dēsīderō

ēlĕgans (in some MSS. eligans; cf. Beier Cic. Orr. Fragmm. p. 105), antis, adj. [prob. collat. form of eligens, from eligo, Cic. N. D. 2, 28, 72].

In the ante-class. period in a bad sense, luxurious, effeminate, fastidious, nice: elegans homo non dicebatur cum laude;

sed id fere verbum ad aetatem M. Catonis vitii, non laudis fuit... ex quibus verbis (Catonis) apparet, elegantem dictum antiquitus non ab ingenii elegantia, sed qui nimis lecto amoenoque cultu victuque esset, etc.,

Gell. 11, 2, 1; cf. Non. 465, 11 sq.:

heia, ut elegans est!

how choice! how nice! Ter. Heaut. 5, 5, 19 Ruhnk.; cf. id. Eun. 3, 1, 18; 3, 5, 18 (but not in Plaut. Trin. 2, 1, 14, v. Ritschl ad h. l.).—

Class. in a good sense, choice, nice, fine, neat, tasteful, elegant.

Of persons: tu festivus, tu elegans, tu solus urbanus, quem decet muliebris ornatus, etc., Cic. Clod. et Cur. 5, p. 105, ed. Beier; cf. (with mundus) id. Fin. 2, 8, 23; (with splendidus) Nep. Att. 13, 5;

and opp. parcus,

Cic. Brut. 40, 148; id. Or. 25, 83:

auctor,

Vell. 1, 13:

mulier (Phryne—with formosa),

Val. Max. 4, 3, 3 ext.:

intelligo te hominem in omni judicio elegantissimum,

Cic. Fam. 7, 23 et saep.:

scriptor,

id. Brut. 9; 16, 63; 68, 239; Quint. 10, 1, 78 al.; cf. in the comp.: quis verbis aut ornatior aut elegantior (sc. Caesare)? Cic. ap. Suet. Caes. 55; in the sup.:

poëta,

Nep. Att. 12, 4:

elegans et concinnus (pictor),

Plin. 35, 10, 36, § 111.—As subst.: ēlĕgantes, ium, m., fine gentlemen, city people (opp. agrestes), Col. 7, 2, 1.—

Of things:

nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,

Ter. Eun. 5, 4, 13; cf. (with decorum) Cic. Div. 1, 30:

a necessariis artificiis ad elegantiora defluximus,

id. Tusc. 1, 25, 62; cf. Liv. 44, 9:

artes elegantes et ingenuae,

Cic. Fin. 3, 2:

temperamentum,

Tac. A. 11, 4:

color,

Plin. 15, 8, 8, § 34 et saep.:

perspicitis, hoc genus (jocandi) quam sit facetum, quam elegans, quam oratorium,

Cic. de Or. 2, 59, 241; cf. id. Off. 1, 29, 104; id. Brut. 85; Quint. 6, 3, 39; 10, 1, 65 al.— Comp.:

ego autem a te elegantiora desidero,

Cic. Fin. 4, 10; and sup.:

epistola,

id. Att. 16, 13 a.; cf.:

scripta Terentii,

Quint. 10, 1, 99: utrum sit elegantius, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 18:

solum,

Plin. 14, 4, 5, § 50. —Hence, adv.: ēlĕganter, with correct choice, tastefully, neatly, finely, gracefully, elegantly:

lautiores eleganter accepti,

Cic. Att. 13, 52, 2:

quiete et pure atque eleganter acta aetas,

id. de Sen. 5; cf.:

acta vita,

Liv. 35, 31:

herba foliis rotundis eleganter vestita,

Plin. 25, 5, 19, § 43 et saep.— Comp.:

psallere et saltare,

Sall. C. 24, 2:

quid enim facere potuit elegantius ad hominum existimationem?

Cic. Div. in Caecil. 17:

elegantius aut justius fieri,

id. Fam. 3, 8, 2:

facturos si, etc.,

Liv. 37, 1:

neminem elegantius loca cepisse,

more fitly, judiciously, Liv. 35, 14:

causam accurate eleganterque dicere,

Cic. Brut. 22, 86;

so of speech,

id. Fam. 5, 13, 3; id. Tusc. 2, 3; Quint. 6, 3, 102; 8, 2, 21 al.; cf. in the sup., Cic. Brut. 72, 252; Quint. 11, 1, 74.

ēlĕgans (in some MSS. eligans; cf. Beier Cic. Orr. Fragmm. p. 105), antis, adj. [prob. collat. form of eligens, from eligo, Cic. N. D. 2, 28, 72].

In the ante-class. period in a bad sense, luxurious, effeminate, fastidious, nice: elegans homo non dicebatur cum laude;

sed id fere verbum ad aetatem M. Catonis vitii, non laudis fuit... ex quibus verbis (Catonis) apparet, elegantem dictum antiquitus non ab ingenii elegantia, sed qui nimis lecto amoenoque cultu victuque esset, etc.,

Gell. 11, 2, 1; cf. Non. 465, 11 sq.:

heia, ut elegans est!

how choice! how nice! Ter. Heaut. 5, 5, 19 Ruhnk.; cf. id. Eun. 3, 1, 18; 3, 5, 18 (but not in Plaut. Trin. 2, 1, 14, v. Ritschl ad h. l.).—

Class. in a good sense, choice, nice, fine, neat, tasteful, elegant.

Of persons: tu festivus, tu elegans, tu solus urbanus, quem decet muliebris ornatus, etc., Cic. Clod. et Cur. 5, p. 105, ed. Beier; cf. (with mundus) id. Fin. 2, 8, 23; (with splendidus) Nep. Att. 13, 5;

and opp. parcus,

Cic. Brut. 40, 148; id. Or. 25, 83:

auctor,

Vell. 1, 13:

mulier (Phryne—with formosa),

Val. Max. 4, 3, 3 ext.:

intelligo te hominem in omni judicio elegantissimum,

Cic. Fam. 7, 23 et saep.:

scriptor,

id. Brut. 9; 16, 63; 68, 239; Quint. 10, 1, 78 al.; cf. in the comp.: quis verbis aut ornatior aut elegantior (sc. Caesare)? Cic. ap. Suet. Caes. 55; in the sup.:

poëta,

Nep. Att. 12, 4:

elegans et concinnus (pictor),

Plin. 35, 10, 36, § 111.—As subst.: ēlĕgantes, ium, m., fine gentlemen, city people (opp. agrestes), Col. 7, 2, 1.—

Of things:

nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,

Ter. Eun. 5, 4, 13; cf. (with decorum) Cic. Div. 1, 30:

a necessariis artificiis ad elegantiora defluximus,

id. Tusc. 1, 25, 62; cf. Liv. 44, 9:

artes elegantes et ingenuae,

Cic. Fin. 3, 2:

temperamentum,

Tac. A. 11, 4:

color,

Plin. 15, 8, 8, § 34 et saep.:

perspicitis, hoc genus (jocandi) quam sit facetum, quam elegans, quam oratorium,

Cic. de Or. 2, 59, 241; cf. id. Off. 1, 29, 104; id. Brut. 85; Quint. 6, 3, 39; 10, 1, 65 al.— Comp.:

ego autem a te elegantiora desidero,

Cic. Fin. 4, 10; and sup.:

epistola,

id. Att. 16, 13 a.; cf.:

scripta Terentii,

Quint. 10, 1, 99: utrum sit elegantius, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 18:

solum,

Plin. 14, 4, 5, § 50. —Hence, adv.: ēlĕganter, with correct choice, tastefully, neatly, finely, gracefully, elegantly:

lautiores eleganter accepti,

Cic. Att. 13, 52, 2:

quiete et pure atque eleganter acta aetas,

id. de Sen. 5; cf.:

acta vita,

Liv. 35, 31:

herba foliis rotundis eleganter vestita,

Plin. 25, 5, 19, § 43 et saep.— Comp.:

psallere et saltare,

Sall. C. 24, 2:

quid enim facere potuit elegantius ad hominum existimationem?

Cic. Div. in Caecil. 17:

elegantius aut justius fieri,

id. Fam. 3, 8, 2:

facturos si, etc.,

Liv. 37, 1:

neminem elegantius loca cepisse,

more fitly, judiciously, Liv. 35, 14:

causam accurate eleganterque dicere,

Cic. Brut. 22, 86;

so of speech,

id. Fam. 5, 13, 3; id. Tusc. 2, 3; Quint. 6, 3, 102; 8, 2, 21 al.; cf. in the sup., Cic. Brut. 72, 252; Quint. 11, 1, 74.

emptĭo ( emt-), ōnis, f. [id.], a buying, purchase (cf.: sectio, mercatura, etc.).

Prop., Varr. R. R. 2, 2, 5; 2, 3, 5; Cic. Caecin. 6, 17; id. Att. 12, 3; Plin. 33, 3, 13, § 43; Tac. H. 3, 34 et saep.; cf.

, on its legal relations,

Gai. Inst. 3, 139;

the title: De emptione et venditione,

Just. Inst. 3, 23; Dig. 18, 1; and Rein's Privatr. p. 329 sq.: equina, i. e. of horses (with boum and asinorum), Varr. R. R. 2, 7, 6.—

Transf.

A purchase, i. e. an article purchased:

ex illis emptionibus nullam desidero,

Cic. Fam. 7, 23, 2; Plin. Ep. 2, 15, 1.—

A purchase-deed, bill of sale, Dig. 32, 1, 102 al.

emptĭo ( emt-), ōnis, f. [id.], a buying, purchase (cf.: sectio, mercatura, etc.).

Prop., Varr. R. R. 2, 2, 5; 2, 3, 5; Cic. Caecin. 6, 17; id. Att. 12, 3; Plin. 33, 3, 13, § 43; Tac. H. 3, 34 et saep.; cf.

, on its legal relations,

Gai. Inst. 3, 139;

the title: De emptione et venditione,

Just. Inst. 3, 23; Dig. 18, 1; and Rein's Privatr. p. 329 sq.: equina, i. e. of horses (with boum and asinorum), Varr. R. R. 2, 7, 6.—

Transf.

A purchase, i. e. an article purchased:

ex illis emptionibus nullam desidero,

Cic. Fam. 7, 23, 2; Plin. Ep. 2, 15, 1.—

A purchase-deed, bill of sale, Dig. 32, 1, 102 al.

ex-pĕto, īvi or ĭi, ītum, 3, v. a. and n.

To long for, seek after, aspire to, desire, covet, wish a thing (freq. and class.; syn.: appeto, affecto, cupio, concupisco, aveo, gestio, volo, opto, desidero, requiro).

With acc.: assunt, me expetunt, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89 (Trag. v. 49, ed. Vahl.):

nihil hominem, nisi quod honestum sit, aut admirari aut optare aut expetere debere,

Cic. Off. 1, 20, 66:

unum ab omnibus ad id bellum imperatorem deposci atque expeti,

id. de Imp. Pomp. 2, 5:

Italia ab hoc auxilium absente expetivit,

id. ib. 11, 30; cf.: Apollo unde sibi populi et reges consilium expetunt, Enn. ap. Cic. de Or. 1, 45, 199 (Trag. v. 186, ed. Vahl.):

nunc a Flacco Lentuli poenae per vos expetuntur,

are demanded, Cic. Fl. 38, 95:

poenas ab aliquo,

id. Pis. 7, 16; Liv. 1, 23, 4; cf.:

jus ab invitis,

id. 3, 40, 4:

facinora ab aliquo,

Plaut. Mil. 3, 1, 25:

Plautinas fabulas,

id. Cas. prol. 12:

pecunia tantopere expetitur,

Cic. de Or. 2, 40, 172; cf.:

expetuntur divitiae ad usus vitae necessarios,

id. Off. 1, 8, 25:

mortem pro vita civium,

id. Tusc. 1, 48, 116: ea vita expetitur, quae sit animi corporisque expleta virtutibus, id. Fin. 5, 13, 37:

in qua (societate) omnia insunt, quae putant homines expetenda, honestas, gloria, etc.,

id. Lael. 22, 84:

non ficto crimine insectari, non expetere vitam, non capitis arcessere,

to attempt one's life, id. Deiot. 11, 30:

stulta sibi consilia,

to seek out, contrive, Plaut. Most. 4, 1, 4.—Of an inanimate subject: mare medium terrae locum expetens, striving or tending towards, Cic. N. D. 2, 45, 116.—

With an object-clause (mostly poet.): quem quisque odit, periisse expetit, Enn. ap. Cic. Off. 2, 7, 23 (Trag. v. 403, ed. Vahl.); cf.:

audire expetis?

Plaut. Aul. 4, 4, 25:

aliquid facere,

id. Trin. 3, 2, 48:

periisse expetunt,

Liv. 40, 10, 5:

dum nostram gloriam tua virtute augeri expeto,

Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 2: di me etsi perdunt, tamen esse adjutam expetunt, Pac. ap. Non. 104, 7:

videre expeto te,

Plaut. Rud. 1, 4, 20; cf.:

hoc prius scire expeto, quid perdideris,

Ter. Heaut. 5, 1, 17; id. Hec. 5, 1, 1; Hor. Epod. 11, 3; Ov. M. 7, 476; 9, 550 al.:

quod et scire expeto et quaerere pudet,

Curt. 4, 10, 32; 9, 3, 8; Plin. praef. 14.—

With ut and subj.:

fatebor et fuisse me et Sejano amicum et ut essem expetisse,

Tac. A. 6, 8.—

Absol.:

ne legaretur A. Gabinius Cn. Pompeio expetenti ac postulanti,

requesting, Cic. de Imp. Pomp. 19, 57.—

To reach, attain to any thing; with respect to time, to outlast:

malo si quid bene facias, id beneficium interit: Bono si quid male facias, aetatem expetit,

Plaut. Poen. 3, 3, 23.— Hence, expĕtendus, a, um, P. a., desirable, excellent:

forma expetunda mulier,

Plaut. Pers. 4, 3, 60.

Intr. (perh. only ante-class.; cf. Liv. 1, 22, 7 Weisenb. ad loc.).

To light upon, fall upon, befall a person.

With in aliquem:

delictum suum suamque culpam expetere in mortalem,

Plaut. Am. 1, 2, 33:

illius ira et maledicta in hanc,

id. ib. 3, 2, 15: omnes clades hujus belli in eum, Tullus ap. Liv. 1, 22, 7:

quojus ego hodie in tergum faxo ista expetant mendacia,

Plaut. Am. 2, 1, 42.—

With alicui:

mea sit culpa, si id Alcumenae innocenti expetat,

Plaut. Am. 3, 1, 12.—

Absol., to fall out, happen, occur, result:

nequiter paene expetivit prima parasitatio,

Plaut. Am. 1, 3, 22 Lamb. (al. expedivit):

in servitute expetunt multa iniqua,

befall, id. ib. 1, 1, 20; so,

eadem in vigilanti expetunt,

id. Mil. 2, 4, 40 (not vigilantes, v. Ritschl ad h. l.).

ex-pĕto, īvi or ĭi, ītum, 3, v. a. and n.

To long for, seek after, aspire to, desire, covet, wish a thing (freq. and class.; syn.: appeto, affecto, cupio, concupisco, aveo, gestio, volo, opto, desidero, requiro).

With acc.: assunt, me expetunt, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89 (Trag. v. 49, ed. Vahl.):

nihil hominem, nisi quod honestum sit, aut admirari aut optare aut expetere debere,

Cic. Off. 1, 20, 66:

unum ab omnibus ad id bellum imperatorem deposci atque expeti,

id. de Imp. Pomp. 2, 5:

Italia ab hoc auxilium absente expetivit,

id. ib. 11, 30; cf.: Apollo unde sibi populi et reges consilium expetunt, Enn. ap. Cic. de Or. 1, 45, 199 (Trag. v. 186, ed. Vahl.):

nunc a Flacco Lentuli poenae per vos expetuntur,

are demanded, Cic. Fl. 38, 95:

poenas ab aliquo,

id. Pis. 7, 16; Liv. 1, 23, 4; cf.:

jus ab invitis,

id. 3, 40, 4:

facinora ab aliquo,

Plaut. Mil. 3, 1, 25:

Plautinas fabulas,

id. Cas. prol. 12:

pecunia tantopere expetitur,

Cic. de Or. 2, 40, 172; cf.:

expetuntur divitiae ad usus vitae necessarios,

id. Off. 1, 8, 25:

mortem pro vita civium,

id. Tusc. 1, 48, 116: ea vita expetitur, quae sit animi corporisque expleta virtutibus, id. Fin. 5, 13, 37:

in qua (societate) omnia insunt, quae putant homines expetenda, honestas, gloria, etc.,

id. Lael. 22, 84:

non ficto crimine insectari, non expetere vitam, non capitis arcessere,

to attempt one's life, id. Deiot. 11, 30:

stulta sibi consilia,

to seek out, contrive, Plaut. Most. 4, 1, 4.—Of an inanimate subject: mare medium terrae locum expetens, striving or tending towards, Cic. N. D. 2, 45, 116.—

With an object-clause (mostly poet.): quem quisque odit, periisse expetit, Enn. ap. Cic. Off. 2, 7, 23 (Trag. v. 403, ed. Vahl.); cf.:

audire expetis?

Plaut. Aul. 4, 4, 25:

aliquid facere,

id. Trin. 3, 2, 48:

periisse expetunt,

Liv. 40, 10, 5:

dum nostram gloriam tua virtute augeri expeto,

Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 2: di me etsi perdunt, tamen esse adjutam expetunt, Pac. ap. Non. 104, 7:

videre expeto te,

Plaut. Rud. 1, 4, 20; cf.:

hoc prius scire expeto, quid perdideris,

Ter. Heaut. 5, 1, 17; id. Hec. 5, 1, 1; Hor. Epod. 11, 3; Ov. M. 7, 476; 9, 550 al.:

quod et scire expeto et quaerere pudet,

Curt. 4, 10, 32; 9, 3, 8; Plin. praef. 14.—

With ut and subj.:

fatebor et fuisse me et Sejano amicum et ut essem expetisse,

Tac. A. 6, 8.—

Absol.:

ne legaretur A. Gabinius Cn. Pompeio expetenti ac postulanti,

requesting, Cic. de Imp. Pomp. 19, 57.—

To reach, attain to any thing; with respect to time, to outlast:

malo si quid bene facias, id beneficium interit: Bono si quid male facias, aetatem expetit,

Plaut. Poen. 3, 3, 23.— Hence, expĕtendus, a, um, P. a., desirable, excellent:

forma expetunda mulier,

Plaut. Pers. 4, 3, 60.

Intr. (perh. only ante-class.; cf. Liv. 1, 22, 7 Weisenb. ad loc.).

To light upon, fall upon, befall a person.

With in aliquem:

delictum suum suamque culpam expetere in mortalem,

Plaut. Am. 1, 2, 33:

illius ira et maledicta in hanc,

id. ib. 3, 2, 15: omnes clades hujus belli in eum, Tullus ap. Liv. 1, 22, 7:

quojus ego hodie in tergum faxo ista expetant mendacia,

Plaut. Am. 2, 1, 42.—

With alicui:

mea sit culpa, si id Alcumenae innocenti expetat,

Plaut. Am. 3, 1, 12.—

Absol., to fall out, happen, occur, result:

nequiter paene expetivit prima parasitatio,

Plaut. Am. 1, 3, 22 Lamb. (al. expedivit):

in servitute expetunt multa iniqua,

befall, id. ib. 1, 1, 20; so,

eadem in vigilanti expetunt,

id. Mil. 2, 4, 40 (not vigilantes, v. Ritschl ad h. l.).

hūmānĭtas, ātis, f. [humanus], human nature, humanity, in a good sense; the qualities, feelings, and inclinations of mankind.

In gen. (for the most part only in Cic.):

magna est vis humanitatis, multum valet communio sanguinis,

Cic. Rosc. Am. 22, 63:

naturas hominum vimque omnem humanitatis penitus perspicere,

id. de Or. 1, 12, 53:

humanitatis societas,

id. Rep. 2, 26:

communis humanitatis jus,

id. Fl. 11, 24; cf.:

communis humanitatis causa,

id. Quint. 16, 51:

peterem errato veniam ex humanitate communi,

id. Sull. 23, 64:

humanitatis prima species,

id. Tusc. 4, 14, 32:

at natura certe dedit, ut humanitatis non parum haberes,

id. Rosc. Am. 16, 46:

humanitatem tuam amoremque in tuos reditus celeritas declarabit,

id. Att. 4, 15, 2:

nec potuisse (te) non commoveri (viri amicissimi morte) nec fuisse id humanitatis tuae,

id. Lael. 2, 8:

fac, id quod est humanitatis tuae, ne quid aliud cures hoc tempore, nisi ut quam commodissime convalescas,

which you owe to yourself as a man, id. Fam. 16, 11, 1:

assiduitate molestiarum sensum omnem humanitatis ex animis amittimus,

id. Rosc. Am. 53, 154 fin.; cf.:

jam ad ista obduruimus et humanitatem omnem exuimus,

id. Att. 13, 2, 1; id. Lig. 5, 14:

nisi ex ejus animo exstirpatam humanitatem arbitramur,

id. Lael. 13, 48:

age vero, quid esse potest in otio aut jucundius aut magis proprium humanitatis quam sermo facetus ac nulla in re rudis?

id. de Or. 1, 8, 32:

homines quidem pereunt: ipsa humanitas, ad quam homo effingitur, permanet,

Sen. Ep. 65.—

Transf., concr., i. q. humanum genus, the human race, mankind (very rare;

mostly post-class.): ista in figura hominis feritas a communi tamquam humanitatis corpore segreganda est,

Cic. Off. 3, 6, 32:

humanitatem hoc loco dicimus omne hominum genus,

Hier. Ep. 147:

timorem omnem, quo humanitas regitur, sustulerunt,

Min. Fel. Oct. 8; App. Dogm. Plat. 1, p. 11; id. Trism. p. 288.

In partic.

Humane or gentle conduct towards others, humanity, philanthropy, gentleness, kindness, politeness (syn.: comitas, facilitas, mansuetudo, clementia, opp. severitas;

very freq. and class.): quemquamne existimas Catone proavo tuo commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?... Sed si illius comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris, etc.,

Cic. Mur. 31, 66; cf.:

pro tua facilitate et humanitate,

id. Fam. 13, 24, 2:

difficillimam illam societatem gravitatis cum humanitate,

id. Leg. 3, 1, 1:

ut summa severitas summa cum humanitate jungatur,

id. Fam. 12, 27:

ad humanitatem atque mansuetudinem revocavit animos hominum, studiis bellandi jam immanes ac feros,

id. Rep. 2, 14; cf. id. Sull. 33, 92; id. de Imp. Pomp. 14, 42; cf.

also: omnia plena clementiae, mansuetudinis, humanitatis,

id. Q. Fr. 1, 1, 8 fin.; and: pro sua clementia atque humanitate, Hirt. B. G. 8, 21, 2; Caes. B. C. 3, 20, 2:

tantaque poena (eos) afficiamus, quantam aequitas humanitasque patitur,

Cic. Off. 2, 5, 18:

singularis humanitas suavissimique mores,

id. Att. 16, 16, A, 6:

Caesaris summa erga nos humanitas,

id. Fam. 4, 13, 2; cf.:

amorem erga me, humanitatem suavitatemque desidero,

id. Att. 15, 1, A, 1:

humanitas vetat superbum esse adversus socios,

Sen. Ep. 88 med.:

humanitatis praecipua pars est, honestissimum quemque complecti, etc.,

Plin. Ep. 9, 5, 1:

illa vero vitiosissima, quae jam humanitas vocatur, invicem qualiacumque laudandi,

Quint. 2, 2, 10.—

Mental cultivation befitting a man, liberal education, good breeding, elegance of manners or language, refinement (cf. on this signif. Gell. 13, 16; syn.: doctrina, litterae, eruditio;

freq. and class.): homo non communium litterarum et politioris humanitatis expers,

Cic. de Or. 2, 17, 72:

esse politum propriis humanitatis artibus,

id. Rep. 1, 17; cf.:

humanitate politiores,

id. de Or. 2, 37, 154:

in omni recto studio atque humanitate versari,

id. ib. 1, 60, 256:

sine ulla bona arte, sine humanitate, sine ingenio, sine litteris,

id. Verr. 2, 4, 44, § 98:

doctrinae studium atque humanitatis,

id. Cael. 10, 24; cf.:

propter humanitatem atque doctrinam Anco regi familiaris,

id. Rep. 2, 20:

in omni genere sermonis, in omni parte humanitatis dixerim oratorem perfectum esse debere,

id. de Or. 1, 16, 71; cf. id. ib. 1, 9, 35 (Ellendt ad loc.):

orator inops quidam humanitatis atque inurbanus,

id. ib. 2, 10, 40:

ea quae multum ab humanitate discrepant, ut si quis in foro cantet,

good manners, id. Off. 1, 40, 145:

Socratem opinor in hac ironia dissimulantiaque longe lepore et humanitate omnibus praestisse,

polished language, id. de Or. 2, 67, 270:

(epistulae) humanitatis sparsae sale,

id. Att. 1, 13, 1:

alicujus litteras aut humanitatem adamare,

id. Rosc. Am. 41, 121:

litteris, et humanitate alicujus delectari,

id. Verr. 2, 3, 4, § 8.

in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.

With abl.

In space.

Lit., in (with abl. of the place or thing in which):

aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,

Plin. 19, 4, 22, § 61:

alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,

Cic. Tusc. 1, 9, 19:

eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

id. Brut. 43, 161:

qui sunt cives in eadem re publica,

id. Rep. 1, 32 fin.:

facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,

id. ib.:

T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,

Caes. B. G. 2, 26, 4:

quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,

Cic. Lael. 26, 97:

in foro palam Syracusis,

id. Verr. 2, 2, 33, § 81:

plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,

Caes. B. C. 2, 35:

tulit de caede, quae in Appia via facta esset,

Cic. Mil. 6, 15:

in via fornicata,

Liv. 22, 36:

vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,

Cic. de Sen. 11, 37:

in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,

Quint. 5, 10, 16:

nupta in domo,

Liv. 6, 34, 9:

copias in castris continent,

in, within, Caes. B. C. 1, 66:

cum in angusto quodam pulpito stans diceret,

Quint. 11, 3, 130:

se ac suos in vehiculo conspici,

Liv. 5, 40, 10:

malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,

Cic. Att. 4, 10:

sedere in solio,

id. Fin. 2, 21, 66:

Albae constiterant, in urbe opportuna,

id. Phil. 4, 2, 6. —

Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,

Plaut. Mil. 3, 1, 182:

heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,

Ter. Eun. 3, 4, 1:

navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,

Cic. Att. 8, 3, 6:

complures (naves) in Hispali faciendas curavit,

Caes. B. C. 2, 18:

caesos in Marathone ac Salamine,

Quint. 12, 10, 24:

in Berenice urbe Troglodytarum,

Plin. 2, 73, 75, § 183.—

In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):

in his poeta hic nomen profitetur suum,

Ter. Eun. prol. 3:

Thales, qui sapientissimus in septem fuit,

Cic. Leg. 2, 11, 26:

peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,

id. Fam. 13, 78, 2; cf.:

in perditis et desperatis,

id. ib. 13, 56, 1:

omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,

id. de Sen. 19, 71:

dolor in maximis malis ducitur,

id. Leg. 1, 11, 31:

justissimus unus in Teucris,

Verg. A. 2, 426:

cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,

Liv. 27, 12, 16:

in diis et feminae sunt,

Lact. 1, 16, 17.—

Of analogous relations of place or position:

sedere in equo,

on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:

quid legati in equis,

id. Pis. 25, 60:

sedere in leone,

Plin. 35, 10, 36, § 109:

in eo flumine pons erat,

on, over, Caes. B. G. 2, 5:

in herboso Apidano,

on the banks of, Prop. 1, 3, 6:

in digitis,

on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:

castra in limite locat,

on the rampart, Tac. A. 1, 50:

ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,

on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:

oleae in arbore,

Cels. 2, 24:

Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,

among, Caes. B. C. 1, 61:

in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,

Liv. 25, 16, 7:

in juvenibus,

Quint. 11, 1, 32:

nutus in mutis pro sermone est,

id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:

in veste candida,

Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:

in calceis,

id. 24, 38, 2:

in insignibus,

id. 5, 41, 2:

in tunicis albis,

Plin. Ep. 7, 27, 13:

in Persico et vulgari habitu,

Curt. 3, 3, 4:

in lugubri veste,

id. 10, 5, 17:

in Tyriis,

Ov. A. A. 2, 297:

in Cois,

id. ib. v. 298; cf.:

homines in catenis Romam mittere,

Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:

duas legiones in armis,

Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:

in armis hostis,

under arms, Ov. M. 12,65:

quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),

Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,

in oculis provinciae,

id. Q. Fr. 1, 1, 2:

in oculis omnium,

id. ib. 1, 3, 7:

divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,

Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:

Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,

Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):

in populorum institutis aut legibus,

Cic. Leg. 1, 15, 42:

in illis libris qui sunt de natura deorum,

id. Fat. 1, 1:

in Timaeo dicit,

id. N. D. 1, 12, 30:

epistula, in qua omnia perscripta erant,

Nep. Pelop. 3, 2:

perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,

Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:

in Thucydide orbem modo orationis desidero,

Cic. Or. 71, 234:

in Herodoto omnia leniter fluunt,

Quint. 9, 4, 18.—Of books:

libri oratorii diu in manibus fuerunt,

Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:

philosophi quamcunque rem habent in manibus,

id. Tusc. 5, 7, 18:

quam spem nunc habeat in manibus, exponam,

id. Verr. 1, 6, 16:

rem habere in manibus,

id. Att. 6, 3, 1; cf.:

neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,

in my power, Sall. J. 14, 4:

postquam nihil esse in manu sua respondebatur,

Liv. 32, 24, 2:

quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,

Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:

inter manus),

Liv. 4, 57, 1; so,

quorum epistulas in manu teneo,

Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:

in manu poculum tenens,

id. Tusc. 1, 29, 71:

coronati et lauream in manu tenentes,

Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:

in animo esse,

Cic. Fam. 14, 11:

in animo habere,

id. Rosc. Am. 18, 52:

lex est ratio insita in natura,

id. Leg. 1, 6, 18:

in memoria sedere,

id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

tacito mutos volvunt in pectore questus,

Luc. 1, 247:

quanta auctoritas fuit in C. Metello!

Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:

erat in eo summa eloquentia, summa fides,

Cic. Mur. 28, 58; cf.:

in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,

id. Fin. 4, 41, 37:

si quid artis in medicis est,

Curt. 3, 5, 13; cf.:

nibil esse in morte timendum,

Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:

in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,

Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,

quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,

Caes. B. G. 2, 26:

videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,

Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:

non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,

Liv. 30, 19, 3:

cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,

id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—

In time, indicating its duration, in, during, in the course of:

feci ego istaec itidem in adulescentia,

in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:

in tempore hoc,

Ter. And. 4, 5, 24:

in hoc tempore,

Tac. A. 13, 47:

in tali tempore,

Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:

in diebus paucis,

Ter. And. 1, 1, 77:

in brevi spatio,

id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:

in qua aetate,

Cic. Brut. 43 fin.:

in ea aetate,

Liv. 1, 57:

in omni aetate,

Cic. de Sen. 3, 9:

in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,

Suet. Caes. 7:

qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,

in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):

nihil in vita se simile fecisse,

id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:

in tota vita inconstans,

id. Tusc. 4, 13, 29.—

In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:

ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

Liv. 33, 5:

spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,

id. 2, 47:

rebellaturi,

Tac. A. 12, 50:

atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,

Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—

In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:

sic enim mihi in praesentia occurrit,

Cic. Tusc. 1, 8, 14:

vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,

id. ib. 5, 35, 100:

id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,

Liv. 21, 37:

haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,

for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—

With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:

fit, ut distrahatur in deliberando animus,

Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:

vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,

id. Fin. 2, 9, 26:

quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,

id. Cat. 3, 3, 6:

ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,

Caes. B. G. 2, 21:

in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,

in laying waste, id. ib. 5, 19:

in excidenda Numantia,

Cic. Off. 1, 22, 76:

cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,

id. Or. 21, 74.—

In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:

qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,

Cic. Cat. 2, 8, 18:

se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,

id. Cat. 2, 9, 20:

Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,

id. Clu. 8, 25.—

So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,

Caes. B. C. 3, 31:

torpescentne dextrae in amentia illa?

Liv. 23, 9, 7:

hunc diem perpetuum in laetitia degere,

Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:

in metu,

Tac. A. 14, 43:

in voluptate,

Cic. Fin. 1, 19, 62:

alicui in amore esse,

beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:

alicui in amoribus esse,

id. Att. 6, 1, 12:

res in invidia erat,

Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:

num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?

in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:

mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,

even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—

So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,

Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:

similia iis, quae in consilio dixerat,

Curt. 5, 5, 23:

in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,

Quint. 9, 4, 8:

agi in judiciis,

id. 11, 1, 78:

tum vos mihi essetis in consilio,

Cic. Rep. 3, 18, 28:

in actione... dicere,

Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:

in quo tum magistratu forte Brutus erat,

Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:

in eo magistratu pari diligentia se praebuit,

Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):

in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,

Cic. Brut, 43, 160:

qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,

is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:

etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:

non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,

id. ib. 4, 12, 29; cf.:

an omnino nulla sit in eo genere distinctio,

id. Or. 61, 205:

Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,

on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:

et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,

id. ib. 3, 5, 5;

but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,

in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:

horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,

in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:

quod mihi in parte verum videtur,

Quint. 2, 8, 6:

patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,

id. 5, 7, 22:

hoc facere in eo homine consueverunt,

in the case of, Caes. B. G. 7, 21:

in furibus aerarii,

Sall. C. 52, 12:

Achilles talis in hoste fuit,

Verg. A. 2, 540:

in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,

in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:

suspectus et in morte matris fuit,

Suet. Vit. 14:

qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,

Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:

non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,

Quint. 9, 3, 36:

aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,

id. 9, 3, 69:

Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,

Gell. 1, 22, 15:

stips non dicitur in significatione trunci,

Charis. 1, 18, 39:

semper in significatione ea hortus,

Plin. 19, 4, 19, § 50. —

In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:

cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,

Liv. 3, 8, 9:

adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,

id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:

in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,

id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:

dum in dubiost animus,

Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:

in integro esse,

Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:

in incerto esse,

Liv. 5, 28, 5:

in obvio esse,

id. 37, 23, 1:

in tuto esse,

id. 38, 4, 10; cf.:

videre te in tuto,

Cat. 30, 6:

in aequo esse,

Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:

in expedito esse,

Curt. 4, 2, 22:

in proximo esse,

Quint. 1, 3, 4:

in aperto esse,

Sall. C. 5, 3:

in promisco esse,

Liv. 7, 17, 7:

in augusto esse,

Cels. 5, 27, 2:

in incerto haberi,

Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:

in levi habitum,

id. H. 2, 21; cf.:

in incerto relinquere,

Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.

With acc.

In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;

v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,

Cic. Rep. 2, 19:

in Ephesum advenit,

Plaut. Mil. 2, 1, 35:

in Epirum venire,

Cic. Att. 13, 25, 3:

ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,

Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;

non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

Cic. Att. 7, 3, 10:

se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,

id. Rep. 2, 19:

remigrare in domum veterem e nova,

id. Ac. 1, 4, 13:

cum in sua rura venerunt,

id. Tusc. 5, 35, 102:

a te ipso missi in ultimas gentes,

id. Fam. 15, 9:

in Ubios legatos mittere,

Caes. B. G. 4, 11:

dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,

Sall. J. 75, 1:

Regillum antiquam in patriam se contulerat,

Liv. 3, 58, 1:

abire in exercitum,

Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:

cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,

Tac. A. 4, 56:

nuntiatur in castra,

Lact. Most. Pers. 46; cf.:

allatis in castra nuntiis,

Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:

iste unumquodque vas in manus sumere,

Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:

Falerios se in manus Romanis tradidisse,

Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):

in crimen populo ponere,

Plaut. Trin. 3, 3, 10:

ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,

Caes. B. G. 4, 19:

duplam pecuniam in thesauros reponi,

Liv. 29, 19, 7:

prius me collocavi in arborem,

Plaut. Aul. 4, 8, 6:

sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,

Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:

in caelum ascendere,

Cic. Lael. 23 fin.:

filium ipse paene in umeros suos extulisset,

id. de Or. 1, 53, 228:

tamquam in aram confugitis ad deum,

up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:

Saturno tenebrosa in Tartara misso,

Ov. M. 1, 113:

in flumen deicere,

Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—

Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:

quid nunc supina sursum in caelum conspicis,

Plaut. Cist. 2, 3, 78:

si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,

Cels. 2, 3:

Belgae spectant in septentriones et orientem solem,

Caes. B. G. 1, 1:

in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,

Tac. Agr. 10:

in laevum prona nixus sedet Inachus urna,

Stat. Th. 2, 218.—With versus:

castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,

towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:

in Galliam versus movere,

Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:

si in urbem versus venturi erant,

Plin. Ep. 10, 82. —

So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):

in memoriam reducere,

Cic. Inv 1, 52, 98:

in animum inducere,

Liv. 27, 9:

in mentem venire,

Cic. Fam. 7, 3:

frequens imitatio transit in mores,

Quint. 1, 11, 3. —

Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,

Cic. Att. 1, 13, 5.—

In time, into, till, for:

dormiet in lucem,

into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:

statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,

Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:

in multam noctem luxit,

Suet. Tib. 74:

si febris in noctem augetur,

Cels. 7, 27:

dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,

Plin. Ep. 4, 9, 14:

indutias in triginta annos impetraverunt,

for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:

nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:

ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,

for the following day, id. Off. 3, 14, 58:

audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,

id. Agr. 1, 2, 4:

subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,

id. Mil. 9, 24:

solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,

for many years, id. Div. 2, 6, 17:

postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,

Liv. 27, 2:

qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,

Plin. 2, 31, 31, § 99:

seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,

Col. 2, 10, 17.—With usque:

neque illi didicerunt haec usque in senectutem,

Quint. 12, 11, 20:

in illum usque diem servati,

id. 8, 3, 68:

in serum usque patente cubiculo,

Suet. Oth. 11:

regnum trahat usque in tempora fati,

Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:

sancit in posterum, ne quis, etc.,

Cic. Cat. 4, 5, 10:

res dilata est in posterum,

id. Fam. 10, 12, 3:

video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,

id. Cat. 1, 9, 22:

id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,

Liv. 34, 27, 10; cf.:

ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,

id. 30, 17, 1:

effugis in futurum,

Tac. H. 1, 71:

quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?

Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:

oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,

id. Fam. 13, 4, 2:

quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,

Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):

sensit miles in tempus conficta,

Tac. A. 1, 37:

ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,

id. ib. 6, 11:

scaena in tempus structa,

id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:

nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,

Liv. 22, 40, 8:

rapto in diem frumento,

id. 4, 10, 1;

but, cum illa fundum emisset in diem,

i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:

vitium in dies crescit,

Vell. 2, 5, 2:

in dies singulos breviores litteras ad te mitto,

Cic. Att. 5, 7:

qui senescat in dies,

Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:

nos in diem vivimus,

Cic. Tusc. 5, 11, 33:

in diem et horam,

Hor. S. 2, 6, 47;

and in horas,

hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—

In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:

id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,

about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:

Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,

id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:

cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,

id. de Or. 2, 86, 352:

quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,

towards, id. ib. 1, 44, 196:

in liberos nostros indulgentia,

id. ib. 2, 40, 168:

de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,

id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:

in dominum quaeri,

to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:

in eos impetum facere,

id. Att. 2, 22, 1:

invehi in Thebanos,

Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:

quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,

id. Leg. 1, 10, 29:

num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?

Liv. 7, 6, 11:

vereor coram in os te laudare amplius,

to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:

si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,

Plaut. Am. 1, 1, 168:

in puppim rediere rates,

Luc. 3, 545 Burm. (cf.:

sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,

to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:

se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,

Liv. 21, 42, 2:

quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,

Tac. A. 11, 6:

haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,

Cic. Verr. 2, 3, 33:

Rhegium quondam in praesidium missa legio,

Liv. 28, 28; so,

datae in praesidium cohortes,

Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:

haec et in eam sententiam cum multa dixisset,

id. Att. 2, 22:

qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,

id. Fin. 3, 4, 12:

in utramque partem disputat,

on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:

facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,

id. Off. 2, 13, 46:

cives Romani servilem in modum cruciati et necati,

in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:

miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,

id. Prov. Cons. 3, 5:

senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,

Liv. 5, 15, 4;

also: domus et villae in urbium modum aedificatae,

Sall. C. 12, 3:

perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,

Cic. Rosc. Com. 5, 15:

judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,

id. Quint. 20, 63; cf.:

senatusconsultum in haec verba factum,

Liv. 30, 43, 9:

pax data Philippo in has leges est,

id. 33, 30:

Gallia omnis divisa est in partes tres,

Caes. B. G. 1, 1; cf.:

quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,

Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:

itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,

id. Font. 5, 9:

extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,

a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:

Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,

id. 32, 17, 2; cf.:

Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),

Tac. A. 2, 67.—

Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:

non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,

Cic. Fam. 13, 1, 16:

neglegentior in patrem,

Just. 32, 3, 1:

in quem omnes intenderat curas,

Curt. 3, 1, 21:

quos ardere in proelia vidi,

Verg. A. 2, 347:

in bellum ardentes,

Manil. 4, 220:

nutante in fugam exercitu,

Flor. 3, 10, 4:

in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),

Liv. 21, 43, 7:

certa praemia, in quorum spem pugnarent,

id. 21, 45, 4:

in id sors dejecta,

id. 21, 42, 2:

in id fide accepta,

id. 28, 17, 9:

in spem pacis solutis animis,

id. 6, 11, 5 et saep.:

ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,

Hor. Epod. 17, 63:

nec in hoc adhibetur, ut, etc.,

Sen. Ep. 16, 3:

alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?

Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:

in obsequium plus aequo pronus,

Hor. Ep. 1, 18, 10:

paratus in res novas,

Tac. H. 4, 32:

in utrumque paratus,

Verg. A. 2, 61.—

Of the result of an act or effort:

denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,

Cic. Clu. 66, 188:

paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,

Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:

portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,

id. ib. 3, 533:

populum in obsequia principum formavit,

Just. 3, 2, 9:

omnium partium decus in mercedem conruptum erat,

Sall. H. 1, 13 Dietsch:

commutari ex veris in falsa,

Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:

in sollicitudinem versa fiducia est,

Curt. 3, 8, 20.—

Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;

Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,

Liv. 39, 26, 12:

pugnaturi in gratiam ducis,

id. 28, 21, 4:

quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,

id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:

oratio habita in sexus honorem,

Quint. 1, 1, 6:

convivium in honorem victoriae,

id. 11, 2, 12:

in honorem Quadratillae,

Plin. Ep. 7, 24, 7:

in honorem tuum,

Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—

In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;

opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,

Plaut. Aul. 2, 1, 10:

si in rem est Bacchidis,

Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:

hortatur, imperat, quae in rem sunt,

Liv. 26, 44, 7:

cetera, quae cognosse in rem erat,

id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:

in rem fore credens universos adpellare,

Sall. C. 20, 1; cf.:

in duas res magnas id usui fore,

Liv. 37, 15, 7:

in hos usus,

Verg. A. 4, 647.—

To form adverbial expressions:

non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,

in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:

terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,

Tac. G. 5:

in universum aestimanti, etc.,

id. ib. 6:

aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),

wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:

in plenum dici potest, etc.,

fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:

Marii virtutem in majus celebrare,

beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:

aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,

for the worse, for the better, Cels. 2, 2:

in deterius,

Tac. A. 14, 43:

in mollius,

id. ib. 14, 39:

quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),

Tac. A. 6, 42; cf.:

aucto in barbarum cognomento,

id. H. 5, 2:

priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,

while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:

nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,

so much, Verg. A. 6, 876:

in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

Liv. 22, 27, 4; cf.:

quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,

Sen. Q. N. 3, 24:

viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,

Vell. 2, 43, 4:

quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,

Ov. M. 11, 71:

meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,

in all respects, Vell. 2, 13:

ut simul in omnia paremur,

Quint. 11, 3, 25:

in antecessum dare,

beforehand, Sen. Ep. 118.—

Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:

quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,

Cic. Verr. 2, 5, 38:

ut portus in potestatem Locrensium esset,

Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:

eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,

Cic. Leg. 3, 17:

neque enim sunt motus in nostram potestatem,

Quint. 6, 2, 29:

numero mihi in mentem fuit,

Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:

ecquid in mentem est tibi?

id. Bacch. 1, 2, 53:

nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,

Suet. Aug. 16:

quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,

Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:

M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,

put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:

reliquos in custodiam habitos,

Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:

pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,

Cic. Phil. 3, 4, 8. —

In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.

in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc.

magnŏpĕrē (so written by Plaut., Cæs., Liv., and Sen., but ap. Ter., Cic., Plin. H. N., the best MSS. and edd. have magnō opĕre; cf.

Ellendt,

Cic. de Or. 1, 35, 164;

Osann,

Cic. Rep. 1, 8, 13), adv. [magnus-opus, with great labor; hence, in gen.], very much, greatly, exceedingly, particularly, earnestly.

With verbs and verbal adjj., etc. (class.):

edictum est magnopere mihi, ne, etc.,

Plaut. Pers. 2, 2, 59:

L. Gellius philosophis magno opere auctor fuit, ut, etc.,

Cic. Leg. 1, 20, 53:

ego tibi Romam properandum, magno opere censeo,

id. Fam. 15, 14, 4; id. de Or. 2, 86, 353:

desidero,

id. Sen. 13, 44:

nullā magnopere clade acceptā,

Liv. 3, 26.—Esp., with words denoting mental action, as velle, petere, orare, hortari, desiderare, mirari, etc., strongly, vehemently, with all one's heart, zealously:

hoc etiam magnopere oravit, ut, etc.,

Suet. Ner. 57:

magno opere velle,

Cic. Fam. 2, 6, 1:

magnopere cohortatus,

Caes. B. G. 2, 5:

suadere,

Liv. 3, 71, 8:

desiderare,

Cic. Lael. 13, 44:

mirari,

id. Off. 2, 16, 56; so with putare, censere, providere, etc., strongly, earnestly:

putare,

id. Fam. 6, 13, 12:

censeo,

id. ib. 15, 14, 6; Liv. 3, 18, 3:

quā de re, judices, vobis magno opere providendum est,

Cic. Verr. 2, 2, 10, § 28; cf.: nulla magno opere expectatio est, no very great, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1.—In tmesi:

magnoque opere abs te peto, cures, ut, etc.,

Cic. Fam. 13, 34. —In the contrary order: opere magno edicite, ut etc., Att. ap. Non. 357, 13 (Trag. Rel. v. 508 Rib.).—In comp.: quo majore opere dico suadeoque, uti, etc., the more, Cato ap. Gell. 7, 3, 4.—In sup.:

meministin' mihi te maximopere dicere?

Ter. Heaut. 4, 1, 13:

a te maximo opere etiam atque etiam quaeso et peto, ut, etc.,

most particularly, Cic. Fam. 3, 2, 1:

maximopere indigne ferens,

Liv. 42, 57.—In tmesi: Thais maximo te orabat opere, Ter. Eun. 3, 3, 26.—In inverted order:

rogare jussit te opere maximo,

Plaut. Stich. 1, 3, 94:

nos ambo opere maximo dabamus operam, ut, etc.,

Ter. Phorm. 5, 1, 33.—

With adjectives = valde (very rare):

id ego Tadio et gratum esse intellexi et magno opere jucundum,

Cic. Att. 1, 8, 1.

magnŏpĕrē (so written by Plaut., Cæs., Liv., and Sen., but ap. Ter., Cic., Plin. H. N., the best MSS. and edd. have magnō opĕre; cf.

Ellendt,

Cic. de Or. 1, 35, 164;

Osann,

Cic. Rep. 1, 8, 13), adv. [magnus-opus, with great labor; hence, in gen.], very much, greatly, exceedingly, particularly, earnestly.

With verbs and verbal adjj., etc. (class.):

edictum est magnopere mihi, ne, etc.,

Plaut. Pers. 2, 2, 59:

L. Gellius philosophis magno opere auctor fuit, ut, etc.,

Cic. Leg. 1, 20, 53:

ego tibi Romam properandum, magno opere censeo,

id. Fam. 15, 14, 4; id. de Or. 2, 86, 353:

desidero,

id. Sen. 13, 44:

nullā magnopere clade acceptā,

Liv. 3, 26.—Esp., with words denoting mental action, as velle, petere, orare, hortari, desiderare, mirari, etc., strongly, vehemently, with all one's heart, zealously:

hoc etiam magnopere oravit, ut, etc.,

Suet. Ner. 57:

magno opere velle,

Cic. Fam. 2, 6, 1:

magnopere cohortatus,

Caes. B. G. 2, 5:

suadere,

Liv. 3, 71, 8:

desiderare,

Cic. Lael. 13, 44:

mirari,

id. Off. 2, 16, 56; so with putare, censere, providere, etc., strongly, earnestly:

putare,

id. Fam. 6, 13, 12:

censeo,

id. ib. 15, 14, 6; Liv. 3, 18, 3:

quā de re, judices, vobis magno opere providendum est,

Cic. Verr. 2, 2, 10, § 28; cf.: nulla magno opere expectatio est, no very great, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1.—In tmesi:

magnoque opere abs te peto, cures, ut, etc.,

Cic. Fam. 13, 34. —In the contrary order: opere magno edicite, ut etc., Att. ap. Non. 357, 13 (Trag. Rel. v. 508 Rib.).—In comp.: quo majore opere dico suadeoque, uti, etc., the more, Cato ap. Gell. 7, 3, 4.—In sup.:

meministin' mihi te maximopere dicere?

Ter. Heaut. 4, 1, 13:

a te maximo opere etiam atque etiam quaeso et peto, ut, etc.,

most particularly, Cic. Fam. 3, 2, 1:

maximopere indigne ferens,

Liv. 42, 57.—In tmesi: Thais maximo te orabat opere, Ter. Eun. 3, 3, 26.—In inverted order:

rogare jussit te opere maximo,

Plaut. Stich. 1, 3, 94:

nos ambo opere maximo dabamus operam, ut, etc.,

Ter. Phorm. 5, 1, 33.—

With adjectives = valde (very rare):

id ego Tadio et gratum esse intellexi et magno opere jucundum,

Cic. Att. 1, 8, 1.

opto, āvi, ātum, 1 (optassis for optaveris, Plaut. Mil. 3, 1, 75), v. a. [root op, whence Gr. OPTÔ, opsomai; qs. to look out, pick out, = legere, eligere], to choose, select (anteclass. and poet.;

syn. deligo): utrum vis, opta, dum licet,

Plaut. Rud. 3, 6, 14; id. Aul. prol. 11:

sapientius opta,

Ov. M. 2, 102: non video hic, quid magnopere optem, Lucil. ap. Non. 358, 13:

inhoneste parare divitias,

Ter. And. 4, 5, 2:

locum tecto,

Verg. A. 1, 425:

locum regno,

id. ib. 3, 109:

externos duces,

id. ib. 8, 503:

L. Furium optavit,

Liv. 6, 25.—Hence, in relig. lang.:

optatam hostiam, alii optimam, appellant eam, quam aedilis tribus constitutis hostiis optat, quam immolari velit,

Fest. p. 186 Müll. —

Transf., to wish, wish for, desire (the predominant signification of the word; cf.:

volo, cupio, desidero, aveo): tua vita optanda est, Ter Phorm. 1, 3, 12: nihil nisi quod honestum sit,

Cic. Off. 1, 20, 66:

aliquid votis,

Verg. A. 10, 279:

vestitus, quem cupimus optamusque,

Cic. Phil. 14, 1, 2:

fortunam,

id. Pis. 14, 32.—With ut (class. and freq.):

(Phaëthon) optavit, ut in currum patris tolleretur,

Cic. Off. 3, 25, 94:

numquam a dis immortalibus optabo. ut, etc.,

id. Cat. 2, 7, 15.—With subj.:

optavi, peteres caelestia sidera tarde,

Ov. Tr. 2, 57.—With inf.:

hunc videre saepe optabamus diem,

Ter. Hec. 4, 4, 29:

cujus integrā re consilium exquirere optassem,

Plin. Ep. 3, 4, 2:

officia mandare, deponere optantibus,

id. Pan. 87, 2:

Darius equestri proelio decernere optabat,

Curt. 3, 11, 1; 4, 12, 4:

meliores liberos habere,

Suet. Oth. 1 fin.; Tac. Or. 9.—With acc. and inf.:

impleri sinus optabamus,

Quint. 10, 7, 23:

ex Indiā sospitem ipsum reverti,

Curt. 10, 1, 7:

quem te esse opto,

Cic. Fam. 10, 20, 3: omnes mortales sese laudarier optant, Enn. ap. Aug. Trin. 13, 6 (Ann. v. 551 Vahl.). — Absol.:

optare hoc quidem est, non docere,

Cic. Tusc. 2, 13, 30; cf. id. Ac. 2, 38, 121; id Fat. 20, 47: optare alicui aliquid, to wish one any thing, in a good sense:

equidem tibi bona optavi omnia,

Plaut. Rud. 3, 2, 25:

tibi optamus eam rem publicam, in quā, etc.,

Cic. Brut. 97, 331;

but mostly in a bad sense (= imprecari): si totum exercitum mortem mihi optasse crederem, Liv 28, 27, 10: quid mali feci, ut mihi pejorem reditum quam exitum optares?

Sen. Ben. 6, 37, 2:

furorem et insaniam optare alicui,

id. Pis. 20, 46; id. Tusc. 1, 44, 107: aliquid ab aliquo, to desire, require, demand any thing of any one:

quodvis donum et praemium a me optato, id optatum feres,

Ter. Eun. 5, 8, 27:

hoc et pallidus optas,

pray for, Juv. 10, 189.—Hence, op-tātus, a, um, P. a., wished, desired, longed for, agreeable, pleasing, pleasant, dear (class.):

optati cives, populares, incolae,

Plaut. Aul. 3, 1, 1:

rumores,

Cic. Fam. 16, 21, 1:

gloria,

Juv. 10, 187.— Comp.:

nihil mihi fuit optatius, quam, ut, etc.,

Cic. Fam. 1, 5, 1.— Sup.:

vale, mi optime et optatissime frater,

Cic. Q. Fr. 2, 8, 2.—

Subst.: optātum, i, n., a wish, desire:

di tibi semper omnia optata offerant,

Ter. Ad. 5, 9, 21; cf.

afferant,

Plaut. Capt. 2, 2, 105: eveniunt optata deae. Ov. M. 6, 370:

impetrare optatum,

Cic. Off. 3, 25, 94:

praeter optatum meum,

against my wish, id. Pis. 20, 46:

meis optatis fortuna respondit,

id. Fam. 2, 1, 1:

mihi in optatis est,

it is my wish, I wish, id. ib. 2, 13, 2.—Hence, adv.: optā-tō, according to one's wish (class.):

optato venire,

Plaut. Am. 2, 2, 26:

mihi veneris,

Cic. Att. 13, 28, 3:

optato ventis aestate coortis,

Verg. A. 10, 405. ‡† optostrōtum, i, n. [optos-strôton], a brick pavement, Not. Tir. p. 164.

opto, āvi, ātum, 1 (optassis for optaveris, Plaut. Mil. 3, 1, 75), v. a. [root op, whence Gr. OPTÔ, opsomai; qs. to look out, pick out, = legere, eligere], to choose, select (anteclass. and poet.;

syn. deligo): utrum vis, opta, dum licet,

Plaut. Rud. 3, 6, 14; id. Aul. prol. 11:

sapientius opta,

Ov. M. 2, 102: non video hic, quid magnopere optem, Lucil. ap. Non. 358, 13:

inhoneste parare divitias,

Ter. And. 4, 5, 2:

locum tecto,

Verg. A. 1, 425:

locum regno,

id. ib. 3, 109:

externos duces,

id. ib. 8, 503:

L. Furium optavit,

Liv. 6, 25.—Hence, in relig. lang.:

optatam hostiam, alii optimam, appellant eam, quam aedilis tribus constitutis hostiis optat, quam immolari velit,

Fest. p. 186 Müll. —

Transf., to wish, wish for, desire (the predominant signification of the word; cf.:

volo, cupio, desidero, aveo): tua vita optanda est, Ter Phorm. 1, 3, 12: nihil nisi quod honestum sit,

Cic. Off. 1, 20, 66:

aliquid votis,

Verg. A. 10, 279:

vestitus, quem cupimus optamusque,

Cic. Phil. 14, 1, 2:

fortunam,

id. Pis. 14, 32.—With ut (class. and freq.):

(Phaëthon) optavit, ut in currum patris tolleretur,

Cic. Off. 3, 25, 94:

numquam a dis immortalibus optabo. ut, etc.,

id. Cat. 2, 7, 15.—With subj.:

optavi, peteres caelestia sidera tarde,

Ov. Tr. 2, 57.—With inf.:

hunc videre saepe optabamus diem,

Ter. Hec. 4, 4, 29:

cujus integrā re consilium exquirere optassem,

Plin. Ep. 3, 4, 2:

officia mandare, deponere optantibus,

id. Pan. 87, 2:

Darius equestri proelio decernere optabat,

Curt. 3, 11, 1; 4, 12, 4:

meliores liberos habere,

Suet. Oth. 1 fin.; Tac. Or. 9.—With acc. and inf.:

impleri sinus optabamus,

Quint. 10, 7, 23:

ex Indiā sospitem ipsum reverti,

Curt. 10, 1, 7:

quem te esse opto,

Cic. Fam. 10, 20, 3: omnes mortales sese laudarier optant, Enn. ap. Aug. Trin. 13, 6 (Ann. v. 551 Vahl.). — Absol.:

optare hoc quidem est, non docere,

Cic. Tusc. 2, 13, 30; cf. id. Ac. 2, 38, 121; id Fat. 20, 47: optare alicui aliquid, to wish one any thing, in a good sense:

equidem tibi bona optavi omnia,

Plaut. Rud. 3, 2, 25:

tibi optamus eam rem publicam, in quā, etc.,

Cic. Brut. 97, 331;

but mostly in a bad sense (= imprecari): si totum exercitum mortem mihi optasse crederem, Liv 28, 27, 10: quid mali feci, ut mihi pejorem reditum quam exitum optares?

Sen. Ben. 6, 37, 2:

furorem et insaniam optare alicui,

id. Pis. 20, 46; id. Tusc. 1, 44, 107: aliquid ab aliquo, to desire, require, demand any thing of any one:

quodvis donum et praemium a me optato, id optatum feres,

Ter. Eun. 5, 8, 27:

hoc et pallidus optas,

pray for, Juv. 10, 189.—Hence, op-tātus, a, um, P. a., wished, desired, longed for, agreeable, pleasing, pleasant, dear (class.):

optati cives, populares, incolae,

Plaut. Aul. 3, 1, 1:

rumores,

Cic. Fam. 16, 21, 1:

gloria,

Juv. 10, 187.— Comp.:

nihil mihi fuit optatius, quam, ut, etc.,

Cic. Fam. 1, 5, 1.— Sup.:

vale, mi optime et optatissime frater,

Cic. Q. Fr. 2, 8, 2.—

Subst.: optātum, i, n., a wish, desire:

di tibi semper omnia optata offerant,

Ter. Ad. 5, 9, 21; cf.

afferant,

Plaut. Capt. 2, 2, 105: eveniunt optata deae. Ov. M. 6, 370:

impetrare optatum,

Cic. Off. 3, 25, 94:

praeter optatum meum,

against my wish, id. Pis. 20, 46:

meis optatis fortuna respondit,

id. Fam. 2, 1, 1:

mihi in optatis est,

it is my wish, I wish, id. ib. 2, 13, 2.—Hence, adv.: optā-tō, according to one's wish (class.):

optato venire,

Plaut. Am. 2, 2, 26:

mihi veneris,

Cic. Att. 13, 28, 3:

optato ventis aestate coortis,

Verg. A. 10, 405. ‡† optostrōtum, i, n. [optos-strôton], a brick pavement, Not. Tir. p. 164.

opto, āvi, ātum, 1 (optassis for optaveris, Plaut. Mil. 3, 1, 75), v. a. [root op, whence Gr. OPTÔ, opsomai; qs. to look out, pick out, = legere, eligere], to choose, select (anteclass. and poet.;

syn. deligo): utrum vis, opta, dum licet,

Plaut. Rud. 3, 6, 14; id. Aul. prol. 11:

sapientius opta,

Ov. M. 2, 102: non video hic, quid magnopere optem, Lucil. ap. Non. 358, 13:

inhoneste parare divitias,

Ter. And. 4, 5, 2:

locum tecto,

Verg. A. 1, 425:

locum regno,

id. ib. 3, 109:

externos duces,

id. ib. 8, 503:

L. Furium optavit,

Liv. 6, 25.—Hence, in relig. lang.:

optatam hostiam, alii optimam, appellant eam, quam aedilis tribus constitutis hostiis optat, quam immolari velit,

Fest. p. 186 Müll. —

Transf., to wish, wish for, desire (the predominant signification of the word; cf.:

volo, cupio, desidero, aveo): tua vita optanda est, Ter Phorm. 1, 3, 12: nihil nisi quod honestum sit,

Cic. Off. 1, 20, 66:

aliquid votis,

Verg. A. 10, 279:

vestitus, quem cupimus optamusque,

Cic. Phil. 14, 1, 2:

fortunam,

id. Pis. 14, 32.—With ut (class. and freq.):

(Phaëthon) optavit, ut in currum patris tolleretur,

Cic. Off. 3, 25, 94:

numquam a dis immortalibus optabo. ut, etc.,

id. Cat. 2, 7, 15.—With subj.:

optavi, peteres caelestia sidera tarde,

Ov. Tr. 2, 57.—With inf.:

hunc videre saepe optabamus diem,

Ter. Hec. 4, 4, 29:

cujus integrā re consilium exquirere optassem,

Plin. Ep. 3, 4, 2:

officia mandare, deponere optantibus,

id. Pan. 87, 2:

Darius equestri proelio decernere optabat,

Curt. 3, 11, 1; 4, 12, 4:

meliores liberos habere,

Suet. Oth. 1 fin.; Tac. Or. 9.—With acc. and inf.:

impleri sinus optabamus,

Quint. 10, 7, 23:

ex Indiā sospitem ipsum reverti,

Curt. 10, 1, 7:

quem te esse opto,

Cic. Fam. 10, 20, 3: omnes mortales sese laudarier optant, Enn. ap. Aug. Trin. 13, 6 (Ann. v. 551 Vahl.). — Absol.:

optare hoc quidem est, non docere,

Cic. Tusc. 2, 13, 30; cf. id. Ac. 2, 38, 121; id Fat. 20, 47: optare alicui aliquid, to wish one any thing, in a good sense:

equidem tibi bona optavi omnia,

Plaut. Rud. 3, 2, 25:

tibi optamus eam rem publicam, in quā, etc.,

Cic. Brut. 97, 331;

but mostly in a bad sense (= imprecari): si totum exercitum mortem mihi optasse crederem, Liv 28, 27, 10: quid mali feci, ut mihi pejorem reditum quam exitum optares?

Sen. Ben. 6, 37, 2:

furorem et insaniam optare alicui,

id. Pis. 20, 46; id. Tusc. 1, 44, 107: aliquid ab aliquo, to desire, require, demand any thing of any one:

quodvis donum et praemium a me optato, id optatum feres,

Ter. Eun. 5, 8, 27:

hoc et pallidus optas,

pray for, Juv. 10, 189.—Hence, op-tātus, a, um, P. a., wished, desired, longed for, agreeable, pleasing, pleasant, dear (class.):

optati cives, populares, incolae,

Plaut. Aul. 3, 1, 1:

rumores,

Cic. Fam. 16, 21, 1:

gloria,

Juv. 10, 187.— Comp.:

nihil mihi fuit optatius, quam, ut, etc.,

Cic. Fam. 1, 5, 1.— Sup.:

vale, mi optime et optatissime frater,

Cic. Q. Fr. 2, 8, 2.—

Subst.: optātum, i, n., a wish, desire:

di tibi semper omnia optata offerant,

Ter. Ad. 5, 9, 21; cf.

afferant,

Plaut. Capt. 2, 2, 105: eveniunt optata deae. Ov. M. 6, 370:

impetrare optatum,

Cic. Off. 3, 25, 94:

praeter optatum meum,

against my wish, id. Pis. 20, 46:

meis optatis fortuna respondit,

id. Fam. 2, 1, 1:

mihi in optatis est,

it is my wish, I wish, id. ib. 2, 13, 2.—Hence, adv.: optā-tō, according to one's wish (class.):

optato venire,

Plaut. Am. 2, 2, 26:

mihi veneris,

Cic. Att. 13, 28, 3:

optato ventis aestate coortis,

Verg. A. 10, 405. ‡† optostrōtum, i, n. [optos-strôton], a brick pavement, Not. Tir. p. 164.

quĭdem, adv.

Indeed:

sibi quidem persuaderi, eum, etc.,

Caes. B. C. 1, 40:

tantum doleo, ac mirifice quidem,

Cic. Att. 2, 19, 1:

in his locis post solstitium Canicula oritur, et quidem aliquot diebus,

id. Div. 2, 44, 93.—

Esp.

In a confirmation or extension of what precedes, too, also:

et poscit quidem,

Ter. Heaut. 3, 3, 45:

pergam, quo coepi hoc iter, Et quidem ego,

id. Hec. 1, 2, 120:

quod quidem perillustre fuit,

Nep. Att. 12, 3.—

In a qualification or opposing thought, but, however, yet:

utebatur hominibus improbis multis, et quidem optimis se viris deditum esse simulabat,

Cic. Cael. 5, 12:

re quidem verā,

but in fact, Nep. Con. 2, 2; id. Hann. 2, 6.—

In the phrases,

Ne... quidem, not even:

ne obsidibus quidem datis pacem redimere potuisse,

Caes. B. G. 1, 37 (v. ne).—

Nec (neque)... quidem, and not indeed, and that not (very rare, and never ac or et ne quidem; v. Madv. ad Cic. Fin. Exc. 111, p. 809 sqq.; Rib. Lat. Part. p. 46 sqq.): his litteris animum tuum confirmandum puto;

nec iis quidem verbis, quibus... sed ut, etc.,

Cic. Fam. 6, 6, 2:

nec ejus quidem rei finem video,

id. ib. 12, 1, 1:

nec nunc quidem viris desidero adulescentis,

id. Sen. 9, 27; Quint. 9, 3, 55. —

At least, certainly, in truth, forsooth:

unum quidem hercle certum promitto tibi,

Plaut. Stich. 3, 2, 26:

non video causam, cur ita sit, hoc quidem tempore,

Cic. Att. 9, 2, 2:

ex me quidem nihil audire potuisses,

id. N. D. 1, 21, 57:

nunc quidem profecto Romae es,

id. Att. 6, 5, 1:

volui id quidem efficere certe,

id. Brut. 3, 13:

quidem certe,

Plaut. Am. 1, 1, 261; Caes. B. G. 7, 50, 4 al.— In expressing the utmost indignation, indeed, truly:

nam istaec quidem contumelia est,

for that is an affront indeed, Ter. Heaut. 3, 3, 5; Caes. ap. Suet. Caes. 82.—

In introducing an example, for instance, for example:

Dicaearchus quidem et Aristoxenus nullum omnino animum esse dixerunt,

Cic. Tusc. 1, 22, 51; 1, 33, 80; Nep. Att. 11, 4; 14, 1

rĕ-quīro, sīvi or sii, sītum, 3, v. a. [quaero], to seek again; to look after, to seek or search for; to seek to know, to ask or inquire after (class.; cf.: repeto, reposco, exploro).

In gen.: Ph. Quid quaeritas? Ha. Vestigium hic requiro, Qua, etc., Plaut. Cist. 4. 2, 58:

ego illam requiram jam, ubi ubi est,

id. Ep. 3, 4, 56; so,

aliquem,

id. As. 2, 2, 1; id. Capt. 3, 1, 13; id. Bacch. 3, 5, 2; id. Pers. 4, [p. 1575] 6, 14; Ter. Ad. 3, 4, 65; id. Phorm. 2, 1, 79; 5, 6, 41; Caes. B. C. 2, 35; Cic. Rep. 1, 28, 44; Sall. C. 40, 1: legatos Allobrogum, Greg. M. in Job, 31, 54; Amm. 23, 6 al.; cf.:

juvenem oculisque animoque,

Ov. M. 4, 129:

oculis terram,

Curt. 4, 7, 11:

cerva requisita,

Gell. 15, 22, 6:

libros,

Cic. Fin. 3, 3, 10; cf.:

scripta SCtis abolita,

Suet. Calig. 16:

extractum anulum,

id. Tib. 73:

membra omnia,

Quint. 11, 2, 13:

artus, ossa,

Ov. M. 2, 336:

portus Velinos,

Verg. A. 6, 366:

cibos,

Col. 8, 8, 1:

vinum generosum et lene,

Hor. Ep. 1, 15, 18:

animi neque admirantur neque requirunt rationes earum rerum, quas semper vident,

Cic. N. D. 2, 38, 96:

causam tam facilis eventus,

Front. Strat. 3, 1, 2; cf.

causam,

Ov. M. 10, 388:

vera,

Lucr. 1, 640:

tua facta,

Ov. H. 6, 31:

mea facta,

id. M 13, 211:

quaedam requisita se occultant, et eadem forte succurrunt,

Quint. 11, 2, 7; cf. id. 8, prooem. § 30 Zumpt N. cr.; id. 5, 10, 121:

quod si quis parum credat, apud ipsum (Lucilium) in nono requirat,

id. 1, 7, 19.—With dependent clause:

requireres, rogitares, quis esset, aut unde esset, etc.,

Plaut. Merc. 3, 4, 48:

(bestiae) ut requirant atque appetant, ad quas se applicent ejusdem generis animantes,

Cic. Lael. 21, 81:

illud quoque requisivi, quā ratione, etc.,

id. Quint. 29, 88; cf. id. N. D. 1, 22, 60:

requirunt, num aliquid, etc.,

Quint. 12, 9, 17:

forsitan et, Priami fuerint quae fata, requiras,

Verg. A. 2, 506:

cum requisisset ubinam esset,

Nep. Att. 10, 4:

secum, cur sit bis rapta, requirit,

Ov. M. 15, 233.— Impers. pass.:

requiretur fortasse nunc, quemadmodem, etc.,

Cic. Imp. Pomp. 9, 22. — Absol.:

videmusne, ut pueri... pulsi requirant et aliquid scire se gaudeant?

Cic. Fin. 5, 18, 48:

subito res vetustas reddere se et offerre, nec tantum requirentibus, sed etiam sponte interim,

Quint. 11, 2, 5:

pande requirenti nomen terraeque tuumque,

Ov. M. 4, 679. —

Requirere ex or ab aliquo (aliquid), to ask, demand, inquire any thing of a person; to question a person about any thing:

ex quibus requiram, quonam modo latuerint aut ubi, etc.,

Cic. Cael. 28, 67:

si quis requirit cur Romae non sim,

id. Att. 12, 40, 3; cf.:

saepe ex me requiris, cur, etc.,

Tac. Or. 1:

quoniam nihil ex te hi requirunt,

Cic. Rep. 2, 38, 64; Quint. 1, 6, 31:

facilia sunt ea, quae a me de Vatinio requiris,

Cic. Fam. 1, 9, 19; cf.:

ut id a me neve in hoc reo neve in aliis requiras,

id. ib. 1, 9, 19:

illud mihi numquam in mentem venit a te requirere,

id. Ac. 1, 1, 5:

aliquid de antiquitate ab aliquo,

Nep. Att. 20, 2. —

In partic., with the accessory idea of need, to ask for something needed; to need, want, lack, miss, be in want of, require (syn. desidero):

omnes hoc loco cives Romani vestram severitatem desiderant, vestram fidem implorant, vestrum auxilium requirunt,

Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

qui beatus est, non intellego, quid requirat, ut sit beatior,

id. Tusc. 5, 8, 23:

habuit, non habet: desiderat, requirit, indiget,

id. ib. 1, 36, 87: isto bono utare, dum assit;

cum absit, ne requiras: nisi forte adulescentes pueritiam, paulum aetate progressi adulescentiam debent requirere,

id. Sen. 10, 33; id. Fin. 1, 18, 61:

magnam res diligentiam requirebat,

Caes. B. G. 6, 34:

non ex liberis populis reges requiri,

Cic. Rep. 1, 32, 48:

mala causa est quae requirit misericordiam, Publ. Syr. v. 312 Rib.: divitias,

Tib. 1, 1, 41.—

Pass., to be required, i. e. to be requisite, necessary:

in hoc bello Asiatico virtutes animi magnae et multae requiruntur,

Cic. Imp. Pomp. 22, 64:

haec in altercatione,

Quint. 6, 3, 46:

aliquae orationes ad cognoscendam litium rationem requiruntur,

id. 10, 1, 23; Col. 1, 7, 1.—

Transf., like desiderare, to perceive to be wanting, to look in vain for, to miss:

qui (oculi) quocumque inciderunt, veterem consuetudinem fori et pristinum morem judiciorum requirunt,

Cic. Mil. 1, 1:

libertatem meam,

id. Planc. 38, 93:

et pacis ornamenta et subsidia belli,

id. Imp. Pomp. 2, 6: unum historikon, id. Att. 6, 1, 8:

Caesaris in se indulgentiam,

Caes. B. G. 7, 63:

quae nonnumquam requirimus,

Cic. Mur. 29, 61:

aliquid,

Quint. 2, 10, 15:

multos, Quos quondam vidi,

Ov. M. 7, 515:

vereor, ne desideres officium meum... sed tamen vereor, ne litterarum a me officium requiras,

Cic. Fam. 6, 6, 1:

in quo equidem majorum nostrorum saepe requiro prudentiam,

id. Par. 1, 1, 7.— Hence, rĕquīsītum, i, n., P. a., as subst. (acc. to II.), a want, need, requirement (rare): ad requisita naturae, i. e. to the calls, Sall. Fragm. ap. Quint. 8, 6, 59 (Hist. 1, 54 Dietsch); Spart. Car. 6.

Scylla, ae, f., = Skulla.

A celebrated rock between Italy and Sicily, opposite to Charybdis:

Scylla saxum est, Charybdis mare, utrumque noxium appulsis,

Mel. 2, 7, 14; cf.:

in eo freto est scopulus Scylla item Charybdis mare vorticosum, ambo clara saevitia,

Plin. 3, 8, 14, § 87;

whereas Seneca remarks: indices mihi omnia de Charybdi certiora. Nam Scyllam saxum esse et quidem non terribile navigantibus, optime scio: Charybdis an respondeat fabulis, perscribi mihi desidero,

Sen. Ep. 79, 1; Mel. 2, 4, 8; Prop. 3, 12 (4, 11), 28; Verg. A. 3, 420; Ov. M. 13, 730.—

Personified,

the daughter of Phorcys, transformed by Circe, through jealousy, into a sea-monster, with dogs about the haunches, Hyg. Fab. 199; Ov. M. 14, 52 sq.; Verg. A. 3, 424 sq.; Lucr. 4, 732; Tib. 3, 4, 89; Cic. Verr. 2, 5, 56, § 146; id. N. D. 1, 38, 108; cf. also II.—Hence, Scyllaeus, a, um, adj., of or belonging to Scylla, Scyllœan:

Scyllaei litoris undas,

Sil. 2, 334:

undae,

Luc. 2, 433:

antra,

Sil. 2, 306:

monstra,

Stat. S. 5, 3, 280:

rabies,

Verg. A. 1, 200.— Transf.: ne Scyllaeo illo aeris alieni in freto ad columnam adhaeresceret, Cic. Sest. 8, 18:

obloquiorum,

Sid. Ep. 7, 9.—

Daughter of Nisus of Megara, who, for love of Minos, cut off her father ' s hair, upon which his life depended, and was transformed in consequence into the bird Ciris, Hyg. Fab. 198; Ov. M. 8, 8 sq.; 8, 150 sq.; Verg. Cir. 488 sq.; Ov. Tr. 2, 393 al.—The poets (even Ovid) sometimes confound the two Scyllas, Lucr. 5, 893; Prop. 4 (5), 4, 39; Ov. Am. 3, 12, 21; id. F. 4, 500; id. R. Am. 737; Verg. E. 6, 74.—Hence, Scyllaeus, a, um, adj., Scyllœan ( poet.), = Megarean:

rura,

Stat. Th. 1, 333.

sĭtĭo, īvi or ĭi, 4, v. n. and a. [sitis].

Neutr., to thirst, be thirsty (class.).

Lit.:

ego esurio et sitio,

Plaut. Cas. 3, 6, 6; 4, 3, 4:

sitit haec anus,

id. Curc. 1, 2, 14:

in medio sitit flumine potans,

Lucr. 4, 1100:

ne homines sitirent,

Suet. Aug. 42.—With gen.:

cochleae cum sitiunt aëris,

Symm. Ep. 1, 27.—Prov.:

sitire mediis in undis,

i. e. to be poor in the midst of wealth, Ov. M. 9, 760.—

Transf. (esp. in the lang. of country people), of things (the earth, plants, etc.), to be dried up or parched, to want moisture:

siquidem est eorum (rusticorum) gemmare vites, sitire agros, laetas esse segetes, etc.,

Cic. Or. 24, 81; cf.:

sitire segetes,

Quint. 8, 6, 6: tosta sitit tellus, Ov. [p. 1713] F. 4, 940:

colles,

Front. Aquaed. 87; cf. infra, P. a.: aret ager;

vitio moriens sitit aëris herba,

Verg. E. 7, 57:

cum sitiunt herbae,

id. G. 4, 402:

arbores,

Plin. 17, 26, 40, § 249:

cacumina oleae,

id. 17, 14, 24, § 103 et saep.:

ipsi fontes jam sitiunt,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:

nec pati sitire salgama,

to be dry, Col. 12, 9, 2.—

Act., to thirst after a thing (rare, but in the trop. signif. class.; cf.: cupio, desidero).

Lit.:

auriferum Tagum sitiam patriumque Salonem,

Mart. 10, 96, 3.— Pass.:

quo plus sunt potae, plus sitiuntur aquae,

are thirsted for, Ov. F. 1, 216:

umor quomodo sititur destillans,

Plin. 17, 2, 2, § 15.—

Trop., as in all langg., to long for, thirst for, desire eagerly, covet:

sanguinem nostrum sitiebat,

Cic. Phil. 2, 7, 20; cf. Plin. 14, 22, 28, § 148:

sanguinem,

Just. 1, 8 fin. (opp. satiare); Sen. Thyest. 103: cruorem, Poët. ap. Suet. Tib. 59; cf.:

sitit hasta cruores,

Stat. Th. 12, 595:

honores,

Cic. Q. Fr. 3, 5, 3:

populus libertatem sitiens,

id. Rep. 1, 43, 66:

ultionem,

Val. Max. 7, 3 ext. 6; Vulg. Psa. 41, 3.—With gen.:

non quidem fallacis undae sitit, sed verae beatitudinis esurit et sitit,

App. de Deo Socr. 54, 27.—Hence, sĭtĭens, entis, P. a., thirsting, thirsty, athirst.

Lit.:

ut ipse ad portam sitiens pervenerim,

Cic. Pis. 25, 61:

quae (pocula) arenti sitientes hausimus ore,

Ov. M. 14, 277:

Tantalus,

Hor. S. 1, 1, 68:

viator,

Ov. Am. 3, 6, 97:

saecla ferarum,

Lucr. 5, 947:

sitienti aqua datur,

Varr. R. R. 2, 1, 23.—

Transf. (acc. to I. B.), of places, plants, etc., dry, parched, arid, without moisture (syn. aridus):

hortus,

Ov. P. 1, 8, 60.—By metonymy also, Afri, Verg. E. 1, 65:

olea,

Plin. 15, 3, 3, § 9:

luna,

i. e. cloudless, bright, id. 17, 9, 8, § 57; 17, 14, 24, § 112:

Canicula,

arid, parching, Ov. A. A. 2, 231.— Neutr. plur. absol.:

lonchitis nascitur in sitientibus,

in dry, arid places, Plin. 25, 11, 88, § 137; so,

in sitientibus aut siccis asperis,

id. 12, 28, 61, § 132.—With gen.:

sitientia Africae,

Plin. 10, 73, 94, § 201.—

Trop., thirsting for, desiring eagerly, greedy:

gravius ardentiusque sitiens,

Cic. Tusc. 5, 6, 16:

(amator) avidus sitiensque,

Ov. R. Am. 247:

regna Ditis, Petr. poët. 121, 116: aures,

Cic. Att. 2, 14, 1.— Poet.:

modice sitiens lagena,

of moderate capacity, Pers. 3, 92.—With gen.:

virtutis,

Cic. Planc. 5, 13:

famae,

Sil. 3, 578:

pecuniae (with avarus et avidus),

Gell. 12, 2, 13:

sermonis,

Claud. Cons. Mall. Theod. 251.—Hence, adv.: sĭtĭenter, thirstily, eagerly, greedily (acc. to B.):

sitienter quid expetens,

Cic. Tusc. 4, 17, 37; so,

incumbere hauriendis voluptatibus,

Lact. 2, 1, 3:

haurire salutares illas aquas,

App. M. 9, p. 218 fin.; 3, p. 135, 35.

ut or ŭtī (old form ŭtei, C. I. L. 1, 196, 4 sq.; 1, 198, 8 et saep.), adv. and conj. [for quoti or cuti, from pronom. stem ka-, Lat. quo-, whence qui, etc., and locat. ending -ti of stem to-, whence tum, etc.].

As adv. of manner.

Interrog. = quomodo, how, in what way or manner.

In independent questions (colloq.; rare in class. prose; not in Cic.): De. Quid? ut videtur mulier? Ch. Non, edepol, mala. De. Ut morata'st? Ch. Nullam vidi melius mea sententia, Plaut. Merc. 2, 3, 56 sq.:

salve! ut valuisti? quid parentes mei? Valent?

id. ib. 5, 2, 107; id. Pers. 2, 5, 8:

ut vales?

id. Most. 2, 19, 29; 3, 2, 28; Ter. Heaut. 2, 4, 26:

ut sese in Samnio res habent?

Liv. 10, 18, 11:

ut valet? ut meminit nostri?

Hor. Ep. 1, 3, 12; id. S. 2, 8, 1.—

In exclamatory sentences (in all periods of the language): ut omnia in me conglomerat mala! Enn. ap. Non. p. 90, 14 (Trag. Rel. v. 408 Vahl.):

ut corripuit se repente atque abiit! Hei misero mihi!

Plaut. Merc. 3, 4, 76:

ut dissimulat malus!

id. ib. 5, 4, 13:

ut volupe est homini si cluet victoria!

id. Poen. 5, 5, 15: ut multa verba feci;

ut lenta materies fuit!

id. Mil. 4, 5, 4:

ut scelestus nunc iste te ludos facit!

id. Capt. 3, 4, 47:

ut saepe summa ingenia in occulto latent,

id. ib. 1, 2, 61; id. Rud. 1, 2, 75; 2, 3, 33 sq.:

ut falsus animi est!

Ter. Eun. 2, 2, 42:

heia! ut elegans est!

id. Heaut. 5, 5, 19:

fortuna ut numquam perpetua est bona!

id. Hec. 3, 3, 46; cf. id. Phorm. 5, 8, 52:

Gnaeus autem noster... ut totus jacet,

Cic. Att. 7, 21, 1:

quae ut sustinuit! ut contempsit, ac pro nihilo putavit!

id. Mil. 24, 64:

qui tum dicit testimonium ex nostris hominibus, ut se ipse sustentat! ut omnia verba moderatur, ut timet ne quid cupide... dicat!

id. Fl. 5, 12:

quod cum facis, ut ego tuum amorem et dolorem desidero!

id. Att. 3, 11, 2:

quanta studia decertantium sunt! ut illi efferuntur laetitia cum vicerint! ut pudet victos! ut se accusari nolunt! etc.,

id. Fin. 5, 22, 61:

ut vidi, ut perii! ut me malus abstulit error!

Verg. E. 8, 41:

ut melius quidquid erit pati!

Hor. C. 1, 11, 3:

ut tu Semper eris derisor!

id. S. 2, 6, 53:

o superbia magnae fortunae! ut a te nihil accipere juvat! ut omne beneficium in injuriam convertis! ut te omnia nimia delectant! ut to omnia dedecent!

Sen. Ben. 2, 13, 1:

ut me in supremis consolatus est!

Quint. 6, prooem. 11.—

In dependent questions.

With indic. (ante-class. and poet.): divi hoc audite parumper ut pro Romano populo... animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. p. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.): edoce eum uti res se habet, Plaut. [p. 1940] Trin. 3, 3, 21:

hoc sis vide ut avariter merum in se ingurgitat,

id. Curc. 1, 2, 33:

hoc vide ut dormiunt pessuli,

id. ib. 1, 2, 66:

illud vide os ut sibi distorsit carnufex,

Ter. Eun. 4, 4, 3:

vide ut otiosus it, si dis placet,

id. ib. 5, 3, 10:

illud vide, Ut in ipso articulo oppressit,

id. Ad. 2, 2, 21; 3, 5, 3:

viden ut faces Splendidas quatiunt comas?

Cat. 61, 77:

viden ut perniciter exiluere?

id. 62, 8:

adspicite, innuptae secum ut meditata requirunt,

id. 62, 12:

aspice, venturo laetantur ut omnia saeclo! (= omnia laetantia),

Verg. E. 4, 52 Forbig. ad loc.:

nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur,

id. G. 1, 56; id. E. 5, 6; id. A. 6, 779. —

With subj. (class.):

nescis ut res sit, Phoenicium,

Plaut. Ps. 4, 4, 1:

oppido Mihi illud videri mirum, ut una illaec capra Uxoris dotem simiae ambadederit,

id. Merc. 2, 1, 16:

nam ego vos novisse credo jam ut sit meus pater,

id. Am. prol. 104:

narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet,

Ter. Hec. 1, 2, 70:

tute scis quam intimum Habeam te, et mea consilia ut tibi credam omnia,

id. Eun. 1, 2, 48:

videtis ut omnes despiciat, ut hominem prae se neminem putet, ut se solum beatum se solum potentem putet?

Cic. Rosc. Am. 46, 135:

videtisne ut Nestor de virtutibus suis praedicet?

id. Sen. 10, 31; id. Rosc. Am. 24, 66:

credo te audisse ut me circumsteterint, ut aperte jugula sua pro meo capite P. Clodio ostentarint,

id. Att. 1, 16, 4:

videte ut hoc iste correxerit,

id. Verr. 2, 1, 45, § 115:

docebat ut omni tempore totius Galliae principatum Aedui tenuissent,

Caes. B. G. 1, 43:

veniat in mentem, ut trepidos quondam majores vestros... defenderimus,

Liv. 23, 5, 8:

aspice quo submittat humus formosa colores,

Prop. 1, 2, 9:

infinitum est enumerare ut Cottae detraxerit auctoritatem, ut pro Ligario se opposuerit,

Quint. 6, 5, 10:

vides ut alta stet nive candidum Soracte,

Hor. C. 1, 9, 1:

nonne vides, ut... latus et malus Antennaeque gemant,

id. ib. 1, 14, 3 Orell. ad loc.:

audis... positas ut glaciet nives Puro numine Juppiter,

id. ib. 3, 10, 7; id. S. 1, 8, 42; 2, 3, 315; Verg. A. 2, 4; Tib. 2, 1, 26; Prop. 2, 34 (3, 32), 57:

mirum est ut animus agitatione motuque corporis excitetur,

Plin. Ep. 1, 6, 2.—

Relative adverb of manner = eo modo quo, as.

Without demonstr. as correlatives: ut aiunt, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 101 Mull. (fr inc. l. 10 Vahl.):

ego emero matri tuae Ancillam... forma mala, ut matrem addecet familias,

Plaut. Merc. 2, 3, 79:

apparatus sum ut videtis,

id. ib. 5, 2, 10:

verum postremo impetravi ut volui,

id. Mil. 4, 5, 5:

ero ut me voles esse,

id. Capt. 2, 1, 32:

faciam ut tu voles,

id. Men. 5, 9, 90: ut vales? Tox. Ut queo, id. Pers. 1, 1, 16:

ut potero feram,

Ter. And. 5, 3, 27:

faciam ut mones,

id. Hec. 4, 4, 97:

Ciceronem et ut rogas amo, et ut meretur et ut debeo,

Cic. Q. Fr. 3, 9, 9:

cupiditates quae possunt esse in eo qui, ut ipse accusator objecit, ruri semper habitarit?

id. Rosc. Am. 14, 39:

ut ex propinquis ejus audio, non tu in isto artificio callidior es, quam hic in suo,

id. ib. 17, 49:

homo demens, ut isti putant,

id. Rep. 1, 1, 1:

cumulate munus hoc, ut opinio mea fert, effecero,

id. ib. 1, 46, 70:

non ut clim solebat, sed ut nunc fit, mimum introduxisti,

id. Fam. 9, 16, 7:

Labienus, ut erat ei praeceptum, ne proelium committeret nisi, etc., monte occupato nostros exspectabat, proelioque abstinebat,

Caes. B. G. 1, 22:

cuncta ut gesta erant exposuit,

Liv. 3, 50, 4:

(Postumius) fugerat in legatione, ut fama ferebat, populi judicium,

id. 10, 46, 16:

sed, ut plerumque fit, major pars meliorem vicit,

id. 21, 4, 1:

nec temere, et ut libet conlocatur argentum, sed perite servitur,

Sen. Vit. Beat. 17, 2:

servus, ut placet Chrysippo, perpetuus mercenarius est,

id. Ben. 3, 22, 1.—Esp. parenthet., to denote that the facts accord with an assumption or supposition made in the principal sentence (= sicut):

si virtus digna est gloriatione, ut est,

Cic. Fin. 4, 18, 51:

quorum etiamsi amplecterer virtutem, ut facio, tamen, etc.,

id. Phil. 10, 9, 18:

quamvis fuerit acutus, ut fuit,

id. Ac. 2, 22, 69; cf.:

incumbite in causam, Quirites, ut facitis,

id. Phil. 4, 5, 12:

tu modo istam imbecillitatem valetudinis sustenta, ut facis,

id. Fam. 7, 1, 5:

satis enim erat, probatum illum esse populo Romano, ut est,

id. Phil. 1, 15, 37.—

With the correlative ita or sic: VTI LEGASSIT SVPER PECVNIA TVTELAVE SVAE REI, ITA IVS ESTO, Leg. XII. Tab. 5, fr. 3: alii, ut esse in suam rem ducunt, ita sint;

ego ita ero ut me esse oportet,

Plaut. Men. 5, 6, 24 sq.:

sic sum ut vides,

id. Am. 2, 1, 57:

omnes posthabui mihi res, ita uti par fuit,

Ter. Phorm. 5, 8, 15:

ut viro forti ac sapienti dignum fuit, ita calumniam ejus obtrivit,

Cic. Caecin. 7, 18.—In partic. with a superlative belonging to the principal sentence, attracted to the relative clause:

haec ut brevissime dici potuerunt, ita a me dicta sunt (= ita breviter dicta sunt ut dici potuerunt),

Cic. de Or. 2, 41, 174.—So ut qui, with sup.:

te enim semper sic colam et tuebor ut quem diligentissime,

Cic. Fam. 12, 62 fin.; without sic or ita:

causas ut honorificentissimis verbis consequi potero, complectar,

id. Phil. 14, 11, 29:

sed exigenda est ut optime possumus,

Quint. 12, 10, 38.—And with comp.:

eruditus autem sic ut nemo Thebanus magis,

Nep. Epam. 2, 1; cf.:

ad unguem Factus homo, non ut magis alter, amicus,

Hor. S. 1, 5, 33:

cocto Chium sic convenit, ut non Hoc magis ullum aliud,

id. ib. 2, 8, 48.—

Doubled ut ut, as indefinite relative, = utcumque, in whatever manner, howsoever (mostly ante-class.; only with indic.):

gaudeo, ut ut erga me est merita,

Plaut. Am. 5, 1, 52:

age jam, utut est, etsi'st dedecori, patiar,

id. Bacch. 5, 2, 85:

utut est, mihi quidem profecto cum istis dictis mortuo'st,

id. Ps. 1, 3, 76:

utut res sese habet, pergam, etc.,

id. Most. 3, 1, 14:

non potis est pietati opsisti huic, ututi res sunt ceterae,

id. Ps. 1, 3, 36; id. Cist. 1, 1, 110:

sed ut ut haec sunt, tamen hoc faciam,

Ter. Phorm. 3, 2, 46; cf. id. ib. 3, 1, 4; id. Heaut. 1, 2, 26; id. Ad. 2, 2, 40; 4, 4, 22:

ut ut est res, casus consilium nostri itineris judicabit,

Cic. Att. 15, 25 B. and K. (dub.;

v. Orell. ad loc.): sed ut ut est, indulge valetudini tuae,

id. Fam. 16, 18, 1 dub. (al. ut est).—

Causal, as, = prout, pro eo ut.

Introducing a general statement, in correspondence with the particular assertion of the principal clause, ut = as, considering... that, in accordance with:

atque, ut nunc sunt maledicentes homines, uxori meae mihique objectent, lenociniam facere,

Plaut. Merc. 2, 3, 75:

ut aetas mea est, atque ut huic usus facto est,

id. Men. 5, 2, 1:

haud scio hercle ut homo'st, an mutet animum,

Ter. Phorm. 5, 2, 9:

praesertim, ut nunc sunt mores,

id. ib. 1, 2, 5:

atque ille, ut semper fuit apertissimus, non se purgavit, sed, etc.,

Cic. Mur. 25, 51:

permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia curiosus,

id. Tusc. 1, 45, 108:

magnifice et ornate, ut erat in primis inter suos copiosus, convivium comparat,

id. Verr. 2, 1, 26, § 65:

Kal. Sextilibus, ut tunc principium anni agebatur, consulatum ineunt,

Liv. 3, 6, 1:

tribuni, ut fere semper reguntur a multitudine magis quam regunt, dedere plebi, etc.,

id. 3, 71, 5:

transire pontem non potuerunt, ut extrema resoluta erant, etc.,

id. 21, 47, 3.—Ellipt.:

mortales multi, ut ad ludos, convenerant (ut fit, si ludi sunt),

Plaut. Men. prol. 30:

Epicharmi, acuti nec insulsi hominis, ut Siculi,

as was natural, he being a Sicilian, Cic. Tusc. 1, 8, 15; so,

Diogenes, liberius, ut Cynicus... inquit,

id. ib. 5, 33, 92:

ceterum haec, ut in secundis rebus, segniter otioseque gesta,

Liv. 23, 14, 1.—

Reflecting the assertion to particular circumstances, etc., ut = for, as, considering:

hic Geta ut captus est servorum, non malus,

Ter. Ad. 3, 4, 34:

ut est captus hominum,

Cic. Tusc. 2, 27, 65; Caes. B. G. 4, 3: Themistocles ut apud nos perantiquus, ut apud Athenienses non ita sane vetus, in regard to us, etc., Cic. Brut. 10, 41:

Caelius Antipater, scriptor, ut temporibus illis, luculentus,

for those times, id. ib. 26, 102:

nonnihil, ut in tantis malis est profectum,

considering the unfortunate state of affairs, id. Fam. 12, 2, 2:

(orationis genus) ut in oratore exile,

for an orator, id. Or. 3, 18, 66:

multae (erant in Fabio) ut in homine Romano, litterae,

id. Sen. 4, 12:

consultissimus vir, ut in illa quisquam esse aetate poterat,

Liv. 1, 18, 1:

florentem jam ut tum res erant,

id. 1, 3, 3:

Apollonides orationem salutarem, ut in tali tempore, habuit,

id. 24, 28, 1:

Sp. Maelius, ut illis temporibus praedives,

id. 4, 13, 1: insigni, ut illorum temporum habitus erat, triumpho, id. 10, 46, 2:

Ardeam Rutuli habebant, gens ut in ea regione atque in ea aetate divitiis praepollens,

id. 1, 57, 1:

vir, ut inter Aetolos, facundus,

id. 32, 33, 9:

Meneclidas, satis exercitatus in dicendo, ut Thebanus scilicet,

Nep. Epam. 5, 2:

ad magnam deinde, ut in ea regione, urbem pervenit,

Curt. 9, 1, 14:

multum, ut inter Germanos, rationis ac sollertiae,

Tac. G. 30. —

Ut before relatives, with subj., as it is natural for persons who, like one who, since he, since they, etc.; seeing that they, etc. (not in Cic.):

non demutabo ut quod certo sciam,

seeing that I know it for certain, Plaut. Ps. 1, 5, 153:

prima luce sic ab castris proficiscuntur ut quibus esset persuasum non ab hoste, sed ab homine amicissimo consilium datum,

Caes. B. G. 5, 31, 6:

facile persuadent (Lucumoni) ut cupido honorum, et cui Tarquinii materna tantum patria esset,

Liv. 1, 34, 6:

inde consul, ut qui jam ad hostes perventum cerneret, explorato, etc., procedebat,

id. 38, 18, 7:

Philippus, ut cui de summa rerum adesset certamen, adhortandos milites ratus, etc.,

id. 33, 4, 11:

Tarquinius ad jus regni nihil praeter vim habebat, ut qui neque populi jussu, neque auctoribus patribus regnaret,

id. 1, 49, 3; 25, 23, 3:

Aequorum exercitus, ut qui permultos annos imbelles egissent, sine ducibus certis, sine imperio,

id. 9, 45, 10:

igitur pro se quisque inermes, ut quibus nihil hostile suspectum esset, in agmen Romanum ruebant,

id. 30, 6, 3; 23, 15, 4; 23, 29, 12:

omnia nova offendit, ut qui solus didicerit quod inter multos faciendum est,

as is natural in one who, since he, Quint. 1, 2, 19:

in omni autem speciali inest generalis, ut quae sit prior,

id. 3, 5, 9:

ignara hujusce doctrinae loquacitas erret necesse est, ut quae vel multos vel falsos duces habeat,

id. 12, 2, 20; 5, 14, 28; 11, 3, 53.—Rarely with participle:

ne Volsci et Aequi... ad urbem ut ex parte captam venirent,

Liv. 3, 16, 2:

gens ferox cum procul visis Romanorum signis, ut extemplo proelium initura, explicuisset aciem, etc.,

id. 7, 23, 6.—

With perinde or pro eo, with reference to several alternatives or degrees to be determined by circumstances, as, according as, to the extent that, in the measure that, etc.:

perinde ut opinio est de cujusque moribus, ita quid ab eo factum et non factum sit, existimari potest,

Cic. Clu. 25, 70:

in exspectatione civitas erat, perinde ut evenisset res, ita communicatos honores habitura,

Liv. 7, 6, 8: pro eo ut temporis difficultas aratorumque penuria tulit, Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.—

Transf. of local relations, like Gr. hina, where (very rare):

in eopse astas lapide, ut praeco praedicat,

Plaut. Bacch. 4, 7, 17:

flumen uti adque ipso divortio (aquae sunt),

Lucil. 8, 18 Mull.:

in extremos Indos, Litus ut longe resonante Eoa Tunditur unda,

Cat. 11, 2 sqq.; 17, 10; cf. Verg. A. 5, 329; Lucr. 6, 550 Munro ad loc.

Introducing comparative clauses of manner, = eodem modo quo, as, like.

In gen.

With sic as correlative:

haec res sic est ut narro tibi,

Plaut. Most. 4, 3, 40:

quae si ut animis sic oculis videre possemus, nemo de divina ratione dubitaret,

Cic. N. D. 2, 39, 99:

Pomponium Atticum sic amo ut alterum fratrem,

id. Fam. 13, 1, 5:

si sic ageres ut de eis egisti qui jam mortui sunt... ne tu in multos Autronios incurreres,

id. Brut. 72, 251:

sic, Scipio, ut avus hic tuus, ut ego, justitiam cole,

id. Rep. 6, 15, 15:

ut dicere alia aliis magis concessum est, sic etiam facere,

id. Quint. 11, 3, 150 (for ut... sic, in similes, v. sic, IV. 1. a.).—

With ita as correlative:

ut sementem feceris, ita metes,

Cic. Or. 2, 65, 261:

quamobrem, ut ille solebat, ita nunc mea repetat oratio populi origines,

id. Rep. 2, 1. 3:

non ut injustus in pace rex ita dux belli pravus fuit,

Liv. 1, 53, 1:

ut haec in unum congeruntur, ita contra illa dispersa sunt,

Quint. 9, 3, 39.—

With other correlatives:

in balteo tracta ex caseo ad eundem modum facito ut placentum sine melle,

Cato, R. R. 78:

encytum ad eundem modum facito uti globos,

id. ib. 80:

cum animi inaniter moveantur eodem modo rebus his quae nulla sint ut iis quae sint,

Cic. Ac. 2, 15, 47:

disputationem exponimus, eisdem fere verbis, ut disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9: scelerum caput, ut tute es item omnis censes esse' [p. 1941] Plaut. Rud. 4, 4, 55:

ut filium bonum patri esse oportet, item ego sum patri,

id. Am. 3, 4, 9:

fecisti item ut praedones solent,

Cic. Verr. 2, 4, 9, § 21:

item ut illo edicto de quo ante dixi... edixit, etc.,

id. ib. 2, 1, 45, § 117;

so with item,

id. Or. 60, 202:

is reliquit filium Pariter moratum ut pater eius fuit,

Plaut. Aul. prol. 21.—With atque:

nec fallaciam astutiorem ullus fecit Poeta atque ut haec est fabrefacta a nobis,

Plaut. Cas. 5, 1, 7.—And after aliter = than:

si aliter ut dixi accidisset,

Cic. Rep. 1, 4, 7.—

Without correlative:

rem omnem uti acta erat cognovit,

Sall. J. 71, 5:

quare perge ut instituisti,

Cic. Rep. 2, 11, 22:

apud me, ut apud bonum judicem, argumenta plus quam testes valent,

id. ib. 1, 38, 59:

miscent enim illas et interponunt vitae, ut ludum jocumque inter seria,

Sen. Vit. Beat. 12, 2:

comitetur voluptas, et circa corpus ut umbra versetur,

id. ib. 13, 5:

ut in animum ejus oratio, ut sol in oculos, incurrat,

Quint. 8, 2, 23.—

In partic.

Ut... ita or ut... sic; co-ordinate, introducing contrasted clauses.

= cum... tum, as... so, as on the one hand... so on the other, both and:

ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse, quis non videt?

Cic. Fam. 10, 20, 2:

ut Poeni ad moenia urbis Romanae nullo prohibente se pervenisse in gloria ponebant, ita pigebat irriti incepti,

Liv. 26, 37, 6:

Dolabellam ut Tarsenses ita Laodiceni ultra arcessierunt,

Cic. Fam. 12, 13, 4:

fert sortem suam quisque ut in ceteris rebus ita in amicitiis,

Sen. Ben. 2, 28, 3.—

Concessive, = etsi... tamen, although... yet:

consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen, respondit, etc.,

Liv. 4, 6, 2:

Saguntini, ut a proeliis quietem habuerant per aliquot dies, ita non cessaverant ab opere,

id. 21, 11, 5:

ut quies certaminum erat, ita ab apparatu operum nihil cessatum,

id. 21, 8, 1:

haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta,

id. 3, 55, 15:

in agrum Nolanum exercitum traducit, ut non hostiliter statim, ita... nihil praetermissurus,

id. 23, 14, 6; 23, 34, 12:

uti longe a luxuria, ita famae propior,

Tac. Agr. 6:

ut multo infirmior, ita aliquatenus lucidior,

Quint. 10, 1, 74:

ut est utilis saepe... ita obstabit melioribus,

id. 12, 2, 12:

quod, ut optimum est, ita longe quidem, sed sequitur tamen,

id. 5, 12, 9; cf. id. 10, 1, 62.—With certe in place of ita:

ut non demens, crudelis certe videtur,

Quint. 9, 2, 91.—

Ita... ut;

in oaths or strong asseverations: ita me di amabunt ut ego hunc ausculto lubens,

Plaut. Aul. 3, 5, 22:

ita me di ament ut ego nunc non tam meapte causa Laetor quam illius,

Ter. Heaut. 4, 3, 8:

ita me di amabunt, ut nunc Menedemi vicem Miseret me,

id. ib. 4, 5, 1:

ita vivo ut maximos sumptus facio,

Cic. Att. 5, 15, 2.—So with sic:

sic me di amabunt ut me tuarum miseritum'st fortunarum,

Ter. Heaut. 3, 1, 54.—

In exemplifications.

In gen., as for example, for instance:

nam aut ipsa cognitio rei perquiritur, ut: virtus suam ne, etc., aut agendi consilium exquiritur, ut: sitne sapienti, etc.,

Cic. de Or. 3, 29, 112:

sunt bestiae in quibus inest aliquid simile virtutis, ut in leonibus, ut in canibus, in equis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

in libero populo, ut Rhodi, ut Athenis, nemo est civium qui, etc.,

id. Rep. 1, 31, 47:

qui rem publicam constituissent, ut Cretum Minos, Lacedaemoniorum Lycurgus, etc.,

id. ib. 2, 1, 2; id. Ac. 2, 24, 76; id. Inv. 2, 52, 157:

est aliquid quod dominus praestare servo debeat, ut cibaria, ut vestiarium,

Sen. Ben. 3, 21, 2:

est etiam amarum quiddam... et aere, ut illud Crassi Ego te consulem putem? etc.,

Quint. 8, 3, 89; 4, 3, 12.—Where several instances are adduced, if each of them singly is made prominent, ut is repeated with each;

if they are taken in a group, ut occurs but once, e. g. quod erant, qui aut in re publica, propter sapientiam florerent, ut Themistocles, ut Pericles, ut Theramenes, aut, qui.. sapientiae doctores essent, ut Gorgias, Thrasymachus, Isocrates, etc.,

Cic. de Or. 3, 16, 59.—

Ut si, if for instance; for example, if, etc.; with subj.:

ut si accusetur is qui P. Sulpicium se fateatur occidisse,

Auct. Her. 1, 15, 25:

ut si quis hoc velit ostendere, eum qui parentem necarit, etc.,

Cic. Inv. 2, 15, 48:

ut si qui docilem faciat auditorem, etc.,

id. ib. 1, 18, 26:

ut si qui in foro cantet,

id. Off. 1, 40, 145:

ut si quis ei quem urgeat fames venenum ponat,

Liv. 6, 40, 12; cf. Auct. Her. 2, 26, 4; 2, 27, 43; 3, 2, 2; Cic. Inv. 1, 49, 92:

ut si obsessi de facienda ad hostem deditione deliberent,

Quint. 3, 8, 23:

ut si des arma timidis et imbellibus,

id. 12, 5, 2; 5, 10, 34; 2, 4, 18; 9, 2, 79 et saep.—So with cum:

ut cum marem feminamque filios dicimus,

Quint. 9, 3, 63; 1, 6, 22; 3, 8, 30; 9, 1, 3.—

Before an appositive noun, as, the same as, like:

qui canem et felem ut deos colunt,

Cic. Leg. 1, 11, 32:

ut militiae Africanum ut deum coleret Laelius,

id. Rep. 1, 12, 18:

suam vitam ut legem praefert suis civibus,

id. ib. 1, 34, 52:

habuit (ei) honorem ut proditori, non ut amico fidem,

id. Verr. 2, 1, 15, § 38:

Hannibalem, non ut prudentem tantum virum, sed ut vatem omnium quae tum evenirent admirari,

Liv. 36, 15, 2: (Dionysium) dimisi a me ut magistrum Ciceronum non lubenter;

ut hominem ingratum non invitus,

in his capacity of, Cic. Att. 8, 10:

qui ante captas Syracusas non desciverant... ut socii fideles accepti, quos metus post captas Syracusas dediderat, ut victi a victore leges acceperunt,

Liv. 25, 40, 4:

qui et ipsum, ut ambiguae fidei virum, suspectum jam pridem habebat,

id. 24, 45, 12:

Cicero ea quae nunc eveniunt cecinit ut vates,

Nep. Att. 16:

et ipsam (virtutem) ut deos, et professores ejus ut antistites colite,

Sen. Vit. Beat. 26, 7:

hunc ut deum homines intuebuntur,

Quint. 12, 10, 65:

id ut crimen ingens expavescendum est,

id. 9, 3, 35.—

Ut si = quasi, velut si, tamquam si, as if, just as if:

mater coepit studiose... educere ita uti si esset filia,

Ter. Eun. 1, 2, 37:

Rufio tuus ita desiderabatur ut si esset unus e nobis,

Cic. Fam. 7, 20, 1:

ejus negotium sic velim suscipias ut si esset res mea,

id. ib. 2, 14, 1:

ita se gerant in istis Asiaticis itineribus ut si iter Appia via faceres,

id. Q. Fr. 1, 1, 6:

qui aliis nocent ut in alios liberales sint, in eadem sunt injustitia ut si in suam rem aliena convertant,

id. Off. 1, 14, 42; id. Opt. Gen. 4, 10:

similes sunt ut si qui gubernatorem in navigando nihil agere dicant,

like men who should say, Cic. Sen. 6, 17: similiter facere eos... ut si nautae certarent, etc., they act like sailors who, etc., id. Off. 1, 25, 87.—

Ut quisque... ita (sic), with superlatives (= eo magis... quo magis, with indefinite subjects): ut quisque est vir optimus, ita difficillime alios improbos suspicatur, the better a man is, the more difficult it is for him to, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 12:

ut quaeque res est turpissima, sic maxime et maturissime vindicanda est,

id. Caecin. 2, 7:

ut quisque (morbus) est difficillimus, ita medicus nobilissimus quaeritur,

id. Clu. 21, 57:

ut quisque te maxime cognatione... attingebat, ita maxime manus tua putabatur,

id. Verr. 2, 2, 10, § 27; id. Off. 1, 16, 50; 1, 19, 64:

nam ut quaeque forma perfectissima ita capacissima est,

Quint. 1, 10, 40.—This construction is variously modified,

With ita understood:

facillime ad res injustas impellitur ut quisque altissimo animo est,

Cic. Off. 1, 19, 65. —

With virtual superlatives:

ut quisque in fuga postremus ita in periculo princeps erat,

Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

ut quisque optime institutus est, esse omnino nolit in vita, si, etc.,

id. Fin. 5, 20, 57.—

The superlatives omitted in either clause:

ut quisque aetate antecedit, ita sententiae principatum tenet,

Cic. Sen. 18, 64:

ut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit,

id. Verr. 2, 4, 64, § 143:

pro se quisque, ut in quoque erat auctoritatis plurimum, ad populum loquebatur,

id. ib. 2, 1, 27, §

68: ut quisque gradu proximus erat, ita ignominiae objectus,

Liv. 9, 6, 1:

ut quisque maxime laboraret locus, aut ipse occurrebat, aut aliquos mittebat,

id. 34, 38, 6.—And with tum = ita:

nec prodesse tantum, sed etiam amari potest, tum... ut quisque erit Ciceroni simillimus,

in proportion to his resemblance, Quint. 2, 5, 20.—

With a comparative in one of the terms:

major autem (societas est) ut quisque proxime accederet,

Cic. Lael. 5, 19.—

Without superlative, as, according as:

de captivis, ut quisque liber aut servus esset, suae fortunae a quoque sumptum supplicium est,

Liv. 3, 18, 10 (for ut quisque... ita, in temporal clauses, v. B. 3. g infra).—

Introducing a temporal clause, the principal predicate being an immediate sequence; orig. = quo tempore.

With perf. indic.

In gen., as soon as:

principio ut illo advenimus... continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 49:

ut hinc te intro ire jussi, opportune hic fit mi obviam,

Ter. And. 3, 4, 11:

ut abii abs te fit forte obviam Mihi Phormio,

id. Phorm. 4, 3, 12:

ut modo argentum tibi dedimus apud forum, recta domum Sumus profecti,

id. ib. 5, 6, 19; id. Hec. 3, 3, 5; 5, 1, 26; id. Eun. 4, 7, 12:

qui ut peroravit, surrexit Clodius,

Cic. Q. Fr. 2, 3, 2:

eumque ut salutavit, amicissime apprehendit,

id. Rep. 1, 11, 7:

qui ut huc venit... hominesque Romanos bellicis studiis ut vidit incensos, existimavit, etc.,

id. ib. 2, 13, 25; cf. id. Verr. 2, 4, 22, § 48; id. Phil. 9, 4, 9; id. Brut. 8, 30:

ut vero aquam ingressi sunt... tum utique egressis rigere omnibus corpora,

Liv. 21, 54, 9:

ut haec dicta in senatu sunt, dilectus edicitur,

id. 3, 10, 9; 23, 34, 6; 24, 44, 10.—

In oblique discourse:

Ariovistum, ut semel Gallorum copias vicerit, superbe et crudeliter imperare,

Caes. B. G. 1, 31.—

With primum, when first, as soon as ever:

atque ego, ut primum fletu represso loqui posse coepi, Quaeso inquam, etc.,

Cic. Rep. 6, 15, 15:

Siculi, ut primum videre volgari morbos, in suas quisque urbes dilapsi sunt,

Liv. 25, 26, 13: ut primum lingua coepit esse in quaestu, curam morum qui diserti habebantur reliquerunt, Quint. prooem. 13.—

Rarely of coincidence in time:

nam ut dudum adcurrimus ad Alcesimarchum... tum mi puto prae timore hic excidisse Cistellam,

Plaut. Cist. 4, 2, 46.—

Ut = ex quo tempore. since:

ut Brundusio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae litterae,

Cic. Att. 1, 15, 2.—

With imperf. indic.

In gen.: Fabii oratio fuit qualis biennio ante;

deinde, ut vincebatur consensu, versa ad P. Decium collegam poscendum,

Liv. 10, 22, 2:

deinde ut nulla vi perculsos sustinere poterat, Quid ultra moror, inquit, etc.,

id. 10, 28, 20:

Marcellus, ut tanta vis ingruebat mali, traduxerat in urbem suos,

id. 25, 26, 15:

ut vero... exurebatur amoenissimus Italiae ager, villaeque passim incendiis fumabant... tum prope de integro seditione accensi,

id. 22, 14, 1.— And with perf. and imperf. in co-ordinate clauses:

consules, ut ventum ad Cannas est, et in conspectu Poenum habebant,

Liv. 22, 44, 1:

ut in extrema juga ventum, et hostes sub oculis erant,

id. 22, 14, 3:

ut Poenus apparuit in collibus, et pauci... adferebant, etc.,

id. 24, 1, 6.—

Of repeated past actions, whenever:

ut quaeque pars castrorum nudata defensoribus premi videbatur, eo occurrere et auxilium ferre,

Caes. B. G. 3, 4.—

With plupf.

= postquam (rare):

ut hinc forte ea ad obstetricem erat missa,

Ter. Ad. 4, 4, 10:

ut ad mare nostrae cohortes excubuerant, accessere subito prima luce Pompejani,

Caes. B. C. 3, 63.—

In epistolary style = the Engl. perf.:

litteras scripsi... statim ut tuas legeram (= litteras nunc scribo, ut tuas legi),

Cic. Att. 2, 12, 4:

ut Athenas a. d. VII. Kal. Quinct. veneram, exspectabam ibi jam quartum diem Pomptinium (= ut veni, exspecto),

id. ib. 5, 10, 1.—

Of repeated past actions, whenever:

ut cujusque sors exciderat... alacer arma capiebat,

Liv. 21, 42, 3 dub.:

ut quisque istius animum offenderat, in lautumias statim coniciebatur,

Cic. Verr. 2, 5, 55, § 143:

ut quidque ego apprehenderam, statim accusator extorquebat e manibus,

id. Clu. 19, 52:

ut cuique erat locus attributus, ad munitiones accedunt,

Caes. B. G. 7, 81; cf.:

ut quisque arma ceperat... inordinati in proelium ruunt,

Liv. 23, 27, 5.—With ita as correl.:

ut enim quisque contra voluntatem ejus dixerat, ita in eum judicium de professione jugerum postulabatur,

Cic. Verr. 2, 3, 15, § 39.—

With fut. perf., or, in oblique discourse, plupf. subj.:

neque, ut quaeque res delata ad nos erit, tum denique scrutari locos debemus,

Cic. Or. 2, 34, 146:

traditum esse ut quando aqua Albana abundasset, tum... victoriam de Veientibus dari,

Liv. 5, 15, 11 (for ut after simul, v. simul, VI.).—

Introducing substantive clauses, that; always with subj. (cf. ut as interrog. adverb in dependent clauses, I. A. 3. supra).

In object clauses.

In clauses which, if independent, would take the imperative mood, often rendered by the Engl. infinitive.

After verbs denoting [p. 1942] to wish, request, pray, demand, or invite:

malim istuc aliis ita videatur quam uti tu, soror, te collaudes,

Plaut. Poen. 5, 4, 18:

equidem mallem ut ires,

Cic. Att. 1, 16, 8:

equidem vellem ut pedes haberent (res tuae),

id. Fam. 7, 31, 2:

volo uti mihi respondeas num quis, etc.,

id. Vatin. 7, 17:

precor (deos) ut his infinitis nostris malis contenti sint,

id. Q. Fr. 1, 3, 9:

postulo ut ne quid praejudicati afferatis,

id. Clu. 2, 5:

petebant uti equites praemitterent,

Caes. B. G. 4, 11:

tibi instat Hortensius ut eas in consilium,

Cic. Quint. 10, 34:

hoc ut aliquando fieret, instabat,

Sen. Clem. 2, 1, 2:

illum Dolabellae dixisse (= eum rogasse) ut ad me scriberet (= me rogaret), ut in Italiam quam primum venirem,

Cic. Att. 11, 7, 2:

cupio ut quod nunc natura et impetus est, fiat judicium,

Sen. Clem. 2, 2, 2:

senectutem ut adipiscantur omnes optant,

Cic. Lael. 2, 4:

exigo a me, non ut optimis par sim, sed ut malis melior,

Sen. Vit. Beat. 17, 3.—With ut ne = ne:

Trebatio mandavi, ut, si quid te eum velles ad me mittere, ne recusaret,

Cic. Fam. 4, 1, 2; Tac. H. 4, 58 fin. —Also without verb, like utinam, to express a wish;

esp. in imprecations (ante-class.): ut te cum tua Monstratione magnus perdat Juppiter,

Ter. Ad. 4, 6, 2:

ut illum di deaeque perdant,

id. Eun. 2, 3, 10; id. Heaut. 4, 6, 6.—

After verbs expressing or implying advice, suggestion, or exhortation:

ego vos hortari tantum possum ut, etc.,

Cic. Lael. 5, 17:

quod suades ut ad Quinctium scribam, etc.,

id. Att. 11, 16, 4:

tibi auctor sum ut eum tibi ordinem reconcilies,

id. Fam. 1, 9, 26:

censeo ut iter reliquum conficere pergas,

I propose, id. Or. 2, 71, 200; Caes. B. C. 1, 2; Liv. 30, 40, 4:

dixeram a principio ut sileremus,

I had advised, Cic. Brut. 42, 157:

Pompejum monebat ut meam domum metueret,

id. Sest. 64, 133:

equidem suasi ut Romam pergeret,

id. Att. 16, 8, 2:

M. Messalae et ipsi Attico dixit ut sine cura essent,

exhorted, id. ib. 16, 16, A, 5.—

After verbs expressing resolution or agreement to do something:

rus ut irem jam heri constitiveram,

Plaut. Ps. 1, 5, 136:

decrevistis ut de praemiis militum primo quoque tempore referretur,

Cic. Phil. 5, 2, 4:

constitueram ut pridie Idus Aquini manerem,

id. Att. 16, 10, 1:

statuunt ut decem millia hominum in oppidum submittantur,

Caes. B. G. 7, 21:

Hasdrubal paciscitur cum Celtiberorum principibus ut copias inde abducant,

Liv. 25, 33, 3:

illos induxisse in animum, ut superbo quondam regi, tum infesto exuli proderent (patriam),

id. 2, 5, 7; 27, 9, 9; 42, 25, 11:

ut ne plebi cum patribus essent conubia sanxerunt,

Cic. Rep. 2, 27, 63:

servitia urbem ut incenderent conjurarunt,

Liv. 4, 45, 1.—

After verbs of command or prohibition:

imperat Laelio ut per collis circumducat equites,

Liv. 28, 33, 11:

illud praecipiendum fuit ut... diligentiam adhiberemus,

Cic. Lael. 16, 60:

M. Aemilio senatus negotium dat ut Patavinorum seditionem comprimeret,

Liv. 41, 27, 3:

consul edicere est ausus ut senatus ad vestitum rediret,

Cic. Pis. 8, 18:

jubet sententiam ut dicant suam,

Plaut. Am. 1, 1, 50:

hic tibi in mentem non venit jubere ut haec quoque referret,

Cic. Verr. 2, 4, 12, § 28.—With ne:

iis praedixit, ut ne prius Lacedaemoniorum legatos dimitteret, quam ipse esset remissus,

Nep. Them. 7, 3.—

Verbs expressing permission:

atque ille legem mihi de XII. tabulis recitavit quae permittit ut furem noctu liceat occidere,

Cic. Tull. 20, 47:

concedo tibi ut ea praetereas quae, etc.,

id. Rosc. Am. 19, 54:

dabis mihi hanc veniam ut eorum... auctoritatem Graecis anteponam,

id. de Or. 1, 6, 23:

ille tibi potestatem facturus est ut eligas utrum velis,

id. Div. in Caecil. 14, 45:

illud natura non patitur ut aliorum spoliis nostras facultates augeamus,

id. Off. 3, 5, 22.—

In dependent clauses implying an aim or end.

After verbs denoting direction and inclination of the mind, care, purpose, intention, or striving:

ut plurimis prosimus enitimur,

Cic. Ac. 2, 2, 6:

facilior erit ut albam esse nivem probet quam erat Anaxagoras,

he will be more inclined, disposed, id. ib. 2, 36, 117: ne ille longe aberit ut argumento credat philosophorum, far remote from believing = not inclined, id. ib. 2, 47, 144: qui sibi hoc sumpsit ut conrigat mores aliorum, quis huic ignoscat si, who undertakes to correct, id. Verr. 2, 3, 1, § 2:

navem idoneam ut habeas diligenter videbis,

care, id. Fam. 16, 1, 2:

ille intellexit id agi atque id parari ut filiae suae vis afferretur,

id. Verr. 2, 1, 26, § 67:

pater potuit animum inducere ut naturam ipsam vinceret,

id. Rosc. Am. 19, 53:

cum senatus temptaret ut ipse gereret sine rege rem publicam,

id. Rep. 2, 12, 23:

equidem ut honore dignus essem, maxime semper laboravi,

id. Planc. 20, 50:

omni contentione pugnatum est ut lis haec capitis existimaretur,

id. Clu. 41, 116:

omnis spes ad id versa ut totis viribus terra adgrederentur,

Liv. 24, 34, 12:

omnis cura solet in hoc versari, semper ut boni aliquid efficiam dicendo,

Cic. de Or. 2, 75, 306:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8; 2, 34, 11.—

Verbs of effecting:

nec potui tamen Propitiam Venerem facere uti esset mihi,

Plaut. Poen. 2, 6:

prior pars orationis tuae faciebat ut mori cuperem,

Cic. Tusc. 1, 47, 112:

caritas annonae faciebat ut istuc... tempore magnum videretur,

id. Verr. 2, 3, 92, § 215:

sol efficit ut omnia floreant,

id. N. D. 2, 15, 41:

potest praestare ut ea causa melior esse videatur,

id. Or. 1, 10, 44:

non committam ut tibi ipse insanire videar,

id. Fam. 5, 5, 3:

di prohibeant, judices, ut hoc praesidium sectorum existimetur,

id. Rosc. Am. 52, 151:

effecisti ut viverem et morerer ingratus,

Sen. Ben. 2, 25, 1:

quibus nihil aliud actum est quam ut pudor hominibus peccandi demeretur,

id. Vit. Beat. 26, 6.—

Verbs of obtaining:

Dumnorix a Sequanis impetrat ut per fines suos Helvetios ire patiantur,

Caes. B. G. 1, 9:

quid assequitur, nisi hoc ut arent qui... in agris remanserunt,

what does he gain, Cic. Verr. 2, 3, 55, § 128:

facile tenuit ut (Chalcidis) portae sibi aperirentur,

Liv. 35, 51, 6:

vicerunt tribuni ut legem perferrent,

id. 4, 25, 13.—

Verbs of inducing and compelling:

nec ut omnia quae praescripta sunt defendamus necessitate ulla cogimur,

Cic. Ac. 2, 3, 8:

civitati persuasit ut de finibus suis exirent,

Caes. B. G. 1, 2:

exspectatione promissi tui moveor ut admoneam te,

Cic. Fam. 9, 8, 1:

Parhedrum excita ut hortum ipse conducat,

id. ib. 16, 18, 2:

ille adduci non potest ut... ne lucem quoque hanc eripere cupiat, etc.,

id. Rosc. Am. 52, 150:

impellit alios avaritia, alios iracundia ut levem auditionem pro re comperta habeant,

Caes. B. G. 7, 42:

ut de clementia scriberem, Nero Caesar, una me vox tua maxime compulit,

Sen. Clem. 2, 1, 1.—

After verbs implying duty, right, rule, condition, or possibility:

cum mihi ne ut dubitem quidem relinquatur,

not even the possibility of doubt, Cic. Ac. 2, 38, 119:

obsides inter se dent, Sequani ne itinere Helvetios prohibeant, Helvetii ut sine maleficio transeant,

Caes. B. G. 1, 9:

se ita a majoribus didicisse ut magis virtute quam dolo contenderent,

id. ib. 1, 13:

mea lenitas hoc exspectavit ut id quod latebat erumperet,

Cic. Cat. 2, 12, 27:

(natura) nobis insculpsit in mentibus, ut eos (deos) aeternos et beatos haberemus,

id. N. D. 1, 17, 45:

hoc mihi Metellus non eripuit, hoc etiam addidit ut quererer hoc sociis imperari,

he gave the additional right, id. Verr. 2, 2, 68, § 164:

ut vero conloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero liceat, quanti tandem aestimatis?

the privilege of conversing, id. Tusc. 1, 41, 98:

respondet Socrates sese meruisse ut amplissimis honoribus decoraretur,

id. Or. 1, 54, 272:

meruit ut suspendatur,

Sen. Ep. 7, 5:

quia enim non sum dignus prae te ut figam palum in parietem,

Plaut. Mil. 4, 4, 4.—So after dignus, Liv. 24, 16, 19; Quint. 8, 5, 12.—

After verbs of fearing, where ut implies a wish contrary to the fear; that not:

rem frumentariam, ut satis commode supportari posset, timere se dicebant,

Caes. B. G. 1, 39:

vereor ut satis diligenter actum sit in senatu de litteris meis,

Cic. Att. 6, 4, 2:

verebar ut redderentur,

id. Fam. 12, 19, 1:

sin homo amens diripiendam urbem daturus est, vereor ut Dolabella ipse satis nobis prodesse possit,

id. ib. 14, 14, 1:

veretur Hiempsal ut foedus satis firmum sit,

id. Leg. 2, 22, 58:

timeo ut sustineas,

id. Fam. 14, 2, 3:

o puer, ut sis vitalis, metuo, et majorum ne quis amicus Frigore te feriat,

Hor. S. 2, 1, 60.— So sometimes after video, with weakened force: vide ut sit, nearly = perhaps it is not (cf. Roby, Gr. 2, p. 280): considerabitis, vestri similes feminae sintne Romae;

si enim non sunt, videndum est, ut honeste vos esse possitis,

Cic. Fam. 14, 14, 1.—Very rarely ut stands for ne after verbs of fearing:

quia nihil minus, quam ut egredi obsessi moenibus auderent, timeri poterat,

Liv. 28, 22, 12 Weissenb. ad loc.:

ut ferula caedas meritum... non vereor,

Hor. S. 1, 3, 120 Jan. and Orell. ad loc. —

In interrogative clauses represented as untrue, rejecting a supposition or thought with indignation (nearly = fierine potest ut):

me ut quisquam norit, nisi ille qui praebet cibum?

Plaut. Pers. 1, 3, 52:

te ut ulla res frangat, tu ut umquam te corrigas?

Cic. Cat. 1, 9, 22:

egone ut te interpellem?

id. Tusc. 2, 18, 42:

pater ut in judicio capitis obesse filio debeat?

id. Planc. 13, 31:

egone ut prolis meae fundam cruorem?

Sen. Med. 927.—

In subject clauses, with impersonal predicates.

With a predicate adjective.

With the idea of rule, duty, etc.:

id arbitror Adprime in vita utile esse, ut ne quid nimis,

Ter. And. 1, 1, 34:

reliquum est ut de Catuli sententia dicendum videatur,

Cic. Imp. Pomp. 20, 59:

praeclarum est et verum ut eos qui nobis carissimi esse debeant, aeque ac nosmet ipsos amemus,

id. Tusc. 3, 29, 73:

ergo hoc sit primum ut demonstremus quem imitetur,

id. de Or. 2, 22, 90:

proximum est ut doceam, etc.,

id. N. D. 2, 29, 73:

extremum est ut te orem, etc.,

id. Fam. 4, 13, 7:

ei (Dionysio) ne integrum quidem erat ut ad justitiam remigraret,

permission, id. Tusc. 5, 21, 62. —With predicates, aequum est, par (anteclass. and rare):

aequom videtur tibi ut ego alienum quod est Meum esse dicam?

Plaut. Rud. 4, 7, 4:

non par videtur... praesente ibus una paedagogus ut siet,

id. Bacch. 1, 2, 31.—

In clauses expressing result and consequence:

magnificum illud etiam et gloriosum ut Graecis de philosophia litteris non egeant, illud,

that result of my labors, Cic. Div. 2, 2, 5:

consentaneum est huic naturae ut sapiens velit gerere et administrare rem publicam,

id. Fin. 3, 20, 68. —

In clauses represented as real, true, false, certain, or probable (where the acc. and inf. might be used):

concedetur verum esse ut bonos boni diligant,

Cic. Lael. 14, 50: sin autem illa veriora ut idem interitus animorum et corporum, etc., id. ib 4, 14; cf.:

concedant ut hi viri boni fuerin (= concedant vere factum esse ut, etc.),

id. ib. 5, 18:

si verum est ut populus Romanus omnis gentes virtute superarit, etc.,

Nep. Hann. 1, 1:

de ipso Roscio potest illud quidem esse falsum ut circumligatus fuerit, angui,

Cic. Div. 2, 31, 66:

non est verisimile ut Chrysogonus horum litteras adamarit aut humanitatem,

id. Rosc. Am. 41, 121:

deos verisimile est ut alios indulgentius tractent propter parentis, alios propter futuram posterorum indolem,

Sen. Ben. 4, 32, 1; so,

rarum est ut,

Quint. 3, 19, 3:

quid tam inusitatum quam ut, etc.,

Cic. Imp. Pomp. 21, 62.—And after potius:

multi ex plebe spe amissa potius quam ut cruciarentur... se in Tiberim praecipitaverunt,

Liv. 4, 12, 11.—

With predicate nouns.

Expressing the idea of a verb which would require an object clause, with ut:

quoniam ut aliter facias non est copia,

Plaut. Merc. 5, 4, 30:

Romano in hostico morandi causa erat ut hostem ad certamen eliceret,

Liv. 6, 31, 7:

vetus est lex amicitiae ut idem amici semper velint,

Cic. Planc. 2, 5:

consensus fuit senatus ut mature proficisceremur (= decretum est a senatu),

id. Fam. 3, 3, 1:

fuit hoc sive meum, sive rei publicae fatum ut in me unum omnis illa inclinatio temporum incumberet,

ordained by fate, id. Balb. 26, 58:

tempus est ut eamus ad forum,

Plaut. Mil. 1, 1, 72:

dicasque tempus maximum esse ut eat,

id. ib. 4, 3, 9:

primum est officium ut homo se conservet in naturae statu,

Cic. Fin. 3, 6, 20:

ejus culturae hoc munus est ut efficiat, etc.,

id. ib. 4, 14, 38:

caput illud est ut Lyconem recipias in necessitudinem tuam,

duty, id. Fam. 13, 19, 3; so,

caput est ut, etc.,

id. de Or. 1, 19, 87:

fuit hoc quoddam inter Scipionem et Laelium jus ut Scipio Laelium observaret parentis loco,

id. Rep. 1, 12, 18:

mea ratio in dicendo haec esse solet ut boni quod habeat id amplectar,

id. de Or. 2, 72, 292; so,

ratio est ut,

id. Verr. 1, 11, 34: est mos hominum ut [p. 1943] nolint eundem pluribus excellere, id. Brut. 21, 84:

est hoc Gallicae consuetudinis ut, etc.,

Caes. B. G. 4, 5.—

Expressing result and consequence:

est hoc commune vitium in magnis liberisque civitatibus ut invidia gloriae comes sit,

Nep. Chabr. 3, 3.—

With impersonal verbs.

Including the idea of a verb requiring an object clause, with ut:

convenit, victi utri sint eo proelio, urbem, agrum... seque uti dederent,

Plaut. Am. 1, 1, 71:

mihi cum Dejotaro convenit ut ille in meis castris esset,

Cic. Att. 6, 1, 14:

placitum est ut in aprico loco considerent,

id. Rep. 1, 12, 18:

postea mihi placuit ut, etc.,

id. Or. 1, 34, 155:

ad Appii Claudii senectutem accedebat etiam ut caecus esset,

id. Sen. 6, 16.—So after fit, it happens:

fit ut natura ipsa ad ornatius dicendi genus incitemur,

Cic. Or. 2, 83, 338:

potest fieri ut res verbosior haec fuerit, illa verior,

it may be that, id. Att. 8, 3, 6; id. Ac. 2, 11, 36; id. Verr. 2, 2, 77, § 190.—

So with accidit, evenit, contigit: accidit... ut illo itinere veniret Lampsacum,

Cic. Verr. 2, 1, 24, § 63; so id. Imp. Pomp. 9, 25:

sed tamen hoc evenit ut in vulgus insipientium opinio valeat,

id. Tusc. 2, 26, 63:

utinam Caesari contigisset ut esset optimo cuique carissimus,

id. Phil. 5, 18, 49.—

Denoting consequence:

ex quo efficitur ut quidquid honestum sit, idem sit utile,

Cic. Off. 2, 3, 10:

sequitur ut dicamus quae beneficia danda sint et quemadmodum,

Sen. Ben. 1, 11, 1:

sequitur ut causa ponatur,

Cic. Or. 2, 81, 331.—

Est, in the meaning fit, or causa est:

est ut plerique philosophi nulla tradant praecepta dicendi,

it is a fact that, Cic. Or. 2, 36, 152:

non est igitur ut mirandum sit ea praesentiri,

there is no reason for wondering, id. Div. 1, 56, 128:

quando fuit ut quod licet non liceret?

id. Cael. 20, 48; so, in eo est ut, prope est ut, to be on the point of, to be near to:

jam in eo rem fore ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,

Liv. 8, 27, 3:

cum jam in eo esset ut comprehenderetur,

Nep. Paus. 5, 1; id. Milt. 7, 3:

jam prope erat ut ne consulum quidem majestas coerceret iras hominum,

Liv. 2, 23, 14:

prope est ut lamentationem exigat,

Sen. Clem. 2, 6, 4.— Here belongs the circumlocution of the periphrastic future by futurum esse or fore, with ut; generally in the inf.:

arbitrabar fore ut lex de pecuniis repetundis tolleretur,

Cic. Verr. 1, 14, 41.—Very rarely in the indic.:

futurum est ut sapiam,

Sen. Ep. 117, 29.—

In attributive clauses, dependent on nouns not belonging to the predicate.

With the idea of resolve, etc.:

vicit sententia ut mitterentur coloni,

Liv. 9, 26, 4:

sententiam dixit (= censuit) ut judicum comitia haberentur,

Cic. Q. Fr. 2, 1, 2; id. Fam. 4, 4, 5; id. Tusc. 5, 41, 119; id. Leg. 3, 15, 33.—

Of agreement:

fide accepta ut remitterent eum,

Liv. 24, 48, 8. —

Of law, rule, etc.:

praetores rogationem promulgarunt ut omnes regiae stirpis interficerentur,

Liv. 24, 25, 10:

senatus consultum factum est ut M. Fulvius litteras extemplo ad consulem mitteret,

id. 35, 24, 2:

haec ei est proposita condicio ut aut juste accusaret aut acerbe moreretur,

Cic. Clu. 14, 42:

Suevi in eam se consuetudinem induxerunt ut locis frigidissimis lavarentur in fluminibus,

Caes. B. G. 4, 1.—

Of duty:

jusjurandum poscit ut quod esse ex usu Galliae intellexissent, communi consilio administrarent,

Caes. B. G. 8, 6. —

Of purpose, inclination, etc.:

vobis dent di mentem oportet ut prohibeatis, etc.,

make you inclined, Liv. 6, 18, 9:

causa mihi fuit huc veniendi ut quosdam hinc libros promerem,

Cic. Fin. 3, 2, 8:

confectio tabularum hanc habet vim (= efficit) ut quidquid fingatur aut non constet, appareat,

id. Font. 2, 3.—

Of effect, result, etc.:

fuit ista quondam virtus ut viri fortes acrioribus suppliciis civem perniciosum quam hostem everterent,

Cic. Cat. 1, 1, 3:

habet hoc virtus ut viros fortis species ejus et pulchritudo etiam in hoste posita delectet,

id. Pis. 32, 81:

damnatum poenam sequi oportebat ut igni cremaretur,

Caes. B. G. 1, 4.—

In clauses of manner, that, so that.

With ita, sic, adeo, tantus, talis, or tam as antecedent (v. hh. vv.;

anteclass. ut qui = ut): Adeon' me fungum fuisse ut qui illi crederem?

Plaut. Bacch. 2, 3, 49.—

With is or hic as antecedent: eos deduxi testes et eas litteras deportavi ut de istius facto dubium esse nemini possit, Cic. Verr. 2, 4, 42, § 91:

ejusmodi res publica debet esse ut inimicus neque deesse nocenti possit, neque obesse innocenti (ejusmodi = talis),

id. ib. 2, 3, 69, §

162: eo perducam servum ut in multa liber sit,

Sen. Ben. 3, 19, 2:

non eo loco res humanae sunt ut vobis tantum otii supersit,

id. Vit. Beat. 27, 6:

haec aequitas in tuo imperio fuit, haec praetoris dignitas ut servos Siculorum dominos esse velles,

Cic. Verr. 2, 3, 38, § 87:

hoc jure sunt socii ut eis ne deplorare quidem de suis incommodis liceat,

id. ib. 2, 2, 27, § 65.—

Without antecedents, so that:

cujus aures clausae veritati sunt ut ab amico verum audire nequeat, hujus salus desperanda est,

Cic. Lael. 24, 90:

in virtute multi sunt ascensus, ut is maxima gloria excellat qui virtute plurimum praestet,

id. Planc. 25, 60:

mons altissimus impendebat ut perpauci prohibere possent,

Caes. B. G. 1, 6:

accessit quod Domitius Heraclea iter fecerat, ut ipsa fortuna illum obicere Pompejo videretur,

id. B. C. 3, 79:

pecunia a patre exacta crudeliter, ut divenditis omnibus bonis aliquamdiu trans Tiberim veluti relegatus viveret,

Liv. 3, 13, 10:

fama Gallici belli pro tumultu valuit ut et dictatorem dici placeret,

id. 8, 17, 6:

nihilo minus... magnas percipiendum voluptates, ut fatendum sit, etc.,

Sen. Vit. Beat. 12, 1.—

Idiomat. with non.

Ut non, when the principal sentence is negative, without: non possunt una in civitate multi rem ac fortunam amittere ut non plures secum in eandem trahant calamitatem, without dragging, etc., Cic. Imp. Pomp. 7, 19:

flaminem Quirinalem neque mittere a sacris neque retinere possumus ut non deum aut belli deseramus curam,

Liv. 24, 8, 10:

non ita fracti animi civitatis erant ut non sentirent, etc.,

id. 45, 25, 12:

nusquam oculi ejus flectentur ut non quod indignentur inveniant,

Sen. Ira, 2, 7, 2:

ajunt, nec honeste quemquam vivere ut non jucunde vivat, nec jucunde ut non honeste quoque,

id. Vit. Beat. 6, 3:

nemo in eo quod daturus es gratiam suam facere potest ut non tuam minuat,

id. Ben. 2, 4, 3; cf. also: ut non conferam vitam neque existimationem tuam cum illius;

neque enim est conferenda (= ut omittam conferre),

Cic. Verr. 2, 4, 20, § 45.—

Non ut, followed by sed quod, causal (= non quod, sed quod;

rare): earum exempla tibi misi non ut deliberarem reddendaene essent, sed quod non dubito, etc.,

not that... but because, Cic. Att. 14, 17, 4:

haec ad te scribo non ut queas tu demere solitudinem, sed, etc.,

id. ib. 11, 15, 3.—Followed by sed ut:

benigne accipe (beneficium): rettulisti gratiam, non ut solvisse te putes, sed ut securior debeas,

Sen. Ben. 2, 35, 5; and in reversed order: quorsum haec praeterita? Quia sequitur illud, etc.;

non ut eas res causam adferrent amoris,

Cic. Fat. 15, 35.—Rarely nedum ut, in the sense of nedum alone, much less that, not to mention that (mostly post-class.; cf.

Zumpt, Gram. § 573): ne voce quidem incommoda, nedum ut illa vis fieret, paulatim permulcendo mansuefecerant plebem,

Liv. 3, 14, 6 Weissenb. ad loc.:

quando enim... fama in totam urbem penetrat? nedum ut per tot provincias innotescat,

Tac. Or. 10.—

Conditional or concessive.

Granting that ( for argument's sake):

quod ut ita sit—nihil enim pugno—quid habet ista res aut laetabile aut gloriosum?

Cic. Tusc. 1, 21, 49:

sed ut haec concedantur, reliqua qui tandem intellegi possunt?

id. N. D. 3, 16, 41:

ut tibi concedam hoc indignum esse, tu mihi concedas necesse est, etc.,

id. Clu. 53, 146:

quae, ut essent vera, conjungi debuerunt,

id. Fin. 4, 15, 40:

quae natura ut uno consensu juncta sit et continens... quid habere mundus potest cum thesauri inventione conjunctum?

id. Div. 2, 14, 33:

nihil est prudentia dulcius, quam, ut cetera auferat, adfert certe senectus,

id. Tusc. 1, 39, 94.—

Even if, although:

qui (exercitus) si pacis... nomen audiverit, ut non referat pedem, insistet certe,

Cic. Phil. 12, 3, 8:

ut ea pars defensionis relinquatur, quid impediet actionem? etc.,

id. Ac. 2, 34, 108:

ut quaeras omnia, quomodo Graeci ineptum appellant non reperies,

id. de Or. 2, 4, 18:

ut enim neminem alium nisi T. Patinam rogasset, scire potuit, illo ipso die a Milone prodi flaminem,

id. Mil. 17, 46: verum ut hoc non sit, tamen praeclarum spectaculum mihi propono, id. Att. 2, 15; id. Leg. 1, 8, 23; id. Fat. 5, 9; id. Verr. 2, 3, 64, § 151; 2, 1, 45, § 117; id. Planc. 25, 62:

qui, ut non omnis peritissimus sim belli, cum Romanis certe bellare didici,

Liv. 36, 7, 20:

neque equites armis equisque salvis tantum vim fluminis superasse verisimile est, ut jam Hispanos omnes inflati travexerint utres,

id. 21, 47, 5:

at enim, ut jam ita sint haec, quid ad vos, Romani?

id. 34, 32, 13:

ut jam Macedonia deficiat,

id. 42, 12, 10:

cum jam ut virtus vestra transire alio possit, fortuna certe loci hujus transferri non possit,

id. 5, 54, 6; 22, 50, 2; cf.:

ac jam ut omnia contra opinionem acciderent, tamen se plurimum navibus posse,

Caes. B. G. 3, 9:

ut desint vires tamen est laudanda voluntas,

Ov. P. 3, 4, 79:

ut dura videatur appellatio, tamen sola est,

Quint. 3, 8, 25; 6, prooem. 15.—Ut maxime = si maxime:

quaere rationem cur ita videatur: quam ut maxime inveneris... non tu verum testem habere, sed eum non sine causa falsum testimonium dicere ostenderis,

Cic. Ac. 2, 25, 81.—With nihilominus:

quae (res) nihilominus, ut ego absim, confici poterunt,

Cic. Fam. 10, 2, 2.—

Provided that:

ambulatiuncula, ut tantum faciamus quantum in Tusculano fecimus, prope dimidio minoris constabit isto loco,

Cic. Att. 13, 39, 2: dabo egenti, sed ut ipse non egeam;

succurram perituro, sed ut ipse non peream,

Sen. Ben. 2, 15, 1.—

In clauses of purpose (final clauses; distinguished from object clauses with ut; v. C. 1., in which the verb itself contains the idea of purpose, the clause completing the idea of the verb), in order that, so that, so as to.

In gen.:

quin voco, ut me audiat, nomine illam suo?

Plaut. Rud. 1, 4, 17:

haec acta res est uti nobiles restituerentur in civitatem,

Cic. Rosc. Am. 51, 149:

intellego, tempus hoc vobis divinitus datum esse ut odio... totum ordinem liberetis,

id. Verr. 1, 15, 43:

Caesar singulis legionibus singulos legatos praefecit uti eos testes suae quisque virtutis haberet,

Caes. B. G. 1, 52.—And with ut ne, instead of ne, lest:

id ut ne fiat, haec res sola est remedio,

Ter. Eun. 3, 1, 49; v. 1. ne, I. B. 4. a.—Very rarely, ut non for ne, expressing a negative purpose:

ut plura non dicam neque aliorum exemplis confirmem quantum valeat (= ut praeteream),

Cic. Imp. Pomp. 15, 44; cf. d. a fin. supra.—

Esp., after certain antecedents.

After id, for the purpose (ante-class.):

id huc reverti uti me purgarem tibi,

Plaut. Am. 3, 2, 28.—

After idcirco:

idcirco amicitiae comparantur ut commune commodum mutuis officiis gubernetur,

Cic. Rosc. Am. 38, 111:

legum idcirco omnes servi sumus ut liberi esse possimus,

id. Clu. 53, 146; id. Rosc. Am. 47, 137.—

After ideo and eo:

non ideo Rhenum insedimus ut Italiam tueremur, sed ne quis, etc.,

Tac. H. 4, 73:

Marionem ad te eo misi ut aut tecum ad me quam primum veniret, aut, etc.,

Cic. Fam. 16, 1, 1.—

After ad eam rem, ad hoc, in hoc:

ad eam rem vos delecti estis ut eos condemnaretis quos sectores jugulare non potuissent?

Cic. Rosc. Am. 52, 151:

praebere se facilem ad hoc ut quem obligavit etiam exsolvi velit?

Sen. Ben. 2, 17, 6:

homo natus in hoc ut mores liberae civitatis Persica servitute mutaret,

id. ib. 2, 12, 2.—

After ea mente, hac mente:

navis onerarias Dolabella ea mente comparavit ut Italiam peteret,

Cic. Fam. 12, 14, 1:

hac mente laborem Sese ferre senes ut in otia tuta recedant Ajunt,

Hor. S. 1, 1, 30.—

After potius quam:

potius ad delendam memoriam dedecoris, quam ut timorem faciat,

Liv. 6, 28, 8:

potius quodcumque casus ferat passuros, quam ut sprevisse Tarentinos videantur,

id. 9, 14, 8.—

Idiomat.

With the principal predicate, referring to the conception of the writer, understood; mostly parenthet. = the Engl. inf.: ut in pauca conferam, testamento facto mulier moritur, to be brief, etc., Cic. Caecin. 6, 17:

ecquid tibi videtur, ut ad fabulas veniamus, senex ille Caecilianus minoris facere filium rusticum?

to come to the drama, id. Rosc. Am. 16, 46:

reliquum judicium de judicibus, et, vere ut dicam, de te futurum est,

to tell the truth, id. Verr. 2, 5, 69, § 177:

Murena, si nemini, ut levissime dicam, odio fuit,

to say the least, id. Mur. 40, 87: ut nihil de illo tempore, nihil de calamitate rei publicae [p. 1944] querar, hoc tibi respondeo, etc., not to complain of that time, etc., id. Caecin. 33, 95: quae cum se disposuit, et partibus suis consensit, et, ut ita dicam concinuit, summum bonum tetigit, and, so to speak, chimes in, etc., Sen. Vit. Beat. 8, 5:

ecce— ut idem in singulos annos orbis volveretur —Hernici nuntiant Volscos et Aequos reficere, etc.,

Liv. 3, 10, 8.—

Satis ut, enough to (lit. enough for the purpose of):

satis esse magna incommoda accepta ut reliquos casus timerent,

disasters large enough to make them afraid, Caes. B. C. 3, 10.—

Quam ut after comparatives, too much to:

quod praeceptum, quia major erat quam ut ab homine videretur, idcirco adsignatum est deo,

too great to come from man, Cic. Fin. 5, 16, 44:

quis non intellegit, Canachi signa rigidiora esse quam ut imitentur veritatem?

id. Brut. 18, 70:

clarior res erat quam ut tegi ac dissimulari posset,

too clear to be covered up, Liv. 26, 51, 11:

potentius jam id malum apparuit quam ut minores per magistratus sedaretur,

id. 25, 1, 11:

est tamen aliquis minor quam ut in sinu ejus condenda sit civitas,

Sen. Ben. 2, 16, 2.

ut or ŭtī (old form ŭtei, C. I. L. 1, 196, 4 sq.; 1, 198, 8 et saep.), adv. and conj. [for quoti or cuti, from pronom. stem ka-, Lat. quo-, whence qui, etc., and locat. ending -ti of stem to-, whence tum, etc.].

As adv. of manner.

Interrog. = quomodo, how, in what way or manner.

In independent questions (colloq.; rare in class. prose; not in Cic.): De. Quid? ut videtur mulier? Ch. Non, edepol, mala. De. Ut morata'st? Ch. Nullam vidi melius mea sententia, Plaut. Merc. 2, 3, 56 sq.:

salve! ut valuisti? quid parentes mei? Valent?

id. ib. 5, 2, 107; id. Pers. 2, 5, 8:

ut vales?

id. Most. 2, 19, 29; 3, 2, 28; Ter. Heaut. 2, 4, 26:

ut sese in Samnio res habent?

Liv. 10, 18, 11:

ut valet? ut meminit nostri?

Hor. Ep. 1, 3, 12; id. S. 2, 8, 1.—

In exclamatory sentences (in all periods of the language): ut omnia in me conglomerat mala! Enn. ap. Non. p. 90, 14 (Trag. Rel. v. 408 Vahl.):

ut corripuit se repente atque abiit! Hei misero mihi!

Plaut. Merc. 3, 4, 76:

ut dissimulat malus!

id. ib. 5, 4, 13:

ut volupe est homini si cluet victoria!

id. Poen. 5, 5, 15: ut multa verba feci;

ut lenta materies fuit!

id. Mil. 4, 5, 4:

ut scelestus nunc iste te ludos facit!

id. Capt. 3, 4, 47:

ut saepe summa ingenia in occulto latent,

id. ib. 1, 2, 61; id. Rud. 1, 2, 75; 2, 3, 33 sq.:

ut falsus animi est!

Ter. Eun. 2, 2, 42:

heia! ut elegans est!

id. Heaut. 5, 5, 19:

fortuna ut numquam perpetua est bona!

id. Hec. 3, 3, 46; cf. id. Phorm. 5, 8, 52:

Gnaeus autem noster... ut totus jacet,

Cic. Att. 7, 21, 1:

quae ut sustinuit! ut contempsit, ac pro nihilo putavit!

id. Mil. 24, 64:

qui tum dicit testimonium ex nostris hominibus, ut se ipse sustentat! ut omnia verba moderatur, ut timet ne quid cupide... dicat!

id. Fl. 5, 12:

quod cum facis, ut ego tuum amorem et dolorem desidero!

id. Att. 3, 11, 2:

quanta studia decertantium sunt! ut illi efferuntur laetitia cum vicerint! ut pudet victos! ut se accusari nolunt! etc.,

id. Fin. 5, 22, 61:

ut vidi, ut perii! ut me malus abstulit error!

Verg. E. 8, 41:

ut melius quidquid erit pati!

Hor. C. 1, 11, 3:

ut tu Semper eris derisor!

id. S. 2, 6, 53:

o superbia magnae fortunae! ut a te nihil accipere juvat! ut omne beneficium in injuriam convertis! ut te omnia nimia delectant! ut to omnia dedecent!

Sen. Ben. 2, 13, 1:

ut me in supremis consolatus est!

Quint. 6, prooem. 11.—

In dependent questions.

With indic. (ante-class. and poet.): divi hoc audite parumper ut pro Romano populo... animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. p. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.): edoce eum uti res se habet, Plaut. [p. 1940] Trin. 3, 3, 21:

hoc sis vide ut avariter merum in se ingurgitat,

id. Curc. 1, 2, 33:

hoc vide ut dormiunt pessuli,

id. ib. 1, 2, 66:

illud vide os ut sibi distorsit carnufex,

Ter. Eun. 4, 4, 3:

vide ut otiosus it, si dis placet,

id. ib. 5, 3, 10:

illud vide, Ut in ipso articulo oppressit,

id. Ad. 2, 2, 21; 3, 5, 3:

viden ut faces Splendidas quatiunt comas?

Cat. 61, 77:

viden ut perniciter exiluere?

id. 62, 8:

adspicite, innuptae secum ut meditata requirunt,

id. 62, 12:

aspice, venturo laetantur ut omnia saeclo! (= omnia laetantia),

Verg. E. 4, 52 Forbig. ad loc.:

nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur,

id. G. 1, 56; id. E. 5, 6; id. A. 6, 779. —

With subj. (class.):

nescis ut res sit, Phoenicium,

Plaut. Ps. 4, 4, 1:

oppido Mihi illud videri mirum, ut una illaec capra Uxoris dotem simiae ambadederit,

id. Merc. 2, 1, 16:

nam ego vos novisse credo jam ut sit meus pater,

id. Am. prol. 104:

narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet,

Ter. Hec. 1, 2, 70:

tute scis quam intimum Habeam te, et mea consilia ut tibi credam omnia,

id. Eun. 1, 2, 48:

videtis ut omnes despiciat, ut hominem prae se neminem putet, ut se solum beatum se solum potentem putet?

Cic. Rosc. Am. 46, 135:

videtisne ut Nestor de virtutibus suis praedicet?

id. Sen. 10, 31; id. Rosc. Am. 24, 66:

credo te audisse ut me circumsteterint, ut aperte jugula sua pro meo capite P. Clodio ostentarint,

id. Att. 1, 16, 4:

videte ut hoc iste correxerit,

id. Verr. 2, 1, 45, § 115:

docebat ut omni tempore totius Galliae principatum Aedui tenuissent,

Caes. B. G. 1, 43:

veniat in mentem, ut trepidos quondam majores vestros... defenderimus,

Liv. 23, 5, 8:

aspice quo submittat humus formosa colores,

Prop. 1, 2, 9:

infinitum est enumerare ut Cottae detraxerit auctoritatem, ut pro Ligario se opposuerit,

Quint. 6, 5, 10:

vides ut alta stet nive candidum Soracte,

Hor. C. 1, 9, 1:

nonne vides, ut... latus et malus Antennaeque gemant,

id. ib. 1, 14, 3 Orell. ad loc.:

audis... positas ut glaciet nives Puro numine Juppiter,

id. ib. 3, 10, 7; id. S. 1, 8, 42; 2, 3, 315; Verg. A. 2, 4; Tib. 2, 1, 26; Prop. 2, 34 (3, 32), 57:

mirum est ut animus agitatione motuque corporis excitetur,

Plin. Ep. 1, 6, 2.—

Relative adverb of manner = eo modo quo, as.

Without demonstr. as correlatives: ut aiunt, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 101 Mull. (fr inc. l. 10 Vahl.):

ego emero matri tuae Ancillam... forma mala, ut matrem addecet familias,

Plaut. Merc. 2, 3, 79:

apparatus sum ut videtis,

id. ib. 5, 2, 10:

verum postremo impetravi ut volui,

id. Mil. 4, 5, 5:

ero ut me voles esse,

id. Capt. 2, 1, 32:

faciam ut tu voles,

id. Men. 5, 9, 90: ut vales? Tox. Ut queo, id. Pers. 1, 1, 16:

ut potero feram,

Ter. And. 5, 3, 27:

faciam ut mones,

id. Hec. 4, 4, 97:

Ciceronem et ut rogas amo, et ut meretur et ut debeo,

Cic. Q. Fr. 3, 9, 9:

cupiditates quae possunt esse in eo qui, ut ipse accusator objecit, ruri semper habitarit?

id. Rosc. Am. 14, 39:

ut ex propinquis ejus audio, non tu in isto artificio callidior es, quam hic in suo,

id. ib. 17, 49:

homo demens, ut isti putant,

id. Rep. 1, 1, 1:

cumulate munus hoc, ut opinio mea fert, effecero,

id. ib. 1, 46, 70:

non ut clim solebat, sed ut nunc fit, mimum introduxisti,

id. Fam. 9, 16, 7:

Labienus, ut erat ei praeceptum, ne proelium committeret nisi, etc., monte occupato nostros exspectabat, proelioque abstinebat,

Caes. B. G. 1, 22:

cuncta ut gesta erant exposuit,

Liv. 3, 50, 4:

(Postumius) fugerat in legatione, ut fama ferebat, populi judicium,

id. 10, 46, 16:

sed, ut plerumque fit, major pars meliorem vicit,

id. 21, 4, 1:

nec temere, et ut libet conlocatur argentum, sed perite servitur,

Sen. Vit. Beat. 17, 2:

servus, ut placet Chrysippo, perpetuus mercenarius est,

id. Ben. 3, 22, 1.—Esp. parenthet., to denote that the facts accord with an assumption or supposition made in the principal sentence (= sicut):

si virtus digna est gloriatione, ut est,

Cic. Fin. 4, 18, 51:

quorum etiamsi amplecterer virtutem, ut facio, tamen, etc.,

id. Phil. 10, 9, 18:

quamvis fuerit acutus, ut fuit,

id. Ac. 2, 22, 69; cf.:

incumbite in causam, Quirites, ut facitis,

id. Phil. 4, 5, 12:

tu modo istam imbecillitatem valetudinis sustenta, ut facis,

id. Fam. 7, 1, 5:

satis enim erat, probatum illum esse populo Romano, ut est,

id. Phil. 1, 15, 37.—

With the correlative ita or sic: VTI LEGASSIT SVPER PECVNIA TVTELAVE SVAE REI, ITA IVS ESTO, Leg. XII. Tab. 5, fr. 3: alii, ut esse in suam rem ducunt, ita sint;

ego ita ero ut me esse oportet,

Plaut. Men. 5, 6, 24 sq.:

sic sum ut vides,

id. Am. 2, 1, 57:

omnes posthabui mihi res, ita uti par fuit,

Ter. Phorm. 5, 8, 15:

ut viro forti ac sapienti dignum fuit, ita calumniam ejus obtrivit,

Cic. Caecin. 7, 18.—In partic. with a superlative belonging to the principal sentence, attracted to the relative clause:

haec ut brevissime dici potuerunt, ita a me dicta sunt (= ita breviter dicta sunt ut dici potuerunt),

Cic. de Or. 2, 41, 174.—So ut qui, with sup.:

te enim semper sic colam et tuebor ut quem diligentissime,

Cic. Fam. 12, 62 fin.; without sic or ita:

causas ut honorificentissimis verbis consequi potero, complectar,

id. Phil. 14, 11, 29:

sed exigenda est ut optime possumus,

Quint. 12, 10, 38.—And with comp.:

eruditus autem sic ut nemo Thebanus magis,

Nep. Epam. 2, 1; cf.:

ad unguem Factus homo, non ut magis alter, amicus,

Hor. S. 1, 5, 33:

cocto Chium sic convenit, ut non Hoc magis ullum aliud,

id. ib. 2, 8, 48.—

Doubled ut ut, as indefinite relative, = utcumque, in whatever manner, howsoever (mostly ante-class.; only with indic.):

gaudeo, ut ut erga me est merita,

Plaut. Am. 5, 1, 52:

age jam, utut est, etsi'st dedecori, patiar,

id. Bacch. 5, 2, 85:

utut est, mihi quidem profecto cum istis dictis mortuo'st,

id. Ps. 1, 3, 76:

utut res sese habet, pergam, etc.,

id. Most. 3, 1, 14:

non potis est pietati opsisti huic, ututi res sunt ceterae,

id. Ps. 1, 3, 36; id. Cist. 1, 1, 110:

sed ut ut haec sunt, tamen hoc faciam,

Ter. Phorm. 3, 2, 46; cf. id. ib. 3, 1, 4; id. Heaut. 1, 2, 26; id. Ad. 2, 2, 40; 4, 4, 22:

ut ut est res, casus consilium nostri itineris judicabit,

Cic. Att. 15, 25 B. and K. (dub.;

v. Orell. ad loc.): sed ut ut est, indulge valetudini tuae,

id. Fam. 16, 18, 1 dub. (al. ut est).—

Causal, as, = prout, pro eo ut.

Introducing a general statement, in correspondence with the particular assertion of the principal clause, ut = as, considering... that, in accordance with:

atque, ut nunc sunt maledicentes homines, uxori meae mihique objectent, lenociniam facere,

Plaut. Merc. 2, 3, 75:

ut aetas mea est, atque ut huic usus facto est,

id. Men. 5, 2, 1:

haud scio hercle ut homo'st, an mutet animum,

Ter. Phorm. 5, 2, 9:

praesertim, ut nunc sunt mores,

id. ib. 1, 2, 5:

atque ille, ut semper fuit apertissimus, non se purgavit, sed, etc.,

Cic. Mur. 25, 51:

permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia curiosus,

id. Tusc. 1, 45, 108:

magnifice et ornate, ut erat in primis inter suos copiosus, convivium comparat,

id. Verr. 2, 1, 26, § 65:

Kal. Sextilibus, ut tunc principium anni agebatur, consulatum ineunt,

Liv. 3, 6, 1:

tribuni, ut fere semper reguntur a multitudine magis quam regunt, dedere plebi, etc.,

id. 3, 71, 5:

transire pontem non potuerunt, ut extrema resoluta erant, etc.,

id. 21, 47, 3.—Ellipt.:

mortales multi, ut ad ludos, convenerant (ut fit, si ludi sunt),

Plaut. Men. prol. 30:

Epicharmi, acuti nec insulsi hominis, ut Siculi,

as was natural, he being a Sicilian, Cic. Tusc. 1, 8, 15; so,

Diogenes, liberius, ut Cynicus... inquit,

id. ib. 5, 33, 92:

ceterum haec, ut in secundis rebus, segniter otioseque gesta,

Liv. 23, 14, 1.—

Reflecting the assertion to particular circumstances, etc., ut = for, as, considering:

hic Geta ut captus est servorum, non malus,

Ter. Ad. 3, 4, 34:

ut est captus hominum,

Cic. Tusc. 2, 27, 65; Caes. B. G. 4, 3: Themistocles ut apud nos perantiquus, ut apud Athenienses non ita sane vetus, in regard to us, etc., Cic. Brut. 10, 41:

Caelius Antipater, scriptor, ut temporibus illis, luculentus,

for those times, id. ib. 26, 102:

nonnihil, ut in tantis malis est profectum,

considering the unfortunate state of affairs, id. Fam. 12, 2, 2:

(orationis genus) ut in oratore exile,

for an orator, id. Or. 3, 18, 66:

multae (erant in Fabio) ut in homine Romano, litterae,

id. Sen. 4, 12:

consultissimus vir, ut in illa quisquam esse aetate poterat,

Liv. 1, 18, 1:

florentem jam ut tum res erant,

id. 1, 3, 3:

Apollonides orationem salutarem, ut in tali tempore, habuit,

id. 24, 28, 1:

Sp. Maelius, ut illis temporibus praedives,

id. 4, 13, 1: insigni, ut illorum temporum habitus erat, triumpho, id. 10, 46, 2:

Ardeam Rutuli habebant, gens ut in ea regione atque in ea aetate divitiis praepollens,

id. 1, 57, 1:

vir, ut inter Aetolos, facundus,

id. 32, 33, 9:

Meneclidas, satis exercitatus in dicendo, ut Thebanus scilicet,

Nep. Epam. 5, 2:

ad magnam deinde, ut in ea regione, urbem pervenit,

Curt. 9, 1, 14:

multum, ut inter Germanos, rationis ac sollertiae,

Tac. G. 30. —

Ut before relatives, with subj., as it is natural for persons who, like one who, since he, since they, etc.; seeing that they, etc. (not in Cic.):

non demutabo ut quod certo sciam,

seeing that I know it for certain, Plaut. Ps. 1, 5, 153:

prima luce sic ab castris proficiscuntur ut quibus esset persuasum non ab hoste, sed ab homine amicissimo consilium datum,

Caes. B. G. 5, 31, 6:

facile persuadent (Lucumoni) ut cupido honorum, et cui Tarquinii materna tantum patria esset,

Liv. 1, 34, 6:

inde consul, ut qui jam ad hostes perventum cerneret, explorato, etc., procedebat,

id. 38, 18, 7:

Philippus, ut cui de summa rerum adesset certamen, adhortandos milites ratus, etc.,

id. 33, 4, 11:

Tarquinius ad jus regni nihil praeter vim habebat, ut qui neque populi jussu, neque auctoribus patribus regnaret,

id. 1, 49, 3; 25, 23, 3:

Aequorum exercitus, ut qui permultos annos imbelles egissent, sine ducibus certis, sine imperio,

id. 9, 45, 10:

igitur pro se quisque inermes, ut quibus nihil hostile suspectum esset, in agmen Romanum ruebant,

id. 30, 6, 3; 23, 15, 4; 23, 29, 12:

omnia nova offendit, ut qui solus didicerit quod inter multos faciendum est,

as is natural in one who, since he, Quint. 1, 2, 19:

in omni autem speciali inest generalis, ut quae sit prior,

id. 3, 5, 9:

ignara hujusce doctrinae loquacitas erret necesse est, ut quae vel multos vel falsos duces habeat,

id. 12, 2, 20; 5, 14, 28; 11, 3, 53.—Rarely with participle:

ne Volsci et Aequi... ad urbem ut ex parte captam venirent,

Liv. 3, 16, 2:

gens ferox cum procul visis Romanorum signis, ut extemplo proelium initura, explicuisset aciem, etc.,

id. 7, 23, 6.—

With perinde or pro eo, with reference to several alternatives or degrees to be determined by circumstances, as, according as, to the extent that, in the measure that, etc.:

perinde ut opinio est de cujusque moribus, ita quid ab eo factum et non factum sit, existimari potest,

Cic. Clu. 25, 70:

in exspectatione civitas erat, perinde ut evenisset res, ita communicatos honores habitura,

Liv. 7, 6, 8: pro eo ut temporis difficultas aratorumque penuria tulit, Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.—

Transf. of local relations, like Gr. hina, where (very rare):

in eopse astas lapide, ut praeco praedicat,

Plaut. Bacch. 4, 7, 17:

flumen uti adque ipso divortio (aquae sunt),

Lucil. 8, 18 Mull.:

in extremos Indos, Litus ut longe resonante Eoa Tunditur unda,

Cat. 11, 2 sqq.; 17, 10; cf. Verg. A. 5, 329; Lucr. 6, 550 Munro ad loc.

Introducing comparative clauses of manner, = eodem modo quo, as, like.

In gen.

With sic as correlative:

haec res sic est ut narro tibi,

Plaut. Most. 4, 3, 40:

quae si ut animis sic oculis videre possemus, nemo de divina ratione dubitaret,

Cic. N. D. 2, 39, 99:

Pomponium Atticum sic amo ut alterum fratrem,

id. Fam. 13, 1, 5:

si sic ageres ut de eis egisti qui jam mortui sunt... ne tu in multos Autronios incurreres,

id. Brut. 72, 251:

sic, Scipio, ut avus hic tuus, ut ego, justitiam cole,

id. Rep. 6, 15, 15:

ut dicere alia aliis magis concessum est, sic etiam facere,

id. Quint. 11, 3, 150 (for ut... sic, in similes, v. sic, IV. 1. a.).—

With ita as correlative:

ut sementem feceris, ita metes,

Cic. Or. 2, 65, 261:

quamobrem, ut ille solebat, ita nunc mea repetat oratio populi origines,

id. Rep. 2, 1. 3:

non ut injustus in pace rex ita dux belli pravus fuit,

Liv. 1, 53, 1:

ut haec in unum congeruntur, ita contra illa dispersa sunt,

Quint. 9, 3, 39.—

With other correlatives:

in balteo tracta ex caseo ad eundem modum facito ut placentum sine melle,

Cato, R. R. 78:

encytum ad eundem modum facito uti globos,

id. ib. 80:

cum animi inaniter moveantur eodem modo rebus his quae nulla sint ut iis quae sint,

Cic. Ac. 2, 15, 47:

disputationem exponimus, eisdem fere verbis, ut disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9: scelerum caput, ut tute es item omnis censes esse' [p. 1941] Plaut. Rud. 4, 4, 55:

ut filium bonum patri esse oportet, item ego sum patri,

id. Am. 3, 4, 9:

fecisti item ut praedones solent,

Cic. Verr. 2, 4, 9, § 21:

item ut illo edicto de quo ante dixi... edixit, etc.,

id. ib. 2, 1, 45, § 117;

so with item,

id. Or. 60, 202:

is reliquit filium Pariter moratum ut pater eius fuit,

Plaut. Aul. prol. 21.—With atque:

nec fallaciam astutiorem ullus fecit Poeta atque ut haec est fabrefacta a nobis,

Plaut. Cas. 5, 1, 7.—And after aliter = than:

si aliter ut dixi accidisset,

Cic. Rep. 1, 4, 7.—

Without correlative:

rem omnem uti acta erat cognovit,

Sall. J. 71, 5:

quare perge ut instituisti,

Cic. Rep. 2, 11, 22:

apud me, ut apud bonum judicem, argumenta plus quam testes valent,

id. ib. 1, 38, 59:

miscent enim illas et interponunt vitae, ut ludum jocumque inter seria,

Sen. Vit. Beat. 12, 2:

comitetur voluptas, et circa corpus ut umbra versetur,

id. ib. 13, 5:

ut in animum ejus oratio, ut sol in oculos, incurrat,

Quint. 8, 2, 23.—

In partic.

Ut... ita or ut... sic; co-ordinate, introducing contrasted clauses.

= cum... tum, as... so, as on the one hand... so on the other, both and:

ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse, quis non videt?

Cic. Fam. 10, 20, 2:

ut Poeni ad moenia urbis Romanae nullo prohibente se pervenisse in gloria ponebant, ita pigebat irriti incepti,

Liv. 26, 37, 6:

Dolabellam ut Tarsenses ita Laodiceni ultra arcessierunt,

Cic. Fam. 12, 13, 4:

fert sortem suam quisque ut in ceteris rebus ita in amicitiis,

Sen. Ben. 2, 28, 3.—

Concessive, = etsi... tamen, although... yet:

consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen, respondit, etc.,

Liv. 4, 6, 2:

Saguntini, ut a proeliis quietem habuerant per aliquot dies, ita non cessaverant ab opere,

id. 21, 11, 5:

ut quies certaminum erat, ita ab apparatu operum nihil cessatum,

id. 21, 8, 1:

haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta,

id. 3, 55, 15:

in agrum Nolanum exercitum traducit, ut non hostiliter statim, ita... nihil praetermissurus,

id. 23, 14, 6; 23, 34, 12:

uti longe a luxuria, ita famae propior,

Tac. Agr. 6:

ut multo infirmior, ita aliquatenus lucidior,

Quint. 10, 1, 74:

ut est utilis saepe... ita obstabit melioribus,

id. 12, 2, 12:

quod, ut optimum est, ita longe quidem, sed sequitur tamen,

id. 5, 12, 9; cf. id. 10, 1, 62.—With certe in place of ita:

ut non demens, crudelis certe videtur,

Quint. 9, 2, 91.—

Ita... ut;

in oaths or strong asseverations: ita me di amabunt ut ego hunc ausculto lubens,

Plaut. Aul. 3, 5, 22:

ita me di ament ut ego nunc non tam meapte causa Laetor quam illius,

Ter. Heaut. 4, 3, 8:

ita me di amabunt, ut nunc Menedemi vicem Miseret me,

id. ib. 4, 5, 1:

ita vivo ut maximos sumptus facio,

Cic. Att. 5, 15, 2.—So with sic:

sic me di amabunt ut me tuarum miseritum'st fortunarum,

Ter. Heaut. 3, 1, 54.—