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

    suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:

    rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,

    id. Ac. 1, 5, 19:

    aliter, quam est rectum verumque dicere,

    Quint. 6, 3, 89:

    cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,

    id. 8, 5, 6;

    so (opp. durum et incomptum),

    id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:

    mutare aliquid a recto,

    id. 2, 13, 11:

    recta et vera loquere,

    i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:

    qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,

    Quint. 10, 5, 12:

    ea plerumque recta sunt,

    id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:

    rectior divisio,

    Quint. 7, 2, 39:

    si quid novisti rectius istis,

    Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:

    rectissima ratio,

    Quint. 2, 13, 3.—
    2.
    In partic.
    a.
    Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):

    honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,

    Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:

    nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,

    id. Lael. 22, 82;

    so with honestum,

    id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:

    (opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,

    Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:

    recta consilia (opp. prava),

    Liv. 1, 27:

    in rectis (opp. in pravitatibus),

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    curvo dignoscere rectum,

    Hor. Ep. 2, 2, 44:

    mens sibi conscia recti,

    Verg. A. 1, 604:

    fidem rectumque colebat,

    Ov. M. 1, 90:

    recta ingenia (opp. perversa),

    Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:

    in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    natura,

    id. S. 1, 6, 66:

    ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,

    Cic. Fam. 12, 5, 2:

    judex,

    Quint. 4, 1, 13; cf.

    auditor,

    Plin. Ep. 2, 19, 6:

    vir rectus et sanctus,

    id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:

    beatus judicii rectus,

    Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:

    rectum est gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—
    b.
    In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;

    opp. obliqui casus),

    Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,
    A.
    rectā,
    B.
    rectō,
    C.
    rectē.
    A.
    rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):

    hic ad me rectā habet rectam viam,

    Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:

    jam ad regem rectā me ducam,

    id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:

    tu rus hinc ibis?... rectā,

    id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:

    Marius ab subselliis in rostra rectā,

    Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —
    B.
    rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):

    appellationes, quae recto ad principem factae sunt,

    Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—
    C. 1.
    Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):

    vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,

    Cato, R. R. 33, 4:

    sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,

    Cic. Fin. 1, 6, 20:

    satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,

    Plin. 7, 2, 2, § 24.—
    2.
    Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:

    fecisti edepol et recte et bene,

    Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;

    so with commode,

    Ter. Heaut. 1, 1, 100:

    recte et sapienter facit,

    Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:

    recte atque ordine factum,

    Cic. Quint. 7, 28:

    recte atque ordine facere,

    id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;

    v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    recte atque in loco constare,

    id. Mur. 12, 26:

    recte factum,

    Plaut. Capt. 3, 5, 52:

    seu recte seu pervorse facta sunt,

    id. Trin. 1, 2, 146:

    seu recte seu perperam facere,

    Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:

    recte dictum (opp. absurde),

    Plaut. Capt. 1, 1, 4:

    recte concludere (opp. vitiose),

    Cic. Ac. 2, 30, 98:

    recte factum (opp. turpiter),

    Caes. B. G. 7, 80 et saep.:

    recte rationem tenes,

    Plaut. Mil. 1, 1, 47:

    hercle quin tu recte dicis,

    id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:

    non recte judicas de Catone,

    Cic. Lael. 2, 9; cf.:

    rectissime quidem judicas,

    id. Rep. 3, 32, 44:

    tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,

    Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:

    monere,

    id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:

    admonere recte,

    id. Men. 5, 9, 33:

    suis amicis recte res suas narrare,

    properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:

    hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,

    consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:

    aliquem asservare recte, ne aufugiat,

    duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:

    alicui recte dare epistulam,

    correctly, id. Ps. 4, 2, 33:

    cum fuit cui recte ad te litteras darem,

    safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,

    sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,

    id. Phil. 2, 19, 49; cf.:

    alicui suam salutem recte committere,

    Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:

    si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,

    goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:

    ludi recte facti,

    id. 36, 2:

    ver sacrum non esse recte factum,

    id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:

    valere,

    id. Merc. 2, 3, 53:

    apud matrem recte est,

    i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,

    recte esse,

    id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

    recte sit oculis tuis,

    Gell. 13, 30, 11:

    olivetum recte putare,

    properly, advantageously, Cato, R. R. 44:

    solet illa recte sub manus succedere,

    well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:

    recte cavere,

    to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:

    deos volo consilia vostra recte vortere,

    well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,

    vortere,

    id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:

    nec recte loqui alicui,

    id. Bacch. 4, 4, 83:

    nec recte dicere in aliquem,

    id. As. 1, 3, 3;

    and simply nec recte dicere,

    id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    Ter. Ad. 5, 3, 46:

    hic tibi erit rectius,

    Plaut. Men. 2, 3, 31:

    rectius bella gerere,

    Liv. 3, 2 fin.:

    non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,

    Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —
    b.
    With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:

    locus recte ferax,

    Cato, R. R. 44:

    salvus sum recte,

    Plaut. Am. 2, 1, 34:

    morata recte,

    id. Aul. 2, 2, 62:

    oneratus recte,

    id. Bacch. 2, 3, 115:

    non recte vinctus est,

    Ter. And. 5, 4, 52.—
    c.
    Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—
    B.
    So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:

    rogo numquid velit? Recte inquit,

    i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,

    in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!

    Hor. A. P. 4, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > rectum

  • 120 regens

    rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).
    I.
    Lit.:

    deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,

    Cic. Rep. 6, 24, 26:

    manus una (navem) regit,

    Lucr. 4, 903:

    onera navium velis,

    Caes. B. G. 3, 13:

    arte ratem,

    Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.

    clavum,

    Verg. A. 10, 218:

    te ventorum regat pater,

    Hor. C. 1, 3, 3:

    vela,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 24:

    coërcet et regit beluam,

    Cic. Rep. 2, 40, 67:

    equum,

    Liv. 35, 11:

    equos,

    Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.

    quadrupedes,

    id. M. 2, 86:

    spumantia ora (equi),

    id. ib. 8, 34:

    frena,

    id. P. 4, 12, 24:

    equi impotentes regendi,

    Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:

    currus,

    Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:

    rege tela per auras,

    Verg. A. 9, 409:

    tela per viscera Caesaris,

    Luc. 7, 350; cf.:

    missum jaculum,

    Ov. M. 7, 684:

    sagittas nusquam,

    Luc. 7, 515:

    regens tenui vestigia filo,

    Cat. 64, 113; cf.:

    Daedalium iter lino duce,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 8:

    caeca filo vestigia,

    Verg. A. 6, 30:

    diverso flamina tractu,

    Ov. M. 1, 59:

    gressus,

    Vulg. Judic. 16, 26.—
    B.
    In partic., jurid. t. t.:

    regere fines,

    to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—
    II.
    Trop., to guide, lead, conduct, manage, direct.
    A.
    In gen.:

    Deus qui omnem hunc mundum regit,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    domum,

    id. ib. 1, 39, 61:

    rem consilio,

    Ter. Eun. 1, 1, 13:

    belli fera munera Mavors regit,

    Lucr. 1, 33; cf.

    bella,

    Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:

    omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,

    Cic. Att. 16, 2, 2:

    alicujus animum atque ingenium,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:

    animi motus (with moderari cupiditates),

    Cic. Part. Or. 22, 76:

    mores,

    Ov. M. 15, 834:

    animos dictis,

    Verg. A. 1, 153:

    animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    ut me ipse regam,

    id. ib. 1, 1, 27:

    consilia senatus,

    Quint. 12, 1, 26:

    valetudines principis,

    Tac. A. 6, 50; cf.:

    valetudinem arbitratu suo,

    Suet. Tib. 68 al.:

    neque regerentur magis quam regerent casus,

    Sall. J. 1, 5; cf.:

    jam regi leges, non regere,

    Liv. 10, 13:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 6:

    vellem suscepisses juvenem regendum,

    Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:

    Silvanum specie obsequii regebat,

    Tac. H. 3, 50:

    nemo regere potest, nisi qui et regi,

    Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—
    B.
    Transf.
    1.
    To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:

    quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?

    Cic. Rep. 1, 6, 11; so,

    rem publicam,

    id. ib. 1, 26, 41;

    1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,

    id. ib. 1, 34 fin.;

    2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,

    id. ib. 1, 26, 42; cf.:

    Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,

    id. ib. 1, 27, 43:

    Frisios,

    Tac. A. 4, 72:

    populos imperio,

    Verg. A. 6, 851:

    imperiis Italiam,

    id. ib. 4, 230:

    legiones,

    Tac. A. 15, 7; cf.

    cohortes,

    id. H. 4, 12:

    exercitum,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:

    domum,

    Vulg. 1 Tim. 5, 4:

    diva, quae regis Antium,

    Hor. C. 1, 35, 1:

    Diana, quae silentium regis,

    id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:

    animi partes consilio,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,

    id. ib. 2, 23, 43:

    rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,

    id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:

    Tiberio regente,

    Tac. A. 4, 33; 13, 3:

    stare rempublicam nisi uno regente non posse,

    Quint. 3, 8, 47:

    quo regente,

    Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:

    Clemens ambitioso imperio regebat,

    i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—
    2.
    To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):

    errantem regere,

    Caes. B. C. 3, 57:

    rogo, domine, consilio me regas, etc.,

    Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,
    I.
    P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:

    contemptus regentium,

    Tac. A. 12, 54:

    in obsequium regentis,

    id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:

    vita regentis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 301:

    excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,

    Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:

    in vulgus manant exempla regentum (= -tium),

    Claud. Laud. Stil. 1, 168.—
    II.
    rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.
    A.
    Lit., of horizontal direction:

    pars Remorum recta est (opp. refracta),

    Lucr. 4, 439:

    sed nil omnino rectā regione viaï declinare,

    id. 2, 249 Munro:

    rectā regione iter instituere,

    Liv. 21, 31:

    India, rectā regione spatiosa,

    Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:

    ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,

    Plaut. Trin. 4, 2, 26:

    via,

    id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.

    platea,

    Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:

    porta,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 60:

    ostium,

    id. Mil. 2, 3, 58:

    ostia viarum (opp. iter flexum),

    Lucr. 4, 93:

    cursus hinc in Africam,

    Liv. 26, 43:

    saxa quae rectis lineis suos ordines servant,

    Caes. B. G. 7, 23 fin.:

    recto flumine,

    Verg. A. 8, 57:

    recto ad Iberum itinere,

    Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:

    ne qua forent pedibus vestigia rectis,

    Verg. A. 8, 209:

    recto grassetur limite miles,

    Ov. Tr. 2, 477:

    velut rectae acies concurrissent,

    in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,

    acies,

    id. 35, 28:

    qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,

    Quint. 8, 3, 9:

    hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,

    Cic. Rab. Post. 17, 48:

    adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,

    Sen. Const. 5, 5:

    rectis oculis gladios micantes videre,

    id. Ep. 76, 33; 104, 24:

    oculi,

    Suet. Aug. 16; cf.

    acies,

    Ov. M. 2, 776:

    lumen,

    Luc. 9, 638:

    vultus,

    Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:

    ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,

    in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    saxa,

    perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:

    rectae prope rupes,

    id. 38, 20:

    truncus,

    Ov. M. 7, 640:

    ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,

    Cic. Fin. 3, 16, 53:

    caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,

    Quint. 11, 3, 69:

    homines,

    straight, erect, Cat. 10, 20; so,

    Quintia,

    id. 86, 1:

    puella,

    Hor. S. 1, 2, 123:

    senectus,

    Juv. 3, 26:

    iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,

    does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:

    vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,

    Luc. 7, 327. — Comp.:

    crus Rectius,

    Hor. S. 1, 2, 82:

    rectior coma,

    smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:

    longā trabe rectior exstet,

    Ov. M. 3, 78:

    crura,

    Pall. 7, 7. — Sup.:

    rectissima linea,

    Quint. 3, 6, 83:

    via,

    id. 12, 2, 27. —
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:

    rectā viā depelli,

    Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;

    so post-class.: de viā rectā declinare,

    Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:

    recta consilia dare,

    Ter. And. 2, 1, 9:

    quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,

    Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:

    quae sunt recta et simplicia laudantur,

    id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:

    sermo rectus et secundum naturam enunciatus,

    id. 2, 5, 11; cf.:

    (oratio) recta an ordine permutato,

    id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:

    per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),

    id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:

    recto ac justo proelio dimicare,

    Liv. 35, 4 fin.:

    rectarum cenarum consuetudo,

    a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,

    cena,

    Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:

    recta,

    Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:

    domus recta est (with contenta decore simplici),

    Sen. Ep. 100, 6:

    nominibus rectis expendere nummos,

    i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):

    absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

    suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:

    rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,

    id. Ac. 1, 5, 19:

    aliter, quam est rectum verumque dicere,

    Quint. 6, 3, 89:

    cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,

    id. 8, 5, 6;

    so (opp. durum et incomptum),

    id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:

    mutare aliquid a recto,

    id. 2, 13, 11:

    recta et vera loquere,

    i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:

    qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,

    Quint. 10, 5, 12:

    ea plerumque recta sunt,

    id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:

    rectior divisio,

    Quint. 7, 2, 39:

    si quid novisti rectius istis,

    Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:

    rectissima ratio,

    Quint. 2, 13, 3.—
    2.
    In partic.
    a.
    Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):

    honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,

    Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:

    nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,

    id. Lael. 22, 82;

    so with honestum,

    id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:

    (opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,

    Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:

    recta consilia (opp. prava),

    Liv. 1, 27:

    in rectis (opp. in pravitatibus),

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    curvo dignoscere rectum,

    Hor. Ep. 2, 2, 44:

    mens sibi conscia recti,

    Verg. A. 1, 604:

    fidem rectumque colebat,

    Ov. M. 1, 90:

    recta ingenia (opp. perversa),

    Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:

    in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    natura,

    id. S. 1, 6, 66:

    ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,

    Cic. Fam. 12, 5, 2:

    judex,

    Quint. 4, 1, 13; cf.

    auditor,

    Plin. Ep. 2, 19, 6:

    vir rectus et sanctus,

    id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:

    beatus judicii rectus,

    Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:

    rectum est gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—
    b.
    In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;

    opp. obliqui casus),

    Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,
    A.
    rectā,
    B.
    rectō,
    C.
    rectē.
    A.
    rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):

    hic ad me rectā habet rectam viam,

    Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:

    jam ad regem rectā me ducam,

    id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:

    tu rus hinc ibis?... rectā,

    id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:

    Marius ab subselliis in rostra rectā,

    Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —
    B.
    rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):

    appellationes, quae recto ad principem factae sunt,

    Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—
    C. 1.
    Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):

    vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,

    Cato, R. R. 33, 4:

    sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,

    Cic. Fin. 1, 6, 20:

    satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,

    Plin. 7, 2, 2, § 24.—
    2.
    Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:

    fecisti edepol et recte et bene,

    Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;

    so with commode,

    Ter. Heaut. 1, 1, 100:

    recte et sapienter facit,

    Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:

    recte atque ordine factum,

    Cic. Quint. 7, 28:

    recte atque ordine facere,

    id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;

    v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    recte atque in loco constare,

    id. Mur. 12, 26:

    recte factum,

    Plaut. Capt. 3, 5, 52:

    seu recte seu pervorse facta sunt,

    id. Trin. 1, 2, 146:

    seu recte seu perperam facere,

    Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:

    recte dictum (opp. absurde),

    Plaut. Capt. 1, 1, 4:

    recte concludere (opp. vitiose),

    Cic. Ac. 2, 30, 98:

    recte factum (opp. turpiter),

    Caes. B. G. 7, 80 et saep.:

    recte rationem tenes,

    Plaut. Mil. 1, 1, 47:

    hercle quin tu recte dicis,

    id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:

    non recte judicas de Catone,

    Cic. Lael. 2, 9; cf.:

    rectissime quidem judicas,

    id. Rep. 3, 32, 44:

    tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,

    Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:

    monere,

    id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:

    admonere recte,

    id. Men. 5, 9, 33:

    suis amicis recte res suas narrare,

    properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:

    hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,

    consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:

    aliquem asservare recte, ne aufugiat,

    duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:

    alicui recte dare epistulam,

    correctly, id. Ps. 4, 2, 33:

    cum fuit cui recte ad te litteras darem,

    safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,

    sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,

    id. Phil. 2, 19, 49; cf.:

    alicui suam salutem recte committere,

    Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:

    si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,

    goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:

    ludi recte facti,

    id. 36, 2:

    ver sacrum non esse recte factum,

    id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:

    valere,

    id. Merc. 2, 3, 53:

    apud matrem recte est,

    i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,

    recte esse,

    id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

    recte sit oculis tuis,

    Gell. 13, 30, 11:

    olivetum recte putare,

    properly, advantageously, Cato, R. R. 44:

    solet illa recte sub manus succedere,

    well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:

    recte cavere,

    to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:

    deos volo consilia vostra recte vortere,

    well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,

    vortere,

    id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:

    nec recte loqui alicui,

    id. Bacch. 4, 4, 83:

    nec recte dicere in aliquem,

    id. As. 1, 3, 3;

    and simply nec recte dicere,

    id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    Ter. Ad. 5, 3, 46:

    hic tibi erit rectius,

    Plaut. Men. 2, 3, 31:

    rectius bella gerere,

    Liv. 3, 2 fin.:

    non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,

    Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —
    b.
    With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:

    locus recte ferax,

    Cato, R. R. 44:

    salvus sum recte,

    Plaut. Am. 2, 1, 34:

    morata recte,

    id. Aul. 2, 2, 62:

    oneratus recte,

    id. Bacch. 2, 3, 115:

    non recte vinctus est,

    Ter. And. 5, 4, 52.—
    c.
    Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—
    B.
    So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:

    rogo numquid velit? Recte inquit,

    i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,

    in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!

    Hor. A. P. 4, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > regens

См. также в других словарях:

  • Manus — Manus, a masculine first name derived from the Latin meaning hand or fist, and, less commonly, a band of men, may refer to: Manus Province, in Papua New Guinea Manus Island, part of Manus Province Manus languages, a subgroup of the Eastern… …   Wikipedia

  • Manus — steht für: medizinische und lateinische Bezeichnung der Hand Manus (Provinz), eine Provinz von Papua Neuguinea Manus (Insel), die Hauptinsel der Provinz Manus Manus (Sprachen), eine Untergruppe der austronesischen Sprachen Manus (Wettbewerb), ein …   Deutsch Wikipedia

  • MANUS — L’un des trois groupes ethniques habitant les îles de l’Amirauté (Admiralty Islands), situées au nord est de la Nouvelle Guinée, en Mélanésie, et faisant partie de la Papouasie Nouvelle Guinée. Parmi ces trois groupes, seuls les Manus forment un… …   Encyclopédie Universelle

  • manus — (in ) (in ma nus ), s. m. 1°   Prière par laquelle on recommande son âme à Dieu. Un in manus fervent.    Dire son in manus, être ou se croire sur le point de mourir. •   Une dame qui était tout émerveillée que je fusse assez fou pour faire encore …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • manus — mànus (mȁnus) m DEFINICIJA anat. dio ruke od zglavka do vrha prstiju; šaka ETIMOLOGIJA lat. manus …   Hrvatski jezični portal

  • Manus — Ma nus, n.; pl. {Manus}. [L., the hand.] (Anat.) The distal segment of the fore limb, including the carpus and fore foot or hand. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Manus — Ma nus, n.; pl. {Manus}. [L., the hand.] (Anat.) The distal segment of the fore limb, including the carpus and fore foot or hand. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Manus [2] — Manus (Taui, auch Große Admiralitätsinsel genannt), bis 900 m hohe, 1952 qkm große Hauptinsel der Admiralitätsinseln (s. d.), hat ihren Namen von dem einen Hauptzweig der Bevölkerung, den am Strande wohnenden Manus. Vgl. Schnee, Bilder aus der… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Manus — m Irish: Anglicized form of Gaelic Maghnus and Mánus, forms of MAGNUS (SEE Magnus) …   First names dictionary

  • manus — [mā′nəs] n. pl. manus [L, hand: see MANUAL] the terminal part of the forelimb of a vertebrate, as the hand of a person or the forefoot of a four legged animal …   English World dictionary

  • Manus — Manus, 1) Hand; daher M. injectio, die Execution gegen den nicht zahlenden Schuldner, welche darin bestand, daß derselbe von dem Gläubiger in Hast genommen u., wenn er binnen 60 Tagen nicht bezahlte, als Sklav verkauft wurde; [847] 2) Macht,… …   Pierer's Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»