-
1 exemplum
exemplum, i, n. [eximo], orig., what is taken out as a sample (cf. eximius, from eximo), a sample.I.Prop. (cf. exemplar, specimen):II.purpurae, tritici,
Auct. Her. 4, 6, 9.—Hence,Transf.A. 1.Hic quoque exemplum reliquit, Plaut. Ps. 2, 2, 56; cf.:2. B.o Apella, o Zeuxis pictor, Cur numero estis mortui? hinc exemplum ut pingeretis: Nam alios pictores nihil moror hujusmodi tractare exempla,
id. Poen. 5, 4, 102 sq.; and in a pun with the follg. signif. under B.: Th. Exempla edepol faciam ego in te. Tr. Quia placeo, exemplum expetis, id. Most. 5, 1, 67:aedes probant: sibi quisque Inde exemplum expetunt,
a sketch, draught, id. ib. 1, 2, 21; cf. id. ib. 3, 2, 75 sq.:Pompeii litterarum ad consulem exemplum attulit: Litterae mihi a L. Domitio allatae sunt: earum exemplum infra scripsi... Deinde supposuit exemplum epistolae Domitii, quod ego ad te pridie miseram,
a transcript, copy, Cic. Att. 8, 6, 1 sq.; 8, 11, 6; 7, 23, 3; id. Fam. 9, 26, 3; Ov. Tr. 1, 7, 23 al.—A sample for imitation, instruction, proof, a pattern, model, original, example, precedent, case (the predominant meaning of the word).1.In gen.:2.ut mutum in simulacrum ex animali exemplo veritas transferatur,
from a living model, original, Cic. Inv. 2, 1, 2; cf.:feruntur enim ex optimis naturae et veritatis exemplis,
id. Off. 3, 17, 69:propones illi exempla ad imitandum,
id. Phil. 10, 2, 5; cf.:habere exemplum ad imitandum (corresp. to exemplar),
id. Mur. 31, 66; and:nostris exemplo fuit ad imitandum,
Suet. Gramm. 2:exposita ad exemplum nostra re publica,
Cic. Rep. 1, 46 fin.; cf. id. ib. 2, 31 fin.:loquimur de iis amicis, qui ante oculos sunt... Ex hoc numero nobis exempla sumenda sunt,
id. Lael. 11, 38:aliquem ex barbatis illis exemplum imperii veteris, imaginem antiquitatis,
id. Sest. 8, 19:a sapiente petitur exemplum,
id. Off. 3, 4, 16:exemplum a me petere,
Liv. 7, 32, 12:ab eodem Pompeio omnium rerum egregiarum exempla sumantur,
Cic. de Imp. Pomp. 15, 44:ab se ipso exemplum capi posse,
Liv. 1, 49, 2; cf.:cum et ipse sis quasi unicum exemplum antiquae probitatis et fidei,
Cic. Rep. 3, 5:quod in juventute habemus illustrius exemplum veteris sanctitatis?
id. Phil. 3, 6, 15:innocentiae,
id. de Or. 1, 53, 229:qua in muliere etiam nunc quasi exempli causa vestigia antiqui officii remanent,
as a pattern, example, id. Rosc. Am. 10, 27 (cf. infra, 2.):eum virum, unde pudoris pudicitiaeque exempla peterentur,
id. Deiot. 10, 28:firmare animum constantibus exemplis (for constantiae),
Tac. A. 16, 35; cf.:exemplum modestum,
id. H. 2, 64:vitiosi principes plus exemplo quam peccato nocent,
by their example, Cic. Leg. 3, 14, 32:(Tullus Hostilius) de imperio suo, exemplo Pompilii, populum consuluit curiatim,
id. Rep. 2, 17:quod autem exemplo nostrae civitatis usus sum, etc.,
id. ib. 2, 39: atrox videbatur Appi sententia;rursus Vergini Larciique exemplo haud salubres,
i. e. judged by the precedent, Liv. 2, 30 init.:divinare morientes etiam illo exemplo confirmat Posidonius, quo affert, etc.,
by that example, that case, Cic. Div. 1, 30, 64; id. Inv. 1, 30, 49; cf.:hinc illa et apud Graecos exempla... levitatis Atheniensium crudelitatisque in amplissimos cives exempla,
id. Rep. 1, 3:datum in omnes provincias exemplum,
Tac. A. 1, 78; so,dare exemplum,
to set the example, id. ib. 4, 50:tertia legio exemplum ceteris praebuit,
id. H. 2, 85; 4, 52; Val. Max. 3, 6, 5.—Esp. in phrase: exempli causā or gratiā, for instance, for an example (cf. Krebs, Antibarb. p. 437):3.exempli causa paucos nominavi,
for example's sake, Cic. Phil. 13, 2, 2; cf.:quia in alicujus libris exempli causa id nomen invenerant, putarunt, etc.,
id. Mur. 12, 27; id. Inv. 1, 37, 66:haec exempli gratia sufficient,
Quint. 9, 2, 56; cf.:pauca exempli gratia ponam,
id. 6, 5, 6; 5, 10, 110; cf.:ex quibus in exemplum pauca subjeci,
Suet. Tib. 21 et saep.:venit in exemplum furor,
teaches, Ov. F. 4, 243; cf. Just. 23, 3.—In partic., a warning example, an example, warning, punishment (rare):4.exemplum statuite in me, ut adolescentuli vobis placere studeant potius quam sibi,
Ter. Heaut. prol. 51; cf.:quibus liberi sunt, statuite exemplum, quantae poenae in civitate sint hominibus istiusmodi comparatae,
Auct. Her. 4, 35, 47:simile in superiore parte provinciae edere exemplum severitatis tuae,
Cic. ad Q. Fr. 1, 2, 5; cf. Tac. A. 3, 36 fin.; so,edere exempla in aliquem,
Ter. Eun. 5, 7, 21; Caes. B. G. 1, 31, 12; Liv. 29, 27, 4:ut ne viderem, quae futura exempla dicunt in eum indigna,
Ter. Eun. 5, 4, 24:habet aliquid ex iniquo omne magnum exemplum,
Tac. A. 14, 44:meritum quidem novissima exempla Mithridatem,
i. e. the punishment of death, id. ib. 12, 20:esse in exemplo,
to serve as a warning, Ov. M. 9, 454; cf. Vulg. Judae, 7 al.:exemplo supplicii reliquos deterrere,
Hirt. B. G. 8, 44, 1.—Law t. t., a precedent:C.ad exemplum trahere,
Just. Inst. 1, 2, 6:alicui sine exemplo subvenire,
id. ib. —A way, manner, kind, nature:multi more isto atque exemplo vivunt,
Plaut. Bacch. 3, 6, 11; cf.:negat se more et exemplo populi Romani posse iter ulli per provinciam dare,
Caes. B. G. 1, 8, 3:uno exemplo ne omnes vitam viverent,
Plaut. Mil. 3, 1, 132:istoc exemplo,
id. ib. 2, 4, 6:quot me exemplis ludificatust,
id. Ep. 5, 2, 6:eodem exemplo, quo,
Liv. 31, 12, 3:ad hoc exemplum,
Plaut. Mil. 2, 4, 6:quod ad exemplum,
id. Trin. 4, 2, 76 et saep.—Hence often of methods or examples of punishment (cf. 3. supra):quando ego te exemplis pessumis cruciavero,
Plaut. Capt. 3, 5, 33:omnibus exemplis crucior,
id. Bacch. 5, 1, 6; cf. id. Most. 1, 3, 35; 55; 5, 1, 67.—Freq. of the tenor, purport, contents of a letter, etc.:litterae uno exemplo,
i. e. of the same tenor, Cic. Fam. 4, 4, 1; 10, 5, 1:scribere bis eodem exemplo,
id. ib. 9, 16, 1:testamentum duplex... sed eodem exemplo,
Suet. Tib. 76:Capua litterae sunt allatae hoc exemplo: Pompeius mare transiit, etc.,
Cic. Att. 9, 6, 3:(litterarum) exemplum componere,
id. Agr. 2, 20, 53; Suet. Calig. 55. -
2 exemplum
exemplum ī, n [EM-], a sample, specimen: hominum exempla, i. e. representatives of the race, O.— An imitation, image, portrait, draught, transcript, copy: earum (litterarum), S.: epistulae.— A pattern, model, original, example, precedent, incident, case: simulacrum ab animali exemplo transfertur: litterarum, a draft: exempla ad imitandum: naturae et veritatis: Ex hoc numero (amicorum) nobis exempla sumenda sunt: vir exempli recti: in oculis exemplum erat Fabius, L.: exemplum a me petere, L.: qui exemplum et rectores habebantur, Ta.: spinas Traxit in exemplum, O.: habuerunt virtutes spatium exemplorum, i. e. room to show themselves, Ta.: quasi exempli causā, as an example: sequimur exempla deorum, O.: sententiae exemplo haud salubres, i. e. by becoming a precedent, L.: mala exempla ex rebus bonis orta sunt, S.: illo exemplo confirmat, etc., by that instance: Venit in exemplum furor, served as a lesson, O.: exempli causā paucos nominavi, for example's sake: exempli gratiā.— A warning example, warning, lesson, penalty: Exemplum statuite in me, ut, etc., T.: simile severitatis tuae: in eos omnia exempla cruciatūsque edere, Cs.: ea in civitatem exempli edendi facultas, L.: in eum indigna, T.: esse in exemplo, to serve as a warning, O. — A way, manner, kind, nature: more et exemplo populi R. iter dare, Cs.: eodem exemplo quo, L.: exemplo nubis aquosae Fertur, after the manner of, O.— A tenor, purport, contents: litterae uno exemplo: scribere bis eodem exemplo: hoc exemplo, as follows.* * *example, sample, specimen; instance; precedent, case; warning, deterent; pattern, model; parallel, analogy; archtype; copy/reproduction, transcription -
3 praejudicium
prae-jūdĭcĭum, ii, n.I.Lit., a preceding judgment, sentence, or decision, a precedent (class.):II.praejudiciorum vis omnis tribus in generibus versatur: rebus, quae aliquando ex paribus causis sunt judicatae, quae exempla rectius dicuntur: judiciis ad ipsam causam pertinentibus: unde etiam nomen ductum est: aut cum de eādem causā pronuntiatum est, etc.,
Quint. 5, 2, 1:de quo non praejudicium, sed plane judicium jam factum putatur,
Cic. Div. in Caecil. 4, 12 (praejudicium dicitur res, quae cum statuta fuerit, affert judicaturis exemplum, quod sequantur:judicium autem res, quae causam litemque determinat, Ascon.): apud eosdem judices reus est factus, cum is duobus praejudiciis jam damnatus esset,
Cic. Clu. 22, 59:praejudicium a se de capite C. Verris per hoc judicium nolle fieri,
id. Verr. 2, 3, 65, § 152; cf. id. Mur. 28, 60; id. Inv. 2, 20, 59 sq.:Cicero pro Milone non ante narravit, quam praejudiciis omnibus reum liberavit,
from all preceding judgments, Quint. 6, 5, 10:postulavit, ne cognitioni Caesaris praejudicium fieret,
preceding judgment, precedent, Plin. Ep. 7, 6, 6.—Transf.A.Any thing that precedes another thing in such manner that we can judge or conclude from it what is further to happen, a precedent, example: Pompeius nullo proelio pulsus, vestri facti praejudicio demotus Italiā excessit, by the example of your conduct (which he feared would be imitated), Caes. B. C. 2, 32:B.an Africi belli praejudicia sequimini?
id. ib. fin.:orabat ut se praejudicio juvarem,
Plin. Ep. 5, 1, 2:statim quaestor ejus in praejudicium aliquot criminibus arreptus est,
as an example of what was to happen to himself, Suet. Caes. 23.—A damage, disadvantage, prejudice (post-class.):C.praejudicium in patrem quaeri,
Sen. Ben. 4, 35, 2:absque praejudicio,
Gell. 2, 2, 7:neque enim alimentorum causa veritati facit praejudicium,
does no harm, Dig. 1, 6, 10:sine ullo litis praejudicio,
ib. 26, 2, 27; Vulg. 1 Tim. 5, 21.—A judicial examination previous to a trial:D.quoties de hoc contenditur, an quis libertus sit, etc.,... redditur praejudicium,
Dig. 40, 14, 6:patronus in praejudicio possessor esse videtur,
ib. 22, 3, 18.—A decision made beforehand or before the proper time:neminem praejudicium rei tantae afferre,
Liv. 3, 40. -
4 documentum
documentum ī, n [DIC-], a lesson, example, instance, pattern, warning, evidence, proof, specimen: virtutis (Rutilius): fidei dare, L.: quarum rerum maxuma documenta haec habeo, quod, etc., S.: adversus aliquid, L.: satis ego documenti in omnīs casūs sum, L.: dederas, quam contemneres popularīs insanias, maxima: quantum in bello fortuna posset, ipsi essent documento, Cs.: se documento futurum utrum... an, L.: documentum esse, ne, L.: ne rem Perdere quis velit, H.: ad praecavendas similīs cladīs documento esse, L.: transfugis documentum esse, L.* * *lesson, instruction; warning, example; document; proof -
5 exemplar
exemplar āris, n [exemplum], a transcript, copy: (libri).— An image, likeness: sui.— A pattern, model, exemplar, original, example: ad imitandum mihi propositum: antiquae religionis: vitiis imitabile, H.— Plur: Graeca, H.* * *model, pattern, example, original, ideal; copy/reproduction; typical instance -
6 nam
nam conj. [GNA-]. I. Introducing an explanation, for (in prose beginning the sentence, except when enclitic with an interrog. word): is pagus appellabatur Tigurinus, nam civitas in pagos divisa est, Cs.: Pauca... Expediam dictis; prohibent nam cetera Parcae Scire, V.: Belua multorum es capitum; nam quid sequar? H.—Introducing a parenthesis, for certainly, but: colenda iustitia est, cum ipsa per sese (nam aliter iustitia non esset), tum, etc.—Resuming the thought after a parenthesis: simul atque cognovit (audi, audi, atque attende...), nam simul ac me audivit, etc. —With illud or quod, introducing a minor consideration or an exception, for, but: bene, quod Mens, Fides consecratur... nam illud vitiosum Athenis, quod fecerunt Contumeliae fanum.—Introducing an example or illustration, for example, for instance: sed vivo Catone multi oratores floruerunt. Nam et A. Albinus... Nam Q. Metellus, etc.— II. Introducing a reason, for, seeing that, inasmuch as: celebratote illos dies; nam multi saepe honores dis inmortalibus iusti habiti sunt, sed, etc.: alias urbīs condidere... nam de Carthagine silere melius puto quam parum dicere, S.: una domus erat... nam quid ego de studiis dicam cognoscendi semper aliquid, etc.: Iuppiter, hospitibus nam te dare iura loquuntur, V.: Mercuri (nam te docilis magistro Movit Amphion lapides canendo), etc., H.—In replies, introducing the reason for an implied answer, for, for assuredly, certainly: Sa. tamen tibi a me nullast orta iniuria... Ae. Nam hercle etiam hoc restat, i. e. (not yet); for that is to come hereafter, T.: nos hunc Heracliensem... de nostrā civitate eiciemus? Nam si quis putat... vehementer errat.—In a rhetorical climax, with ne... quidem: in corpora ipsorum, in liberos contumeliae editae. Nam avaritia ne sacrorum quidem spoliatione abstinuit, nay... not even, L.—In eager questions, beginning a clause, why?: Nam quae haec anus est, exanimata a fratre quae egressa'st meo? T.—As enclitic with an interrogative: quisnam igitur tuebitur P. Scipionis memoriam mortui?: in incerto habuere, quidnam consili caperent, S.: num nam haec audivit? T.: quis est nam ludus in undis, V.* * *for, on the other hand; for instance -
7 prae-iūdicium
prae-iūdicium ī, n a preceding judgment, anticipatory sentence, previous decision, precedent: his duobus praeiudiciis damnatus: neminem praeiudicium rei tantae adferre, i. e. anticipate the judgment (of the Senate), L.—A precedent, example: vestri facti praeiudicio demotus, by the example of your conduct, Cs.: Africi belli praeiudicia sequi, Cs. -
8 quidem
quidem adv. [2 qui+demonst. ending -dem]. Expressing emphasis or assurance, assuredly, certainly, in fact, indeed: istaec quidem contumelia est, an affront indeed, T.: decipere hoc quidem est, non iudicare: et poscit quidem? really, T.: sibi quidem persuaderi, eum, etc., Cs.: post solstitium, et quidem aliquot diebus: quod quidem perinlustre fuit, N.—In answers, certainly, of course: visne sermoni demus operam sedentes? sane quidem, by all means. si quidem dicimus, etc., since. —In antithesis, but, however, yet: utebatur hominibus improbis multis, et quidem optimis se viris deditum esse simulabat: re quidem verā, but in fact, N.—Introducing an example, for instance, for example: Dicaearchus quidem et Aristoxenus nullum omnino animum esse dixerunt.—Restrictive, at least, certainly, in truth: nihil ex me quidem audire potuisses: nunc quidem profecto Romae es: vestrae quidem certe vitae prospiciam, Cs.—In the phrase, ne... quidem, not even: ne obsidibus quidem datis pacem redimere potuisse, Cs.: ac ne illud quidem vobis neglegendum est. —For et ne... quidem, nec... quidem is rare, and not indeed, and that not: nec eius quidem rei finem video.* * *indeed (postpositive), certainly, even, at least; ne...quidem -- not...even -
9 specimen
specimen inis, n [SPEC-], a means of knowing, mark, token, proof, example, indication, evidence, sign (only sing.): ingeni: animorum, L.: (tellus) Tale dabit specimen, V.: ad specimen virtutis ostendendum, L.— A pattern, model, example, ideal: temperantiae Scaevola: is ordo ceteris specimen esto.* * *mark, proof; idea; model -
10 ut or utī
ut or utī adv. [for * quoti or * cuti; 2 CA-]. I. Of place, where (poet.): Nisus Labitur, caesis ut forte iuvencis Fusus madefecerat herbas, V.: Utque aër, tellus illic, O.— II. Of time, when, as soon as, just as: ut hinc te intro ire iussi, opportune hic fit mi obviam, T.: ut peroravit, surrexit Clodius: ut vero aquam ingressi sunt... tum, etc., L.: Ariovistum, ut semel Gallorum copias vicerit, crudeliter imperare, Cs.: atque ego, ut primum fletu represso loqui posse coepi, Quaeso inquam, etc., as soon as ever: Siculi, ut primum videre volgari morbos, in suas quisque urbes dilapsi sunt, L.: deinde ut nulla vi perculsos sustinere poterat, Quid ultra moror, inquit, etc., L.: ut hinc forte ea ad obstetricem erat missa, T.: ut ad mare nostrae cohortes excubuerant, accessere subito Pompeiani, Cs.: litteras scripsi... statim ut tuas legerem (i. e. litteras nunc scribo, ut tuas legi): neque, ut quaeque res delata ad nos, tum denique scrutari locos (debemus): traditum esse ut quando aqua Albana abundasset, tum... victoriam de Veientibus dari, L.— Since, from the time at which: ut Brundisio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae litterae.—Of repeated action, whenever: ut quisque istius animum offenderat, in lautumias statim coniciebatur: ut cuique erat locus attributus, ad munitiones accedunt, Cs.: ut quisque arma ceperat... inordinati in proelium ruunt, L.: ut enim quisque dixerat, ita postulabatur, etc.— III. Of manner. A. Interrog., how, in what way, in what manner: Ut vales? T.: ut sese in Samnio res habent? L.: Ut valet? ut meminit nostri? H. —Usu. in dependent questions, with subj: Narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet, T.: credo te audisse ut me circumsteterint: docebat ut omni tempore totius Galliae principatum Aedui tenuissent, Cs.: veniat in mentem, ut trepidos quondam maiores vestros... defenderimus, L.: Vides ut altā stet nive candidum Soracte, H.— With indic. (old or poet.): Illud vide, os ut sibi distorsit carnufex, T.: Aspice, venturo laetantur ut omnia saeclo! (i. e. omnia laetantia), V.—After verbs of fearing, how, in what way, lest... not, that... not: rem frumentariam, ut satis commode supportari posset, timere dicebant, Cs.: verebar ut redderentur: timeo ut sustineas: o puer, ut sis Vitalis, metuo, et maiorum ne quis amicus Frigore te feriat, H.: quia nihil minus, quam ut egredi obsessi moenibus auderent, timeri poterat, L.: ut ferulā caedas meritum... non vereor, H.—In exclamations: ut falsus animi est! T.: Gnaeus autem noster... ut totus iacet: Ut vidi, ut perii! ut me malus abstulit error! V.: ut tu Semper eris derisor! H.— B. Relative, as: ut potero, feram, T.: Ciceronem et ut rogas amo, et ut meretur et debeo: Labienus, ut erat ei praeceptum... abstinebat, Cs.: ut plerumque fit, L.—Introducing an example, as, for example, for instance: est quiddam, quod suā vi nos inlectos ducit, ut amicitia: ceteri morbi, ut gloriae cupiditas, etc.: qui aliis nocent, in eādem sunt iniustitiā, ut si in suam rem aliena convertant: ut si quis ei quem urgeat fames venenum ponat, L.: causas, ut honorificentissimis verbis consequi potero, complectar: si virtus digna est gloriatione, ut est (i. e. sicut est): nemo, ut opinor, in culpā est, in my judgment: qui, ut credo, duxit, etc., I believe.—With correlative ita, sic, sometimes idem, item, as, just as, in the same manner as: omnīs posthabui mihi res, ita uti par fuit, T.: ut viro forti dignum fuit, ita calumniam eius obtrivit: si ut animis sic oculis videre possemus: disputationem exponimus, eisdem fere verbis, ut disputatumque est: fecisti item ut praedones solent: haec ut brevissime dici potuerunt, ita a me dicta sunt (i. e. ita breviter dicta sunt ut dici potuerunt): te semper sic colam ut quem diligentissime: eruditus autem sic ut nemo Thebanus magis, N.—In comparative clauses with indefinite subjects, ut quisque with a sup. or an expression implying a superlative, usu. followed by ita with a sup, the more... the more: ut quisque est vir optimus, ita difficillime alios improbos suspicatur, the better man one is, the harder it is for him to, etc.: ut quisque (morbus) est difficillimus, ita medicus nobilissimus quaeritur; cf. facillime ad res iniustas impellitur ut quisque altissimo animo est: ut quisque gradu proximus erat, ita ignominiae obiectus, L.: de captivis, ut quisque liber aut servus esset, suae fortunae a quoque sumptum supplicium est, according to each one's station, whether free or bound, L.—Introducing a general statement for comparison or confirmation, as, considering that, in accordance with the fact that, in view of what: haud scio hercle, ut homost, an mutet animum, T.: atque ille, ut semper fuit apertissimus, non se purgavit, sed, etc.: transire pontem non potuit, ut extrema resoluta crant, etc., L.: Epicharmi, acuti nec insulsi hominis, ut Siculi, as was natural for a Sicilian.—Introducing a limiting circumstance, as, considering, for: hic Geta ut captus est servorum, non malus, i. e. as far as this can be said of slaves, T.: civitas florens, ut est captus Germanorum, Cs.: Caelius Antipater, scriptor, ut temporibus illis, luculentus, for those times: (orationis genus) ut in oratore exile, for an orator: gens, ut in eā regione, divitiis praepollens, L.— With perinde or pro eo, as, in proportion as, according as, to the extent that, in the measure that: in exspectatione civitas erat, perinde ut evenisset res, ita communicatos honores habitura, L.: pro eo ut temporis difficultas aratorumque penuria tulit.—With a relat., as it is natural for persons, like one, since, seeing that: proficiscuntur, ut quibus esset persuasum, non ab hoste consilium datum, etc., like men convinced that, etc., Cs.: inde consul, ut qui iam ad hostīs perventum cerneret, procedebat, L.—Introducing a motive or assumption, as if, on the supposition that, in the belief that: narratio est rerum gestarum aut ut gestarum expositio: (Galli) laeti, ut exploratā victoriā, ad castra pergunt, L.—With ita or sic, introducing an oath or attestation, as, as it is true that: ita me di ament ut ego Laetor, etc., T.: ita vivam ut maximos sumptūs facio.—With correlative ita or sic, introducing contrasted clauses, as... so, as on the one hand... so on the other, although... yet, while... still, both... and: ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse, quis non videt?: consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen, respondit, etc., L.: uti longe a luxuriā, ita famae propior, Ta.—Repeated as indefinite relative, in whatever manner, howsoever (only with indic.): Sed ut ut haec sunt, tamen hoc faciam, T.: sed ut ut est, indulge valetudini tuae.—Indefinite, in concessive or conditional clauses, however, in whatever manner, in whatever degree, although, granting that: quod ut ita sit—nihil enim pugno —quid habet ista res aut laetabile aut gloriosum?: nihil est prudentiā dulcius, quam, ut cetera auferat, adfert certe senectus: ut enim neminem alium rogasset, scire potuit, etc.: qui, ut non omnis peritissimus sim belli, cum Romanis certe bellare didici, L.: ac iam ut omnia contra opinionem acciderent, tamen se plurimum navibus posse, Cs.: Ut desint vires tamen est laudanda voluntas, O. -
11 vel
vel adv. [1 vel], or even, if you will, or indeed, even, assuredly, certainly: vel rex semper maxumas Mihi agebat gratias, T.: sed tamen vel regnum malo quam liberum populum: Vel Priamo miseranda manus, V.: ego vel Prochytam praepono Suburae, Iu.: populus R. suam auctoritatem vel contra omnīs possit defendere: timebant ne Romana plebs... vel cum servitute pacem acciperet, even if it should bring slavery, Cs.: existiment quod velint, ac vel hoc intellegant: quae non modo summa bona, sed nimirum audebo vel sola dicere: hoc ascensu vel tres armati quamlibet multitudinem arcuerint, L.: a plerisque vel dicam ab omnibus, I may even say.—With sup. of adj. or adv, perhaps, it may be, if you will: adulescens vel potentissimus nostrae civitatis: domus vel optima Messanae, notissima quidem certe, i. e. the most famous, if not the finest.—Intensive, the very, the utmost, the most... possible: hoc in genere nervorum vel minimum, suavitatis autem est vel plurimum, the very least... the utmost possible: vel extremo spiritu experiri, etc., with his very latest breath: cuius (sc. Hannibalis) eo tempore vel maxima apud regem auctoritas erat, L.: peculatus vel acerrime vindicandus, with the utmost severity.—Introducing a single instance, for instance, for example, as for example, in particular, especially: Vel heri in vino quam inmodestus fuisti, T.: sed suavīs accipio litteras, vel quas proxime acceperam, quam prudentīs!: est tibi ex his ipsis qui adsunt bella copia, vel ut a te ipso ordiare, i. e. especially if you begin with yourself.* * *Ieven, actually; or even, in deed; orIIorvel... vel -- either... or
-
12 vel-ut or vel-utī
vel-ut or vel-utī adv. —In a comparison, even as, just as, like as, like: ne vitam silentio transeant veluti pecora, quae, etc., S.: veluti qui sentibus anguem Pressit, like one who, etc., V.: velut in cantu et fidibus, sic ex corporis totius naturā et figurā varios motūs cieri: cum velut Sagunti excidium Hannibali, sic, etc., L.—Introducing an example, as, for instance, for example: numquam tam male est Siculis, quin aliquid facete et commode dicant; velut in hac re aiebant, etc. —Esp, in a hypothetical comparison, in the phrase, velut si, just as if, just as though, as if, as though: absentis Ariovisti crudelitatem, velut si coram adesset, horrerent, Cs.: patres metus cepit, velut si iam ad portas hostis esset, L.: facies inducitur illis (corporibus mixtis) Una, velut si quis, etc., O.—With abl absol.: cum velut inter pugnae fugaeque consilium trepidante equitatu, L.: velut diis cum patriā relictis, L.—Just as if, as though: Inque sinūs caros, veluti cognosceret, ibat, O.: velut ea res nihil ad religionem pertinuisset, L. -
13 verbum
verbum ī, n [cf. ρ)ῆμα; Eng. word], a word: pro his facit verba, speaks, Cs.: quod ego in senatu Graeco verba fecissem, had spoken: libenter verbo utor Catonis (i. e. origines): usitatius hoc verbum et tritius: si pudor, si modestia, si uno verbo temperantia, in a word: verba rebus impressit, i. e. names: contumelia verborum, abusive language, Cs.: verborum delectus, choice of language: multis verbis ultro citroque habitis, much talk on both sides: accusare verbis tribus, in three words: (dies) per quem tria verba silentur, i. e. the praetor's voice (in the official words do, dico, addico), O.—Prov.: verba flunt mortuo, i. e. that is idle talk, T.— Abl sing. adverb., briefly, in one word, by a word: postquam Caesar dicendi finem fecit, ceteri verbo alius alii varie adsentiebantur, S.: verbo de sententiā destitisti, at one word from me.—Orally, by speech: aut verbo adsentiebatur, aut pedibus in sententiam ibat, L.— Abl plur. with poss. pron., or gen, in the name of, in behalf of, for: si uxori tuae meis verbis eris gratulatus, for me: denuntiatum Fabio senatūs verbis, ne, etc., L.—In the phrase, uno verbo, in one word, in a word, briefly: Quin tu uno verbo dic, quid, etc., T.: praetores, praetorios, tribunos plebis... unoque verbo rem p., etc.—In phrases to express exact correspondence, verbum e verbo, precisely, exactly, literally: quae Graeci pa/thh appellant, ego poteram morbos, et id verbum esset e verbo.—Of a passage or work, translated or copied, ad verbum, verbum de verbo, verbum pro verbo, or verbum verbo, literally, word for word: fabellae Latinae ad verbum de Graecis expressae: verbum de verbo expressum extulit, T.: verbum pro verbo reddere: verbum verbo reddere, H.—In the phrase, verbi causā or verbi gratiā, for the sake of example, for example, for instance: si quis, verbi causā, oriente Caniculā natus est: quo die verbi causā esse oporteret Idūs.—A saying, expression, phrase, sentence: vetus verbum hoc quidemst, etc., an old saying, T.: quod verbum in pectus Iugurthae altius descendit, S.—Mere talk, mere words: dolor est malum, existimatio, dedecus, infamia verba atque ineptiae, empty words: verborum sonitus inanis.— Abl adv., verbally, in words, nominally: Ut beneficium verbis initum nunc re comprobes, T.: in quibus (civitatibus) verbo sunt liberi omnes, in name.—Hence, the phrase, verba dare, to give mere words, deceive, cheat: Quoi verba dare difficile est, T.: vel verba mihi dari facile patior in hoc: curis dare verba, i. e. to beguile, O.—In grammar, a verb.* * *word; proverbverba dare alicui -- cheat/deceive someone
-
14 nam
I.but now, on the other hand / surely, for it is certainII.conj, for, for example, instanceIII.(conj.) for / for example, for instance / but now, certainly. -
15 exemplar
exemplar, āris, (exemplare, is, Lucr. 2, 124, v. Lachm. ad h. l.), n. [exemplum].I.A transcript, copy.A.Prop.: tibi earum (litterarum) exemplar misi, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 31, 6; Cic. Att. 4, 5, 1:B.liber in exemplaria transcriptus mille,
Plin. Ep. 4, 7, 2; Gell. 7, 20, 6:testamenti,
Plin. Ep. 10, 75, 4:tabulae exemplar, quod apographon vocant,
a copy, Plin. 35, 11, 40, § 125:epistolae,
Vulg. 1 Esdr 4, 11 al.—Trop., an image, likeness, impression:II.verum amicum qui intuetur, tamquam exemplar aliquod intuetur sui,
Cic. Lael. 7, 23:sunt et alia ingenii ejus exemplaria,
Plin. 35, 10, 36, § 74.—A pattern, model, exemplar, original, an example (class.):eam speciem, quae semper est eadem, intuebitur, atque id sibi proponet exemplar... videndum, utrum sit imitatus exemplar, etc. (corresp. to exemplum),
Cic. Univ. 2; cf.:ad imitandum mihi propositum exemplar illud est (corresp. to exemplum),
id. Mur. 31, 66:utile proposuit nobis exemplar Ulixen,
Hor. Ep. 1, 2, 18:reliqui disseruerunt, sine ullo certo exemplari formaque rei publicae,
Cic. Rep. 2, 11:M. Catoni, quo omnes, qui iisdem rebus studemus, quasi exemplari ad industriam virtutemque ducimur,
id. ib. 1, 1:Falcula exemplar antiquae religionis,
id. Caecin. 10, 28; so,vitae prioris,
Plin. Ep. 2, 1, 7; cf.:Cornuto quid in omni genere ad exemplar antiquitatis expressius?
id. ib. 5, 15, 3:dumtaxat, rerum magnarum parva potest res Exemplare dare,
Lucr. 2, 124:respicere exemplar vitae morumque,
Hor. A. P. 317:decipit exemplar vitiis imitabile, etc.,
id. Ep. 1, 19, 17:Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi,
id. ib. 2, 1, 58:si ad exemplar primi libri bellum Siculum perscripsisset,
Quint. 10, 1, 89; Tac. A. 15, 23:adulatorii dedecoris apud posteros,
id. ib. 6, 32:quas (epulas) a Tigellino paratas ut exemplar referam, ne, etc.,
example, id. ib. 15, 37:fac secundum exemplar,
Vulg. Exod. 25, 40:juxta exemplar,
id. ib. 26, 30. —In plur.:vos exemplaria Graeca Nocturnā versate manu, versate diurnā,
models, Hor. A. P. 268. -
16 imbuo
imbŭo ( inb-), ŭi, ūtum, 3, v. a. [in- and root biv-; cf. bibo, and Gr. pinô], to wet, moisten, dip, tinge, touch, etc. (class.; cf.: inficio, infusco).I.Lit.:II.liquoribus lanam,
Col. 9, 14, 15: tapetes, quos concha purpura imbuens venenavit, Cn. Matius ap. Gell. 20, 9, 3:cados amurca,
Plin. 15, 8, 8, § 33:guttura lacte,
Ov. Ib. 131:imbuti sanguine gladii legionum vel madefacti potius,
wet, or rather dripping with blood, Cic. Phil. 14, 3, 6:sanguis novus imbuit arma,
Verg. A. 7, 554:sanguine manus,
Vell. 2, 20, 1:vestis imbuta sanguine,
Ov. M. 9, 153:munus tabo imbutum,
Hor. Epod. 5, 65:tela imbuta veneno,
Ov. Tr. 4, 1, 77:oscula, quae Venus Quinta parte sui nectaris imbuit,
Hor. C. 1, 13, 16:odore imbuta Testa,
id. Ep. 1, 2, 69.—With Gr. acc.:alium quae sunt inbuta colorem,
Lucr. 2, 734 Munro.—Trop.A.In gen., to fill, tinge, stain, taint, infect, imbue, imbrue with any thing (esp. freq. in part. perf.): morte manus, Att. ap. Non. 521, 8; cf.:(β).gladium scelere,
Cic. Phil. 5, 7, 20:talibus promissis aures militum,
Curt. 4, 10, 17:militum sanguine manus,
id. 3, 8, 5.—In part. perf.:B.aliqua humanitate imbuti,
Varr. R. R. 1, 17, 4; cf.:religione imbuti,
Cic. Div. 1, 42, 93:imbutus admiratione,
Liv. 21, 39, 7:legiones favore Othonis,
Tac. H. 2, 85:miles longo Caesarum sacramento,
id. ib. 1, 5:imbuti et infecti Romanis delenimentis,
Liv. 40, 11, 3:imbutus alicujus consiliis,
id. 42, 26, 8:hac ille crudelitate imbutus,
Cic. Phil. 3, 3, 4:superstitione,
id. Fin. 1, 18, 60:sociale bellum macula sceleris imbutum,
id. Font. 14, 31:colonorum caede imbutis armis,
Liv. 4, 31, 7:imbutae caede manus,
Ov. A. A. 2, 714:imbutae praeda manus,
Tac. A. 1, 36.—In partic.1.To inspire or impress early, to accustom, inure, initiate, instruct, imbue:2.his ego de artibus gratiam facio, ne colas, ne inbuas eis tuom ingenium,
Plaut. Trin. 2, 2, 17:quibus ille studiis ab ineunte aetate se imbuerat,
Cic. Deiot. 10, 28; cf.:animum tenerum opinionibus,
id. Att. 14, 13, B, 4:variis erroribus,
id. Tusc. 3, 1, 2:adulescentuli castrensibus stipendiis imbuebantur,
Plin. Ep. 8, 14, 5:liberaliter educatos servilibus vitiis imbuisse,
Liv. 26, 2, 11:nemo est tam immanis, cujus mentem non imbuerit deorum opinio,
Cic. Tusc. 1, 13, 30; cf.:ea pietate omnium pectora imbuerat, ut, etc.,
Liv. 1, 21, 1:inter novitatem successoris, quae noscendis prius quam agendis rebus inbuenda sit,
id. 41, 15, 8:imbuendis sociis ad officia legum,
Tac. A. 12, 32:nec quicquam prius imbuuntur quam contemnere deos,
id. H. 5, 5:qui honestis sermonibus aures imperatoris imbuant,
id. ib. 4, 7; id. Or. 29; 31:optume cum domito juvencus imbuitur,
is trained to labor, Plin. 8, 45, 70, § 180.—To do any thing for the first time, explore, essay, set the example ( poet.):3.illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten,
was the first to navigate, Cat. 64, 11:terras vomere,
to plough first, Ov. Tr. 3, 11, 52; Val. Fl. 1, 69:phialam nectare,
to fill first, Mart. 8, 51, 17: bellum sanguine, to initiate, i. e. to begin, Verg. A. 7, 542; cf. ib. 554:juvenem primo Hymenaeo (conjux),
Sil. 3, 65:imbuis exemplum primae tu, Romule, palmae,
begin, set the example, Prop. 4 (5), 10, 5:opus,
Ov. A. A. 1, 654.—Esp. in part. perf., somewhat instructed, imbued, initiated, trained:nos ita a majoribus instituti atque imbuti sumus, ut. etc.,
Cic. Phil. 10, 10, 20; cf.:et doctrina liberaliter institutus et aliquo jam imbutus usu,
id. de Or. 2, 39, 162:parentum praeceptis imbuti,
id. Off. 1, 32, 118: imbutus rudimentis militiae, Vell. 2, 129, 2; cf.:imbutum jam a juventa certaminibus plebeiis,
Liv. 5, 2, 13:cognitiones verborum, quibus imbuti sumus,
Cic. Fin. 2, 5, 16:dialecticis imbutus,
id. Tusc. 1, 7, 14; cf.:litteris saltem leviter imbutus,
Quint. 1, 2, 16:quasi non perfectum litteris sed imbutum,
Suet. Gramm. 4:(verna) Litterulis Graecis imbutus,
Hor. Ep. 2, 2, 7:ad quam (legem) non docti, sed facti, non instituti, sed imbuti sumus,
Cic. Mil. 4, 10;so opp. instructus: elementis studiorum etsi non instructus, at certe imbutus,
Tac. Or. 19.— Poet.:aurea pavonum ridenti imbuta lepore saecla,
endued, Lucr. 2, 502 Munro (dub.; v. Lachm. Lucr. 2, p. 102). -
17 inbuo
imbŭo ( inb-), ŭi, ūtum, 3, v. a. [in- and root biv-; cf. bibo, and Gr. pinô], to wet, moisten, dip, tinge, touch, etc. (class.; cf.: inficio, infusco).I.Lit.:II.liquoribus lanam,
Col. 9, 14, 15: tapetes, quos concha purpura imbuens venenavit, Cn. Matius ap. Gell. 20, 9, 3:cados amurca,
Plin. 15, 8, 8, § 33:guttura lacte,
Ov. Ib. 131:imbuti sanguine gladii legionum vel madefacti potius,
wet, or rather dripping with blood, Cic. Phil. 14, 3, 6:sanguis novus imbuit arma,
Verg. A. 7, 554:sanguine manus,
Vell. 2, 20, 1:vestis imbuta sanguine,
Ov. M. 9, 153:munus tabo imbutum,
Hor. Epod. 5, 65:tela imbuta veneno,
Ov. Tr. 4, 1, 77:oscula, quae Venus Quinta parte sui nectaris imbuit,
Hor. C. 1, 13, 16:odore imbuta Testa,
id. Ep. 1, 2, 69.—With Gr. acc.:alium quae sunt inbuta colorem,
Lucr. 2, 734 Munro.—Trop.A.In gen., to fill, tinge, stain, taint, infect, imbue, imbrue with any thing (esp. freq. in part. perf.): morte manus, Att. ap. Non. 521, 8; cf.:(β).gladium scelere,
Cic. Phil. 5, 7, 20:talibus promissis aures militum,
Curt. 4, 10, 17:militum sanguine manus,
id. 3, 8, 5.—In part. perf.:B.aliqua humanitate imbuti,
Varr. R. R. 1, 17, 4; cf.:religione imbuti,
Cic. Div. 1, 42, 93:imbutus admiratione,
Liv. 21, 39, 7:legiones favore Othonis,
Tac. H. 2, 85:miles longo Caesarum sacramento,
id. ib. 1, 5:imbuti et infecti Romanis delenimentis,
Liv. 40, 11, 3:imbutus alicujus consiliis,
id. 42, 26, 8:hac ille crudelitate imbutus,
Cic. Phil. 3, 3, 4:superstitione,
id. Fin. 1, 18, 60:sociale bellum macula sceleris imbutum,
id. Font. 14, 31:colonorum caede imbutis armis,
Liv. 4, 31, 7:imbutae caede manus,
Ov. A. A. 2, 714:imbutae praeda manus,
Tac. A. 1, 36.—In partic.1.To inspire or impress early, to accustom, inure, initiate, instruct, imbue:2.his ego de artibus gratiam facio, ne colas, ne inbuas eis tuom ingenium,
Plaut. Trin. 2, 2, 17:quibus ille studiis ab ineunte aetate se imbuerat,
Cic. Deiot. 10, 28; cf.:animum tenerum opinionibus,
id. Att. 14, 13, B, 4:variis erroribus,
id. Tusc. 3, 1, 2:adulescentuli castrensibus stipendiis imbuebantur,
Plin. Ep. 8, 14, 5:liberaliter educatos servilibus vitiis imbuisse,
Liv. 26, 2, 11:nemo est tam immanis, cujus mentem non imbuerit deorum opinio,
Cic. Tusc. 1, 13, 30; cf.:ea pietate omnium pectora imbuerat, ut, etc.,
Liv. 1, 21, 1:inter novitatem successoris, quae noscendis prius quam agendis rebus inbuenda sit,
id. 41, 15, 8:imbuendis sociis ad officia legum,
Tac. A. 12, 32:nec quicquam prius imbuuntur quam contemnere deos,
id. H. 5, 5:qui honestis sermonibus aures imperatoris imbuant,
id. ib. 4, 7; id. Or. 29; 31:optume cum domito juvencus imbuitur,
is trained to labor, Plin. 8, 45, 70, § 180.—To do any thing for the first time, explore, essay, set the example ( poet.):3.illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten,
was the first to navigate, Cat. 64, 11:terras vomere,
to plough first, Ov. Tr. 3, 11, 52; Val. Fl. 1, 69:phialam nectare,
to fill first, Mart. 8, 51, 17: bellum sanguine, to initiate, i. e. to begin, Verg. A. 7, 542; cf. ib. 554:juvenem primo Hymenaeo (conjux),
Sil. 3, 65:imbuis exemplum primae tu, Romule, palmae,
begin, set the example, Prop. 4 (5), 10, 5:opus,
Ov. A. A. 1, 654.—Esp. in part. perf., somewhat instructed, imbued, initiated, trained:nos ita a majoribus instituti atque imbuti sumus, ut. etc.,
Cic. Phil. 10, 10, 20; cf.:et doctrina liberaliter institutus et aliquo jam imbutus usu,
id. de Or. 2, 39, 162:parentum praeceptis imbuti,
id. Off. 1, 32, 118: imbutus rudimentis militiae, Vell. 2, 129, 2; cf.:imbutum jam a juventa certaminibus plebeiis,
Liv. 5, 2, 13:cognitiones verborum, quibus imbuti sumus,
Cic. Fin. 2, 5, 16:dialecticis imbutus,
id. Tusc. 1, 7, 14; cf.:litteris saltem leviter imbutus,
Quint. 1, 2, 16:quasi non perfectum litteris sed imbutum,
Suet. Gramm. 4:(verna) Litterulis Graecis imbutus,
Hor. Ep. 2, 2, 7:ad quam (legem) non docti, sed facti, non instituti, sed imbuti sumus,
Cic. Mil. 4, 10;so opp. instructus: elementis studiorum etsi non instructus, at certe imbutus,
Tac. Or. 19.— Poet.:aurea pavonum ridenti imbuta lepore saecla,
endued, Lucr. 2, 502 Munro (dub.; v. Lachm. Lucr. 2, p. 102). -
18 nam
nam, conj. [ acc. sing. fem. of pronom. stem na-; cf.: egô-nê, tu-nê; Lat. ne, nae; masc. num; cf.: tum, tam; quom, quam].I.To introduce a confirmation or explanation, for (always in prose beginning the sentence; cf.: enim, etenim, and v. infra C.).A.Introducing an explanation or fuller statement of something already said.1.In gen.:2.is pagus appellabatur Tigurinus. Nam omnis civitas Helvetia in quattuor pagos divisa est,
Caes. B. G. 1, 12, 4:quibus rebus auditis... suas quoque copias in tres partes distribuerunt. Nam praesidio e regione castrorum relicto... reliquas copias, etc.,
id. ib. 7, 61, 5: neque solum colent inter se ac diligent, sed etiam verebuntur. Nam maximum ornamentum amicitiae tollit, qui ex eā tollit verecundiam, Cic. [p. 1185] Lael. 22, 82; id. Part. Or. 11, 38; id. Or. 43, 147; cf.:pandite atque aperite propere januam hanc Orci, opsecro. Nam equidem haut aliter esse duco,
Plaut. Bacch. 3, 1, 2. —Esp.(α).To introduce an explanatory parenthetical clause:(β).omni ratione colenda justitia est, tum ipsa per sese (nam aliter justitia non esset), tum, etc.,
Cic. Off. 2, 12, 42:et in insulā quae est in Fibreno —nam hoc, opinor, illi alteri flumini nomen est—sermoni reliquo demus operam sedentes,
id. Leg. 2, 1, 1:tamen is ad id locorum talis vir (nam postea ambitione praeceps datus est), consulatum adpetere non audebat,
Sall. J. 63, 6; Sen. Ep. 40, 9.—To resume the course of thought after a parenthetical interruption:(γ).hic vero simul... atque me mare transisse cognovit (audi, audi, atque attende...), nam simul ac me Dyrrachium attigisse audivit, etc.,
Cic. Planc. 41, 98:duplex inde Hannibali gaudium fuit (neque enim quidquam eorum, quae apud hostes agerentur, eum fallebat): nam et liberam Minucii temeritatem se suo modo capturum, et sollertiae Fabii dimidium virium decessisse,
Liv. 22, 28, 1.—To introduce an example, or several examples, illustrating a general statement, for example, for instance:B.sed vivo Catone minores natu multi uno tempore oratores floruerunt. Nam et A. Albinus... et litteratus et disertus fuit. Nam Q. Metellus... in primis est habitus eloquens,
Cic. Brut. 21, 81:quin etiam easdem causas ut quisque egerit utile erit scire. Nam de domo Ciceronis dixit Calidius, et pro Milone orationem Brutus exercitationis gratiā scripsit,
Quint. 10, 1, 23; 8, 6, 38; Prop. 3 (4), 1, 23.—Introducing a ground or reason for a fact, command, or principle.1.In gen.:2.quamobrem, Quirites, celebratote illos dies cum conjugibus ac liberis vestris: nam multi saepe honores dīs immortalibus justi habiti sunt, sed profecto justiores numquam,
Cic. Cat. 3, 10, 23: vires vitaque corpus meum nunc deserit omne: nam me visus homo pulcher, etc., Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40:qui... dilectum habere noluerit. Nam sociorum auxilia aut ita imbecilla sunt, ut non multum nos juvare possint, etc.,
Cic. Fam. 15, 1, 11.—Esp., introducing the speaker's reason for a particular form of statement, etc.:3.Phoenices alias urbes in orā maritumā condidere... nam de Carthagine silere melius puto quam parum dicere,
Sall. J. 19, 1; cf.Mercuri (nam te docilis magistro Movit Amphion lapides canendo), etc.,
Hor. C. 3, 11, 1;so in a question: una domus erat, idem victus isque communis... nam quid ego de studiis dicam cognoscendi semper aliquid, etc.,
Cic. Lael. 27, 104:nam quid ego de cotidiano sermone querimoniāque populi Romani loquar?
id. Verr. 2, 1, 49, § 129.—Loosely, introducing the speaker's reason for saying what precedes: nam ego ad Menaechmum nunc eo ( I have said this), for, etc., Plaut. Men. 1, 1, 20; id. Trin. 1, 1, 3 Brix ad loc.—So esp. after a general remark, introducing its illustration in the case in hand, Plaut. Truc. 1, 1, 58 Spengel ad loc.; id. Most. 5, 1, 3; id. Mil. 2, 1, 17.—4.In a still looser connection, introducing a particular fact or argument in support of what precedes, but, now, certainly:5.L. Sisennae omnis facultas ex historiā ipsius perspici potest, quae cum facile vincat superiores, tum indicat quantum absit a summo... Nam Q. Hortensii admodum adulescentis ingenium simul aspectum et probatum est,
Cic. Brut. 64, 228; 43, 161; id. Div. 2, 31, 66; 2, 32, 68:at prooemium aliquando et narrationem dicit malus homo et argumenta sic, ut nihil sit in his requirendum. Nam et latro pugnabit acriter, virtus tamen erit fortitudo,
Quint. 2, 20, 10.—Ellipt., in reply to a question or remark, where the answer is implied, and nam introduces the reason for it; for assuredly, certainly:C.nos hunc Heracliensem, multis civitatibus expetitum... de nostrā civitate eiciemus? Nam si quis minorem gloriae fructum putat ex Graecis versibus percipi quam ex Latinis, vehementer errat,
Cic. Arch. 10, 22 sq.:numquid ergo hic Lysimachus, felicitate quādam dentibus leonis elapsus, ob hoc cum ipse regnaret mitior fuit? Nam Telesphorum Rhodium amicum suum... in caveā velut novum animal aliquod... pavit,
Sen. de Ira. 3, 17, 3; cf.: de eis rebus, inquit Crassus, quibus sciam poteroque. Tum ille:nam quod tu non poteris aut nescies, quis nostrum tam impudens est, qui se scire aut posse postulet?
Cic. de Or. 1, 22, 101.—So with particles of asseveration: mehercule, hercule, edepol, etc.: tamen tibi a me nulla orta est injuria. Aes. Nam hercle etiam hoc restat, i. e. not yet; for that is to come hereafter, Ter. Ad. 2, 1, 36: sume, posce, prome quidvis: te facio cellarium. Er. Nam nisi hercle manticinatus probe ero, fusti pectito, Plaut. Capt. 4, 2, 115:dicunt ei fere nullam esse columnam, quae ad perpendiculum esse possit. Nam mehercule, inquit, sic agamus: columnae ad perpendiculum exigantur,
Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133.—The conjunction nam sometimes follows a word of the clause ( poet. and perh. not ante-Aug.; v. Lachm. ad Lucr. p. 246):II.prohibent nam cetera Parcae Scire,
Verg. A. 3, 379:solam nam perfidus ille Te colere,
id. ib. 4, 421; 10, 585;1, 444: olim nam quaerere amabam,
Hor. S. 2, 3, 20; 41:ego nam videor mihi sanus,
id. ib. 2, 3, 302:his nam plebecula plaudit,
id. Ep. 2, 1, 186.In transitions.A.Introducing a new subject as of secondary importance; but now, on the other hand:B.nam quod rumores distulerunt malivoli, Multas contamināsse Graecas, dum facit Paucas Latinas: factum hic esse id non negat, Neque se pigere,
Ter. Heaut. prol. 19:nam quod purgas eos, quos ego mihi scripsi invidisse, etc.,
Cic. Att. 3, 15, 2:nam quod negas te dubitare quin magnā in offensā sim apud Pompeium hoc tempore, non video causam cur ita sit,
id. ib. 9, 2, a, 2; id. Off. 2, 13, 47:nam auguralis libros ad commune utriusque nostrum otium serva,
id. Fam. 3, 11, 4:nam Vestae nomen a Graecis est, i. e. though that of Janus, before named, is Latin,
id. N. D. 2, 27, 67; id. Div. 2, 31, 66; 2, 32, 68; Quint. 1, 11, 7; 10, 1, 9.—Esp., in referring to a consideration too obvious to require discussion, for obviously, for it is certain, etc.:III.postremo hoc in pectus tuum demitte, numquam populum Romanum beneficiis victum esse: nam bello quid valeat, tute scis,
Sall. J. 102, 11; Liv. 39, 26, 3; Cic. Tusc. 4, 23, 52; Tac. H. 4, 76.In interrogations, emphatically, expressing wonder or emotion in the questioner; cf. Gr. gar.A.With an interrogative.1.Beginning a sentence (anteclass. and poet.): perdidisti omnem operam? Ep. Nam quī perdidi? but how? but why? Plaut. Ep. 1, 2, 29:2.nam quem ego adspicio?
id. Poen. 5, 3, 3: quid ego ago? Tr. Nam quid tu, malum, me rogitas quid agas? id. Most. 2, 1, 21:nam quae haec anus est exanimata a fratre quae egressa'st meo?
Ter. Phorm. 5, 1, 5:nam quid ita?
id. Eun. 5, 2, 58:nam quem? alium habui neminem,
id. ib. 4, 4, 13:nam quam ob rem? (= quamnam),
Plaut. Am. 2, 1, 2:nam quā me causā extrusisti ex aedibus?
id. Aul. 1, 1, 5 et saep.:nam quis te, juvenum confidentissime, nostras Jussit adire domos?
Verg. G. 4, 445 (but cf. Forbig. ad loc. and Kritz ad Sall. J. 19, 2):nam quae tam sera moratur Segnities?
id. A. 2, 373:bellua multorum es capitum. Nam quid sequar aut quem?
Hor. Ep. 1, 1, 76.—Joined as enclitic to an interrogative word:3.quinam homo hic ante aedīs nostras conqueritur?
Plaut. Aul. 4, 9, 17:quidnam id est?
id. Trin. 5, 2, 45:quisnam igitur tuebitur P. Scipionis memoriam mortui?
Cic. Verr. 2, 4, 36, § 80:O di immortales, ubinam gentium sumus?
id. Cat. 1, 4, 9; id. N. D. 1, 10, 24:sed Allobroges diu in incerto habuere quidnam consilii caperent,
Sall. C. 41, 1.—For quianam, v. quia fin. —Separated from the interrogative word:4.quid tibi ex filio nam, obsecro, aegre est?
Plaut. Bacch. 5, 1, 27:quis ea'st nam optuma?
id. Aul. 2, 1, 17; 3, 2, 3:quid cerussa opus nam?
id. Most. 1, 3, 101:quis est nam ludus in undis?
Verg. E. 9, 39.—With num:B.num tibi nam, amabo, janua est mordax mea?
Plaut. Truc. 2, 4, 1:num quid nam tibi molestum est, gnate mi, si, etc.,
id. As. 5, 1, 3; cf.:comicum est et Terentianum numquidnam, cum exemptis num et nam sufficere ad interrogationem potuisset quid,
Donat. ad Ter. And. 1, 4, 8:num nam haec audivit,
Ter. Heaut. 3, 2, 6:num quid nam de oratore ipso restat,
Cic. Part. Or. 7, 26.—Without an interrogative word (very rare): scis nam tibi quae praecepi? Plaut. Pers. 3, 1, 51. (For fuller details, v. Hand, Turs. 4, pp. 1-22.) -
19 prodo
prō-do, dĭdi, dĭtum, 3 (archaic produit for prodiderit, = porro dederit, porticum sartam tectamque habeto, prodito, Lex Censor. ap. Fest. p. 229, 17 Müll.; pres. part. abl. sing. prodente, Cic. Tusc. 2, 13, 31), v. a.I.To give, put, or bring forth (class.;B.syn. edo, profero, promo): prodit fumoso con dita vina cado,
Ov. F. 5, 518:suspiria pectore,
id. M. 1, 656:hydraulam et choraulam,
to show, Suet. Ner. 54:exemplum tur pe,
to give a bad example, Vell. 2, 119, 4:perniciosum exemplum,
Cic. Fl. 11, 25:prodendi exempli causā,
of setting an example, Liv. 1, 11, 7.—In partic.1.To bring forth, bear, produce ( poet.): parvā prodite patriā, Att. ap. App. de Deo Socr. p. 55:2.quae tam festa dies ut cesset prodere furem, Perfidiam, fraudes,
Juv. 13, 23.—To put forth in writing, i. e. to publish, make known, relate, report, record:3.cum decretum proditur, lex veri rectique proditur,
Cic. Ac. 2, 9, 27:Procilius non idem prodidit, quod Piso,
Varr. L. L. 5, § 148:ea, quae scriptores Graeciae prodiderunt,
Cic. Tusc. 1, 13, 29:haec monumenta nobis litterae prodiderunt,
id. Planc. 39, 94: Thucydides ossa ejus clam ab amicis esse sepulta, memoriae prodidit, has handed down to memory, i. e. has recorded, Nep. Them. 10, 5:hujus bella gesta multi memoriae prodiderunt,
id. Hann. 13, 3:ut produnt,
as they say. Plin. 34, 7, 16, § 33: prodere aliquid memoriā, to put forth from memory, i. e. to record, relate:quos natos in insulā ipsā, memoriā proditum dicunt,
Caes. B. G. 5, 12:ut quod proditum memoriā est,
Cic. Rep. 2, 31, 54.—Esp., to publish, proclaim any one as appointed to an office, i. e. to appoint, elect, create a public officer of any kind (syn.:creo, designo): cum populo agendi jus esto ei, quem produnt patres consulum creandorum ergo,
Cic. Leg. 3, 4, 10;flaminem,
id. Mil. 17, 46:interregem,
id. Dom. 14, 38:dictatorem,
Dig. 1, 2, 2, § 18; to make known, disclose, discover, betray, Plaut. Cist. 4, 2, 75:homine prodente conscios,
Cic. Tusc. 2, 13, 31:crimen vultu,
Ov. M. 2, 447:tamquam prodiderim quidquid scio,
Juv. 9, 97:arcanum,
id. 9, 115.—To betray perfidiously, surrender treacherously:4.si Brutum prodideritis, et deserueritis,
Cic. Phil. 10, 3, 7:is me deseruit ac prodidit,
id. Fl. 33, 81; id. Sest. 14, 32; cf. id. Verr. 2, 1, 33, § 84:prodebas caput et salutem meam,
id. Pis. 24, 56:classem praedonibus,
id. Verr. 2, 5, 41, § 106:hosti rempublicam,
Sall. J. 31, 18:patriam,
Cic. Fin. 3, 9, 32.—To give up, surrender, abandon: rem summam, Enn. ap. Fest. p. 229 Müll. (Ann. v. 411 Vahl.):II.suam vitam, et Pecuniam omnem,
Ter. Heaut. 3, 1, 70.—To extend, permit to go farther.A.To put off, defer (anteclass.), Fest. p. 242 Müll.—B.To prolong, = produco, de mendico male meretur qui ei dat quod edit, nam illi prodit vitam ad miseriam, Plaut. Trin. 2, 2, 58 sq.—C.To hand down, transmit, bequeath (class.):D.qui sacra suis posteris prodiderunt,
Cic. Mil. 30, 83:jus imaginis ad memoriam posteritatemque prodendae,
id. Verr. 2, 5, 14, § 36:regnum a Tantalo proditum,
id. Off. 3, 21, 84.—To propagate ( poet.):qui genus alto a sanguine Teucri Proderet,
Verg. A. 4, 230. -
20 puto
pŭto, āvi, ātum, 1, v. a. [root pu, to cleanse; whence putus, puteus, purus, etc.], to clean, cleanse (in the lit. sense very rare; in the trop. very freq.).I.Lit.A.In gen.:B.vellus lavare ac putare,
Varr. R. R. 2, 2, 18: pensa lana putata, Titin. ap. Non. 369, 22:dolia,
Cato, R. R. 39, 1 dub. (al. picare): aurum quoque putatum dici solet, id est expurgatum, Paul. ex Fest. s. v. putus, p. 216 Müll.—In partic., to trim, prune, or lop trees or vines:II. A.vineas arboresque falce putare,
Cato, R. R. 32 init.; 33, 1:vitem,
Verg. G. 2, 407; Just. 43, 4, 2:parcendum vitibus et ideo anguste putandum,
Col. 4, 24, 21; id. Arb. 10, 1; Pall. 3, 12, 1; cf.: putatae vites et arbores, quod decisis impedimentis remanerent purae, Paul. ex Fest. p. 216 Müll.; so, too, in the foll., the passage from Gell. 6, 5, 6:olivetum,
Cato, R. R. 44:arborem latius, strictius,
Pall. 1, 6:vineam,
Vulg. Lev. 25, 3; id. Isa. 5, 6.—In gen.: rationem or rationes, to hold a reckoning, reckon together, settle accounts:2. B.putare veteres dixerunt vacantia ex quāque re ac non necessaria aut etiam obstantia et aliena auferre et excidere, et, quod esset utile ac sine vitio videretur, relinquere. Sic namque arbores et vites et sic etiam rationes putari dictum,
Gell. 6, 5, 6 sq.:vilicus rationem cum domino crebro putet,
Cato, R. R. 5, 3:rationes,
id. ib. 2, 5:putatur ratio cum argentario,
Plaut. Aul. 3, 5, 52:rationes cum publicanis putare,
Cic. Att. 4, 11, 1:ideo ratio putari dicitur in quā summa fit pura,
Varr. L. L. 5, 9.—In partic.1.To reckon, count, compute a thing:2.colliciares (tegulae) pro binis putabuntur,
will be counted, Cato, R. R. 14, 4; cf.:si numerus militum potius quam legionum putatur,
Tac. H. 3, 2.—Transf.a.To believe in, regard:b.id ipsum est deos non putare, quae ab iis significantur contemnere,
Cic. Div. 1, 46, 104.—To reckon, value, estimate, esteem a thing as any thing (= aestimare):c.aliquid denariis quadringentis,
Cic. Verr. 2, 4, 7, § 13:magni putare honores,
id. Planc. 4, 11:cum unum te pluris quam omnes illos putem,
id. Att. 12, 21, 5:parvi,
Cat. 23, 25:tantique putat conubia nostra,
Ov. M. 10, 618.—To reckon, deem, hold, consider, count, esteem, etc.:d.aliquem nihilo,
Cic. Div. in Caecil. 7, 24: aliquid pro certo, Matius et Trebat. ap. Cic. Att. 9, 15, A fin.:pro nihilo,
Cic. Mil. 24, 64:imperatorem aliquo in numero putare,
id. Imp. Pomp. 13, 37.—With two acc.:turpem putat lituram,
Hor. Ep. 2, 1, 167:id nil puto,
Ter. Heaut. 5, 1, 27; id. Ad. 1, 2, 19; 5, 4, 4; Hor. Ep. 2, 1, 84; 2, 2, 54; id. C. 4, 11, 30:hominem prae se neminem,
Cic. Rosc. Am. 46, 135.—To ponder, consider, reflect upon a thing:e.dum haec puto,
Ter. Eun. 4, 2, 4:in quo primum illud debes putare,
Cic. Planc. 4, 10:multa putans,
Verg. A. 6, 332: cum aliquo argumentis, to consider or investigate maturely, to argue, Plaut. Am. 2, 1, 45.—Transf. (as the result of consideration), to judge, suppose, account, suspect, believe, think, imagine, etc. (cf.:arbitror, opinor, censeo): verbum quoque ipsum puto, quod declarandae sententiae nostrae causā dicimus, non signat profecto aliud, quam id agere nos in re dubiā obscurāque, ut decisis amputatisque falsis opinionibus, quod videatur esse verum et integrum et incorruptum, retineamus,
Gell. 6, 5, 8:aliquis forsan me Putet non putare hoc verum,
Ter. And. 5, 5, 1:recte putas,
id. ib. 1, 1, 114:rem ipsam putasti,
you have hit the precise point, id. Phorm. 4, 5, 6:nec committere, ut aliquando dicendum sit, Non putaram,
I should not have imagined that, Cic. Off. 1, 23, 81; id. Ac. 2, 18, 56:Cyprus insula et Cappadociae regnum tecum de me loquentur, puto etiam regem Deiotarum,
id. Fam. 15, 4, 15:noli putare, me maluisse, etc.,
id. Att. 6, 1, 3; cf. id. ib. 3, 15, 7; id. Fam. 9, 16, 2; id. Att. 12, 18, 1; Caes. B. C. 2, 31:Numidae remorati dum in elephantis auxilium putant,
Sall. J. 53, 3: stare putes;adeo procedunt tempora tarde,
one would suppose, Ov. Tr. 5, 10, 5; id. H. 11, 85:acies mea videt aut videre putat,
id. ib. 18, 32:hanc virtutem vestram ultra periculis obicere nimis grande vitae meae pretium puto,
Tac. A. 2, 47; Nep. Paus. 3, 7.—Parenthetically, Cic. Att. 12, 49, 1; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 3, 3; Cic. Att. 8, 9, 4; 7, 8, 5; 9, 9, 3;10, 16, 3: atque intra, puto, septimas Calendas,
Mart. 1, 100, 6.—Ironically, Ov. Am. 3, 7, 2:ut puto, deus fio,
as I think, in my opinion, Suet. Vesp. 23 fin.; Ov. A. A. 1, 370: non, puto, repudiabis, etc., [p. 1496] I think, I suppose, Vat. ap. Cic. Fam. 5, 9, 1. —With gen.:quaecumque sunt in omni mundo, deorum atque hominum putanda sunt,
Cic. N. D. 2, 62, 154.—Elliptically, Cic. Fam. 15, 20, 1; cf. id. ib. 15, 4, 15; id. Fin. 5, 24, 76; Sen. Ep. 76, 11; Tac. Or. 33. —Hence, pŭtă, imper., suppose, for instance, for example, namely ( poet. and postAug.):Quinte, puta, aut Publi,
Hor. S. 2, 5, 32:puta, tibi contigisse, ut oculos omnium effugias,
Lact. 6, 24, 17:puta te servum esse communem,
Sen. Contr. 3, 19, 4; 4, 25, 13; id. Clem. 1, 26, 2; id. Ben. 3, 41, 1; 5, 8, 6:si ille, puta, consul factus fuerit,
Dig. 28, 5, 23:hoc, puta, non justum est,
Pers. 4, 9; cf. Prisc. p. 1007 P.:ut puta (sometimes also written as one word, utputa),
as for instance, as for example, Sen. Q. N. 2, 2, 3:ut puta novum crimen,
Quint. 11, 3, 110; 7, 1, 14; Cels. 5, 26, 51 fin.; Sen. Ep. 47, 15.
См. также в других словарях:
Example — Ex*am ple, n. [A later form for ensample, fr. L. exemplum, orig., what is taken out of a larger quantity, as a sample, from eximere to take out. See {Exempt}, and cf. {Ensample}, {Sample}.] 1. One or a portion taken to show the character or… … The Collaborative International Dictionary of English
.example — est un domaine de premier niveau réservé. Un domaine de premier niveau réservé est un domaine de premier niveau qui n’est pas destiné à être utilisé dans le système de nom de domaine (Domain Name System) d’Internet, mais qui est réservé à un… … Wikipédia en Français
example — [eg zam′pəl, igzam′pəl; eg′zämpəl, igzämpəl] n. [ME < OFr example, essample < L exemplum, sample, example < eximere, to take out < ex , out + emere, to buy < IE base * em , to take > Lith imù] 1. something selected to show the… … English World dictionary
.example — Введение 1999 Тип домена зарезервированный общий домен верхнего уровня Статус действующий Регистратор IANA Назначение для доменов, которые следует использовать в качестве при … Википедия
example — ► NOUN 1) a thing characteristic of its kind or illustrating a general rule. 2) a person or thing regarded in terms of their fitness to be imitated. ● for example Cf. ↑for example ● make an example of Cf. ↑make an example of … English terms dictionary
Example — may refer to:*Example (rapper), a British rapper *example.com and .example, domain names reserved for use in documentation as examples ee also*Exemplum, medieval collections of short stories to be told in sermons *Exemplar, a prototype or model… … Wikipedia
example — UK US /ɪgˈzɑːmpl/ noun [C] ► something used to represent other things because it has all the main qualities or characteristics that they also have: as an example of how/what/why »Economists point to the auto industry as an example of how low… … Financial and business terms
Example — Ex*am ple, v. t. [imp. & p. p. {Exampled}; p. pr. & vb. n. {Exampling}.] To set an example for; to give a precedent for; to exemplify; to give an instance of; to instance. [Obs.] I may example my digression by some mighty precedent. Shak. [1913… … The Collaborative International Dictionary of English
example — late 14c., partial re Latinization of earlier essample, asaumple (mid 13c.), from O.Fr. essemple sample, model, example, precedent, cautionary tale, from L. exemplum a sample, lit. that which is taken out, from eximere take out, remove (see… … Etymology dictionary
example — I noun archetype, case, case in point, demonstration, documentum, exemplar, exemplification, exemplum, exponent, guide, ideal, illustration, instance, metaphor, model, norm, paradigm, pattern, point of comparison, representation, representative,… … Law dictionary
example — 1 sample, specimen, instance, case, illustration Contrasted words: anomaly, *paradox 2 *model, exemplar, pattern, ideal, standard, beau ideal, mirror Analogous words: *paragon, apotheosis Contrasted words: precept, rule, *law … New Dictionary of Synonyms
