Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

appĕtītus

  • 1 appetitus

    appetite, desire; esp. natural/instinctive desire

    Latin-English dictionary > appetitus

  • 2 appetitus

    1.
    appĕtītus ( adp-), a, um, Part. of appeto.
    2.
    appĕtītus ( adp-), ūs, m. [appeto].
    * I.
    An onset, attack, assault:

    reprimebat barbaricos appetitus,

    Amm. 30, 5.—Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    A passionate, eager longing or desire for a thing (in the class. per. perh. only in Cic.):

    adpetitus voluptatis,

    Cic. Off. 1, 30, 105:

    sub te erit appetitus ejus,

    Vulg. Gen. 4, 7; ib. Ezech. 21, 16.—Hence, without gen.,
    B.
    The power or faculty of desire: duplex est vis animorum atque naturae: una pars in adpetitu posita est, quae est hormê Graece, quae hominem huc atque illuc rapit, altera in ratione, etc., Cic. Off. 1, 28, 101; so id. N. D. 2, 47, 122; id. Div 1, 32.—
    C.
    The passions, appetites:

    ut adpetitus rationi oboediant,

    Cic. Off. 1, 29, 102; so id. N. D. 2, 12, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > appetitus

  • 3 appetītus (adp-)

        appetītus (adp-) ūs, m    [appeto], a longing, eager desire: vehementior: voluptatis: ut appetitūs rationi oboediant, the appetites.

    Latin-English dictionary > appetītus (adp-)

  • 4 appetītus (adp-)

        appetītus (adp-)    P. of appeto.

    Latin-English dictionary > appetītus (adp-)

  • 5 adpetitus

    1.
    appĕtītus ( adp-), a, um, Part. of appeto.
    2.
    appĕtītus ( adp-), ūs, m. [appeto].
    * I.
    An onset, attack, assault:

    reprimebat barbaricos appetitus,

    Amm. 30, 5.—Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    A passionate, eager longing or desire for a thing (in the class. per. perh. only in Cic.):

    adpetitus voluptatis,

    Cic. Off. 1, 30, 105:

    sub te erit appetitus ejus,

    Vulg. Gen. 4, 7; ib. Ezech. 21, 16.—Hence, without gen.,
    B.
    The power or faculty of desire: duplex est vis animorum atque naturae: una pars in adpetitu posita est, quae est hormê Graece, quae hominem huc atque illuc rapit, altera in ratione, etc., Cic. Off. 1, 28, 101; so id. N. D. 2, 47, 122; id. Div 1, 32.—
    C.
    The passions, appetites:

    ut adpetitus rationi oboediant,

    Cic. Off. 1, 29, 102; so id. N. D. 2, 12, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > adpetitus

  • 6 sino

    sĭno, sīvi, sĭtum, 3 (sinit, as archaic subj. pres. formerly stood, Plaut. Curc. 1, 1, 27; Verg. Cir. 239; but in the former passage has been corrected to sierit, Fleck.; and in the latter the clause is spurious.— Perf. sii, Varr. ap. Diom. p. 371 P.:

    siit,

    Ter. Ad. 1, 2, 24, acc. to Diom. l. l.; another old form of the perf. sini, Scaur. ap. Diom. l. l.; so, too, pluperf. sinisset, Rutil. ib.— Sync. perf. sisti, Plaut. Mil. 4, 2, 80: sistis, Att. ap. Cic. Sest. 57, 122.— Subj. sieris or siris, Pac. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 106; cf. Trag. Rel. p. 84 Rib.; Plaut. Bacch. 3, 2, 18; id. Ep. 3, 3, 19; id. Trin. 2, 4, 120;

    an old formula,

    Liv. 1, 32:

    sirit,

    id. 28, 28, 11; 28, 34, 24:

    siritis,

    Plaut. Poen. 5, 1, 20: sirint, id. Bacch. 3, 3, 64; id. Merc. 3, 4, 28.— Pluperf. sisset, Liv. 27, 6:

    sissent,

    Cic. Sest. 19, 44; Liv. 3, 18; 35, 5, 11), v. a. [etym. dub.], orig., to let, put, lay, or set down; found so only in the P. a. situs (v. infra, P. a.), and in the compound pono (for posino, v. pono); cf. also 2. situs, I.—Hence, transf., and freq. in all styles and periods.
    I.
    In gen., to let, suffer, allow, permit, give leave (syn.: permitto, patior, tolero, fero); constr. usually with an obj.-clause, the subj., or absol., rarely with ut or an acc.
    (α).
    With obj.clause: exsulare sinitis, sistis pelli, pulsum patimini, Att. ap. Cic. Sest. 57, 122: neu reliquias sic meas sieris denudatis ossibus foede divexarier, Pac. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 106:

    quin tu itiner exsequi meum me sinis?

    Plaut. Merc. 5, 2, 88:

    nos Transalpinas gentes oleam et vitem serere non sinimus,

    Cic. Rep. 3, 9, 16:

    non sinam tum nobis denique responderi,

    id. Verr. 1, 17, 54 B. and K.:

    praecipitem amicum ferri sinere,

    id. Lael. 24, 89:

    latrocinium in Syriam penetrare,

    id. Phil. 11, 13, 32: vinum ad se importari, * Caes. B. G. 4, 2 fin.:

    Medos equitare inultos,

    Hor. C. 1, 2, 51:

    magnum corpus Crescere sinito,

    Verg. G. 3, 206; Plaut. Poen. 3, 3, 11; cf.:

    Cato contionatus est, se comitia haberi non siturum,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 6:

    sine sis loqui me,

    Plaut. Ps. 3, 2, 50:

    sine me dum istuc judicare,

    id. Most. 5, 2, 22; so,

    sine dum petere,

    id. Truc. 2, 7, 67 et saep.— Pass.:

    vinum in dolium conditur et ibi sinitur fermentari,

    Col. 12, 17, 1:

    neque is tamen inire sinitur,

    id. 6, 37, 9:

    vitis suci gratiā exire sinitur,

    Plin. 14, 1, 3, § 16:

    hic accusare eum moderate, per senatus auctoritatem non est situs,

    Cic. Sest. 44, 95:

    sine te exorari,

    Plin. Ep. 9, 21, 3.—
    (β).
    With subj. (so for the most part only in the imper.):

    sine te exorem, sine te prendam auriculis, sine dem savium,

    Plaut. Poen. 1, 2, 163:

    sine me expurgem,

    Ter. And. 5, 3, 29: Ch. At tandem dicat sine. Si. Age dicat;

    sino,

    id. ib. 5, 3, 24:

    ne duit, si non vult: sic sine astet,

    let him stand, Plaut. As. 2, 4, 54:

    sine pascat durus (captivus) aretque,

    Hor. Ep. 1, 16, 70:

    sine vivat ineptus,

    id. ib. 1, 17, 32:

    sine sciam,

    let me know, Liv. 2, 40, 5:

    sinite abeam viva a vobis,

    Plaut. Mil. 4, 2, 92:

    sinite instaurata revisam Proelia,

    Verg. A. 2, 669 et saep.— Poet. in the verb. finit: natura repugnat;

    Nec sinit incipiat,

    Ov. M. 3, 377.—
    (γ).
    Absol. (syn.: pati, ferre);

    suspende, vinci, verbera: auctor sum, sino,

    Plaut. Poen. 1, 1, 18:

    nobiscum versari jam diutius non potes: non feram, non patiar, non sinam,

    Cic. Cat. 1, 5, 10:

    domum ire cupio: at uxor non sinit,

    Plaut. Men. 5, 5, 60: Ba. Ego nolo dare te quicquam. Pi. Sine. Ba. Sino equidem, si lubet, id. Bacch. 1, 1, 66: nate, cave;

    dum resque sinit, tua corrige vota,

    Ov. M. 2, 89:

    moretur ergo in libertate sinentibus nobis,

    Plin. Ep. 4, 10 fin.
    (δ).
    With ut:

    sivi, animum ut expleret suom,

    Ter. And. 1, 2, 17:

    sinite, exorator ut sim, id. Hec. prol. alt. 2: neque sinam, ut,

    id. ib. 4, 2, 14:

    nec dii siverint, ut hoc decus demere mihi quisquam possit,

    Curt. 5, 8, 13:

    neque di sinant ut Belgarum decus istud sit,

    Tac. A. 1, 43.—
    (ε).
    With acc.:

    sinite arma viris et cedite ferro,

    leave arms to men, Verg. A. 9, 620:

    per te, vir Trojane, sine hanc animam et miserere precantis,

    id. ib. 10, 598:

    neu propius tectis taxum sine,

    id. G. 4, 47:

    serpentium multitudo nisi hieme transitum non sinit,

    Plin. 6, 14, 17, § 43:

    at id nos non sinemus,

    Ter. Heaut. 5, 5, 7; cf.:

    non sinat hoc Ajax,

    Ov. M. 13, 219; 7, 174.—Sometimes the acc. is used elliptically, as in Engl., and an inf. (to be, remain, do, go, etc.) is to be supplied: Sy. Sineres vero tu illum tuum Facere haec? De. Sinerem illum! Ter. Ad. 3, 3, 42:

    dum interea sic sit, istuc actutum sino,

    I'll let that by and by go, I don't care for it, Plaut. Most. 1, 1, 68:

    me in tabernā usque adhuc sineret Syrus,

    id. Ps. 4, 7, 14: Ch. Ne labora. Me. Sine me, Ter. Heaut. 1, 1, 38: quisquis es, sine me, let me ( go), id. Ad. 3, 2, 23.—
    II.
    In partic.
    A.
    In colloquial language.
    1.
    Sine, let:

    sine veniat!

    let him come! Ter. Eun. 4, 6, 1:

    insani feriant sine litora fluctus,

    Verg. E. 9, 43.—So simply sine! be it so! granted! very well! agreed, etc.:

    pulchre ludificor. Sine!

    Plaut. Truc. 2, 8, 6; id. As. 5, 2, 48; id. Aul. 3, 2, 11; id. Bacch. 4, 7, 13; Ter. Eun. 2, 3, 90 al.:

    sic sine,

    Plaut. Truc. 5, 4.—
    2.
    Sine modo, only let, i. e. if only:

    cur me verberas?... Patiar. Sine modo adveniat senex! Sine modo venire salvum, etc.,

    Plaut. Most. 1, 1, 10.—So with subj.:

    sine modo venias domum,

    Plaut. As. 5, 2, 50 Fleck.—
    B.
    Rarely like the Greek ean, to give up, cease, leave a thing undone: Al. Vin vocem? Cl. Sine:

    nolo, si occupata est,

    Plaut. Cas. 3, 2, 14: tum certare odiis, tum res rapuisse licebit. Nunc sinite (sc. certare, etc.), forbear, Verg A. 10, 15.—
    C.
    Ne di sirint (sinant), ne Juppiter sirit, etc., God forbid! Heaven forefend! Ch. Hoc capital facis... aequalem et sodalem liberum civem enicas. Eu. Ne di sirint, Plaut. Merc. 3, 4, 28; id. Bacch. 3, 3, 64;

    for which: ne di siverint,

    id. Merc. 2, 2, 51:

    illud nec di sinant,

    Plin. Ep. 2, 2, 3:

    ne istuc Juppiter O. M. sirit, urbem, etc.,

    Liv. 28, 28, 11:

    nec me ille sierit Juppiter,

    Plaut. Curc. 1, 1, 27.—Hence, sĭtus, a, um, P. a., placed, set, lying, situate (syn. positus; freq. and class.).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    (gallinis) meridie bibere dato nec plus aqua sita siet horam unam,

    nor let the water be set before them more than an hour, Cato, R. R. 89:

    pluma Quae sita cervices circum collumque coronat,

    Lucr. 2, 802:

    (aurum) probe in latebris situm,

    Plaut. Aul. 4, 2, 2; 4, 2, 8:

    proba merx facile emptorem reperit, tametsi in abstruso sita est,

    id. Poen. 1, 2, 129:

    Romuli lituus, cum situs esset in curiā Saliorum, etc.,

    Cic. Div. 1, 17, 30:

    in ore sita lingua est finita dentibus,

    id. N. D. 2, 59, 149:

    inter duo genua naribus sitis,

    Plin. 10, 64, 84, § 183:

    ara sub dio,

    id. 2, 107, 111, § 240:

    sitae fuere et Thespiades (statuae) ad aedem Felicitatis,

    id. 36, 5, 4, § 39 et saep.—Rarely of persons:

    quin socios, amicos procul juxtaque sitos trahunt exciduntque,

    Sall. H. 4, 61, 17 Dietsch; cf.:

    jam fratres, jam propinquos, jam longius sitos caedibus exhaustos,

    Tac. A. 12, 10:

    nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti,

    id. Agr. 30:

    cis Rhenum sitarum gentium animos confirmavit,

    Vell. 2, 120, 1; cf.:

    gens in convallibus sita,

    Plin. 7, 2, 2, § 28.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of places, lying, situate:

    locus in mediā insulā situs,

    Cic. Verr. 2, 4, 48, § 106:

    in quo (sinu) sita Carthago est,

    Liv. 30, 24, 9:

    urbes in orā Graeciae,

    Nep. Alcib. 5:

    urbs ex adverso (Carthaginis),

    Plin. 5, 1, 1, § 4:

    insulae ante promunturium,

    id. 9, 59, 85, § 180:

    regio contra Parthiae tractum,

    id. 6, 16, 18, § 46 et saep.—
    b.
    Of the dead, lying, laid, buried, interred (syn. conditus):

    declarat Ennius de Africano, hic est ille situs. Vere: nam siti dicuntur hi, qui conditi sunt,

    Cic. Leg. 2, 22, 57; cf.:

    redditur terrae corpus et ita locatum ac situm quasi operimento matris obducitur,

    id. ib. 2, 22, 56: siticines appellati qui apud sitos canere soliti essent, hoc est vitā functos et sepultos, Atei. Capito ap. Gell. 20, 2:

    C. Marii sitae reliquiae,

    Cic. Leg. 2, 2, 56:

    (Aeneas) situs est... super Numicium flumen,

    Liv. 1, 2 Drak.:

    Cn. Terentium offendisse arcam, in quā Numa situs fuisset,

    Plin. 13, 13, 27, § 84.—Hence the common phrase in epitaphs:

    HIC SITVS EST, HIC SITI SVNT, etc.,

    Inscr. Orell. 654; 4639 sq.; Tib. 3, 2, 29.—

    Comically: noli minitari: scio crucem futuram mihi sepulcrum: Ibi mei sunt majores siti, pater, avus, etc.,

    Plaut. Mil. 2, 4, 20.—
    c.
    A few times in Tacitus for conditus, built, founded:

    urbem Philippopolim, a Macedone Philippo sitam circumsidunt,

    Tac. A. 3, 38 fin.; 6, 41:

    veterem aram Druso sitam disjecerant,

    id. ib. 2, 7 fin.:

    vallum duabus legionibus situm,

    id. H. 4, 22.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., placed, situated, present, ready: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm, Enn. ap. Gell. 2, 29, 20 (Sat. v. 37 Vahl.):

    in melle sunt linguae sitae vostrae,

    Plaut. Truc. 1, 2, 76:

    quae ceteris in artibus aut studiis sita sunt,

    Cic. de Or. 1, 15, 65:

    quas (artes) semper in te intellexi sitas,

    Ter. And. 1, 1, 6:

    (voluptates) in medio sitas esse dicunt,

    within the reach of all, Cic. Tusc. 5, 33, 94.—
    2.
    In partic.: situm esse in aliquo or in aliquā re, to rest with, depend upon some one or something (a favorite figure with Cic., and found not unfreq. in other writers):

    in patris potestate est situm,

    Plaut. Stich. 1, 1, 52; cf.:

    assensio quae est in nostrā potestate sita,

    Cic. Ac. 2, 12, 37:

    hujusce rei potestas omnis in vobis sita est, judices,

    id. Mur. 39, 83; cf.:

    huic ipsi (Archiae), quantum est situm in nobis, opem ferre debemus,

    id. Arch. 1, [p. 1709] 1:

    est situm in nobis, ut, etc.,

    id. Fin. 1, 17, 57; cf.

    also: si causa appetitus non est sita in nobis, ne ipse quidem appetitus est in nostrā potestate, etc.,

    id. Fat. 17, 40:

    summam eruditionem Graeci sitam censebant in nervorum vocumque cantibus,

    id. Tusc. 1, 2, 4:

    in officio colendo sita vitae est honestas omnis et in neglegendo turpitudo,

    id. Off. 1, 2, 4:

    qui omnem vim divinam in naturā sitam esse censet,

    id. N. D. 1, 13, 35:

    cui spes omnis in fugā sita erat,

    Sall. J. 54, 8:

    in armis omnia sita,

    id. ib. 51, 4:

    in unius pernicie ejus patriae sitam putabant salutem,

    Nep. Epam. 9 et saep.:

    res omnis in incerto sita est,

    Plaut. Capt. 3, 4. 4:

    tu in eo sitam vitam beatam putas?

    Cic. Tusc. 5, 12, 35:

    jam si pugnandum est, quo consilio in temporibus situm est,

    id. Att. 7, 9, 4:

    laus in medio,

    Tac. Or. 18.

    Lewis & Short latin dictionary > sino

  • 7 con-trahō

        con-trahō trāxī, trāctus, ere,    to draw together, collect, assemble: exercitum in unum locum, Cs.: copias eo, N.: navibus coactis contractisque, Cs.: viros, V.: undique fontīs, O.: utrumque ad colloquium, L.: contrahe quidquid animis vales, call to your aid, V.—To draw close, draw in, contract, shorten, narrow, lessen, abridge, diminish: pulmones se contrahunt: bracchia, V.: frontem, to wrinkle: voltum, O.: contractum caput, bowed, H.: castra, Cs.: vela, to shorten, H.: umbras, O.: mare contrahitur, is narrowed, O.: contracta aequora sentire, to encroach on, H.: tempora veris, to shorten, O.: tempestas contraxit caelum, narrowed, H.: contracto frigore pigrae (apes), i. e. stiff with cold, V.—Fig., to bring about, accomplish, execute, contract, cause, produce: amicitiam: negotium mihi: numinis iram mihi (arte), O.: bilem tibi, Iu.: causam certaminis, L.: porca contracta, due (in expiation).—To transact, contract, bargain, conclude: cum rege rationem, an account: aes alienum: ex rebus contrahendis: rerum contractarum fides, of contracts: res inter se, L.: cum altero, deal.—To draw in, lessen, check, restrain: animos: appetitūs: cupidinem, H.

    Latin-English dictionary > con-trahō

  • 8 ē-vagor

        ē-vagor ātus, ārī, dep.,    to wander forth, march to and fro, manœuvre: effuse, L.: ad evagandum spatium, for evolutions, L. — Fig., to spread, extend: qui appetitūs longius evagantur: late vis morbi, L. — With acc: ordinem Rectum, transgress, H.

    Latin-English dictionary > ē-vagor

  • 9 ratiō

        ratiō ōnis, f    [RA-], a reckoning, numbering, casting up, account, calculation, computation: ut par sit ratio acceptorum et datorum: quibus in tabulis ratio confecta erat, qui numerus domo exisset, etc., Cs.: auri ratio constat, the account tallies: rationem argenti ducere, reckoning: pecuniae habere rationem, to take an account: ratione initā, on casting up the account, Cs.: mihimet ineunda ratio est: (pecuniam) in rationem inducere, bring into their accounts: aeraria, the rate of exchange (the value of money of one standard in that of another): rationes ad aerarium continuo detuli, rendered accounts: rationes cum publicanis putare: rationes a colono accepit: longis rationibus assem in partīs diducere, calculations, H.— A list, manifest, protocol, report, statement: cedo rationem carceris, quae diligentissime conficitur.— A transaction, business, matter, affair, concern, circumstance: re ac ratione cum aliquo coniunctus: in publicis privatisque rationibus, Cs.: nummaria: popularis: comitiorum: ad omnem rationem humanitatis: meam.—Plur., with pron poss., account, interest, advantage: alquis in meis rationibus tibi adiungendus: alienum suis rationibus existimans, etc., inconsistent with his interests, S.—Fig., a reckoning, account, settlement, computation, explanation: rationem reddere earum rerum: secum has rationes putare, T.: initā subductāque ratione scelera meditantes, i. e. after full deliberation: quod posteaquam iste cognovit, hanc rationem habere coepit, reflection: totius rei consilium his rationibus explicabat, ut si, etc., upon the following calculation, Cs.: ut habere rationem possis, quo loco me convenias, etc., i. e. means of determining: semper ita vivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur, must account to ourselves: si gravius quid acciderit, abs te rationem reposcent, will hold you responsible, Cs.— Relation, reference, respect, connection, community: (agricolae) habent rationem cum terrā, quae, etc., have to do: cum omnibus Musis rationem habere: omnes, quibuscum ratio huic est.— A respect, regard, concern, consideration, care: utriusque (sc. naturae et fortunae) omnino habenda ratio est in deligendo genere vitae: (deos) piorum et impiorum habere rationem: sauciorum et aegrorum habitā ratione, Cs.: propter rationem brevitatis, out of regard for: habeo rationem, quid a populo R. acceperim, consider: neque illud rationis habuisti, provinciam ad summam stultitiam venisse? did you not consider?—Course, conduct, procedure, mode, manner, method, fashion, plan, principle: tua ratio est, ut... mea, ut, etc.: defensionis ratio viaque: itaque in praesentiā Pompei sequendi rationem omittit, Cs.: in philosophiā disserendi: ut, quo primum curreretur, vix ratio iniri possit, Cs.: hoc aditu laudis vitae meae rationes prohibuerunt, plan of life.—Arrangement, relation, condition, kind, fashion, way, manner, style: ratio atque usus belli, the art and practice of war, Cs.: novae bellandi rationes, Cs.: quorum operum haec erat ratio, etc., Cs.: rationem pontis hanc instituit; tigna bina, etc., Cs.: iuris: haec eadem ratio est in summā totius Galliae, Cs.: eādem ratione, quā pridie, ab nostris resistitur, Cs: quid refert, quā me ratione cogatis?: nullā ratione, Cs.: tota ratio talium largitionum genere vitiosa est, principle.—The faculty of computing, judgment, understanding, reason, reasoning, reflection: Ita fit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet: homo, quod rationis est particeps, causas rerum videt: lex est ratio summa: ut, quos ratio non posset, eos ad officium religio duceret: si ratio et prudentia curas aufert, H.: mulier abundat audaciā, consilio et ratione deficitur: Arma amens capio, nec sat rationis in armis, V.: ratione fecisti, sensibly.—Ground, motive, reason: quid tandem habuit argumenti aut rationis res, quam ob rem, etc.: nostra confirmare argumentis ac rationibus: noverit orator argumentorum et rationum locos: ad eam sententiam haec ratio eos deduxit, quod, etc., Cs.: rationibus conquisitis de voluptate disputandum putant: Num parva causa aut prava ratiost? reason, excuse, T.— Reasonableness, reason, propriety, law, rule, order: omnia, quae ratione docentur et viā, reasonably and regularly: ut ratione et viā procedat oratio: quae res ratione modoque Tractari non volt, H.: intervallis pro ratā parte ratione distinctis, divided proportionally by rule: vincit ipsa rerum p. natura saepe rationem, system.—A theory, doctrine, system, science: haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere: Epicuri, doctrine: Stoicorum: ratio vivendi... ratio civilis, the art of living... statesmanship.—Knowledge, science. si qua (est in me) huiusce rei ratio aliqua.— A view, opinion, conviction: Mea sic est ratio, T.: cum in eam rationem pro suo quisque sensu loqueretur: cuius ratio etsi non valuit, N.
    * * *
    I II
    account, reckoning; plan; prudence; method; reasoning; rule; regard

    Latin-English dictionary > ratiō

  • 10 re-mittō

        re-mittō mīsī, missus, ere,    to let go back, send back, despatch back, drive back, cause to return: mulieres Romam: paucos in regnum, Cs.: partem legionum in sua castra, Cs.: librum tibi: pila intercepta, hurl back, Cs.: tractum de corpore telum, O.: cogebat (equos) calces remittere, i. e. kick, N. —To send forth, give out, yield, emit, produce: Ut melius muriā, quod testa marina remittit, H.: nec umenti sensit tellure remitti (nebulas), O.: umorem ex se, V.: quod baca remisit olivae, H.—In law, with nuntium or repudium, to send a letter of divorce, dissolve marriage: uxori nuntium: repudium alteri (uxori), T.—To let go back, loosen, slacken, relax: ramulum adductum, ut remissus esset, in oculum suum recidisse: habenas: frena, O.: vinclis remissis, O.: bracchia, i. e. let fall, V.: mella calor liquefacta remittit, melts, V.— Intrans, to decrease, relax, abate: si forte ventus remisisset, Cs.: pestilentia, L.: cum remiserant dolores pedum.—Fig., to send back, give back, return, restore: vocem nemora remittunt, V.: totidemque remisit Verba locus, O.: sonum acutum, H.: vestrum vobis beneficium, Cs.: hanc veniam cumulatam morte remittam, will repay, V.—To give up, reject, yield, resign, grant, concede. opinionem animo: si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto: remittentibus tribunis, comitia sunt habita, etc., yielding, L.: omnia tibi ista: quod natura remittit, Invida iura negant, O.: memoriam simultatium patriae, sacrifice, L.: Erycis tibi terga remitto, I give up, if you will, V.: suarum quoque rerum illis remisso honore, i. e. ascribed the honor to them, L.: ius, abandon their claim, L.: te mihi remittere atque concedere, ut consumerem, etc. Sed mora damnosa est nec res dubitare <*>emittit, permits, O. —To slacken, relax, relieve, release, abate, remit. omnes sonorum gradūs: per dies festos animum, L.: se, N.: ab religione animos, L.: superioris temporis contentionem, Cs.: diligentiam in perdiscendo, Cs.: studia remissa temporibus: belli opera, L.: pugnam, S.: urguent tamen et nihil remittunt: cum se furor ille remisit, O.: horam de meis legitimis horis: aliquid ex pristinā virtute, Cs.: nihil ex arrogantiā, Ta.: de tributo remiserunt, L.: fortissimis remittere de summā.—To cease, refrain, omit: remittas iam me onerare iniuriis, T.: quid ubique hostis ageret, explorare, S.: Quid Cantabar cogitet, Quaerere, H.—To give free course, leave unrestrained: animi appetitūs, qui tum remitterentur, tum continerentur.—Of a penalty, to remit, pardon, remove, abate, grant exemption from: multam: poenam tibi, L.: sibi poenam magistri equitum, remit at their intercession, L.: pecunias, quas erant in publicum polliciti, Cs.

    Latin-English dictionary > re-mittō

  • 11 tranquillus

        tranquillus adj.    with comp. and sup, quiet, calm, still, tranquil: mare, quod naturā suā tranquillum sit: tranquillo mari gubernare, L.: aquae, O.—As subst n., a quiet sea, calm: te ad scopulum e tranquillo auferre, T.: in tranquillo tempestatem adversam optare dementis est: tranquillo pervectus Chalcidem, on the calm sea, L.: non tranquillo navigamus, L.—Of the countenance, calm, undisturbed, serene: frons tranquilla et serena.—Fig., calm, quiet, peaceful, placid, composed, untroubled, undisturbed, serene, tranquil: ut appetitūs sint tranquilli: tutae tranquillaeque res omnes, S.: senectus, H.: tranquillior in plebem fecerunt, L.: tranquillior animo esse: in transferendis faciendisque verbis tranquillior: tranquillae tuae quidem litterae, i. e. bring peaceful tidings: tranquillissima res, T.: tranquillissimus animus. —As subst n., calmness, quiet, tranquillity, peace: esse amorem in tranquillo, T.: in urbe ex tranquillo moles discordiarum... exorta est, L.: videre nihil tranquilli.
    * * *
    tranquilla, tranquillum ADJ
    quiet, calm

    Latin-English dictionary > tranquillus

  • 12 appeto

    I II
    appetere, appetivi, appetitus V TRANS
    seek/grasp after, desire; assail; strive eagerly/long for; approach, near

    Latin-English dictionary > appeto

  • 13 contraho

    con-trăho, xi, ctum, 3, v. a., to draw or bring several objects together, to collect, assemble (freq. and class.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit. (syn. colligo;

    opp. dissipo): quae in rerum naturā constarent quaeque moverentur, ea contrahere amicitiam, dissipare discordiam,

    Cic. Lael. 7, 24:

    cohortes ex finitimis regionibus,

    Caes. B. C. 1, 15:

    exercitum in unum locum,

    id. B. G. 1, 34; cf.:

    omnes copias Luceriam,

    Cic. Att. 8, 1, 2; and:

    omnia in unum locum,

    id. ib. 8, 11, B, 3:

    omnes copias eo,

    Nep. Ages. 3, 1:

    navibus circiter LXXX. coactis, contractisque,

    Caes. B. G. 4, 22; cf.:

    magnam classem,

    Nep. Con. 4, 4:

    naves,

    Suet. Calig. 19:

    agrestes,

    Ov. F. 4, 811:

    captivos,

    Liv. 37, 44, 3:

    utrumque ad colloquium,

    id. 28, 18, 2:

    undique libros,

    Suet. Aug. 31; cf.

    exemplaria,

    id. Gram. 24:

    muscas in manu,

    Plin. 12, 25, 54, § 122; cf.

    serpentes,

    id. 28, 9, 42, § 151: ii, qui in idem (collegium) contracti fuerint, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 34 (43), 1—
    B.
    Trop.
    1.
    To bring about, carry into effect, accomplish, execute, get, contract, occasion, cause, produce, make, etc. (very freq.):

    amicitiam,

    Cic. Lael. 14, 48:

    vinculum amicitiae,

    Val. Max. 4, 7 init.:

    aliquid litigii,

    Plaut. Cas. 3, 2, 31; cf.

    lites,

    id. Capt. prol. 63: qui hoc [p. 458] mihi contraxit, id. Cas. 3, 2, 21; cf.:

    negotium mihi,

    Cic. Cat. 4, 5, 9; and:

    numinis iram mihi (arte),

    Ov. M. 2, 660:

    bellum Saguntinis,

    Liv. 24, 42, 11:

    aliquid damni,

    Cic. Fin. 5, 30, 91:

    molestias,

    id. Fam. 2, 16, 5; cf. Sall. H. 2, 41, 8 Dietsch:

    aes alienum,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25:

    causam certaminis,

    Liv. 22, 28, 4; cf.

    certamen,

    id. 23, 26, 11; 25, 34, 10 al.:

    necessitates ad bellum,

    id. 44, 27, 12:

    culpam,

    to incur, Cic. Att. 11, 24, 1 al.:

    cruditatem,

    Quint. 7, 3, 38; cf. id. 2, 10, 6:

    morbum,

    Plin. 30, 8, 21, § 65:

    pestilentiam,

    id. 36, 27, 69, § 202:

    saginam corporis,

    Just. 21, 2:

    causam valetudinis ex profluvio alvi,

    Suet. Aug. 97 fin. et saep.: porca contracta, owed, due, sc. for the expiation of a crime, Cic. Leg. 2, 22, 57 fin.
    2.
    In the lang. of business, t. t., to make a contract, conclude a bargain, to contract:

    rationem, rem cum illo,

    Cic. Clu. 14, 41; cf. id. Off. 1, 17, 53; id. Sull. 20, 56; id. Att. 7, 7, 7:

    in tribuendo suum cuique et rerum contractarum fide,

    id. Off. 1, 5, 14:

    ex rebus contrahendis,

    id. ib. 3, 15, 61:

    in contrahendis negotiis,

    id. ib. 2, 11, 40:

    adfinitas inter Caesarem et Pompeium contracta nuptiis,

    Vell. 2, 44, 3 et saep.—
    b.
    Transf. beyond the sphere of business:

    cum aliquo,

    to have intercourse with, to associate with, Cic. Off. 1, 2, 4:

    nihil cum populo,

    id. Tusc. 5, 36, 105.—
    II.
    In partic., with the prevailing idea of shortening or diminishing by drawing together (cf.: cogo, colligo, etc.), to draw close or together, to draw in, contract, shorten, narrow, lessen, abridge, diminish (freq. and class.; opp. porrigo, dilato, tendo).
    A.
    Lit.:

    animal omne membra quocumque volt flectit, contorquet, porrigit, contrahit,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    pulmones tum se contrahunt adspirantes, tum intrante spiritu dilatant,

    id. N. D. 2, 55, 136:

    contractum aliquo morbo bovis cor,

    id. Div. 2, 16, 37; cf.:

    se millepeda tactu,

    Plin. 29, 6, 39, § 136:

    bina cornua (opp. protendere),

    id. 9, 32, 51, § 101: collum. Cic. Tusc. 2, 17, 41;

    opp. tendere,

    Quint. 11, 3, 82:

    frontem,

    to wrinkle, contract, Cic. Clu. 26, 72; Hor. S. 2, 2, 125:

    supercilia (opp. deducere),

    Quint. 11, 3, 79:

    medium digitum in pollicem,

    id. 11, 3, 92; cf.:

    contractum genibus tangas caput,

    Hor. S. 2, 7, 61:

    gravissimo frigore solus atque contractus vigilabit in lectulo,

    Hier. Ep. 53:

    castra,

    Caes. B. G. 7, 40:

    vela,

    Hor. C. 2, 10, 23; Quint. 12, prooem. § 4; cf. Cic. Att. 1, 16, 2:

    orbem (lunae),

    Ov. M. 15, 198:

    umbras,

    id. ib. 3, 144:

    orationem (with summittere),

    Quint. 11, 1, 45; cf. id. 12, 11, 16:

    tempora dicendi,

    id. 6, 5, 4 et saep.:

    lac,

    to curdle, coagulate, Plin. 23, 7, 63, § 117.—Of bees:

    contracto frigore pigrae ( = contractae frigore pigro),

    Verg. G. 4, 259; cf.:

    pigrum est enim contractumque frigus,

    Sen. Ira, 2, 19, 2:

    horrida tempestas contraxit caelum,

    narrows, Hor. Epod. 13, 1:

    vulnera,

    Plin. 24, 8, 33, § 48; cf.

    cicatrices,

    id. 12, 17, 38, § 77:

    ventrem,

    to stop, check, Cels. 4, 19; cf.

    alvum,

    id. ib.:

    vomitiones,

    Plin. 20, 2, 6, § 11.—
    2.
    Esp., archit. t. t., to narrow, make smaller or tapering:

    columnam,

    Vitr. 4, 3, 4; cf. id. 3, 3, 12; 4, 7, 2:

    pyramis XXIV. gradibus in metae cacumen se contrahens,

    Plin. 36, 5, 4, § 31.—
    B.
    Trop., to draw in, lessen, check, restrain ( = certis limitibus quasi coartare et circumscribere;

    opp. remittere, diffundere): cui non animus formidine divum contrahitur?

    Lucr. 5, 1219; cf.:

    te rogo, ne contrahas ac demittas animum,

    do not suffer your spirits to droop, Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4; and:

    animos varietas sonorum (opp. remittere),

    id. Leg. 2, 15, 38: terram quasi tristitiā (sol;

    opp. laetificas),

    id. N. D. 2, 40, 102:

    ut et bonis amici quasi diffundantur et incommodis contrahantur,

    are made sad, id. Lael. 13, 48 (cf. id. Tusc. 4, 6, 14):

    ex quibus intellegitur, appetitus omnes contrahendos sedandosque,

    id. Off. 1, 29, 103; cf.

    cupidmem,

    Hor. C. 3, 16, 39 et saep. —Hence, contractus, a, um, P. a. (acc. to II.), drawn together into a narrow space, i. e. compressed, contracted, close, short, narrow, abridged, restricted, limited, etc.
    A.
    Lit.:

    tanto contractioribus ultimis digitis,

    Quint. 11, 3, 95:

    nares contractiores habent introitus,

    Cic. N. D. 2, 57, 145:

    contractior ignis,

    smaller, Lucr. 5, 569:

    aequora,

    Hor. C. 3, 1, 33; cf.

    freta,

    Ov. F. 6, 495:

    locus (with exiguus),

    Verg. G. 4, 295:

    Nilus contractior et exilior,

    Plin. Pan. 30, 3: contractiora spatia ordinum, Col. 5, 5, 3.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of language, etc.:

    et brevis ambitus verborum,

    Cic. Brut. 44, 162; cf.:

    contractior oratio,

    id. ib. 31, 120:

    propositum dicendi (opp. uberius),

    Quint. 11, 1, 32:

    summissā atque contractā voce (opp. erectā et concitatā),

    id. 11, 3, 175; so,

    vox,

    id. 11, 3, 64: parvum opusculum lucubratum his jam contractioribus noctibus, Cic. Par. prooem. § 5.—
    2.
    In gen.:

    quae studia in his jam aetatibus nostris contractiora esse debent,

    Cic. Cael. 31, 76:

    paupertas,

    stinted, Hor. Ep. 1, 5, 20 (cf.:

    angusta pauperies,

    id. C. 3, 2, 1);

    in the same sense transf. to the person: ad mare descendet vates tuus et sibi parcet Contractusque leget,

    retired, solitary, id. ib. 1, 7, 12; cf.

    homo,

    Verg. M. 78.— Adv.: contractē, on a contracted scale; only in comp.:

    assuescamus. servis paucioribus serviri, habitare contractius,

    Sen. Tranq. 9, 3; Lact. 2, 8, 39 al.

    Lewis & Short latin dictionary > contraho

  • 14 evagor

    ē-văgor, ātus, 1, v. dep. n. and a.
    I.
    Neutr., to wander forth, to roam about; to scatter or spread about, to extend (class.).
    A.
    Lit.:

    ne longius evagatae (incubantes gallinae) refrigerent ova,

    Col. 8, 5, 14:

    cappari evagatur per agros,

    Plin. 19, 8, 48, § 163:

    Nilus,

    id. 10, 33, 49, § 94:

    ignis ulterius,

    Dig. 9, 2, 30, § 3.—
    B.
    In milit. lang., to march to and fro, make evolutions, manœuvre:

    nullo ad evagandum relicto spatio,

    Liv. 22, 47, 3; 23, 47, 5.—
    C.
    Trop., to spread, extend, digress: qui appetitus longius evagantur, * Cic. Off. 1, 29, 102:

    late evagata est vis morbi,

    Liv. 3, 7 fin.:

    latissime evagandi sibi viam facere (exempla),

    Vell. 2, 3, 4:

    ne Demostheni permittant evagari,

    Quint. 3, 6, 3; so of wandering, digressing in speaking, id. 2, 4, 32; 3, 11, 25;

    of overstepping the limits of duty: procuratores,

    Spart. Hadr 3 § 9.—
    * II.
    Act., to stray beyond, [p. 666] to overstep any thing:

    ordinem,

    Hor. C. 4, 15, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > evagor

  • 15 impetus

    impĕtus ( inp-), ūs (dat. impetu, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3; no gen. plur.; abl. impetibus, Lucr. 1, 293; v. also impes), m. [impeto], an attack, assault, onset (freq. and class.; in sing. and plur. equally common).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    incursio atque impetus armatorum,

    Cic. Caecin. 15, 44:

    gladiis destrictis in eos impetum fecerunt,

    Caes. B. G. 1, 25, 2:

    impetum facere in aliquem,

    id. ib. 1, 46 fin.; Hirt. B. G. 8, 18, 4:

    in agros,

    Liv. 1, 5, 4:

    ad regem,

    id. 1, 5, 7; cf.:

    in hostes,

    Caes. B. G. 1, 22, 3:

    dare impetum in aliquem,

    Liv. 4, 28, 1; 2, 19, 7:

    capere impetum in aliquem,

    Plin. 9, 30, 48, § 91:

    hostes impetu facto celeriter nostros perturbaverunt,

    Caes. B. G. 4, 12, 1:

    oppidum magno impetu oppugnare,

    id. ib. 2, 6:

    primo hostium impetu pulsi,

    id. ib. 2, 24, 1:

    impetus gladiorum excipere,

    id. ib. 1, 52, 4:

    impetum sustinere,

    id. ib. 3, 2, 4:

    ferre impetum,

    id. ib. 3, 19, 3:

    fracto impetu levissimi hominis,

    Cic. Fam. 1, 5, b, 2:

    impetum propulsare,

    id. Mur. 1, 2:

    nec primum quidem impetum, nec secundum, nec tertium, sustinere potuerunt,

    Flor. 3, 3, 4; Liv. 33, 36, 11:

    uno impetu,

    Curt. 8, 14, 18; Lact. 3, 26, 10; 5, 4, 1:

    coërcere,

    Plin. 17, 22, 35, § 180:

    aquarum domare,

    id. 31, 6, 31, § 58:

    nec tantum (cupiditates) in alios caeco impetu incurrunt, etc.,

    Cic. Fin. 1, 13, 44.— Poet.: biformato impetu Centaurus, with double - shaped attack, Cic. poët. Tusc. 2, 8 fin.; v. biformatus.—
    B.
    In partic.
    1.
    In medic. lang., an attack of a disease, a fit, paroxysm:

    febris,

    Cels. 2, 15:

    pituitae,

    Plin. 28, 12, 50, § 183:

    coeliacorum,

    id. 20, 14, 53, § 148: oculorum, i. e. inflammation, id. 20, 3, 8, § 16:

    thymum e vino tumores et impetus tollit,

    id. 21, 21, 89, § 157; so absol., id. 22, 25, 58, § 122. —
    2.
    In mechanics, the pressure of a load, Vitr. 6, 3.—
    II.
    Transf., in gen. (without reference to an object), violent impulse, violent or rapid motion, impetus, impetuosity, violence, fury, vehemence, vigor, force.
    A.
    Physical: labitur uncta carina, volat super impetus undas, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 379 Vahl.):

    in magno impetu maris atque aperto,

    Caes. B. G. 3, 8, 1:

    Hebri,

    Phaedr. 3, prol. 59:

    impetus caeli,

    i. e. rapid motion, Cic. N. D. 2, 38, 97; Lucr. 5, 200. — Hence also poet.: quieti corpus nocturno impetu Dedi, in the nocturnal revolution, i. e. in the night, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    impetus ipse animaï Et fera vis venti,

    Lucr. 6, 591; cf.:

    tantos impetus ventorum sustinere,

    Caes. B. G. 3, 13, 6.—
    B.
    Mental, impulse, vehemence, ardor, passion, etc.
    (α).
    Sing.:

    repentino quodam impetu animi incitatus,

    internal pressure, impulse, Cic. Off. 1, 15, 49; cf.:

    ut tota mente omnique animi impetu in rem publicam incumbas,

    id. Fam. 10, 5, 2; id. Att. 11, 5, 1:

    impetu magis quam consilio,

    Liv. 42, 29, 11:

    aliter in oratione nec impetus ullus nec vis esse potest,

    Cic. Or. 68, 229; cf.:

    ad omnem impetum dicendi,

    id. Deiot. 2, 5:

    actiones quae recitantur impetum omnem caloremque perdunt,

    Plin. Ep. 2, 19, 2:

    resumere impetum fractum omissumque,

    id. ib. 7, 9, 6:

    adulescens impetus ad bella maximi,

    Vell. 2, 55, 2:

    est prudentis, sustinere ut currum sic impetum benevolentiae,

    Cic. Lael. 17, 63:

    divinus impetus,

    id. Div. 1, 49, 111:

    si ex hoc impetu rerum nihil prolatando remittitur,

    Liv. 37, 19, 5:

    donec impetus famae et favor exercitus languesceret,

    Tac. Agr. 39 fin.:

    est mihi per saevas impetus ire feras,

    I feel an impulse, Ov. H. 4, 38:

    Bessus occidendi protinus regis impetum ceperat,

    had formed a sudden purpose, Curt. 5, 12, 1:

    statim moriendi impetum cepit,

    Suet. Oth. 9.—

    Prov.: Da spatium tenuemque moram, male cuncta ministrat impetus,

    haste makes waste, Stat. Th. 10, 704 sq. —
    (β).
    Plur.:

    animalia, quae habent suos impetus et rerum appetitus,

    impulses, instincts, Cic. Off. 2, 3, 11:

    an fortitudo, nisi insanire coeperit, impetus suos non habebit?

    id. Tusc. 4, 22, 50:

    temperantia est rationis in libidinem atque in alios non rectos impetus animi firma et moderata dominatio,

    id. Inv. 2, 54, 164:

    insanos atque indomitos impetus vulgi cohibere,

    id. Rep. 1, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > impetus

  • 16 inexaturabilis

    ĭn-exsătŭrābĭlis ( ĭnexătŭr-), e, adj., insatiable (late Lat.):

    appetitus,

    Arn. 2, 71.

    Lewis & Short latin dictionary > inexaturabilis

  • 17 inexsaturabilis

    ĭn-exsătŭrābĭlis ( ĭnexătŭr-), e, adj., insatiable (late Lat.):

    appetitus,

    Arn. 2, 71.

    Lewis & Short latin dictionary > inexsaturabilis

  • 18 inpetus

    impĕtus ( inp-), ūs (dat. impetu, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3; no gen. plur.; abl. impetibus, Lucr. 1, 293; v. also impes), m. [impeto], an attack, assault, onset (freq. and class.; in sing. and plur. equally common).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    incursio atque impetus armatorum,

    Cic. Caecin. 15, 44:

    gladiis destrictis in eos impetum fecerunt,

    Caes. B. G. 1, 25, 2:

    impetum facere in aliquem,

    id. ib. 1, 46 fin.; Hirt. B. G. 8, 18, 4:

    in agros,

    Liv. 1, 5, 4:

    ad regem,

    id. 1, 5, 7; cf.:

    in hostes,

    Caes. B. G. 1, 22, 3:

    dare impetum in aliquem,

    Liv. 4, 28, 1; 2, 19, 7:

    capere impetum in aliquem,

    Plin. 9, 30, 48, § 91:

    hostes impetu facto celeriter nostros perturbaverunt,

    Caes. B. G. 4, 12, 1:

    oppidum magno impetu oppugnare,

    id. ib. 2, 6:

    primo hostium impetu pulsi,

    id. ib. 2, 24, 1:

    impetus gladiorum excipere,

    id. ib. 1, 52, 4:

    impetum sustinere,

    id. ib. 3, 2, 4:

    ferre impetum,

    id. ib. 3, 19, 3:

    fracto impetu levissimi hominis,

    Cic. Fam. 1, 5, b, 2:

    impetum propulsare,

    id. Mur. 1, 2:

    nec primum quidem impetum, nec secundum, nec tertium, sustinere potuerunt,

    Flor. 3, 3, 4; Liv. 33, 36, 11:

    uno impetu,

    Curt. 8, 14, 18; Lact. 3, 26, 10; 5, 4, 1:

    coërcere,

    Plin. 17, 22, 35, § 180:

    aquarum domare,

    id. 31, 6, 31, § 58:

    nec tantum (cupiditates) in alios caeco impetu incurrunt, etc.,

    Cic. Fin. 1, 13, 44.— Poet.: biformato impetu Centaurus, with double - shaped attack, Cic. poët. Tusc. 2, 8 fin.; v. biformatus.—
    B.
    In partic.
    1.
    In medic. lang., an attack of a disease, a fit, paroxysm:

    febris,

    Cels. 2, 15:

    pituitae,

    Plin. 28, 12, 50, § 183:

    coeliacorum,

    id. 20, 14, 53, § 148: oculorum, i. e. inflammation, id. 20, 3, 8, § 16:

    thymum e vino tumores et impetus tollit,

    id. 21, 21, 89, § 157; so absol., id. 22, 25, 58, § 122. —
    2.
    In mechanics, the pressure of a load, Vitr. 6, 3.—
    II.
    Transf., in gen. (without reference to an object), violent impulse, violent or rapid motion, impetus, impetuosity, violence, fury, vehemence, vigor, force.
    A.
    Physical: labitur uncta carina, volat super impetus undas, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 379 Vahl.):

    in magno impetu maris atque aperto,

    Caes. B. G. 3, 8, 1:

    Hebri,

    Phaedr. 3, prol. 59:

    impetus caeli,

    i. e. rapid motion, Cic. N. D. 2, 38, 97; Lucr. 5, 200. — Hence also poet.: quieti corpus nocturno impetu Dedi, in the nocturnal revolution, i. e. in the night, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    impetus ipse animaï Et fera vis venti,

    Lucr. 6, 591; cf.:

    tantos impetus ventorum sustinere,

    Caes. B. G. 3, 13, 6.—
    B.
    Mental, impulse, vehemence, ardor, passion, etc.
    (α).
    Sing.:

    repentino quodam impetu animi incitatus,

    internal pressure, impulse, Cic. Off. 1, 15, 49; cf.:

    ut tota mente omnique animi impetu in rem publicam incumbas,

    id. Fam. 10, 5, 2; id. Att. 11, 5, 1:

    impetu magis quam consilio,

    Liv. 42, 29, 11:

    aliter in oratione nec impetus ullus nec vis esse potest,

    Cic. Or. 68, 229; cf.:

    ad omnem impetum dicendi,

    id. Deiot. 2, 5:

    actiones quae recitantur impetum omnem caloremque perdunt,

    Plin. Ep. 2, 19, 2:

    resumere impetum fractum omissumque,

    id. ib. 7, 9, 6:

    adulescens impetus ad bella maximi,

    Vell. 2, 55, 2:

    est prudentis, sustinere ut currum sic impetum benevolentiae,

    Cic. Lael. 17, 63:

    divinus impetus,

    id. Div. 1, 49, 111:

    si ex hoc impetu rerum nihil prolatando remittitur,

    Liv. 37, 19, 5:

    donec impetus famae et favor exercitus languesceret,

    Tac. Agr. 39 fin.:

    est mihi per saevas impetus ire feras,

    I feel an impulse, Ov. H. 4, 38:

    Bessus occidendi protinus regis impetum ceperat,

    had formed a sudden purpose, Curt. 5, 12, 1:

    statim moriendi impetum cepit,

    Suet. Oth. 9.—

    Prov.: Da spatium tenuemque moram, male cuncta ministrat impetus,

    haste makes waste, Stat. Th. 10, 704 sq. —
    (β).
    Plur.:

    animalia, quae habent suos impetus et rerum appetitus,

    impulses, instincts, Cic. Off. 2, 3, 11:

    an fortitudo, nisi insanire coeperit, impetus suos non habebit?

    id. Tusc. 4, 22, 50:

    temperantia est rationis in libidinem atque in alios non rectos impetus animi firma et moderata dominatio,

    id. Inv. 2, 54, 164:

    insanos atque indomitos impetus vulgi cohibere,

    id. Rep. 1, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > inpetus

  • 19 motus

    1.
    mōtus, a, um, Part. and P. a., v. moveo fin. B.
    2.
    mōtus, ūs, m. [moveo], a moving, motion (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    orbes, qui versantur contrario motu,

    Cic. Rep. 6, 17, 17:

    deus motum dedit caelo,

    id. Univ. 6:

    natura omnia ciens et agitans motibus et mutationibus suis,

    id. N. D. 3, 11, 27:

    motus astrorum ignoro,

    Juv. 3, 42.— Poet.:

    futuri,

    departure, Verg. A. 4, 297:

    sub Aurorae primos excedere motus,

    Luc. 4, 734:

    crebri terrae,

    i. e. earthquakes, Curt. 4, 4, 20; 8, 11, 2.—
    B.
    In partic., artistic movement, gesticulation, dancing:

    haud indecoros motus more Tusco dabant,

    gesticulated, Liv. 7, 2:

    Ionici,

    dances, Hor. C. 3, 6, 21:

    Cereri dare motūs,

    to perform dances, dance, Verg. G 1, 350:

    palaestrici,

    the motions of wrestlers, Cic. Off. 1, 36, 130. —Of the gestures of an orator, Cic. Brut. 30, 116.—Of military movements, evolutions:

    ut ad motūs concursūsque essent leviores,

    Nep. Iph. 1, 4.—
    C.
    Transf., a stage in the growth of a plant:

    tres esse motūs in vite, seu potius in surculo, naturales: unum quo germinet: alterum quo floreat: tertium quo maturescat,

    Col. 4, 28, 2.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., of the mind or heart, a movement, operation, impulse, emotion, affection, passion, agitation, disturbance (syn.:

    affectus, perturbatio): cum semper agitetur animus, nec principium motus habeat,

    Cic. Sen. 21, 78:

    motūs animorum duplices sunt, alteri cogitationis, alteri appetitūs,

    id. Off. 1, 36, 130:

    motūs animi nimii, i. e. perturbationes,

    id. ib. 1, 38, 136:

    mentis meae,

    id. Att. 3, 8, 4:

    animi motus et virtutis gloriam esse sempiternam,

    id. Sest. 68, 143:

    tres quae dulcem motum afferunt sensibus,

    sensation, id. Fin. 2, 3, 10: Manto, divino concita motu, impulse, inspiration, Ov. M. 6, 158.—
    B.
    In partic.
    1.
    A political movement, sudden rising, tumult, commotion.
    (α).
    In a good sense: Italiae magnificentissimus ille motus, Cic. pro Dom. 56, 142.—
    (β).
    Rebellion, sedition:

    omnes Catilinae motūs conatūsque prohibere,

    Cic. Cat. 2, 12, 26:

    motum afferre rei publicae,

    id. ib. 2, 2, 4:

    populi,

    id. de Or. 2, 48, 199:

    servilis,

    a rising of the slaves, insurrection, Liv. 39, 29:

    motum in re publicā non tantum impendere video, quantum tu aut vides, aut ad me consolandum affers,

    a change, alteration, Cic. Att. 3, 8, 3.—
    2.
    In rhet., a trope (= immutatio verborum, Cic.), Quint. 9, 1, 2; cf. id. 8, 5, 35.—
    3.
    A motive (post-Aug.):

    audisti consilii mei motūs,

    Plin. Ep. 3, 4, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > motus

  • 20 praecurro

    prae-curro, cŭcurri (curri, Liv. 8, 30, 13 Weissenb.), cursum, 3, v. n. and a., to run before, hasten on before, precede (class.; cf.: antecedo, antevenio).
    I.
    Neutr.
    A.
    Lit.:

    eā ego huc praecucurri gratiā, ne, etc.,

    Plaut. Merc. 1, 2, 110:

    propere praecucurrit,

    Ter. Hec. 3, 3, 11:

    praecucurrit index ad Persea,

    Liv. 40, 7, 7:

    praecurrunt equites,

    Caes. B. G. 6, 39:

    praecurrit ante omnes,

    id. B. C. 2, 34, 5:

    citius Petro,

    Vulg. Johan. 20, 4.—
    B.
    Trop., to go on before, precede; to surpass, excel:

    eo fama jam praecucurrerat de proelio Dyrrhachino,

    Caes. B. C. 3, 80:

    ut certis rebus certa signa praecurrerent,

    precede, Cic. Div. 1, 52, 118; id. Ac. 1, 12, 45:

    alicui studio,

    id. Cat. 4, 9, 19; so,

    alicui,

    id. de Or. 3, 61, 230.—
    II.
    Act.
    A.
    In gen., to hasten before a person or thing, to precede, go before, anticipate: illud praecurrere cogor, to combat in advance, * Lucr. 1, 371:

    aliquem aetate,

    Cic. Or. 52, 176:

    ita praecurrit amicitia judicium,

    id. Lael. 17, 62:

    nec appetitus rationem praecurrant,

    id. Off. 1, 29, 102.—
    B.
    In partic., to surpass, excel in any quality:

    aliquem,

    Q. Cic. Petit. Cons. 7, 28:

    aliquem nobilitate,

    Nep. Thras. 1, 3:

    aliquem judicio,

    Tac. Or. 22.—Hence, praecurrentĭa, ĭum, n. In rhetoric like antecedentia, things that go before, antecedents, Cic. de Or. 2, 39, 166:

    primordia rerum et quasi praecurrentia,

    id. Part. 2, 7.—
    * Part. perf.: praecursus, a, um, having preceded:

    rumore praecurso,

    Amm. 18, 2, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praecurro

См. также в других словарях:

  • appetitus — index instinct Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Appetitus rationi obediant. — См. Подчинять рассудку страсти …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • ВОЛЯ — [греч. θέλημα, θέλησις; лат. voluntas, velle], сила, неотъемлемо присущая природе разумного существа, благодаря к рой оно стремится достигнуть желаемого. В Свящ. Писании понятие В. имело следующие основные смыслы: В. Божия, выражающаяся в… …   Православная энциклопедия

  • appétit — [ apeti ] n. m. • apetit 1180; lat. appetitus « désir » 1 ♦ Un, des appétits. Mouvement qui porte à rechercher ce qui peut satisfaire un besoin organique, un instinct. ⇒ appétence, besoin, désir, inclination, instinct, tendance. Appétits naturels …   Encyclopédie Universelle

  • Appetite — • A tendency, an inclination, or direction Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Appetite     Appetite     † …   Catholic encyclopedia

  • аппетит — а; м. [от лат. appetitus желание]. 1. Желание есть; лёгкое чувство голода (обычно как свидетельство благополучного состояния организма). Что л. возбуждает а. Отсутствие аппетита у кого л. С аппетитом наброситься на что л. Без аппетита завтракал.… …   Энциклопедический словарь

  • АППЕТИТ — (лат. appetitus, от appetere стремиться к чему нибудь, сильно желать чего нибудь). Желание принять пищу. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. АППЕТИТ 1) позыв на пищу, желание есть; 2) стремление к чему… …   Словарь иностранных слов русского языка

  • apetito — (Del lat. appetitus.) ► sustantivo masculino 1 Necesidad o gana de comer. SINÓNIMO hambre ANTÓNIMO inapetencia 2 Tendencia instintiva a satisfacer deseos o necesidades: ■ apetito sexual. SINÓNIMO apetencia ansia * * …   Enciclopedia Universal

  • Appetit — Verlangen (nach); Appetenz; Wunsch (nach); Lust (auf); einen Zahn haben (auf) (umgangssprachlich); Trieb; Begehren; Kohldampf ( …   Universal-Lexikon

  • ИОАНН ДУНС СКОТ — [лат. Ioannes (Johannes) Duns Scotus] († 8.11.1308, Кёльн), средневек. философ и богослов, католич. священник, член монашеского ордена францисканцев; в католич. Церкви прославлен в лике блаженных (пам. зап. 8 нояб.). Жизнь. Иоанн Дунс Скот. 1473… …   Православная энциклопедия

  • Supernatural — Not to be confused with Paranormal or Preternatural. For other uses, see Supernatural (disambiguation). The supernatural or supranatural (Latin: super, supra above + natura nature ) is that which is not subject to the laws of nature, or more …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»