juno+tib

auctor (incorrectly written autor or author), ōris, comm. [id.], he that brings about the existence of any object, or promotes the increase or prosperity of it, whether he first originates it, or by his efforts gives greater permanence or continuance to it; to be differently translated according to the object, creator, maker, author, inventor, producer, father, founder, teacher, composer, cause, voucher, supporter, leader, head, etc. (syn.: conditor, origo, consiliarius, lator, suasor, princeps, dux).

Lit.

Of persons, a progenitor, father, ancestor:

L. Brutus, praeclarus auctor nobilitatis tuae,

the founder, progenitor of your nobility, Cic. Tusc. 4, 1, 2:

generis,

Verg. A. 4, 365; so Ov. M. 4, 640, and Suet. Vit. 2:

tu sanguinis ultimus auctor,

Verg. A. 7, 49; so Ov. M. 12, 558, and 13, 142:

tantae propaginis,

id. F. 3, 157:

originis,

Suet. Ner. 1:

gentis,

id. Claud. 25:

auctores parentes animarum,

Vulg. Sap. 12, 6:

auctore ab illo ducit originem,

Hor. C. 3, 17, 5:

Sive neglectum genus et nepotes Respicis auctor,

id. ib. 1, 2, 36:

mihi Tantalus auctor,

Ov. M. 6, 172:

auctores saxa fretumque tui,

id. H. 10, 132:

Juppiter e terrā genitam mentitur, ut auctor Desinat inquiri,

id. M. 1, 615.—Of animals, Col. 6, 27, 1.—

Of buildings, etc., founder, builder:

Trojae Cynthius auctor,

Verg. G. 3, 36:

murorum Romulus auctor,

Prop. 5, 6, 43 ( augur, Müll.):

auctor posuisset in oris Moenia,

Ov. M. 15, 9:

porticus auctoris Livia nomen habet,

id. A. A. 1, 72:

amphitheatri,

Plin. 36, 15, 24, § 118:

omnia sub titulo tantum suo ac sine ullā pristini auctoris memoriā,

Suet. Dom. 5.—

Of works of art, a maker, artist:

statua auctoris incerti,

Plin. 34, 8, 19, § 93: apparuit summam artis securitatem auctori placaisse, id. praef. § 27.—

Transf.

In gen., the originator, executor, performer, doer, cause, occasion of other things (freq. interchanged with actor):

tametsi haud quaquam par gloriá sequitur scriptorem et auctorem rerum, tamen etc.,

Sall. C. 3, 2 Kritz (cf. without rerum: Suam quisque culpam auctores ad negotia transferunt, id. J. 1, 4):

praeclari facinoris,

Vell. 2, 120, 6:

facti,

Ov. M. 9, 206; Vell. 1, 8:

cum perquirerent auctorem facti,

Vulg. Jud. 6, 29:

optimi statūs auctor,

Suet. Aug. 28:

honoris,

Ov. M. 10, 214:

vitae,

Vulg. Act. 3, 15:

salutis,

ib. Heb. 2, 10:

fidei,

ib. ib. 12, 2:

funeris,

Ov. M. 10, 199:

necis,

id. ib. 8, 449;

9, 214: mortis,

id. ib. 8, 493:

vulneris,

id. ib. 5, 133;

8, 418: plagae,

id. ib. 3, 329:

seditionis sectae,

Vulg. Act. 24, 5.—Also, in gen., one from whom any thing proceeds or comes:

auctor in incerto est: jaculum de parte sinistrā Venit,

i. e. the sender, Ov. M. 12, 419; so,

teli,

id. ib. 8, 349:

muneris,

the giver, id. ib. 2, 88;

5, 657, 7, 157 al.: meritorum,

id. ib. 8, 108 al.—

An investigator:

non sordidus auctor Naturae verique,

Hor. C. 1, 28, 14.—And as imparting learning, a teacher:

quamquam in antiquissimā philosophiā Cratippo auctore versaris,

Cic. Off. 2, 2, 8:

dicendi gravissimus auctor et magister Plato,

id. Or. 3, 10:

divini humanique juris auctor celeberrimus,

Vell. 2, 26, 2:

Servius Sulpicius, juris civilis auctor,

Gell. 2, 10; Dig. 19, 1, 39; 40, 7, 36.—

The author of a writing, a writer:

ii quos nunc lectito auctores,

Cic. Att. 12, 18:

ingeniosus poëta et auctor valde bonus,

id. Mur. 14:

scripta auctori perniciosa suo,

Ov. Tr. 5, 1, 68:

Belli Alexandrini Africique et Hispaniensis incertus auctor est,

Suet. Caes. 56; id. Aug. 31:

sine auctore notissimi versus,

i. e. anonymous verses, id. ib. 70; so id. Calig. 8; id. Dom. 8 al.— Meton. of cause for effect, for a literary production, writing, work:

in evolvendis utriusque linguae auctoribus, etc.,

Suet. Aug. 89. —In partic., the author of historical works, an historian (with and without rerum):

ego cautius posthac historiam attingam, te audiente, quem rerum Romanarum auctorem laudare possum religiosissimum,

Cic. Brut. 11, 44; so,

Matrem Antoniam non apud auctores rerum, non diurnā actorum scripturā reperio ullo insigni officio functam,

Tac. A. 3, 3; 3, 30 (diff. from auctor rerum in II. A.):

Polybius bonus auctor in primis,

Cic. Off. 3, 32, 113; so Nep. Them. 10, 4; Liv. 4, 20; Tac. A. 5, 9; 14, 64 al.—With historiae (eccl. Lat.):

historiae congruit auctori,

Vulg. 2 Macc. 2, 31.—Hence, in gen., one that gives an account of something, a narrator, reporter, informant (orally or in writing):

sibi insidias fieri: se id certis auctoribus comperisse,

Cic. Att. 14, 8:

celeberrimos auctores habeo tantam victoribus irreverentiam fuisse, ut, etc.,

Tac. H. 3, 51:

criminis ficti auctor, i. e. nuntius,

Ov. M. 7, 824:

Non haec tibi nuntiat auctor Ambiguus,

id. ib. 11, 666; 12, 58; 12, 61; 12, 532.—Hence, auctorem esse, with acc. and inf., to relate, recount:

Auctores sunt ter novenis punctis interfici hominem,

Plin. 11, 21, 24, § 73:

Fabius Rustiçus auctor est scriptos esse ad Caecinam Tuscum codicillos,

Tac. A. 13, 20:

Auctor est Julius Marathus ante paucos quam nasceretur menses prodigium Romae factum (esse) publice, etc.,

Suet. Aug. 94 et saep.—

One by whose influence, advice, command, etc., any thing is done, the cause, occasion, contriver, instigator, counsellor, adviser, promoter; constr. sometimes with ut, acc. and inf., or gen. gerund.: quid mihi es auctor ( what do you counsel me?) huic ut mittam? Plaut. Ps. 1, 3, 2; 4, 7, 70; id. Poen. 1, 3, 1:

idne estis auctores mihi?

Ter. Ad. 5, 8, 16:

mihique ut absim, vehementer auctor est,

Cic. Att. 15, 5:

Gellium ipsis (philosophis) magno opere auctorem fuisse, ut controversiarum facerent modum,

id. Leg. 1, 20, 53:

ut propinqui de communi sententiā coërcerent, auctor fuit,

Suet. Tib. 35; id. Claud. 25; id. Calig. 15:

a me consilium petis, qui sim tibi auctor in Siciliāne subsidas, an proficiscare,

Cic. Fam. 6, 8: ego quidem tibi non sim auctor, si Pompeius Italiam reliquit, te quoque profugere, Att. ap. Cic. Att. 9, 10:

ne auctor armorum duxque deesset, Auct. B. G. 8, 47: auctor facinori non deerat,

Liv. 2, 54:

auctores Bibulo fuere tantundem pollicendi,

Suet. Caes. 19:

auctores restituendae tribuniciae potestatis,

id. ib. 5; so id. Dom. 8:

auctor singulis universisque conspirandi simul et ut... communem causam juvarent,

id. Galb. 10 al. —So freq. in the abl. absol.: me, te, eo auctore, at my, your, his instance, by my [p. 199] advice, command, etc.:

non me quidem Faciet auctore, hodie ut illum decipiat,

Plaut. Stich. 4, 2, 23:

an paenitebat flagiti, te auctore quod fecisset Adulescens?

Ter. Eun. 5, 6, 12:

quare omnes istos me auctore deridete atque contemnite,

Cic. de Or. 3, 14, 54:

quia calida fomenta non proderant, frigidis curari coactus auctore Antonio Musā,

Suet. Aug. 81; 96; id. Galb. 19; id. Vit. 2 al.: agis Carminibus grates et dis auctoribus horum, the promoters or authors of spells, Ov. M. 7, 148.—

Esp., in political lang., t. t.

Auctor legis.

One who proposes a law, a mover, proposer (very rare):

quarum legum auctor fuerat, earum suasorem se haud dubium ferebat,

Liv. 6, 36:

Quid desperatius, qui ne ementiendo quidem potueris auctorem adumbrare meliorem,

Cic. Dom. 30, 80.—

One who advises the proposal of a law, and exerts all his influence to have it passed, a supporter (stronger than suasor; cf. Suet. Tib. 27:

alium dicente, auctore eo Senatum se adīsse, verba mutare et pro auctore suasorem dicere coegit): isti rationi neque lator quisquam est inventus neque auctor umquam bonus,

Cic. Leg. 3, 15, 34:

cum ostenderem, si lex utilis plebi Romanae mihi videretur, auctorem me atque adjutorem futurum (esse),

id. Agr. 2, 5; id. Att. 1, 19:

quo auctore societatem cum Perseo junxerunt,

Liv. 45, 31; Suet. Oth. 8; id. Vesp. 11 al.—Sometimes in connection with suasor:

atque hujus deditionis ipse Postumius suasor et auctor fuit,

Cic. Off. 3, 30, 109:

Nisi quis retinet, idem suasor auctorque consilii ero,

Tac. H. 3, 2 al. —

Of a senate which accepts or adopts a proposition for a law, a confirmer, ratifier:

nunc cum loquar apud senatores populi Romani, legum et judiciorum et juris auctores,

Cic. Verr. 2, 5, 67.— Poet., in gen., a law-giver:

animum ad civilia vertet Jura suum, legesque feret justissimus auctor,

Ov. M. 15, 833;

and of one who establishes conditions of peace: leges captis justissimus auctor imposuit,

id. ib. 8, 101. —Hence, auctores fieri, to approve, accept, confirm a law:

cum de plebe consulem non accipiebat, patres ante auctores fieri coëgerit,

Cic. Brut. 14, 55:

Decreverunt ut, cum populus regem jussisset, id sic ratum esset, si patres auctores fierent,

Liv. 1, 17; 1, 22; 2, 54; 2, 56; 6, 42; 8, 12 al.—

Auctor consilii publici, he who has the chief voice in the senate, a leader:

hunc rei publicae rectorem et consilii publici auctorem esse habendum,

Cic. de Or. 1, 48, 211; 3, 17, 63. —Also absol.:

regem Ariobarzanem, cujus salutem a senatu te auctore, commendatam habebam,

by your influence, and the decree of the senate occasioned by it, Cic. Fam. 15, 4, 6; cf. Gron. ad Liv. 24, 43.—

One who is an exemplar, a model, pattern, type of any thing:

Caecilius, malus auctor Latinitatis,

Cic. Att. 7, 3, 10:

nec litterarum Graecarum, nec philosophiae jam ullum auctorem requiro,

id. Ac. 2, 2, 5; cf.

Wopk. Lect. Tull. p. 34: unum cedo auctorem tui facti, unius profer exemplum,

i. e. who has done a similar thing, Cic. Verr. 2, 5, 26:

Cato omnium virtutum auctor,

id. Fin. 4, 16, 44 al. —

One that becomes security for something, a voucher, bail, surety, witness:

id ita esse ut credas, rem tibi auctorem dabo,

Plaut. Trin. 1, 2, 70:

auctorem rumorem habere,

Cic. Verr. 2, 3, 19: fama nuntiabat te esse in Syriā;

auctor erat nemo,

id. Fam. 12, 4:

non si mihi Juppiter auctor Spondeat,

Verg. A. 5, 17:

gravis quamvis magnae rei auctor,

Liv. 1, 16:

auctorem levem, nec satis fidum super tantā re Patres rati,

id. 5, 15 fin.:

urbs auspicato deis auctoribus in aeternum condita,

under the guaranty of the gods, id. 28, 28.—Also with acc. and inf.:

auctores sumus tutam ibi majestatem Romani nominis fore,

Liv. 2, 48.—

In judic. lang., t. t.

A seller, vender (inasmuch as he warrants the right of possession of the thing to be sold, and transfers it to the purchaser; sometimes the jurists make a distinction between auctor primus and auctor secundus; the former is the seller himself, the latter the bail or security whom the former brings, Dig. 21, 2, 4; cf.

Salmas. Mod. Usur. pp. 728 and 733): quod a malo auctore emīssent,

Cic. Verr. 2, 5, 22:

auctor fundi,

id. Caecin. 10; Dig. 19, 1, 52: Inpero (auctor ego sum), ut tu me quoivis castrandum loces, Plaut. Aul. 2, 2, 73 Wagn.; id. Ep. 3, 2, 21; id. Curc. 4, 2, 12.— Trop.:

auctor beneficii populi Romani,

Cic. Mur. 2.—

A guardian, trustee (of women and minors):

dos quam mulier nullo auctore dixisset,

Cic. Caecin. 25:

majores nostri nullam ne privatam quidem rem agere feminas sine auctore voluerunt,

Liv. 34, 2:

pupillus obligari tutori eo auctore non potest,

Dig. 26, 8, 5.—

In espousals, auctores are the witnesses of the marriage contract (parents, brothers, guardians, relatives, etc.):

nubit genero socrus, nullis auspicibus, nullis auctoribus,

Cic. Clu. 5.—

An agent, factor, spokesman, intercessor, champion:

praeclarus iste auctor suae civitatis,

Cic. Fl. 22:

(Plancius) princeps inter suos... maximarum societatum auctor, plurimarum magister,

id. Planc. 13, 22:

meae salutis,

id. Sest. 50, 107:

doloris sui, querelarum, etc.,

id. Fl. 22 fin.

Lat. auctor is also used as fem.:

eas aves, quibus auctoribus etc.,

Cic. Div. 1, 15, 27:

Et hostes aderant et (Theoxena) auctor mortis instabat,

Liv. 40, 4, 15:

auctor ego (Juno) audendi,

Verg. A. 12, 159; Ov. M. 8, 108; id. F. 5, 192; 6, 709; id. H. 14, 110; 15, 3; Sen. Med. 968; cf. Paul. ex Fest. p. 29 Müll. The distinction which the grammarians, Serv. ad Verg. A. 12, 159, Prob. p. 1452 sq. P., and others make between auctor fem. and auctrix, that auctrix would refer more to the lit. signif. of the verb, augeo, while auctor fem. has more direct relation to the prevailing signif. of its noun, auctoritas, is unfounded.

fĕro, tuli, latum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.:

tetuli,

Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.:

tetulit,

Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13:

tetulerunt,

Lucr. 6, § 672:

tetulissem,

Ter. And. 4, 5, 13:

tetulisse,

Plaut. Rud. 4, 1, 2:

tetulero,

id. Cist. 3, 19:

tetulerit,

id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. pherô; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wort. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. tlênai, endure, cf. talas, talanton; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine latum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)

Lit.

In gen.:

ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt,

Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29:

quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre,

id. Heaut. 1, 1, 17:

numerus eorum, qui arma ferre possent,

Caes. B. G. 1, 29, 1:

arma et vallum,

Hor. Epod. 9, 13:

sacra Junonis,

id. S. 1, 3, 11:

cadaver nudis humeris (heres),

id. ib. 2, 5, 86:

argentum ad aliquem,

Plaut. As. 3, 3, 142; cf.:

symbolum filio,

id. Bacch. 2, 3, 30:

olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni,

Ter. And. 2, 2, 32; cf.:

vina et unguenta et flores,

Hor. C. 2, 3, 14:

discerpta ferentes Memora gruis,

id. S. 2, 8, 86; cf.:

talos, nucesque sinu laxo,

id. ib. 2, 3, 172:

in Capitolium faces,

Cic. Lael. 11, 37:

iste operta lectica latus per oppidum est ut mortuus,

id. Phil. 2, 41, 106:

lectica in Capitolium latus est,

Suet. Claud. 2:

circa judices latus (puer),

Quint. 6, 1, 47:

prae se ferens (in essedo) Darium puerum,

Suet. Calig. 19.— Poet. with inf.:

natum ad Stygios iterum fero mergere fontes,

Stat. Ach. 1, 134.—Prov.:

ferre aliquem in oculis, or simply oculis,

i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.—

In partic.

With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one's self; and of things, to flow, mount, run down.

Act.:

ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur,

Lucr. 4, 422 sq.:

ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum,

to send up, id. 3, 432; cf.:

vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammai fulgura rursum,

id. 1, 725; and:

caelo supinas si tuleris manus,

raisest, Hor. C. 3, 23, 1:

te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis,

id. ib. 2, 7, 16; cf.:

ire, pedes quocumque ferent,

id. Epod. 16, 21; and:

me per Aegaeos tumultus Aura feret,

id. C. 3, 29, 64:

signa ferre,

to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.:

pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem,

have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13:

pedem,

Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112:

gressum,

to walk, Lucr. 4, 681; cf.:

agiles gressus,

Sil. 3, 180:

vagos gradus,

Ov. M. 7, 185:

vestigia,

Sil. 9, 101:

vagos cursus,

id. 9, 243.— Absol.:

quo ventus ferebat,

bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3:

interim, si feret flatus, danda sunt vela,

Quint. 10, 3, 7:

itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant,

led, Caes. B. C. 1, 27, 4:

pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

Liv. 1, 7, 6.—Prov.:

in silvam ligna ferre,

to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.—

With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush:

cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet,

to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.:

non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre,

id. Rep. 1, 4:

hinc ferro accingor rursus... meque extra tecta ferebam,

Verg. A. 2, 672; 11, 779:

grassatorum plurimi palam se ferebant,

Suet. Aug. 32.—Of things as subjects:

ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum,

i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.—Mid.:

ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur,

proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2:

alii aliam in partem perterriti ferebantur,

betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3:

(fera) supra venabula fertur,

rushes, springs, Verg. A. 9, 553:

huc juvenis nota fertur regione viarum,

proceeds, id. ib. 11, 530:

densos fertur moribundus in hostes,

rushes, id. ib. 2, 511:

quocumque feremur, danda vela sunt,

Cic. Or. 23, 75; cf.:

non alto semper feremur,

Quint. 12, 10, 37:

ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem,

Hor. Ep. 2, 2, 200:

non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates,

fly, id. C. 2, 20, 1.—Of inanimate subjects:

(corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur,

move, Lucr. 4, 195; cf.:

quae cum mobiliter summa levitate feruntur,

id. 4, 745; cf.:

tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera,

Cic. Rep. 6, 17 fin.:

Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc.... citatus fertur,

flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. [p. 738] G. 8, 40, 3:

ut (flamma) ad caelum usque ferretur,

ascended, arose, Suet. Aug. 94.—

Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit,

Nep. Dat. 4 fin. —

To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage:

alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

Verg. A. 2, 374:

postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt,

snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.—

To bear, produce, yield:

plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc.,

Lucr. 5, 942 sq.; cf.:

quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit,

Cic. Leg. 2, 27, 67:

quem (florem) ferunt terrae solutae,

Hor. C. 1, 4, 10:

quibus jugera fruges et Cererem ferunt,

id. ib. 3, 24, 13:

angulus iste feret piper et thus,

id. Ep. 1, 14, 23:

(olea) fructum ramis pluribus feret,

Quint. 8, 3, 10.— Absol.:

ferundo arbor peribit,

Cato, R. R. 6, 2.—

Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant:

ignorans nurum ventrem ferre,

Liv. 1, 34, 3;

of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor,

Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.:

cervi octonis mensibus ferunt partus,

Plin. 8, 32, 50, § 112:

nec te conceptam saeva leaena tulit,

Tib. 3, 4, 90.— Poet.:

quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi,

i. e. had borne, Sil. 7, 666.—

To offer as an oblation:

liba et Mopsopio dulcia melle feram,

Tib. 1, 7, 54; so,

liba,

id. 1, 10, 23:

lancesque et liba Baccho,

Verg. G. 2, 394:

tura superis, altaribus,

Ov. M. 11, 577.—

To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.:

quod posces, feres,

Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato;

id optatum feres,

Ter. Eun. 5, 8, 27:

fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem,

Cic. Planc. 38, 92:

partem praedae,

id. Rosc. Am. 37, 107:

ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

Juv. 13, 105:

coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent,

Hor. Ep. 1, 17, 44.

Trop.

In gen., to bear, carry, bring:

satis haec tellus morbi caelumque mali fert,

bears, contains, Lucr. 6, 663;

veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima,

which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67:

scripta vetustatem si modo nostra ferent,

will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8:

nomen alicujus,

to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.:

insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

Hor. Ep. 1, 6, 15:

nomen,

Suet. Aug. 101; id. Calig. 47:

cognomen,

id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.:

ille finis Appio alienae personae ferendae fuit,

of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1:

Archimimus personam ejus ferens,

personating, Suet. Vesp. 19; cf.

also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem,

Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

alicui opem auxiliumque ferre,

Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

auxilium alicui,

Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.):

opem alicui,

Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2:

subsidium alicui,

Caes. B. G. 2, 26, 2:

condicionem,

to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30:

Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum,

offered, Liv. 2, 40, 5:

si qua fidem tanto est operi latura vetustas,

will bring, procure, Verg. A. 10, 792:

ea vox audita laborum Prima tulit finem,

id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).—

In partic.

(Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise:

quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

Hor. Ep. 2, 1, 177; so,

animi quaedam ingenita natura... recta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant,

Quint. 5, 10, 123; cf. absol.:

nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris,

Cic. de Or. 1, 30, 135:

exstincti ad caelum gloria fertur,

Lucr. 6, 8; cf.:

laudibus aliquem in caelum ferre,

to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6:

eam pugnam miris laudibus,

Liv. 7, 10, 14; cf.:

saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit,

wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139:

ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

Liv. 4, 5, 6:

ferre in majus vero incertas res fama solet,

id. 21, 32, 7:

crudelitate et scelere ferri,

to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199:

praeceps amentia ferebare,

id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.:

ferri avaritia,

id. Quint. 11, 38:

orator suo jam impetu fertur,

Quint. 12 praef. §

3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur,

Cic. Or. 28, 97; cf.:

(eloquentia) feratur non semitis sed campis,

Quint. 5, 14, 31:

oratio, quae ferri debet ac fluere,

id. 9, 4, 112; cf.:

quae (historia) currere debet ac ferri,

id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing:

quo cujusque animus fert, eo discedunt,

Sall. J. 54, 4; cf.:

milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus,

Liv. 25, 21, 5; and:

qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam,

id. 40, 4, 14:

si maxime animus ferat,

Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.—With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf.

also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas,

Stat. Th. 4, 753.—

(Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away:

omnia fert aetas, animum quoque,

Verg. E. 9, 51:

postquam te fata tulerunt,

id. ib. 5, 34:

invida Domitium fata tulere sibi,

Anthol. Lat. 4, 123, 8;

like efferre,

to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.—

(Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce:

haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit,

Cic. Brut. 12, 45:

aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores,

Hor. C. 3, 6, 46:

Curium tulit et Camillum Saeva paupertas,

id. ib. 1, 12, 42.—

(Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive:

Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt,

Cic. Brut. 49, 183:

palmam,

to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6:

victoriam ex inermi,

to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18:

gratiam et gloriam annonae levatae,

id. 4, 12, 8:

maximam laudem inter suos,

Caes. B. G. 6, 21, 4:

centuriam, tribus,

i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4:

suffragia,

Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.):

responsum ab aliquo,

to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

repulsam a populo,

Cic. Tusc. 5, 19, 54:

repulsam,

id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat,

Gai. Inst. 3, 8:

singulas portiones,

id. ib. 3, 16; 61.—

To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.

To bear in any manner.

With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

(onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre,

Cic. de Sen. 1, 2:

aegre ferre repulsam consulatus,

id. Tusc. 4, 17, 40:

hoc moderatiore animo ferre,

id. Fam. 6, 1, 6:

aliquid toleranter,

id. ib. 4, 6, 2:

clementer,

id. Att. 6, 1, 3:

quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc.,

id. Verr. 2, 5, 48, § 126:

ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus,

Hor. Ep. 1, 8, 17.—

With an object-clause:

ut si quis aegre ferat, se pauperem esse,

take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59:

hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre,

id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere,

id. Phil. 10, 7, 15.—

With de:

de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo,

Cic. Att. 4, 6, 1:

quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta,

id. ib. 5, 2, 3:

numquid moleste fers de illo, qui? etc.,

id. ib. 6, 8, 3.—

Absol.:

sin aliter acciderit, humaniter feremus,

Cic. Att. 1, 2, 1:

si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem,

id. ib. 15, 26, 4.—

Pregn., to bear or put up with, to suffer, tolerate, endure, sustain, resist.

With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae?

Cic. Att. 6, 3, 6:

cujus desiderium civitas ferre diutius non potest,

id. Phil. 10, 10, 21:

cogitandi non ferebat laborem,

id. Brut. 77, 268:

unum impetum nostrorum,

Caes. B. G. 3, 19, 3:

vultum atque aciem oculorum,

id. ib. 1, 39, 1:

cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent,

to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9:

vultum,

Hor. S. 1, 6, 121:

multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

id. A. P. 413:

spectatoris fastidia,

id. Ep. 2, 1, 215:

fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium,

Nep. Epam. 7.—Of personal objects:

quem ferret, si parentem non ferret suum?

brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28:

optimates quis ferat, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 33:

vereor, ut jam nos ferat quisquam,

Quint. 8, 3, 25:

an laturi sint Romani talem regem,

id. 7, 1, 24:

quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc.,

id. 8, 5, 8.—

With an object-clause:

ferunt aures hominum, illa... laudari,

Cic. de Or. 2, 84, 344:

non feret assiduas potiori te dare noctes,

Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628:

illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat?

Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69:

servo nubere nympha tuli,

Ov. H. 5, 12; cf.:

alios vinci potuisse ferendum est,

id. M. 12, 555. —

With quod:

quod rapta, feremus, dummodo reddat eam,

Ov. M. 5, 520:

illud non ferendum, quod, etc.,

Quint. 11, 3, 131. —

With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit:

eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

Cic. Planc. 14, 34; cf.:

laetitiam apertissime tulimus omnes,

id. Att. 14, 13, 2:

neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat,

id. Clu. 19, 54:

haud clam tulit iram adversus praetorem,

Liv. 31, 47, 4; cf.:

tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc.,

id. 5, 28, 1.—

Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare:

cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero,

Cic. N. D. 1, 5, 12:

noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae,

id. ib. 2, 18, 47:

non mediocres terrores... prae se fert et ostentat,

id. Att. 2, 23, 3:

hanc virtutem prae se ferunt,

Quint. 2, 13, 11:

liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit,

id. 12, 11, 21:

magnum animum (verba),

id. 11, 1, 37.—Of inanim. and abstr. subjects:

(comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur,

Quint. 11, 3, 148:

oratio prae se fert felicissimam facilitatem,

id. 10, 1, 11.—

Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate:

haec omnibus ferebat sermonibus,

Caes. B. C. 2, 17, 2:

alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos,

Liv. 33, 32, 3:

ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

id. 4, 5, 6:

patres ita fama ferebant, quod, etc.,

id. 23, 31, 13; cf. with acc.:

hascine propter res maledicas famas ferunt,

Plaut. Trin. 1, 2, 149:

famam,

id. Pers. 3, 1, 23:

fama eadem tulit,

Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60:

nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere,

talk about, id. ib. 16, 2:

inimici famam non ita, ut nata est, ferunt,

Plaut. Pers. 3, 1, 23:

quod fers, cedo,

tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17:

nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc.,

Cic. Arch. 9, 21.—With an object-clause:

cum ipse... acturum se id per populum aperte ferret,

Liv. 28, 40, 2; id. ib. §

1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti,

Lucr. 3, 42:

Prognen ita velle ferebat,

Ov. M. 6, 470; 14, 527:

ipsi territos se ferebant,

Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.:

mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc.,

Verg. A. 6, 503:

commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc.,

Tac. A. 6, 47 (53).—

Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.—With inf.:

quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc... respondisse, etc.,

Cic. Rep. 1, 2:

fuisse quendam ferunt Demaratum, etc.,

id. ib. 2, 19:

quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse,

id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2:

homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus,

Cic. de Or. 1, 11, 45:

Ceres fertur fruges... mortalibus instituisse,

Lucr. 5, 14:

in Syria quoque fertur item locus esse, etc.,

id. 6, 755:

is Amulium regem interemisse fertur,

Cic. Rep. 2, 3:

qui in contione dixisse fertur,

id. ib. 2, 10 fin.:

quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse,

Verg. A. 1, 15:

non sat idoneus Pugnae ferebaris,

you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27:

si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur,

Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente [p. 739] Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.—

To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current:

hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt,

Caes. B. G. 6, 17, 1:

ut Servium conditorem posteri fama ferrent,

Liv. 1, 42, 4:

qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,

set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1:

avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens,

boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.:

qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre,

Suet. Vesp. 23:

ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur,

Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.:

cetera, quae sub nomine meo feruntur,

id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20:

multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

Cic. Lael. 2, 6:

qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur,

Nep. Att. 1, 3.—

Polit. and jurid. t. t.

Suffragium or sententiam, to give in one's vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.:

ferunt suffragia,

Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7:

de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

id. Balb. 15, 34; cf.:

de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis,

id. Verr. 2, 4, 47, § 104;

so of the voting of judges,

id. Clu. 26, 72;

of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat,

id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.—

Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.:

perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc.,

Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65:

quae lex paucis his annis lata esset,

id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.):

familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc.,

id. Par. 4, 32:

Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta),

id. Sull. 23, 65:

rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem,

id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7:

nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc.,

proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100:

ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc.,

id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6:

quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc.,

Cic. Caecin. 35, 102:

nihil de judicio ferebat,

id. Sull. 22, 63:

cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus,

id. Att. 7, 6, 2.— Impers.:

lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret,

Liv. 23, 14, 2. —

Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge:

quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet,

Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.—Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person:

se iterum ac saepius judicem illi ferre,

Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.—

Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book:

quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc.,

i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.—

Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer:

ita sui periculi rationes ferre ac postulare,

Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.:

gravioribus verbis uti, quam natura fert,

id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.):

quamdiu voluntas Apronii tulit,

Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

ut aetas illa fert,

as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168:

ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe,

id. Q. Fr. 1, 4, 5:

quod ita existimabam tempora rei publicae ferre,

id. Pis. 2, 5:

si ita commodum vestrum fert,

id. Agr. 2, 28, 77:

prout Thermitani hominis facultates ferebant,

id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

si vestra voluntas feret,

if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70:

ut opinio et spes et conjectura nostra fert,

according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2:

ut mea fert opinio,

according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum,

Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6:

natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

id. Rep. 6, 18.— Impers.:

sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna),

Tac. A. 3, 15; so,

si ita ferret,

id. H. 2, 44.

ĭō, interj. [iô], expressing joy, ho! huzza! hurra! io hymen hymenaee, io hymen, Plaut. Cas. 4, 3, 3; id. Ps. 2, 4, 11:

miles, io, magna voce, triumphe, canet,

Tib. 2, 5, 121 (118):

io triumphe!

Hor. C. 4, 2, 49:

io, io, liber ad te venio,

Plin. Ep. 3, 9.—

Expressing pain, oh! ah! io! enicas me miserum, Plaut. Truc. 1, 2, 21:

uror, io, remove saeva puella faces!

Tib. 2, 4, 6.—

Used in a sudden or vehement call, holla! look! [p. 998] quick! io! matres, audite, Verg. A. 7, 400:

io! comites, his retia tendite silvis,

Ov. M. 4, 513; id. A. A. 3, 742.

Īō, Iūs, and Īōn, Iōnis, f., = Iô, a daughter of Inachus, king of Argos, beloved by Jupiter, and changed, through fear of Juno, into a cow; afterwards worshipped as an Egyptian deity, under the name of Isis. —Form Io, Ov. H. 14, 85; Prop. 2, 28 (3, 24), 17; Ov. M. 1, 588 sq.; Val. Fl. 4, 351 sq.; Hyg. Fab. 145.— Gen. Ius, Nemes. Cyn. 31.— Acc. Io, Ov. M. 1, 588; Amm. 2, 19, 29.— Abl. Io, Prop. 2, 13, 19.—Form Ion; dat. Ioni, Plaut. Aul. 3, 6, 20.— Acc. Ionem, Serv. Verg. A. 3, 153.

ĭō, interj. [iô], expressing joy, ho! huzza! hurra! io hymen hymenaee, io hymen, Plaut. Cas. 4, 3, 3; id. Ps. 2, 4, 11:

miles, io, magna voce, triumphe, canet,

Tib. 2, 5, 121 (118):

io triumphe!

Hor. C. 4, 2, 49:

io, io, liber ad te venio,

Plin. Ep. 3, 9.—

Expressing pain, oh! ah! io! enicas me miserum, Plaut. Truc. 1, 2, 21:

uror, io, remove saeva puella faces!

Tib. 2, 4, 6.—

Used in a sudden or vehement call, holla! look! [p. 998] quick! io! matres, audite, Verg. A. 7, 400:

io! comites, his retia tendite silvis,

Ov. M. 4, 513; id. A. A. 3, 742.

Īō, Iūs, and Īōn, Iōnis, f., = Iô, a daughter of Inachus, king of Argos, beloved by Jupiter, and changed, through fear of Juno, into a cow; afterwards worshipped as an Egyptian deity, under the name of Isis. —Form Io, Ov. H. 14, 85; Prop. 2, 28 (3, 24), 17; Ov. M. 1, 588 sq.; Val. Fl. 4, 351 sq.; Hyg. Fab. 145.— Gen. Ius, Nemes. Cyn. 31.— Acc. Io, Ov. M. 1, 588; Amm. 2, 19, 29.— Abl. Io, Prop. 2, 13, 19.—Form Ion; dat. Ioni, Plaut. Aul. 3, 6, 20.— Acc. Ionem, Serv. Verg. A. 3, 153.

ĭō, interj. [iô], expressing joy, ho! huzza! hurra! io hymen hymenaee, io hymen, Plaut. Cas. 4, 3, 3; id. Ps. 2, 4, 11:

miles, io, magna voce, triumphe, canet,

Tib. 2, 5, 121 (118):

io triumphe!

Hor. C. 4, 2, 49:

io, io, liber ad te venio,

Plin. Ep. 3, 9.—

Expressing pain, oh! ah! io! enicas me miserum, Plaut. Truc. 1, 2, 21:

uror, io, remove saeva puella faces!

Tib. 2, 4, 6.—

Used in a sudden or vehement call, holla! look! [p. 998] quick! io! matres, audite, Verg. A. 7, 400:

io! comites, his retia tendite silvis,

Ov. M. 4, 513; id. A. A. 3, 742.

Īō, Iūs, and Īōn, Iōnis, f., = Iô, a daughter of Inachus, king of Argos, beloved by Jupiter, and changed, through fear of Juno, into a cow; afterwards worshipped as an Egyptian deity, under the name of Isis. —Form Io, Ov. H. 14, 85; Prop. 2, 28 (3, 24), 17; Ov. M. 1, 588 sq.; Val. Fl. 4, 351 sq.; Hyg. Fab. 145.— Gen. Ius, Nemes. Cyn. 31.— Acc. Io, Ov. M. 1, 588; Amm. 2, 19, 29.— Abl. Io, Prop. 2, 13, 19.—Form Ion; dat. Ioni, Plaut. Aul. 3, 6, 20.— Acc. Ionem, Serv. Verg. A. 3, 153.

saucĭus, a, um, adj., wounded, hurt.

Lit.: omnes saucios Convisit, Att. ap. Non. 398, 4:

multis civibus sauciis,

Varr. ib. 398, 13:

videmus ex acie efferri saepe saucios,

Cic. Tusc. 2, 16, 38; so,

too, in milit. lang.,

Caes. B. G. 3, 4 fin.; 5, 36; id. B. C. 3, 75; 3, 78 al.; cf. humorously: saucius factus sum in Veneris proelio: Sagittā Cupido cor meum transfixit, * Plaut. Pers. 1, 1, 24:

taurus,

Verg. A. 2, 223:

funesto saucia morsu,

Ov. M. 11, 373:

bracchia direptā saucia fecit acu,

id. Am. 1, 14, 18:

gravissimis vulneribus,

Vulg. 2 Macc. 14, 15.—In a Greek construction:

Haemon Corruit ipse suo saucius ense latus,

Prop. 2, 8, 22 (2, 8, b, 6); cf.:

stat saucia pectus,

Tib. 1, 6, 49.—

In the time of Quintilian freq. in prose: jam vulgatum actis quoque saucius pectus,

Quint. 9, 3, 17.—

Transf., in gen., smitten, injured, enfeebled, ill, sick, distempered, etc. (mostly poet. and in post-Aug. prose).

Of living beings:

gladiatori illi confecto et saucio consules imperatoresque vestros opponite,

Cic. Cat. 2, 11, 24.—Of sick persons:

fato saucia (for which previously, affecta),

Prop. 2, 28 (3, 24), 31; cf.:

mulier diutino situ viscerum,

App. Mag. p. 318, 21; cf.

also infra, 2.—Of hungry persons: Belua male saucia,

Sil. 15, 789.—Of intoxicated persons:

quid dicat, nescit saucia Terpsichore,

giddy, reeling, Mart. 3, 68, 6:

Galli hesterno mero saucii,

Just. 24, 8, 1:

saucios per noctem opprimit,

id. 1, 8, 8; App. M. 7, p. 195, 16.—

Of things:

(tellus) rastro intacta nec ullis Saucia vomeribus,

wounded, torn, Ov. M. 1, 102:

securi Saucia trabs ingens,

id. ib. 10, 373; cf.:

(janua) nocturnis potorum saucia rixis,

Prop. 1, 16, 5:

malus celeri saucius Africo,

Hor. C. 1, 14, 5:

glacies incerto saucia sole,

weakened, melted, Ov. M. 2, 808:

alvus lubrico fluxu saucia,

attacked, diseased, App. M. 4, p. 144, 3; cf.

supra, 1.: incaluit quoties saucia vena mero,

excited, Mart. 4, 66, 12; cf. supra, 1. —

Trop., wounded, smitten by love (so most freq., as in all languages); cf. supra, I., the passage from Plautus: Medea animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Cic. Cael. 8, 18 (Trag. v. 288 Vahl.; a transl. of Erôti thumon ekplageisa, Eurip. Med. prol. 8):

regina gravi jamdudum saucia curā, Vulnus alit venis,

Verg. A. 4, 1:

mens amore,

Lucr. 4, 1044:

vir Pieriā pellice,

Hor. C. 3, 10, 15:

ipse a nostro igne,

Ov. H. 5, 152:

a quo tua saucia mater,

id. R. Am. 5; Tib. 2, 5, 109.—

In gen., wounded, hurt, offended, injured in any way:

subesse nescio quid opinionis incommodae sauciumque ejus animum insedisse quasdam odiosas suspiciones,

Cic. Att. 1, 17, 1:

Juno saucia dictis,

Stat. Th. 1, 248:

saucius dolore multo,

Prud. Cath. 9, 90: Servilius de repetundis saucius, injured, sullied in character, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 3.—

Post-class. with gen.:

Psyche aegra corporis, animi saucia,

App. M. 4, p. 157:

fatigationis hesternae saucius,

id. ib. 2, p. 121:

clientes famae et salutis saucii,

Aus. Prof. 5, 15.

tristis, e, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. trastas, frightened; and Lat. terreo], sad, sorrowful, mournful, dejected, melancholy, disconsolate, trist (syn.: maestus, severus, austerus, luctuosus).

In gen.:

maesti tristesque,

Plaut. Bacch. 4, 4, 18:

cum maestus errares, quaerere ex te, quid tristis esses,

Cic. Div. 1, 28, 59:

tristis et conturbatus,

id. Verr. 2, 4, 14, § 32:

tristis, demissus,

id. Mur. 21, 45:

sic tristes affatus amicos,

Hor. C. 1, 7, 24:

Sequanos tristes, capite demisso, terram intueri,

Caes. B. G. 1, 32:

numquam ego te tristiorem Vidi esse,

Plaut. Cist. 1, 1, 55:

oderunt hilarem tristes, tristemque jocosi,

Hor. Ep. 1, 18, 89:

(faciet) hominem ex tristi lepidum et lenem,

Plaut. Cas. 2, 3, 7:

quid tu tristis es?

id. ib. 2, 2, 6; id. Men. 5, 2, 27; 5, 2, 59:

quid es tam tristis?

Ter. Hec. 3, 2, 20:

malle se adulescentem tristem quam hilarem,

Sen. Ep. 36, 3:

tristis Erat et me maestum videbat,

Curt. 6, 11, 27; Sen. Tranq. 15, 4.—

Transf.

Of things associated with misfortune or suggestive of sadness, melancholy, saddening, unhappy:

ut tuum laetissimum diem cum tristissimo meo conferam,

Cic. Pis. 14, 33; cf.:

vel defensus tristibus temporibus vel ornatus secundis,

id. Fam. 15, 7:

esse vultu tristi,

Plaut. Most. 3, 2, 124:

tristissima exta,

Cic. Div. 2, 15, 36:

tristissimi exsilii solatium,

Liv. 5, 51, 1:

tristissimam exegimus noctem,

most miserable, Petr. 115:

sors,

unhappy, miserable, Cic. Mur. 20, 42:

eventus,

Liv. 8, 24, 18:

Kalendae,

sad, dismal, Hor. S. 1, 3, 87:

Hyades,

id. C. 1, 3, 14:

Orion,

id. Epod. 10, 10:

bella,

id. A. P. 73:

clades,

id. C. 3, 3, 62:

morbus,

Verg. G. 4, 252:

fatum,

Hor. S. 1, 9, 29:

jus sepulcri,

Ov. M. 13, 472:

officium (exsequiarum),

id. ib. 12, 4:

funera,

Verg. G. 4, 256; Hor. Ep. 2, 2, 74:

pars subiere feretro, Triste ministerium,

Verg. A. 6, 223:

Tartara,

id. ib. 4, 243:

Acheron,

Sil. 13, 571:

tristique palus inamabilis undā,

Verg. A. 6, 438; Hor. C. 2, 14, 8:

arbores,

gloomy, sombre, Plin. 16, 25, 40, § 95:

adspectus (arboris),

id. 13, 22, 40, § 120:

tristes et squalidi trunci,

Sen. Ep. 12, 1.—

Of taste:

quod triste et amarum est,

harsh, disagreeable, bitter, Lucr. 4, 634:

suci,

Verg. G. 2, 126:

lupinum,

id. ib. 1, 75:

absinthia,

Ov. P. 3, 1, 23; 3, 8, 15:

epulae,

Sil. 3, 281: sapor. Ov. Tr. 4, 6, 12:

pocula,

Tib. 1, 5, 50.—

Of smell, offensive, foul:

anhelitus oris,

Ov. A. A. 1, 521.—

As subst.: triste, is, n., a sad thing, etc. ( poet.):

triste lupus stabulis, maturis frugibus imbres, Arboribus venti,

a sad thing, a pest, bane, Verg. E. 3, 80:

interdum miscentur tristia laetis,

Ov. F. 6, 463; cf.:

nunc ego mitibus Mutare quaero tristia,

Hor. C. 1, 16, 26. Thus Ovid called his elegies that were written in exile Tristia.—

In partic.

Of behavior, etc., towards others.

Glum, gloomy, peevish, morose, ill-humored (syn.:

tetricus, severus, austerus): stultitia est, ei te esse tristem,

Plaut. Cas. 2, 4, 4: eia, mea Juno, non decet te esse tam [p. 1902] tristem tuo Jovi, id. ib. 2, 3, 14: mihi erit tristior, Afran. ap. Non. 410, 2:

tristis amica ingrato viro,

Prop. 1, 6, 10:

puella,

id. 1, 10, 21:

navita tristis (Charon),

gloomy, sullen, Verg. A. 6, 315; so,

dii,

Hor. S. 1, 5, 103:

Erinys,

Verg. A. 2, 337:

sorores,

i. e. the Fates, Tib. 3, 3, 35; Sen. Tranq. 7, 6:

ursa,

Stat. Achill. 2, 409.—

Stern, harsh, severe:

judex tristis et integer,

Cic. Verr. 1, 10, 30; cf.:

cum tristibus severe, cum remissis jucunde vivere,

id. Cael. 6, 13.—

Transf., of things, gloomy, sad, melancholy, stern, harsh, etc.:

truculentis oculis, tristi fronte,

Plaut. As. 2, 3, 21:

voltus,

id. Most. 3, 2, 124:

fronte gravi et tristi supercilio,

Plin. Pan. 41, 3: idem naturā tristiori paululo, Afran. ap. Non. 410, 2:

vultus severior et tristior,

Cic. de Or. 2, 71, 289; cf.:

tristis severitas inest in vultu,

Ter. And. 5, 2, 16:

vita tristior,

Cic. Off. 1, 30, 108:

triste et severum genus dicendi,

id. Brut. 30, 113; cf.:

sermo tristis (opp. jocosus),

Hor. S. 1, 10, 11: senectus, Verg. ap. Sen. Ep. 108, 29; cf.:

tristis et plenus dignitatis sonus,

Cic. Rep. 6, 2, 7:

perfert in judiciis tristem et impexam antiquitatem,

Tac. Or. 20.—Of languages, etc.:

tua tristia dicta,

Verg. A. 10, 612:

sententia,

Ov. M. 15, 43; Liv. 8, 21, 2:

responsum,

id. 9, 16, 3:

senatūs consultum,

id. 5, 6, 2.— Adv.: tristĕ, sadly, sorrowfully; harshly, severely:

salutantes,

Stat. Th. 4, 19:

triste et acutum resonare,

Hor. S. 1, 8, 41:

rigens frons,

Stat. S. 5, 1, 64.— Comp.:

flere tristius,

Prop. 2, 20 (3, 13), 2:

adulescentes gravius aegrotant, tristius curantur,

with more difficulty, Cic. Sen. 19, 67:

respondere tristius,

more harshly, id. Fam. 4, 13, 5.

1)

а) бог, божество

б) тж. dii consentes или complices Vr, Eccl; остальные божества назывались dei minores или minuti

2) богиня

ăcŭo, ui, ūtum, 3, v. a. ( part. fut. acuturus, not used) [cf. 2. acer], to make sharp or pointed, to sharpen, whet.

Lit.:

ne stridorem quidem serrae audiunt, cum acuitur,

Cic. Tusc. 1, 40; so,

ferrum,

Verg. A. 8, 386; Hor. C. 1, 2, 21:

enses,

Ov. M. 15, 776:

gladium,

Vulg. Deut. 32, 41:

sagittas,

id. Jer. 51, 11.— Poet.:

fulmen,

Lucr. 6, 278:

dentes,

Hor. C. 3, 20, 10; cf. Tib. 4, 3, 3.—

Trop.

First, of the tongue, qs. to whet, i. e. to sharpen, exercise, improve:

acuere linguam exercitatione dicendi,

Cic. Brut. 97:

linguam causis,

Hor. Ep. 1, 3, 23; so Vulg. Psa. 139, 4; so in gen.: se, to exercise one's self, to make one's self ready:

acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem,

Cic. Att. 2, 7: mentem, ingenium, prudentiam, etc.; to sharpen:

multa, quae acuant mentem, multa quae obtundant,

Cic. Tusc. 1, 33; so id. Brut. 33; id. Phil. 2, 17; id. de Or. 1, 20.—

Acuere aliquem (with or without ad aliquid), to spur on, incite, stir up, arouse:

ad crudelitatem,

Cic. Lig. 4; id. Fam. 15, 21:

illos sat aetas acuet,

Ter. Ad. 5, 3, 49; Cic. Rosc. Am. 33, 110:

ita duae res, quae languorem afferunt ceteris, illum acuebant, otium et solitudo,

id. Off. 3, 1; Liv. 28, 19:

curis acuens mortalia corda,

Verg. G. 1, 123:

auditisque lupos acuunt balatibus agni,

id. ib. 4, 435:

quam Juno his acuit verbis,

id. A. 7, 330.—

Aliquid, to rouse up, kindle, excite (mostly poet.):

saevus in armis Aeneas acuit Martem et se suscitat irā,

Verg. A. 12, 108:

iram,

Vulg. Sap. 5, 21:

studia,

Val. Max. 2, 2, no. 3.—

In gramm.: acuere syllabam, to give an acute accent to (opp. gravem ponere), Quint. 1, 5, 22; cf. Prisc. Op. Min. 159 Lind.: accentus acutus ideo inventus est, quod acuat sive elevet syllabam.—Hence, ăcūtus, a, um, P.a., sharpened, made pointed; hence,

Lit., sharp, pointed ( acer denotes natural sharpness, etc.: acutus, that produced by exertion, skill, etc.: sermo acer, impassioned, passionate; sermo acutus, pointed, acute discourse):

vide ut sit acutus culter probe,

Plaut. Mil. 5, 4:

ferrum,

Hor. A. P. 304:

cuspis,

Verg. A. 5, 208:

gladius,

Vulg. Psa. 56, 5:

carex,

Verg. G. 3, 231; elementa, i. e. pointed, jagged atoms (opp. to perplexa, connected), Lucr. 2, 463:

nasus,

Plaut. Cap. 3, 4, 114:

oculi,

of a pointed shape, id. Ps. 4, 7, 121:

aures,

pointed, Hor. C. 2, 19, 4:

saxa,

id. ib. 3, 27, 61; so Verg. A. 1, 45.—

Transf.

Of the senses themselves, sharp, keen:

oculos acrīs atque cicutos,

Cic. Planc. 66:

nares,

Hor. S. 1, 3, 29; Cels. 2, 6.—

Of objects affecting the senses, sharp, acute; of the voice, soprano or treble: inde loci lituus sonitus effudit acutos, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll. (Ann. v. 522 ed. Vahl.):

hinnitu,

Verg. G. 3, 94:

voces,

id. Cir. 107; Ov. M. 3, 224:

stridore,

Hor. C. 1, 34, 15:

vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt,

from the highest treble to the lowest base, Cic. de Or. 1, 59, 251; cf. ib. 3, 57, 216; Somn. Scip. 5; Rep. 6, 18.—

In gen., of things affecting the body, of either heat or cold from their similar effects, keen, sharp, violent, severe:

sol,

Hor. Ep. 1, 10, 17:

radii solis,

Ov. H. 4, 159:

gelu,

Hor. C. 1, 9, 4; cf. Lucr. 1, 495; Verg. G. 1, 93; so,

febris,

Cels. 2, 4:

morbus,

id. 3 (opp. longus), rapid.— Subst. with gen.:

acuta belli,

violent, severe misfortunes of war, Hor. C. 4, 4, 76 (= graves belli molestias).—

Fig.

Of intellectual qualities, acute, clear-sighted, intelligent, sagacious (very freq.):

Antisthenes homo acutus magis quam eruditus,

Cic. Att. 12, 37; so id. de Or. 1, 51; id. N. D. 1, 16; Nep. Dion. 8, 1:

homo ingenio prudentiāque acutissimus,

Cic. de Or. 1, 39:

acutae sententiae,

id. Opt. Gen. Or. 2, 5:

motus animorum ad excogitandum acuti,

id. Or. 1, 113:

studia,

id. Gen. 50:

conclusiones,

Quint. 2, 20, 5.—

In gramm.: accentus acutus, the acute accent (opp. gravis), Prisc. p. 159, ed. Lindem.— Comp. Plin. 13, 1, 2.— Adv.: ăcūte, sharply, keenly, acutely:. cernere, Lucr. 4, 804; ib. 811:

conlecta,

Cic. Deiot. 33:

excogitat,

id. Verr. 4, 147:

respondeo,

id. Cael. 17:

scribo,

id. Verr. 3, 20; so, ăcūtum:

cernis,

Hor. S. 1, 3, 26:

resonarent,

ib. 8, 41: and, ăcūta: canis ululat, Enn. ap. Fest. p. 9 Müll. (Ann. 346 Vahl.).— Comp., Cic. Inv. 2, 16.— Sup., Cic. Off. 1, 44; id. Verr. 3, 20.

ăcŭo, ui, ūtum, 3, v. a. ( part. fut. acuturus, not used) [cf. 2. acer], to make sharp or pointed, to sharpen, whet.

Lit.:

ne stridorem quidem serrae audiunt, cum acuitur,

Cic. Tusc. 1, 40; so,

ferrum,

Verg. A. 8, 386; Hor. C. 1, 2, 21:

enses,

Ov. M. 15, 776:

gladium,

Vulg. Deut. 32, 41:

sagittas,

id. Jer. 51, 11.— Poet.:

fulmen,

Lucr. 6, 278:

dentes,

Hor. C. 3, 20, 10; cf. Tib. 4, 3, 3.—

Trop.

First, of the tongue, qs. to whet, i. e. to sharpen, exercise, improve:

acuere linguam exercitatione dicendi,

Cic. Brut. 97:

linguam causis,

Hor. Ep. 1, 3, 23; so Vulg. Psa. 139, 4; so in gen.: se, to exercise one's self, to make one's self ready:

acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem,

Cic. Att. 2, 7: mentem, ingenium, prudentiam, etc.; to sharpen:

multa, quae acuant mentem, multa quae obtundant,

Cic. Tusc. 1, 33; so id. Brut. 33; id. Phil. 2, 17; id. de Or. 1, 20.—

Acuere aliquem (with or without ad aliquid), to spur on, incite, stir up, arouse:

ad crudelitatem,

Cic. Lig. 4; id. Fam. 15, 21:

illos sat aetas acuet,

Ter. Ad. 5, 3, 49; Cic. Rosc. Am. 33, 110:

ita duae res, quae languorem afferunt ceteris, illum acuebant, otium et solitudo,

id. Off. 3, 1; Liv. 28, 19:

curis acuens mortalia corda,

Verg. G. 1, 123:

auditisque lupos acuunt balatibus agni,

id. ib. 4, 435:

quam Juno his acuit verbis,

id. A. 7, 330.—

Aliquid, to rouse up, kindle, excite (mostly poet.):

saevus in armis Aeneas acuit Martem et se suscitat irā,

Verg. A. 12, 108:

iram,

Vulg. Sap. 5, 21:

studia,

Val. Max. 2, 2, no. 3.—

In gramm.: acuere syllabam, to give an acute accent to (opp. gravem ponere), Quint. 1, 5, 22; cf. Prisc. Op. Min. 159 Lind.: accentus acutus ideo inventus est, quod acuat sive elevet syllabam.—Hence, ăcūtus, a, um, P.a., sharpened, made pointed; hence,

Lit., sharp, pointed ( acer denotes natural sharpness, etc.: acutus, that produced by exertion, skill, etc.: sermo acer, impassioned, passionate; sermo acutus, pointed, acute discourse):

vide ut sit acutus culter probe,

Plaut. Mil. 5, 4:

ferrum,

Hor. A. P. 304:

cuspis,

Verg. A. 5, 208:

gladius,

Vulg. Psa. 56, 5:

carex,

Verg. G. 3, 231; elementa, i. e. pointed, jagged atoms (opp. to perplexa, connected), Lucr. 2, 463:

nasus,

Plaut. Cap. 3, 4, 114:

oculi,

of a pointed shape, id. Ps. 4, 7, 121:

aures,

pointed, Hor. C. 2, 19, 4:

saxa,

id. ib. 3, 27, 61; so Verg. A. 1, 45.—

Transf.

Of the senses themselves, sharp, keen:

oculos acrīs atque cicutos,

Cic. Planc. 66:

nares,

Hor. S. 1, 3, 29; Cels. 2, 6.—

Of objects affecting the senses, sharp, acute; of the voice, soprano or treble: inde loci lituus sonitus effudit acutos, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll. (Ann. v. 522 ed. Vahl.):

hinnitu,

Verg. G. 3, 94:

voces,

id. Cir. 107; Ov. M. 3, 224:

stridore,

Hor. C. 1, 34, 15:

vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt,

from the highest treble to the lowest base, Cic. de Or. 1, 59, 251; cf. ib. 3, 57, 216; Somn. Scip. 5; Rep. 6, 18.—

In gen., of things affecting the body, of either heat or cold from their similar effects, keen, sharp, violent, severe:

sol,

Hor. Ep. 1, 10, 17:

radii solis,

Ov. H. 4, 159:

gelu,

Hor. C. 1, 9, 4; cf. Lucr. 1, 495; Verg. G. 1, 93; so,

febris,

Cels. 2, 4:

morbus,

id. 3 (opp. longus), rapid.— Subst. with gen.:

acuta belli,

violent, severe misfortunes of war, Hor. C. 4, 4, 76 (= graves belli molestias).—

Fig.

Of intellectual qualities, acute, clear-sighted, intelligent, sagacious (very freq.):

Antisthenes homo acutus magis quam eruditus,

Cic. Att. 12, 37; so id. de Or. 1, 51; id. N. D. 1, 16; Nep. Dion. 8, 1:

homo ingenio prudentiāque acutissimus,

Cic. de Or. 1, 39:

acutae sententiae,

id. Opt. Gen. Or. 2, 5:

motus animorum ad excogitandum acuti,

id. Or. 1, 113:

studia,

id. Gen. 50:

conclusiones,

Quint. 2, 20, 5.—

In gramm.: accentus acutus, the acute accent (opp. gravis), Prisc. p. 159, ed. Lindem.— Comp. Plin. 13, 1, 2.— Adv.: ăcūte, sharply, keenly, acutely:. cernere, Lucr. 4, 804; ib. 811:

conlecta,

Cic. Deiot. 33:

excogitat,

id. Verr. 4, 147:

respondeo,

id. Cael. 17:

scribo,

id. Verr. 3, 20; so, ăcūtum:

cernis,

Hor. S. 1, 3, 26:

resonarent,

ib. 8, 41: and, ăcūta: canis ululat, Enn. ap. Fest. p. 9 Müll. (Ann. 346 Vahl.).— Comp., Cic. Inv. 2, 16.— Sup., Cic. Off. 1, 44; id. Verr. 3, 20.

a-spīro ( adsp-, Baiter, Rib., Merk., K. and H.; asp-, Kayser, Halm, Müller), āvi, ātum, 1, v. n. and a.

To breathe or blow upon; constr. with ad, the dat., or absol.:

ad quae (granaria) nulla aura umida ex propinquis locis adspiret,

Varr. R. R. 1, 57:

ut ne ad eum frigus adspiret,

Cels. 2, 17:

pulmones se contrahunt adspirantes,

exhaling, Cic. N. D. 2, 55, 136:

Lenius aspirans aură,

Cat. 68, 64:

amaracus illum Floribus et dulci adspirans complectitur umbrā,

Verg. A. 1, 694: adspirant aurae in noctem, rise at or toward night, id. ib. 7, 8:

si minuma adspirat aura,

Plin. 13, 22, 43, § 124:

tibia adspirat choro,

accompanies, Hor. A. P. 204 al. —

Trop.: alicui, to be favorable to, to favor, assist (the figure taken from a fair breeze):

aspira mihi,

Tib. 2, 1, 35:

quibus aspirabat Amor,

id. 2, 3, 71:

adspirat primo fortuna labori,

Verg. A. 2, 385:

adspirate canenti,

id. ib. 9, 525:

di, coeptis adspirate meis,

Ov. M. 1, 3.—Also absol.: magno se praedicat auxilio fuisse, quia paululum in rebus difficillimis aspiravit, Auct. ad Her. 4, 34 (cf. afflo).—

To aspire to a person or thing, to desire to reach or obtain, i. e. to approach, come near (esp. with the access. idea of striving to attain to); constr. with ad, in with acc., the dat., a local adv., or absol. (class.; freq. in Cic.): qui prope ad ostium adspiraverint, Lucil. ap. Non. p. 4, 142:

quid enim quisquam ad meam pecuniam me invito aspirat? quid accedit?

Cic. Verr. 2, 1, 54 fin.; so id. Div. in Caecil. 5 fin.:

tu ad eum Ciceronem numquam aspirasti,

id. Pis. 5 fin.; so id. Fam. 7, 10:

omnes aditus tuos interclusi, ut ad me adspirare non posses,

id. Tusc. 5, 9, 27:

aspirare in curiam,

id. Verr. 2, 2, 31:

in campum,

id. Sull. 18, 52:

ne non modo intrare, verum etiam adspicere aut aspirare possim,

id. Caecin. 14; Col. 8, 14, 9:

nec equis adspirat Achillis,

Verg. A. 12, 352:

sed non incendia Colchis adspirare sinit,

Val. Fl. 7, 584.— Trop.:

sed haec ad eam laudem, quam volumus, aspirare non possunt,

arrive at, attain to, Cic. Or. 41, 140:

bellicā laude aspirare ad Africanum nemo potest,

id. Brut. 21, 84:

haec etiam in equuleum coniciuntur, quo vita non adspirat beata,

id. Tusc. 5, 5, 13; Gell. 14, 3, 10.—

In gram., to give the h sound, to aspirate (cf. aspiratio, II. B.):

consonantibus,

Quint. 1, 5, 20:

Graeci aspirare solent,

id. 1, 4, 14; Nigid. ap. Gell. 13, 6, 3.—

To breathe or blow upon, to infuse, instil; lit. and trop. ( poet. or in post-Aug. prose):

Juno ventos adspirat eunti,

sends favoring winds, Verg. A. 5, 607:

adspiravit auram quandam salutis fortuna,

Amm. 19, 6:

dictis divinum amorem,

Verg. A. 8, 373:

novam pectoribus fidem,

Claud. Fesc. 14, 16:

nobis tantum ingenii aspiret,

Quint. 4, prooem. § 5.—

To breathe or blow upon; trop. of the sea, to wash:

insula adspiratur freto Gallico,

is washed, Sol. 22.

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

a-spīro ( adsp-, Baiter, Rib., Merk., K. and H.; asp-, Kayser, Halm, Müller), āvi, ātum, 1, v. n. and a.

To breathe or blow upon; constr. with ad, the dat., or absol.:

ad quae (granaria) nulla aura umida ex propinquis locis adspiret,

Varr. R. R. 1, 57:

ut ne ad eum frigus adspiret,

Cels. 2, 17:

pulmones se contrahunt adspirantes,

exhaling, Cic. N. D. 2, 55, 136:

Lenius aspirans aură,

Cat. 68, 64:

amaracus illum Floribus et dulci adspirans complectitur umbrā,

Verg. A. 1, 694: adspirant aurae in noctem, rise at or toward night, id. ib. 7, 8:

si minuma adspirat aura,

Plin. 13, 22, 43, § 124:

tibia adspirat choro,

accompanies, Hor. A. P. 204 al. —

Trop.: alicui, to be favorable to, to favor, assist (the figure taken from a fair breeze):

aspira mihi,

Tib. 2, 1, 35:

quibus aspirabat Amor,

id. 2, 3, 71:

adspirat primo fortuna labori,

Verg. A. 2, 385:

adspirate canenti,

id. ib. 9, 525:

di, coeptis adspirate meis,

Ov. M. 1, 3.—Also absol.: magno se praedicat auxilio fuisse, quia paululum in rebus difficillimis aspiravit, Auct. ad Her. 4, 34 (cf. afflo).—

To aspire to a person or thing, to desire to reach or obtain, i. e. to approach, come near (esp. with the access. idea of striving to attain to); constr. with ad, in with acc., the dat., a local adv., or absol. (class.; freq. in Cic.): qui prope ad ostium adspiraverint, Lucil. ap. Non. p. 4, 142:

quid enim quisquam ad meam pecuniam me invito aspirat? quid accedit?

Cic. Verr. 2, 1, 54 fin.; so id. Div. in Caecil. 5 fin.:

tu ad eum Ciceronem numquam aspirasti,

id. Pis. 5 fin.; so id. Fam. 7, 10:

omnes aditus tuos interclusi, ut ad me adspirare non posses,

id. Tusc. 5, 9, 27:

aspirare in curiam,

id. Verr. 2, 2, 31:

in campum,

id. Sull. 18, 52:

ne non modo intrare, verum etiam adspicere aut aspirare possim,

id. Caecin. 14; Col. 8, 14, 9:

nec equis adspirat Achillis,

Verg. A. 12, 352:

sed non incendia Colchis adspirare sinit,

Val. Fl. 7, 584.— Trop.:

sed haec ad eam laudem, quam volumus, aspirare non possunt,

arrive at, attain to, Cic. Or. 41, 140:

bellicā laude aspirare ad Africanum nemo potest,

id. Brut. 21, 84:

haec etiam in equuleum coniciuntur, quo vita non adspirat beata,

id. Tusc. 5, 5, 13; Gell. 14, 3, 10.—

In gram., to give the h sound, to aspirate (cf. aspiratio, II. B.):

consonantibus,

Quint. 1, 5, 20:

Graeci aspirare solent,

id. 1, 4, 14; Nigid. ap. Gell. 13, 6, 3.—

To breathe or blow upon, to infuse, instil; lit. and trop. ( poet. or in post-Aug. prose):

Juno ventos adspirat eunti,

sends favoring winds, Verg. A. 5, 607:

adspiravit auram quandam salutis fortuna,

Amm. 19, 6:

dictis divinum amorem,

Verg. A. 8, 373:

novam pectoribus fidem,

Claud. Fesc. 14, 16:

nobis tantum ingenii aspiret,

Quint. 4, prooem. § 5.—

To breathe or blow upon; trop. of the sea, to wash:

insula adspiratur freto Gallico,

is washed, Sol. 22.

aut, conj. [aut, Osc. auti, Umbr. ote, ute, may be a modification of autem, as at of et, the suffix -t being a relic of the demonstrative -tem, which appears in item, and is the same as -dem in quidem, and -dam in quondam, and of which the demonstrative adverbs, tam and tum, are absolute forms; the first part of these words may be compared with the Gr. au (cf. aute and autar), and with the Sanscr. vā = or, with which again may be compared ve and vel; v. Corss. Ausspr. II. p. 595, and also pp. 130, 223, 411], or; and repeated: aut... aut, either... or; so in Sanscr. vā... vā.

In gen. it puts in the place of a previous assertion another, objectively and absolutely antithetical to it, while vel indicates that the contrast rests upon subjective opinion or choice; i. e. aut is objective, vel subjective, or aut excludes one term, vel makes the two indifferent.

Used singly, or:

omnia bene sunt ei dicenda, qui hoc se posse profitetur aut eloquentiae nomen relinquendum est,

Cic. de Or. 2, 2, 5:

quibusnam manibus aut quibus viribus,

Caes. B. G. 2, 30:

Vinceris aut vincis,

Prop. 2, 8, 10:

cita mors venit aut victoria laeta,

Hor. S. 1, 1, 8:

ruminat herbas aut aliquam in magno sequitur grege,

Verg. E. 6, 55 et persaep. (cf. on the contrary, Tac. G. 8: quae neque confirmare argumentis, neque refellere in animo est: ex ingenio suo quisque demat vel addat fidem).—

Repeated, aut... aut, either... or:

Ubi enim potest illa aetas aut calescere vel apricatione melius vel igni, aut vicissim umbris aquisve refrigerari salubrius?

Cic. Sen. 16, 57:

Nam ejus per unam, ut audio, aut vivam aut moriar sententiam,

Ter. Phorm. 3, 1, 19; id. Heaut. 3,1,11 sq.:

aut, quicquid igitur eodem modo concluditur, probabitis, aut ars ista nulla est,

Cic. Ac. 2, 30, 96:

partem planitiae aut Jovis templum aut oppidum tenet,

Liv. 44, 6, 15:

terra in universum aut silvis horrida aut paludibus foeda,

Tac. G. 5:

hoc bellum quis umquam arbitraretur aut ab omnibus imperatoribus uno anno aut omnibus annis ab uno imperatore confici posse?

Cic. Imp. Pomp. 11,31.—

More than twice repeated:

aut equos Alere aut canes ad venandum, aut ad philosophos, Ter And. 1, 1, 29: Uxor, si cesses, aut te amare cogitat Aut tete amare aut potare atque animo obsequi,

id. Ad. 1, 1, 7 sq.; so four times in Lucr. 4, 935 sq.; five times in Cic. Off. 1, 9, 28; id. N. D. 3, 12, 30; and Prop. 4, 21, 26 sqq.; and six times in Plin. 17, 10, 9, § 58.—

Sometimes double disjunctive phrases with aut... aut are placed together:

Adsentior Crasso, ne aut de C. Laelii soceri mei aut de hujus generi aut arte aut gloriā detraham,

Cic. de Or. 1, 9, 35:

res ipsa et rei publicae tempus aut me ipsum, quod nolim, aut alium quempiam aut invitabit aut dehortabitur,

id. Pis. 39, 94.—

Repeated after negatives:

ne aut ille alserit Aut ceciderit atque aliquid praefregerit,

Ter. Ad. 1, 1, 11:

ne tanti facinoris immanitas aut exstitisse aut non vindicata esse videatur,

Cic. Cat. 1, 6, 14; id. Sull. 43; id. Sest. 37; 39:

neque enim sunt aut obscura aut non multa post commissa,

id. Cat. 1, 6, 15; id. Off. 1, 20, 66; 1, 11, 36; 1, 20, 68; id. de Or. 2, 45, 189:

nec milites ad scelus missos aut numero validos aut animo promptos,

Tac. A. 14, 58; id. H. 1, 18; id. Or. 12:

nec erit mirabilis illic Aut Stratocles aut cum molli Demetrius Haemo,

Juv. 3, 98 sq.:

neque aut quis esset ante detexit aut gubernatorem cedere adversae tempestati passus est,

Suet. Caes. 58; id. Ner. 34:

Nec aut Persae aut Macedones dubitavere,

Curt. 4, 15, 28: Non sum aut tam inhumanus aut tam alienus a Sardis. Cic. Scaur. 39; id. Cat. 1, 13:

Nihil est tam aut fragile aut flexibile quam etc.,

id. Mil. 36 al. —

In interrogations:

quo modo aut geometres cernere ea potest, quae aut nulla sunt aut internosci a falsis non possunt aut is, qui fidibus utitur, explere numeros et conficere versus?

Cic. Ac. 2, 7, 22; so id. de Or. 1, 9, 37; id. Rosc. Am. 40, 118; id. N. D. 1, 43, 121.—

In comparative clauses:

talis autem simulatio vanitati est conjunctior quam aut liberalitati aut honestati,

Cic. Off. 1, 15, 44.—

Esp.

Placed singly, to connect to something more important that which is less so, or at least.

Absol.:

Incute vim ventis submersasque obrue puppes, Aut age diversos et dissice corpora ponto,

Verg. A. 1, 69 sq. Rib. (furens Juno et irata, quod gravissimum credebat, optavit, deinde quod secundum intulit, Diom. p. 411 P.):

quaero, num injuste aut improbe fecerit,

or at least unfairly, Cic. Off. 3, 13, 54:

a se postulari aut exspectari aliquid suspicantur,

id. ib. 2, 20, 69:

quā re vi aut clam agendum est,

or at least by stealth, id. Att. 10, 12:

profecto cuncti aut magna pars Siccensium fidem mutavissent,

Sall. J. 56, 6:

Audendum est aliquid universis aut omnia singulis patienda,

Liv. 6, 18, 7:

pars a centurionibus aut praetoriarum cohortium militibus caesi,

Tac. A. 1, 30:

potentiā suā numquam aut raro ad impotentiam usus,

Vell. 2, 29.—

With certe, etc., v. infra, F. 2.—

To connect something which must take place, if that which is previously stated does not, or, otherwise, or else, in the contrary case, = alioqui:

Redduc uxorem, aut quam obrem non opus sit cedo,

Ter. Hec. 4, 4, 76:

id (principium) nec nasci potest nec mori, aut concidat omne caelum etc.,

Cic. Tusc. 1, 23, 54 (Seyffert ad h. l., but preferring ut non; B. and K. and Kühner, vel):

nunc manet insontem gravis exitus: aut ego veri Vana feror,

Verg. A. 10, 630:

effodiuntur bulbi ante ver: aut deteriores fiunt,

Plin. 19, 5, 30, § 96:

Mutatione recreabitur sicut in cibis... Aut dicant iste mihi, quae sit alia ratio discendi,

Quint. 1, 12, 6; 2, 17, 9.—

To restrict or correct an expression which is too general or inaccurate, or, or rather, or more accurately.

Absol.:

de hominum genere, aut omnino de animalium loquor,

Cic. Fin. 5, 11, 33; 5, 20, 57; id. Ac. 2, 8, 23:

Aut scilicet tua libertas disserendi amissa est, aut tu is es, qui in disputando non tuum judicium sequare,

id. Leg. 1, 13, 36: cenaene causā, aut tuae mercedis gratiā Nos nostras aedīs postulas comburere? or rather, etc., Plaut. Aul. 2, 6, 11.—In this signification aut sometimes begins a new clause: Potestne igitur quisquam dicere, inter eum, qui doleat, et inter eum, qui in voluptate sit, nihil interesse? Aut, ita qui sentiet, non apertissime insaniat? or is not rather, etc., Cic. Ac. 2, 7, 20:

Quid est enim temeritate turpius? Aut quid tam temerarium tamque indignum sapientis gravitate atque constantiā, quam, etc.,

id. N. D. 1, 1, 1; id. Fin. 4, 26, 72; Plin. Ep. 1, 10, 3.—

With potius (v. infra, F. 4.).—

Neque... aut sometimes, but chiefly in the poets, takes the place of neque... neque: Neque ego hanc abscondere furto Speravi, ne finge, fugam;

nec conjugis umquam Praetendi taedas aut haec in foedera veni,

Verg. A. 4, 339:

Si neque avaritiam neque sordes aut mala lustra Obiciet vere quisquam mihi,

Hor. S. 1, 6, 68 Bentl., but ac, K. and H.:

Nunc neque te longi remeantem pompa triumphi Excipit aut sacras poscunt Capitolia lauros,

Luc. 1, 287:

Nam neque plebeiam aut dextro sine numine cretam Servo animam,

Stat. S. 1, 4, 66:

Neque enim Tyriis Cynosura carinis Certior aut Grais Helice servanda magistris,

Val. Fl. 1, 17; so also Tacitus: nec litore tenus adcrescere aut resorberi, Agr. 10; G. 7 ter; H. 1, 32; so after non:

Non eo dico, quo mihi veniat in dubium tua fides, aut quo etc.,

Cic. Quinct. 5:

non jure aut legibus cognoscunt,

Tac. Or. 19; id. Agr. 41; id. G. 24; after haud:

Haud alias populus plus occultae vocis aut suspicacis silentii permisit,

id. A. 3, 11; after nihil:

nihil caedis aut praedae,

id. A. 15, 6; 13, 4; id. H. 1, 30.—

The poets connect by aut... vel, vel... aut, instead of aut... aut, or vel... vel: Quotiens te votui Argu [p. 211] rippum Conpellare aut contrectare conloquive aut contui? Plaut. As. 3, 1, 19:

aut appone dapes, Vare, vel aufer opes,

Mart. 4, 78, 6 (this epigram is rejected by Schneid.):

Non ars aut astus belli vel dextera deerat,

Sil. 16, 32.—

In connection with other particles.

Aut etiam, to complete or strengthen an assertion, or also, or even:

quid ergo aut hunc prohibet, aut etiam Xenocratem, etc.,

Cic. Tusc. 5, 18, 51:

conjectura in multas aut diversas, aut etiam in contrarias partes,

id. Div. 2, 26, 55; id. Off. 1, 9, 28:

si aut ambigue aut inconstanter aut incredibiliter dicta sunt, aut etiam aliter ab alio dicta,

id. Part. Or. 14, 51:

etsi omnia aut scripta esse a tuis arbitror, aut etiam nuntiis ac rumore perlata,

id. Att. 4, 1.—So with one aut:

quod de illo acceperant, aut etiam suspicabantur,

Cic. Fam. 1, 19, 36; Cels. 4, 18:

si modo sim (orator), aut etiam quicumque sim,

Cic. Or. 3, 12; id. de Or. 1, 17, 76.—

Aut certe, aut modo, aut quidem, or aut sane, to restrict a declaration, or at least (cf. II. A.).

Aut certe:

ac video hanc primam ingressionem meam aut reprehensionis aliquid, aut certe admirationis habituram,

Cic. Or. 3, 11; id. Top. 17, 64:

quo enim uno vincebamur a victā Graeciā, id aut ereptum illis est, aut certe nobis cum illis communicatum,

id. Brut. 73, 254; so Dolabella ap. Cic. Fam. 9, 9, 1; Liv. 2, 1, 4; 40, 46, 2; Cels. 1, 2; 5, 26; Prop. 4, 21, 29.—

Aut modo:

Si umquam posthac aut amasso Casinam, aut obcepso modo,

Plaut. Cas. 5, 4, 22.—

Aut quidem:

Proinde desinant quidam quaerere ultra aut opinari... aut quidem vetustissimā nave impositos jubebo avehi,

Suet. Caes. 66.—

Aut sane:

Afer aut Sardus sane,

Cic. Scaur. 15.—

Aut vero, to connect a more important thought, or indeed, or truly:

Quem tibi aut hominem, aut vero deum, auxilio futurum putas?

Cic. Verr. 2, 4, 78:

Quis enim tibi hoc concesserit, aut initio genus hominum se oppidis moenibusque saepsisse? Aut vero etc.,

id. de Or. 1, 9, 36.—

Aut potius, for correction or greater definiteness, or rather (cf. II. C.):

Erravit, aut potius insanivit Apronius?

Cic. Verr. 2, 3, 119:

proditores aut potius apertos hostes,

id. Sest. 35:

nemo est injustus, aut incauti potius habendi sunt improbi,

id. Leg. 1, 14, 40:

Quae est ergo ista ratio, aut quae potius ista amentia?

id. Verr. 3, 173.—

Aut ne... quidem:

ego jam aut rem aut ne spem quidem exspecto,

Cic. Att. 3, 22 fin.

1, 3, 18 Lachm.:

justos aut reperire pedes,

id. 2, 5, 112:

Persequar aut studium linguae etc.,

Prop. 4, 21, 27:

Fer pater, inquit, opem! Tellus aut hisce, vel istam, etc.,

Ov. M. 1, 545 (Merk., ait):

Balteus aut fluxos gemmis adstrinxit amictus,

Luc. 2, 362, where some read haud. See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 525-558.

Căpĭtōlĭum, ii, n., = Kapitôlion [ = capitulum, from caput]; in a restricted sense, the Capitol, the temple of Jupiter, at Rome, built on the summit of Mons Saturnius or Tarpeius by the Tarquinii, and afterwards splendidly adorned, Liv. 1, 55, 1 sq.; v. Class. Dict.; Verg. A. 9, 448; opp. to the Arx, and separated from it by the Intermontium.—In a more extended sense, the whole hill (hence called Mons or Clivus Capitolinus), including the temple and citadel, separated from the Palatine Hill by the Forum Romanum, now Campidoglio. Acc. to a fanciful etym., this word is derived from the discovery of a man's head in laying the foundations of the temple, Varr. L. L. 5, § 41 Müll.; Liv. 1, 55, 6: [p. 287] which Serv. ad Verg. A. 8, 345, and Arn. 6, p. 194, also give as the head of a certain Tolus or Olus. The Capitolimn was regarded by the Romans as indestructible, and was adopted as a symbol of eternity, Verg. A. 9, 448; Hor. C. 3, 30, 8 sq. Orell. ad loc.— Poet., in plur., Verg. A. 8, 347; Ov. A. A. 3, 115; Prop. 4 (5), 4, 27; v. Neue, Formenl. 1, p. 397.—

Căpĭtōlĭum Vĕtus, the Old Capitol, an earlier temple of Jupiter, Juno, and Minerva, on the Quirinal, Varr. L. L. 5, § 158; cf. Becker, Antiq. 1, 713.—

Transf.

The citadel of any town, e. g. in Capua, Suet. Tib. 40; id. Calig. 57;

in Beneventum,

id. Gram. 9; cf. also Plaut, Curc. 2, 2, 19; Sil. 11, 267; Inscr. Orell. 68 (Veronae); 3314 (Faleriis); 6139 (Constantinae); 6978 sq.—

In eccl. Lat., any heathen temple, Prud. contr. Symm. 1, 632.

Căpĭtōlĭum, ii, n., = Kapitôlion [ = capitulum, from caput]; in a restricted sense, the Capitol, the temple of Jupiter, at Rome, built on the summit of Mons Saturnius or Tarpeius by the Tarquinii, and afterwards splendidly adorned, Liv. 1, 55, 1 sq.; v. Class. Dict.; Verg. A. 9, 448; opp. to the Arx, and separated from it by the Intermontium.—In a more extended sense, the whole hill (hence called Mons or Clivus Capitolinus), including the temple and citadel, separated from the Palatine Hill by the Forum Romanum, now Campidoglio. Acc. to a fanciful etym., this word is derived from the discovery of a man's head in laying the foundations of the temple, Varr. L. L. 5, § 41 Müll.; Liv. 1, 55, 6: [p. 287] which Serv. ad Verg. A. 8, 345, and Arn. 6, p. 194, also give as the head of a certain Tolus or Olus. The Capitolimn was regarded by the Romans as indestructible, and was adopted as a symbol of eternity, Verg. A. 9, 448; Hor. C. 3, 30, 8 sq. Orell. ad loc.— Poet., in plur., Verg. A. 8, 347; Ov. A. A. 3, 115; Prop. 4 (5), 4, 27; v. Neue, Formenl. 1, p. 397.—

Căpĭtōlĭum Vĕtus, the Old Capitol, an earlier temple of Jupiter, Juno, and Minerva, on the Quirinal, Varr. L. L. 5, § 158; cf. Becker, Antiq. 1, 713.—

Transf.

The citadel of any town, e. g. in Capua, Suet. Tib. 40; id. Calig. 57;

in Beneventum,

id. Gram. 9; cf. also Plaut, Curc. 2, 2, 19; Sil. 11, 267; Inscr. Orell. 68 (Veronae); 3314 (Faleriis); 6139 (Constantinae); 6978 sq.—

In eccl. Lat., any heathen temple, Prud. contr. Symm. 1, 632.

conjunx or conjux (in inscrr. also COIVX, e. g. Orell. 4655; 4644; 4646;

5013: COIVNX, C. I. L. 1, 1011: CONIVNCX,

ib. 5, 370; v. Neue, Formenl. I. p. 139 sq.), jŭgis, comm. ( fem. conjŭga Jovis Juno, App. M. 6, p. 174, 33, and in inscrr.) [conjungo].

One who is united in marriage, a consort, spouse, wife; more rarely, a husband (very freq., esp. in fem. and in the poets; in Ov. M. alone about fifty times); masc., Cic. Cael. 32, 78; id. Tusc. 4, 32, 69; Tac. A. 3, 34; 13, 44; Just. 2, 4, 8; Val. Max. 2, 6, 14; Cat. 61, 32; 68, 81; Verg. A. 6, 473; Ov. M. 1, 605; 6, 538; Sen. Cons. Helv. 19, 5; Hyg. Fab. 23; Inscr. Orell. 4629.— Fem., Lucr. 4, 1274; Poët. ap. Cic. N. D. 3, 27, 68; Cic. Cat. 4, 11, 24; id. Q. Fr. 1, 3, 3; Quint. 6, 1, 33; Cat. 64, 298; Prop. 1, 19, 7; Hor. C. 1, 1, 26; 3, 5, 5; Tac. A. 15, 15; 17, 11; id. H. 4, 18; 5, 8; id. G. 7.— In plur. for the married pair:

boni,

Cat. 61, 234:

unanimi,

id. 66, 80 et saep.—

Transf., of animals, the female, Ov. F. 1, 451; Plin. 10, 59, 79, § 161.—And also of the elmtree, round which a vine entwines itself (cf. conjungo, P. a., B. 2. b.), Col. 5, 6, 18.—

Poet.

A betrothed, a bride, Verg. A. 3, 331; 9, 138; Tib. 3, 2, 4; Ov. H. 8, 18.—

A more honorable designation for concubine, Prop. 2, 8, 29; Ov. H. 8, 86; Val. Fl. 2, 208.—

In late Lat., = contubernalis, a comrade, a (male or female) companion or attendant, Inscr. Orell. 2841 sq.—So, a fellow-slave:

me cum meo famulo meoque vectore... factum conservum atque conjugem,

App. M. 7, p. 189, 6.

cor-rĭpĭo ( conr-), rĭpŭi, reptum, 3, v. a. [rapio], to seize or snatch up, to collect, to seize upon, take hold of (very freq., and class. in prose and poetry).

Lit.

In gen.:

hominem conripi ac suspendi jussit in oleastro,

Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57; Caes. B. C. 3, 109; cf. Ov. M. 9, 217 al.:

arcumque manu celeresque sagittas,

Verg. A. 1, 188; cf.:

lora manu,

Ov. M. 2, 145:

fasces,

Sall. C. 18, 5:

arma,

Vell. 2, 110 et saep.: corpus, to rise up quickly, start up:

ex somno,

Lucr. 3, 164; Verg. A. 4, 572:

de terrā,

Lucr. 4, 1000:

e stratis,

Verg. A. 3, 176: se, to get or rise up hastily, to betake one's self somewhere, Plaut. Merc. 3, 4, 76; Ter. Hec. 3, 3, 5; Verg. A. 6, 472.— Poet.: viam, gradum, spatium, etc., to set out quickly, to pursue hastily, to hasten, hasten through or over:

viam,

Verg. A. 1, 418; Ov. M. 2, 158; Plin. Ep. 4, 1, 6:

gradum,

Hor. C. 1, 3, 33:

spatia,

Verg. A. 5, 316:

campum,

id. G. 3, 104:

aequora,

Val. Fl. 1, 132 al.:

correptā luce diei,

collected, Lucr. 4, 81.—

In partic.

Of robbery, etc., to carry off, rob, plunder, take possession of, usurp:

pecunias undique quasi in subsidium,

Tac. A. 13, 18; cf.:

bona vivorum ac mortuorum usquequaque,

Suet. Dom. 12:

pecunias,

Cic. Verr. 1, 2, 5; Tac. A. 13, 31 fin.:

sacram effigiem,

Verg. A. 2, 167:

praefecturas,

Tac. A. 11, 8 al. —

In Tac. freq. of accusations, to bring to trial, accuse, inform against:

Vitellius accusatione corripitur, deferente Junio Lupo senatore,

Tac. A. 12, 42; 2, 28; 3, 49; 6, 40 al.—

Of fire, etc., or of diseases, to attack, seize, sweep, or carry away (freq. after the Aug. per.):

turbine caelesti subito correptus et igni,

Lucr. 6, 395; cf. Verg. A. 1, 45:

flamma Corripuit tabulas,

id. ib. 9, 537; so Ov. M. 2, 210 al.;

and transf. to the person: ipsas ignes corripuere casas,

id. F. 2, 524:

nec singula morbi Corpora corripiunt,

Verg. G. 3, 472; Cels. 6, 18, 9; Plin. 7, 51, 52, § 172:

morbo bis inter res agendas correptus est,

Suet. Caes. 45:

pedum dolore,

Plin. Ep. 1, 12, 4;

rarely of death: subitā morte,

Flor. 3, 17, 2:

(ales) caeco correpta veneno,

Lucr. 6, 823:

(segetes) modo sol nimius, nimius modo corripit imber,

Ov. M. 5, 483.— Absol.:

si (paralytici) correpti non sunt, diutius quidem vivunt, sed, etc.,

Cels. 3, 47, 4.—

With the access. idea of lessening by compressing, to draw together, draw in, contract, shorten, abridge, diminish (rare; mostly post-Aug.): singulos a septenis spatiis ad quina corripuit. Suet. Dom. 4:

impensas,

id. Tib. 34;

of discourse: quae nimium corripientes omnia sequitur obscuritas,

Quint. 4, 2, 44;

of words in the number of syllables (trabs from trabes),

Varr. L. L. 7, § 33 Müll.;

or in the length of syllables,

Quint. 9, 4, 89; 10, 1, 29;

and so of syllables (opp. producere),

id. 1, 5, 18;

opp. porrigere,

id. 1, 6, 32, and later grammarians.—In time:

numina corripiant moras,

shorten, Ov. M. 9, 282:

ut difficiles puerperiorum tricas Juno mulceat corripiatque Lucina?

Arn. 3, 21.—

Trop.

To reproach, reprove, chide, blame (first freq. after the Aug. per.;

not in Cic.): hi omnes convicio L. Lentuli consulis correpti exagitabantur,

Caes. B. C. 1, 2: clamoribus maximis judices corripuerunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; so with abl., Suet. Aug. 53:

impransi correptus voce magistri,

Hor. S. 2, 3, 257:

hunc cetera turba suorum corripiunt dictis,

Ov. M. 3, 565 al.:

ut eum non inimice corripere, sed paene patrie monere videatur,

Quint. 11, 1, 68; Liv. 2, 28, 5; Suet. Calig. 45; Ov. M. 13, 69 al.:

corripientibus amicis,

Suet. Ner. 35.—As a figure of speech, Cels. ap. Quint. 9, 2, 104.—

Of the passions, emotions, etc., to seize upon, attack (rare, [p. 474] and mostly poet. or in post-Aug. prose):

hunc plausus hiantem... plebisque patrumque Corripuit ( = animum commovit),

Verg. G. 2, 510:

correpta cupidine,

Ov. M. 9, 734; so id. ib. 9, 455:

duplici ardore (sc. amoris et vini),

Prop. 1, 3, 13:

misericordiā,

Suet. Calig. 12:

irā,

Gell. 1, 26, 8: militiā ( poet. for militiae studio), Verg. A. 11, 584:

imagine visae formae,

seized, fascinated, Ov. M. 4, 676.

cor-rĭpĭo ( conr-), rĭpŭi, reptum, 3, v. a. [rapio], to seize or snatch up, to collect, to seize upon, take hold of (very freq., and class. in prose and poetry).

Lit.

In gen.:

hominem conripi ac suspendi jussit in oleastro,

Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57; Caes. B. C. 3, 109; cf. Ov. M. 9, 217 al.:

arcumque manu celeresque sagittas,

Verg. A. 1, 188; cf.:

lora manu,

Ov. M. 2, 145:

fasces,

Sall. C. 18, 5:

arma,

Vell. 2, 110 et saep.: corpus, to rise up quickly, start up:

ex somno,

Lucr. 3, 164; Verg. A. 4, 572:

de terrā,

Lucr. 4, 1000:

e stratis,

Verg. A. 3, 176: se, to get or rise up hastily, to betake one's self somewhere, Plaut. Merc. 3, 4, 76; Ter. Hec. 3, 3, 5; Verg. A. 6, 472.— Poet.: viam, gradum, spatium, etc., to set out quickly, to pursue hastily, to hasten, hasten through or over:

viam,

Verg. A. 1, 418; Ov. M. 2, 158; Plin. Ep. 4, 1, 6:

gradum,

Hor. C. 1, 3, 33:

spatia,

Verg. A. 5, 316:

campum,

id. G. 3, 104:

aequora,

Val. Fl. 1, 132 al.:

correptā luce diei,

collected, Lucr. 4, 81.—

In partic.

Of robbery, etc., to carry off, rob, plunder, take possession of, usurp:

pecunias undique quasi in subsidium,

Tac. A. 13, 18; cf.:

bona vivorum ac mortuorum usquequaque,

Suet. Dom. 12:

pecunias,

Cic. Verr. 1, 2, 5; Tac. A. 13, 31 fin.:

sacram effigiem,

Verg. A. 2, 167:

praefecturas,

Tac. A. 11, 8 al. —

In Tac. freq. of accusations, to bring to trial, accuse, inform against:

Vitellius accusatione corripitur, deferente Junio Lupo senatore,

Tac. A. 12, 42; 2, 28; 3, 49; 6, 40 al.—

Of fire, etc., or of diseases, to attack, seize, sweep, or carry away (freq. after the Aug. per.):

turbine caelesti subito correptus et igni,

Lucr. 6, 395; cf. Verg. A. 1, 45:

flamma Corripuit tabulas,

id. ib. 9, 537; so Ov. M. 2, 210 al.;

and transf. to the person: ipsas ignes corripuere casas,

id. F. 2, 524:

nec singula morbi Corpora corripiunt,

Verg. G. 3, 472; Cels. 6, 18, 9; Plin. 7, 51, 52, § 172:

morbo bis inter res agendas correptus est,

Suet. Caes. 45:

pedum dolore,

Plin. Ep. 1, 12, 4;

rarely of death: subitā morte,

Flor. 3, 17, 2:

(ales) caeco correpta veneno,

Lucr. 6, 823:

(segetes) modo sol nimius, nimius modo corripit imber,

Ov. M. 5, 483.— Absol.:

si (paralytici) correpti non sunt, diutius quidem vivunt, sed, etc.,

Cels. 3, 47, 4.—

With the access. idea of lessening by compressing, to draw together, draw in, contract, shorten, abridge, diminish (rare; mostly post-Aug.): singulos a septenis spatiis ad quina corripuit. Suet. Dom. 4:

impensas,

id. Tib. 34;

of discourse: quae nimium corripientes omnia sequitur obscuritas,

Quint. 4, 2, 44;

of words in the number of syllables (trabs from trabes),

Varr. L. L. 7, § 33 Müll.;

or in the length of syllables,

Quint. 9, 4, 89; 10, 1, 29;

and so of syllables (opp. producere),

id. 1, 5, 18;

opp. porrigere,

id. 1, 6, 32, and later grammarians.—In time:

numina corripiant moras,

shorten, Ov. M. 9, 282:

ut difficiles puerperiorum tricas Juno mulceat corripiatque Lucina?

Arn. 3, 21.—

Trop.

To reproach, reprove, chide, blame (first freq. after the Aug. per.;

not in Cic.): hi omnes convicio L. Lentuli consulis correpti exagitabantur,

Caes. B. C. 1, 2: clamoribus maximis judices corripuerunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; so with abl., Suet. Aug. 53:

impransi correptus voce magistri,

Hor. S. 2, 3, 257:

hunc cetera turba suorum corripiunt dictis,

Ov. M. 3, 565 al.:

ut eum non inimice corripere, sed paene patrie monere videatur,

Quint. 11, 1, 68; Liv. 2, 28, 5; Suet. Calig. 45; Ov. M. 13, 69 al.:

corripientibus amicis,

Suet. Ner. 35.—As a figure of speech, Cels. ap. Quint. 9, 2, 104.—

Of the passions, emotions, etc., to seize upon, attack (rare, [p. 474] and mostly poet. or in post-Aug. prose):

hunc plausus hiantem... plebisque patrumque Corripuit ( = animum commovit),

Verg. G. 2, 510:

correpta cupidine,

Ov. M. 9, 734; so id. ib. 9, 455:

duplici ardore (sc. amoris et vini),

Prop. 1, 3, 13:

misericordiā,

Suet. Calig. 12:

irā,

Gell. 1, 26, 8: militiā ( poet. for militiae studio), Verg. A. 11, 584:

imagine visae formae,

seized, fascinated, Ov. M. 4, 676.

dŏmĭna, ae (dat. and abl. plur. only dominis, Curt. 3, 12, 8; Inscr. Orell. 1629), f. [dominus].

Prop., mistress, she who rules or commands, esp. in a household, = hera, materfamilias, Plaut. Cist. 4, 2, 107; id. Stich. 2, 1, 24; Ter. Heaut. 2, 3, 57; Quint. 5, 11, 34 sq.; Ov. M. 4, 5; Juv. 6, 376; 377 al. —

In gen., like the Gr. despoina, a mistress, lady:

sit sane Fors domina campi,

Cic. Pis. 2; cf.:

haec una virtus omnium est domina et regina virtutum,

id. Off. 3, 6, 28:

voluptates blandissimae dominae,

id. ib. 2, 10, 37:

cupiditas honoris, imperii, provinciarum quam dura est domina!

id. Par. 5, 2 fin.:

juncti currum dominae subiere leones, i. e. of Cybele,

Verg. A. 3, 113; 438;

of Venus,

Ov. A. A. 1, 148; Prop. 3, 3, 31 (4, 2, 31 M.);

of Juno,

id. 2, 5, 17;

of Diana,

Mart. 12, 18;

of Isis,

Inscr. Grut. 82, 2; cf. Inscr. Orell. 1884; Vulg. Gen. 16, 4 al.—

As adj.:

domina Urbs,

the queen city, Mart. 12, 21, 9.—

In partic.

The appellation of a lady belonging to the imperial family, Suet. Dom. 13; id. Claud. 39.—

A term of endearment,

Wife, Verg. A. 6, 397 Serv.; Ov. Tr. 4, 3, 9; 5, 5, 7; Inscr. Orell. 2663.—

Sweetheart, Tib. 1, 1, 46; 3, 4, 74; Prop. 1, 4, 2 et saep.