-
81 sentio
sentĭo, si, sum, 4 ( perf. sync. sensti, Ter. And. 5, 3, 11), v. a.I.Physically.A.In gen., to discern by the senses; to feel, hear, see, etc.; to perceive, be sensible of (syn. percipio).(α).With acc.:(β).calorem et frigus,
Lucr. 1, 496; cf.:duritiem saxi,
id. 4, 268; 3, 381 sq.: feram nare sagaci (venaticā), Enn. ap. Fest. p. 177 Müll. (Ann. v. 346 Vahl.):varios rerum odores,
Lucr. 1, 298:sucum in ore,
id. 4, 617 sq.:suavitatem cibi,
Cic. Phil. 2, 45, 115:varios rerum colores,
Lucr. 4, 492:sonitum,
Plaut. Curc. 1, 2, 69:nil aegri,
Lucr. 3, 832:utrumque (calorem et frigus) manu,
id. 1, 496:famem,
Liv. 25, 13:morbos articularios,
Plin. 32, 4, 14, § 39.—In mal. part.:sensit delphina Melantho,
Ov. M. 6, 120.— Pass.:posse prius ad angustias veniri, quam sentirentur,
before they should be observed, Caes. B. C. 1, 67.—With inf. or an, object-clause:(γ).sei movero me seu secari sensero,
Plaut. Merc. 2, 2, 40: sentio aperiri fores. id. Truc. 2, 3, 29:nec quisquam moriens sentire videtur, Ire foras animam,
Lucr. 3, 607:sentire sonare,
id. 4, 229 Munro.—Absol.:b.perpetuo quoniam sentimus,
Lucr. 4, 228; 6, 935; Plaut. Bacch. 4, 9, 77:qui (homines) corruant, sed ita, ut ne vicini quidem sentiant,
Cic. Cat. 2, 10, 21.—Of things:B.pupula cum sentire colorem dicitur album,
Lucr. 2, 811 sq. — Absol.:haud igitur aures per se possunt sentire,
Lucr. 3, 633:si quis corpus sentire refutat,
id. 3, 350; 3, 354; cf. id. 3, 552; 3, 625.—In partic.1.To perceive the effects (esp. the ill effects) of any thing; to feel, experience, suffer, undergo, endure:b.sentiet, qui vir siem,
Ter. Eun. 1, 1, 21:jam curabo sentiat, Quos attentarit,
Phaedr. 5, 2, 6:quid ipse ad Avaricum sensisset, etc.,
Caes. B. G. 7, 52; cf. Liv. 45, 28, 6:Centupirini etiam ceterarum civitatum damna ac detrimenta senserunt,
Cic. Verr. 2, 3, 45, § 108; id. Div. in Caecil. 12, 38; cf. id. Verr. 2, 1, 49, § 127:tecum Philippos et celerem fugam Sensi,
Hor. C. 2, 7, 10:(Apollinem) vindicem,
id. ib. 4, 6, 3:caecos motus orientis austri,
id. ib. 3, 27, 22:contracta aequora (pisces),
id. ib. 3, 1, 33:prima arma nostra (Salyi),
Flor. 3, 2, 3:sentire paulatim belli mala,
Tac. H. 1, 89:famem,
Liv. 25, 13, 1; Curt. 9, 10, 11:damnum,
Liv. 2, 64, 6:cladem belli,
id. 35, 33, 6:inopiam rerum omnium,
id. 43, 22, 10; 44. 7, 6:incommoda belli,
id. 44, 14, 10:lassitudo jam et sitis sentiebatur,
id. 44, 36, 2:ubi primum dolorem aliquis sentit,
Cels. 6, 7 init.; cf. Lact. 7, 20, 7:cujus ulceris dolorem sentire etiam spectantes videntur,
Plin. 34, 8, 19, § 59:corporis aegri vitia sentire,
Curt. 8, 10, 29:qui in urbe se commoverit... sentiet, in hac urbe esse consules vigilantes, esse egregios magistratus, etc.,
Cic. Cat. 2, 12, 27; cf. id. Sest. 28, 69; Ov. M. 13, 864.— Absol.:iste tuus ipse sentiet Posterius,
Ter. Ad. 1, 2, 59.—Of beasts, etc.:oves penuriam sentiunt,
Col. 7, 9, 3 sq.:frigus aut aestum,
id. 7, 4, 7:praegelidam hiemem omnes pisces sentiunt,
Plin. 9, 16, 24, § 57.—Of things, to be affected or influenced by:2.meae istuc scapulae sentiunt,
Plaut. Poen. 1, 1, 25; Liv. 9, 37:transitum exercitus (ager),
id. 9, 41, 58:pestilentem Africum (Fecunda vitis),
Hor. C. 3, 23, 5:lacus et mare amorem Festinantis eri,
id. Ep. 1, 1, 84:alnos fluvii cavatas,
Verg. G. 1, 136 al.; cf. Plin. Pan. 31, 5:carbunculi cum ipsi non sentiant ignes,
Plin. 37, 7, 25, § 92:eadem (gemma) sola nobilium limam sentit,
is affected by, id. 37, 8, 32, § 109:cum amnis sentit aestatem, et ad minimum deductus est,
Sen. Ira, 3, 21, 1:miramur quod accessionem fluminum maria non sentiant,
id. Q. N. 3, 4: illa primum saxa auctum fluminis sentiunt, id. ib. 4, 2, 7:totum mare sentit exortum ejus sideris,
Plin. 9, 16, 25, § 58:caseus vetustatem,
id. 11, 42, 97, § 242:herba cariem,
id. 12, 7, 14, § 28:ferrum robiginem,
id. 34, 14, 41, § 143. —In the elder Pliny, to be susceptible of, to be subject or liable to a disease:II.morbos,
Plin. 9, 49, 73, § 156:rabiem,
id. 8, 18, 26, § 68:cariem,
id. 12, 7, 14, § 28.—Mentally.A. (α).With acc.:(β).id jam pridem sensi et subolet mihi,
Plaut. Ps. 1, 5, 7; so,quid,
id. Truc. 1, 1, 39:quando Aesculapi ita sentio sententiam,
I observe, understand, id. Curc. 2, 1, 2:primus sentio mala nostra,
Ter. Ad. 4, 2, 7:numquam illum ne minimā quidem re offendi, quod quidem senserim,
that I have perceived, Cic. Lael. 27, 103:ut cui bene quid processerit, multum illum providisse, cui secus, nihil sensisse dicamus,
id. Rab. Post. 1, 1:praesentia numina sentit,
Hor. Ep. 2, 1, 134; cf. id. ib. 2, 2, 162; id. C. S. 73 et saep.:de victoriā atque exitu rerum sentire,
Caes. B. G. 7, 52:omnia me illa sentire quae dicerem, nec tantum sentire, sed amare,
Sen. Ep. 75, 3:illum sensisse quae scripsit,
id. ib. 100, 11.— Poet.:ut vestram sentirent aequora curam,
Ov. M. 5, 557:nec inania Tartara sentit,
i. e. does not die, id. ib. 12, 619.—With inf. or an obj.-clause:(γ).quoniam sentio errare (eum),
Plaut. Men. 3, 2, 16:hoc vir excellenti providentiā sensit ac vidit, non esse, etc.,
Cic. Rep. 2, 3, 5:suspicionem populi sensit moveri,
id. ib. 2, 31, 54:quod quid cogitent, me scire sentiunt, etc.,
id. Cat. 2, 3, 5 sq.:postquam nihil esse pericli Sensimus,
Hor. S. 2, 8, 58:non nisi oppressae senserunt (civitates), etc.,
Just. 8, 1, 2.—With rel.- or interrog.-clause:(δ).scio ego et sentio ipse, quid agam,
Plaut. Trin. 3, 2, 13:jam dudum equidem sentio, suspicio Quae te sollicitet,
id. Bacch. 4, 8, 49:quoniam sentio, Quae res gereretur,
id. ib. 2, 3, 56:si quid est in me ingenii, quod sentio quam sit exiguum,
Cic. Arch. 1, 1:ex quo fonte hauriam, sentio,
id. ib. 6, 13:victrices catervae Sensere, quid mens rite, quid indoles... Posset,
Hor. C. 4, 4, 25.—With the indic., in a rel.clause:sentio, quam rem agitis,
Plaut. Capt. 2, 1, 14.—With de:(ε).hostes postea quam de profectione eorum senserunt,
became aware of their retreat, Caes. B. G. 5, 32; 7, 52.—With nom. of part. ( poet.):(ζ).sensit terrae sola maculans,
Cat. 63, 6:sensit medios delapsus in hostis,
Verg. A. 2, 377.—Absol.:B.vehementer mihi est irata: sentio atque intellego,
Plaut. Truc. 2, 6, 64; cf. id. Trin. 3, 2, 72; id. Mil. 2, 6, 97:mentes sapientium cum e corpore excessissent sentire ac vigere (opp. carere sensu),
Cic. Sest. 21, 47; cf. id. Rep. 6, 24, 26:(Aristoteles) paeana probat eoque ait uti omnes, sed ipsos non sentire cum utantur,
id. Or. 57, 193; cf. Quint. 9, 4, 52:priusquam hostes sentirent,
Liv. 34, 14; 2, 25; 22, 4.— Impers. pass.:non ut dictum est, in eo genere intellegitur, sed ut sensum est,
Cic. de Or. 3, 42, 168.—To feel, experience (with acc. of the feeling;III.rare): quidquid est quod sensum habet, id necesse est sentiat et voluptatem et dolorem,
Cic. N. D. 3, 14, 36:tenesne memoriā quantum senseris gaudium, cum, etc.,
Sen. Ep. 4, 2:non sentire amisso amico dolorem,
id. ib. 99, 26;121, 7: victoriae tantae gaudium sentire,
Liv. 44, 44, 3; cf.:segnius homines bona quam mala sentire,
id. 30, 21, 6.—Transf. (in consequence of mental perception), to think, deem, judge, opine, imagine, suppose (syn.:B.opinor, arbitror): si ita sensit, ut loquitur, est homo impurus,
Cic. Rep. 3, 21, 32; cf.:jocansne an ita sentiens,
id. Ac. 2, 19, 63; id. Rep. 3, 5, 8:fleri potest, ut recte quis sentiat, et id quod sentit, polite eloqui non possit,
id. Tusc. 1, 3, 6:humiliter demisseque sentire,
id. ib. 5, 9, 24:tecum aperte, quod sentio, loquar,
id. Rep. 1, 10, 15; cf.:quod sentio scribere,
id. Fam. 15, 16, 3:causa est haec sola, in quā omnes sentirent unum atque idem,
id. Cat. 4, 7, 14:idemque et unum sentire,
Suet. Ner. 43:sapiens de dis immortalibus sine ullo metu vera sentit,
Cic. Fin. 1, 19, 62.—With acc. and inf.:idem, quod ego, sentit, te esse huic rei caput,
Ter. Ad. 4, 2, 29; cf.:nos quidem hoc sentimus: si, etc.... non esse cunctandum,
Cic. Fam. 1, 7, 5:voluptatem hanc esse sentiunt omnes,
id. Fin. 2, [p. 1673] 3, 6 Madv. ad loc.:sensit in omni disputatione id fieri oportere,
id. ib. 2, 2, 4; 5, 8, 23; id. Tusc. 5, 28, 82; id. Att. 7, 6, 2; id. Fam. 1, 7, 5:sic decerno, sic sentio, sic affirmo, nullam rerum publicarum conferendam esse cum eā, quam, etc.,
id. Rep. 1, 46, 70.—With two acc. (very rare):aliquem bonum civem,
Cic. Off. 1, 34, 125 (cf. id. Fin. 2, 3, 0, supra, where Orell. omits esse).—With de and abl.:cum de illo genere rei publicae quae sentio dixero,
Cic. Rep. 1, 42, 65; so,quid de re publicā,
id. ib. 1, 21, 34;1, 38, 60: quid de quo,
id. ib. 1, 11:quid gravius de vobis,
Caes. B. C. 2, 32, 4; Cic. Rep. 1, 13, 19; cf.:qui omnia de re publicā praeclara atque egregia sentirent,
were full of the most noble and generous sentiments, id. Cat. 3, 2, 5:mirabiliter de te et loquuntur et sentiunt,
id. Fam. 4, 13, 5:male de illo,
Quint. 2, 2, 12: sentire cum aliquo, to agree with one in opinion:tecum sentio,
Plaut. Most. 3, 3, 24; id. Ps. 4, 2, 3:cum Caesare sentire,
Cic. Att. 7, 1, 3; id. Rosc. Am. 49, 142; cf.:nae iste haud mecum sentit,
Ter. And. 2, 1, 24: ab aliquo sentire, to dissent from, disagree with:abs te seorsum sentio,
judge otherwise, think differently, Plaut. Capt. 3, 5, 52: ut abs te seorsus sentiam De uxoriā re, Afran. ap. Charis. p. 195 P.: Gr. Omnia istaec facile patior, dum hic hinc a me sentiat. Tr. Atqui nunc abs te stat, is on my side, Plaut. Rud. 4, 4, 56 (cf. ab); cf.also: qui aliunde stet semper, aliunde sentiat,
Liv. 24, 45, 3.—In partic., publicists' and jurid. t. t., to give one's opinion concerning any thing; to vote, declare, decide (syn. censeo):1.sedens iis assensi, qui mihi lenissime sentire visi sunt,
Cic. Fam. 5, 2, 9; 11, 21, 2; 3, 8, 9:quae vult Hortensius omnia dicat et sentiat,
id. Verr. 2, 2, 31, § 76:si judices pro causā meā senserint,
decided in my favor, Gell. 5, 10, 14; cf.: in illam partem ite quā sentitis, Vet. Form. ap. Plin. Ep. 8, 14, 20.—Hence, sensa, ōrum, n. (acc. to II. B.).Thoughts, notions, ideas, conceptions (class. but very rare):2.sententiam veteres, quod animo sensissent, vocaverunt... Non raro tamen et sic locuti sunt, ut sensa sua dicerent: nam sensus corporis videbantur, etc.,
Quint. 8, 5, 1:exprimere dicendo sensa,
Cic. de Or 1, 8, 32:sensa mentis et consilia verbis explicare,
id. ib. 3, 14, 55.— -
82 sequela
I.Lit., that which follows, a follower:II.lixas calonesque et omnis generis sequelas,
Front. Strat. 2, 4, 8:jumenta, quorum sequela erat equuleus,
Dig. 47, 2, 4, § 15:petrae aquatilis sequela,
i. e. the water that followed and flowed from the rock. Tert. Patient. 5 fin. —Trop., a result, consequence, sequel:ea (incommoda) non per naturam, sed per sequelas quasdam necessarias facta dicit,
Gell. 6, 1, 9:immortalitas non sequela naturae, sed merces praemiumque virtutis est,
Lact. 7, 5 med.:morborum (mors), id. Opif. Dei, 4: abruptae unitatis,
Tert. Carn. Chr. 20. -
83 sequella
I.Lit., that which follows, a follower:II.lixas calonesque et omnis generis sequelas,
Front. Strat. 2, 4, 8:jumenta, quorum sequela erat equuleus,
Dig. 47, 2, 4, § 15:petrae aquatilis sequela,
i. e. the water that followed and flowed from the rock. Tert. Patient. 5 fin. —Trop., a result, consequence, sequel:ea (incommoda) non per naturam, sed per sequelas quasdam necessarias facta dicit,
Gell. 6, 1, 9:immortalitas non sequela naturae, sed merces praemiumque virtutis est,
Lact. 7, 5 med.:morborum (mors), id. Opif. Dei, 4: abruptae unitatis,
Tert. Carn. Chr. 20. -
84 spectaclum
spectācŭlum (contr. spectāclum, Prop. 4 (5), 8, 21 and 56), i, n. [specto], a show, sight, spectacle (class.).I.In gen.:II.lepidum spectaculum,
Plaut. Poen. 1, 1, 81:superarum rerum atque caelestium,
Cic. N. D. 2, 56, 140:bis terque mutatae dapis,
Hor. Epod. 5, 34:potius quam hoc spectaculum viderem,
Cic. Mil. 38, 103: capere oblatae spectacula praedae, Ov. M. 3, 246; cf. id. ib. 7, 780:scorti procacis,
Liv. 39, 43:Euripi,
id. 45, 27:non hoc ista sibi tempus spectacula poscit,
Verg. A. 6, 37:spectaclum ipsa sedens,
i. e. exposed to public view, in the sight of all, Prop. 4 (5), 8, 21:neque hoc parentes Effugerit spectaculum,
Hor. Epod. 5, 102.—Esp. in the phrases:spectaculum (alicui) praebere, spectaculum (spectaculo) esse alicui: circuitus solis et lunae spectaculum hominibus praebent,
Cic. N. D. 2, 62, 155; so,praebere,
Liv. 45, 28:praebent spectacula capti,
Ov. A. A. 2, 581:o spectaculum illud hominibus luctuosum, cedere e patriā servatorem ejus, manere in patriā perditores!
Cic. Phil. 10, 4, 8; cf. id. Corn. 1, § 19:homini non amico nostra incommoda spectaculo esse nolim,
id. Att. 10, 2, 2:insequitur acies ornata armataque, ut hostium quoque magnificum spectaculum esset,
Liv. 10, 40 fin. —In partic.A.Lit., in the theatre, circus, etc., a public sight or show, a stageplay, spectacle (cf.:B.munus, ludi, fabula): spectacula sunt tributim data,
Cic. Mur. 34, 72:apparatissimum,
id. Phil. 1, 15, 36:gladiatorium,
Liv. 39, 42:gladiatorum,
id. 28, 21 fin.; Plin. 2, 26, 25, § 96:circi,
Liv. 7, 2:scenae,
Ov. A. A. 3, 351:ludorum,
Suet. Aug. 14:athletarum,
id. ib. 44; id. Ner. 12:naumachiae,
id. Caes. 44:nondum commisso spectaculo,
Liv. 2, 36, 1:interesse spectaculo,
id. 2, 38, 4:inter matutina harenae spectacula,
Sen. Ira, 3, 43, 2:meridianum,
id. Ep. 7, 3.—Transf., the place whence plays are witnessed, the seats of the spectators, seats, places in the theatre, the amphitheatre:2.spectacula ruunt,
Plaut. Curc. 5, 2, 47:ex omnibus spectaculis plausus est excitatus,
Cic. Sest. 58, 124:resonant spectacula plausu,
Ov. M. 10, 668:loca divisa patribus equitibusque, ubi spectacula sibi quisque facerent,
Liv. 1, 35, 8:spectaculorum gradus,
Tac. A. 14, 13:spectaculis detractus et in harenam deductus,
Suet. Calig. 35; id. Dom. 10.—In gen., the theatre:3. C.ingressum spectacula,
Suet. Calig. 35:in caelum trabibus spectacula textis surgere,
Calp. Ecl. 7, 23.—A wonder, miracle: spectacula septem, the seven wonders of the world:in septem spectaculis nominari,
Vitr. 2, 8, 11:numerari inter septem omnium terrarum spectacula,
Gell. 10, 18, 4. -
85 spectaculum
spectācŭlum (contr. spectāclum, Prop. 4 (5), 8, 21 and 56), i, n. [specto], a show, sight, spectacle (class.).I.In gen.:II.lepidum spectaculum,
Plaut. Poen. 1, 1, 81:superarum rerum atque caelestium,
Cic. N. D. 2, 56, 140:bis terque mutatae dapis,
Hor. Epod. 5, 34:potius quam hoc spectaculum viderem,
Cic. Mil. 38, 103: capere oblatae spectacula praedae, Ov. M. 3, 246; cf. id. ib. 7, 780:scorti procacis,
Liv. 39, 43:Euripi,
id. 45, 27:non hoc ista sibi tempus spectacula poscit,
Verg. A. 6, 37:spectaclum ipsa sedens,
i. e. exposed to public view, in the sight of all, Prop. 4 (5), 8, 21:neque hoc parentes Effugerit spectaculum,
Hor. Epod. 5, 102.—Esp. in the phrases:spectaculum (alicui) praebere, spectaculum (spectaculo) esse alicui: circuitus solis et lunae spectaculum hominibus praebent,
Cic. N. D. 2, 62, 155; so,praebere,
Liv. 45, 28:praebent spectacula capti,
Ov. A. A. 2, 581:o spectaculum illud hominibus luctuosum, cedere e patriā servatorem ejus, manere in patriā perditores!
Cic. Phil. 10, 4, 8; cf. id. Corn. 1, § 19:homini non amico nostra incommoda spectaculo esse nolim,
id. Att. 10, 2, 2:insequitur acies ornata armataque, ut hostium quoque magnificum spectaculum esset,
Liv. 10, 40 fin. —In partic.A.Lit., in the theatre, circus, etc., a public sight or show, a stageplay, spectacle (cf.:B.munus, ludi, fabula): spectacula sunt tributim data,
Cic. Mur. 34, 72:apparatissimum,
id. Phil. 1, 15, 36:gladiatorium,
Liv. 39, 42:gladiatorum,
id. 28, 21 fin.; Plin. 2, 26, 25, § 96:circi,
Liv. 7, 2:scenae,
Ov. A. A. 3, 351:ludorum,
Suet. Aug. 14:athletarum,
id. ib. 44; id. Ner. 12:naumachiae,
id. Caes. 44:nondum commisso spectaculo,
Liv. 2, 36, 1:interesse spectaculo,
id. 2, 38, 4:inter matutina harenae spectacula,
Sen. Ira, 3, 43, 2:meridianum,
id. Ep. 7, 3.—Transf., the place whence plays are witnessed, the seats of the spectators, seats, places in the theatre, the amphitheatre:2.spectacula ruunt,
Plaut. Curc. 5, 2, 47:ex omnibus spectaculis plausus est excitatus,
Cic. Sest. 58, 124:resonant spectacula plausu,
Ov. M. 10, 668:loca divisa patribus equitibusque, ubi spectacula sibi quisque facerent,
Liv. 1, 35, 8:spectaculorum gradus,
Tac. A. 14, 13:spectaculis detractus et in harenam deductus,
Suet. Calig. 35; id. Dom. 10.—In gen., the theatre:3. C.ingressum spectacula,
Suet. Calig. 35:in caelum trabibus spectacula textis surgere,
Calp. Ecl. 7, 23.—A wonder, miracle: spectacula septem, the seven wonders of the world:in septem spectaculis nominari,
Vitr. 2, 8, 11:numerari inter septem omnium terrarum spectacula,
Gell. 10, 18, 4. -
86 subeo
sŭb-ĕo, ĭi, ĭtum, īre ( perf. subīvit, Ov. F. 1, 314; Stat. S. 2, 1, 155: subivimus, Claud. ap. Tac. A. 11, 24 dub.), v. n. and a., to come or go under any thing; to come or go up to, to approach, draw near, advance or proceed to a place; to come or go on; to follow, succeed; to go down, sink; to come up, spring up (cf. succedo).I.Neutr.A.Lit.1.In gen.:b.subire sub falas,
Plaut. Most. 2, 1, 10:in nemoris latebras,
Ov. M. 4, 601; cf.: in aliquem locum, to enter, Auct. B. Alex. 74, 4:in adversum Romani subiere,
Liv. 1, 12, 1:in adversos montes,
id. 41, 18, 11:testudine factā subeunt,
advance, Caes. B. G. 7, 85, 7:Albani subiere ad montes,
Liv. 1, 28, 5:subire ad portam castrorum,
id. 34, 16, 2; cf.:ad urbem subeunt,
id. 31, 45, 4; 39, 27, 10; 36, 19, 1; and:subeundum erat ad hostes,
id. 2, 31, 4:ad tecta subibant,
Verg. A. 8, 359.—With dat.:muro subibant,
Verg. A. 7, 161; so,muro,
id. ib. 9, 371:portu Chaonio (with accedere urbem),
id. ib. 3, 292:luco,
id. ib. 8, 125:dumis,
Sil. 5, 283:ingenti feretro,
Verg. A. 6, 222:age cervici inponere nostrae: Ipse subibo umeris,
id. ib. 2, 708:per vices subeunt elephanti,
Plin. 8, 7, 7, § 23:pone subit conjux,
follows, Verg. A. 2, 725; so Val. Fl. 4, 197; cf.:dexterae alae sinistra subiit,
Liv. 27, 2, 7:subeuntis alii aliis in custodiam,
id. 25, 37, 6; and:subiit argentea proles,
Ov. M. 1, 114:subit ipse meumque Explet opus,
succeeds me, takes my place, id. ib. 3, 648:Volscus saxa objacentia pedibus ingerit in subeuntes,
climbing, Liv. 2, 65, 4:vel eodem amne vel Euphrate subire eos posse,
i. e. sail up stream, Curt. 9, 10, 3; cf.:adverso amne Babylona subituros,
id. 10, 1, 16.—Of things:2.stamen a stando: subtemen, quod subit stamini,
Varr. L. L. 5, § 113 Müll.:cum luna sub orbem solis subisset,
Liv. 37, 4, 4:tertio die mixtum flumini subibat mare,
Curt. 9, 9, 7:venae nonnumquam incipiente febre subeunt,
the pulse sinks, Cels. 3, 6 med.:subeunt herbae,
come up, spring up, Verg. G. 1, 180; so,barba,
i. e. sprouts, grows, Mart. 7, 83, 2:subisse aquam in caelum,
Plin. 31, 3, 21, § 32.—In partic., to come on secretly, to advance or approach stealthily, to steal upon, steal into ( poet.), Prop. 1, 9, 26; Ov. Am. 1, 2, 6; id. A. A. 1, 742.—B.Trop.1.In gen., to come in, succeed, take place; to enter stealthily, come secretly or by degrees: in quarum locum subierunt inquilinae impietas, perfidia, impudentia, Varr. ap. Non. 403, 27:2.fugere pudor verumque fidesque: In quorum subiere locum fraudesque dolique,
Ov. M. 1, 130:pulchra subit facies,
id. ib. 14, 827:subit ecce priori Causa recens,
id. ib. 3, 259:an subit (amor) et tacitā callidus arte nocet?
id. Am. 1, 2, 6: subeunt morbi [p. 1775] tristisque senectus, Verg. G. 3, 67:namque graves morbi subeunt segnisque senectus,
Nemes. Cyn. 117; cf.:duo pariter subierunt incommoda,
arise, come up, Quint. 5, 10, 100:ne subeant animo taedia justa tuo,
Ov. P. 4, 15, 30:regio, quā vero ipsa subit ad Medos,
approaches, Plin. 6, 26, 29, § 115. —In partic., to come into the mind, to occur, suggest itself:(β).omnes sententiae verbaque omnia sub acumen stili subeant et succedant necesse est,
Cic. de Or. 1, 34, 151:cum in loca aliqua post tempus reversi sumus, quae in his fecerimus, reminiscimur personaeque subeunt,
Quint. 11, 2, 17:cum subeant audita aut cognita nobis,
Ov. M. 15, 307:subit umbra,
id. ib. 12, 591:subeunt illi fratresque parensque,
id. ib. 11. 542:subiit cari genitoris imago... subiit deserta Creusa Et direpta domus et parvi casus Iuli,
Verg. A. 2, 560 sq.; Tac. A. 1, 13:subeant animo Latmia saxa tuo,
Ov. H. 18, 62:ne subeant animo taedia,
id. P. 4, 15, 30:quantum subire animo sustinueris, tantum tecum auferas,
to grasp with the mind, Val. Max. 3, 3, ext. 7.—Subit, with subj. - or rel.-clause ( poet. and in postAug. prose), Ov. M. 2, 755:II.quo magis ac magis admirari subit,
Plin. 12, prooem. § 2;35, 7, 31, § 49: misereri sortis humanae subit,
id. 25, 3, 7, § 23:quid sim, quid fuerimque subit,
Ov. Tr. 3, 8, 38.Act.A.Lit.1.In gen., to come or go under, to enter; to submit to; to approach, etc.:b.exercitatissimi in armis, qui inter annos XIV. tectum non subissent,
had not come under a roof, Caes. B. G. 1, 36:tecta,
Quint. 2, 16, 6; Ov. M. 6, 669:jam subeunt Triviae lucos atque aurea tecta,
Verg. A. 6, 13:limina victor Alcides subiit,
id. ib. 8, 363:domos,
Ov. M. 1, 121:penates,
id. ib. 5, 650:macra cavum repetes artum, quem macra subisti,
Hor. Ep. 1, 7, 33:cum novies subiere paludem,
had plunged under, Ov. M. 15, 358; id. F. 1, 314:et juncti currum dominae subiere leones,
Verg. A. 3, 313:leones jugum subeant,
Plin. 10, 45, 62, § 128:asellus gravius dorso subiit onus,
i. e. submits to, receives, Hor. S. 1, 9, 21:subire iniquissimum locum,
Caes. B. G. 2, 27: iniquum locum, Auct. B. Alex. 76, 2; id. B. Hisp. 24, 3:collem,
to go up, mount, climb, scale, Hirt. B. G. 8, 15:consules utrimque aciem subeuntium jam muros adgrediuntur,
Liv. 7, 12, 3:muros,
id. 27, 18:impositum saxis Anxur,
Hor. S. 1, 5, 25:si subeuntur prospera castra,
Juv. 16, 2 et saep.:perfurit, Fadumque Herbesumque subit,
comes up to, attacks, assails, Verg. A. 9, 344; cf.:interim fallendus est judex et variis artibus subeundus,
Quint. 4, 5, 5:precibus commota Tonantem Juno subit,
approaches, Stat. Th. 9, 510:subit ille minantem,
id. ib. 8, 84:Aeneae mucronem,
Verg. A. 10, 798:qui procul hostium conspectu subibant aquam,
Curt. 4, 13, 10:Hispo subit juvenes, i. e. paedicat,
Juv. 2, 50.—Of things:2.umbra subit terras,
Ov. M. 11, 61:quos (lucos) aquae subeunt et aurae,
enter, Hor. C. 3, 4, 8:montes Trasimenus,
Liv. 22, 4, 2:litora pelagus, Mel. praef. 2: mare quod Ciliciam subit,
Curt. 7, 3, 19:radices (petrae) Indus amnis subit,
id. 8, 11, 7:clarus subit Alba Latinum,
succeeds, Ov. M. 14, 612 (al. clarus subit ecce Latinum Epytus); cf. id. ib. 1, 114:furcas subiere columnae,
come into the place of, succeed, id. ib. 8, 700:aqua subit altitudinem exortus sui,
rises to, reaches, Plin. 31, 6, 31, § 57:lunamque deficere cum aut terram subiret aut sole premeretur,
Curt. 4, 10, 5.—In partic., to approach secretly, to steal upon or into (cf. supra, I. A. 2.):B.multi Nomine divorum thalamos subiere pudicos,
Ov. M. 3, 282:subit furtim lumina fessa sopor,
id. H. 19, 56.—Trop.1. 2.In partic.a.To come into, enter, occur to one's mind (cf. supra, I. B. 2.):b.deinde cogitatio animum subiit, indignum esse, etc.,
Liv. 36, 20:ut beneficiorum memoria subiret animos patrum,
id. 37, 49, 3:spes animum subibat deflagrare iras vestras posse,
id. 40, 8, 9:otiosum animum aliae cogitationes,
Quint. 11, 2, 33:majora intellectu animos non subibunt,
id. 1, 2, 28:mentem subit, quo praemia facto, etc.,
Ov. M. 12, 472; 7, 170:subit ergo regem verecundia,
Curt. 5, 2, 15:me recordantem miseratio,
Plin. Ep. 3, 7, 10: feminas voluptas, id. Pan. 22, 3:horum cogitatio subibat exercitum,
Curt. 7, 1, 4.—To follow in speech, interrupt, answer (post - class. and rare):c.dicturum plura parentem Voce subis,
Claud. IV. Cons. Hon. 352:subit ille loquentem talibus,
id. Cons. Mall. Theod. 173; id. Rapt. Pros. 3, 133.—(The figure taken from stooping under a load, under blows, etc.) To subject one's self to, take upon one's self an evil; to undergo, submit to, sustain, endure, suffer it (class.;2.a favorite expression of Cic.): omnes terrores periculaque omnia succurram atque subibo,
Cic. Rosc. Am. 11, 31:omnia tela intenta in patriam subire atque excipere,
id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:quis est non ultro appetendus, subeundus, excipiendus dolor?
id. Tusc. 2, 5, 14:subire vim atque injuriam,
id. Prov. Cons. 17, 41:inimicitiae sunt: subeantur,
id. Verr. 2, 5, 71, § 182:maximas rei publicae tempestates,
id. Mur. 2, 4:invidiam, pericula, tempestates,
id. Fam. 15, 4, 12:nefarias libidinum contumelias turpitudinesque,
id. Pis. 35, 86:potentiam, victoriam,
id. Fam. 6, 1, 6:contumeliarum verbera,
id. Rep. 1, 5, 9:majora Verbera,
Hor. S. 1, 3, 120:non praecipuam, sed parem cum ceteris fortunae condicionem,
Cic. Rep. 1, 4, 7:fortunam,
id. Fam. 14, 5, 1:judicium multitudinis imperitae,
id. Fl. 1, 2:odium eorum,
id. Att. 11, 17, 2:usum omnium,
id. de Or. 1, 34, 157:aliquid invidiae aut criminis,
id. N. D. 3, 1, 3:quemque casum,
id. Att. 8, 1, 3:quamvis carnificinam,
id. Tusc. 5, 27, 78:dupli poenam,
id. Off. 3, 16, 65:legis vim,
id. Caecin. 34, 100:summae crudelitatis famam,
id. Cat. 4, 6, 12; cf.:minus sermonis,
id. Att. 11, 6, 2:poenam exsilii,
Val. Max. 6, 5, 3:simultates,
Plin. Ep. 2, 18, 5:offensas,
id. ib. 13, 9, 26:periculum,
Vulg. 2 Macc. 11, 7:jam tum peregrinos ritus novā subeunte fortunā,
Curt. 4, 6, 29. —With inf., to attempt, try, undertake:adversa tela pellere,
Stat. S. 5, 2, 105:clavum torquere,
Claud. Cons. Mall. Theod. 46.— Hence, sŭbĭtus, a, um, P. a., that has come on suddenly or unexpectedly, i. e. sudden, unexpected (freq. and class.; cf.:repens, improvisus): res subita,
Plaut. Curc. 2, 3, 23:in rebus tam subitis,
Cic. Fam. 10, 16, 2:maris subita tempestas,
id. Tusc. 3, 22, 52:subita et improvisa formido,
id. Prov. Cons. 18, 43:laetitia, etc.,
Auct. Her. 1, 8, 13:subita pugna, non praeparata,
Quint. 7, 1, 35:ut sunt Gallorum subita et repentina consilia,
Caes. B. G. 3, 8:novae rei ac subitae admiratio,
Liv. 2, 2:bellum,
Caes. B. G. 3, 7:incursiones hostium,
Hirt. B. G. 8, 11:ministeria belli,
Liv. 4, 27:imbres,
Lucr. 5, 216:vis,
id. 1, 286; 4, 1210:res,
id. 6, 1282:mors,
Quint. 7, 2, 14:casus,
id. 10, 3, 3; Suet. Aug. 73:tristia,
Val. Max. 1, 6, 12:silentium,
Quint. 12, 5, 3: miles, hastily collected (opp. vetus expertusque;syn. subitarius),
Tac. H. 4, 76; cf.:aqua mulsa subita ac recens (opp. inveterata),
Plin. 22, 24, 51, § 110: imagines non subitae, not newly sprung up, i. e. old, ancient, Plin. Ep. 8, 10, 3:homo,
rash, Cic. Pis. Fragm. 5: clivi, sudden, i. e. steep, Stat. Th. 6, 258.—Esp., = subito (post-Aug.):non percussor ille subitus erumpet?
Quint. 6, 2, 31; so,manūs dux Trapezuntem subitus irrupit,
Tac. H. 3, 47:subitum inopinatumque venisse,
Plin. Ep. 1, 13, 3:evadere,
Flor. 4, 2, 59.—As subst.: sŭbĭtum, i. n., a sudden or unexpected thing, a sudden occurrence, etc.:b.Lesbonicum foras evocate: ita subitum'st, propere eum conventum volo,
Plaut. Trin. 5, 2, 51; cf.:subitum est ei remigrare,
Cic. Fam. 13, 2:si tibi subiti nihil est,
Plaut. Pers. 4, 4, 36:in subito,
Plin. 7, 44, 45, § 143.—In plur.:ut subitis ex tempore occurrant,
Quint. 10, 7, 30; cf.:etiam fortes viros subitis terreri,
Tac. A. 15, 59:quamvis non deficeretur ad subita extemporali facultate,
Suet. Aug. 84:si repentina ac subita dominantur,
Sen. Ep. 16, 6: sive meditata sive subita proferret, whether he spoke after deliberation or off-hand, Plin. Ep. 1, 16, 2.—With gen.:ad subita rerum,
Liv. 9, 43:ad subita belli,
id. 6, 32; 25, 15, 20; Flor. 1, 1, 11.—Adverb., suddenly, unexpectedly:per subitum erumpit clamor,
Sil. 10, 505; so,per subitum,
id. 7, 594; 8, 628; 12, 654; 14, 330; 15, 145;15, 404: in subitum,
id. 7, 527: ad subitum, Cassiod. Var. praef. med. —Hence, adv.: sŭbĭtō, suddenly, unexpectedly (freq. and class.; cf.: repente, extemplo, ilico): ut subito, ut propere, ut valide tonuit! Plaut. Am. 5, 1, 10; cf. id. Curc. 2, 3, 4:nova res subito mihi haec objecta est,
id. Ps. 2, 2, 7:ita abripuit repente sese subito,
id. Mil. 2, 2, 21:subito tanta te impendent mala,
Ter. Phorm. 1, 4, 2:cum tot bella subito atque improviso nascantur,
Cic. Font. 19, 42:ex oculis subito fugit,
Verg. G. 4, 499:cum subito ecce,
Cic. Caecin. 10, 30:ut subito nostras Hymen cantatus ad aures Venit,
Ov. H. 12, 137; Curt. 9, 9, 19:subito deficere,
Quint. 7, 2, 14:quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,
Cic. Rep. 1, 15, 23:tantus subito timor omnem exercitum occupavit,
Caes. B. G. 1, 39:subito opprimi,
Liv. 41, 3:si vespertinus subito te oppresserit hospes,
Hor. S. 2, 4, 17 et. saep.:subito dicere,
without preparation, extempore, Cic. de Or. 1, 33, 150:quod vox et gestus subito sumi non potest,
id. ib. 1, 59, 252:neque potest quisquam nostrum subito fingi,
id. Sull. 25, 69:aliquid subito ex tempore conjectura explicare,
id. Div. 1, 33, 72; so,dicere,
Quint. 10, 3, 30; 11, 3, 12:inventa (opp. domo allata),
id. 4, 5, 4:cum subito evaserunt,
Col. 9, 9, 3:tam subito copias contrahere non potuit,
so quickly, Nep. Dat. 7, 3. -
87 tecto
tĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Gr. stegô, to cover; tegos, stegos, roof; Sanscr. sthag-, to hide; Germ. decken; Engl thatch], to cover (syn. operio).I.Lit.A.In gen.:B.amica corpus ejus (Alcibiadis) texit suo pallio,
Cic. Div 2, 69, 143:capite se totum tegit,
Plaut. Trin. 4, 2, 9:(tegillo) tectus esse soleo, si pluvit,
id. Rud. 2, 7, 19: fere res omnes aut corio sunt Aut etiam conchis [p. 1846] aut callo aut cortice tectae, covered, clothed, Lucr. 4, 936; cf.:bestiae aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae,
Cic. N. D. 2, 47, 121:ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus,
id. ib. 2, 69, 150:corpora veste villosā,
Tib. 2, 3, 76:caput galea,
Prop. 4 (5), 3, 44:Mars tunicā adamantinā tectus,
Hor. C. 1, 6, 13:ensis Vaginā tectus,
id. S. 2, 1, 4. —In Greek constr.:primā tectus lanugine malas,
Ov. M. 12, 291:cucullo caput tectus,
Mart. 5, 14, 6:quae (casae) more Gallorum stramentis erant tectae,
Caes. B. G. 5, 43:tectas casas testudinum superficie,
Plin. 6, 24, 28, § 109:musculum,
Caes. B. C. 2, 10:domum,
Dig. 19, 1, 18: naves tectae, covered with decks, decked ( = constratae), Caes. B. C. 1, 56; Liv. 36, 43, 13 (opp. apertae);31, 46, 6: tectae instrataeque scaphae,
Caes. B. C. 3, 100:incepto tegeret cum lumina somno,
Verg. G. 4, 414:utne tegam spurco Damae latus?
i. e. to go by the side of, walk cheek by jowl with, Hor. S. 2, 5, 18; so,latus alicui,
Suet. Claud. 24; cf. aliquem, to surround, attend, accompany:omnis eum stipata tegebat Turba ducum,
Verg. A. 11, 12; Stat. S. 5, 1, 26: sarta tecta; v. sartus. —In partic.1.To cover, hide, conceal (rare in lit. sense;2.syn.: abscondo, occulto): Caesar tectis insignibus suorum occultatisque signis militaribus, etc.,
Caes. B. G. 7, 45:fugientem silvae texerunt,
id. ib. 6, 30:oves (silva),
Ov. M. 13, 822:quas (tabellas) tegat in tepido sinu,
id. A. A. 3, 622:ferae latibulis se tegunt,
Cic. Rab. Post. 15, 42; cf.:nebula matutina texerat inceptum,
Liv. 41, 2, 4:Scipionem nebulae possiderent ac tegerent,
Vop. prol. 2. —To shelter, protect, defend (rare in lit. sense); constr., in analogy with defendere and tueri, aliquid ab aliquo or ab aliquā re:3.qui portus ab Africo tegebatur, ab Austro non erat tutus,
Caes. B. C. 3, 26:ut alter (ordo propugnatorum) ponte ab incidentibus telis tegeretur,
Hirt. B. G. 8, 9:aliquem conservare et tegere,
id. ib. 1, 85:tempestas et nostros texit et naves Rhodias afflixit,
Caes. B. C. 3, 27; Hirt. B. G. 8, 5; Sall. J. 101, 4:triumpho, si licet me latere tecto abscedere,
i. e. with a whole skin, safe, unhurt, Ter. Heaut. 4, 2, 5.— Pass. in mid. force:tegi magis Romani quam pugnare,
Liv. 4, 37, 11.—To cover over, bury, enclose ( poet.):II.te modo terra tegat,
Prop. 2, 26, 44 (3, 22, 24):sit tibi terra levis mollique tegaris harenā,
Mart. 9, 29, 11:ossa tegebat humus,
Ov. M. 15, 56:ossa tegit tumulus,
id. Am. 2, 6, 59:Sicanio tegitur sepulcro,
Luc. 2, 548. —Trop.A.In gen., to cover (very rare):B.tempestas, mihi quae modestiam omnem, Detexit tectus quā fui,
Plaut. Most. 1, 3, 7. —In partic.1.(Acc. to I. B. 1.) To cloak, hide, veil, conceal, keep secret (freq. and class.):2.triumphi nomine tegere atque velare cupiditatem suam,
Cic. Pis. 24, 56:multis simulationum involucris tegitur et quasi velis quibusdam obtenditur unius cujusque natura,
id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,
id. Rab. Perd. 7, 21:animus ejus vultu, flagitia parietibus tegebantur,
id. Sest. 9, 22:summam prudentiam simulatione stultitiae,
id. Brut. 14, 53:honestā praescriptione rem turpissimam,
Caes. B. C. 3, 32; cf.:turpia facta oratione,
Sall. J. 85, 31:aliquid mendacio,
Cic. Quint. 26, 81:nomen tyranni humanitate,
Nep. Dion, 1:commissum,
Hor. Ep. 1, 18, 38; id. A. P. 200:non uti corporis vulnera, ita exercitus incommoda sunt tegenda,
Caes. B. C. 2, 31:nostram sententiam,
Cic. Tusc. 5, 4, 11:dira supplicia,
Verg. A. 6, 498:causam doloris,
Ov. M. 13, 748:pectoribus dabas multa tegenda meis,
id. Tr. 3, 6, 10: ignobilitatis tegendae causā, Cap. Max. 8. —(Acc. to I. B. 2.) To defend, protect, guard:A.aliquid excusatione amicitiae,
Cic. Lael. 12, 43; id. Clu. 11:quod is meam salutem atque vitam suā benevolentiā, praesidio custodiāque texisset,
id. Planc. 1, 1:nostri clarissimorum hominum auctoritate leges et jura tecta esse voluerunt,
id. de Or. 1, 59, 253:pericula facile innocentiā tecti repellemus,
id. Imp. Pomp. 24, 70:qui a patrum crudelibus suppliciis tegere liberos sciant,
Liv. 1, 53, 8:aliquem tegere ac tueri, Cic Fam. 13, 66, 2: libertatem, patriam, parentisque armis tegere,
Sall. C. 6, 5: ut legatos cura magistratuum magis quam jus gentium ab irā impetuque hominum tegeret, Liv. 8, 6, 7:legationisque jure satis tectum se arbitraretur,
Nep. Pelop. 5, 1.—Hence, tec-tus, a, um, P. a., covered, i. e. hidden, concealed.Lit.:B.cuniculi,
Hirt. B. G. 8, 41. —Trop., hidden, not frank, open, or plain; secret, concealed, disguised; close, reserved, cautious:sermo verbis tectus,
covered, enveloped, Cic. Fam. 9, 22, 1; cf.verba (opp. apertissima),
id. ib. 9, 22, 5:occultior atque tectior cupiditas,
id. Rosc. Am. 36, 104:amor,
Ov. R. Am. 619. —Of persons: occultus et tectus,
Cic. Fin. 2, 17, 54:tecti esse ad alienos possumus,
id. Rosc. Am. 40, 116; cf. in comp.:tectior,
id. Phil. 13, 3, 6:te in dicendo mihi videri tectissimum,
id. de Or. 2, 73, 296:silet ille, tectusque recusat Prodere quemquam,
Verg. A. 2, 126; cf.:quis consideratior illo? Quis tectior?
Cic. Deiot. 6, 16. — Hence, adv.: tectō, covertly, privily, cautiously:et tamen ab illo aperte, tecte quicquid est datum, libenter accepi,
Cic. Att. 1, 14, 4. — Comp.:tectius,
Cic. Fam. 9, 22, 2; id. Planc. 10, 8, 5; Ov. A. A. 1, 276. -
88 tego
tĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Gr. stegô, to cover; tegos, stegos, roof; Sanscr. sthag-, to hide; Germ. decken; Engl thatch], to cover (syn. operio).I.Lit.A.In gen.:B.amica corpus ejus (Alcibiadis) texit suo pallio,
Cic. Div 2, 69, 143:capite se totum tegit,
Plaut. Trin. 4, 2, 9:(tegillo) tectus esse soleo, si pluvit,
id. Rud. 2, 7, 19: fere res omnes aut corio sunt Aut etiam conchis [p. 1846] aut callo aut cortice tectae, covered, clothed, Lucr. 4, 936; cf.:bestiae aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae,
Cic. N. D. 2, 47, 121:ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus,
id. ib. 2, 69, 150:corpora veste villosā,
Tib. 2, 3, 76:caput galea,
Prop. 4 (5), 3, 44:Mars tunicā adamantinā tectus,
Hor. C. 1, 6, 13:ensis Vaginā tectus,
id. S. 2, 1, 4. —In Greek constr.:primā tectus lanugine malas,
Ov. M. 12, 291:cucullo caput tectus,
Mart. 5, 14, 6:quae (casae) more Gallorum stramentis erant tectae,
Caes. B. G. 5, 43:tectas casas testudinum superficie,
Plin. 6, 24, 28, § 109:musculum,
Caes. B. C. 2, 10:domum,
Dig. 19, 1, 18: naves tectae, covered with decks, decked ( = constratae), Caes. B. C. 1, 56; Liv. 36, 43, 13 (opp. apertae);31, 46, 6: tectae instrataeque scaphae,
Caes. B. C. 3, 100:incepto tegeret cum lumina somno,
Verg. G. 4, 414:utne tegam spurco Damae latus?
i. e. to go by the side of, walk cheek by jowl with, Hor. S. 2, 5, 18; so,latus alicui,
Suet. Claud. 24; cf. aliquem, to surround, attend, accompany:omnis eum stipata tegebat Turba ducum,
Verg. A. 11, 12; Stat. S. 5, 1, 26: sarta tecta; v. sartus. —In partic.1.To cover, hide, conceal (rare in lit. sense;2.syn.: abscondo, occulto): Caesar tectis insignibus suorum occultatisque signis militaribus, etc.,
Caes. B. G. 7, 45:fugientem silvae texerunt,
id. ib. 6, 30:oves (silva),
Ov. M. 13, 822:quas (tabellas) tegat in tepido sinu,
id. A. A. 3, 622:ferae latibulis se tegunt,
Cic. Rab. Post. 15, 42; cf.:nebula matutina texerat inceptum,
Liv. 41, 2, 4:Scipionem nebulae possiderent ac tegerent,
Vop. prol. 2. —To shelter, protect, defend (rare in lit. sense); constr., in analogy with defendere and tueri, aliquid ab aliquo or ab aliquā re:3.qui portus ab Africo tegebatur, ab Austro non erat tutus,
Caes. B. C. 3, 26:ut alter (ordo propugnatorum) ponte ab incidentibus telis tegeretur,
Hirt. B. G. 8, 9:aliquem conservare et tegere,
id. ib. 1, 85:tempestas et nostros texit et naves Rhodias afflixit,
Caes. B. C. 3, 27; Hirt. B. G. 8, 5; Sall. J. 101, 4:triumpho, si licet me latere tecto abscedere,
i. e. with a whole skin, safe, unhurt, Ter. Heaut. 4, 2, 5.— Pass. in mid. force:tegi magis Romani quam pugnare,
Liv. 4, 37, 11.—To cover over, bury, enclose ( poet.):II.te modo terra tegat,
Prop. 2, 26, 44 (3, 22, 24):sit tibi terra levis mollique tegaris harenā,
Mart. 9, 29, 11:ossa tegebat humus,
Ov. M. 15, 56:ossa tegit tumulus,
id. Am. 2, 6, 59:Sicanio tegitur sepulcro,
Luc. 2, 548. —Trop.A.In gen., to cover (very rare):B.tempestas, mihi quae modestiam omnem, Detexit tectus quā fui,
Plaut. Most. 1, 3, 7. —In partic.1.(Acc. to I. B. 1.) To cloak, hide, veil, conceal, keep secret (freq. and class.):2.triumphi nomine tegere atque velare cupiditatem suam,
Cic. Pis. 24, 56:multis simulationum involucris tegitur et quasi velis quibusdam obtenditur unius cujusque natura,
id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,
id. Rab. Perd. 7, 21:animus ejus vultu, flagitia parietibus tegebantur,
id. Sest. 9, 22:summam prudentiam simulatione stultitiae,
id. Brut. 14, 53:honestā praescriptione rem turpissimam,
Caes. B. C. 3, 32; cf.:turpia facta oratione,
Sall. J. 85, 31:aliquid mendacio,
Cic. Quint. 26, 81:nomen tyranni humanitate,
Nep. Dion, 1:commissum,
Hor. Ep. 1, 18, 38; id. A. P. 200:non uti corporis vulnera, ita exercitus incommoda sunt tegenda,
Caes. B. C. 2, 31:nostram sententiam,
Cic. Tusc. 5, 4, 11:dira supplicia,
Verg. A. 6, 498:causam doloris,
Ov. M. 13, 748:pectoribus dabas multa tegenda meis,
id. Tr. 3, 6, 10: ignobilitatis tegendae causā, Cap. Max. 8. —(Acc. to I. B. 2.) To defend, protect, guard:A.aliquid excusatione amicitiae,
Cic. Lael. 12, 43; id. Clu. 11:quod is meam salutem atque vitam suā benevolentiā, praesidio custodiāque texisset,
id. Planc. 1, 1:nostri clarissimorum hominum auctoritate leges et jura tecta esse voluerunt,
id. de Or. 1, 59, 253:pericula facile innocentiā tecti repellemus,
id. Imp. Pomp. 24, 70:qui a patrum crudelibus suppliciis tegere liberos sciant,
Liv. 1, 53, 8:aliquem tegere ac tueri, Cic Fam. 13, 66, 2: libertatem, patriam, parentisque armis tegere,
Sall. C. 6, 5: ut legatos cura magistratuum magis quam jus gentium ab irā impetuque hominum tegeret, Liv. 8, 6, 7:legationisque jure satis tectum se arbitraretur,
Nep. Pelop. 5, 1.—Hence, tec-tus, a, um, P. a., covered, i. e. hidden, concealed.Lit.:B.cuniculi,
Hirt. B. G. 8, 41. —Trop., hidden, not frank, open, or plain; secret, concealed, disguised; close, reserved, cautious:sermo verbis tectus,
covered, enveloped, Cic. Fam. 9, 22, 1; cf.verba (opp. apertissima),
id. ib. 9, 22, 5:occultior atque tectior cupiditas,
id. Rosc. Am. 36, 104:amor,
Ov. R. Am. 619. —Of persons: occultus et tectus,
Cic. Fin. 2, 17, 54:tecti esse ad alienos possumus,
id. Rosc. Am. 40, 116; cf. in comp.:tectior,
id. Phil. 13, 3, 6:te in dicendo mihi videri tectissimum,
id. de Or. 2, 73, 296:silet ille, tectusque recusat Prodere quemquam,
Verg. A. 2, 126; cf.:quis consideratior illo? Quis tectior?
Cic. Deiot. 6, 16. — Hence, adv.: tectō, covertly, privily, cautiously:et tamen ab illo aperte, tecte quicquid est datum, libenter accepi,
Cic. Att. 1, 14, 4. — Comp.:tectius,
Cic. Fam. 9, 22, 2; id. Planc. 10, 8, 5; Ov. A. A. 1, 276. -
89 utpote
ut-pŏtĕ, adv., as namely, namely, as being, as, seeing that, inasmuch as, since (rare but class.; cf. quippe); introducing an explanation.1.Usually with a pron. rel.:2.satis nequam sum, utpote qui hodie inceperim amare,
Plaut. Rud. 2, 5, 5:ea nos, utpote qui nihil contemnere soleamus, non pertimescebamus,
Cic. Att. 2, 24, 4 B. and K. (al. solemus): Lucius quidem frater [p. 1948] ejus, utpote qui peregre depugnarit, familiam ducit, id. Phil. 5, 11, 30:similiorem mulierem Magisque eandem, utpote quae non sit eadem, non reor Deos facere posse,
Plaut. Mil. 2, 6, 49:amo hercle, opinor, utpote quod pro certo sciam,
id. Bacch. 3, 4, 13:utpote quae mi Speraret nec linguam esse nec auriculam,
Cat. 67, 44.—With cum: nec retinuissem (legiones), si uno loco habuissem, utpote cum singulae quaedam cohortes seditionem fecerint, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 4:3.incommoda valetudo, quā jam emerseram, utpote cum sine febri laborassem,
id. Att. 5, 8, 1.—With participles:4.inde Rubos fessi pervenimus, utpote longum Carpentes iter,
Hor. S. 1, 5, 94:puerulo me, utpote non amplius novem annos nato,
Nep. Hann. 2, 3.—In adjectival phrases:quin id erat curae, quo pacto cuncta tenerem, Utpote res tenues, tenui sermone peractas,
Hor. S. 2, 4, 9:quod sunt quos genus hoc minime juvat, utpote plures Culpari dignos,
id. ib. 1, 4, 24:quo sane populus numerabilis, utpote parvus Et frugi castusque verecundusque coibat,
id. A. P. 206. -
90 valetudo
vălētūdo ( vălītūdo), ĭnis, f. [valeo], habit, state, or condition of body, state of health, health, whether good or bad.I.Lit.A.In gen.:B.optimā valetudine uti,
Caes. B. C. 3, 49:valetudine minus commodā uti,
id. ib. 3, 62:integra,
Cic. Fin. 2, 20, 47:bona,
Lucr. 3, 102; Cic. Lael. 6, 20; Quint. 10, 3, 26; Cato, R. R. 141, 3:melior,
Plin. 23, 7, 63, § 120:commodior,
Quint. 6, 3, 77:incommoda,
Cic. Att. 5, 8, 1:infirma atque etiam aegra,
id. Brut. 48, 180:quam tenui aut nullā potius valetudine,
id. Sen. 11, 35:adversa,
Just. 41, 6:dura,
Hor. S. 2, 2, 88:confirmata,
Cic. Att. 10, 17, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46; id. de Or. 1, 62, 265:ut valetudini tuae diligentissime servias,
id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:multum interest inter vires et bonam valetudinem,
Sen. Q. N. 1, praef. 6.— Plur.: sic caecitas ferri facile possit, si non desint subsidia valetudinum, of different states of health, i. e. whatever they may be, Cic. Tusc. 5, 39, 113.—In partic.1.A good state or condition, soundness of body, good health, healthfulness (syn.:2.salus, sanitas): valetudo decrescit, adcrescit labor,
Plaut. Curc. 2, 1, 4:valetudo (opportuna est), ut dolore careas et muneribus fungare corporis,
Cic. Lael. 6, 22:cui Gratia, fama, valetudo contingat abunde,
Hor. Ep. 1, 4, 10:valetudo sustentatur notitiā sui corporis et observatione, quae res aut prodesse soleant aut obesse,
Cic. Off. 2, 24, 86:melior fio valetudine, quam intermissis exercitationibus amiseram,
id. Fam. 9, 18, 3:id pecus valetudinis tutissimae est,
Col. 7, 22:hoc cibo... firmitatem valetudinis custodiri,
Plin. 20, 5, 20, § 42; cf.:Quaque valetudo constat, nunc libera morbis, Nunc oppressa,
Manil. 3, 140; cf. also Cic. de Or. 1, 62, 265.—A bad state or condition, ill health, sickness, feebleness, infirmity, indisposition (syn.:II.infirmitas, imbecillitas): curatio valetudinis,
Cic. Div. 2, 59, 123:gravitas valetudinis, quā tamen jam paulum videor levari,
id. Fam. 6, 2, 1:affectus valetudine,
Caes. B. C. 1, 31:gravis auctumnus omnem exercitum valetudine tentaverat,
id. ib. 3, 2:quodam valetudinis genere tentari,
Cic. Att. 11, 23, 1:quod me propter valetudinem tuam... non vidisses,
id. Fam. 4, 1, 1:quod his Nonis in collegio nostro non affuisses, valetudinem causam, non maestitiam fuisse,
id. Lael. 2, 8:excusatione te uti valetudinis,
id. Pis. 6, 13:quibus (latere, voce) fractis aut imminutis aetate seu valetudine,
Quint. 12, 11, 2:medicus quid in quoque valetudinis genere faciendum sit, docebit,
id. 7, 10, 10:Blaesus novissimā valetudine conflictabatur,
Plin. Ep. 2, 20, 7:major, i. e. morbus comitialis,
Just. 13, 2:oculorum,
Cic. Fam. 14, 4, 6:calculorum,
Plin. 21, 27, 100, § 173.— Plur.:medicus regere valetudines principis solitus,
Tac. A. 6, 50:valetudinibus fessi,
id. H. 3, 2:quod ad febrium valitudines attinet,
Plin. 23, 1, 24, § 48:graves et periculosas valetudines experiri,
Suet. Aug. 81; id. Tib. 11; Vitr. 1, 4.—Trop. (rare but class.), of the mind, health, soundness, sanity:B.ii sunt constituti quasi malā valetudine animi, sanabiles tamen,
Cic. Tusc. 4, 37, 80:roga bonam mentem, bonam valetudinem animi, deinde tunc corporis,
Sen. Ep. 10, 4; cf.:valetudo ei neque corporis neque animi constitit,
unsound state of mind, mental infirmity, Suet. Calig. 50.—Rarely without animi:qui valetudinis vitio furerent et melancholici dicerentur,
Cic. Div. 1, 38, 81.—Of style:III.quos (Lysiae studiosi), valetudo modo bona sit, tenuitas ipsa delectat,
Cic. Brut. 16, 64. —Personified: Valetudo, Health, as a divinity, Mart. Cap. 1, § 55. -
91 valitudo
vălētūdo ( vălītūdo), ĭnis, f. [valeo], habit, state, or condition of body, state of health, health, whether good or bad.I.Lit.A.In gen.:B.optimā valetudine uti,
Caes. B. C. 3, 49:valetudine minus commodā uti,
id. ib. 3, 62:integra,
Cic. Fin. 2, 20, 47:bona,
Lucr. 3, 102; Cic. Lael. 6, 20; Quint. 10, 3, 26; Cato, R. R. 141, 3:melior,
Plin. 23, 7, 63, § 120:commodior,
Quint. 6, 3, 77:incommoda,
Cic. Att. 5, 8, 1:infirma atque etiam aegra,
id. Brut. 48, 180:quam tenui aut nullā potius valetudine,
id. Sen. 11, 35:adversa,
Just. 41, 6:dura,
Hor. S. 2, 2, 88:confirmata,
Cic. Att. 10, 17, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46; id. de Or. 1, 62, 265:ut valetudini tuae diligentissime servias,
id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:multum interest inter vires et bonam valetudinem,
Sen. Q. N. 1, praef. 6.— Plur.: sic caecitas ferri facile possit, si non desint subsidia valetudinum, of different states of health, i. e. whatever they may be, Cic. Tusc. 5, 39, 113.—In partic.1.A good state or condition, soundness of body, good health, healthfulness (syn.:2.salus, sanitas): valetudo decrescit, adcrescit labor,
Plaut. Curc. 2, 1, 4:valetudo (opportuna est), ut dolore careas et muneribus fungare corporis,
Cic. Lael. 6, 22:cui Gratia, fama, valetudo contingat abunde,
Hor. Ep. 1, 4, 10:valetudo sustentatur notitiā sui corporis et observatione, quae res aut prodesse soleant aut obesse,
Cic. Off. 2, 24, 86:melior fio valetudine, quam intermissis exercitationibus amiseram,
id. Fam. 9, 18, 3:id pecus valetudinis tutissimae est,
Col. 7, 22:hoc cibo... firmitatem valetudinis custodiri,
Plin. 20, 5, 20, § 42; cf.:Quaque valetudo constat, nunc libera morbis, Nunc oppressa,
Manil. 3, 140; cf. also Cic. de Or. 1, 62, 265.—A bad state or condition, ill health, sickness, feebleness, infirmity, indisposition (syn.:II.infirmitas, imbecillitas): curatio valetudinis,
Cic. Div. 2, 59, 123:gravitas valetudinis, quā tamen jam paulum videor levari,
id. Fam. 6, 2, 1:affectus valetudine,
Caes. B. C. 1, 31:gravis auctumnus omnem exercitum valetudine tentaverat,
id. ib. 3, 2:quodam valetudinis genere tentari,
Cic. Att. 11, 23, 1:quod me propter valetudinem tuam... non vidisses,
id. Fam. 4, 1, 1:quod his Nonis in collegio nostro non affuisses, valetudinem causam, non maestitiam fuisse,
id. Lael. 2, 8:excusatione te uti valetudinis,
id. Pis. 6, 13:quibus (latere, voce) fractis aut imminutis aetate seu valetudine,
Quint. 12, 11, 2:medicus quid in quoque valetudinis genere faciendum sit, docebit,
id. 7, 10, 10:Blaesus novissimā valetudine conflictabatur,
Plin. Ep. 2, 20, 7:major, i. e. morbus comitialis,
Just. 13, 2:oculorum,
Cic. Fam. 14, 4, 6:calculorum,
Plin. 21, 27, 100, § 173.— Plur.:medicus regere valetudines principis solitus,
Tac. A. 6, 50:valetudinibus fessi,
id. H. 3, 2:quod ad febrium valitudines attinet,
Plin. 23, 1, 24, § 48:graves et periculosas valetudines experiri,
Suet. Aug. 81; id. Tib. 11; Vitr. 1, 4.—Trop. (rare but class.), of the mind, health, soundness, sanity:B.ii sunt constituti quasi malā valetudine animi, sanabiles tamen,
Cic. Tusc. 4, 37, 80:roga bonam mentem, bonam valetudinem animi, deinde tunc corporis,
Sen. Ep. 10, 4; cf.:valetudo ei neque corporis neque animi constitit,
unsound state of mind, mental infirmity, Suet. Calig. 50.—Rarely without animi:qui valetudinis vitio furerent et melancholici dicerentur,
Cic. Div. 1, 38, 81.—Of style:III.quos (Lysiae studiosi), valetudo modo bona sit, tenuitas ipsa delectat,
Cic. Brut. 16, 64. —Personified: Valetudo, Health, as a divinity, Mart. Cap. 1, § 55.
См. также в других словарях:
Lytta incommoda — Lytta incommoda Clasificación científica Reino … Wikipedia Español
Multa ex quo fuerunt commoda, ejus incommoda aequum est ferre. — См. Любишь кататься, люби и саночки возить … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Commoditas omnis sua fert incommoda secum. — См. Нет розы без шипов … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
sequi, quern sequuntur incommoda — /sakandam nat(y)uram est komada k(y)uwjaskwiy riyay iyam sekway kwem sakwantar inkomada/ It is according to nature that the advantages of anything should attach to him to whom the disadvantages attach … Black's law dictionary
Secundum naturam est, commoda cujusque rei eum sequi, quem sequentur incommoda — It is according to nature that he who has the benefit of the thing should have the burden … Ballentine's law dictionary
Feuer — 1. Bedecktes Feuer glimmt unter der Asche. Frz.: Peu bien couvert, comme dit ma bru, par sa cendre est entretenu. 2. Bedecktes – Feuer, grössre Hitze. – Winckler, XX, 42. 3. Bedecktes Feuer hitzt am meisten. – Winckler, XI, 96. Frz.: Le feu plus… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
Parsteiner See — Badestelle am Nordostufer Geographische Lage Deutschland, Brandenburg, Biosphärenreservat Schorfheide Chorin … Deutsch Wikipedia
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
RANA — in sigillo Maecenatis. Gemmarum certe icones plurimum fuisse hieroglyphica virtutum, indicare Quintilianus videtur: dum Oratorem nullâ virtute praeditum, figillum appellat rasum atque tersum; inde significans, aliquam semper virtutis tesseram… … Hofmann J. Lexicon universale
ennuy — et fascherie, AEgrimonia, AEgritudo, Diuidia, Incommoditas, Molestia, Odium, Satietas, Senium, Taedium. L ennuy qu on prend d une chose premier qu elle advienne, Praemolestia. Legier ennuy, Offensiuncula. Plein d ennuy et fascheries, AErumnosus.… … Thresor de la langue françoyse
fascherie — Fascherie, AEgrum aegri, AEgrimonia, Diuidia diuidiae, Molestia, Odium, Offensiuncula, Offensio, Incommoditas, Satietas, Taedium. Fascherie et ennuy d estre accompagné, Satietas hominum. Quelle fascherie y a il parmy ce mariage? Quid habent… … Thresor de la langue françoyse