Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

fīdo

  • 1 fido

    fīdo, fīsus sum (ante-class. form of the fut. fidebo, Nov. ap. Non. 509, 4), 3, v. n. [root in Sanscr. bandh, unite; Gr. peithô, persuade, peisma, cable; Lat. fidus, Deus Fidius, foedus; cf.: fascis, fascia; Curt. Gr. Etym. p. 262; but Fick refers fido to root bhidh; Goth. beidan; Engl. bide, to expect; Vergl. Wört. p. 380], to trust, confide, put confidence in, rely upon a person or thing (rare; in the verb. finit. mostly poet.; but class. in the part. praes. and P. a.).
    (α).
    With dat.:

    fidere nocti,

    Verg. A. 9, 378:

    fugae fidens,

    id. ib. 11, 351:

    pestilentiae fidens (with societate fretus),

    Liv. 8, 22, 7:

    taedae non bene fisa,

    Ov. M. 15, 827:

    qui sibi fidit,

    Hor. Ep. 1, 19, 22; id. S. 2, 2, 108:

    puer bene sibi fidens,

    Cic. Att. 6, 6, 4.—
    (β).
    With abl.: hac (Cynosurā) fidunt duce nocturnā Phoenices in alto, Cic. poët. N. D. 2, 41, 106; id. Ac. 2, 20, 66:

    arcu fisi Getae,

    Ov. P. 4, 9, 78:

    cursu,

    id. M. 7, 545:

    ope equinā,

    id. ib. 9, 125:

    pecuniā,

    Nep. Lys. 3 fin.:

    prudentiā consilioque fidens,

    Cic. Off. 1, 23, 81.—Doubtful, whether dat. or abl. (v. Zumpt, Gr. § 413; cf.

    confido): nec nitido fidit adultero,

    Hor. C. 3, 24, 20:

    pictis puppibus,

    id. ib. 1, 14, 15:

    (Jugurtham) Mario parum fidere,

    Sall. J. 112, 2:

    ingenio,

    Quint. 10, 7, 18; cf.:

    ingenio suo,

    Plin. Ep. 4, 13 fin.:

    suis rebus,

    Cic. Att. 10, 8, 2.—
    (γ).
    With inf.:

    fidis enim manare poëtica mella Te solum,

    Hor. Ep. 1, 19, 44; Sil. 1, 432:

    parum fidens pedibus contingere matrem,

    Luc. 4, 615:

    fisus cuncta sibi cessura pericula, Caesar,

    id. 5, 577.—
    (δ).
    Absol.: ubi fidentem fraudaveris, i. e. who trusts (you), Plaut. As. 3, 2, 15.—Hence, fīdens, entis, P.a. (lit., trusting to one's self, self-confident; hence), confident, courageous, bold:

    qui fortis est, idem est fidens, qui autem est fidens, is profecto non extimescit: discrepat enim a timendo confidere,

    Cic. Tusc. 3, 7, 14:

    fidenti animo gradietur ad mortem,

    id. ib. 1, 46, 110; cf.:

    tum Calchas haec est fidenti voce locutus, id. poët. Div. 2, 30, 64: fidens animi,

    Verg. A. 2, 61; Tac. A. 4, 59 fin.; so,

    fidens armorum,

    Luc. 9, 373.— Comp.:

    Romanus, fidentior,

    Amm. 16, 12 al. — Sup.: fidentissimo [p. 748] impetu acies motae, Amm. 27, 10, 12.— Adv.: fīdenter, confidently, fearlessly, boldly:

    timide fortasse signifer evellebat, quod fidenter infixerat,

    Cic. Div. 2, 31, 67:

    agere,

    id. Ac. 2, 8, 24:

    confirmare,

    id. de Or. 1, 56, 240; cf. id. N. D. 1, 8, 18.— Comp.:

    paulo vellem fidentius te illi respondisse,

    Cic. Att. 6, 1, 21.— Sup.:

    accedere fidentissime,

    Amm. 17, 1, 9; August. Ver. Rel. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > fido

  • 2 fīdō

        fīdō fīsus sum, ere    [1 FID-], to trust, confide, put confidence in, rely upon: nostrae causae: nocti, V.: pestilentiae, L.: puer sibi fidens: Hac (Cynosurā) fidunt duce: ope equinā, O.: pictis puppibus, H.: suis rebus: fidis enim manare poëtica mella Te solum, H.
    * * *
    fidere, fisus sum V SEMIDEP
    trust (in), have confidence (in) (w/DAT or ABL)

    Latin-English dictionary > fīdō

  • 3 cōn-fīdō

        cōn-fīdō fīsus, sum, ere,    to trust, confide, rely upon, believe, be assured: vestrae virtuti: causae suae: cui (equitatui), Cs.: fidei Romanae, L.: Mario parum, S.: sibi confisi, relying on themselves, Cs.: si mihi ipse confiderem, dared trust: suae virtuti, L.: viribus, Cs.: dis inmortalibus, S.: suis militibus, L.: auxiliis de salute urbis, Cs.: corporis firmitate: (oratio) confidere videbatur invidiā, to be founded on: naturā loci, Cs.: alio duce, L.: socio Ulixe, O.: praesidio legionum, Cs.—To be confident, be assured: illum Salvom adfuturum esse, T.: mei rationem offici esse persolutam: (Romanos) re frumentariā intercludi posse, Cs.: principem se fore, S.: nec hostibus diuturnum gaudium fore, L.—To be confident, have confidence: nihil nimis: satis, S.: adflictis melius confidere rebus ( abl absol.), V.

    Latin-English dictionary > cōn-fīdō

  • 4 fidus

    1.
    fīdus, a, um, adj. [fido, that one may rely on], trusty, truslworthy, faithful, sure (class.).
    I.
    Prop., constr. absol., with dat., poet. also with gen.
    A.
    Absol.:

    nihil est stabile quod infidum... Neque enim fidum potest esse multiplex ingenium et tortuosum,

    Cic. Lael. 18, 65; cf.:

    (amico) probo et fideli et fido et cum magna fide,

    Plaut. Trin. 4, 4, 4:

    tum se intellexisse, quos fidos amicos habuisset, quos infidos,

    Cic. Lael. 15, 53:

    amici,

    Hor. Ep. 1, 5, 24:

    sodales,

    id. S. 2, 1, 30:

    fidissima atque optima uxor,

    Cic. Fam. 14, 4, 6:

    conjux,

    Hor. Ep. 2, 1, 142:

    bonus atque fidus judex,

    impartial, id. C. 4, 9, 40:

    medici,

    id. Ep. 1, 8, 9:

    interpres,

    id. A. P. 133:

    fidiora haec genera hominum fore ratus,

    Liv. 40, 3, 4:

    nihil fidum, nihil exploratum habere,

    Cic. Lael. 26, 97:

    familiaritates fidae,

    id. Off. 2, 8, 30:

    canum tam fida custodia,

    id. N. D. 2, 63, 158:

    vis canum,

    Lucr. 6, 1222; cf.:

    pectus canum,

    id. 5, 864:

    pectus,

    Hor. C. 2, 12, 16:

    fido animo,

    firm, steadfast, Liv. 25, 15, 13. —
    B.
    With dat.:

    (servum) quem domino fidissimum credebat,

    Liv. 33, 28, 13 (but cf.: fidus est amicus, fidelis servus, Don. Ter. Phorm. 1, 2, 26):

    quae fida fuit nulli,

    Tib. 1, 6, 77:

    nec tibi fidam promittis Lacaenam,

    Ov. H. 5, 99:

    ne quid usquam fidum proditori esset,

    no faith should be kept with a traitor, Liv. 1, 11, 7:

    ut eos sibi fidiores redderet,

    Just. 16, 5, 2.—
    C.
    Poet. with gen.:

    regina tui fidissima,

    most faithful towards you, Verg. A. 12, 659; and with gen. partit.:

    juvenum fidos, lectissima bello Corpora, sollicitat pretio,

    the trusty ones, trustiest of the youth, Stat. Th. 2, 483.—
    D.
    With in or ad, and acc.:

    in amicos fidissimus,

    Eutr. 7, 8:

    fidi ad bella duces,

    Nemes. Cyn. 82.—
    E.
    With in and abl.:

    sperabam te mihi fidum in hoc nostro amore fore,

    Cat. 91, 1 sq. —
    II.
    Transf., objectively of inanim. and abstr. things, sure, certain, safe, trustworthy (mostly poet. and in post-Aug. prose; in Cic. Att. 9, 6, 10, fuga fida is not critically certain; v. Orell. N. cr. ad loc.).
    A.
    Absol.:

    aures,

    Ov. M. 10, 382:

    spes fidissima Teucrum,

    Verg. A. 2, 281:

    ensis,

    trusty, id. ib. 6, 524:

    alii litora cursu fida petunt,

    id. ib. 2, 400:

    nec unquam satis fida potentia, ubi nimia est,

    Tac. H. 2, 92:

    pons validus et fidus,

    id. A. 15, 15 fin.:

    male fidas provincias,

    id. H. 1, 52. —
    B.
    With dat.:

    (oppidum) naviganti celerrimum fidissimumque appulsu,

    Tac. A. 3, 1; cf.:

    statio male fida carinis,

    Verg. A. 2, 23:

    montem tantos inter ardores opacum et fidum nivibus,

    Tac. H. 5, 6.— Sup.:

    nox arcanis fidissima,

    Ov. M. 7, 192:

    camelino (genitali) arcus intendere, orientis populis fidissimum,

    the surest, Plin. 11, 49, 109, § 261:

    refugium,

    Tac. A. 5, 8. — Hence, adv.: fīde, faithfully, trustily (perh. only in the sup.):

    quae mihi a te ad timorem fidissime atque amantissime proponuntur,

    Cic. Fam. 2, 16, 4 (al. fidelissime):

    fidissime amicissimeque vixerunt,

    Gell. 12, 8, 6.
    2.
    fīdus = foedus, a league, v. 2. foedus init.

    Lewis & Short latin dictionary > fidus

  • 5 diffido

    dif-fīdo, fīsus (post-class. perf. diffidi), 3, v. n., to distrust; to be diffident or distrustful, to despair (freq. and class.).
    (α).
    With dat. (so most freq.):

    eum potius (corrupisse), qui sibi aliqua ratione diffideret, quam eum, qui omni ratione confideret,

    Cic. Clu. 23, 63:

    sibi,

    Plaut. Rud. prol. 82; Cic. Prov. Cons. 16, 38:

    memoriae alicujus,

    id. Part. Or. 17, 59:

    sibi patriaeque,

    Sall. C. 31, 3:

    suis rebus,

    Caes. B. G. 5, 41, 5:

    veteri exercitui,

    Sall. J. 52, 6; 32, 5; 46, 1;

    75, 1: suae atque omnium saluti,

    Caes. B. G. 6, 38, 2:

    summae rei,

    id. B. C. 3, 94 fin.:

    perpetuitati bonorum,

    Cic. Fin. 2, 27, 86:

    ingenio meo,

    id. Mur. 30, 63:

    huic sententiae,

    id. Tusc. 5, 1, 3: prudentiae tuae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6:

    rei publicae,

    Cic. Fam. 5, 13, 3:

    illis (viris),

    Ov. H. 10, 97:

    caelestibus monitis,

    id. M. 1, 397 et saep.— Pass. impers.:

    cur M. Valerio non diffideretur,

    Liv. 24, 8; so Tac. A. 15, 4.—
    (β).
    With a dependent clause:

    antiquissimi invenire se posse, quod cuperent, diffisi sint,

    Cic. Ac. 2, 3; id. Quint. 24, 77; id. Or. 1, 3; 28, 97; Caes. B. G. 6, 36; Quint. 10, 1, 126 al.; cf.:

    quos diffidas sanos facere, facies,

    Cato R. R. 157, 13:

    quem manu superare posse diffiderent,

    Nep. Alcib. 10, 4.—
    * (γ).
    With ne:

    ne terras aeterna teneret,

    Lucr. 5, 980.—
    (δ).
    Rarely with abl. (after the analogy of fido and confido):

    diffisus occasione,

    Suet. Caes. 3 Burm. and Oud.; so,

    paucitate suorum,

    Front. Strat. 1, 8, 5 Oud.:

    paucitate cohortium (al. paucitati),

    Tac. H. 2, 23:

    potestate,

    Lact. 5, 20 (also Caes. B. C. 1, 12, 2, several good MSS. have voluntate; and id. ib. 3, 97, 2: eo loco, v. Oud. on the former pass.).—
    (ε).
    Absol.:

    (facis) ex confidente actutum diffidentem denuo,

    Plaut. Merc. 5, 2, 15:

    jacet, diffidit, abjecit hastas,

    Cic. Mur. 21, 45:

    ita graviter aeger, ut omnes medici diffiderent. id, Div. 1, 25, 53: de Othone, diffido,

    id. Att. 12, 43, 2 al. —Hence, diffīdens, entis, P. a., without self-confidence, diffident, anxious, Suet. Claud. 35; id. Tib. 65. — Adv.: diffīdenter, without self-confidence, diffidently (very rare): timide et diffidenter attingere aliquid, * Cic. Clu. 1, 1:

    agere,

    Liv. 32, 21, 8:

    incedere,

    Amm. 26, 7, 13.— Comp.:

    timidius ac diffidentius bella ingredi,

    Just. 38, 7, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > diffido

  • 6 diffīdo

        diffīdo fīsus sum, ere    [dis- + fido], to distrust, be diffident, be distrustful, despair: iacet, diffidit: sui, S.: sibi aliquā ratione: eius fidei: suis rebus, Cs.: exercitui, S.: summae rei, Cs.: armis, V.: cur M. Valerio non diffideretur, L.: me posse (tutum esse): Caesarem fidem servaturum, Cs.
    * * *
    diffidere, diffisus sum V SEMIDEP
    distrust; despair; (w/DAT) lack confidence (in), despair (of)

    Latin-English dictionary > diffīdo

  • 7 fīdēns

        fīdēns entis, adj.    [P. of fido], confident, courageous, bold: homo: animus: fidens fer pectus in hostem, V.: animi, V.: animo et viribus, L.
    * * *
    (gen.), fidentis ADJ
    confident; bold

    Latin-English dictionary > fīdēns

  • 8 fīdus

        fīdus adj. with comp. and sup.    [1 FID-], trusty, trustworthy, faithful, sure, credible: ingenium: exercitus sibi, S.: sodales, H.: Iudex, impartial, H.: interpres, H.: fidiora genera hominum, L.: canum custodia: fido animo, steadfast, L.: (servum) domino fidissimum, L.: Nec tibi fidam promitte Lacaenam, O.: ne quid usquam fidum proditori esset, no faith should be kept, L.: regina tui fidissima, towards you, V.— Sure, certain, safe, trustworthy: aures, O.: spes fidissima Teucrūm, V.: ensis, trusty, V.: statio male fida carinis, V.: Nox arcanis fidissima, O.
    * * *
    fida, fidum ADJ
    faithful, loyal; trusting, confident

    Latin-English dictionary > fīdus

  • 9 fīsus

        fīsus    P. of fido.

    Latin-English dictionary > fīsus

  • 10 Canis

    1.
    cănis ( cănes, Plaut. Men. 5, 1, 18; id. Trin. 1, 2, 133; 1, 2, 135; Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll., or Ann. v. 518 Vahl.; Lucil. ap. Varr. ib.; cf. Charis. 1, 17, p. 118 P.; abl. always cane; gen. plur. canum; v. Neue, Formenl. pp. 223, 258 sq.), comm. [Sanscr. cvan; Gr. kuôn, kunos; Germ. Hund; Engl. hound].
    I.
    Lit., a dog.
    A.
    In gen., v. Varr. R. R. 1, 21; 2, 9, 1 sqq.; Plin. 8, 40, 61, § 142 sqq.; Col. 7, 12, 1: tantidem quasi feta canes sine dentibus latrat, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll. (Ann. v. 518 Vahl.):

    introiit in aedĭs ater alienus canis,

    Ter. Phorm. 4, 4, 25: inritata canes, Lucil. ap. Charis. 1, p. 100 P.:

    canem inritatam imitarier,

    Plaut. Capt. 3, 1, 25:

    in Hyrcaniă plebs publicos alit canes, optumates domesticos: nobile autem genus canum illud scimus esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    si lupi canibus similes sunt,

    id. Ac. 2, 16, 50:

    canes ut montivagae persaepe ferai Naribus inveniunt quietes,

    Lucr. 1, 405:

    canis acer,

    Hor. Epod. 12, 6:

    acres,

    Varr. R. R. 1, 21:

    acriores et vigilantiores,

    Cato, R. R. 124:

    assiduus,

    Col. R. R. 7, 12, 5:

    catenarius,

    Sen. Ira, 3, 37, 2:

    catenă vinctus,

    Petr. 29:

    Molossi,

    Hor. S. 2, 6, 115; cf. Lucr. 5, 1063:

    obscenae,

    Verg. G. 1, 470; Ov. F. 4, 936:

    pastoralis,

    Col. 7, 12, 3:

    pecuarius,

    id. 7, 12, 8:

    pulicosa,

    id. 7, 13, 2:

    rabidi,

    Lucr. 5, 892; Sen. Oedip. 932:

    rabiosus,

    Plin. 29, 4, 32, § 98:

    saeva canum rabies,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 17; Plin. 8, 40, 63, § 152:

    est verunculus in linguă canum, quo exempto nec rabidi fuint, etc.,

    id. 29, 4, 32, § 100: rabiosa. Hor. Ep. 2, 2, 75:

    venatici,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 31; Nep. Pel. 2, 5:

    alere canes ad venandum,

    Ter. And. 1, 1, 30; Curt. 9, 1, 31:

    vigiles,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    canum fida custodia,

    Cic. N. D. 2, 63, 150:

    fida canum vis,

    Lucr. 6, 1222:

    levisomna canum fido cum pectore corda,

    id. 5, 864:

    caput mediae canis praecisae,

    Liv. 40, 6, 1; cf. Curt. 10, 9, 12:

    saepe citos egi per juga longa canes,

    Ov. H. 5, 20:

    canibus circumdare saltus,

    Verg. E. 10, 57:

    hos non inmissis canibus agitant,

    id. G. 3, 371:

    leporem canibus venari,

    id. ib. 3, 410.—
    B.
    Esp.
    1.
    As a term of reproach, to denote,
    a.
    A shameless, vile person, Plaut. Most. 1, 1, 40; Ter. Eun. 4, 7, 33 Donat. ad loc.; Hor. Epod. 6, 1; cf. id. S. 2, 2, 56; Petr. 74, 9; Suet. Vesp. 13. —
    b.
    A fierce or enraged person, Plaut. Men. 5, 1, 14, 5, 1, 18; Hyg. Fab. 3; cf. Cic. Rosc. Am. 20, 57; Sen. Cons. Marc. 22, 5.—
    2.
    As the regular designation of the hangers-on or parasites of an eminent or rich Roman; a follower, dog, creature:

    multa sibi opus esse, multa canibus suis quos circa se habuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:

    cohors ista quorum hominum est? Volusii haruspices et Canelii medici et horum canum quos tribunal meum vides lambere,

    id. ib. 2, 3, 11, §

    28: apponit de suis canibus quendam,

    id. ib. 2, 4, 19, § 40; 2, 5, 56, § 146; id. Att. 6, 3, 6; id. Pis. 10, 23.—
    3.
    In mythical lang.
    a.
    Tergeminus, i. e. Cerberus. Ov. A. A. 3, 322; id. Tr. 4, 7, 16;

    called also viperius,

    id. Am. 3, 12, 26:

    Tartareus,

    Sen. Herc. Fur. 649:

    triformis,

    id. Herc. Oet. 1202: Echidnaea. Ov. M. 7, 409; cf.:

    infernae canes,

    Hor. S. 1, 8, 35; Verg. A. 6, 257; Luc. 6, 733. —
    b.
    Semidei canes, Anubis, Luc. 8, 832.—
    4.
    Prov.
    a.
    Stultitia est venatum ducere invitas canes, Plaut. Stich. 1, 2, 82.—
    b.
    Cane pejus et angui Vitare aliquid, Hor. Ep. 1, 17, 30.—
    c.
    Ut canis a corio numquam absterrebitur uncto, will never be frightened from the greasy hide, Hor. S. 2, 5, 83.—
    d.
    Canis caninam non ēst (cf. Engl. dog won ' t eat dog), Auct. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll.—
    e.
    A cane non magno saepe tenetur aper, Ov. R. Am. 422.—
    5.
    CAVE CANEM, beware of the dog, a frequent inscription of warning to trespassers on doors, etc., Petr. 29; Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320. —Hence:

    Cave Canem,

    the title of a satire by Varro, Non. p. 75, 22.—
    II.
    Transf. [p. 279]
    A.
    A constellation; the Dog.
    1.
    Esp.:

    Canis Major, or simply Canis,

    a constellation of twenty stars, Hyg. Astr. 3, 34; of which the brighest is Sirius or Canicula, Cic. N. D. 2, 44, 114; id. Arat. 108 (349); 123 (367); 138 (382); 276 (522); Vitr. 9, 5, 2; Verg. G. 1, 218; 2, 353; Hor. S. 1, 7, 25; id. Ep. 1, 10, 16; Tib. 3, 5, 2; Ov. F. 4, 904; Plin. 18, 26, 64, § 234 sqq.—
    2.
    Canis Minor, or Minusculus, the Little Dog, = Prokuôn, commonly called Antecanis (hence the plur. canes), Vitr. 9, 52; Plin. 18, 28, 68, § 268; Ov. F. 4, 904.—Acc. to the fable, the dog of Erigone, daughter of Icarius;

    hence, Erigoneïus,

    Ov. F. 5, 723, and Icarius, id. ib. 4, 939.—
    B.
    The sea-dog, called canis marinus, Plin. 9, 35, 55, § 110; and mythically, of the dogs of Scylla, Lucr. 5, 890; Verg. A. 3, 432; Tib. 3, 4, 89; Cic. Verr. 2, 5, 56, § 146; Luc. 1, 549 Cort.; Sen. Med. 351.—
    C.
    The worst throw with dice, the dog-throw (cf. canicula and alea):

    damnosi,

    Prop. 4 (5), 8, 46; Ov. Tr. 2, 474:

    canem mittere,

    Suet. Aug. 71; cf. Isid. Orig. 18, 65.—Prov.:

    tam facile quam canis excidit,

    Sen. Apocol. 10, 2.—
    D.
    A Cynic philosopher:

    Diogenes cum choro canum suorum,

    Lact. Epit. 39, 4.—
    E.
    A kind of fetter, Plaut. Cas. 2, 6, 37 dub. (al. camum; v. camus); cf. 1. catulus.
    2.
    Cănis, is, m., a small river tributary to the Po, Plin. 3, 16, 20, § 117.

    Lewis & Short latin dictionary > Canis

  • 11 canis

    1.
    cănis ( cănes, Plaut. Men. 5, 1, 18; id. Trin. 1, 2, 133; 1, 2, 135; Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll., or Ann. v. 518 Vahl.; Lucil. ap. Varr. ib.; cf. Charis. 1, 17, p. 118 P.; abl. always cane; gen. plur. canum; v. Neue, Formenl. pp. 223, 258 sq.), comm. [Sanscr. cvan; Gr. kuôn, kunos; Germ. Hund; Engl. hound].
    I.
    Lit., a dog.
    A.
    In gen., v. Varr. R. R. 1, 21; 2, 9, 1 sqq.; Plin. 8, 40, 61, § 142 sqq.; Col. 7, 12, 1: tantidem quasi feta canes sine dentibus latrat, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll. (Ann. v. 518 Vahl.):

    introiit in aedĭs ater alienus canis,

    Ter. Phorm. 4, 4, 25: inritata canes, Lucil. ap. Charis. 1, p. 100 P.:

    canem inritatam imitarier,

    Plaut. Capt. 3, 1, 25:

    in Hyrcaniă plebs publicos alit canes, optumates domesticos: nobile autem genus canum illud scimus esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    si lupi canibus similes sunt,

    id. Ac. 2, 16, 50:

    canes ut montivagae persaepe ferai Naribus inveniunt quietes,

    Lucr. 1, 405:

    canis acer,

    Hor. Epod. 12, 6:

    acres,

    Varr. R. R. 1, 21:

    acriores et vigilantiores,

    Cato, R. R. 124:

    assiduus,

    Col. R. R. 7, 12, 5:

    catenarius,

    Sen. Ira, 3, 37, 2:

    catenă vinctus,

    Petr. 29:

    Molossi,

    Hor. S. 2, 6, 115; cf. Lucr. 5, 1063:

    obscenae,

    Verg. G. 1, 470; Ov. F. 4, 936:

    pastoralis,

    Col. 7, 12, 3:

    pecuarius,

    id. 7, 12, 8:

    pulicosa,

    id. 7, 13, 2:

    rabidi,

    Lucr. 5, 892; Sen. Oedip. 932:

    rabiosus,

    Plin. 29, 4, 32, § 98:

    saeva canum rabies,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 17; Plin. 8, 40, 63, § 152:

    est verunculus in linguă canum, quo exempto nec rabidi fuint, etc.,

    id. 29, 4, 32, § 100: rabiosa. Hor. Ep. 2, 2, 75:

    venatici,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 31; Nep. Pel. 2, 5:

    alere canes ad venandum,

    Ter. And. 1, 1, 30; Curt. 9, 1, 31:

    vigiles,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    canum fida custodia,

    Cic. N. D. 2, 63, 150:

    fida canum vis,

    Lucr. 6, 1222:

    levisomna canum fido cum pectore corda,

    id. 5, 864:

    caput mediae canis praecisae,

    Liv. 40, 6, 1; cf. Curt. 10, 9, 12:

    saepe citos egi per juga longa canes,

    Ov. H. 5, 20:

    canibus circumdare saltus,

    Verg. E. 10, 57:

    hos non inmissis canibus agitant,

    id. G. 3, 371:

    leporem canibus venari,

    id. ib. 3, 410.—
    B.
    Esp.
    1.
    As a term of reproach, to denote,
    a.
    A shameless, vile person, Plaut. Most. 1, 1, 40; Ter. Eun. 4, 7, 33 Donat. ad loc.; Hor. Epod. 6, 1; cf. id. S. 2, 2, 56; Petr. 74, 9; Suet. Vesp. 13. —
    b.
    A fierce or enraged person, Plaut. Men. 5, 1, 14, 5, 1, 18; Hyg. Fab. 3; cf. Cic. Rosc. Am. 20, 57; Sen. Cons. Marc. 22, 5.—
    2.
    As the regular designation of the hangers-on or parasites of an eminent or rich Roman; a follower, dog, creature:

    multa sibi opus esse, multa canibus suis quos circa se habuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:

    cohors ista quorum hominum est? Volusii haruspices et Canelii medici et horum canum quos tribunal meum vides lambere,

    id. ib. 2, 3, 11, §

    28: apponit de suis canibus quendam,

    id. ib. 2, 4, 19, § 40; 2, 5, 56, § 146; id. Att. 6, 3, 6; id. Pis. 10, 23.—
    3.
    In mythical lang.
    a.
    Tergeminus, i. e. Cerberus. Ov. A. A. 3, 322; id. Tr. 4, 7, 16;

    called also viperius,

    id. Am. 3, 12, 26:

    Tartareus,

    Sen. Herc. Fur. 649:

    triformis,

    id. Herc. Oet. 1202: Echidnaea. Ov. M. 7, 409; cf.:

    infernae canes,

    Hor. S. 1, 8, 35; Verg. A. 6, 257; Luc. 6, 733. —
    b.
    Semidei canes, Anubis, Luc. 8, 832.—
    4.
    Prov.
    a.
    Stultitia est venatum ducere invitas canes, Plaut. Stich. 1, 2, 82.—
    b.
    Cane pejus et angui Vitare aliquid, Hor. Ep. 1, 17, 30.—
    c.
    Ut canis a corio numquam absterrebitur uncto, will never be frightened from the greasy hide, Hor. S. 2, 5, 83.—
    d.
    Canis caninam non ēst (cf. Engl. dog won ' t eat dog), Auct. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll.—
    e.
    A cane non magno saepe tenetur aper, Ov. R. Am. 422.—
    5.
    CAVE CANEM, beware of the dog, a frequent inscription of warning to trespassers on doors, etc., Petr. 29; Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320. —Hence:

    Cave Canem,

    the title of a satire by Varro, Non. p. 75, 22.—
    II.
    Transf. [p. 279]
    A.
    A constellation; the Dog.
    1.
    Esp.:

    Canis Major, or simply Canis,

    a constellation of twenty stars, Hyg. Astr. 3, 34; of which the brighest is Sirius or Canicula, Cic. N. D. 2, 44, 114; id. Arat. 108 (349); 123 (367); 138 (382); 276 (522); Vitr. 9, 5, 2; Verg. G. 1, 218; 2, 353; Hor. S. 1, 7, 25; id. Ep. 1, 10, 16; Tib. 3, 5, 2; Ov. F. 4, 904; Plin. 18, 26, 64, § 234 sqq.—
    2.
    Canis Minor, or Minusculus, the Little Dog, = Prokuôn, commonly called Antecanis (hence the plur. canes), Vitr. 9, 52; Plin. 18, 28, 68, § 268; Ov. F. 4, 904.—Acc. to the fable, the dog of Erigone, daughter of Icarius;

    hence, Erigoneïus,

    Ov. F. 5, 723, and Icarius, id. ib. 4, 939.—
    B.
    The sea-dog, called canis marinus, Plin. 9, 35, 55, § 110; and mythically, of the dogs of Scylla, Lucr. 5, 890; Verg. A. 3, 432; Tib. 3, 4, 89; Cic. Verr. 2, 5, 56, § 146; Luc. 1, 549 Cort.; Sen. Med. 351.—
    C.
    The worst throw with dice, the dog-throw (cf. canicula and alea):

    damnosi,

    Prop. 4 (5), 8, 46; Ov. Tr. 2, 474:

    canem mittere,

    Suet. Aug. 71; cf. Isid. Orig. 18, 65.—Prov.:

    tam facile quam canis excidit,

    Sen. Apocol. 10, 2.—
    D.
    A Cynic philosopher:

    Diogenes cum choro canum suorum,

    Lact. Epit. 39, 4.—
    E.
    A kind of fetter, Plaut. Cas. 2, 6, 37 dub. (al. camum; v. camus); cf. 1. catulus.
    2.
    Cănis, is, m., a small river tributary to the Po, Plin. 3, 16, 20, § 117.

    Lewis & Short latin dictionary > canis

  • 12 confido

    con-fīdo, fĭsus sum, 3, v. n., to trust confidently in something, confide in, rely firmly upon, to believe, be assured of (as an enhancing of sperare, Cic. Att. 6, 9, 1; Nep. Milt. 1, 1; freq. and class. in prose and poetry); constr. with abl., acc. and inf., with dat., rarely with de, ut, or absol.
    (α).
    With abl. (in verb. finit. very rare with personal object):

    aut corporis firmitate aut fortunae stabilitate,

    Cic. Tusc. 5, 14, 40:

    copiā et facultate causae,

    id. Rosc. Com. 1, 2; id. Tusc. 5, 3, 8:

    illum, quo antea confidebant, metuunt,

    id. Att. 8, 13, 2; id. Clu. 1, 1:

    naturā loci,

    Caes. B. G. 3, 9; 7, 68; id. B. C. 1, 58:

    castrorum propinquitate,

    id. ib. 1, 75 fin.; 3, 83; Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14, 4:

    jurejurando,

    Suet. Caes. 86; cf.:

    neque milites alio duce plus confidere aut audere,

    Liv. 21, 4, 4:

    socio Ulixe,

    Ov. M. 13, 240 (v. also under g).—So esp. with part. pass.:

    confisus, a, um: neque Caesar opus intermittit confisus praesidio legionum trium,

    Caes. B. C. 1, 42; 1, 75; 3, 106; Auct. B. Alex. 10, 5, Auct. B. G. 8, 3; 8, 15;

    Auct. B. Afr. 49: tam potenti duce confisus,

    Liv. 24, 5, 12; 28, 42, 12:

    nullā aliā urbe,

    Cic. Fam. 12, 14, 4; Lentul. ib. 12, 15, 3:

    patientiā nostrā,

    Plin. Pan. 68, 2:

    senatus consulto,

    Suet. Caes. 86.—
    (β).
    With acc. and inf. (so most freq. in all per.), Plaut. Stich. 3, 2, 1; Ter. Heaut. 1, 1, 108; id. Ad. 5, 3, 40; Cic. Verr. 2, 5, 69, § 177; id. Off. 3, 2, 5; id. Att. 1, 10, 2; 6, 7, 1; 6, 9, 1 al.; Caes. B. G. 1, 23 fin.; id. B. C. 2, 10; Sall. C. 17, 7; id. J. 26, 1; Nep. Milt. 1, 1; Liv. 4, 32, 6; 36, 40, 2; 44, 13, 7; Quint. 5, 12, 17; 11, 1, 92; Suet. Caes. 29; id. Oth. 10; Ov. M. 9, 256:

    (venti et sol) siccare prius confidunt omnia posse Quam, etc.,

    Lucr. 5, 391.—
    (γ).
    With dat. (very freq.;

    and so almost always of personal objects): me perturbasset ejus sententia, nisi vestrae virtuti constantiaeque confiderem,

    Cic. Phil. 5, 1, 2; cf. id. Att. 16, 16, A, 5;

    1, 9, 2: cui divinationi,

    id. Fam. 6, 6, 4:

    his rebus magis quam causae suae,

    id. Inv. 1, 16, 22; id. Verr. 2, 2, 28, § 69; id. Sest. 64, 135; id. Mil. 23, 61; id. Fin. 1, 9, 31; Liv. 38, 48, 13:

    virtuti militum,

    Caes. B. C. 3, 24:

    cui (peditum parti) maxime confidebat,

    id. ib. 2, 40:

    equitatui,

    id. ib. 3, 94;

    Auct. B. Afr. 60: fidei Romanae,

    Liv. 21, 19, 10; 22, 18, 8; 29, 12, 1;

    40, 12, 15 al.: huic legioni Caesar confidebat maxime,

    Caes. B. G. 1, 40; 1, 42. —Esp. freq. with sibi, to rely on one's self, have confidence in one's self:

    neque illi sibi confisi ex portā prodire sunt ausi,

    Caes. B. C. 3, 7:

    dum sibi uterque confideret,

    id. ib. 3, 10; Cic. Fl. 1, 5; id. Clu. 23, 63; id. Har. Resp. 16, 35; id. Ac. 2, 11, 36; id. Fin. 3, 8, 29; id. Lael. 5, 17; 9, 30; id. Rep. 3, 13, 23; Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 6; Auct. B. Afr. 19; Sen. Tranq. 14, 2; id. Ep. 72, 2; Liv. 4, 18, 1:

    fidei legionum, Auct. B. Alex. 6, 2: suae virtuti,

    Liv. 3, 67, 5; 21, 57, 12:

    felicitati regis sui,

    Curt. 3, 14, 4:

    Graecorum erga se benevolentiae,

    id. 4, 10, 16; 7, 7, 28; 7, 9, 1; 9, 2, 25; Tac. A. 1, 81; 14, 36; id. H. 1, 14; Sen. Ep. 4, 7.—Dub. whether dat. or abl. (cf. supra a): suis bonis. Cic. Tusc. 5, 13, 40:

    viribus,

    Caes. B. G. 1, 53:

    dis immortalibus,

    Sall. C. 52, 28:

    his amicis sociisque,

    id. ib. 16, 4; id. J. 112, 2:

    suis militibus,

    Liv. 2, 45, 4:

    quibus (rebus),

    Quint. 3, 6, 8:

    ostento,

    Suet. Tib. 19 al. —
    (δ).
    With de:

    externis auxiliis de salute urbis confidere,

    Caes. B. C. 2, 5 fin.:

    de consuetudine civitatis,

    Dig. 1, 3, 34; Nep. Milt. 1, 1.—
    (ε).
    With acc.:

    confisus avos,

    Stat. Th. 2, 573; cf. Prisc. 18, p. 1185 P.; cf.:

    nihil nimis oportet confidere,

    Cic. Tusc. 1, 32, 78.—
    (ζ).
    With ut, Plin. Ep. 2, 5, 7 (but in Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16, confido is prob. a gloss; v. Orell. N. cr.).—
    (η).
    Absol.:

    non confidit,

    Plaut. Ps. 4, 7, 107: ubi legati satis confidunt, die [p. 414] constituto, Senatus utrisque datur, Sall. J. 13, 9.—
    * II.
    Poet. with inanim. subjects:

    remis confisa minutis parvula cymba,

    Prop. 1, 11, 9.—Hence, confīdens, entis, P. a. (lit. confident, trusting to something; hence with exclusive ref. to one's self), selfconfident; in a good and (more freq.) in a bad sense (class.).
    A.
    In a good sense (perh. only ante-class.), bold, daring, undaunted:

    decet innocentem servum atque innoxium Confidentem esse,

    Plaut. Capt. 3, 5, 8:

    qui me alter est audacior homo? aut qui me confidentior?

    id. Am. 1, 1, 1:

    senex, ellum, confidens, catus,

    Ter. And. 5, 2, 14.— Comp.:

    quod est nimio confidentius,

    Gell. 10, 26, 9.—
    B.
    In a bad sense, shameless, audacious, impudent:

    qui fortis est, idem est fidens, quoniam confidens malā consuetudine loquendi in vitio ponitur, ductum verbum a confidendo, quod laudis est, etc.,

    Cic. Tusc. 3, 7, 14: improbus, confidens, nequam, malus videatur, Lucil. ap. Non. p. 262, 11; Turp. ib. p. 262, 13:

    homo,

    Ter. Phorm. 1, 2, 73 (cf. Cic. Caecin. 10, 27); Cic. Phil. 7, 1, 3; * Hor. S. 1, 7, 7; Quint. 9, 3, 65; Suet. Dom. 12.— Sup.:

    juvenum confidentissime,

    Verg. G. 4, 445:

    mendacium,

    App. Mag. p. 318, 27.—Hence, adv.: confīdenter.
    1.
    In a good sense, boldly, daringly:

    confidenter hominem contra colloqui,

    Plaut. Am. 1, 1, 183; 2, 2, 207; id. Capt. 3, 5, 6.— Comp.:

    dicere,

    Cic. Cael. 19, 44:

    loqui,

    id. de Or. 2, 7, 28.—
    2.
    In a bad sense, audaciously, impudently, Afran. ap. Non. p. 262, 17; Ter. Heaut. 5, 3, 7.— Sup.:

    confidentissime resistens,

    Auct. Her. 2, 5, 8 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > confido

  • 13 fascis

    fascis, is, m. [cf. phakelos, fascia, but v fido], a bundle of wood, twigs, straw, reeds, etc.
    I.
    A fagot, fascine; a packet, parcel.
    A.
    In gen. (rare):

    fasces stramentorum ac virgultorum,

    Hirt. B. G. 8, 15, 6:

    lignorum,

    Tac. A. 13, 35:

    magno comites in fasce libelli,

    Juv. 7, 107:

    tot crimina, tot reos uno velut fasce complecti,

    Plin. Ep. 3, 9, 9.— Trop., of a crowd of people, Vulg. Isa. 24, 22.—
    B.
    A burden, load:

    Romanus in armis Injusto sub fasce viam cum carpit,

    i. e. soldiers' baggage, Verg. G. 3, 347; cf. Quint. 11, 3, 26 Spald.:

    (apes) saepe ultro animam sub fasce dedēre,

    under the burden, Verg. G. 4, 204:

    ego hoc te fasce levabo,

    id. E. 9, 65:

    venales humero fasces portare,

    id. M. 80.—
    II.
    In partic., in plur. fasces, a bundle carried before the highest magistrates, and consisting of rods and an axe, with which [p. 727] criminals were scourged and beheaded.
    A.
    Prop.:

    lictores duo, duo viminei fasces virgarum,

    Plaut. Ep. 1, 1, 26:

    ut sibi (Tullo Hostilio) duodecim lictores cum fascibus anteire liceret, etc.,

    Cic. Rep. 2, 17:

    anteibant lictores cum fascibus duobus,

    id. Agr. 2, 34, 93:

    fasces praetoribus praeferuntur,

    id. Verr. 2, 5, 9, § 22:

    Publicola statim secures de fascibus demi jussit,

    id. Rep. 2, 31: tum demissi populo fasces, lowered (as a mark of respect) before the people, id. ib. 1, 40, 62; cf.:

    P. Valerius fasces primus demitti jussit,

    id. ib. 2, 31;

    for which: (P. Valerius) summissis fascibus in contionem escendit,

    Liv. 2, 7, 7; cf.

    under B.: paulo ante dimissi fasces,

    surrendered, Plin. Pan. 61, 7:

    praecedebant incompta signa, versi fasces, at the funeral of Germanicus,

    Tac. A. 3, 2 init.:

    neque in litteris, neque in fascibus insignia laureae praetulit,

    Caes. B. C. 3, 71, 3; cf.:

    visus C. Marius cum fascibus laureatis,

    Cic. Div. 1, 28, 59; so,

    laureati,

    id. Att. 8, 3, 5:

    imperatorii,

    Tac. A. 13, 9.—
    2.
    Meton., a high office, esp. the consulship ( poet.):

    qui petere a populo fasces saevasque secures Imbibit,

    Lucr. 3, 1009:

    illum non populi fasces, non purpura regum Flexit,

    Verg. G. 2, 495:

    ut si Detulerit fasces indigno, detrahet idem,

    Hor. Ep. 1, 16, 34; id. S. 1, 6, 97:

    et titulis et fascibus olim Major habebatur donandi gloria,

    Juv. 5, 110; Sil. 11, 152.—Of royalty:

    diadema Quirini Et fasces meruit,

    Juv. 8, 260.—
    * B.
    Trop., to give place, to acknowledge one's inferiority:

    cum tibi aetas nostra jam cederet fascesque summitteret,

    Cic. Brut. 6, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > fascis

  • 14 fidamen

    fīdāmen, ĭnis, n. [fido], trust, confidence (post-class.):

    corrige delictum fidamine,

    Tert. Carm. ad Senat. 83.

    Lewis & Short latin dictionary > fidamen

  • 15 fidens

    fīdens, entis, Part. and P. a., from fido.

    Lewis & Short latin dictionary > fidens

  • 16 fidenter

    fīdenter, adv., confidently, boldly; v. fido, P. a. fin.

    Lewis & Short latin dictionary > fidenter

  • 17 Fidentia

    1.
    fīdentĭa, ae, f. [fidens, from fido], confidence, self-confidence, boldness (a philosophical word of Cicero):

    ejus (fortitudinis) partes sunt magnificentia, fidentia, patientia, perseverantia... fidentia est, per quam magnis et honestis in rebus multum ipse animus in se fiduciae certa cum spe collocavit,

    Cic. Inv. 2, 54, 163: fidentiae contrarium est diffidentia, et ea re vitium est;

    audacia non contrarium sed oppositum est ac propinquum, et tamen vitium est,

    id. ib. §

    165: si fidentia, id est firma animi confisio, scientia quaedam est et opinio gravis non temere assentientis, metus quoque est diffidentia exspectati et impendentis mali,

    id. Tusc. 4, 37, 80.
    2.
    Fīdentĭa, ae, f., a small town in Gallia Cisalpina, between Parma and Placentia, now Borgo S. Donnino, Vell. 2, 28; Liv. Epit. 88. Its inhabitants are called Fīdentīni, Plin. 3, 15, 20, § 116; Mart. 1, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > Fidentia

  • 18 fidentia

    1.
    fīdentĭa, ae, f. [fidens, from fido], confidence, self-confidence, boldness (a philosophical word of Cicero):

    ejus (fortitudinis) partes sunt magnificentia, fidentia, patientia, perseverantia... fidentia est, per quam magnis et honestis in rebus multum ipse animus in se fiduciae certa cum spe collocavit,

    Cic. Inv. 2, 54, 163: fidentiae contrarium est diffidentia, et ea re vitium est;

    audacia non contrarium sed oppositum est ac propinquum, et tamen vitium est,

    id. ib. §

    165: si fidentia, id est firma animi confisio, scientia quaedam est et opinio gravis non temere assentientis, metus quoque est diffidentia exspectati et impendentis mali,

    id. Tusc. 4, 37, 80.
    2.
    Fīdentĭa, ae, f., a small town in Gallia Cisalpina, between Parma and Placentia, now Borgo S. Donnino, Vell. 2, 28; Liv. Epit. 88. Its inhabitants are called Fīdentīni, Plin. 3, 15, 20, § 116; Mart. 1, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > fidentia

  • 19 Fidentini

    1.
    fīdentĭa, ae, f. [fidens, from fido], confidence, self-confidence, boldness (a philosophical word of Cicero):

    ejus (fortitudinis) partes sunt magnificentia, fidentia, patientia, perseverantia... fidentia est, per quam magnis et honestis in rebus multum ipse animus in se fiduciae certa cum spe collocavit,

    Cic. Inv. 2, 54, 163: fidentiae contrarium est diffidentia, et ea re vitium est;

    audacia non contrarium sed oppositum est ac propinquum, et tamen vitium est,

    id. ib. §

    165: si fidentia, id est firma animi confisio, scientia quaedam est et opinio gravis non temere assentientis, metus quoque est diffidentia exspectati et impendentis mali,

    id. Tusc. 4, 37, 80.
    2.
    Fīdentĭa, ae, f., a small town in Gallia Cisalpina, between Parma and Placentia, now Borgo S. Donnino, Vell. 2, 28; Liv. Epit. 88. Its inhabitants are called Fīdentīni, Plin. 3, 15, 20, § 116; Mart. 1, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > Fidentini

  • 20 fides

    1.
    fĭdes, ĕi ( gen. sing. scanned fĭdēï, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1; Lucr. 5, 102.— Ante-class. and poet. form of the gen. fide, like die, facie, etc., Plaut. Aul. 4, 6, 1; id. Poen. 4, 2, 68; Ov. M. 3, 341; 6, 506; 7, 728; 737; Hor. C. 3, 7, 4; cf. Prisc. p. 781 P.; Charis. p. 53 ib.; Ritschl, Proleg. p. 90.— Dat. fide, Plaut. Trin. 1, 2, 80; 91; 105; Enn. ap. Non. 112, 1, or Ann. v. 111 ed. Vahl.; Hor. S. 1, 3, 95), f. [fido], trust in a person or thing, faith, confidence, reliance, credence, belief (syn.: fidelitas, fiducia, confidentia).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    si sciat noster senex, fidem non esse huic habitam,

    that he has not been trusted, Plaut. As. 2, 4, 52; cf.:

    fides ut habeatur, duabus rebus effici potest... iis fidem habemus, quos plus intelligere quam nos arbitramur... bonis viris ita fides habetur, ut nulla sit in iis fraudis injuriaeque suspicio... prudentia sine justitia nihil valeat ad faciendam fidem, etc.,

    to give confidence, produce confidence, Cic. Off. 2, 9, 33; see in the foll.: neque pauci, neque leves sunt, qui se duo soles vidisse dicant;

    ut non tam fides non habenda, quam ratio quaerenda sit,

    to give credence, id. Rep. 1, 10; cf.:

    quod si insanorum visis fides non est habenda, quia falsa sunt, cur credatur somniantium visis, etc.,

    id. Div. 2, 59, 122:

    si ita posset defendere, tamen fides huic defensioni non haberetur,

    id. Verr. 2, 5, 57, § 148:

    me miseram! forsitan hic mihi parvam habeat fidem,

    Ter. Eun. 1, 2, 117; cf.:

    cum jam minor fabulis haberetur fides,

    Cic. Rep. 2, 10:

    (fidem) majorem tibi habui quam paene ipsi mihi,

    id. Fam. 5, 20, 2; cf. id. ib. 7, 18, 1:

    ex aliis ei maximam fidem habebat,

    Caes. B. G. 1, 41, 4:

    cui maximam fidem suarum rerum habeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 53, § 131; cf.:

    cui summam omnium rerum fidem habebat,

    Caes. B. G. 1, 19, 3:

    fidem commenticiis rebus adjungere,

    Cic. Div. 2, 55, 113:

    testimonio fidem tribuere,

    id. Sull. 3, 10; cf.:

    Cratippus iisdem rebus fidem tribuit,

    id. Div. 1, 3, 5:

    et auctoritatem orationi affert et fidem,

    id. Or. 34, 120:

    si tota oratio nostra omnem sibi fidem sensibus confirmat,

    id. Fin. 1, 21, 71:

    constituere fidem,

    id. Part. Or. 9, 31: fidem facit oratio, awakens or produces belief, id. Brut. 50, 187; cf.:

    quoniam auribus vestris... minorem fidem faceret oratio mea,

    id. Cat. 3, 2, 4:

    aliquamdiu fides fieri non poterat,

    Caes. B. C. 2, 37, 1;

    so with dare (rare): res ipsa fidem sermoni meo dabit,

    App. M. 4, p. 146, 25:

    Hercules cui ea res immortalitatis fidem dedit,

    assured of, Just. 24, 4, 4; Plin. Pan. 74, 3.—With object-clauses:

    fac fidem, te nihil nisi populi utilitatem et fructum quaerere,

    evince, show, Cic. Agr. 2, 8, 22: tibi fidem faciemus, nos ea suadere, quae, etc., will convince, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 8, A. fin.:

    mihi fides apud hunc est, nihil me istius facturum,

    Ter. Heaut. 3, 3, 10; cf.:

    cum vix fides esset, rem ullo modo successuram,

    Suet. Vesp. 7:

    male fidem servando illis quoque abrogant fidem,

    Plaut. Trin. 4, 3, 41:

    quorum rebus gestis, fidem et auctoritatem in testimonio inimicitiarum suspicio derogavit,

    Cic. Font. 7, 13; cf.:

    alicui abrogare fidem juris jurandi,

    id. Rosc. Com. 15, 44; and:

    omnibus abrogatur fides,

    id. Ac. 2, 11, 36:

    quae res fidem abrogat orationi,

    Auct. Her. 1, 10, 17:

    imminuit et oratoris auctoritatem et orationis fidem,

    Cic. de Or. 2, 37, 156:

    multa fidem promissa levant,

    Hor. Ep. 2, 2, 10: fidem addere, to give credence (opp. fidem demere):

    ex ingenio suo quisque demat vel addat fidem,

    Tac. G. 3 fin.
    B.
    In partic., in mercant. lang., credit:

    cum fides totā Italiā esset angustior, neque creditae pecuniae solverentur,

    Caes. B. C. 3, 1, 2; cf.:

    scimus, Romae solutione impedita fidem concidisse,

    Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:

    fides de foro sublata erat,

    id. Agr. 2, 3, 8:

    labefacta jam fide,

    credit being impaired, Suet. Vesp. 4:

    pecunia suā aut amicorum fide sumpta mutua,

    Sall. C. 24, 2:

    non contentus agrariis legibus fidem moliri coepit,

    Liv. 6, 11, 8; cf.:

    fidem abrogare,

    id. 6, 41, 11:

    fidemque remque, perdere,

    credit and means, Plaut. Ep. 2, 2, 36; cf.:

    res eos jampridem, fides deficere nuper coepit,

    Cic. Cat. 2, 5, 10:

    nisi fide staret res publica, opibus non staturam,

    Liv. 23, 48, 9 Drak.; freq.: res fidesque, for fame and fortune, property and credit, i. e. entire resources, Plaut. Curc. 4, 2, 18; id. Truc. 1, 1, 24; 38; id. Most. 1, 2, 64; Sall. J. 73, 6 Cort.—
    2.
    Beyond the mercant. sphere ( poet. and in post-Aug. prose):

    segetis certa fides meae,

    i. e. return, yield, Hor. C. 3, 16, 30:

    at tibi... Persolvat nullā semina certa fide,

    Tib. 2, 3, 62:

    fallax fides unius anni,

    Plin. Pan. 32, 4:

    quia hanc ejus terrae fidem Menander eludit,

    Quint. 12, 10, 25.
    II.
    Transf., that which produces confidence or belief.
    A.
    The quality that produces confidence in a person, trustworthiness, faithfulness, conscientiousness, credibility, honesty; in things, credibility, truth, etc.
    1.
    In gen. (erroneously regarded by Cicero as the primary signif. of the word; wherefore he derived it from fio; v. the foll. passages):

    fundamentum justitiae est fides, id est dictorum conventorumque constantia et veritas. Ex quo, audeamus imitari Stoicos, credamusque, quia fiat, quod dictum est, appellatam fidem,

    Cic. Off. 1, 7, 23 Beier; cf. id. Fragm. ap. Non. 24, 17 (Rep. 4, 7, p. 428 ed. Mos.); id. Fam. 16, 10 fin.:

    justitia creditis in rebus fides nominatur,

    id. Part. Or. 22, 78:

    meo periculo hujus ego experiar fidem,

    Plaut. Capt. 2, 2, 99; cf.:

    fides fidelitasque amicum erga,

    id. Trin. 5, 2, 2:

    homo antiqua virtute ac fide,

    Ter. Ad. 3, 3, 88; cf.:

    exemplum antiquae probitatis et fidei,

    Cic. Rep. 3, 5:

    esse summa probitate ac fide,

    id. ib. 3, 17:

    vir aequissimus, singulari fide,

    id. ib. 3, 17:

    quorum fides est laudata,

    id. ib. 2, 36:

    quibus facillime justitia et fides convalescit,

    id. ib. 2, 14:

    unde justitia, fides, aequitas?

    id. ib. 1, 2:

    cujus virtuti, fidei, felicitati (Gallia) commendata est,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    aequitas et fides,

    id. Rep. 1, 35; cf.:

    si pudor quaeritur, si probitas, si fides,

    id. ib. 3, 18 fin.:

    quanta fide, quanta religione,

    id. Font. 6, 13:

    hinc fides, illinc fraudatio,

    id. Cat. 2, 11, 25: ille vir haud magna cum re sed plenu' fidei, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ed. Vahl.): ubi societas? ubi fides majorum? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: nulla sancta societas, nec fides regni est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 8, 26 (Trag. v. 412 ed. Vahl.):

    mea eraga te fides et benevolentia,

    Cic. Fam. 1, 5, 1:

    pro vetere ac perpetua erga populum Romanum fide,

    Caes. B. G. 5, 54, 4:

    in fide atque amicitia civitatis Aeduae,

    id. ib. 2, 14, 2:

    in fide manere,

    id. ib. 7, 4, 5; cf.:

    sincera fide in pace Ligures esse,

    Liv. 40, 34, 11:

    si tibi optima fide sua omnia concessit,

    Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    praestare fidem,

    id. Div. 2, 37, 79; id. Top. 10, 42; id. Att. 16, 7, 2; id. Fam. 1, 7, 6:

    te oro per tuam fidem, ne, etc.,

    Ter. And. 1, 5, 55: Eu. Dic bona fide: tu id aurum non surripuisti? Ly. Bona. Eu. Neque scis, quis abstulerit? Ly. Istuc quoque bona, Plaut. Mil. 4, 10, 42:

    de pace cum fide agere,

    Liv. 32, 33, 10:

    jussas cum fide poenas luam,

    Hor. Epod. 17, 37:

    haecne marita fides?

    Prop. 4 (5), 3, 11:

    Aeacidae dederat pacis pignusque fidemque,

    faithful bail, Ov. M. 12, 365:

    perjura patris fides,

    perjured faith, dishonesty, Hor. C. 3, 24, 59 et saep.—Prov.:

    fides ut anima, unde abiit, eo numquam redit,

    Pub. Syr. 181 (Rib.):

    fidem qui perdit, quo se servet relicuo,

    id. 166.—
    b.
    Of inanim. and abstr. things:

    nam cum Gabinii levitas... omnem tabularum fidem resignasset, etc.,

    trustworthiness, credibility, Cic. Arch. 5, 9; cf.:

    nunc vero quam habere auctoritatem et quam fidem possunt (litterae)?

    id. Fl. 9, 21; and:

    visa, quae fidem nullam habebunt,

    id. Ac. 2, 18, 58 fin.; and:

    qui non speciem expositionis sed fidem quaerit,

    truth, Quint. 10, 1, 32:

    aliter oraculorum, aliter haruspicum fides confirmari aut refelli potest,

    id. 5, 7, 36:

    probationum,

    id. 4 praef. §

    6: liber spectatae fidei,

    Gell. 1, 7, 1:

    paulum distare ab eo (lapide) in unguentorum fide multi existimant Lygdinos, etc.,

    in faithful preservation, keeping in good condition, Plin. 36, 8, 13, § 62.—
    c.
    In poets several times, faithful, true fulfilment of a promise:

    dicta fides sequitur,

    Ov. M. 3, 527 (cf.:

    res dicta secuta est,

    id. ib. 4, 550):

    vota fides sequitur,

    id. ib. 8, 713:

    promissa exhibuere fidem,

    were fulfilled, id. ib. 7, 323; cf.:

    en haec promissa fides est?

    is this the fulfilment of the oracle? Verg. A. 6, 346.—
    2.
    In partic., in jurid. lang., bona fides, good faith, sincerity; hence, EX FIDE BONA or BONA FIDE, in good faith, sincerely, honestly, conscientiously:

    arbitrum illum adegit, QVICQVID SIBI DARE FACERE OPORTERET EX FIDE BONA,

    Cic. Off. 3, 16, 66; cf.: quanti verba illa: VTI NE PROPTER TE FIDEMVE TVAM CAPTVS FRAVDATVSVE SIEM, etc.... Q. quidem Scaevola, pontifex maximus, summam vim esse dicebat in omnibus iis arbitriis, in quibus adderetur EX FIDE BONA;

    fideique bonae, nomen existimabat manare latissime, idque versari in tutelis societatibus, fiduciis mandatis, rebus emptis venditis, conductis locatis, etc.,

    id. ib. 3, 17, 70; id. Att. 6, 1, 15: praetor ait: QVI [p. 747] BONA FIDE EMIT, etc., Dig. 6, 2, 7, § 11 sq.; cf.:

    bonae fidei emptori subrepta re quam emerit,

    Just. Inst. 4, 1, 15:

    ubi lex inhibet usucapionem, bona fides possidenti nihil prodest,

    Dig. 41, 3, 24:

    tot judicia de fide mala, quae ex empto aut vendito aut conducto aut locato contra fidem fiunt, etc.,

    i. e. deception, dishonesty, Cic. N. D. 3, 30, 74:

    bonā fide = certissime,

    Plaut. Truc. 2, 7, 30; id. Aul. 4, 10, 42; id. Capt. 4, 2, 110; cf.:

    mala fide,

    Dig. 41, 2, 1, § 6.—
    B.
    An assurance that produces confidence, a promise, engagement, word, assurance, confirmation.
    1.
    In gen.:

    fide data, credamus,

    Plaut. Pers. 2, 2, 61: accipe daque fidem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 33 ed. Vahl.):

    atque etiam, si quid singuli temporibus adducti hosti promiserunt, est in eo ipso fides conservanda: ut primo Punico bello Regulus... ad supplicium redire maluit, quam fidem hosti datam fallere,

    Cic. Off. 1, 13, 39; cf. id. Fin. 2, 20, 65:

    fidem dare, violare, in fide non stare,

    id. Rab. Perd. 10, 28:

    Pompei fides, quam de me Caesari dederat,

    id. Fam. 1, 9, 12:

    inter se fidem et jusjurandum dare,

    Caes. B. G. 1, 3 fin.:

    obligare fidem alicui,

    to plight one's faith, Cic. Phil. 5, 18, 51; cf.:

    fidem reliquis interponere,

    Caes. B. G. 5, 6 fin.:

    fide mea spondeo, futurum ut, etc.,

    Plin. Ep. 1, 14, 10:

    diffidens, de numero dierum Caesarem fidem servaturum,

    Caes. B. G. 6, 36, 1:

    si fidem mecum servas,

    Plaut. Curc. 1, 2, 48:

    tecum servavi fidem,

    id. Capt. 5, 1, 10; id. Merc. 3, 1, 33:

    fides juris jurandi cum hoste servanda,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    fidem erga imperatorem conservare,

    Caes. B. C. 1, 84, 3:

    fidem erga populum Romanum servare,

    Liv. 24, 4, 5:

    servata erga Galbam,

    Tac. H. 1, 71:

    in regem suum servata,

    Curt. 6, 5, 2:

    ut fidem vobis praestaremus,

    Liv. 28, 39, 2; so,

    fidem alicui praestare,

    Curt. 6, 4, 9; Liv. 30, 15, 5; Sen. Ben. 5, 21, 1:

    non servata fides deditis est,

    Liv. 24, 1, 10; cf. Cic. de Sen. 20, 75; Sen. Ep. 71, 17:

    fidem suam liberare,

    to perform his promise, Cic. Fl. 20, 47; cf.:

    fidem alicujus liberare,

    id. Fam. 12, 7, 2: so,

    fidem exsolvere,

    Liv. 3, 19, 1; 22, 23, 8; 24, 16, 12; Plin. Ep. 2, 12, 6; Luc. 9, 98 al.:

    fidem frangere,

    Cic. Rosc. Com. 6, 16;

    for which violare, v. above,

    id. Rab. Perd. 10, 28:

    fidem amittere,

    Nep. Eum. 10:

    istius fide ac potius perfidiā decepti,

    Cic. Rosc. Am. 38, 110: quantum mea fides studii mihi afferat, my plighted word (to defend the king), id. Deiot. 1, 1:

    contioni deinde edicto addidit fidem,

    confirmed, Liv. 2, 24, 6.—
    2.
    Pregn., a given promise of protection or security, a guaranty; hence, in gen., protection, guardian care:

    introduxi Vulturcium sine Gallis: fidem ei publicam jussu senatus dedi,

    promised him protection, security, in the name of the public, Cic. Cat. 3, 4, 8; cf.: Vulturcius interrogatus... primo fingere alia;

    post, ubi fide publica dicere jussus est, omnia uti gesta erant aperit,

    Sall. C. 47, 1:

    cum se diceret indicaturum de conjuratione, si fides publica data esset,

    id. ib. 48, 4:

    uti L. Cassius ad Jugurtham mitteretur, eumque interposita fide publica Romam duceret,

    id. J. 32, 1; cf.:

    privatim praeterea fidem suam interponit, quam ille non minoris quam publicam ducebat,

    id. ib. fin.:

    qui Romam fide publica venerat,

    id. ib. 35, 7; so,

    too, simply fides: Lusitani contra interpositam fidem interfecti,

    Cic. Brut. 23, 89:

    fide accepta ab legatis, vim abfuturam,

    Liv. 38, 33, 3:

    Thais patri se commendavit in clientelam et fidem,

    Ter. Eun. 5, 9, 9; cf.:

    se in Chrysogoni fidem et clientelam contulerunt,

    Cic. Rosc. Am. 37, 106:

    quaere in cujus fide sint et clientela,

    id. ib. 33, 93:

    aliquid in fidem alicujus tradere,

    Liv. 38, 31, 2:

    frugi hominem, plenum religionis videtis positum in vestra fide ac potestate: atque ita, ut commissus sit fidei, permissus potestati,

    Cic. Font. 14, 30; cf.:

    se suaque omnia in fidem atque potestatem populi Romani permittere,

    Caes. B. G. 2, 3, 2:

    in alicujus fidem ac potestatem venire,

    id. ib. 2, 13, 2:

    in fide alicujus esse,

    Cic. Planc. 41, 97; cf. id. Fam. 13, 65, 2:

    ea (jura) fidei suae commissa,

    id. Off. 1, 34, 124:

    civitas in Catonis fide locata,

    id. Att. 6, 1, 5:

    recipere aliquid in fidem,

    id. ib. 15, 14, 3; cf.:

    aliquem in fidem necessitudinemque suam recipere,

    id. Fam. 13, 19, 2:

    recipere aliquem in fidem,

    Caes. B. G. 2, 15, 1; 4, 22, 3:

    hortatur, ut populi Romani fidem sequantur,

    id. ib. 4, 21, 8: jura fidemque supplicis erubuit (Achilles), the protection due to a suppliant, Verg. A. 2, 541:

    di, obsecro vostram fidem!

    your protection, assistance, help, Plaut. Cist. 4, 1, 11; id. Am. 5, 1, 78; id. Most. 1, 1, 74; 2, 2, 97; cf.:

    fidem vestram oro atque obsecro, judices,

    Cic. Mur. 40, 86:

    deum atque hominum fidem implorabis,

    id. Verr. 2, 1, 9, § 25;

    so in colloq. lang. frequently elliptic. as an exclamation: Di vostram fidem!

    by the protection of the gods! for heaven's sake! Plaut. Capt. 2, 3, 58, id. Men. 5, 2, 119; id. Poen. 4, 78 al.; Ter. And. 4, 3, 1; 4, 4, 5; id. Eun. 3, 1, 28 al.; cf.:

    tuam fidem, Venus!

    Plaut. Curc. 1, 3, 40:

    pro deum atque hominum fidem!

    id. ib. 5, 3, 16; id. Ep. 4, 2, 10; Ter. And. 1. 5, 2; 1, 5, 11; id. Heaut. 1, 1, 9 al.; Sall. C. 20, 10 al.;

    for which: pro deorum atque hominum fidem!

    Cic. Tusc. 5, 16, 48;

    and in a different order: pro deorum fidem atque hominum,

    id. Lael. 15, 52;

    also simply pro deum fidem,

    Liv. 3, 67, 7 Drak. N. cr.; and:

    per fidem!

    Petr. 100, 5; Tac. Or. 35; App. M. 6, p. 175.—
    C.
    The faith, the Christian religion as a system of belief (eccl. Lat.):

    domicilium fidei,

    Lact. 4, 30 fin.; Vulg. Apoc. 14, 12 al.
    III.
    Fides, personified as a goddess:

    praeclare Ennius: O Fides alma, apta pinnis, et jus jurandum Jovis! Qui jus igitur jurandum violat, is Fidem violat,

    Cic. Off. 3, 29, 104 (Enn. Trag. v. 410 ed. Vahl.); cf. Varr. L. L. 5, § 74 Müll.; Cic. N. D. 3, 18, 47; 2, 23, 61; 31, 79; id. Leg. 2, 8, 19; 11, 28; Plaut. Cas. prol. 2; id. Aul. 3, 6, 46; 50; 4, 2, 14; Verg. A. 1, 292; Hor. C. 1, 35, 21; 4, 5, 20; id. C. S. 57.
    2.
    fĭdes, ium, plur., or fides, is, sing., f. [= sphidê], a stringed instrument, lyre, lute, cithern.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    In plur. (only so in classic prose): Fides genus citharae, Paul. ex Fest. p. 89, 16 Müll.:

    (hominis) omnis vultus omnesque voces, ut nervi in fidibus, ita sonant, ut a motu animi quoque sunt pulsae,

    Cic. de Or. 3, 57, 216;

    so different from nervi,

    id. Div. 2, 14, 33; id. Leg. 2, 15, 39; id. Brut. 54, 199; id. Fin. 4, 27, 75 (v. Madv. ad h. l., p. 601 sq.):

    ut in fidibus aut tibiis, atque in cantu ipso ac vocibus concentus est quidam tenendus ex distinctis sonis, etc.,

    id. Rep. 2, 42; id. Fin. 4, 27, 75; cf. id. de Or. 3, 51, 197: Fi. Fides non reddis? Pe. Neque fides neque tibias, Plaut. Ep. 3, 4, 77;

    with tibiae,

    Quint. 1, 10, 14; 20; 11, 3, 59:

    Orpheus, Threïciā fretus citharā fidibusque canoris,

    Verg. A. 6, 120:

    fidibus cantare alicui,

    Plaut. Ep. 3, 4, 64:

    fidibus canere praeclare,

    Cic. Tusc. 1, 2, 4; id. Div. 2, 59, 122:

    uti,

    id. Tusc. 5, 39, 113:

    dicere longum melos,

    Hor. C. 3, 4, 4:

    placare deos,

    id. ib. 1, 36, 1:

    discere,

    Cic. de Sen. 8, 26:

    docere aliquem,

    id. Fam. 9, 22, 3:

    scire,

    Ter. Eun. 1, 2, 53:

    vivunt commissi calores Aeoliae fidibus puellae,

    Hor. C. 4, 9, 12:

    fidibusne Latinis Thebanos aptare modos studet,

    i. e. to imitate Pindaric odes in Latin poetry, id. Ep. 1, 3, 12.—
    (β).
    Sing. ( poet.):

    sume fidem et pharetram: fies manifestus Apollo,

    Ov. H. 15, 23; so,

    Teïa,

    Hor. C. 1, 17, 18:

    Cyllenea,

    id. Epod. 13, 9:

    quodsi blandius Orpheo moderere fidem,

    id. C. 1, 24, 14.—
    2.
    Prov.: vetus adagium est: Nihil cum fidibus graculo, i. e. ignoramuses have nothing to do with poetry, Gell. N. A. praef. § 19.—
    B.
    Esp., Fides, is, f., a constellation, i. q. Lyra, the Lyre:

    cedit clara Fides Cyllenia,

    Cic. Arat. 381; Varr. R. R. 2, 5, 12;

    in the form Fidis,

    Col. 11, 2, 14; 40; Sid. Carm. 16, 5.—
    * II.
    Transf., in sing., i. q. nervus, chorda, a string of a musical instrument:

    quae tuba quaeve lyra Flatibus incluta vel fidibus,

    Prud. Cath. 3, 81.

    Lewis & Short latin dictionary > fides

См. также в других словарях:

  • Fido — may mean: * Fido is a common name for a pet dog, from the Latin fidelis , faithful. * Fido (band), a punk/rock band from Melbourne, Australia * Fido (film), a 2006 Canadian zombie comedy film * Fido (software), a software scheduled media… …   Wikipedia

  • fido (1) — {{hw}}{{fido (1)}{{/hw}}A agg. (lett.) Di provata fedeltà e lealtà: fido amico. B s. m. Compagno o seguace fidato. fido (2) {{hw}}{{fido (2)}{{/hw}}s. m. (banca) Credito commerciale | Limite massimo di credito che una banca può accordare a un… …   Enciclopedia di italiano

  • Fido — steht für: die Kurzform von FidoNet, einem Mailboxnetz Fido Dido, eine Comicfigur Fido – Gute Tote sind schwer zu finden, Film aus dem Jahr 2006 Fisser van Doornum, Kurzbezeichnung für die Reederei Diese Seite …   Deutsch Wikipedia

  • fido — fido, a (del lat. «fidus»; ant.) adj. *Fiel. * * * fido, da. (Del lat. fidus). adj. desus. fiel …   Enciclopedia Universal

  • FIDO — steht für: Fairfield Industrial Dog Object, eine Skulptur in Melbourne FidoNet, ein Mailboxnetz Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wort bezeichneter Begriffe …   Deutsch Wikipedia

  • -fido — [dal lat. fĭdus, dal tema di findĕre fendere ]. Secondo elemento, atono, di aggettivi composti, col sign. di diviso, che presenta fenditura …   Enciclopedia Italiana

  • FIDO — FIDO, Fi|do [ faidou] die; , s Kurzw. aus amerik. Fog Investigation Dispersal Operations »Verfahren zur Untersuchung und Auflösung von Nebelfeldern«> Entnebelungsanlage auf Flugplätzen …   Das große Fremdwörterbuch

  • fido — adj. Fiel …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • fido — fido, da (Del lat. fidus). adj. desus. fiel …   Diccionario de la lengua española

  • Fido — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Le terme Fido peut avoir plusieurs significations. Fido est une entreprise de téléphonie mobile canadienne. Fido est un film canadien sorti en 2006… …   Wikipédia en Français

  • fido — 1fì·do agg., s.m. CO 1. agg., di qcn., di provata lealtà, fedele: un fido amico | s.m., persona fidata, compagno fedele: avanti, miei fidi! Sinonimi: 2fidato. Contrari: infido, malfido. 2. agg., di qcs., affidabile, sicuro: la mia fida… …   Dizionario italiano

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»