Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

falcis+v

  • 1 flax

    sickle, bill-hook, pruning hook.

    Latin-English dictionary of medieval > flax

  • 2 falx

        falx falcis, f    [FALC-], a curved blade, pruningknife, pruning-hook: vitīs incidere falce, V., H., O.— A sickle, reaping hook, scythe, C., V., O.—In war, a hook, wall-hook: falces parare, Cs.: murales, Cs.— A scythe, war-sickle (on the axle of a chariot), Cu.
    * * *
    sickle. scythe; pruning knife; curved blade; hook for tearing down walls

    Latin-English dictionary > falx

  • 3 aciēs

        aciēs ēī (old form ē; acc. aciem, disyl. V.; plur. only nom. and acc.), f    [2 AC-], a sharp edge, point, cutting part: securium: falcis, V.—Fig.: horum auctoritatis, the edge, i. e. efficiency. — Meton., of sight, sharpness of vision, keen look: aciem oculorum ferre, Cs.: fugere aciem: cum stupet acies fulgoribus, the sight, H. — Brilliancy, brightness: neque tum stellis acies obtunsa videtur, V. — Concr., the pupil of the eye: acies ipsa, quā cernimus.—Poet., the eye: huc geminas nunc flecte acies, V.: huc atque huc acies circumtulit, V.—In war, the front of an army, line of battle, battle-array: triplex, i. e. the legion in three ranks, Cs.: duplex, Cs.: mediā acie, Cs.: exercitūs nostri: aciem instruere, Cs.: extra aciem procurrere, Cs.: neque in acie, sed alio more bellum gerendum, S. — Of a line of ships: productā longius acie (navium), Cs.—The battle-array, an army in order of battle: hostium acies cernebatur, Cs.: unius corporis duae acies dimicantes, two divisions of an army: prima, the van, L.: tertia, Cs.: novissima the rear, L. — Of cavalry: equitum acies, L. — Poet.: Volcania, a line of fire, V.—A battle, engagement: in acie Pharsalicā: in acie vincere, Cs. —Fig., of mind, acuteness, sharpness, force, power: mentis: animi.—A verbal contest, disputation, discussion, debate: in aciem prodire.
    * * *
    sharpness, sharp edge, point; battle line/array; sight, glance; pupil of eye

    Latin-English dictionary > aciēs

  • 4 succīdō

        succīdō cīdī, cīsus, ere    [sub+caedo], to cut off below, cut from under, cut through, cut off, cut down, fell: vivos Succisis feminibus invenerunt, L.: poplite Succiso, V.: succisis asseribus conlapsus pons, L.: flos succisus aratro, V.: frumentis succisis, mown, Cs.: (herbas) curvamine falcis, O.
    * * *
    succidere, succidi, succisus V

    Latin-English dictionary > succīdō

  • 5 volnus (vuln-)

        volnus (vuln-) eris, n    [2 VEL-], a wound: abstergere volnera, T.: volnus in latere: multis acceptis volneribus, Cs.: claudicare ex volnere ob rem p. accepto: volneribus defessus, Cs.: volneribus confectus, L.: ego factum modo vulnus habebo, O.—A blow, stroke, cut: Volneribus evicta (ornus), V.: ab acutae vulnere falcis frondes defendite, O.—An injury, hole, rent, incision: vulnera pali Quem cavat, Iu.: aratri, O.—Fig., a wound, blow, injury, misfortune, calamity, defeat, disaster: fortunae gravissimo percussus volnere: rei p. volnera: volnera imposita provinciae sanare: non volnus super volnus sed multiplex clades, L.: tristi turbata volnere mentis, i. e. heartache, V.: regina Volnus alit venis, i. e. the wound of love, V.: dicat quo beatus Volnere, i. e. for whose love he suffers, H.

    Latin-English dictionary > volnus (vuln-)

  • 6 acies

    ăcĭēs, ēi, f. [v. 2. acer] ( gen. acii and [p. 23] acie, like dii and die, facii and facie, fr. dies, facies, Cn. Mat. ap. Gell. 9, 14; Caes. B. G. 2, 23; Sall. ap. Serv. ad Verg. G. 1, 208, or Sall. Fragm. ed. Kritz. p. 118; cf. Prisc. p. 780 P.), a sharp edge or point.
    I.
    Lit., of a sword, dagger, sickle, etc.:

    gladiorum,

    Plaut. Truc. 2, 6, 11: Vulg. Heb. 11, 34:

    securium,

    Cic. Verr. 2, 5, 43, § 113:

    falcis,

    Verg. G. 2, 365:

    hastae,

    Ov. M. 3, 107:

    ferri,

    Plin. 7, 15, 13.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of the sense or faculty of sight,
    a.
    Keenness of look or glance, sharpness of vision or sight: oculorum, Lucil. ap. Non. 34, 32; cf. Plaut. Mil. 1, 1, 4; Lucr. 1, 324;

    also acies alone,

    id. 2, 420; and in plur., id. 4, 693:

    ne vultum quidem atque aciem oculorum ferre potuisse,

    Caes. B. G. 1, 39:

    pupula ad te dirigit aciem,

    Cat. 63, 56:

    tanta tenuitas, ut fugiat aciem,

    Cic. Tusc. 1, 22:

    bonum incolumis acies, misera caecitas,

    id. Fin. 5, 28, 84; so ib. 4, 24; Verg. A. 12, 558 al.—Hence,
    b.
    Concr., the pupil of the eye, Lucr. 3, 411; cf.

    with 414: acies ipsa, quā cernimus, quae pupula vocatur,

    Cic. N. D. 2, 57:

    in Albania gigni quosdam glaucā oculorum acie,

    Plin. 7, 2, 2 (cf. ib.: glaucis oculis); and poet. (as pars pro toto) for the eye, Lucr. 3, 363; 4, 249; 281; 358;

    720: huc geminas nunc flecte acies,

    Verg. A. 6, 789; 12, 658 (hence the word is also used in the plur., cf. below, 2.).—
    c.
    A looking at an object with fixed attention, look, aim:

    ad eam rem habeo omnem aciem,

    Plaut. Mil. 4, 2, 38.—On the contr., prima acie, at the first glance, Lucr. 2, 448 (cf. primo aspectu, Cic. de Or. 3, 25, 98).—
    2.
    In milit. lang., the front of an army (conceived of as the edge of a sword), line of battle, battle-array.
    a.
    In abstr. (cf. Vitr. praef. 1. 7, p. 154 Rod.):

    quibus ego si aciem exercitus nostri ostendero,

    Cic. Cat. 2, 3, 5:

    aciem instruere,

    Caes. B. G. 1, 22:

    dirigere,

    id. ib. 6, 8:

    extra aciem procurrere,

    id. B. C. 1, 55:

    statuit non proeliis, neque in acie, sed alio more bellum gerendum,

    Sall. J. 54; cf. Liv. 5, 41, 4;

    also of the arrangement of ships for a naval engagement,

    Nep. Hann. 11; cf. Caes. B. C. 1, 58.—Hence, metaph.
    b.
    The battlearray; in concr., an army drawn up in order of battle: acies est instructa a nobis decem cohortium, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30:

    hostium acies cernebatur,

    Caes. B. G. 7, 62: altera pars acii vitassent fluminis undas, Matius ap. Gell. 9, 14 (as transl. of Il. 21 init.):

    dubitavit acie pars, Sall. Fragm. l. l.: stabit ante aciem,

    Vulg. Deut. 20, 2; 1 Par. 12, 33:

    prima acies hastati erant,

    the van, the first line, Liv. 8, 8:

    tertiam aciem laborantibus subsidio mittere,

    Caes. B. G. 1, 52: ab novissima acie, from the rear:

    ante signa procedere,

    Liv. 8, 10:

    dextra acies (= dextrum cornu),

    the right wing, Liv. 27, 48, 8:

    agmina magis quam acies pugnabant,

    in marching order, rather than in order of battle, id. 25, 34 (acies is here, and in similar cases, considered as the sing. used collectively; v. Oud. and Herz. Caes. B. G. 7, 62; yet the plur. is more than probable). Rarely of cavalry, Liv. 8, 39; Vell. 2, 112.— Poet.: acies Vulcania, of a long line of fire, Verg. A. 10, 408.—
    c.
    The action of the troops drawn up in battlearray, a battle, engagement, = pugna: in acie celebri objectans vitam, Pac. ap. Non. 234, 25; Plaut. Mil. 1, 1, 4: mea facta in acie obliti, Att. ap. Non. 502, 1:

    in acie Pharsalica,

    Cic. Lig. 3; so id. Fam. 6, 3:

    in acie vincere,

    Caes. B. G. 7, 29:

    dimicare,

    ib. 7, 64:

    copias in aciem ducere,

    Liv. 31, 34:

    producere in aciem,

    Nep. Milt. 5:

    excedere acie,

    Caes. B. C. 2, 41; Liv. 31, 17:

    direxerunt aciem contra eos,

    Vulg. Gen. 14, 8; 2 Par. 18, 33.—
    3.
    Acies ferri, steel, Plin. 34, 14, 41.—
    4.
    Poet., sheen, brightness:

    obtunsa stellarum,

    Verg. G. 1, 395.
    II.
    Fig.
    A.
    (Acc. to I. B.) (like acumen.) Acuteness of the mind, sharpness, force, power (so very often in Cicero, but always with the gen. mentis, animi, ingenii):

    (cum animus) exacuerit illam, ut oculorum, sic ingenii aciem ad bona eligenda, etc.,

    Cic. Leg. 1, 23, 60; so,

    ingenii,

    id. Ac. 2, 39, 122:

    mentis,

    id. N. D. 2, 17, 45; id. Tusc. 1, 30, 73:

    animi,

    id. Sen. 23, 83; id. Phil. 12, 2; Vell. 2, 118, 4; cf.:

    rerum diversitas aciem intentionis abrumpit,

    Flor. 1 prol., § 3.—
    B.
    A verbal contest, disputation, discussion, debate:

    orationis aciem contra conferam,

    Plaut. Ep. 4, 1, 20: ad philosophos me revocas, qui in aciem non saepe prodeunt, Cic. Tusc. 2, 25, 60:

    nos jam in aciem dimicationemque veniamus,

    id. Or. 13 fin.; cf. id. Opt. Gen. Or. 5, 17; Quint. 2, 10, 8; 6, 4, 17; 10, 1, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > acies

  • 7 Aenii

    1.
    Aenus or - os, i, f., = Ainos, a city of Thrace, south-east of the Palus Stentoris, through which one of the mouths of the Hebrus falls into the sea, now Enos, Mel. 2, 2, 8; Plin. 4, 11, 18, § 43; Cic. Fl. 14; Liv. 31, 16 4.—Hence,
    II.
    Aenĭi, ōrum, m., the inhabitants of Ænus, Liv. 37, 33; 38, 41; 45, 27. [p. 56]
    2.
    Aenus, i, m., the river Inn, Tac. H. 3, 5.
    3.
    ăēnus (trisyl.; less freq. ăhēn-), a, um, adj. [aes], of copper or bronze (only poet. for aheneus; yet Hor. uses the latter oftener than the former).
    I.
    Lit.: signa, the bronze images of the gods, Lucr 1, 316:

    ahënis in scaphiis,

    id. 6, 1045, falcīs, id. 5, 1293; cf. Verg. A. 4, 513;

    lux, i. e. armorum aënorum,

    id. ib. 2, 470:

    crateres,

    id. ib. 9, 165.— Hence, ăēnum (sc. vas), a bronze vessel:

    litore aëna locant,

    Verg. A. 1, 213; so Ov. M. 6, 645, Juv. 15, 81 al., of the bronze vessels in which the purple color was prepared, Ov. F 3, 822; Sen. Herc. Oet. 663; Stat. S. 1, 2, 151 (hence, aenulum).—
    II.
    Trop.
    A.
    Firm, invincible (cf. adamantinus):

    manus,

    Hor. C. 1, 35, 18.—
    B.
    Hard, rigorous, inexorable:

    corda,

    Stat. Th. 3, 380.

    Lewis & Short latin dictionary > Aenii

  • 8 Aenos

    1.
    Aenus or - os, i, f., = Ainos, a city of Thrace, south-east of the Palus Stentoris, through which one of the mouths of the Hebrus falls into the sea, now Enos, Mel. 2, 2, 8; Plin. 4, 11, 18, § 43; Cic. Fl. 14; Liv. 31, 16 4.—Hence,
    II.
    Aenĭi, ōrum, m., the inhabitants of Ænus, Liv. 37, 33; 38, 41; 45, 27. [p. 56]
    2.
    Aenus, i, m., the river Inn, Tac. H. 3, 5.
    3.
    ăēnus (trisyl.; less freq. ăhēn-), a, um, adj. [aes], of copper or bronze (only poet. for aheneus; yet Hor. uses the latter oftener than the former).
    I.
    Lit.: signa, the bronze images of the gods, Lucr 1, 316:

    ahënis in scaphiis,

    id. 6, 1045, falcīs, id. 5, 1293; cf. Verg. A. 4, 513;

    lux, i. e. armorum aënorum,

    id. ib. 2, 470:

    crateres,

    id. ib. 9, 165.— Hence, ăēnum (sc. vas), a bronze vessel:

    litore aëna locant,

    Verg. A. 1, 213; so Ov. M. 6, 645, Juv. 15, 81 al., of the bronze vessels in which the purple color was prepared, Ov. F 3, 822; Sen. Herc. Oet. 663; Stat. S. 1, 2, 151 (hence, aenulum).—
    II.
    Trop.
    A.
    Firm, invincible (cf. adamantinus):

    manus,

    Hor. C. 1, 35, 18.—
    B.
    Hard, rigorous, inexorable:

    corda,

    Stat. Th. 3, 380.

    Lewis & Short latin dictionary > Aenos

  • 9 aenum

    1.
    Aenus or - os, i, f., = Ainos, a city of Thrace, south-east of the Palus Stentoris, through which one of the mouths of the Hebrus falls into the sea, now Enos, Mel. 2, 2, 8; Plin. 4, 11, 18, § 43; Cic. Fl. 14; Liv. 31, 16 4.—Hence,
    II.
    Aenĭi, ōrum, m., the inhabitants of Ænus, Liv. 37, 33; 38, 41; 45, 27. [p. 56]
    2.
    Aenus, i, m., the river Inn, Tac. H. 3, 5.
    3.
    ăēnus (trisyl.; less freq. ăhēn-), a, um, adj. [aes], of copper or bronze (only poet. for aheneus; yet Hor. uses the latter oftener than the former).
    I.
    Lit.: signa, the bronze images of the gods, Lucr 1, 316:

    ahënis in scaphiis,

    id. 6, 1045, falcīs, id. 5, 1293; cf. Verg. A. 4, 513;

    lux, i. e. armorum aënorum,

    id. ib. 2, 470:

    crateres,

    id. ib. 9, 165.— Hence, ăēnum (sc. vas), a bronze vessel:

    litore aëna locant,

    Verg. A. 1, 213; so Ov. M. 6, 645, Juv. 15, 81 al., of the bronze vessels in which the purple color was prepared, Ov. F 3, 822; Sen. Herc. Oet. 663; Stat. S. 1, 2, 151 (hence, aenulum).—
    II.
    Trop.
    A.
    Firm, invincible (cf. adamantinus):

    manus,

    Hor. C. 1, 35, 18.—
    B.
    Hard, rigorous, inexorable:

    corda,

    Stat. Th. 3, 380.

    Lewis & Short latin dictionary > aenum

  • 10 Aenus

    1.
    Aenus or - os, i, f., = Ainos, a city of Thrace, south-east of the Palus Stentoris, through which one of the mouths of the Hebrus falls into the sea, now Enos, Mel. 2, 2, 8; Plin. 4, 11, 18, § 43; Cic. Fl. 14; Liv. 31, 16 4.—Hence,
    II.
    Aenĭi, ōrum, m., the inhabitants of Ænus, Liv. 37, 33; 38, 41; 45, 27. [p. 56]
    2.
    Aenus, i, m., the river Inn, Tac. H. 3, 5.
    3.
    ăēnus (trisyl.; less freq. ăhēn-), a, um, adj. [aes], of copper or bronze (only poet. for aheneus; yet Hor. uses the latter oftener than the former).
    I.
    Lit.: signa, the bronze images of the gods, Lucr 1, 316:

    ahënis in scaphiis,

    id. 6, 1045, falcīs, id. 5, 1293; cf. Verg. A. 4, 513;

    lux, i. e. armorum aënorum,

    id. ib. 2, 470:

    crateres,

    id. ib. 9, 165.— Hence, ăēnum (sc. vas), a bronze vessel:

    litore aëna locant,

    Verg. A. 1, 213; so Ov. M. 6, 645, Juv. 15, 81 al., of the bronze vessels in which the purple color was prepared, Ov. F 3, 822; Sen. Herc. Oet. 663; Stat. S. 1, 2, 151 (hence, aenulum).—
    II.
    Trop.
    A.
    Firm, invincible (cf. adamantinus):

    manus,

    Hor. C. 1, 35, 18.—
    B.
    Hard, rigorous, inexorable:

    corda,

    Stat. Th. 3, 380.

    Lewis & Short latin dictionary > Aenus

  • 11 aenus

    1.
    Aenus or - os, i, f., = Ainos, a city of Thrace, south-east of the Palus Stentoris, through which one of the mouths of the Hebrus falls into the sea, now Enos, Mel. 2, 2, 8; Plin. 4, 11, 18, § 43; Cic. Fl. 14; Liv. 31, 16 4.—Hence,
    II.
    Aenĭi, ōrum, m., the inhabitants of Ænus, Liv. 37, 33; 38, 41; 45, 27. [p. 56]
    2.
    Aenus, i, m., the river Inn, Tac. H. 3, 5.
    3.
    ăēnus (trisyl.; less freq. ăhēn-), a, um, adj. [aes], of copper or bronze (only poet. for aheneus; yet Hor. uses the latter oftener than the former).
    I.
    Lit.: signa, the bronze images of the gods, Lucr 1, 316:

    ahënis in scaphiis,

    id. 6, 1045, falcīs, id. 5, 1293; cf. Verg. A. 4, 513;

    lux, i. e. armorum aënorum,

    id. ib. 2, 470:

    crateres,

    id. ib. 9, 165.— Hence, ăēnum (sc. vas), a bronze vessel:

    litore aëna locant,

    Verg. A. 1, 213; so Ov. M. 6, 645, Juv. 15, 81 al., of the bronze vessels in which the purple color was prepared, Ov. F 3, 822; Sen. Herc. Oet. 663; Stat. S. 1, 2, 151 (hence, aenulum).—
    II.
    Trop.
    A.
    Firm, invincible (cf. adamantinus):

    manus,

    Hor. C. 1, 35, 18.—
    B.
    Hard, rigorous, inexorable:

    corda,

    Stat. Th. 3, 380.

    Lewis & Short latin dictionary > aenus

  • 12 ahenus

    1.
    Aenus or - os, i, f., = Ainos, a city of Thrace, south-east of the Palus Stentoris, through which one of the mouths of the Hebrus falls into the sea, now Enos, Mel. 2, 2, 8; Plin. 4, 11, 18, § 43; Cic. Fl. 14; Liv. 31, 16 4.—Hence,
    II.
    Aenĭi, ōrum, m., the inhabitants of Ænus, Liv. 37, 33; 38, 41; 45, 27. [p. 56]
    2.
    Aenus, i, m., the river Inn, Tac. H. 3, 5.
    3.
    ăēnus (trisyl.; less freq. ăhēn-), a, um, adj. [aes], of copper or bronze (only poet. for aheneus; yet Hor. uses the latter oftener than the former).
    I.
    Lit.: signa, the bronze images of the gods, Lucr 1, 316:

    ahënis in scaphiis,

    id. 6, 1045, falcīs, id. 5, 1293; cf. Verg. A. 4, 513;

    lux, i. e. armorum aënorum,

    id. ib. 2, 470:

    crateres,

    id. ib. 9, 165.— Hence, ăēnum (sc. vas), a bronze vessel:

    litore aëna locant,

    Verg. A. 1, 213; so Ov. M. 6, 645, Juv. 15, 81 al., of the bronze vessels in which the purple color was prepared, Ov. F 3, 822; Sen. Herc. Oet. 663; Stat. S. 1, 2, 151 (hence, aenulum).—
    II.
    Trop.
    A.
    Firm, invincible (cf. adamantinus):

    manus,

    Hor. C. 1, 35, 18.—
    B.
    Hard, rigorous, inexorable:

    corda,

    Stat. Th. 3, 380.

    Lewis & Short latin dictionary > ahenus

  • 13 contusio

    contūsĭo, ōnis, f. [contundo], a crushing, breaking, battering, bruising (rare).
    I.
    In gen.:

    olivae,

    Col. 12, 47, 3:

    falcis hebetioris,

    Plin. 17, 24, 37, § 227.—
    II.
    In medic. language, a bruise, contusion, Scrib. Comp. 101; 165 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > contusio

  • 14 defendo

    dē-fendo, di, sum ( infin. pass. parag.: defendier, Verg. A. 8, 493: Juv. 15, 157.— Part. gen. plur. sync.:

    defendentum,

    Verg. A. 11, 886), 3, v. a. [arch.: FENDO; cf. Sanscr. han (ghan), to smite; Gr. theinô; hence, also offendo, infensus, infestus, mani-festus; cf. fustis], to fend or ward off any thing hostile or injurious; to repel, avert, keep off: propulsando arcere (for syn. cf.: tueor, tutor, servo, conservo. propugno, protego, vindico, caveo—freq. and class.); regularly constr. with acc. alone (so in Cic. and Caes.); very rarely aliquid (aliquem) ab aliquo, and in poets also aliquid alicui; cf. Zumpt. Gr. § 469.
    (α).
    Aliquid (aliquem):

    ut tu morbos calamitates intemperiasque prohibessis, defendas averruncesque,

    Cato R. R. 141, 2: serva cives, defende hostes, cum potes defendere, Enn. ap. Non. 277, 21; cf.

    bellum (opp. inferre),

    Caes. B. G. 1, 44, 13; 2, 29 fin.:

    ad defendendos ictus ac repellendos,

    id. B. C. 2, 9, 3; cf.:

    ignis jactus et lapides,

    id. ib. 2, 2, 4:

    frigus et solem,

    Cato R. R. 48, 2; cf.:

    nimios solis ardores,

    Cic. de Sen. 15, 53;

    and frigus,

    Hor. S. 1, 3, 14;

    also: sitim fonte et purā lymphā,

    to quench, Sil. 7, 170:

    qui non defendit injuriam neque propulsat,

    Cic. Off. 3, 18, 74; so,

    injuriam,

    id. Rosc. Am. 1:

    noxiam,

    Ter. Phorm. 1, 4, 48:

    imperatoris sui tribunorumque plebis injurias,

    Caes. B. C. 1, 7 fin.:

    vim suorum,

    id. ib. 3, 110, 4; cf.:

    vim illatam vi,

    Cic. Mil. 4:

    pericula,

    id. Mur. 3; Tac. A. 13, 56:

    hunc furorem,

    Verg. A. 10, 905:

    dedecus manu,

    Sil. 13, 99 et saep.:

    crimen,

    to answer, defend against an accusation, Liv. 42, 48, 2.—
    (β).
    With ab: (milites) a pinnis hostes defendebant facillime, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. ib. 8:

    hostem a fossa,

    Hirt. B. G. 8, 9:

    ignem a tectis,

    Ov. R. Am. 625.—
    (γ).
    Aliquid alicui (cf. arceo, no. II. d.):

    iniuriam foribus,

    Plaut. Most. 4, 2, 20:

    solstitium pecori,

    Verg. E. 7, 47; cf.:

    aestatem capellis,

    Hor. Od. 1, 17, 3; Prop. 1, 20, 11:

    tela misero,

    Sil. 17, 432:

    dedecus morti,

    id. 5, 490:

    senium famae,

    Stat. Th. 9, 318.—
    (δ).
    Absol., to put a stop (to a fire), to check the flames:

    nec quisquam defendere audebat, crebris minis restinguere prohibentium,

    Tac. A. 15, 38; cf.:

    urbem incendere, feris in populum immissis, quo difficilius defenderentur,

    Suet. Ner. 43.—
    II.
    Transf., like prohibere, with acc. of that from which any thing is warded off or averted, to defend, guard, protect, cover.
    A.
    In gen. (so most freq. in all perr. and species of composition), constr. with acc. alone; with acc. and ab aliquo (contra aliquid), or merely ab aliquo; and absol.
    (α).
    With simple acc.:

    Aeduos ceterosque amicos populi Rom.,

    Caes. B. G. 1, 35 fin.:

    eos,

    id. ib. 2, 10, 4; id. B. C. 1, 6, 2:

    se armis,

    id. B. G. 6, 34:

    se manu,

    id. ib. 5, 7, 8;

    6, 40, 6 et saep.: castra,

    id. ib. 3, 3 fin.; id. B. C. 3, 67, 5; 3, 94, 6 (with tueri):

    oppidum,

    id. B. G. 3, 16, 3 et saep.:

    eum defendo, quem tu accusas,

    Cic. Sull. 17:

    aliquem apud praetores,

    id. Clu. 45, 126:

    aliquem de ambitu,

    id. Sull. 2, 6: cf.

    causam,

    id. Clu. 27, 74; id. Sull. 31, 86; id. Lael. 25, 96 et passim:

    d. ac tegere scelus,

    id. Sull. 31, 86; cf.

    with protegere,

    id. ib. 18, 50:

    justitiam,

    id. Lael. 7, 25:

    communem salutem,

    id. Rep. 1, 1; id. Mur. 2 fin. et saep.:

    locum,

    to preserve, maintain, id. Quint. 13, 43; cf.:

    vicem modo rhetoris atque poëtae,

    to sustain, Hor. S. 1, 10, 12:

    actorum partes,

    id. A. P. 194:

    aedes Vestae vix defensa est (sc. ab incendio),

    preserved, Liv. 26, 27.—
    (β).
    Aliquid (aliquem) ab aliquo:

    Aedui cum se suaque ab iis defendere non possent,

    Caes. B. G. 1, 11, 2:

    se a finitimis,

    id. ib. 2, 31, 5; id. B. C. 1, 75, 3; Sall. C. 45, 4 et saep.:

    Galliam omnem ab Ariovisti injuria,

    Caes. B. G. 1, 31 fin.; so,

    aliquem ab injuria,

    id. ib. 5, 20, 3; Sall. C. 35 fin.; cf. Caes. B. C. 1, 22, 5:

    se regnumque suum ab Romanorum avaritia,

    Sall. J. 49, 2:

    provinciam non modo a calamitate, sed etiam a metu calamitatis,

    Cic. de Imp. Pomp. 6, 14: Italiam a vastatione, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15 fin.:

    vitam ab inimicorum audacia telisque,

    Cic. Mil. 2 fin.:

    libertatis causam ab regio praesidio,

    Liv. 39, 24 et saep.:

    teneras myrtos a frigore,

    Verg. E. 7, 6:

    frondes ab acutae vulnere falcis, a pecoris morsu,

    Ov. M. 9, 384 et saep.—
    (γ).
    With ab aliquo:

    quod et ab incendio lapis et ab ariete materia defendit,

    Caes. B. G. 7, 23, 5; so id. B. C. 1, 25 fin.; 3, 63, 7.—
    (δ).
    Aliquem (aliquid) contra, or adversus aliquem:

    me scio a te contra iniquos meos solere defendi,

    Cic. Fam. 11, 27, 7:

    sese adversus populum Romanum defendere,

    id. Phil. 1, 6, 13:

    me adversus Abrupolim,

    Liv. 42, 41, 10; Just. 2, 4, 32; Suet. Caes. 71; Liv. 5, 35, 4:

    auctoritatem contra invidiam,

    Cic. Phil, 8, 4; 13, 11; id. Fam. 5, 2, 6; id. Sest. 67, 141; 23, 51; 52, 111; id. Phil. 2, 18, 45.—
    (ε).
    Absol.:

    filii qui et sentire et defendere possent,

    Cic. Rosc. Am. 23, 64 fin.:

    cum jam defenderet nemo,

    Caes. B. G. 2, 33, 6:

    defendentibus civibus Romanis,

    id. B. C. 3, 40, 6; cf. in the abl. absol., id. B. G. 2, 12, 3; id. B. C. 3, 68 fin.; Cic. Lael. 25, 96 et saep.:

    quibus eae partes ad defendendum obvenerunt,

    Caes. B. G. 7, 81 fin.
    B.
    In partic.
    1.
    Of speech, to defend, support, maintain; to bring forward, allege in defence (so repeatedly in Cic.; elsewhere rare).
    (α).
    With acc.:

    (Carneades) nullam umquam in illis suis disputationibus rem defendit, quam non probarit,

    Cic. de Or. 2, 38 fin.; cf. id. Fam. 4, 14:

    me id maxime defendisse, ut, etc.,

    have chiefly striven for, id. Rosc. Am. 47; id. Verr. 2, 3, 37; 2, 5, 58.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    gravissimeque et verissime defenditur, numquam aequitatem ab utilitate posse sejungi, etc.,

    Cic. Fin. 3, 21, 71; id. Verr. 2, 3, 90 fin.; id. Tull. 13, 32:

    ille nihil ex his sponte susceptum sed principi paruisse defendebat,

    Tac. A. 13, 43:

    sed id solitum esse fieri defendebat,

    Gell. 10, 19; so with verb pass. and inf., Cic. Inv. 2, 32 init.
    (γ).
    With a relative clause:

    (quae turpitudines) cur non cadant in sapientem, non est facile defendere,

    Cic. Fin. 2, 35, 117. —
    2.
    In the later jurid. Lat., to claim, vindicate, or prosecute at law:

    quia libertatem et hereditatem ex testamento sibi defendebat,

    Dig. 5, 3, 7:

    si patris mortem defendere necesse habuerit,

    i. e. legally to avenge his death, ib. 38, 2, 14, § 7; 48, 2, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > defendo

  • 15 ductim

    ductim, adv. [id.], by drawing (very rare):

    major pars operis in vinea ductim, potius quam caesim faciendaest (for which, shortly after: ductu falcis, non ictu),

    Col. 4, 25, 2:

    invergere in me liquores,

    in good draughts, Plaut. Curc. 1, 2, 13 (cf.: pocula duces Lesbii, Hor. C. 1, 17, 21).

    Lewis & Short latin dictionary > ductim

  • 16 exigo

    ex-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago], to drive out or forth, to thrust out, to take or turn out.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    reges ex civitate,

    to expel, Cic. de Or. 2, 48, 199:

    hostem e campo,

    Liv. 3, 61, 8: exigor patria, Naev. ap. Non. 291, 4:

    aliquem domo,

    Liv. 39, 11, 2:

    aliquem campo,

    id. 37, 41, 12:

    omnes foras,

    Plaut. Aul. 3, 1, 7:

    adcolas ultra famam,

    Plin. 2, 68, 68, § 175:

    exacti reges,

    driven away, Cic. de Or. 1, 9, 37; cf.:

    Tarquinio exacto,

    id. Rep. 1, 40:

    anno post Tarquinios exactos,

    Tac. A. 11, 22:

    Orestes exactus furiis,

    driven, tormented, Ov. Tr. 4, 4, 70:

    virum a se,

    Plaut. Mil. 4, 6, 62:

    uxorem,

    to put away, divorce, Ter. Hec. 2, 1, 45; Suet. Caes. 50; id. Claud. 26; cf.: illam suam (uxorem) suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis; claves ademit;

    exegit,

    turned her out of the house, Cic. Phil. 2, 28, 69: aliquem vitā, i. e. to kill, Sen. de Ira, 1, 6: corpus e stratis, to raise up or out, Sil. 16, 234:

    maculam,

    to take out, Suet. Aug. 94: et sacer admissas exigit Hebrus aquas, pours out into the sea, Ov. H. 2, 114; of weapons, to thrust from one, thrust, drive:

    non circumspectis exactum viribus ensem Fregit,

    thrust, impelled, Ov. M. 5, 171; so,

    ensem,

    Luc. 8, 656; cf.:

    ensem per medium juvenem,

    plunges through the middle, Verg. A. 10, 815:

    gladium per viscera,

    Flor. 4, 2, 68:

    tela in aliquem,

    Sen. Cons. ad Marc. 16;

    hence: aliquem hastā,

    i. e. to thrust through, transfix, Val. Fl. 6, 572.—Mid.:

    quae (hasta) cervice exacta est,

    passed out, passed through, Ov. M. 5, 138: prope sub conatu adversarii manus exigenda, to be put forth, raised (for a blow), Quint. 6, 4, 8 Spald.:

    (capellas) a grege in campos, hircos in caprilia,

    to drive out, Varr. R. R. 2, 3, 8:

    sues pastum,

    id. ib. 2, 4, 6:

    radices altius,

    to send out, Cels. 5, 28, 14; cf.:

    vitis uvas,

    Col. 3, 2, 10; 3, 6, 2; Cels. 8, 1 med.
    B.
    In partic.
    1.
    A scenic t. t., to drive off, i. e. hiss off a piece or a player from the stage (rare):

    spectandae (fabulae) an exigendae sint vobis prius,

    Ter. And. prol. 27 Ruhnk.; so, fabulas, id. Hec. prol. alt. 4; id. ib. 7.—
    2.
    To demand, require, enforce, exact payment of a debt, taxes, etc., or the performance of any other duty (very freq.;

    syn.: posco, postulo, flagito, contendo, etc.): ad eas pecunias exigendas legatos misimus,

    Cic. Fam. 13, 11, 1: pecunias a civitatibus, id. Div. ap. Caecil. 10, 33:

    acerbissime pecunias imperatas,

    Caes. B. C. 3, 32; cf. id. ib. 1, 6 fin.; Cic. Pis. 16, 38; id. N. D. 3, 34, 84:

    quaternos denarios,

    id. Font. 5, 9:

    tributa,

    id. Fam. 3, 7, 3:

    pensionem,

    id. ib. 6, 18, 5:

    nomina sua,

    id. Verr. 2, 1, 10, § 28:

    mercedem,

    id. Lael. 21, 80 et saep.:

    equitum peditumque certum numerum a civitatibus Siciliae,

    Caes. B. C. 1, 30, 4:

    obsides ab Apolloniatibus,

    id. ib. 3, 12, 1:

    viam,

    to demand the construction of a road, Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154; Liv. 42, 3, 7:

    a quoquam ne pejeret,

    Juv. 13, 36.—Esp.: rationem, to exact an account:

    ut Athenienses rationibus exigendis non vacarent,

    Val. Max. 3, 1, ext. 1; Plin. Ep. 10, 81, 1:

    libertorum nomina a quibus ratio exigi posset,

    Suet. Aug. 101 fin.
    (β).
    In pass.: exigor aliquid, to be solicited, dunned for money, etc. (post-class.): exigor portorium, id est, exigitur de me portorium, Caecil. ap. Gell. 15, 14, 5; id. ap. Non. 106, 24: (Rib. Com. Fragm. p. 51): sese pecunias maximas exactos esse, Q. Metell. Numid. ap. Gell. 15, 14, 2; Dig. 23, 4, 32.—
    3.
    To examine, inquire into (post-Aug.):

    nec illae (conjuges) numerare aut exigere plagas pavent,

    Tac. G. 7 fin. (so Ritter, Halm, with all MSS., cf. Holzmann ad loc.; al. exugere, said to have been the read. of a lost codex, the Arundelianus; cf. exsugo); cf.:

    exactum et a Titidio Labeone, cur omisisset, etc.,

    id. A. 2, 85.—
    4.
    Of places, to go or pass beyond, to pass by, leave behind ( poet. and in post-Aug. prose):

    cum primus equis exegit anhelis Phoebus Athon,

    Val. Fl. 2, 75; cf. Prop. 3, 20, 11 (4, 20, 3 M.):

    Troglodytae hibernum mare exigunt circa brumam,

    Plin. 12, 19, 42, § 87.—
    5.
    In mercant. lang., to dispose of, sell:

    agrorum exigere fructus,

    Liv. 34, 9, 9 Drak.: mercibus exactis, Col. poët. 10, 317. —
    6.
    Mathemat. t. t., to apply to a standard or measure, i. e. to examine, try, measure, weigh by any thing:

    ad perpendiculum columnas,

    Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133:

    materiam ad regulam et libellam,

    Plin. 36, 25, 63, § 188:

    pondus margaritarum sua manu,

    Suet. Caes. 47; cf.:

    aliquid mensura,

    Plin. 17, 21, 35, § 159.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to drive out, expel (very rare):

    locus, Ubi labore lassitudo exigunda ex corpore,

    Plaut. Capt. 5, 4, 4: frigus atque horrorem vestimentis, Lucil. ap. Non. 291, 8.—Far more freq. and class.,
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 2.) To require, demand, claim any thing due:

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris, neque exigam, nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4, 17:

    aliquid exigere magis quam rogare,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    longiores litteras exspectabo vel potius exigam,

    id. ib. 15, 16, 1:

    omnibus ex rebus voluptatem quasi mercedem,

    id. Fin. 2, 22, 73:

    ab hoc acerbius exegit natura quod dederat,

    demanded back, reclaimed, id. Tusc. 1, 39, 93 Klotz.:

    non ut a poëta, sed ut a teste veritatem exigunt,

    id. Leg. 1, 1, 4:

    has toties optata exegit gloria poenas,

    has cost, Juv. 10, 187:

    poenas,

    to take vengeance, id. 10, 84:

    de vulnere poenas,

    Ov. M. 14, 478: poenam (alicui), Sen. de Ira, 2, 22 fin.; Ov. F. 4, 230:

    gravia piacula ab aliquo,

    Liv. 29, 18, 18 et saep.—With ut:

    exigerem ex te cogeremque, ut responderes,

    Cic. Fin. 2, 35, 119; 4, 28, 80; cf.:

    Calypso exigit fata ducis,

    questions, inquires into, Ov. A. A. 2, 130:

    exactum a marito, cur, etc.,

    Tac. A. 2, 85:

    exigite ut mores seu pollice ducat,

    Juv. 7, 237 sq. —With an object-clause:

    exigimus potuisse eum eo tempore testamentum facere,

    Dig. 29, 7, 8; 24, 3, 2.— Absol.:

    in exigendo non acerbum,

    Cic. Off. 2, 18, 64:

    cum res exiget,

    Quint. 5, 11, 5; 10, 3, 3; cf.:

    ut res exiget,

    id. 12, 10, 69:

    si communis utilitas exegerit,

    id. 12, 1, 37.— Esp.: rationem, to require an account:

    rerum gestarum,

    Just. 19, 2, 6:

    numquid rationem exiges, cum tibi aliquis hos dixerit versus?

    an explanation, Sen. Ep. 94, 28; Plin. Ep. 19, 9.—
    2.
    Of time, life, etc., to lead, spend, pass, complete, finish:

    non novisse quicum aetatem exegerim,

    Plaut. Trin. 4, 2, 111; id. Capt. 3, 5, 62:

    tecum aetatem,

    id. Mil. 4, 2, 48; 4, 6, 60; id. Cas. 2, 5, 12:

    ut te dignam mala malam aetatem exigas,

    id. Aul. 1, 1, 4: vitam taetre, Cat. Or. inc. 15; Ter. Heaut. 2, 3, 39:

    cum maerore graviorem vitam,

    Sall. J. 14, 15; 85, 49; Plin. 7, 44, 45, § 139; Vitr. 2, 1, 4; Val. Max. 3, 5, 4 al.:

    vitae tempus,

    Sen. Ep. 2, 2; Val. Max. 3, 3, ext. 6:

    jam ad pariendum temporibus exactis,

    Cic. Verr. 2, 1, 18, § 48: qui exacta aetate moriuntur, at the close of the vigorous period of life, Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Verr. 2, 5, 8, § 21; Sall. J. 6, 2; Liv. 2, 40, 11 al.:

    mediam dies exegerat horam,

    Ov. Am. 1, 5, 1:

    aevum,

    Lucr. 4, 1235; Verg. A. 7, 777; Ov. M. 12, 209:

    tristissimam noctem,

    Petr. 115:

    diem supremum noctemque,

    Tac. A. 3, 16:

    ullum tempus jucundius,

    Plin. Ep. 3, 1, 1:

    jam aestatem exactam esse,

    Sall. J. 61, 1:

    per exactos annos,

    at the end of every year, Hor. C. 3, 22, 6:

    exacto per scelera die,

    Tac. H. 1, 47; id. A. 3, 16; so,

    exacto quadriennio,

    Plin. 2, 47, 48, § 130; Verg. G. 3, 190; Stat. S. 2, 2, 47.—
    3.
    To conduct, urge forward, superintend, drive:

    opus,

    Ov. M. 14, 218; Col. 3, 13, 11.—
    4.
    To bring to an end, to conclude, finish, complete a thing ( poet. and in post-Aug. prose):

    exegi monumentum aere perennius,

    Hor. C. 3, 30, 1:

    opus,

    Ov. R. Am. 811; id. M. 15, 871:

    exactus tenui pumice versus eat,

    Prop. 3, 1, 8; Verg. A. 6, 637:

    commentarii ita sunt exacti, ut, etc.,

    Quint. 10, 7, 30:

    eandem gracilitatem stilo exigere condiscant,

    to reach, attain to, id. 1, 9, 2.—
    5.
    To determine, ascertain, find out:

    sociisque exacta referre,

    his discoveries, Verg. A. 1, 309:

    non prius exacta tenui ratione saporum,

    before he has ascertained, Hor. S. 2, 4, 36.— Pass. impers.:

    non tamen exactum, quid agat,

    Ov. F. 3, 637; cf. id. Am, 3, 7, 16. —
    6.
    (Acc. to I. B. 3.) To weigh, try, prove, measure, examine, adjust, estimate, consider, = examinare, ponderare (class. but perh. not in Cic.): si ad illam summam veritatem legitimum jus exegeris, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1; cf.: nolite ad vestras leges atque instituta exigere ea, quae Lacedaemone fiunt, to estimate by the standard of, etc., Liv. 34, 31, 17; so,

    opus ad vires suas,

    Ov. A. A. 2, 502:

    si omnia argumenta ad obrussam coeperimus exigere,

    Sen. Q. N. 4, 5, 1; cf.:

    principatus tuus ad obrussam exigitur,

    id. de Clem. 1, 1, 6:

    se ad aliquem,

    id. Ep. 11 fin.:

    regulam emendate loquendi,

    Quint. 1, 5, 2:

    illa non nisi aure exiguntur, quae fiunt per sonos,

    are judged of, id. 1, 5, 19; cf. id. 1, 4, 7.—
    7.
    To treat, consult, deliberate respecting something, = considerare, deliberare (class. but not in Cic.): de his rebus ut exigeret cum eo, Furnio mandavi, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 7:

    cum aliquo,

    Plin. Ep. 6, 12, 3; cf.:

    secum aliquid,

    Verg. A. 4, 476; Ov. M. 10, 587; Sen. Ep. 27:

    de aliqua re coram,

    Plin. Ep. 9, 26, 13:

    haec exigentes hostes oppressere,

    Liv. 22, 49, 12:

    quid dicendum, quid tacendum, quid differendum sit, exigere consilii est,

    Quint. 6, 5, 5.—
    8.
    To endure, undergo:

    aerumnam,

    Plaut. Capt. 5, 4, 12. —Hence, exactus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 5., measured; hence), precise, accurate, exact (poet and in post-Aug. prose):

    difficile est, quot ceciderint, exacto affirmare numero,

    Liv. 3, 5, 12:

    acies falcis,

    Plin. 17, 27, 42, § 251:

    fides,

    Ov. Pont. 4, 9, 46.— Comp.:

    cura,

    Suet. Tib. 18; Mart. 4, 87, 4. — Sup.:

    diligentia,

    Front. Aquaed. 89:

    vir,

    Plin. Ep. 8, 23, 5.—With gen.:

    Mamurius, morum fabraene exactior artis, Difficile est dicere,

    Ov. F. 3, 383.— Adv.: exacte, exactly, precisely, accurately:

    ut exacte perorantibus mos est,

    Sid. Ep. 7, 9.— Comp.: dicere, disserere, Mel. Prooem. § 2; Gell. 1, 3, 21.— Sup.:

    pascere,

    Sid. Ep. 5, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > exigo

  • 17 falcastrum

    falcastrum, i, n. [id.], an agricultural instrument, a bush-hook:

    a similitudine falcis vocatum. Est autem ferramentum curvum cum manubrio longo ad densitatem veprium succidendam,

    Isid. Orig. 20, 14, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > falcastrum

  • 18 falx

    falx, falcis, f. [perh. akin to flecto], a sickle, reaping-hook, a pruning-hook, scythe.
    I.
    Prop., Cato, R. R. 10, 3; 11, 4; Varr. R. R. 1, 22, 5; Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Mil. 33, 91; Verg. G. 1, 348: Ov. F. 4, 914; Hor. C. 1, 31, 9 et saep.—
    II.
    Transf., a military implement shaped like a sickle, used in sieges to pull down walls or the enemies stationed on the walls; a hook:

    falces praeacutae insertae affixaeque longuriis: non absimili formā muralium falcium,

    Caes. B. G. 3, 14, 5; 5, 42 fin.; 7, 22; Sisenn. ap. Non. 556, 22; Curt. 4, 3, 8; Tac. H. 3, 27; Stat. Ach. 2, 419.—Of the scythes with which chariots were armed, Curt. 4, 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > falx

  • 19 mucro

    mucro, ōnis, m., a sharp point or edge; esp., the point of a sword, the sword's point (class.; cf.: acies, cuspis).
    I.
    Lit.:

    mucro falcis,

    Col. 4, 25, 1:

    dentis,

    Plin. 8, 3, 4, § 8:

    folii,

    id. 16, 10, 16, § 38:

    crystalli,

    id. 37, 2, 9, §

    26: cultri,

    edge, Juv. 14, 216:

    medio jugulaberis ensis,

    sword's point, Ov. M. 12, 484:

    coruscus,

    Verg. A. 2, 333.—
    B.
    Transf.
    1.
    A sword:

    nisi mucrones militum tremere voltis,

    Cic. Phil. 14, 3, 6:

    mortalis,

    Verg. A. 12, 740.—
    2.
    A point, extremity, end ( poet. and in post-Aug. prose), Lucr. 2, 520:

    faucium,

    Plin. 6, 13, 15, § 38.—
    II.
    Trop., edge, point, sharpness:

    censorii stili,

    Cic. Clu. 44, 123:

    tribunicius,

    id. Leg. 3, 9, 21:

    defensionis tuae,

    id. Caecin. 29, 84:

    ingenii,

    sharpness, Quint. 10, 5, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > mucro

  • 20 sinus

    1.
    sĭnus, ūs, m.
    I.
    In gen., a bent surface (raised or depressed), a curve, fold, a hollow, etc. (so mostly poet. and in postAug. prose): draco... conficiens sinus e corpore flexos, folds, coils, Cic. poët. N. D. 2, 42, 106; so Ov. M. 15, 689; 15, 721:

    sinu ex togā facto,

    Liv. 21, 18 fin. —Of the bag of a fishing-net:

    quando abiit rete pessum, tum adducit sinum (piscator),

    Plaut. Truc. 1, 1, 15; so Juv. 4, 41;

    and of a hunter's net,

    Mart. 13, 100; Grat. Cyn. 29;

    also of a spider's web,

    Plin. 11, 24, 28, § 82.—Of the bend or belly of a sail swollen by the wind:

    velorum plenos subtrahis ipse sinus,

    Prop. 3, 9 (4, 8), 30;

    and so with or without velum,

    Tib. 1, 3, 38; Verg. A. 3, 455; 5, 831; Ov. A. A. 3, 500; Luc. 6, 472; Sil. 7, 242; Quint. 10, 7, 23; 12, 10, 37 al.—Of hair, a curl, ringlet:

    ut fieret torto flexilis orbe sinus,

    Ov. Am. 1, 14, 26; id. A. A. 3, 148.— Of the curve of a reaping-hook:

    falcis ea pars, quae flectitur, sinus nominatur,

    Col. 4, 25, 1 sq. —Of bones, a sinus:

    umeri,

    Cels. 8, 1 med.; cf.

    ulceris,

    id. 7, 2 med.:

    suppurationis ferro recisae,

    Col. 6, 11, 1; Veg. 4, 9, 3.—
    II.
    In partic.
    A.
    The hanging fold of the upper part of the toga, about the breast, the bosom of a garment; also the bosom of a person; sometimes also the lap (= gremium, the predom. class. signif.; esp. freq. in a trop. sense).
    1.
    Lit.:

    est aliquid in amictu: quod ipsum aliquatenus temporum condicione mutatum est. Nam veteribus nulli sinus, perquam breves post illos fuerunt,

    Quint. 11, 3, 137; cf.

    decentissimus,

    id. 11, 3, 140 sq.:

    (Caesar moriens) sinistrā manu sinum ad ima crura deduxit, quo honestius caderet,

    Suet. Caes. 82 (for which, of the same:

    togam manu demisit,

    Val. Max. 4, 5, 6); Tib. 1, 6, 18:

    praetextae sinus,

    Suet. Vesp. 5:

    ne admissum quidem quemquam senatorum nisi solum et praetentato sinu,

    id. Aug. 35:

    ut conchas legerent galeasque et sinus replerent,

    id. Calig. 46:

    cedo mihi ex ipsius sinu litteras Syracusanorum,

    Cic. Verr. 2, 5, 57, § 147:

    aurum in sinu ejus invenerunt,

    Quint. 7, 1, 30:

    paternos In sinu ferens deos,

    Hor. C. 2, 18, 27:

    nuda genu, nodoque sinus collecta fluentis,

    Verg. A. 1, 320:

    et fluit effuso cui toga laxa sinu,

    Tib. 1, 6, 14; cf.:

    micat igneus ostro, Undantemque sinum nodis irrugat Iberis,

    Stat. Th. 4, 265:

    ad haec, quae a fortunā sparguntur, sinum expandit,

    eagerly embraces, grasps, Sen. Ep. 74, 6:

    aliquid velut magnum bonum intra sinum continere,

    id. Vit. Beat. 23, 3; cf.:

    sinum subducere alicui rei,

    to reject, id. Thyest. 430.—Prov.:

    sinu laxo (i. e. soluto) ferre aliquid,

    i. e. to be careless about a thing, Hor. S. 2, 3, 172. —
    b.
    Transf.
    (α).
    The purse, money, which was carried in the bosom of the toga (cf. supra, the passage, Quint. 7, 1, 30, and v. crumena; poet. and in post-Aug. prose):

    semper amatorum ponderat illa sinus,

    Prop. 2, 16 (3, 8), 12:

    quo pretium condat, non habet ille sinum,

    Ov. Am. 1, 10, 18:

    aere sinus plenos urbe reportare, Col. poët. 10, 310: plurium sinum ac domum inplere,

    Sen. Ben. 6, 43, 1:

    qui etiam condemnationes in sinum vertisse dicuntur... praedam omnem in sinum contulit,

    into his purse, Lampr. Commod. 14 fin.:

    avaritiae,

    Juv. 1, 88.—Hence, M. Scaurus Marianis sodaliciis rapinarum provincialium sinus, the pocketer, i. e. the receiver, Plin. 36, 15, 24, § 116; cf. Tac. H. 2, 92 fin.; 4, 14.—
    (β).
    Poet., a garment, in gen.:

    Tyrio prodeat apta sinu,

    Tib. 1, 9, 72; 1, 6, 18:

    auratus,

    Ov. F. 2, 310:

    purpureus,

    id. ib. 5, 28:

    regalis,

    id. H. 13, 36; 5, 71; Stat. S. 2, 1, 133.—
    (γ).
    The bosom of a person:

    manum in sinum alicui Inserere,

    Ter. Heaut. 3, 3, 2:

    gelu rigentem colubram sinu fovit,

    Phaedr. 4, 17, 3:

    opposuit sinum Antonius stricto ferro,

    Tac. H. 3, 10:

    scortum in sinu consulis recubans,

    Liv. 39, 43:

    tangitur, et tacto concipit illa sinu, i. e. utero,

    Ov. F. 5, 256:

    usque metu micuere sinus, dum, etc.,

    id. H. 1, 45:

    horum in sinum omnia congerebant,

    Plin. Pan. 45.—
    2.
    Trop.
    a.
    The bosom, as in most other languages, for love, protection, asylum, etc. (usu. in the phrases in sinu esse, habere, etc.;

    syn. gremium): hic non amandus? hiccine non gestandus in sinu est?

    Ter. Ad. 4, 5, 75:

    iste vero sit in sinu semper et complexu meo,

    Cic. Fam. 14, 4, 3; cf.:

    postremum genus proprium est Catilinae, de ejus delectu, immo vero de complexu ejus ac sinu,

    id. Cat. 2, 10, 22:

    suo sinu complexuque aliquem recipere,

    id. Phil. 13, 4, 9; so (with complexus) id. ib. 2, 25, 61:

    (Pompeius), mihi crede, in sinu est,

    is very dear to me, id. Q. Fr. 2, 13, 1:

    Bibulum noli dimittere e sinu tuo,

    from your intimacy, id. ad Brut. 1, 7, 2:

    praesertim si in amici sinu defieas,

    on the bosom, Plin. Ep. 8, 16, 5:

    in hujus sinu indulgentiāque educatus,

    Tac. Agr. 4; so id. Or. 28; cf.: etsi commotus ingenio, simulationum tamen falsa in sinu avi perdidicerat, i. e. under the care or tuition, id. A. 6, 45 fin.:

    confugit in sinum tuum concussa respublica,

    i. e. into your arms, Plin. Pan. 6, 3; id. Ep. 8, 12, 1:

    optatum negotium sibi in sinum delatum esse dicebat,

    committed to his guardianship, care, Cic. Verr. 2, 1, 50, § 131; cf. Plin. Pan. 45, 2:

    respublica in Vespasiani sinum cessisset,

    Tac. H. 3, 69; 3, 19; Dig. 22, 3, 27:

    sinum praebere tam alte cadenti,

    protection, Sen. Ira, 3, 23, 6.—
    b.
    The interior, the inmost part of a thing:

    alii intra moenia atque in sinu urbis sunt hostes,

    in the midst, in the heart of the city, Sall. C. 52, 35:

    in urbe ac sinu cavendum hostem,

    Tac. H. 3, 38; Sil. 4, 34; 6, 652; Claud. Eutr. 2, 575:

    ut (hostis) fronte simul et sinu exciperetur,

    in the centre, Tac. A. 13, 40:

    in intimo sinu pacis,

    i. e. in the midst of a profound peace, Plin. Pan. 56, 4.—
    c.
    In sinu alicujus, in the power or possession of (postAug. and rare):

    opes Cremonensium in sinu praefectorum fore,

    Tac. H. 3, 19:

    omnem fortunam in sinu meo habui,

    Dig. 22, 3, 27.—
    d.
    A hiding-place, place of concealment: ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinunt, qs. in their bosoms (or, as we say, in their sleeve), i. e. in secret, Cic. Tusc. 3, 21, 51;

    so of secret joy,

    Tib. 4, 13, 8:

    in tacito cohibe gaudia clausa sinu,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 30; Sen. Ep. 105, 3; cf.

    also: plaudere in sinum,

    Tert. Pudic. 6: suum potius cubiculum ac sinum offerre contegendis quae, etc., the secrecy or concealment of her bed-chamber, Tac. A. 13, 13:

    abditis pecuniis per occultos aut ambitiosos sinus,

    i. e. in hidingplaces offered by obscurity or by high rank, id. H. 2, 92.—
    e.
    Sinus Abrahae, the place of the spirits of the just (eccl. Lat.):

    sinum Abrahae, regionem non caelestem, sublimiorem tamen Inferis,

    Tert. adv. Marc. 4, 34. —
    B.
    A bay, bight, gulf:

    ut primum ex alto sinus ab litore ad urbem inflectitur,

    Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; cf.:

    portus infusi in sinus oppidi,

    id. Rep. 3, 31, 43; 1, 3, 5; id. Imp. Pomp. 11, 31; id. Verr. 2, 5, 56, § 145; id. Att. 16, 6, 1; * Caes. B. C. 2, 32; Sall. J. 78, 2; Liv. 8, 24; Plin. 2, 43, 44, § 114 (Jahn, nivibus); Suet. Aug. 98; id. Tib. 16; Verg. A. 1, 243; 6, 132; Hor. C. 1, 33, 16; id. Epod. 10, 19.—
    2.
    Transf.
    (α).
    The land lying on a gulf, a point of land that helps to form it (perh. not ante-Aug.):

    segetibus in sinu Aenianum vastatis,

    Liv. 28, 5 Drak.:

    jam in sinum Maliacum venerat (with an army),

    id. 37, 6; Tac. A. 14, 9; id. H. 3, 66; id. Agr. 23; Plin. 6, 8, 8, § 23; Just. [p. 1710] 2, 4, 26; 24, 4, 3.—
    (β).
    A curve or fold in land, a basin, hollow, valley:

    Arpini terra campestri agro in ingentem sinum consedit,

    Liv. 30, 2, 12:

    subito dehiscit terra, et immenso sinu laxata patuit,

    Sen. Oedip. 582; id. Herc. Fur. 679; Plin. 2, 44, 44, § 115:

    jugum montis velut sinu quodam flexuque curvatum,

    Curt. 3, 4, 6:

    montium,

    id. 3, 9, 12.
    2.
    sīnus, i, m., v. sinum.

    Lewis & Short latin dictionary > sinus

См. также в других словарях:

  • falcis —   L. falx, sickle. Of sickles, that is, the leaf blades are often sickle shaped …   Etymological dictionary of grasses

  • Malleus et Falcis — The Order of Malleus et Falcis, or Hammer and Sickle, is a secret society based out of The George Washington University, in Washington, DC, and one of the most secretive student societies in the United States. Malleus et Falcis has kept its… …   Wikipedia

  • faucher — [ foʃe ] v. <conjug. : 1> • XIIe; lat. pop. °falcare, de falx, falcis « faux » I ♦ V. tr. 1 ♦ Couper avec une faux ou une faucheuse. Faucher des céréales, du blé. ⇒ moissonner. Faucher l herbe, le foin. Par ext. Faucher un pré (cf. Faire… …   Encyclopédie Universelle

  • faux — 1. faux, fausse [ fo, fos ] adj. et n. m. • fals 1080; puis faus; lat. falsus, p. p. adj. de fallere « tromper » I ♦ Adj. 1 ♦ Qui n est pas vrai, qui est contraire à la vérité (pensable, observable). Une fausse opinion, un faux axiome. Avoir des… …   Encyclopédie Universelle

  • falciforme — [ falsifɔrm ] adj. • 1812; lat. sc. falsiformis (XVIIIe); du lat. class. falx, falcis « faux » et forme ♦ Didact. En forme de croissant ou de faucille. Par ext. Anémie falciforme : drépanocytose. ● falciforme adjectif (latin scientifique falcifor …   Encyclopédie Universelle

  • DREPANA pl. num. vel DREPANUM — prom. et urbs Siciliae, trans Lilybaeum, non procul ab Eryce monte, ita dicta quod δρεπανοειδὴς sit, h. e. in modum falcis incurvata; vel ab eo quod Saturnus, amputatis virilibus paternis, illuc falcem proiecerit. Ovid. Fast. l. 4. v. 472. Quique …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Falciforme — ► adjetivo Se aplica a lo que tiene forma de hoz. * * * falciforme (del lat. «falx, falcis», hoz, y « forme») adj. De forma de hoz. ⇒ *Curvo. * * * falciforme. (Del lat. falx, falcis, hoz, y forme). adj. Que tiene forma de hoz. □ V. anemia de… …   Enciclopedia Universal

  • falce — (Derivado de hoz.) ► sustantivo femenino AGRICULTURA Herramienta formada por una cuchilla larga, curva y de dientes muy agudos y un mango que sirve para segar. SINÓNIMO hoz * * * falce (del lat. «falx, falcis», hoz; Ar.) f. *Hoz, o cuchillo corvo …   Enciclopedia Universal

  • hoz — I (Del lat. falx, cis, hoz.) ► sustantivo femenino 1 Herramienta formada por una cuchilla afilada larga, curva, de dientes muy agudos, y un mango de madera, que se usa para segar. IRREG. plural hoces SINÓNIMO segadera FRASEOLOGÍA ► locución… …   Enciclopedia Universal

  • falcar — ► verbo transitivo Colocar una o varias falcas o cuñas en un mueble u otra cosa. SE CONJUGA COMO sacar * * * falcar1 tr. Colocar en una ↘cosa una falca o falcas. ⇒ *Calzar. ➢ Desfalcar. falcar2 (del lat. «falx, falcis», hoz; ant.) tr. Agr. *Segar …   Enciclopedia Universal

  • falcino — (del lat. «falx, falcis», hoz; Ar.) m. *Vencejo (pájaro). * * * falcino. (Del lat. falx, falcis, hoz). m. Ar. vencejo2 …   Enciclopedia Universal

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»