Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

help

  • 101 subsidium

    reserve troops, auxiliary troops / support, help, assistance.

    Latin-English dictionary of medieval > subsidium

  • 102 subvenio

    to come to the aid, succor, relieve, help, assist.
    to come up to aid, relieve.

    Latin-English dictionary of medieval > subvenio

  • 103 succurro

    to run up under / aid, assist, help.

    Latin-English dictionary of medieval > succurro

  • 104 summitto

    I.
    (se) to condescend, submit / raise, rear, make grow.
    II.
    to send as help / to send secretly.
    III.
    to let down, lower / subject, subordinate

    Latin-English dictionary of medieval > summitto

  • 105 adfero

    af-fĕro (better adf-), attŭli (adt-, better att-), allātum (adl-), afferre (adf-), v. a.; constr. aliquid ad aliquem or alicui.
    I.
    In gen., to bring, take, carry or convey a thing to a place (of portable things, while adducere denotes the leading or conducting of men, animals, etc.), lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    lumen,

    Enn. Ann. 1, 40:

    viginti minas,

    Plaut. As. 1, 3, 78; 1, 3, 87 al.:

    adtuli hunc.—Quid, adtulisti?—Adduxi volui dicere,

    id. Ps. 2, 4, 21:

    tandem bruma nives adfert,

    Lucr. 5, 746: adlatus est acipenser, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    adfer huc scyphos,

    Hor. Epod. 9, 33:

    nuces,

    Juv. 5, 144:

    cibum pede ad rostrum veluti manu,

    Plin. 10, 46, 63, § 129:

    pauxillum aquae,

    Vulg. Gen. 18, 4:

    caput ejus,

    ib. Marc. 6, 28.—With de in part. sense:

    adferte nobis de fructibus terrae,

    Vulg. Num. 13, 21; ib. Joan. 21, 10 (as lit. rendering of the Greek).—So of letters:

    adferre litteras, ad aliquem or alicui,

    Cic. Att. 8, 6; id. Imp. Pomp. 2; Liv. 22, 11 al.: adferre se ad aliquem locum, to betake one's self to a place, to go or come to (opp. auferre se ab aliquo, to withdraw from, to leave, only poet.):

    huc me adfero,

    Plaut. Am. 3, 4, 6; Ter. And. 4, 5, 12 Bentl.:

    Fatis huc te poscentibus adfers,

    Verg. A. 8, 477:

    sese a moenibus,

    id. ib. 3, 345.—So pass. adferri:

    urbem adferimur,

    are driven, come, Verg. A. 7, 217;

    and adferre pedem: abite illuc, unde malum pedem adtulistis,

    id. Cat. 14, 21.— To bring near, extend, = porrigo (eccl. Lat.):

    adfer manum tuam,

    reach hither, Vulg. Joan. 20, 27.—
    B.
    Trop., to bring to, upon, in a good or bad sense.
    (α).
    In bon. part.:

    pacem ad vos adfero,

    Plaut. Am. prol. 32:

    hic Stoicus genus sermonum adfert non liquidum,

    i.e. makes use of, Cic. de Or. 2, 38, 159:

    nihil ostentationis aut imitationis adferre,

    id. ib. 3, 12, 45:

    non minus adferret ad dicendum auctoritatis quam facultatis,

    id. Mur. 2, 4:

    consulatum in familiam,

    id. Phil. 9, 2:

    animum vacuum ad scribendas res difficiles,

    id. Att. 12, 38:

    tibi benedictionem,

    Vulg. Gen. 33, 11:

    Domino gloriam,

    ib. 1 Par. 16, 28; ib. Apoc. 21, 26: ignominiam, ib. Osee, 4, 18.—
    (β).
    In mal. part.:

    bellum in patriam,

    Ov. M. 12, 5:

    nisi etiam illuc pervenerint (canes), ut in dominum adferant dentes,

    to use their teeth against their master, Varr. R. R. 2, 9, 9:

    adferam super eos mala,

    Vulg. Jer. 23, 12:

    Quam accusationem adfertis adversus hominem hunc?

    id. Joan. 18, 29: quod gustatum adfert mortem, ib. Job, 6, 6: vim adferre alicui for inferre, to use force against or offer violence to one, Cic. Phil. 2, 7; id. Verr. 2, 1, 26; Liv. 9, 16; 42, 29 Drak.; Ov. H. 17, 21 Heins.; id. A. A. 1, 679; Suet. Oth. 12 al.: manus adferre alicui, in a bad sense, to lay hands on, attack, assail (opp.:

    manus abstinere ab aliquo): pro re quisque manus adfert (sc. ad pugnam),

    Cic. Verr. 2, 1, 26:

    domino a familiā suā manus adlatas esse,

    id. Quint. 27:

    intellegimus eum detrudi, cui manus adferuntur,

    id. Caecin. 17:

    qui sit improbissimus, manus ei adferantur, effodiantur oculi,

    id. Rep. 3, 17 Creuz. al.: sibi manus, to lay hands on one's self, to commit suicide: Qui quidem manus, quas justius in Lepidi perniciem animāsset, sibi adferre conatus est, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23.—Also of things: manus templo, to rob or plunder, Cic. Verr. 2, 1, 18:

    bonis alienis,

    id. Off. 2, 15:

    manus suis vulneribus,

    to tear open, id. Att. 3, 15 (a little before:

    ne rescindam ipse dolorem meum): manus beneficio suo,

    to nullify, render worthless, Sen. Ben. 2, 5 ext.
    II.
    Esp.
    A.
    To bring, bear, or carry a thing, as news, to report, announce, inform, publish; constr. alicui or ad aliquem aliquid, or acc. with inf. (class.;

    in the histt., esp. in Livy, very freq.): ea adferam eaque ut nuntiem, etc.,

    Plaut. Am. prol. 9:

    istud quod adfers, aures exspectant meae,

    id. As. 2, 2, 65; Ter. Phorm. prol. 22:

    calamitas tanta fuit, ut eam non ex proelio nuntius, sed ex sermone rumor adferret,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 25:

    si ei subito sit adlatum periculum patriae,

    id. Off. 1, 43, 154:

    nihil novi ad nos adferebatur,

    id. Fam. 2, 14; id. Att. 6, 8: rumores, qui de me adferuntur, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21:

    Caelium ad illam adtulisse, se aurum quaerere,

    id. Cael. 24; so id. Fam. 5, 2 al.:

    magnum enim, quod adferebant, videbatur,

    Caes. B. C. 3, 15 Dint.:

    cum crebri adferrent nuntii, male rem gerere Darium,

    Nep. 3, 3:

    haud vana adtulere,

    Liv. 4, 37; 6, 31:

    exploratores missi adtulerunt quieta omnia apud Gallos esse,

    id. 8, 17 Drak.:

    per idem tempus rebellāsse Etruscos adlatum est,

    word was brought, id. 10, 45 al.:

    idem ex Hispaniā adlatum,

    Tac. H. 1, 76:

    esse, qui magnum nescio quid adferret,

    Suet. Dom. 16; Luc. 1, 475:

    scelus adtulit umbris,

    Val. Fl. 3, 172 al. —So of instruction: doctrinam, Vulg. prol. Eccli.; ib. 2 Joan. 10.—
    B.
    To bring a thing on one, i.e. to cause, occasion, effect, give, impart; esp. of states of mind:

    aegritudinem alicui,

    Ter. Heaut. 4, 3, 2:

    alicui molestiam,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    populo Romano pacem, tranquillitatem, otium, concordiam,

    Cic. Mur. 1:

    alicui multas lacrimas, magnam cladem,

    id. N. D. 2, 3, 7:

    ipsa detractio molestiae consecutionem adfert voluptatis,

    id. Fin. 1, 11, 37; so,

    adferre auctoritatem et fidem orationi,

    id. Phil. 12, 7:

    metum,

    id. Verr. 2, 5, 25:

    dolorem,

    id. Sull. 1:

    luctum et egestatem,

    id. Rosc. Am. 5:

    consolationem,

    id. Att. 10, 4:

    delectationem,

    id. Fam. 7, 1 al.:

    detrimentum,

    Caes. B. C. 2, 82:

    taedium,

    Plin. 15, 2, 3, § 7:

    dolorem capitis,

    id. 23, 1, 18:

    gaudium,

    Plin. Ep. 10, 2, 1 al. —
    C.
    To bring forwards, allege, assert, adduce, as an excuse, reason, etc.:

    quam causam adferam?

    Ter. Heaut. 4, 3, 23:

    justas causas adfers,

    Cic. Att. 11, 15;

    also without causa: rationes quoque, cur hoc ita sit, adferendas puto,

    id. Fin. 5, 10, 27; cf. id. Fam. 4, 13:

    idque me non ad meam defensionem adtulisse,

    id. Caecin. 29, 85:

    ad ea, quae dixi, adfer, si quid habes,

    id. Att. 7: nihil igitur adferunt, qui in re gerendā versari senectutem negant, they bring forwards nothing to the purpose, who, etc., id. Sen. 6; id. de Or. 2, 53, 215:

    quid enim poterit dicere?... an aetatem adferet?

    i. e. as an excuse, id. ib. 2, 89, 364.—Also absol.:

    Quid sit enim corpus sentire, quis adferet umquam...?

    will bring forwards an explanation, Lucr. 3, 354 (cf. reddo absol. in same sense, id. 1, 566):

    et, cur credam, adferre possum,

    Cic. Tusc. 1, 29, 70; 3, 23, 55.—
    D.
    Adferre aliquid = conducere, conferre aliquid, to contribute any thing to a definite object, to be useful in any thing, to help, assist; constr. with ad, with dat., or absol.:

    quam ad rem magnum adtulimus adjumentum hominibus nostris,

    Cic. Off. 1, 1:

    negat Epicurus diuturnitatem temporis ad beate vivendum aliquid adferre,

    id. Fin. 2, 27, 87:

    quidquid ad rem publicam adtulimus, si modo aliquid adtulimus,

    id. Off. 1, 44, 155:

    illa praesidia non adferunt oratori aliquid, ne, etc.,

    id. Mil. 1: aliquid adtulimus etiam nos, id. Planc. 10, 24:

    quid enim oves aliud adferunt, nisi, etc.,

    id. N. D. 2, 63.—
    E.
    Very rare in class. period, to bring forth as a product, to yield, bear, produce, = fero:

    agri fertiles, qui multo plus adferunt, quam acceperunt,

    Cic. Off. 1, 15:

    herbam adferentem semen,

    Vulg. Gen. 1, 29:

    arva non adferent cibum,

    ib. Hab. 3, 17: lignum adtulit fructum, ib. Joel, 2, 22; ib. Apoc. 22, 2:

    ager fructum,

    ib. Luc. 12, 16 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adfero

  • 106 adjumentum

    adjūmentum, i, n. [a contraction of adjuvamentum, from adjuvo], a means of aid; help, aid, assistance, support (class.):

    nihil aderat (in illa puella) adjumenti ad pulchritudinem,

    Ter. Phorm. 1, 2, 55:

    esse alicui magno adjumento ad victoriam,

    Cic. Brut. 1, 4:

    Quam ad rem magnum attulimus adjumentum hominibus nostris,

    id. Off. 1, 1:

    adjumenta et subsidia consulatūs,

    id. Mur. 18:

    adjumenta salutis,

    id. Sen. 27:

    multis aliis adjumentis petitionis ornatus,

    id. Mur. 53:

    mihi honoribus,

    id. Imp. Pomp. 24; id. Fin. 5, 21; id. Fam. 13, 30; Sall. J. 45, 2; Quint. prooem. § 27; Ov. P. 4, 13, 31 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adjumentum

  • 107 adjuto

    adjūto, āvi, ātum, 1, v. freq. [adjuvo] (ante-class.; esp. in Plaut. and Terence, and in later Lat.), to help, to be serviceable to, to assist: aliquem, Att. ap. Non. 424, 2:

    istocine pacto me adjutas?

    Plaut. Ps. 1, 1, 81; id. Cas. 3, 3, 17; id. Truc. 2, 5, 26; 2, 7, 8:

    Pamphilum,

    Ter. And. 1, 3, 4; id. Heaut. 3, 1, 7; 2, 35; id. Ad. prol. 16; id. Phorm. prol. 34:

    funus,

    id. ib. 1, 2, 49.—With two acc.:

    id adjuta me, quo id fiat facilius,

    Ter. Eun. 1, 2, 70.—With dat. pers.: adjuta mihi, Pac. ap. Don. ad Ter. Ad. prol. 16; cf. Ruhnk. ad Ter. Hec. 3, 2, 24.—Also on a coin:

    deus adjuta Romanis, Eckh. D. N. 8, p. 223: saltem nobis adjutāsses,

    Petr. Fragm. Trag. 62 Burm.— Pass.:

    adjutamur enim atque alimur certis ab rebus,

    Lucr. 1, 812.

    Lewis & Short latin dictionary > adjuto

  • 108 adjutorium

    adjūtōrĭum, i, n. [adjutor], help, aid, assistance, support (rare;

    prob. not before the Aug. per.): magnam Thracum manum in adjutorium belli secum trahebat,

    Vell. 2, 112 Ruhnk.:

    ignis,

    Sen. Ep. 31:

    juris,

    Quint. 3, 6, 83.—In plur., Col. 12 praef.

    Lewis & Short latin dictionary > adjutorium

  • 109 adjutus

    1.
    adjūtus, a, um, Part. of adjuvo.
    2.
    adjūtus, ūs, m. [adjuvo], help, aid:

    unius adjutu,

    Macr. S. 7, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > adjutus

  • 110 adsum

    ad-sum (Ribbeck has written assum in Novius by conj. from suum of the MSS., Com. Trag. p. 262; in Plaut. Poen. 1, 2, 67, adsum must be pronounced assum, as the pun on the word requires, Roby, I. p. 49), adfui (affui, Merkel, L. Müller), adesse, v. n. (arfui = adfui, S. C. de Bacch.; arf = adfuerunt, ib.; arfuise = adfuisse, ib.; v. ad init.;

    adsiem = adsim,

    Verg. Cat. 5, 6 ( dicam, Rib.):

    adsiet,

    Cato, R. R. 141, 4; Plaut. As. 2, 4, 9; Ter. Ad. 4, 4, 11:

    adsient,

    id. Phorm. 2, 18, 3: adfore now and then takes the place of adfuturus esse, and adforem of adessem, which is written with one s, adesent, in S. C. de Bacch.), to be at or near a person or place, to be somewhere, to be present (opp. absum, to be distant, removed, absent).
    I.
    Lit.
    (α).
    Absol.: visus Homerus adesse poëta, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 16, 51 (Ann. v. 6 Vahl.), imitated by Verg. A. 2, 271, and Ov. M. 7, 635; v. below: Hegio adsum;

    si quid me vis, impera,

    Plaut. Capt. 5, 3, 1; so id. Truc. 2, 6, 33; 4, 3, 52:

    quasi adfuerim simulabo,

    id. Am. 1, 1, 45. —
    (β).
    With adv. or adj.:

    etsi abest, hic adesse erum Arbitror,

    Plaut. Ps. 4, 7, 11:

    Philolaches jam hic aderit,

    id. Most. 5, 1, 29; and id. Ps. 1, 2, 48:

    quod adest praesto,

    Lucr. 5, 1412:

    ut quasi coram adesse videare, cum scribo aliquid ad te,

    Cic. Fam. 15, 16; id. Att. 5, 18, 3; Verg. A. 1, 595:

    non quia ades praesens dico hoc,

    Ter. Ad. 3, 3, 39.—
    (γ).
    With prepp.:

    ad exercitum,

    Plaut. Am. 1, 3, 6:

    in tabernaculo,

    id. ib. 1, 1, 269:

    adsum apud te,

    id. Poen. 1, 2, 67:

    mulier ad eam rem divinam ne adsit,

    Cato, R. R. 83:

    ad portam,

    Cic. Div. 1, 27, 57:

    ante oculos maestissimus Hector Visus adesse mihi,

    Verg. A. 2, 271:

    ante oculos eadem mihi quercus adesse... visa est,

    Ov. M. 7, 635. —
    (δ).
    With dat.:

    adsum praesens praesenti tibi,

    Plaut. Ps. 5, 1, 27:

    DVM. NE. MINVS. SENATORIBVS. C. ADESENT. S. C. de Bacch. (see Append. to this dictionary): portis,

    Verg. A. 2, 330:

    senatui,

    Tac. A. 4, 55:

    convivio,

    Suet. Tib. 61 fin.:

    quaestioni,

    id. ib. 62: pugnae. id. Oth. 9.
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, to be present, be at hand:

    dum tempestates adsunt,

    Lucr. 1, 178:

    Vesper adest,

    Cat. 62, 1:

    jamque dies aderit,

    Ov. M. 3, 519; 9, 285; 12, 150:

    aderat judicio dies,

    Liv. 3, 12:

    cum jam partus adesset,

    Ov. M. 9, 674.—
    B.
    Of other abstr. things, to be present, to be at hand (incorrectly made syn. with the simple esse).
    (α).
    Absol.:

    nunc adest occasio benefacta cumulare,

    Plaut. Capt. 2, 3, 63:

    ad narrandum argumentum adest benignitas,

    id. Men. prol. 16:

    omnia adsunt bona, quem penes est virtus,

    id. Am. 2, 2, 21:

    ut tranquillitas animi et securitas adsit,

    Cic. Off. 1, 20:

    tanti aderant morbi vesicae et viscerum, ut, etc.,

    Cic. Fin. 2, 30.—
    (β).
    With dat.:

    hominum quīs pudor paulum adest,

    Ter. And. 4, 1, 6:

    vigilantibus hinc aderant solacia somni,

    Lucr. 5, 1405:

    vis ad resistendum nulli aderat,

    Vell. 2, 61; 2, 21:

    vim adfore verbo Crediderat,

    Verg. A. 10, 547:

    tantus decor adfuit arti,

    Ov. M. 6, 18:

    simplicitas puerilibus adfuit annis,

    id. ib. 5, 400:

    quantus adest equis Sudor,

    Hor. C. 1, 15, 9:

    uti mox Nulla fides damnis adsit,

    id. Ep. 1, 17, 57:

    quousque patieris, Caesar, non adesse caput reipublicae?

    to be in his place, to be present, Tac. A. 1, 13 et saep.—
    C.
    Animo or animis, to be present in mind, with attention, interest, sympathy; also, with courage (cf. animus); to give attention to something, to give heed, observe, attend to; also, to be fearless, be of good courage:

    ut intellegeretis eum non adfuisse animo, oum ab illis causa ageretur,

    Cic. Caecin. 10 fin.:

    adestote omnes animis, qui adestis corporibus,

    id. Sull. 11, 33; id. Phil. 8, 10, 30 (cf. Ter. And. prol. 24, and Phorm. prol. 30: adeste aequo animo): [p. 46] quam ob rem adeste animis, judices, et timorem, si quem habetis, deponite, Cic. Mil. 2, 4:

    ades animo et omitte timorem,

    id. Rep. 6, 10 fin.
    D.
    Poet., to be present with one, to be associated with, to attend:

    Tu ducibus Latiis aderis, cum laeta Triumphum Vox canet,

    Ov. M. 1, 560;

    of the cypress: aderis dolentibus,

    id. ib. 10, 142. —
    E.
    To be present with one's aid or support; to stand by, to assist, aid, help, protect, defend, sustain (esp. freq. of advocati; cf.

    absum): ibo ad forum atque aliquot mihi amicos advocabo, ad hanc rem qui adsient,

    Ter. Phorm. 2, 1, 82; id. Eun. 4, 6, 26:

    omnes enim hi, quos videtis adesse in hac causa, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 1; id. Verr. 2, 2, 29; id. Sull. 29; id. Phil. 2, 37, 95; Quint. 1, 4; 8, 30 et saep.:

    ego tamen tuis rebus sic adero ut difficillimis,

    Cic. Fam. 6, 14 fin.; so id. Att. 1, 1:

    Camulogenus suis aderat atque eos cohortabatur,

    Caes. B. G. 7, 62:

    dictator intercessioni adero,

    Liv. 6, 38:

    cui sententiae adest Dicaearchus,

    Plin. 2, 65, 65:

    Aderam Arrionillae, Timonis uxori,

    Plin. Ep. 1, 5, 5; 2, 11, 2:

    quod ille adversus privatum se intemperantius adfuisset,

    had taken part, Suet. Claud. 38 Bremi.—With inf.:

    non Teucros delere aderam,

    Sil. 9, 532;

    so of a protecting, aiding divinity, esp. in invocations, adsis, adsit, etc.: adsis, o Tegeaee, favens,

    Verg. G. 1, 18; id. A. 4, 578:

    adsis, o Cytherea,

    id. Cat. 6, 11:

    ades, Dea, muneris auctor,

    Ov. M. 10, 673; so,

    Huc ades,

    Tib. 1, 7, 49:

    di omnes nemorum, adeste,

    Ov. M. 7, 198:

    nostris querelis adsint (dii),

    Liv. 3, 25:

    frugumque aderit mea Delia custos,

    Tib. 1, 5, 21:

    si vocata partubus Lucina veris adfuit,

    Hor. Epod. 5, 6:

    origini Romanae et deos adfuisse et non defuturam virtutem,

    Liv. 1, 9; 5, 51 al.— To be present as a witness:

    (testes) adsunt cum adversariis,

    Cic. Fl. 23;

    promissi testis adesto,

    Ov. M. 2, 45; hence the t. t. scribendo adesse, to be present as a witness to some writing or contract (usually placed at the beginning of the writing), S. C. de Bacch. ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 and 6 al.—
    F.
    Involving the idea of motion, to come, to appear (most freq. in post-Aug. prose): adsum atque advenio Acherunte, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37;

    jam ego hic adero,

    Plaut. Aul. 2, 3, 7; Ter. And. 4, 2, 32; id. Heaut. 3, 1, 96; id. Eun. 4, 7, 41:

    hi ex Africa jam adfuturi videntur,

    Cic. Att. 11, 15:

    Hymen ades o Hymenaee,

    Cat. 62, 5:

    Galli per dumos aderant,

    Verg. A. 8, 657; 11, 100:

    huc ades, o formose puer,

    id. E. 2, 45; 7, 9; Ov. M. 8, 598; 2, 513 (cf. also adesdum):

    ecce Arcas adest,

    appears, is arrived, id. ib. 2, 497; so 3, 102; 528; 4, 692; 5, 46; 8, 418; 9, 200, 304, 363, 760; 11, 349; 12, 341;

    13, 73, 82, 662, 906: adfore tempus, quo, etc.,

    id. ib. 1, 256;

    cum hostes adessent, i. e. appropinquarent,

    Liv. 2, 10:

    truci clamore aderant semisomnos in barbaros,

    Tac. A. 4, 25:

    infensi adesse et instare,

    Sall. J. 50:

    quod serius adfuisset,

    Suet. Aug. 94 al. —In App. with acc.:

    cubiculum adero, Met. 2, p. 119 Elm.: scopulum aderunt,

    ib. 5, p. 160.—
    G.
    As judicial t. t., to appear before a tribunal:

    C. Verrem altera actione responsurum non esse, neque ad judicium adfuturum... quod iste certe statuerat non adesse,

    Cic. Verr. 2, 1, 1:

    augures adsunt,

    id. Dom. 34:

    augurem adesse jusserunt,

    Vell. 2, 10; cf. Brisson. de Form. V. p. 446.—
    H.
    Of the senate, to attend, to convene:

    edixit ut adesset senatus frequens a. d. viii. Kal. Decembris,

    Cic. Phil. 3, 19:

    ne sine causa videretur edixisse, ut senatus adcsset,

    id. ib. 24.

    Lewis & Short latin dictionary > adsum

  • 111 advoco

    ad-vŏco, āvi, ātum, 1, v. a., to call or summon one to a place, esp. for counsel, aid, etc.; constr. absol., with ad, in, or dat.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    ego Tiresiam advocabo et consulam quid faciendum censeat,

    Plaut. Am. 5, 1, 76:

    contionem,

    Cic. Verr. 2, 3, 80:

    aliquem ad obsignandum,

    id. Att. 12, 18; so Liv. 1, 39:

    viros primarios in consilium,

    Cic. Verr. 2, 3, 7, § 18; so Liv. 42, 33:

    ego vos, quo pauca monerem, advocavi,

    Sall. C. 60:

    eo (i. e. in aedem Concordiae) senatum advocat,

    id. ib. 47:

    (Deus) advocabit caelum desursum,

    Vulg. Psa. 49, 4:

    advocari gaudiis,

    to be invited, Hor. C. 4, 11, 13:

    aegro,

    Ov. R. Am. 110:

    causis,

    Quint. 11, 1, 38.—
    B.
    Trop.:

    animum ad se ipsum advocamus,

    we turn the mind upon itself, call the thoughts home, Cic. Tusc. 1, 31:

    non desiderat fortitudo advocatam iracundiam,

    id. ib. 4, 23; so id. Ac. 2, 27; id. Tusc. 5, 38. —
    II.
    Esp.
    A.
    In judicial lang., t. t., to avail one's self of some one in a cause, as aid, assistant, witness, counsellor, etc., to call in:

    aliquem alicui,

    Plaut. Cas. 3, 3, 6; so id. Bacch. 2, 3, 28; id. Ps. 4, 7, 59:

    aliquot mihi Amicos advocabo,

    Ter. Phorm. 2, 1, 83:

    viros bonos complures advocat,

    Cic. Quint. 21:

    in his, quos tibi advocasti,

    id. ib. 2 al.—Also used of the friend of the plaintiff or defendant, who calls in his friends to aid in the suit:

    Oppianicus in judicio Scamandri aderat, frequens advocabat,

    Cic. Clu. 19.—Hence, transf. to other things, to call to one's aid, to call to for help, to summon:

    desuper Alcides telis premit omniaque arma Advocat,

    Verg. A. 8, 249:

    secretas artes,

    Ov. M. 7, 138:

    ad conamina noctem,

    Sil. 9, 82; Sen. Troad. 613:

    aliquid in tutelam securitatis suae,

    Vell. 2, 108:

    vires suas,

    Sen. Ben. 6, 2.—
    B.
    To get a respite, to delay, Plin. Ep. 5, 8; v. advocatio, II. C. —
    C.
    To give consolation, to console (in imitation of the Gr. parakalein), Tert. adv. Marc. 14.
    In the phrase ADVOCAPIT CONCTOS, in the song of the Fratres Arvales, Grotef.
    (Gr. II. 290) explains advocapit as an old imperat., instead of advocabite.Hence, advŏcātus, i, m.
    A.
    In the class. per., in judicial lang., one who is called by one of the parties in a suit to aid as a witness or counsel, a legal assistant, counsellor (diff. from patronus or orator, who spoke for a client engaged in a suit; from cognitor, who appeared in the name of such parties as had themselves been at first in court;

    and from procurator, who appeared for such as were absent,

    Ascon. ad Cic. Div. in Caecil. 4; Ruhnk. ad Ter. Eun. 2, 3, 48; Heind. ad Hor. S. 2, 5, 38;

    v. Smith's Dict. Antiq.): quaeso, ut advocatus mihi adsis neve abeas,

    Plaut. Am. 4, 3, 3; so id. Men. 5, 2, 47; id. Mil. 5, 26; id. Poen. 3, 1, 23; 6, 11; id. Trin. 5, 2, 37 al.:

    adversusne illum causam dicerem, cui veneram advocatus?

    Ter. Ad. 4, 5, 43; so id. Eun. 2, 3, 49; 4, 6, 26; id. Ad. 4, 5, 11:

    quis eum umquam non modo in patroni, sed in laudatoris aut advocati loco viderat,

    Cic. Clu. 40; id. Phil. 1, 7:

    venire advocatum alicui in rem praesentem,

    id. Off. 1, 10, etc.; Liv. 42, 33, 1.—
    B.
    In the post-Aug. per., for patronus, orator, etc., who conducted a process for any one, an advocate, attorney, etc., Quint. 12, 1, 13; cf. id. 12, 1, 25; 5, 6 fin.; 9, 3, 22; Plin. Ep. 7, 22; Tac. A. 11, 5, 6; Suet. Claud. 15 and 33.—
    C.
    Esp., in eccl. Lat., of Christ as our intercessor, advocate:

    advocatum habemus apud Patrem, Jesum Christum,

    Vulg. 1 Joan. 2, 1.—
    D.
    Transf., in gen., an assistant, helper, friend:

    se in fugam conferunt unā amici advocatique ejus,

    Cic. Caecin. 8, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > advoco

  • 112 affero

    af-fĕro (better adf-), attŭli (adt-, better att-), allātum (adl-), afferre (adf-), v. a.; constr. aliquid ad aliquem or alicui.
    I.
    In gen., to bring, take, carry or convey a thing to a place (of portable things, while adducere denotes the leading or conducting of men, animals, etc.), lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    lumen,

    Enn. Ann. 1, 40:

    viginti minas,

    Plaut. As. 1, 3, 78; 1, 3, 87 al.:

    adtuli hunc.—Quid, adtulisti?—Adduxi volui dicere,

    id. Ps. 2, 4, 21:

    tandem bruma nives adfert,

    Lucr. 5, 746: adlatus est acipenser, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    adfer huc scyphos,

    Hor. Epod. 9, 33:

    nuces,

    Juv. 5, 144:

    cibum pede ad rostrum veluti manu,

    Plin. 10, 46, 63, § 129:

    pauxillum aquae,

    Vulg. Gen. 18, 4:

    caput ejus,

    ib. Marc. 6, 28.—With de in part. sense:

    adferte nobis de fructibus terrae,

    Vulg. Num. 13, 21; ib. Joan. 21, 10 (as lit. rendering of the Greek).—So of letters:

    adferre litteras, ad aliquem or alicui,

    Cic. Att. 8, 6; id. Imp. Pomp. 2; Liv. 22, 11 al.: adferre se ad aliquem locum, to betake one's self to a place, to go or come to (opp. auferre se ab aliquo, to withdraw from, to leave, only poet.):

    huc me adfero,

    Plaut. Am. 3, 4, 6; Ter. And. 4, 5, 12 Bentl.:

    Fatis huc te poscentibus adfers,

    Verg. A. 8, 477:

    sese a moenibus,

    id. ib. 3, 345.—So pass. adferri:

    urbem adferimur,

    are driven, come, Verg. A. 7, 217;

    and adferre pedem: abite illuc, unde malum pedem adtulistis,

    id. Cat. 14, 21.— To bring near, extend, = porrigo (eccl. Lat.):

    adfer manum tuam,

    reach hither, Vulg. Joan. 20, 27.—
    B.
    Trop., to bring to, upon, in a good or bad sense.
    (α).
    In bon. part.:

    pacem ad vos adfero,

    Plaut. Am. prol. 32:

    hic Stoicus genus sermonum adfert non liquidum,

    i.e. makes use of, Cic. de Or. 2, 38, 159:

    nihil ostentationis aut imitationis adferre,

    id. ib. 3, 12, 45:

    non minus adferret ad dicendum auctoritatis quam facultatis,

    id. Mur. 2, 4:

    consulatum in familiam,

    id. Phil. 9, 2:

    animum vacuum ad scribendas res difficiles,

    id. Att. 12, 38:

    tibi benedictionem,

    Vulg. Gen. 33, 11:

    Domino gloriam,

    ib. 1 Par. 16, 28; ib. Apoc. 21, 26: ignominiam, ib. Osee, 4, 18.—
    (β).
    In mal. part.:

    bellum in patriam,

    Ov. M. 12, 5:

    nisi etiam illuc pervenerint (canes), ut in dominum adferant dentes,

    to use their teeth against their master, Varr. R. R. 2, 9, 9:

    adferam super eos mala,

    Vulg. Jer. 23, 12:

    Quam accusationem adfertis adversus hominem hunc?

    id. Joan. 18, 29: quod gustatum adfert mortem, ib. Job, 6, 6: vim adferre alicui for inferre, to use force against or offer violence to one, Cic. Phil. 2, 7; id. Verr. 2, 1, 26; Liv. 9, 16; 42, 29 Drak.; Ov. H. 17, 21 Heins.; id. A. A. 1, 679; Suet. Oth. 12 al.: manus adferre alicui, in a bad sense, to lay hands on, attack, assail (opp.:

    manus abstinere ab aliquo): pro re quisque manus adfert (sc. ad pugnam),

    Cic. Verr. 2, 1, 26:

    domino a familiā suā manus adlatas esse,

    id. Quint. 27:

    intellegimus eum detrudi, cui manus adferuntur,

    id. Caecin. 17:

    qui sit improbissimus, manus ei adferantur, effodiantur oculi,

    id. Rep. 3, 17 Creuz. al.: sibi manus, to lay hands on one's self, to commit suicide: Qui quidem manus, quas justius in Lepidi perniciem animāsset, sibi adferre conatus est, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23.—Also of things: manus templo, to rob or plunder, Cic. Verr. 2, 1, 18:

    bonis alienis,

    id. Off. 2, 15:

    manus suis vulneribus,

    to tear open, id. Att. 3, 15 (a little before:

    ne rescindam ipse dolorem meum): manus beneficio suo,

    to nullify, render worthless, Sen. Ben. 2, 5 ext.
    II.
    Esp.
    A.
    To bring, bear, or carry a thing, as news, to report, announce, inform, publish; constr. alicui or ad aliquem aliquid, or acc. with inf. (class.;

    in the histt., esp. in Livy, very freq.): ea adferam eaque ut nuntiem, etc.,

    Plaut. Am. prol. 9:

    istud quod adfers, aures exspectant meae,

    id. As. 2, 2, 65; Ter. Phorm. prol. 22:

    calamitas tanta fuit, ut eam non ex proelio nuntius, sed ex sermone rumor adferret,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 25:

    si ei subito sit adlatum periculum patriae,

    id. Off. 1, 43, 154:

    nihil novi ad nos adferebatur,

    id. Fam. 2, 14; id. Att. 6, 8: rumores, qui de me adferuntur, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21:

    Caelium ad illam adtulisse, se aurum quaerere,

    id. Cael. 24; so id. Fam. 5, 2 al.:

    magnum enim, quod adferebant, videbatur,

    Caes. B. C. 3, 15 Dint.:

    cum crebri adferrent nuntii, male rem gerere Darium,

    Nep. 3, 3:

    haud vana adtulere,

    Liv. 4, 37; 6, 31:

    exploratores missi adtulerunt quieta omnia apud Gallos esse,

    id. 8, 17 Drak.:

    per idem tempus rebellāsse Etruscos adlatum est,

    word was brought, id. 10, 45 al.:

    idem ex Hispaniā adlatum,

    Tac. H. 1, 76:

    esse, qui magnum nescio quid adferret,

    Suet. Dom. 16; Luc. 1, 475:

    scelus adtulit umbris,

    Val. Fl. 3, 172 al. —So of instruction: doctrinam, Vulg. prol. Eccli.; ib. 2 Joan. 10.—
    B.
    To bring a thing on one, i.e. to cause, occasion, effect, give, impart; esp. of states of mind:

    aegritudinem alicui,

    Ter. Heaut. 4, 3, 2:

    alicui molestiam,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    populo Romano pacem, tranquillitatem, otium, concordiam,

    Cic. Mur. 1:

    alicui multas lacrimas, magnam cladem,

    id. N. D. 2, 3, 7:

    ipsa detractio molestiae consecutionem adfert voluptatis,

    id. Fin. 1, 11, 37; so,

    adferre auctoritatem et fidem orationi,

    id. Phil. 12, 7:

    metum,

    id. Verr. 2, 5, 25:

    dolorem,

    id. Sull. 1:

    luctum et egestatem,

    id. Rosc. Am. 5:

    consolationem,

    id. Att. 10, 4:

    delectationem,

    id. Fam. 7, 1 al.:

    detrimentum,

    Caes. B. C. 2, 82:

    taedium,

    Plin. 15, 2, 3, § 7:

    dolorem capitis,

    id. 23, 1, 18:

    gaudium,

    Plin. Ep. 10, 2, 1 al. —
    C.
    To bring forwards, allege, assert, adduce, as an excuse, reason, etc.:

    quam causam adferam?

    Ter. Heaut. 4, 3, 23:

    justas causas adfers,

    Cic. Att. 11, 15;

    also without causa: rationes quoque, cur hoc ita sit, adferendas puto,

    id. Fin. 5, 10, 27; cf. id. Fam. 4, 13:

    idque me non ad meam defensionem adtulisse,

    id. Caecin. 29, 85:

    ad ea, quae dixi, adfer, si quid habes,

    id. Att. 7: nihil igitur adferunt, qui in re gerendā versari senectutem negant, they bring forwards nothing to the purpose, who, etc., id. Sen. 6; id. de Or. 2, 53, 215:

    quid enim poterit dicere?... an aetatem adferet?

    i. e. as an excuse, id. ib. 2, 89, 364.—Also absol.:

    Quid sit enim corpus sentire, quis adferet umquam...?

    will bring forwards an explanation, Lucr. 3, 354 (cf. reddo absol. in same sense, id. 1, 566):

    et, cur credam, adferre possum,

    Cic. Tusc. 1, 29, 70; 3, 23, 55.—
    D.
    Adferre aliquid = conducere, conferre aliquid, to contribute any thing to a definite object, to be useful in any thing, to help, assist; constr. with ad, with dat., or absol.:

    quam ad rem magnum adtulimus adjumentum hominibus nostris,

    Cic. Off. 1, 1:

    negat Epicurus diuturnitatem temporis ad beate vivendum aliquid adferre,

    id. Fin. 2, 27, 87:

    quidquid ad rem publicam adtulimus, si modo aliquid adtulimus,

    id. Off. 1, 44, 155:

    illa praesidia non adferunt oratori aliquid, ne, etc.,

    id. Mil. 1: aliquid adtulimus etiam nos, id. Planc. 10, 24:

    quid enim oves aliud adferunt, nisi, etc.,

    id. N. D. 2, 63.—
    E.
    Very rare in class. period, to bring forth as a product, to yield, bear, produce, = fero:

    agri fertiles, qui multo plus adferunt, quam acceperunt,

    Cic. Off. 1, 15:

    herbam adferentem semen,

    Vulg. Gen. 1, 29:

    arva non adferent cibum,

    ib. Hab. 3, 17: lignum adtulit fructum, ib. Joel, 2, 22; ib. Apoc. 22, 2:

    ager fructum,

    ib. Luc. 12, 16 al.

    Lewis & Short latin dictionary > affero

  • 113 animo

    ănĭmo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [anima and animus].
    I.
    Act.
    A.
    To fill with breath or air (cf. anima, I. and II.):

    duas tibias uno spiritu,

    to blow upon, App. Flor. 3, p. 341, 25:

    bucinas,

    Arn. 6, p. 196.—More freq.,
    B.
    To quicken, animate (cf. anima, II. C.): quicquid est hoc, omnia animat, format, alit, auget, creat, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57; Lucr. 2, 717:

    vitaliter esse animata,

    id. 5, 145:

    formare, figurare, colorare, animare,

    Cic. N. D. 1, 39, 110. stellae divinis animatae mentibus, id. Rep. 6, 15; Plin. 7, 15, 13, § 66. —
    C.
    To endow with, to give, a particular temperament or disposition of mind (cf. animus, II. B. 1. b.):

    utcumque temperatus sit aër, ita pueros orientes animari atque formari, ex eoque ingenia, mores, animum fingi,

    Cic. Div. 2, 42, 89: Mattiaci ipso terrae suae solo ac caelo acrius animantur, i. e. ferociores redduntur, are rendered more spirited, * Tac. G. 29.—
    D.
    In Ovid in a pregnant signif.: aliquid in aliquid animare, to transform a lifeless object to a living being, to change into by giving life (cf. anima, II. C. 3.):

    guttas animavit in angues,

    Ov. M. 4, 619:

    in Nymphas animatā classe marinas,

    id. ib. 14, 566.—
    E.
    Trop., of colors, to enliven:

    si quid Apellei gaudent animāsse colores,

    Stat. S. 2, 2, 64.—Of torches, to light or kindle:

    animare ad crimina taxos,

    Claud. Rapt. 3, 386.—Sometimes = recreare, to refresh, revive:

    cibo potuque animavit,

    Hyg. Fab. 126:

    florem,

    Plin. 11, 23, 27, § 77; so Pall. 4, 10; or in gen., to encourage, help:

    ope animari, Cod. Th. 6, 4, 21, § 3: copiis,

    ib. 14, 4, 10, § 5.—And with inf. = incitare, to move, incite to:

    Ut hortatu vestro Eustathius, quae de scommate paulo ante dixerit, animetur aperire,

    Macr. S. 7, 3.—Hence, ănĭmātus, a, um, P. a.
    a.
    Animated (cf. anima, II. C.): virum virtute verā vivere animatum addecet, Enn. ap. Gell. 7, 17.—
    b.
    (Acc. to C.) Brought or put into a particular frame of mind, disposed, inclined, minded, in some way (freq. and class.):

    hoc animo decet animatos esse amatores probos,

    Plaut. Men. 1, 3, 20: avi et atavi nostri, quom allium ac caepe eorum verba olerent, tamen optime animati erant, Varr. ap. Non. p. 201, 7 (where the play upon olere and animati is to be noticed):

    animatus melius quam paratus,

    better disposed than prepared, Cic. Fam. 6, 6:

    socii infirme animati,

    id. ib. 15, 1:

    sic animati esse debetis, ut si ille adesset,

    id. Phil. 9, 5:

    ut quem ad modum in se quisque, sic in amicum sit animatus,

    id. Am. 16, 57:

    insulas non nullas bene animatas confirmavit,

    well affected, Nep. Cim. 2, 4; Liv. 29, 17:

    male animatus erga principem exercitus,

    Suet. Vit. 7:

    circa aliquem,

    Just. 14, 1:

    hostili animo adversus rem publicam animatus,

    Dig. 48, 4, 1: animatus in necem alicujus, Macr S. 1, 11.—In Plaut. with inf.: si quid animatus es facere, Truc. 5, 74.—
    c.
    Endowed with courage, courageous, stouthearted (cf. animus, II. 2. a. and animosus;

    only in ante-class. poetry): milites armati atque animati probe,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 18: cum animatus iero, satis armatus sum, Att. ap. Non. p. 233, 18:

    hostis animatus,

    id. ib. p. 233, 18.—
    * Sup. Auct. Itin. Alex. 13.— Adv. not used.—
    II.
    Neutr., to be animate, living (cf. anima, II. C.); so only ănĭ-mans, antis (abl. com. animante, but animanti in Cic. Tim. 6; gen. plur. animantium in Cic., animantum in Lucr., Manil. 4, 374, and App. Mag. 64, p. 536),
    a.
    P. a., animate, living:

    quos (deos) Vitellius ne animantes quidem esse concedat,

    Cic. N. D. 3, 4, 11:

    mundum ipsum animantem sapientemque esse,

    id. ib. 1, 10, 23:

    animans composque rationis mundus est,

    id. ib. 2, 8, 22. —Hence,
    b.
    Subst., any living, animate being; an animal (orig. in a wider sense than animal, since it included men, animals, and plants; but usu., like that word, for animals in opp. to men. The gender varies in the best class. writers between masc., fem., and neutr. When it designates man, it is masc.; brutes, com. fem.; in its widest sense, it is neutr.):

    sunt quaedam, quae animam habent, nec sunt animalia, etc.,

    Sen. Ep. 58, 10 sq.; Lucr. 2, 669; 2, 943:

    genus omne animantum,

    id. 1, 4; so id. 1, 194; 1, 350; 1, 1033; 1, 1038; 2, 78; 2, 880; 2, 921; 2, 943; 2, 1063; 2, 1071; 3, 266; 3, 417; 3, 720; 5, 431; 5, 855;

    5, 917: animantium genera quattuor,

    Cic. Tim. 10; 11 fin.:

    animantium aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae, etc.,

    id. N. D. 2, 47, 121:

    cum ceteras animantes abjecisset ad pastum, solum hominem erexit,

    id. Leg. 1, 9, 26:

    animantia, quae sunt nobis nota,

    id. Tim. 4.—Of animals, living beings, as opp. to plants:

    Jam vero vites sic claviculis adminicula tamquam manibus adprehendunt atque ita se erigunt, ut animantes,

    Cic. N. D. 2, 47, 120.— Of man: hic stilus haud petet ultro Quemquam animantem, * Hor. S. 2, 1, 40.— Comp., sup., and adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > animo

  • 114 attollo

    at-tollo ( attolo, arch.), no perf. or sup., 3, v. a., to lift or raise up, raise, elevate, lift on high (in the poets and postAug. prose writers very frequent, but not in Cic.; syn.: tollo, erigo).
    I.
    Lit.:

    super limen pedes attollere,

    Plaut. Cas. 4, 4, 1:

    signa,

    id. ib. 2, 6, 5: pallium attollere, i. e. accingere (v. accingo), * Ter. Eun. 4, 6, 31:

    illum (regem) omnes apes... saepe attollunt umeris,

    Verg. G. 4, 217: Nec semel irrisus triviis attollere curat Fracto crure planum, to raise up the juggler, to help him up, * Hor. Ep. 1, 17, 58 Schmid:

    parvumque attollite natum,

    lift up, Ov. M. 9, 387:

    caput,

    id. ib. 5, 503:

    oculos humo,

    id. ib. 2, 448:

    Et contra magnum potes hos (oculos) attollere solem,

    Prop. 1, 15, 37:

    Sed non attollere contra Sustinet haec oculos,

    Ov. M. 6, 605:

    Attollens Joseph oculos vidit etc.,

    Vulg. Gen. 43, 29:

    timidum lumen ad lumina,

    Ov. M. 10, 293:

    vultus jacentes,

    id. ib. 4, 144:

    corpus ulnis,

    id. ib. 7, 847:

    manus ad caelum,

    Liv. 10, 36:

    cornua e mari,

    Plin. 9, 27, 43, § 82:

    attollite portas, principes,

    Vulg. Psa. 23, 7; 23, 9:

    mare ventis,

    Tac. Agr. 10; cf.:

    Euphratem attolli,

    swollen, id. A. 6, 37:

    se in femur,

    raises himself on his thigh, Verg. A. 10, 856:

    se in auras,

    Ov. M. 4, 722:

    se recto trunco,

    id. ib. 2, 822:

    attollentem se ab gravi casu,

    Liv. 8, 7, 6:

    a terrā se attollentem,

    Plin. 21, 11, 36, § 62.—

    With middle signif.: e mediis hunc (sc. Atlantem) harenis in caelum attolli prodidere,

    Plin. 5, 1, 1, § 6:

    attollitur monte Pione,

    id. 5, 29, 31, § 115.—Of buildings, to raise, erect, build:

    immensam molem,

    Verg. A. 2, 185:

    arcem,

    id. ib. 3, 134:

    attollitur opus in altitudinem XXXX. cubitis,

    Plin. 36, 5, 4, § 30:

    turres in centenos vicenos[que ] attollebantur,

    Tac. H. 5, 11.— Poet.:

    cum die stativorum campum alacritate discursu pulvere attolleres,

    Plin. Pan. 14, 3; cf. Verg. A. 9, 714.—
    II.
    Trop., to raise, elevate, exalt, sustain; also, to enlarge, aggrandize, to render prominent or conspicuous, to extol (so esp. freq. in Tac.):

    Punica se quantis attollet gloria rebus,

    Verg. A. 4, 49:

    ultro implacabilis ardet Attollitque animos,

    id. ib. 12, 4:

    ad consulatūs spem attollere animos,

    Liv. 22, 26:

    rectos ac vividos animos non ut alii contundis ac deprimis, sed foves et attollis,

    Plin. Pan. 44, 6:

    Frangit et attollit vires in milite causa,

    Prop. 5, 6, 51:

    attollique suum laetis ad sidera nomen vocibus,

    Luc. 7, 11:

    quanto Ciceronis studio Brutus Cassiusque attollerentur,

    were distinguished, Vell. 2, 65 Ruhnk. (cf. Cic. Phil. 11, 14: animadverti dici jam a quibusdam exornari etiam nimium a me Brutum, nimium Cassium ornari); so,

    insignibus triumphi,

    Tac. A. 3, 72; id. H. 2, 90; 3, 37; 4, 59; id. Agr. 39:

    res per similitudinem,

    Quint. 8, 6, 68: his (frons) contrahitur, attollitur ( is drawn up or raised), demittitur, id. 11, 3, 78:

    belloque et armis rem publicam,

    Tac. H. 4, 52:

    cuncta in majus attollens,

    id. A. 15, 30:

    sua facta, suos casus,

    id. Agr. 25.— Form attolo, of doubtful meaning:

    Quis vetat qui ne attolat? Pac., Trag. Rel. p. 82 Rib.: Custodite istunc vos, ne vim qui attolat neve attigat,

    id. ib. p. 105 (= auferre or afferre, Non.).

    Lewis & Short latin dictionary > attollo

  • 115 attolo

    at-tollo ( attolo, arch.), no perf. or sup., 3, v. a., to lift or raise up, raise, elevate, lift on high (in the poets and postAug. prose writers very frequent, but not in Cic.; syn.: tollo, erigo).
    I.
    Lit.:

    super limen pedes attollere,

    Plaut. Cas. 4, 4, 1:

    signa,

    id. ib. 2, 6, 5: pallium attollere, i. e. accingere (v. accingo), * Ter. Eun. 4, 6, 31:

    illum (regem) omnes apes... saepe attollunt umeris,

    Verg. G. 4, 217: Nec semel irrisus triviis attollere curat Fracto crure planum, to raise up the juggler, to help him up, * Hor. Ep. 1, 17, 58 Schmid:

    parvumque attollite natum,

    lift up, Ov. M. 9, 387:

    caput,

    id. ib. 5, 503:

    oculos humo,

    id. ib. 2, 448:

    Et contra magnum potes hos (oculos) attollere solem,

    Prop. 1, 15, 37:

    Sed non attollere contra Sustinet haec oculos,

    Ov. M. 6, 605:

    Attollens Joseph oculos vidit etc.,

    Vulg. Gen. 43, 29:

    timidum lumen ad lumina,

    Ov. M. 10, 293:

    vultus jacentes,

    id. ib. 4, 144:

    corpus ulnis,

    id. ib. 7, 847:

    manus ad caelum,

    Liv. 10, 36:

    cornua e mari,

    Plin. 9, 27, 43, § 82:

    attollite portas, principes,

    Vulg. Psa. 23, 7; 23, 9:

    mare ventis,

    Tac. Agr. 10; cf.:

    Euphratem attolli,

    swollen, id. A. 6, 37:

    se in femur,

    raises himself on his thigh, Verg. A. 10, 856:

    se in auras,

    Ov. M. 4, 722:

    se recto trunco,

    id. ib. 2, 822:

    attollentem se ab gravi casu,

    Liv. 8, 7, 6:

    a terrā se attollentem,

    Plin. 21, 11, 36, § 62.—

    With middle signif.: e mediis hunc (sc. Atlantem) harenis in caelum attolli prodidere,

    Plin. 5, 1, 1, § 6:

    attollitur monte Pione,

    id. 5, 29, 31, § 115.—Of buildings, to raise, erect, build:

    immensam molem,

    Verg. A. 2, 185:

    arcem,

    id. ib. 3, 134:

    attollitur opus in altitudinem XXXX. cubitis,

    Plin. 36, 5, 4, § 30:

    turres in centenos vicenos[que ] attollebantur,

    Tac. H. 5, 11.— Poet.:

    cum die stativorum campum alacritate discursu pulvere attolleres,

    Plin. Pan. 14, 3; cf. Verg. A. 9, 714.—
    II.
    Trop., to raise, elevate, exalt, sustain; also, to enlarge, aggrandize, to render prominent or conspicuous, to extol (so esp. freq. in Tac.):

    Punica se quantis attollet gloria rebus,

    Verg. A. 4, 49:

    ultro implacabilis ardet Attollitque animos,

    id. ib. 12, 4:

    ad consulatūs spem attollere animos,

    Liv. 22, 26:

    rectos ac vividos animos non ut alii contundis ac deprimis, sed foves et attollis,

    Plin. Pan. 44, 6:

    Frangit et attollit vires in milite causa,

    Prop. 5, 6, 51:

    attollique suum laetis ad sidera nomen vocibus,

    Luc. 7, 11:

    quanto Ciceronis studio Brutus Cassiusque attollerentur,

    were distinguished, Vell. 2, 65 Ruhnk. (cf. Cic. Phil. 11, 14: animadverti dici jam a quibusdam exornari etiam nimium a me Brutum, nimium Cassium ornari); so,

    insignibus triumphi,

    Tac. A. 3, 72; id. H. 2, 90; 3, 37; 4, 59; id. Agr. 39:

    res per similitudinem,

    Quint. 8, 6, 68: his (frons) contrahitur, attollitur ( is drawn up or raised), demittitur, id. 11, 3, 78:

    belloque et armis rem publicam,

    Tac. H. 4, 52:

    cuncta in majus attollens,

    id. A. 15, 30:

    sua facta, suos casus,

    id. Agr. 25.— Form attolo, of doubtful meaning:

    Quis vetat qui ne attolat? Pac., Trag. Rel. p. 82 Rib.: Custodite istunc vos, ne vim qui attolat neve attigat,

    id. ib. p. 105 (= auferre or afferre, Non.).

    Lewis & Short latin dictionary > attolo

  • 116 auxilia

    auxĭlĭum, ii, n. [augeo], help, aid, assistance, support, succor (syn.: adjumentum, opes, praesidium, subsidium).
    I.
    In gen.: Fer mi auxilium, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89: quo praesidio fretus, auxiliis quibus? Pac. ap. Non. p. 262, 32:

    auxilium argentarium,

    Plaut. Ps. 1,1, 103; id. Ep. 1, 2, 14:

    non habeo ad auxilium copiam,

    Ter. And. 2, 1, 20:

    navita indigus omni vitali auxilio,

    Lucr. 5, 224:

    venerunt ad auxilium,

    Vulg. Jud. 5, 23; ib. Isa. 10, 3 al.—Hence the phrases:

    auxilium esse alicui,

    to assist one, Plaut. Curc. 2, 2, 17; and more freq.: auxilio esse alicui, Enn. ap. Non. p. 111, 16; Plaut. Poen. 5, 3, 18; 5, 4, 107; Ter. Heaut. 5, 2, 39; Nep. Milt. 5, 1; id. Att. 11, 1; Hor. S. 1, 4, 141; Ov. M. 12, 90 al.:

    auxilium ferre alicui,

    to bring assistance, to aid, succor, Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; id. Ad. 2, 1, 1; Lucr. 3, 1064; Cic. Verr. 2, 2, 3;

    (contra aliquem),

    id. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13; Hor. Epod. 1, 21; Ov. M. 2, 580; 4, 693; 13, 71; Vulg. Jud. 20, 14; ib. Job, 30, 13 al.;

    once adferre,

    Ter. Ad. 3, 2, 2:

    dare,

    Verg. A. 2, 691; Vulg. Psa. 59, 13; 107, 13:

    praebere,

    ib. Jud. 12, 2; ib. 1 Par. 12, 21:

    auxilium sibi adjungere,

    Cic. Rosc. Am. 40, 116:

    expetere,

    Ter. And. 2, 1, 19 sq.:

    unde auxilium petam?

    id. Phorm. 5, 1, 2:

    petere ab aliquo,

    Cic. Or. 41, 141; Ov. M. 7, 507; 5, 178; 14, 461; Vulg. 1 Esdr. 8, 22; ib. Judith, 6, 21 et saep.—In plur.:

    cum (mare) tumet, auxiliis adsidet ille (navita) suis,

    Ov. A. A. 3, 260:

    auxilia portare,

    Sall. C. 6, 5 Kritz:

    magna duo auxilia,

    sources of aid, Liv. 31, 33, 3:

    ne auxilia liberorum innocentibus deessent,

    Quint. 7, 1, 56 et saep.— Meton. (abstr. for concr.), a place of succor, refuge (eccl. Lat.):

    sex (oppida) erunt in fugitivorum auxilia separata,

    Vulg. Num. 35, 6. —
    II.
    Esp.
    A.
    In milit. lang. very freq., and commonly in plur.: auxĭlĭa, ōrum, auxiliary troops, auxiliaries (mostly composed of allies and light-armed troops;

    hence opp. to the legions): auxilium appellatum ab auctu, cum accesserant ei qui adjumento essent alienigenae,

    Varr. L L. 5, § 90 Müll.; Veg. 2, 2; cf.

    auxiliares, and Smith, Dict. Antiq.: quibus (copiis) rex Deiotarus imperatoribus nostris auxilia mitteret,

    Cic. Deiot. 8, 22; so Sall. J 7, 2; Liv. 5, 5, 8 al.:

    auxiliis in mediam aciem conjectis,

    Caes. B. G. 3, 24; so,

    dimittere,

    Sall. J. 8, 2:

    ab sociis et nomine Latino accersere,

    id. ib. 39, 2; cf. id. ib. 84, 2:

    facere mercede,

    Tac. A. 6, 33; Vulg. 1 Macc. 9, 52; ib. 2 Macc. 8, 15 et saep.—Opp to the legions:

    sex legiones et magna equitum ac peditum auxilia,

    Cic. Part. Or. 6, 1; so Suet. Aug. 23; 49; id. Tib. 16; 30; id. Calig. 43; 44; id. Galb. 10 al.—In sing.:

    Oroden auctus auxilio Pharasmanes vocare ad pugnam,

    Tac. A. 6, 34; Ov. M. 11, 387.—Borrowed from miht. lang.: Duodecim deis plus quam in caelo [p. 213] deorumst inmortalium Mihi nunc auxilio adjutores sunt, Plaut. Ep. 5, 2, 10 sq.:

    Auxilia ac socios jam pacto foedere habebant,

    Lucr. 5, 1443.—In gen.: auxilia, military force, power:

    Caesar confisus famā rerum gestarum, infirmis auxiliis proficisci non dubitaverat,

    Caes. B. C. 3, 106; Flor. 2, 8, 15; Just. 1, 6.—
    B.
    In medic. lang., an antidote, remedy, in the most extended sense of the word:

    corporis,

    Cels. 2, 9; so id. 2, 11 fin.; 4, 22; 5, 26, n. 21 al.:

    adversae valetudinis,

    id. 1 praef.; Plin. 25, 3, 6, § 20.—
    C.
    Auxilium as a personified existence, like Fides. Salus, etc., in Plaut. Cist. 1, 3, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > auxilia

  • 117 auxiliabundus

    auxĭlĭābundus, a, um, adj. [auxilior], inclined to give help, aid, aiding, helping, App. de Deo Socr. p. 48, 10 Elm.

    Lewis & Short latin dictionary > auxiliabundus

  • 118 auxiliares

    auxĭlĭāris (AVXSILIARIS, Inscr. Momm. 5778), e, adj. [auxilium].
    I.
    Bringing help or aid, aiding, helping, assisting, auxiliary (syn.:

    auxiliarius, opem ferens): undae,

    Ov. M. 1, 275:

    Dea (sc. Lucina),

    id. ib. 9, 699:

    numen,

    Luc. 6, 523:

    carmen,

    a formula of incantation in aid of Jason, Ov. M. 7, 138; cf. Plin. 28,2,4, § 21: arma ( poet. periphrastically for the prose auxilia; v. infra), auxiliaries, Ov. M.6,424: aera, the cymbals, trumpets, kettles, etc., by rattling which the ancients believed that they were able to drive away an eclipse of the moon, id. ib. 4, 333:

    oleum auxiliare lethargicis,

    Plin. 23, 4, 40, § 82 al.:

    auxiliaria fulmina, quae advocata seu advocantium bono veniunt,

    Sen. Q. N. 2, 49 fin.: auxiliares milites, cohortes, etc.; or absol.: auxĭlĭāres, ium, m., auxiliary troops, auxiliaries (freq. opp. legiones): auxiliares dicuntur in bello socii Romanorum exterarum nationum, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.:

    cohortes,

    Caes. B. C. 1, 63; Tac. A. 12, 39:

    equites,

    id. ib. 1, 39 fin.:

    auxiliares,

    Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 78; Vell. 2, 112; Liv. 30, 34, 5; Tac Agr. 18; Just. 2, 9, 9; and sing.:

    qui (Gannascus) auxiliaris et diu meritus Gallorum oram vastabat,

    Tac. A. 11, 18 Halm.—
    II.
    Of or pertaining to auxiliaries:

    auxiliaria stipendia,

    Tac. A. 2, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > auxiliares

  • 119 auxiliaris

    auxĭlĭāris (AVXSILIARIS, Inscr. Momm. 5778), e, adj. [auxilium].
    I.
    Bringing help or aid, aiding, helping, assisting, auxiliary (syn.:

    auxiliarius, opem ferens): undae,

    Ov. M. 1, 275:

    Dea (sc. Lucina),

    id. ib. 9, 699:

    numen,

    Luc. 6, 523:

    carmen,

    a formula of incantation in aid of Jason, Ov. M. 7, 138; cf. Plin. 28,2,4, § 21: arma ( poet. periphrastically for the prose auxilia; v. infra), auxiliaries, Ov. M.6,424: aera, the cymbals, trumpets, kettles, etc., by rattling which the ancients believed that they were able to drive away an eclipse of the moon, id. ib. 4, 333:

    oleum auxiliare lethargicis,

    Plin. 23, 4, 40, § 82 al.:

    auxiliaria fulmina, quae advocata seu advocantium bono veniunt,

    Sen. Q. N. 2, 49 fin.: auxiliares milites, cohortes, etc.; or absol.: auxĭlĭāres, ium, m., auxiliary troops, auxiliaries (freq. opp. legiones): auxiliares dicuntur in bello socii Romanorum exterarum nationum, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.:

    cohortes,

    Caes. B. C. 1, 63; Tac. A. 12, 39:

    equites,

    id. ib. 1, 39 fin.:

    auxiliares,

    Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 78; Vell. 2, 112; Liv. 30, 34, 5; Tac Agr. 18; Just. 2, 9, 9; and sing.:

    qui (Gannascus) auxiliaris et diu meritus Gallorum oram vastabat,

    Tac. A. 11, 18 Halm.—
    II.
    Of or pertaining to auxiliaries:

    auxiliaria stipendia,

    Tac. A. 2, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > auxiliaris

  • 120 auxiliarius

    auxĭlĭārĭus (AVXSILIARIVS, Corp. Inscr. III. 4753), a, um, adj. [id.], bringing help, aiding, auxiliary (less freq. than the preceding):

    magis consiliarius amicus quam auxiliarius,

    Plaut. Truc. 2, 1, 6.—In milit. lang.,
    A.
    With milites, equites, cohors, auxiliary troops, auxiliaries (opp. legiones): miles, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32 fin.:

    cohors,

    Cic. Prov. Cons. 7; Sall. J. 87, 1; Auct. B. Alex. 62; Liv. 40, 40, 13:

    equites,

    Sall. J. 46, 7.—
    B.
    Absol. (eccl. Lat.):

    assumpsit sibi auxiliarios,

    Vulg. Judith, 3, 8:

    fortes auxiliarii,

    ib. 1 Macc. 3, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > auxiliarius

См. также в других словарях:

  • Help — (h[e^]lp), v. t. [imp. & p. p. {Helped} (h[e^]lpt) (Obs. imp. {Holp} (h[=o]lp), p. p. {Holpen} (h[=o]l p n)); p. pr. & vb. n. {Helping}.] [AS. helpan; akin to OS. helpan, D. helpen, G. helfen, OHG. helfan, Icel. hj[=a]lpa, Sw. hjelpa, Dan. hielpe …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Help — is any form of assistance.Help may also refer to:* Help (British TV series), a comedy series * Help (Dutch TV series), a drama series * H.E.L.P. , an American television drama series * Help (video), a documentary video by Ximena Cuevas * Help (… …   Wikipedia

  • help*/*/*/ — [help] verb I 1) [I/T] to give someone support or information so that they can do something more easily Can you help me find my glasses?[/ex] Her brother offered to help her with her homework.[/ex] Her work involves helping people to find… …   Dictionary for writing and speaking English

  • help — verb. Help is one of the oldest words in English, going back to the time of King Alfred (9c). It has two principal meanings in current English: ‘to assist’ (Can I help you?) and ‘to prevent’ (I can t help it). The connection between these two… …   Modern English usage

  • Help ! — Help! (film) Pour les articles homonymes, voir Help. Help! Réalisation Richard Lester Acteurs principaux John Lennon Paul McCartney George Harrison Ringo Starr Leo McKern …   Wikipédia en Français

  • help — [help] vt. [ME helpen < OE helpan, akin to Ger helfen < IE base * k̑elb , *k̑elp , to help > early Lith sělbinos, to aid] 1. to make things easier or better for (a person); aid; assist; specif., a) to give (one in need or trouble)… …   English World dictionary

  • Help.gv.at — „Ihr Amtshelfer im Internet“ ist eine behördenübergreifende Plattform der österreichischen Bundesverwaltung. HELP.gv.at (kurz „HELP“) begann 1997 als Informationsangebot über Behördenwege für die Bürger und hat sich seither zu einer Drehscheibe… …   Deutsch Wikipedia

  • HELP.gv.at — „Ihr Amtshelfer im Internet“ ist eine behördenübergreifende Plattform der österreichischen Bundesverwaltung. HELP.gv.at (kurz „HELP“) begann 1997 als Informationsangebot über Behördenwege für die Bürger und hat sich seither zu einer Drehscheibe… …   Deutsch Wikipedia

  • Help — (dt. Hilfe) steht für: Help!, Album der Beatles Help (Band), eine Schweizer Jazzband Help! (Lied), Lied der Beatles Help – Hilfe zur Selbsthilfe, deutsche Hilfsorganisation Help TV, deutscher Fernsehsender help – Das Konsumentenmagazin des ORF… …   Deutsch Wikipedia

  • Help — Help, n. [AS. help; akin to D. hulp, G. h[ u]lfe, hilfe, Icel. hj[=a]lp, Sw. hjelp, Dan. hielp. See {Help}, v. t.] [1913 Webster] 1. Strength or means furnished toward promoting an object, or deliverance from difficulty or distress; aid; ^; also …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Help! — Studioalbum von The Beatles Veröffentlichung 6. August 1965 Label Parlophone / Capitol / …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»