-
1 фраза
-
2 главный
ana* * *1) ana; asıl; başlıca; belli başlıгла́вная у́лица — ana cadde
гла́вный го́род — başlıca şehir; başkent ( столица)
два гла́вных претенде́нта на э́том турни́ре — bu turnuvanın iki büyük favorisi
гла́вная причи́на — ana / asıl neden
гла́вное усло́вие — temel koşul
гла́вный вино́вник (преступления) — юр. esas suçlu; asli fail
гла́вный уда́р — воен. asıl taarruz
2) ( старший по положению) başгла́вный инжене́р — baş mühendis
гла́вный судья́ — спорт. başhakem
3) (гла́вное) → сущ., с asıl olan; aslolanгла́вное - поня́ть — aslolan anlamaktır
гла́вное, что он хоте́л сказа́ть... — asıl söylemek istediği,...
а са́мое гла́вное,... — en önemlisi de...
••гла́вное предложе́ние — грам. temel cümle
гла́вным о́бразом — başlıca (olarak)
-
3 неправильный
1) ( неверный) yanlış; doğru olmayanстать на непра́вильный путь — yanlış yol tutmak
непра́вильная фра́за — düşük cümle
2) ( ненормальный) anormal; kuralsız; namütenasip ( непропорциональный)3) ( несправедливый) haksız; adaletsiz••непра́вильный глаго́л — грам. kuralsız fiil
-
4 отрицательный
1) врз olumsuz, menfiотрица́тельная реа́кция — olumsuz tepki
отрица́тельное отноше́ние к чему-л. — bir şeye karşı olumsuz tutum
отрица́тельный тип — olumsuz bir kişi
отрица́тельное приложе́ние — грам. olumsuz cümle
2) мат. negatif, eksi3) физ. negatif -
5 парадный
-
6 предложение
I с1) ( действие) önerme, teklif etme2) öneri, teklif; önergeвнести́ / вы́двинуть предложе́ние — bir öneri yapmak, bir öneride bulunmak
его́ предложе́ние бы́ло отклонено́ — önerisi reddedildi
предложе́ние о внесе́нии попра́вок — değiştirge
3) ( о браке) evlenme teklifiсде́лать кому-л. предложе́ние — evlenme teklifi yapmak
4) эк. arz, sunuII с, грам.спрос превыша́ет предложе́ние — talep arzı aşıyor
cümle, tümce -
7 придаточный
в соч.прида́точное предложе́ние — грам. yan cümle
-
8 простой
I1) ( несложный) kolay, basit, yalınçпросто́е де́ло — kolay / basit bir iş
от просто́го к сло́жному — yalınçtan / basitten karmaşığa doğru
2) (однородный, несоставной) basit, yalınçпросто́е предложе́ние — грам. yalın cümle
просты́е тела́ — физ. yalınç cisimler
3) ( безыскусственный) sade, düz; basit; özentisizпросто́е пла́тье, просто́й костю́м / наря́д — sade bir kıyafet, düz bir esvap
просто́й расска́з — özentisiz hikaye
4) ( обыкновенный) basit, sade adiпросты́е лю́ди — basit insanlar / halk
проста́я пи́ща — sade yemek(ler)
э́то бы́ло не просто́е подража́ние — bu, basit bir taklit değildi
э́то не проста́я да́та (в календаре́) — bu kuru bir tarih değildir
5) ( наивный) safdil••реше́ние при́нято просты́м большинство́м — karar salt çoğunlukla alındı
просто́е письмо́ — adi mektup
II мпросты́м гла́зом — çıplak gözle
boş durma; çalışılmadan geçen zamanсокраща́ть просто́й маши́н / маши́нного обору́дования — makinelerin boş durma zamanını kısaltmak
(ка́ждый) час просто́я станка́ — tezgah işletilmeyerek geçen her saat
-
9 свет
ışık* * *I м, врзışık (-ğı)лу́нный свет — ay ışığı, mehtap (-bı)
свет зари́ — şafağın aydınlığı
при све́те свечи́ — mum ışığında
свет пога́с — ışık / elektrik söndü
вы́йти из темноты́ на свет — karanlıktan aydınlığa çıkmak
прое́хать на кра́сный свет — kırmızı yanarken geçmek
••ни свет ни заря́, чуть свет — sabahın köründe
пролива́ть свет на что-л. — bir şeye ışık tutmak
II мв све́те чего-л. — bir şeyin ışığı altında
1) ( мир) dünyaсо всех концо́в све́та — dünyanın dört bir yanından, dünyanın dört bucağından
2) ( общество) sosyeteвы́сший свет — yüksek sosyete
••появи́ться на свет — dünyaya gelmek
ему́ бе́лый свет не мил — dünyayı karanlık görüyor
тот свет — öbür dünya, ahret
вы́ходец с того́ све́та — mezar kaçkını
э́то всему́ све́ту изве́стно — bunu cümle âlem bilir
вы́йти в свет — çıkmak
вы́пустить в свет — çıkarmak
ни за что на све́те! — dünyada!
-
10 слово
söz* * *с, врзsöz; kelime, sözcükиностра́нное сло́во — yabancı kelime / sözcük
слова́ национа́льного ги́мна — milli marşın sözleri
э́то моё после́днее сло́во — son sözüm budur
после́днее сло́во за прокуро́ром — son söz savcınındır
всё э́то одни́ слова́! — hepsi laf!
он челове́к сло́ва — sözünün eridir
мне на́до сказа́ть тебе́ па́ру слов / два сло́ва — sana iki çift lafım / sözüm var
не успе́ли мы обменя́ться па́рой слов, как... — daha ancak bir iki cümle konuşmuştuk ki,...
ему́ двух слов сказа́ть нельзя́ — ona iki lakırdı söyleyemezsin
ни сло́ва не говоря́ — tek kelime / hiçbir şey söylemeden
на э́то он не сказа́л ни сло́ва — bu söz üzerine hiç sesini çıkarmadı
взять сло́во (на собрании) — söz almak
взять сло́во с кого-л. — birinden söz almak
прошу́ сло́ва — söz istiyorum
в широ́ком смы́сле сло́ва — geniş anlamıyla
он никому́ не дава́л сло́ва сказа́ть / мо́лвить / вста́вить — kimseye ağız açtırmıyordu
••сло́во в сло́во — kelimesi kelimesine
сло́во за́ сло́во — laf lafı açar (ya)
то́лько на слова́х — sadece lafta
не на слова́х, а на де́ле — lafta değil fiiliyatta
рассказа́ть что-л. в не́скольких слова́х — bir iki kelimeyle anlatmak
ни сло́вом сказа́ть, ни перо́м описа́ть — фольк. yazı ile sözle anlatılamaz
сло́во серебро́, молча́ние - зо́лото — погов. söz gümüşse sükut altındır
стра́нный челове́к! - Стра́нный не то сло́во! — acayip adam! - Acayip de laf mı / söz mü?
оста́ться на слова́х — sözde / lafta kalmak
по его́ слова́м — → вводн. сл. onun sözlerine / ifadesine göre
к сло́ву сказа́ть — → вводн. сл. sözü açılmışken
одни́м сло́вом — → вводн. сл. tek kelime ile, kısacası, halısı, velhasıl
че́стное сло́во — şeref / namus sözü
че́стное сло́во! — namusum hakkı için!
даю́ че́стное сло́во — namusum üzerine söz veriyorum
ве́рить на́ слово — söze inanmak
-
11 сложноподчинённый
лингв., в соч.сложноподчинённое предложе́ние — girişik / karmaşık cümle
-
12 сложносочинённый
лингв., в соч.сложносочинённое предложе́ние — bileşik cümle
-
13 составлять
несов.; сов. - соста́вить1) koymakсоста́вить два стола́ вме́сте — iki masayı birleştirmek
соста́вить сту́лья в ряд — sandalyeleri yanyana koymak / sıralamak
соста́вить поле́нья (ко́нусом) — odunları çatmak
2) kurmak; düzenlemekсоставля́ть уравне́ние — bir denklem kurmak
составля́ть предложе́ние — грам. bir cümle kurmak
составля́ть по́езд — bir katar düzenlemek
3) düzenlemek; hazırlamak; derlemek; tutmakсоставля́ть план — bir plan hazırlamak
составля́ть слова́рь — bir sözlük hazırlamak / düzenlemek
составля́ть протоко́л — zabıt tutmak
составля́ть спи́сок веще́й — eşyanın listesini tutmak
составля́ть о́пись насле́дства (умершего) — muhallefat listesini düzenlemek
письмо́ соста́влено в ре́зких выраже́ниях — mektup sert bir dille kaleme alınmıştır / yazılmıştır
составля́ть отчёт / докла́д — bir rapor düzenlemek
соста́вленный им сбо́рник расска́зов — derlediği hikayeler kitabı
4) oluşturmakсоставля́ть осно́ву чего-л. — bir şeyin temelini oluşturmak
полови́ну рабо́чих составля́ют же́нщины — işçilerin yarısını kadınlar oluşturmaktadır
составля́ть еди́ное це́лое — bir bütün oluşturmak
составля́ть у́гол с чем-л. — bir şey ile açı yapmak
расхо́ды соста́вят ты́сячу рубле́й — harcamalar bin ruble tutacak
5) edinmekсоста́вить себе́ представле́ние — fikir edinmek
6) перен. yapmakсоста́вить себе́ и́мя — isim yapmak
соста́вить себе́ состоя́ние — servet yapmak / toplamak
-
14 стереотипный
1) полигр. stereotip2) перен. basmakalıp, klişeleşmişстереоти́пная фра́за — klişeleşmiş cümle
-
15 стройный
1) mevzunстро́йная фигу́ра — mevzun endam
стро́йный мужчи́на — endamlı bir erkek
стро́йный как то́поль — servi boylu, fidan boylu / gibi
2) düzgünстро́йными ряда́ми — düzgün sıralar halinde
3) bağdaşık; uyumluстро́йная фра́за — derli toplu bir cümle
представля́ть собо́й стро́йное це́лое — bağdaşık bir bütün oluşturmak
4) uyumluстро́йные зву́ки — uyumlu sesler
-
16 трафаретный
basmakalıp,beylik* * *трафаре́тная на́дпись — yazı kalıbıyla yapılmış yazı
2) перен. basmakalıp, beylikтрафаре́тная фра́за — basmakalıp cümle
-
17 фигурировать
yer almak,adı geçmek* * *(adı) geçmek, yer almak; (hazır) bulunmak ( присутствовать)в заявле́нии фигури́рует така́я фра́за... — bildiride şu cümle geçiyor / yer alıyor...
-
18 шаблонный
standart; basmakalıp,klişe* * *1) standart2) перен. basmakalıp, kalıplaşmış, klişe, klişeleşmişшабло́нная фра́за — basmakalıp bir cümle
-
19 парадная дверь
ana giriş kapısı, ana kapı, giriş kapısı, cümle kapısıТурецко-русский словарь и русско-турецкий словарь по строительству и архитектуре > парадная дверь
-
20 передняя дверь
ana giriş kapısı, ana kapı, giriş kapısı, cümle kapısıТурецко-русский словарь и русско-турецкий словарь по строительству и архитектуре > передняя дверь
См. также в других словарях:
cümle — is., dbl., Ar. cumle 1) Bir yargı bildirmek için tek başına çekimli bir fiil veya çekimli bir fiille kullanılan kelimeler dizisi, tümce Ben bu cümleyi üç defa okudum, hiçbir şey anlayamadım. B. R. Eyuboğlu 2) esk. Dizge, sistem 3) sf. Bütün, hep… … Çağatay Osmanlı Sözlük
CÜMLE-İ İHBÂRİYE — (Cümle i haberiye de denir) Bir hâdiseyi, bir nesneyi bildiren cümle. Bunun zıddı: cümle i inşâiyedir; emir ve nehiyleri bildirmek gibi … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
CÜMLE-İ TEFSİRİYE — (Cümle i müfessire) Yâni, meselâ gibi sözlerle başlayıp önceki cümleyi açıklayan cümle … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
CÜMLE-İ ÛLÂ — Birinci cümle. Evvelki cümle … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
cümle kapısı — is. Yapılarda ana kapı Kapıcımız cümle kapısının eşiğinde bir nöbetçi asker gibi selam vaziyeti almıştır. Y. K. Karaosmanoğlu … Çağatay Osmanlı Sözlük
CÜMLE-İ CEZÂİYE — Şart cümlesinin ikinci kısmı. Misâl: Eğer lügatı rehber edinirsen, kelimelerin mânasını anlarsın cümlesindeki kelimelerin mânasını anlarsın cümlesi, cümle i cezâiyedir … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
CÜMLE-İ FİİLİYE — f. Fiil ile başlayan arabça cümle. Fiil cümlesi … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
CÜMLE-İ MU'TERİZE — Cümlenin mânasını açıklamak için parantez içine yazılan cümle … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
CÜMLE-İ MÜSTE'NEFE — Kendinden önceki cümleden bağımsız, müstakil cümle … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
CÜMLE-İ İSMİYE — f. İsimle başlayan arabça cümle. İsim cümlesi … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
cümle — (A.) [ ﻪﻠﻤﺝ ] 1. bütün, tüm. 2. tümce … Osmanli Türkçesİ sözlüğü