Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

circenses

  • 1 circenses

    circenses, ĭum, m. (s.-ent. ludi) jeux du cirque.    - circenses edere (committere): donner (au peuple) des jeux dans le cirque.
    * * *
    circenses, ĭum, m. (s.-ent. ludi) jeux du cirque.    - circenses edere (committere): donner (au peuple) des jeux dans le cirque.
    * * *
        Circenses, Ludi dicti sunt, quod in Circo fierent. Virgil. Jeux publiques de luicteurs, et de chevaulx courans à qui mieulx, qui se faisoyent à Romme en une place grande et spatieuse pour donner passetemps au peuple.

    Dictionarium latinogallicum > circenses

  • 2 circenses

    circenses circenses, ium m цирковые зрелища

    Латинско-русский словарь > circenses

  • 3 circenses

    circēnsēs, ium m. [ circensis ] (sc. ludi)

    Латинско-русский словарь > circenses

  • 4 Circenses

    circus, i, m., = kirkos [kindr. with krikos; Dor. kirkos, and korônê; cf.: kulindeô, kullos, cirrus, curvus].
    I.
    A circular line, circle, in astronomy (less freq. than circulus): quot luna circos annuo in cursu institit, Att. ap. Non. p. 20, 28:

    circus lacteus,

    the Milky Way, Macr. Somn. Scip. 1, 15, 2; cf.:

    candens circus, Lacteus hic notatur,

    Cic. Arat. 248 (492):

    illum incolunt locum... erat autem is splendidissimo candore inter flammas circus elucens,

    id. Rep. 6, 16, 16 B. and K.:

    globus et circi zonaeque ac fulgida signa,

    Mart. Cap. 6, § 583.—
    II.
    Circus Maximus, and more freq. kat exochên Circus, the oval circus built by Tarquinius Priscus between the Palatine and Aventine hills, which could contain more than one hundred thousand spectators. It was surrounded by galleries three stories high, and a canal called Euripus. Through its whole length, in the middle, a wall four feet high and about twelve broad was built, called spina, at the ends of which there were three columns upon one base (meta), around which the combatants were required to pass seven times before the prize was awarded. In the middle of the spina, Cæsar erected the obelisk, 132 feet high, brought from Egypt; cf. Dion. Hal. 3, 68; Dict. Antiq. p. 252 sqq.;

    Becker, Antiq. 1, p. 467 sq.—Passages with Circus Maximus,

    Varr. L. L. 5, § 153 Müll.; id. R. R. 3, 13, 3; Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154; Vitr. 3, 3, 5; Liv. 1, 35, 8 sqq.; Ov. F. 2, 392; Plin. 30, 15, 24, § 102; Suet. Ner. 25; 27; Gell. 5, 14, 5 al.—

    Circus Magnus,

    Ov. F. 6, 477; Plin. 36, 9, 14, § 71.—Most freq. only Circus, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132; Cic. Leg. 2, 15, 38; id. Mur. 34, 72 sq.; id. Phil. 2, 43, 110; Liv. 1, 36, 2; 42, 10, 5; Tac. H. 1, 4; Quint. 1, 6, 45; Suet. Caes. 39; id. Aug. 43; 74; id. Calig. 18 et saep.—In or around the Circus many jugglers and soothsayers, etc., stationed themselves;

    hence, Circus fallax,

    Hor. S. 1, 6, 113; Cic. Div. 1, 58, 132; Suet. Aug. 74:

    Circus clamosus,

    Mart. 10, 53, 1; cf. Juv. 3, 65. —Besides the Circus Maximus, there were at Rome still other Circi, among which the most celebrated was the Circus Flaminius in the ninth region, Varr. L. L. 5, § 154; Cic. Att. 1, 14, 1; id. Planc. 23, 55; id. Sest. 14, 33; Liv. 27, 21, 1; 28, 11, 4; Plin. 34, 3, 7, § 13;

    called only Circus,

    Ov. F. 6, 205; 6, 209; cf. Becker, Antiq. 1, p. 598;

    and the Circus Vaticanus, begun by Caligula and finished by Nero,

    Plin. 16, 40, 76, § 201:

    in Vaticani Gai et Neronis principuus circo,

    id. 36, 11, 15, § 74.—Also, without the walls of Rome, Circus maritimus, Liv. 9, 42, 11.—
    B.
    Hence, Circensis, e, adj., pertaining to the Circus: ludi, the contesls in the Circus Maximus, also called ludi magni (Liv. 4, 27, 2; 5, 19, 6; 22, 9, 10 al.; cf. Baumg.Crus. [p. 344] ad Suet. Aug. 23), Cic. Verr. 2, 4, 15, § 33; Suet. Ner. 7; 11:

    ludicrum, the same,

    Liv. 44, 9, 3.—Hence, Circensis pompa, Suet. Claud. 11.—Also absol.: Circenses, ium, m. (sc. ludi; cf.

    Neue, Formenl. 1, p. 458): edere,

    Suet. Caes. 39; id. Calig. 18:

    committere,

    id. Claud. 21:

    spectare,

    id. Aug. 45:

    Circensium die,

    id. Dom. 4:

    plebeii, prepared by the ediles annually in November,

    id. Tib. 26.—
    2.
    Transf., any race-course, Verg. A. 5, 109; 5, 289; 5, 551; Sil. 16, 313; 16, 323; Stat. Th. 6, 247.—
    b.
    Meton., the spectators in the circus, Sil. 16, 535.

    Lewis & Short latin dictionary > Circenses

  • 5 circenses

    , ium
      цирковые зрелища

    Dictionary Latin-Russian new > circenses

  • 6 Panem et circenses

    "Хлеба и зрелищ" (букв. цирковых зрелищ).
    Возглас, выражавший основные требования римской толпы в эпоху Империи. Римский городской плебс мирился с утратой политических прав, удовлетворяясь бесплатной раздачей хлеба (ежемесячно зерно получали до 200 тыс. человек), денежными раздачами и устройством бесплатных цирковых зрелищ, часто очень пышных. Так, зрелища, устроенные после победы над Дакией императором Траяном, современником Ювенала, продолжались 123 дня, на сцене сражалось 10 тысяч гладиаторов и было затравлено 11 тысяч диких зверей.
    Ювенал, "Сатиры", X, 77-81:
    Jam príd(em), ex quó suffrágia núlli
    Véndimus, éffudít curás; nam quí dabat ólim
    Ímperiúm, fascés, legiónes, ómnia, núnc se
    Cóntinet átque duás tantúm res ánxius óptat,
    Pán(em) et círcensés.
    Этот народ уж давно, с той поры, как свои голоса мы
    Не продаем *, все заботы забыл, и Рим, что когда-то
    Все раздавал: легионы, и власть, и ликторов связки,
    Сдержан теперь и о двух лишь вещах беспокойно мечтает:
    (Перевод Д. Недовича и Ф. Петровского)
    [ * Речь идет об имевшем место в эпоху поздней Республики подкупе избирателей при избрании на государственные должности. - авт. ]
    ...в министерстве по делам культа, в котором редактируется "Rheinischer Beobachter", существуют совершенно своеобразные представления о пролетариате. Эти господа полагают, что имеют дело с померанскими крестьянами или с берлинскими поденщиками. Они воображают, что достигли высшей степени глубокомыслия, когда вместо panem et circenses обещают народу panem et religionem. Они внушили себе, что пролетариат жаждет помощи, и не допускают и мысли о том, что он ни от кого не ожидает этой помощи, кроме как от самого себя. (К. Маркс, Коммунизм газеты "Rheinischer Beobachter".)
    Подобно древним римлянам, русские времен возрождения усвоили себе клич: panem et circenses! И притом Чтобы даром. Но circenses у нас отродясь никогда не бывало (кроме секуций при волостных правлениях), а panem начал поедать жучок. (М. Е. Салтыков-Щедрин, За рубежом.)
    Кто-то из нас, - я не помню, кто именно, - заговорил по поводу некоторых, особенно бросающихся в глаза явлений из области искусства и культуры, объясняя их происхождение "условиями момента". Ленин на это возразил: "Знаю хорошо. Многие искренне убеждены в том, что panem et circenses ("хлебом и зрелищами") можно преодолеть трудности и опасности теперешнего периода. Хлебом - конечно! Что касается зрелищ - пусть их! - Не возражаю. Но пусть при этом не забывают, что зрелища - это не настоящее большое искусство, а скорее более или менее красивое развлечение. Не надо при этом забывать, что наши рабочие и крестьяне нисколько не напоминают римского люмпен-пролетариата. (Клара Цеткин, Воспоминания о Ленине.)
    Panem et circenses - требовали, как известно, от своих императоров древние римляне. Но римские владыки, а вслед за ними и прочие угнетатели народа, то и дело ловчили, подменяя одно другим, а именно: хлеб зрелищами. (Литературная газета, 1.X 1964.)
    В тот день, когда встал бы вопрос о выборе между рабством, соединенным с благополучием, panem et circenses, с одной стороны, и свободой, сопряженной с бедностью, с другой- ни у кого, ни в рядах республиканцев, ни в рядах социалистов не возникло бы колебаний! И все как один - я это заявляю, я это утверждаю, я за это ручаюсь, - все предпочли бы белому хлебу рабства черный хлеб свободы (продолжительные аплодисменты). (Виктор Гюго, Речь при закрытии конгресса 17 сентября 1869 года.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Panem et circenses

  • 7 Panem et circenses

    Bread and circuses. Food and games to keep people happy. (Juvenalis)

    Latin Quotes (Latin to English) > Panem et circenses

  • 8 pánem et circenses

       pan y juegos de circo; pan y diversiones
       ◘ Palabras de amargo desprecio dirigidas por Juvenal ( Sátiras, X, 81) a los romanos de la decadencia, que sólo podían en el foro trigo y espectáculos gratuitos.
       En castellano existen expresiones análogas: pan y toros; hoy en día habría que decir: pan y fútbol.

    Locuciones latinas > pánem et circenses

  • 9 circensis

    circēnsis, e (circus, sc. maximus), zum Zirkus gehörig, zirzensisch, ludi, Schauspiele im Zirkus, die vornehmlich aus Wettrennen bestanden, Sall. fr., Cic. u.a.: dies. ludicrum c., Liv. u. Tac.: pompa c., Suet.: tomentum, s. d. – subst., circēnsēs, ium, m. (sc. ludi), Sen. u.a.: Megalesiaci circenses, Schol. Iuven. 11, 193. – / Andere Form circiēnsis, Corp. inscr. Lat. 1, 206, 64; 11, 1421, 30: circuēnsis, Corp. inscr. Lat. 8, 9052: circeiēnsis, Corp. inscr. Lat. 14, 3625.

    lateinisch-deutsches > circensis

  • 10 circum

    [st1]1 [-] circum, adv.: à l'entour, autour, tout autour, des deux côtés.    - opera quae circum erant, Caes. BC. 2, 10: les ouvrages situés aux alentours.    - circum undique (circumundique): de partout, de tous côtés. [st1]2 [-] circum, prép. + acc.: autour de, auprès de, dans l'entourage de.    - circum urbem: autour de la ville.    - concursare circum tabernas, Cic. Cat. 4, 17: faire le tour des boutiques. [st1]3 [-] circum-, circu-, préfixes: autour (circu-itus → circuire: circuit, tour; circum-ire ou circu-ire: aller autour). Remarque: circ(a), prép. + suffixe: idée de cercle (circellus: petit cercle; circenses: jeux du cirque; circulari: former groupe, former un cercle; circulator: charlatan → on forme un cercle autour de lui).
    * * *
    [st1]1 [-] circum, adv.: à l'entour, autour, tout autour, des deux côtés.    - opera quae circum erant, Caes. BC. 2, 10: les ouvrages situés aux alentours.    - circum undique (circumundique): de partout, de tous côtés. [st1]2 [-] circum, prép. + acc.: autour de, auprès de, dans l'entourage de.    - circum urbem: autour de la ville.    - concursare circum tabernas, Cic. Cat. 4, 17: faire le tour des boutiques. [st1]3 [-] circum-, circu-, préfixes: autour (circu-itus → circuire: circuit, tour; circum-ire ou circu-ire: aller autour). Remarque: circ(a), prép. + suffixe: idée de cercle (circellus: petit cercle; circenses: jeux du cirque; circulari: former groupe, former un cercle; circulator: charlatan → on forme un cercle autour de lui).
    * * *
        Circum, Praepositio, accusatiuo casui seruiens. A l'entour.
    \
        Paucae quae circum illam essent. Terent. A l'environ, Entour d'elle.
    \
        Naeuius ipse pueros circum amicos dimittit. Cic. Il envoye ses serviteurs deca dela vers ses amis.
    \
        Purpura circum chlamydem. Virg. Une bande, ou un bord de pourpre tout autour du manteau.
    \
        Circum, Aduerb. Virgil. Anna vides toto properari littore circum. Ca et là, de tous costez.
    \
        Collo dare brachia circum. Virgil. Accoller.
    \
        Agere circum. Virgil. Faire tournoyer et pirouetter.
    \
        Amplecti circum. Virgil. Embrasser, Environner.
    \
        Claudi circum. Virgil. Estre enclos de toutes pars.
    \
        Circuncirca, Compositum ex duabus praepositionibus. Sulpitius ad Cic. Plaut. Tout à l'environ, De toutes pars.

    Dictionarium latinogallicum > circum

  • 11 minimus

    mĭnĭmus (mĭnŭmus), a, um, superl. de parvus très petit, minime, ou le plus petit, le moindre.    - minimissimus Arn. 5, 7, --- arch. minerrimus P. Fest. 122, 17.    - minimus natu omnium, Cic. de Or. 2, 58: le moins âgé de tous.    - minimus ex omnibus Cic. Clu. 107: le moins âgé de tous.    - sans natu Sall. J. 11, 3.    - minima de malis, Cic. Off. 3, 105: entre des maux il faut choisir les moindres.    - ad omnis etiam minimos circenses, Suet.: pour les jeux du cirque, même les moins importants.    - minimo periculo dicere, Cic.: parler avec le moins de danger.    - an indigni estis qui de minimis judicetis, Vulg.: êtes-vous indignes de rendre les moindres jugements?
    * * *
    mĭnĭmus (mĭnŭmus), a, um, superl. de parvus très petit, minime, ou le plus petit, le moindre.    - minimissimus Arn. 5, 7, --- arch. minerrimus P. Fest. 122, 17.    - minimus natu omnium, Cic. de Or. 2, 58: le moins âgé de tous.    - minimus ex omnibus Cic. Clu. 107: le moins âgé de tous.    - sans natu Sall. J. 11, 3.    - minima de malis, Cic. Off. 3, 105: entre des maux il faut choisir les moindres.    - ad omnis etiam minimos circenses, Suet.: pour les jeux du cirque, même les moins importants.    - minimo periculo dicere, Cic.: parler avec le moins de danger.    - an indigni estis qui de minimis judicetis, Vulg.: êtes-vous indignes de rendre les moindres jugements?
    * * *
        Minimus, pen. corr. Adiectiuum, Superlatiuum a Paruus. Minime, Trespetit. Plautus, Malum quod minimum est, id minimum est malum. Le moindre de touts les maulx.
    \
        Minimus natu. Liu. Le plus jeune de touts.
    \
        Minimus digitus. Plin. Le plus petit.
    \
        Ne minima quidem ex parte Lycurgi legibus conferendi sunt. Cic. De la moindre partie du monde.
    \
        Minimi pretii homo. Plaut. De tres petit pris, De nulle valeur.
    \
        Minimo emit. Plaut. Au meilleur marché qu'il est possible.
    \
        Minimum, Substantiuum: vt Minimum vini. Cic. Tant soit peu de vin.
    \
        Singulae minimum in duas diuiduntur species. Varro. A tout le moins, Pour le moins.

    Dictionarium latinogallicum > minimus

  • 12 circensis

    circēnsis, e (circus, sc. maximus), zum Zirkus gehörig, zirzensisch, ludi, Schauspiele im Zirkus, die vornehmlich aus Wettrennen bestanden, Sall. fr., Cic. u.a.: dies. ludicrum c., Liv. u. Tac.: pompa c., Suet.: tomentum, s. d. – subst., circēnsēs, ium, m. (sc. ludi), Sen. u.a.: Megalesiaci circenses, Schol. Iuven. 11, 193. – Andere Form circiēnsis, Corp. inscr. Lat. 1, 206, 64; 11, 1421, 30: circuēnsis, Corp. inscr. Lat. 8, 9052: circeiēnsis, Corp. inscr. Lat. 14, 3625.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circensis

  • 13 ludus

    lūdus, ī m. [ ludo ]
    1) игра, забава, шутка (illa perdiscere l. est C)
    sphaerae l. CAигра в мяч
    ludum dare alicui Pl, C, Ph — доставлять кому-л. развлечение
    sibi ludos facere Pt — развлекаться, забавляться
    aliquem pessimos ludos dimittere Pl — сыграть с кем-л. злую шутку
    2) предмет шуток, посмешище (aliquis alicui l. est C)
    per ludum C — играючи, без усилий, шутя
    3) pl. публичные игры, состязания, зрелища (scenici, circenses, gladiatorii C, Su etc.)
    ludis (abl.) C, L ( = tempore ludorum) — во время игр (состязаний)
    4) сценическое произведение, спектакль ( Naevii C)
    5) школа, училище (l. gladiatorius C etc.; militaris L)
    l. discendi C (litterarum L и litterarius Q) — начальная школа (ludi magister C; ludum aperire C)

    Латинско-русский словарь > ludus

  • 14 tensa

    tēnsa, ae f.
    тенса (колесница, на котарой во время ludi Circenses перевозились из храмов в цирк изображения богов) C, L, Su

    Латинско-русский словарь > tensa

  • 15 Хлеба и зрелищ

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Хлеба и зрелищ

  • 16 Afri

    Āfrī, ōrum, m., die Bewohner von Afrika, bes. im engern Sinne als Bewohner des Gebietes von Karthago (s. unten Africano. 2), die Afrikaner, Cic. ad Q. fr. 1, 1, 9. § 27. Sall. Iug. 18, 3. Liv. 29, 3, 13. Eutr. 2, 19 sqq.: A. discincti (als weichlich u. untätig), Verg. Aen. 8, 724: insbes., die Priester des Jupiter Ammon in der Wüste Libyens, Nep. Lys. 3, 2. – Sing. dirus Afer, v. Hannibal, Hor. carm. 4, 4, 42: homo Afer, Augustin. ep. 17, 2: civis noster in quantum Afer, Augustin. conf. 8, 6: Sing. kollekt., Ven. Fort. vit. S. Mart. 2, 74. – Adi. Āfer, fra, frum, afrisch, afrikanisch, pedites, Liv.: campi, Vitr.: aequora, zwischen Afrika u. Sizilien, Ov.: avis (= Africana gallina, s. unten Africanus), Hor.: murex, die gätulische, Hor.: sorores, die Hesperiden, Iuven.: pisa, Pallad.: bitumen, vinum, Pelag.: tapetia, Valer. b. Vopisc. – Davon abgeleitet:

    A) Āfrica, ae, f., auch terra Africa ( wie terra Italia u. ähnl., s. Drak. Liv. 25, 7, 4), das Land Afrika, 1) im weitern Sinne, der Erdteil, von den Griechen Λιβύη gen., in frühester Zeit bald zu Asien, bald zu Europa gerechnet, nach der später allgemeinen Annahme durch die Landenge von Suez von Asien geschieden, s. Sall. Iug. 17 sqq. Mel. 1. c. 4 sqq. Apul. de mundo c. 7 extr.: meton. = die Afrikaner, Africa terribilis, Varr. sat. Men. 225: in omni Africa (vom Lande redend u. an die Bewohner denkend), Sall. Iug. 89, 7. – 2) im engern Sinne, Africa propria od. Africa provincia gen., das ganze ehemalige Gebiet von Karthago, sowie das Land zwischen den beiden Syrten umfassend, Mel. 1. c. 7. – obwohl auch im allerengsten Sinne bloß die Landschaft Zeugis od. Zeugitania (regio) mit der Hauptstadt Karthago Africa genannt wurde, Plin. 5, 23; cf. Isid. 14, 5, 8. – / Vulg. Genet. Africaes, Corp. inscr. Lat. 5. 1039.

    B) Āfricānus, a, um, zu Afrika (im engern u. weitern Sinne) gehörig, afrikanisch, in Afrika, aus Afrika, bellum, Cäsars Kr. gegen die Pompejaner unter Kato, Scipio u. Juba (König von Numidien), Cic. u.a.; u. von diesem Kriege causae (Händel), Cic., u. rumores, Cic. – possessiones, Nep.: gallinae, Perlhühner (ihrer Seltenheit wegen als Leckerbissen auf den Tafeln der Römer, griech. μελεαγρίδες, auch lat. meleagrides; vgl. Col. 8, 2, 2 [u. dazu Schneider] u. Plin. 10, 74), Varr. u. Col.: mures, afrikanische Mäuse, Plin., scherzhaft für »Panther, Tiger u. Löwen«, Plaut.: fici od. ficus, afrik. Feigen, früher ihrer Seltenheit wegen gesucht, Scriptt. r.r. u. Plin., später gewöhnlicher u. dah. unter die Geschenke von weniger Bedeutung gerechnet b. Mart. – subst., Africanae, ārum, f. (sc. bestiae), afrikanische wilde Tiere = Panther, Löwen, Leoparden u. Tiger (vgl. Varr. LL. 7, 40), bes. gebraucht in den öffentl. Tierhetzen der ludi circenses, Cic., Liv. u.a. – als Beiname, Africanus, der Beiname der zwei berühmtesten Scipionen, s. Cornelius: Africana, Beiname der Ceres in Afrika, wo sie Witwen, die nicht wieder heiraten wollten, als Priesterinnen hatte, Tert. ad uxor. 2.

    C) Āfricus, a, um, afrikanisch, bellum, Hannibals gegen die Römer, Liv. 21, 1, 4 u. 21, 2, 1; Cäsars gegen die Pompejaner in Afrika (s. oben Africanus), Caes. b.c. 2, 32, 13. Vell. 2, 129, 4: u. von diesem Kr., triumphus, Vell. 2, 56, 2: bella, des Syphax gegen die Punier, Sil. 17, 11: praesidia, Liv.: ora, Liv.: mare, der südwestl. Teil des Mittelmeers, Sall. u. Tac.: ebenso pelagus, Mel. – insbes., ventus Africus (Cic.) od. Africus ventus (Liv.), u. gew. absol. Africus, ī, m., der (Wind) Afrikus = Südwest od. genauer Westsüdwest, griech. λίψ, bei den Italienern noch j. Affrico od. ghiberno gen., für alle, die diesseit des Mittelländischen Meers wohnen, ein von der Winterabendseite über das Meer kommender stürmischer Regenwind (s. Vell. 2, 79, 3. Sen. nat. qu. 5, 16, 6. Plin. 2, 119: lips sive Africus, Veget. mil. 4, 38); dah. die Epitheta: furibundus et ruens, Sen.: creber procellis, Verg.: praeceps, protervus, Hor.: auster, qui per biduum flaverat, in Africum se vertit, Caes.: qui portus ab Africo tegebatur, ab austro non erat tutus, Caes. – auch adjekt., Africae procellae, Hor. carm. 3, 29, 57.

    lateinisch-deutsches > Afri

  • 17 agonicus

    agōnicus, a, um (ἀγωνικός), zum Wettkampf gehörig, certamen, Acro ad Hor. carm. 3, 12, 8: circenses, Acro ad Hor. sat. 1, 1, 3.

    lateinisch-deutsches > agonicus

  • 18 ludus

    lūdus, ī, m., das Spiel (als heitere Beschäftigung zum Zeitvertreib u. zur Erholung), der Zeitvertreib, I) eig.: 1) im allg., ludus campestris (auf dem Marsfelde), Cic.: militaris, Spiel, Zeitvertreib der Soldaten, Liv.: ludus ad iudices, das Richterspiel (der Kinder), Spart.: ludus calculorum, Cael. Aur.: sphaerae ludus, Ballspiel, Cael. Aur.: ad pilam se, aut ad talos, aut ad tesseras conferunt, aut etiam novum sibi excogitant ludum, Cic. – dare ludum alci, Zeitvertreib machen, Plaut. u. Cic.: amori dare ludum, der Liebe freien Spielraum lassen, Hor.: ludos sibi facere, Petron.: tali ludo ludere, solche Dinge treiben zum Zeitvertreib, Plaut.: insolentem ludum ludere, ein übermütiges Spiel treiben, Hor.: u. von der sinnl. Liebe, consimilem luserat ludum (mit der Danaë), Ter. – 2) insbes., a) ludi, öffentliche Spiele, circenses, scaenici u. gladiatorii, magni (s. circēnsisetc.), Cic. u.a.: ludus bestiarius, s. bestiārius: ludi Olympii, Plaut., od. Olympia, Varro fr.: ludi Consualia, Cerealia, Liv.: ludos facere od. edere, anstellen, Cic. u. Suet.: ebenso dare ludos, Suet. u. Iuven. (vgl. ludorum primum initium procurandis religionibus datum, Liv.): ludos committere, beginnen, Cic. – meton., ludis = zur Zeit der Spiele, Cic. u. Liv. – b) ein Scherzspiel, eine Satire, in Naevii ludo, Cic. de sen. 20; vgl. Klußmann Naev. rell. p. 158 sq. – II) übtr.: A) ein Spiel, Kin derspiel = eine leichte Beschäftigung, Kleinigkeit, illa perdiscere ludus esset, Cic.: oratio ludus est homini non hebeti, Cic.: ludum iocumque od. ludum et iocum fuisse, Ter. u. Liv.: per ludum, spielend (= ohne Mühe), Cic. – B) der Spaß, Scherz, die Schäkerei, Neckerei, ein neckischer Streich (als Zeitvertreib), die Lust (die man mit jmd. od. etw. hat), amoto ludo, Hor.: per ludum et iocum, Cic.: per ludum, Curt.: ut ludos facit, wie spaßt er, Ter.: ludos praebere, Stoff zum Lachen geben, Ter.: ludos alci facere, einen schönen Spaß machen = einen Possen od. Streich spielen, jmdm. mitspielen, Plaut.: dass. ludos alci reddere, Ter. – facere od. dimittere alqm ludos, zum Gespötte machen, zum besten (zum Narren) haben, seinen Spaß oder sein Gespött mit ihm treiben, Plaut.: ludum fieri, Plaut.: si ille tibi ludus (zum Gespött) fuit, Cic. Vgl. Brix Plaut. capt. 577. Lorenz Plaut. Pseud. 1151. – C) die Schule, in der bloß dem Spiele ähnliche Übungen vorgenommen wurden, 1) im allg.: gladiatorius, Fechterschule, Cic. u.a. (im Zshg. bl. ludus, wie Caes. b. c. 1, 14, 4): u. so Aemilius ludus, Hor. de art. poët. 32. – 2) insbes., die niedere wissenschaftl. Schule für Anfänger, die die Elemente lernen müssen (während schola die Schule für Jünglinge, in der entwickelnd gelehrt wird), Cic. u.a.: vollst. ludus litterarum, Liv., litterarius, Sen. u.a., discendi, Cic.: magister ludi u. ludi magister, Schullehrer, Cic. u.a.: ludum habere, Cic., od. exercere, Tac., Schule halten: ludum aperire, eine Schule eröffnen, Cic.: in ludum litterarium itare, Plin. – / Archaist. (urspr.) Nbf. loedus, Cic. de legg. 2. 22: Akk. Plur. loidos, Corp. inscr. Lat. 1, 565 (wo loidos fecerunt).

    lateinisch-deutsches > ludus

  • 19 Megale

    Megalē, ēs, f. (Μεγάλη), die Große, Erhabene, Beiname der Cybele, rein lat. Magna Mater, Fasti Praenestini im Corp. inscr. Lat. 12. p. 235. – Dav.: a) Megalēnsis, e, zur Magna mater (Cybele) gehörig, megalensisch, u. zwar gew. subst. Megalēnsia, ium, n. u. Megalēsia, ium, n., das zu Ehren der Magna Mater alljährlich am 4. April mit Umzügen u. Wettspielen begangene Fest, die Megalesien, Form -ensia, Cic.: Form -esia, Cic. u.a.: Megalesia ludi, Liv. u. Ov.: ludi fuere, Megalesia appellata, Liv.: Megalesia facere, Cic. – ludi Megalensia, Tac. u. Gell.: Megalensia sacra, Plin. – dah. Megalensis purpura, das Festkleid des Prätors, an den Megalesien, Mart. – b) Megalēsiacus, a, um, zu den Megalesien gehörig, megalesisch, mappa, Iuven. 11, 193: ludi, Schol. Iuven. 6, 69: circenses, Schol. Iuven. 11, 193: mater, Cybele, Auson. ecl. 18 (de fer. Rom.), 2. p. 15 Schenkl.

    lateinisch-deutsches > Megale

  • 20 specto

    specto, āvī, ātum, āre (Frequent. v. specio), intr. u. tr. schauen = sehen, anschauen, ansehen, betrachten, I) eig.: A) im allg.: ut spectare aliquid velimus et visere, Cic.: spectat oculis devorantibus daucos, gafst lüstern an, Mart.: taceas, me spectes, Plaut.: ebenso specta me modo, Plaut.: specta, quam arte dormiunt, Plaut.: per flabellum, Ter.: alte, in die Höhe schauen, Cic., u. (bildl.) sich ein hohes Ziel setzen, Cic.: intro, Plaut.: huc ad me, Plaut.: ad dextram, Plaut.: in nos solos, Cic.: in humum, in caelum, Lact. (vgl. Bünem. Lact. 2, 1, 14): quoquo hic spectabit, Plaut.: lumbi sedendo mi oculi spectando dolent, Plaut.: spectatumne huc venimus? Liv. – impers., cum plausu congregari feros (pisces) ad cibum assuetudine in quibusdam vivariis spectatur, Plin. – B) insbes.: 1) ein Schauspiel od. einen Schauspieler sehen, ein Sch. mit ansehen, ihm zusehen, beiwohnen, Megalesia, Cic.: fabulam, ludos, Hor.: circenses, Suet.: pugiles, Suet.: spectavi comicos ad istum modum sapienter dicta dicere, Plaut.: absol., matronae tacitae spectent, Plaut.: ut Turpione Ambivio magis delectatur, qui in prima cavea spectat, delectatur tamen etiam, qui in ultima, Cic. – 2) prägn.: a) mit dem Nebenbegr. der Bewunderung = bewundernd anschauen, gaude quod spectant oculi te mille loquentem, Hor. – b) mit dem Nbbgr. des Prüfens, prüfend betrachten, prüfen, untersuchen, cui nunc hoc (argentum) dem spectandum scio, Plaut.: spectatur in ignibus aurum, Ov. – im Bilde, hunc igni spectatum arbitrantur, die Feuerprobe bestanden, Cic. – 3) übtr., v. Örtl. usw., nach einer Gegend hinsehen, gerichtet-, gelegen sein, ad orientem solem, Caes. u. bl. ad orientem, Vitr.: ad me idiem, Caes.: ad fretum, Cic.: in ventum favonium, Varro: in Etruriam, Liv.: vestigia omnia te adversum spectantia nulla retrorsum, Hor.: inter occasum solis et septemtriones, Caes.: solem occidentem et mare Siculum, Liv.: bl. orientem, Liv. u. Sall., occidentem, Curt.: prora spectat sepulcrum, ist hingekehrt nach usw., Liv. – dah. v. Völkerschaften, Belgae spectant in septemtriones, Caes. – II) bildl.: A) im allg.: sehen, besehen, betrachten, specta rem modo, doch warte nur (als Drohung), Plaut.: audaciam specta, Ter.: alterius spectare laborem, Lucr.: caeli signorum ordinem et pulchritudinem, Cic. fr.: voluptates procul sp. (Ggstz. propter intueri), Cic. – B) insbes.: 1) nach etwas hinsehen, -sich umsehen, etwas erwarten, nach etw. streben, trachten, sich wohin neigen, wohin zielen auf etwas Rücksicht nehmen, etw. berücksichtigen, a) v. Pers.: magna, Cic.: commune bonum, Lucr.: ea quae sunt in usu vitaque communi, Cic.: mores, Cic.: locum probandae virtutis suae, Caes.: fugam, Cic.: arma, an bewaffnete Abwehr denken, Curt.: u. so arma et rebellionem, Liv. – m. folg. ut u. Konj., (me) spectasse semper, ut possem etc., Cic. ep. 5, 8, 3: qui spectant, ut pueritia splendeat, Sen. ep. 122, 7. – mit folg. ad u. Akk., ad imperatorias laudes, Cic.: ad suam magis gloriam quam ad salutem rei publicae, Cic.: si ad vitulam spectas, Verg. – b) übtr. auf abstrakte Subjekte, sehen, wohin zielen, sich neigen, auf etw. sich beziehen (s. Bünem. Lact. 3, 12, 33), et prima et media verba spectare debent ad ultimum, Cic.: ad arma, ad seditionem rem spectare, es lasse sich zum Kr., zum Aufr. an, Liv.: u. so parva ex re ad rebellionem spectare res videbatur, Liv.: ad perniciem, Cic.: ad bene beateque vivendum, Cic.: ad religionem, ad ius, Cic.: spectat alqd eo od. huc, ut etc., Cic.: quo igitur haec spectat oratio? Cic.: quorsum haec spectat omnis oratio? Cic. – 2) beurteilen, erproben, alqm ex trunco corporis, Cic.: animum tuum ex animo spectavi meo, Ter.: non ex singulis vocibus philosophi spectandi sunt, Cic.: quod non tam studiose in nobis quam in histrionibus spectari puto, Cic.: in dubiis hominem spectare periclis, Lucr.

    lateinisch-deutsches > specto

См. также в других словарях:

  • CIRCENSES Ludi — certaminis curulis genus erat, in honorem Consi, consiliorum Der institutum, ita dictum, quod in Circo perageretur. Horum 7. erant, ut ex Varrone Gellius, l. 3. c. 10. notat. öaeterum de Circo, de pompâ, ludisque Circensibus videndus est, Dionys …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Circenses — Noget for husarerne . Egentlig cirkusforstillinger …   Danske encyklopædi

  • Panem et circenses — Saltar a navegación, búsqueda «Panem et circenses» («Pan y circo») (literalmente, «pan y juegos del circo») es una locución latina peyorativa de uso actual que describe la práctica de un gobierno que para mantener tranquila a la población u… …   Wikipedia Español

  • Panem et circenses — Der Ausdruck panem et circenses (Akkusativ von panis et circenses) stammt vom römischen Dichter Juvenal[1]. Er bedeutet „Brot und Zirkusspiele“. Juvenal kritisiert in seiner Satire, dass das römische Volk in der Zeit der funktionierenden Republik …   Deutsch Wikipedia

  • Ludi circenses — Scène de pancrace : le lutteur de droite essaie de crever l œil de son adversaire, l arbitre intervient avec un fouet pour sanctionner la faute. Détail d un kylix attique à figures rouges, 490 480 av. J. C. Provenance : Vulci, Italie …   Wikipédia en Français

  • ADDERE Circenses — apud Ael. Lamprid. in Commodo, c. 16. Circenses multos addidit, es libidine potius, quam peligione et kt dominos factionum ditaret: Ubi minus recte in membranis, edidit. Contra eaedem in Antonino Pio, Circensis additi, non ut vulgo editi: est vel …   Hofmann J. Lexicon universale

  • panem et circenses — 1787, Latin, lit. bread and circuses, supposedly coined by Juvenal and describing the cynical formula of the Roman emperors for keeping the masses content with ample food and entertainment. Duas tantum res anxius optat, Panem et circenses… …   Etymology dictionary

  • Panem et circenses — L expression latine Panem et circenses, traduite mot à mot, signifie « Pain et jeux de cirque ». Elle était utilisée dans la Rome antique. Cette expression a été créé par le poète latin Juvénal. Elle est aujourd hui souvent utilisée… …   Wikipédia en Français

  • panem et circenses — лат. (панэм эт цирцэнзэс) хлеба и зрелищ. Лозунг римского плебса времен упадка империи. Толковый словарь иностранных слов Л. П. Крысина. М: Русский язык, 1998 …   Словарь иностранных слов русского языка

  • Panem et Circenses — (Brod u. Circensische Spiele, s.d.), das Losungswort des niederen Volkes im alten Rom …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Panem et circénses — (lat.), »Brot und circensische Spiele«, das Losungswort des gemeinen Volkes in Rom nach dem Dichter Juvenal; s. Circensische Spiele …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»