Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

vălītūdo

  • 1 valitudo

    vălētūdo ( vălītūdo), ĭnis, f. [valeo], habit, state, or condition of body, state of health, health, whether good or bad.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    optimā valetudine uti,

    Caes. B. C. 3, 49:

    valetudine minus commodā uti,

    id. ib. 3, 62:

    integra,

    Cic. Fin. 2, 20, 47:

    bona,

    Lucr. 3, 102; Cic. Lael. 6, 20; Quint. 10, 3, 26; Cato, R. R. 141, 3:

    melior,

    Plin. 23, 7, 63, § 120:

    commodior,

    Quint. 6, 3, 77:

    incommoda,

    Cic. Att. 5, 8, 1:

    infirma atque etiam aegra,

    id. Brut. 48, 180:

    quam tenui aut nullā potius valetudine,

    id. Sen. 11, 35:

    adversa,

    Just. 41, 6:

    dura,

    Hor. S. 2, 2, 88:

    confirmata,

    Cic. Att. 10, 17, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46; id. de Or. 1, 62, 265:

    ut valetudini tuae diligentissime servias,

    id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:

    multum interest inter vires et bonam valetudinem,

    Sen. Q. N. 1, praef. 6.— Plur.: sic caecitas ferri facile possit, si non desint subsidia valetudinum, of different states of health, i. e. whatever they may be, Cic. Tusc. 5, 39, 113.—
    B.
    In partic.
    1.
    A good state or condition, soundness of body, good health, healthfulness (syn.:

    salus, sanitas): valetudo decrescit, adcrescit labor,

    Plaut. Curc. 2, 1, 4:

    valetudo (opportuna est), ut dolore careas et muneribus fungare corporis,

    Cic. Lael. 6, 22:

    cui Gratia, fama, valetudo contingat abunde,

    Hor. Ep. 1, 4, 10:

    valetudo sustentatur notitiā sui corporis et observatione, quae res aut prodesse soleant aut obesse,

    Cic. Off. 2, 24, 86:

    melior fio valetudine, quam intermissis exercitationibus amiseram,

    id. Fam. 9, 18, 3:

    id pecus valetudinis tutissimae est,

    Col. 7, 22:

    hoc cibo... firmitatem valetudinis custodiri,

    Plin. 20, 5, 20, § 42; cf.:

    Quaque valetudo constat, nunc libera morbis, Nunc oppressa,

    Manil. 3, 140; cf. also Cic. de Or. 1, 62, 265.—
    2.
    A bad state or condition, ill health, sickness, feebleness, infirmity, indisposition (syn.:

    infirmitas, imbecillitas): curatio valetudinis,

    Cic. Div. 2, 59, 123:

    gravitas valetudinis, quā tamen jam paulum videor levari,

    id. Fam. 6, 2, 1:

    affectus valetudine,

    Caes. B. C. 1, 31:

    gravis auctumnus omnem exercitum valetudine tentaverat,

    id. ib. 3, 2:

    quodam valetudinis genere tentari,

    Cic. Att. 11, 23, 1:

    quod me propter valetudinem tuam... non vidisses,

    id. Fam. 4, 1, 1:

    quod his Nonis in collegio nostro non affuisses, valetudinem causam, non maestitiam fuisse,

    id. Lael. 2, 8:

    excusatione te uti valetudinis,

    id. Pis. 6, 13:

    quibus (latere, voce) fractis aut imminutis aetate seu valetudine,

    Quint. 12, 11, 2:

    medicus quid in quoque valetudinis genere faciendum sit, docebit,

    id. 7, 10, 10:

    Blaesus novissimā valetudine conflictabatur,

    Plin. Ep. 2, 20, 7:

    major, i. e. morbus comitialis,

    Just. 13, 2:

    oculorum,

    Cic. Fam. 14, 4, 6:

    calculorum,

    Plin. 21, 27, 100, § 173.— Plur.:

    medicus regere valetudines principis solitus,

    Tac. A. 6, 50:

    valetudinibus fessi,

    id. H. 3, 2:

    quod ad febrium valitudines attinet,

    Plin. 23, 1, 24, § 48:

    graves et periculosas valetudines experiri,

    Suet. Aug. 81; id. Tib. 11; Vitr. 1, 4.—
    II.
    Trop. (rare but class.), of the mind, health, soundness, sanity:

    ii sunt constituti quasi malā valetudine animi, sanabiles tamen,

    Cic. Tusc. 4, 37, 80:

    roga bonam mentem, bonam valetudinem animi, deinde tunc corporis,

    Sen. Ep. 10, 4; cf.:

    valetudo ei neque corporis neque animi constitit,

    unsound state of mind, mental infirmity, Suet. Calig. 50.—Rarely without animi:

    qui valetudinis vitio furerent et melancholici dicerentur,

    Cic. Div. 1, 38, 81.—
    B.
    Of style:

    quos (Lysiae studiosi), valetudo modo bona sit, tenuitas ipsa delectat,

    Cic. Brut. 16, 64. —
    III.
    Personified: Valetudo, Health, as a divinity, Mart. Cap. 1, § 55.

    Lewis & Short latin dictionary > valitudo

  • 2 valitudo

    good health, soundness; condition of body/health; illness, indisposition

    Latin-English dictionary > valitudo

  • 3 valetudo

    vălētūdo, ĭnis, f. [valeo]    - qqf valitudo d. les mss. [st1]1 [-] état de santé, santé.    - integra valetudine esse, Cic. Or. 76: être en parfaite santé.    - bona valetudo, Cic. Lael. 20: bonne santé.    - optima valetudine uti, Caes. BC. 3, 49, 5:    - valetudine minus commoda uti, Caes. BC. 3, 62, 4: se porter à merveille, être un peu mal portant.    - incommoda valetudo, Cic. Att. 5, 8, 1; infirma, aegra valetudo, Cic. Br. 180: santé mauvaise, chancelante, maladive.    - valetudo tenuis aut nulla potius, Cic. CM 35: santé délicate ou plutôt absence de santé.    - oro, ut valetudini tuae servias, Cic. Q. 1, 1, 46: je te prie de soigner ta santé.    - fig. mala valetudo animi, Cic. Tusc. 4, 80: mauvaise santé de l'esprit. --- [en parl. du style] Cic. Br. 64. [st1]2 [-] bonne santé.    - Cic. Lael. 22 ; Off. 2, 86 ; de Or. 1, 262 ; Hor. Ep. 1, 4, 10.    - valetudinem amittere, Cic. Fam. 9, 18, 3: perdre la santé. [st1]3 [-] mauvaise santé, maladie, indisposition.    - temptari valetudine: être attaqué par la maladie, tomber malade.    - quodam valetudinis genere tentari, Cic. Att. 11, 23, 1: être affecté d'une sorte de malaise. --- cf. Caes. BC. 1, 31; 3, 2.    - excusatione uti valetudinis, Cic. Pis. 13: alléguer sa santé comme excuse. --- cf. Cic. Lael. 8 ; Fam. 4, 1, 1.    - valetudo oculorum, Cic. Fam. 14, 4, 6: mauvais état des yeux.    - subsidia valetudinum, Cic. Tusc. 5, 113: secours dans les infirmités.    - valetudo major (= morbus comitialis), Just. 13, 2: épilepsie, mal caduc, haut mal.    - valetudo calculorum, Plin. 21, 137: la gravelle, la pierre (maladie).
    * * *
    vălētūdo, ĭnis, f. [valeo]    - qqf valitudo d. les mss. [st1]1 [-] état de santé, santé.    - integra valetudine esse, Cic. Or. 76: être en parfaite santé.    - bona valetudo, Cic. Lael. 20: bonne santé.    - optima valetudine uti, Caes. BC. 3, 49, 5:    - valetudine minus commoda uti, Caes. BC. 3, 62, 4: se porter à merveille, être un peu mal portant.    - incommoda valetudo, Cic. Att. 5, 8, 1; infirma, aegra valetudo, Cic. Br. 180: santé mauvaise, chancelante, maladive.    - valetudo tenuis aut nulla potius, Cic. CM 35: santé délicate ou plutôt absence de santé.    - oro, ut valetudini tuae servias, Cic. Q. 1, 1, 46: je te prie de soigner ta santé.    - fig. mala valetudo animi, Cic. Tusc. 4, 80: mauvaise santé de l'esprit. --- [en parl. du style] Cic. Br. 64. [st1]2 [-] bonne santé.    - Cic. Lael. 22 ; Off. 2, 86 ; de Or. 1, 262 ; Hor. Ep. 1, 4, 10.    - valetudinem amittere, Cic. Fam. 9, 18, 3: perdre la santé. [st1]3 [-] mauvaise santé, maladie, indisposition.    - temptari valetudine: être attaqué par la maladie, tomber malade.    - quodam valetudinis genere tentari, Cic. Att. 11, 23, 1: être affecté d'une sorte de malaise. --- cf. Caes. BC. 1, 31; 3, 2.    - excusatione uti valetudinis, Cic. Pis. 13: alléguer sa santé comme excuse. --- cf. Cic. Lael. 8 ; Fam. 4, 1, 1.    - valetudo oculorum, Cic. Fam. 14, 4, 6: mauvais état des yeux.    - subsidia valetudinum, Cic. Tusc. 5, 113: secours dans les infirmités.    - valetudo major (= morbus comitialis), Just. 13, 2: épilepsie, mal caduc, haut mal.    - valetudo calculorum, Plin. 21, 137: la gravelle, la pierre (maladie).
    * * *
        Valetudo, pen. prod. valetudinis, tam bona, quam mala dicitur. Santé ou maladie, Bon poinct ou mauvais poinct.
    \
        Perturbat me longa et pertinax valetudo Titi Aristonis. Plin. iunior. La longue et continuelle maladie.
    \
        Genus valetudinis. Cic. Une espece de maladie.
    \
        Bona valetudo. Cic. Santé, Bonne santé.
    \
        Incommoda valetudo. Cic. Deshaitement.
    \
        Valetudine incommoda fuit. Cic. Il a esté malade, Il a esté deshaité, Il s'est porté mal.
    \
        Infirma valetudo. Cic. Debile santé, Deshaitement.
    \
        Valetudine nouissima conflictabatur. Plin. iunior. Il estoit malade de la maladie dont il mourut.
    \
        Dare operam valetudini. Cic. Soigner et entendre à sa santé.
    \
        Emergere ex incommoda valetudine. Cic. Se guarir, Sortir de maladie.
    \
        Ferre valetudinem. Quintil. Endurer maladie.
    \
        Recolligere se a longa valetudine. Plin. Se refaire, Se revenir.
    \
        Seruire valetudini. Cic. Soigner et entendre à sa santé.
    \
        Sustentare valetudinem. Cic. Contregarder et entretenir sa santé.
    \
        Valetudo oculorum. Cic. Maladie des yeuls.
    \
        Valetudo mentis. Suet. Quand on est trouble de l'entendement.

    Dictionarium latinogallicum > valetudo

  • 4 valetudo

    valētūdo, inis, f. (valeo), der Gesundheitszustand, das körperliche Befinden, I) eig.: A) im allg.: prosperitas valetudinis, Cic.: val. sana integraque, Augustin.: incommoda, übles Befinden, Unpäßlichkeit, Cic.: adversa, Krankheit, Unpäßlichkeit, Cels.: infirmā atque aegrā valetudine usus, Cic.: coepisse adversā valetudine affici, Colum.: magnae nobis est sollicitudini valetudo tua, Cic. – quasi mala v. animi, Geisteskrankheit, Cic.: v. mentis, Geistesschwäche, Suet. – B) insbes.: 1) im üblen Sinne, die Krankheit, Unpäßlichkeit, Schwäche, das Übelbefinden, oculorum, Cic. u. Liv. epit.: calculorum, Steinschmerzen, Plin.: affectus valetudine, krank, Caes.: propter valetudinem, Cic.: propter valetudinem maiorem, quam patiebatur, Iustin.: ob subitam valetudinem, Liv. epit.: angit me Fanniae valetudo, Plin. ep.: terret me haec tua tam pertinax valetudo, Plin. ep.: perturbat me longa et pertinax valetudo Titi Aristonis, Plin. ep.: valetudinem oculorum ex nimia luxuria contrahere, Iustin.: temptare exercitum valetudine (v. einem schlechten Sommer), Caes.: impediri valetudine oculorum, Cic.: premi valetudine, Nep.: recolligere se a longa valetudine, Plin.: excusare (als Entschuldigung angeben) valetudinem, Liv.: simulare valetudinem, sich krank stellen, Suet. – Plur., subsidia valetudinum, Cic.: valetudines febrium, Plin.: graves et periculosae valetudines, Suet.: medicus regere valetudines principis solitus, Tac.: valetudinibus fessi (erschöpft), Tac.: non laborare immutatione loci valetudinibus, Vitr. – 2) im guten Sinne, die Gesundheit, das Wohlbefinden, valetudinem amiseram, Cic.: valetudini parcere, indulgere valetudini suae, Cic.: valetudini suae diligentissime servire, Cic.: valetudinem suam diligenter curare, Cic.: valetudini suae operam dare, Fronto. – personif., Valetudo dea, Corp. inscr. Lat. 1, 472. – II) übtr., v. der Rede, Cic. Brut. 64. – / In Hdschrn. u. Ausgg. (zB. Tac. dial. 41 alle codd. u. Sen. ed. Haase) auch valitudo.

    lateinisch-deutsches > valetudo

  • 5 valetudo

    valētūdo, inis, f. (valeo), der Gesundheitszustand, das körperliche Befinden, I) eig.: A) im allg.: prosperitas valetudinis, Cic.: val. sana integraque, Augustin.: incommoda, übles Befinden, Unpäßlichkeit, Cic.: adversa, Krankheit, Unpäßlichkeit, Cels.: infirmā atque aegrā valetudine usus, Cic.: coepisse adversā valetudine affici, Colum.: magnae nobis est sollicitudini valetudo tua, Cic. – quasi mala v. animi, Geisteskrankheit, Cic.: v. mentis, Geistesschwäche, Suet. – B) insbes.: 1) im üblen Sinne, die Krankheit, Unpäßlichkeit, Schwäche, das Übelbefinden, oculorum, Cic. u. Liv. epit.: calculorum, Steinschmerzen, Plin.: affectus valetudine, krank, Caes.: propter valetudinem, Cic.: propter valetudinem maiorem, quam patiebatur, Iustin.: ob subitam valetudinem, Liv. epit.: angit me Fanniae valetudo, Plin. ep.: terret me haec tua tam pertinax valetudo, Plin. ep.: perturbat me longa et pertinax valetudo Titi Aristonis, Plin. ep.: valetudinem oculorum ex nimia luxuria contrahere, Iustin.: temptare exercitum valetudine (v. einem schlechten Sommer), Caes.: impediri valetudine oculorum, Cic.: premi valetudine, Nep.: recolligere se a longa valetudine, Plin.: excusare (als Entschuldigung angeben) valetudinem, Liv.: simulare valetudinem, sich krank stellen, Suet. – Plur., subsidia valetudinum, Cic.: valetudines febrium, Plin.: graves et peri-
    ————
    culosae valetudines, Suet.: medicus regere valetudines principis solitus, Tac.: valetudinibus fessi (erschöpft), Tac.: non laborare immutatione loci valetudinibus, Vitr. – 2) im guten Sinne, die Gesundheit, das Wohlbefinden, valetudinem amiseram, Cic.: valetudini parcere, indulgere valetudini suae, Cic.: valetudini suae diligentissime servire, Cic.: valetudinem suam diligenter curare, Cic.: valetudini suae operam dare, Fronto. – personif., Valetudo dea, Corp. inscr. Lat. 1, 472. – II) übtr., v. der Rede, Cic. Brut. 64. – In Hdschrn. u. Ausgg. (zB. Tac. dial. 41 alle codd. u. Sen. ed. Haase) auch valitudo.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > valetudo

  • 6 valetudo

    vălētūdo ( vălītūdo), ĭnis, f. [valeo], habit, state, or condition of body, state of health, health, whether good or bad.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    optimā valetudine uti,

    Caes. B. C. 3, 49:

    valetudine minus commodā uti,

    id. ib. 3, 62:

    integra,

    Cic. Fin. 2, 20, 47:

    bona,

    Lucr. 3, 102; Cic. Lael. 6, 20; Quint. 10, 3, 26; Cato, R. R. 141, 3:

    melior,

    Plin. 23, 7, 63, § 120:

    commodior,

    Quint. 6, 3, 77:

    incommoda,

    Cic. Att. 5, 8, 1:

    infirma atque etiam aegra,

    id. Brut. 48, 180:

    quam tenui aut nullā potius valetudine,

    id. Sen. 11, 35:

    adversa,

    Just. 41, 6:

    dura,

    Hor. S. 2, 2, 88:

    confirmata,

    Cic. Att. 10, 17, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46; id. de Or. 1, 62, 265:

    ut valetudini tuae diligentissime servias,

    id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:

    multum interest inter vires et bonam valetudinem,

    Sen. Q. N. 1, praef. 6.— Plur.: sic caecitas ferri facile possit, si non desint subsidia valetudinum, of different states of health, i. e. whatever they may be, Cic. Tusc. 5, 39, 113.—
    B.
    In partic.
    1.
    A good state or condition, soundness of body, good health, healthfulness (syn.:

    salus, sanitas): valetudo decrescit, adcrescit labor,

    Plaut. Curc. 2, 1, 4:

    valetudo (opportuna est), ut dolore careas et muneribus fungare corporis,

    Cic. Lael. 6, 22:

    cui Gratia, fama, valetudo contingat abunde,

    Hor. Ep. 1, 4, 10:

    valetudo sustentatur notitiā sui corporis et observatione, quae res aut prodesse soleant aut obesse,

    Cic. Off. 2, 24, 86:

    melior fio valetudine, quam intermissis exercitationibus amiseram,

    id. Fam. 9, 18, 3:

    id pecus valetudinis tutissimae est,

    Col. 7, 22:

    hoc cibo... firmitatem valetudinis custodiri,

    Plin. 20, 5, 20, § 42; cf.:

    Quaque valetudo constat, nunc libera morbis, Nunc oppressa,

    Manil. 3, 140; cf. also Cic. de Or. 1, 62, 265.—
    2.
    A bad state or condition, ill health, sickness, feebleness, infirmity, indisposition (syn.:

    infirmitas, imbecillitas): curatio valetudinis,

    Cic. Div. 2, 59, 123:

    gravitas valetudinis, quā tamen jam paulum videor levari,

    id. Fam. 6, 2, 1:

    affectus valetudine,

    Caes. B. C. 1, 31:

    gravis auctumnus omnem exercitum valetudine tentaverat,

    id. ib. 3, 2:

    quodam valetudinis genere tentari,

    Cic. Att. 11, 23, 1:

    quod me propter valetudinem tuam... non vidisses,

    id. Fam. 4, 1, 1:

    quod his Nonis in collegio nostro non affuisses, valetudinem causam, non maestitiam fuisse,

    id. Lael. 2, 8:

    excusatione te uti valetudinis,

    id. Pis. 6, 13:

    quibus (latere, voce) fractis aut imminutis aetate seu valetudine,

    Quint. 12, 11, 2:

    medicus quid in quoque valetudinis genere faciendum sit, docebit,

    id. 7, 10, 10:

    Blaesus novissimā valetudine conflictabatur,

    Plin. Ep. 2, 20, 7:

    major, i. e. morbus comitialis,

    Just. 13, 2:

    oculorum,

    Cic. Fam. 14, 4, 6:

    calculorum,

    Plin. 21, 27, 100, § 173.— Plur.:

    medicus regere valetudines principis solitus,

    Tac. A. 6, 50:

    valetudinibus fessi,

    id. H. 3, 2:

    quod ad febrium valitudines attinet,

    Plin. 23, 1, 24, § 48:

    graves et periculosas valetudines experiri,

    Suet. Aug. 81; id. Tib. 11; Vitr. 1, 4.—
    II.
    Trop. (rare but class.), of the mind, health, soundness, sanity:

    ii sunt constituti quasi malā valetudine animi, sanabiles tamen,

    Cic. Tusc. 4, 37, 80:

    roga bonam mentem, bonam valetudinem animi, deinde tunc corporis,

    Sen. Ep. 10, 4; cf.:

    valetudo ei neque corporis neque animi constitit,

    unsound state of mind, mental infirmity, Suet. Calig. 50.—Rarely without animi:

    qui valetudinis vitio furerent et melancholici dicerentur,

    Cic. Div. 1, 38, 81.—
    B.
    Of style:

    quos (Lysiae studiosi), valetudo modo bona sit, tenuitas ipsa delectat,

    Cic. Brut. 16, 64. —
    III.
    Personified: Valetudo, Health, as a divinity, Mart. Cap. 1, § 55.

    Lewis & Short latin dictionary > valetudo

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»