animos+militum+l

sēdo, āvī, ātum, āre (Causat. v. sedeo), machen, daß sich etwas setzt, zu Boden sinkt, sinken machen, I) eig.: pulverem, Phaedr. 2, 5, 18. – II) übtr., stillen, löschen, beschwichtigen, beruhigen, beilegen, beseitigen, heben, Einhalt tun, hemmen, a) act.: fluctus, Cic.: ventos, Ov.: tempestatem, Cic.: incendia, Liv. sitim, Ov., Val. Max. u. Solin.: famem, Plin.: lassitudinem militum, Nep.: lamentationem, Liv.: fletus, Prop.: curriculum, Cic.: bellum, pugnam, Cic.: odium, invidiam, Cic.: appetitus, Cic.: molestias, Cic.: impetum populi, Cic.: animos (Ggstz. incitare), Cic.: iram, Plaut.: seditionem, Cic.: tumultum, Caes.: discordias, Cic.: lites eorum, Cic.: certamina Allobrogum, Liv.: vela fessa, die S. zur Ruhe bringen, in den Hafen einlaufen, Prop.: scabiem, Plin.: dolores, Plin.: alqm, sättigen (durch Getränk), Plaut.: neque tibi nox neque dies curam animi sedaverit, quin insomnis exercitus alienatā mente feraris, Ps. Sall. de rep. 2, 12, 6. – b) refl. sich legen, tempestas sedavit, Cn. Gell. b. Gell. 18, 12, 6.

teneo, tenuī, tentum, ēre (zu tendo), tr. u. intr. halten, in der Hand, im Munde usw. haben, I) im allg.: A) eig. u. übtr.: 1) eig.: tene me, halte mich, Plaut.: accipe sis argentum, tene sis argentum: etiam tu argentum tenes? Plaut.: age tu, redde huic scipionem et pallium. Ch. tene, Plaut.: ova contra lumen tenere, Varro: pyxidem in manu, Cic.: fragmina manu, Ov.: pateram dexterā manu, Cic.: languenti manu carchesia mixta, Ov.: utrisque manibus mensam, Sen. rhet.: alqm manu (an der Hand), Sall.: dextrā cornu, radicem, cibum ore (im Munde) Cic. u. Phaedr.: im Bilde, gubernacula rei publicae, Cic. – 2) übtr.: a) im allg.: res oculis et manibus tenetur, ist sichtbar u. handgreiflich, Cic.: rem manu tenere, so gut als handgreiflich erkennen, Cic. – b) insbes. = geistig halten = sich in Gedanken vorstellen, fassen, begreifen, wissen, kennen, verstehen, quae et saepe audistis et tenetis animis, Cic.: omnia norat, omnium aditus tenebat, allen wußte er beizukommen, Cic.: quibus reconditos eius sensus tenere possemus, Cic.: teneo, ich begreife, verstehe, Komik. (s. Spengel Ter. Andr. 86): tenes? od. tenesne? kapierst du's? Komik.: rem tenes, omnem rem tenes, richtig, du hast es erraten, Komik. (s. Spengel Ter. Andr. 349): teneo istuc, teneo omnia, Plaut.: teneo pulcre, recte, satis, Plaut. (s. Brix Plaut. mil. 1163): iam teneo, quid sit, Plaut.:

————

tenes, quid dicam? Ter.: quibus rebus capiatur Caesar, tenes, Cic.: quae a Romanis auguribus ignorantur, a Cilicibus tenentur, Cic.: m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., qui et bene et male facere tenet, Plaut.: nec tenet amissam dextram inter equos abstraxe rotas, Lucr. – B) meton.: 1) an einem Orte anlangen, ihn erreichen, wohin gelangen, (zu Schiffe) wo landen, regionem, Liv.: portum, Liv. u. Ov.: terram, erreichen = berühren, Cic. – übtr., per cursum rectum regnum, Cic.: ingenio, virtute regnum, Liv.: teneri res aliter non potest, Cic. – 2) wohin halten, richten, a) übh.: oculos in se, Ov.: oculos sub astra, Verg. – vgl. übtr., attentos animos ad decoris conservationem, genau auf die Beobachtung des Anstandes achten, Cic. – b) insbes., seine Bewegung wohin richten, wohin einen Weg einschlagen, quo tenetis iter! Verg.: medium iter classe, Verg. – intr., v. Schiffenden (als naut. t.t.), wohin hinhalten, steuern, segeln, Diam, Ov.: ad Mendin, Liv.: Liparas (nach L.), ad insulam Vulcani, Liv.: ab Sicilia classe ad Laurentem agrum, Liv. – v. Winde, wohinwärts wehen, hic ventus adversum tenet Athenis proficiscentibus, weht den von Athen Abreisenden entgegen, Nep. Milt. 1, 5.

II) mit dem Nebenbegriffe des Besitzes = (im physischen) Besitz haben, besitzen, innehaben, 1) eig.: a) übh.: quod tu meum habes, tenes, possides, im fak-

————

tischen, physischen u. rechtlichen Besitz bist, ICt.: multa hereditatibus, multa emptionibus tenebantur sine iniuria, Cic.: quae tenuit dives Achaemenes, Hor.: sedem patris, loca, Liv.: tuta tenere, in Sicherheit sein, Verg. – in der Umgangssprache, teneo te, »ich habe dich wieder«, vom Wiedersehen einer geliebten Person (s. Ruhnken Ter. heaut. 2, 4, 27. Hildebr. Apul. met. 5, 13. p. 341, b), Ter., Ov. u.a. – b) (als milit. t.t.) einen Ort innehaben, besetzt halten, locum praesidiis, montem, portum, Caes.: tenente omnia equitatu, Liv.: aciem primam, Caes. – 2) übtr., nunc totum me tenet, habet, possidet, hat mich ganz, gleichs. im physischen, faktischen u. rechtlichen Besitz = ganz eingenommen, Plin. ep. – alqm tenet insania, hat ergriffen, Plaut.: u. so num eum veternus aut aqua intercus tenet? Plaut. – vom Besitz als Geliebter, Geliebte, saepe aliam tenui, Tibull.: te iam tenet altera coniunx, Ov.; vgl. Ruhnken Ov. her. 2, 103. Broukh. Tibull. 1, 6, 3 u. die Auslgg. zu Phaedr. 2, 2, 3. – v. Besitz als Machthaber, Herrscher, terras, Hor.: imperium, Caes.: summam imperii, Caes.: scaenam, allein innehaben, herrschen auf usw. (v. Bühnenkünstlern), Suet.: rem publicam, Cic.: dah. qui tenent (sc. rem publicam), die im Besitz des Staates sind, die Machthaber im Staate, Cic. – als Kommandierender, befehligen, alterum cornu, Nep.: exercitum pedestrem, Nep.

————

III) mit dem Nebenbegr. der Festigkeit = festhalten, 1) eig.: a) übh.: ut quo maior se vis aquae incitavisset, hoc artius illigata tenerentur, Caes.: loca sunt egregia ad tenendas ancoras, Auct. b. Alex. – b) (als milit. t.t.) einen Ort verteidigen, behaupten, suum locum, tumulum, Caes.: Capitolia, Verg. – c) (als ökonom, t.t.) bekleiben, einwurzeln, vitis tenet, Colum. u. Sen. – 2) übtr.: a) geistig festhalten, memoriam alcis, Cic. – memoriā tenere, im Gedächtnisse behalten = sich erinnern, mit folg. Acc. u. Infin., Cic. – so auch bl. tenere, zB. satin haec meministi et tenes? Plaut.: numeros memini, si verba tenerem, Verg. – b) ertappen, überführen, mala (femina), te teneo, Plaut.: teneo te, da hab' ich dich, Cic. u.a. (s. Bünem. Lact. 2, 8, 54. p. 231, a): mit dopp. Acc., iam te non furem (als D.) teneo, sed raptorem (als R.), Augustin. serm. 85, 1: im Passiv, teneri in manifesto peccato, Cic.: u. mit Genet., cupiditatis eiusdem, Cic.: repetundarum, Tac.: caedis, Quint.: furti, Masur. Sabin. fr. bei Gell. u. ICt. – c) (v. Affekten) jmd., jmds. Gemüt fesseln, einnehmen, beseelen, erfüllen, s ich bemächtigen, misericordia me tenet, Cic.: magna me spes tenet m. folg. Acc. u. Infin., Cic. (u. so quā spe ut vivere velint tenebuntur, Cic.): consulem Marcellum tanta cupiditas tenebat dimicandi cum Hannibale, ut etc., Liv.: mirum me desiderium tenet urbis, Cic.: magno teneri desiderio virium, Cic.: Ro-

————

manorum ingenti admiratione teneri, Eutr.: historiae per se tenent lectores, Vitr. – d) (von Personen u. Dingen) jmds. Sinne fesseln, ergötzen, varias mentes carmine, Verg.: u. so bes. im Passiv, pueri ludis tenentur, oculi picturā tenentur, Cic. – e) zu einer Verbindlichkeit anhalten = verbindlich machen, binden, haec adeo edico ex hac nocte primum ut lex teneat senes, Plaut.: leges eum tenent, binden ihn, Cic.: lege, foedere, promisso teneri, gebunden sein an usw., Cic. u. Liv.: eā poenā, quae est de vi, teneri, der Str. verfallen, durch die Str. geahndet werden, Cic.: u. so diligenter teneri (iure civili), Cic. – f) als mir zukommend festhalten, behaupten, auctoritatem, imperium in suos, Cic.: suum illud, nihil ut affirmet, tenet ad extremum, Cic.: causam, recht behalten, Cic. u. Liv.: causam apud centumviros, einen Prozeß gewinnen, durchsetzen, Cic.: plura tenuit, Liv. – dah. absol., recht behalten, es durchsetzen, si recte conclusi, teneo, behalte ich recht, Cic.: m. folg. ut od. ne u. Konj., tenuerunt patres, ut etc., setzten es durch (erreichten es), daß usw., Liv.: patres apud maiores nostros tenere non potuerunt, ut etc., Cic.: plebs tenuit, ne etc., Liv. – g) an einer Behauptung festhalten, illud arte tenent (bleiben fest dabei) accurateque defendunt, voluptatem esse summum bonum, Cic.

IV) mit dem Nebenbegr. des Bestehens, der Dauer, der Ruhe = festhalten, halten, erhalten, be-

————

wahren, A) im allg.: a) eig.: terra tenetur nutu suo, die Erde wird durch ihre Schwerkraft im Gleichgewicht gehalten, Cic. – b) übtr., tribus rebus vita animantium tenetur, wird erhalten, Cic.: alqm in officio, jmd. im Gehorsam erhalten, Caes.: alqm in servitute, Caes.: matrimonia, beibehalten (Ggstz. dimittere), Suet. – mit dopp. Acc., libertatem servitute oppressam, Nep.: rem publicam oppressam, Val. Max.: se quietum, Liv. – B) insbes.: 1) tr. in der Dauer erhalten = von etwas nicht abweichen, etw. halten, a) eig.: cursum (bes. als milit. u. naut. t.t.), die Richtung beim Marsche, bei der Fahrt (fest)halten, auf der rechten Bahn bleiben (auch übtr., Ggstz. cursum commutare), Caes., Cic. u.a. – absol., medio tutissimus ibis: inter utrumque tene, halte die Richtung, halte Strich, Ov. met. 2, 140. – b) übtr., an etw. festhalten, etw. halten, beobachten, ihm treu bleiben, ordinem, Cic.: silentium (s.d.), Liv. u. Ov.: fidem, Cic.: propositum, Caes.: morem, Suet. – 2) intr. dauern, sich erhalten, währen (s. Drak. Liv. 4, 7, 7. Duker Liv. 6, 35, 10. Fabri Liv. 23, 44, 6), imber per totam noctem tenuit, Liv.: silentium inde aliquamdiu tenuit, Liv.: u. so consuetudo tenuit, ut etc., Quint.: u. fama tenet (es erhält sich die Sage) m. folg. Acc. u. Infin., Liv.

V) mit dem Nebenbegr. der gehemmten Bewegung = festhalten, d.i. A) einhalten, zurückhalten,

————

halten, einschließen, 1) eig.: a) übh.: manus ab alqo, Ov.: ventrem, Cels. – dah. alqm od. se domi, jmd. od. sich zu Hause halten, Liv. u. Nep.: alqm Romae, Eutr.: pecus, innehalten, einsperren, Verg.: lecto teneri, Cic.: lectulo me teneo, Fronto: se castris, sich im L. halten, Caes.: se oppido, Cic.: Antiochiā teneri, in A. eingeschlossen sein, Cic. ad Att. 5, 20, 3. – b) Geister auf der Oberwelt festhalten, bannen, iam tenet infernas magico stridore catervas, Tibull. 1, 2, 49: synochitide teneri umbras inferûm evocatas, Plin. 37, 192. – 2) übtr.: a) zurückhalten, im Zaume halten, bezähmen, mäßigen, risum, dolorem, iracundiam, Cic.: lacrimas, Cic. u. Caes.: u. so se ab accusando, sich der Anklage enthalten, Cic.: se non tenere od. se tenere non posse, quin etc., teneri non posse, quin etc., sich nicht enthalten können, zu usw., Cic. – b) bei sich behalten, verschweigen, alqd, Cic. de or. 2, 221. – B) aufhalten, 1) eig.: tabellarios, Cic.: septimum iam diem Corcyrae teneri, Cic.: quae (naves) vento tenebantur, quo minus in eundem portum venire possent, Caes.: ne quid se Romae teneret, quominus paludatus ab urbe exiret, Liv. – 2) übtr.: non teneo te pluribus, will dich nicht lange aufhalten (mit Worten), will es kurz machen, Cic. – alqm tenere (abhalten, hindern) m. folg. ne od. quo minus u. Konj., ea modo una causa, ne transirent flumen, tenuit Romanos, Liv.: ne persequeretur Mithridatem, seditio

————

militum tenuit, Liv. epit.: diu non perlitatum tenuerat dictatorem, ne ante meridiem signum dare posset, Liv.: si te dolor aliqui corporis aut infirmitas valetudinis tenuit, quominus ad ludos venires, Cic.

VI) mit dem Nebenbegr. des Inhaltes = umfassen, begreifen, enthalten (= continere, κατέχειν), haec populos, haec magnos formula reges tenet, Hor. sat. 2, 3, 46. – im Passiv, teneri alqā re, in etw. enthalten sein, mitbegriffen sein, ihm angehören, zu etw. gehören, aus od. in etw. bestehen, ut homines deorum agnatione teneantur, Cic.: si Asia hoc imperio non teneretur, Cic.: causae, quae familiaritate tenentur, Cic. – ⇒ Parag. Infin. Praes. pass. tenerier, Mart. Cap. poët. 2. § 93: archaist. Perf. tetini, Diom. 366, 23 u. 372, 18, wov. Coni. tetinerim, tetinerit, Pacuv. tr. 172 u. Acc. tr. 39: Infin. Perf. tetinisse, Pacuv. tr. 226: Fut. exact. tetinero, nach Paul. ex Fest. 252, 9. – Andere Nbf. des Perf. tenivi, Charis. 248, 2.

vulgus (volgus), ī, n., seltener m., das Volk = die große Menge, die Leute, das Publikum, der gemeine Mann, I) im allg.: A) eig.: a) in der Stadt: non est consilium in vulgo, non ratio etc., Cic.: civitatis principes inter se coniurant; nam volgus etc., Sall.: vulgum effusum oppido caedere, Sall.: magis historicis quam vulgo notus, Nep.: disciplinam in vulgum efferre, Caes.: in vulgum vulgare, Varro fr.: corpus in vulgus dare = vulgare, v. einem Weibe, Gell.: exire atque in vulgus emanare, Cic.: (dies) alter in vulgus ignotus, Cic.: quae non sane probantur in vulgus, vom gemeinen Manne (vgl. vorher populo probabilia), Cic.: gratae in vulgus leges fuere, Liv.: aber quod in vulgus gratum esse sentimus, allgemein, Cic.: ebenso apio gratia in vulgo est, Plin. u.a. – b) im Heere: v. militum, armatorum, die gemeinen Soldaten, Liv.: milite in vulgus laeto ferociā ducis, allgemein, Liv.: in vulgus edit (macht allgemein bekannt), m. folg. Acc. u. Infin., Nep.: ne vulgi largitione centurionum animos averteret, Tac. – B) übtr., das Volk = die Menge, Masse, der Haufe, aliud vulgus obaeratorum et clientium, Tac.: v. densum (umbrarum), Hor.: v. incautum ovium, Hor. – II) im üblen Sinne, der große Haufe, der Pöbel, A) eig.: demens iudicio volgi, Hor.: sapientis iudicium a iudicio vulgi discrepat, Cic.: in quo fateor vulgi iudicium a meo iudicio di-

————

ssensisse, Cic.: fani pulchritudo et vetustas Praenestinarum etiam nunc retinet sortium nomen; atque id in vulgus (beim gemeinen Volke, beim Pöbel); quis enim magistratus aut quis vir illustrior utitur sortibus? Cic.: quid oportet nos facere a vulgo longe longeque remotos, Hor.: odi profanum vulgus, Hor.: Ggstz., alio pane procerum, alio volgi, Plin. 19, 53: vulgusque proceresque gemunt, Ov. met. 8, 526. – B) übtr., der große Haufe, die große Masse, der gewöhnliche Schlag, servorum, Ter.: mulierum, Ter.: patronorum, Cic.: volgus ab se segregat, den gew. Schl. von Liebhabern, Ter.: sed tamen hoc evenit, ut in vulgus insipientium opinio valeat honestatis, daß auf die große Masse der Unverständigen die Idee des Anständigen Einfluß übt, Cic. – ⇒ vulgus als masc., bes. Akk. vulgum, zB. Varro sat. Men. 81 u. 359. Caes. b.G. 6, 14, 4. Sall. Iug. 69, 2 u. 73, 5. Nep. Alc. 8, 7. Verg. Aen. 2, 99. Sen. de vit. beat. 2, 2; nat. qu. 1. prol. § 15; ep. 81, 13 u. 98, 13. Sil. 10, 616; 13, 279 u.a.; vgl. Neue-Wagener Formenl.³ 1, 972 u. 973. – Abl. Sing. auch heteroklit. vulgu, Oppius u. Varro bei Charis. 147, 3 sq.; vgl. Prisc. 6, 79.

* * *

* * *

* * *

ad-mŏdum, adv. [modus], prop., to the measure or limit (scarcely found in the poets, except the comic poets);

as, postea ubi occipiet fervere, paulisper demittito, usque admodum dum quinquies quinque numeres,

quite to the limit till you count, until you count, Cato, R. R. 156, 2 (like fere and omnino, freq. put after its word).— Hence,

To a (great) measure, in a high degree, much, very. —With adj., P. adj., vbs., and adv.

With adj.:

admodum causam gravem,

Lucil. 29, 19 Müll.:

admodum antiqui,

Cic. Phil. 5, 47:

admodum amplum et excelsum,

id. Verr. 4, 74:

utrique nostrum gratum admodum feceris,

id. Lael. 4, 16; so id. Verr. 2, 3, 10:

nec admodum in virum honorificum,

Liv. 6, 34, 8:

in quo multum admodum fortunae datur,

Cic. Fin. 5, 5, 12:

neque admodum sunt multi,

Nep. Reg. 1, 1:

admodum magnis itineribus,

Caes. B. G. 7, 56:

admodum pauci,

Cic. Phil. 3, 36; 14, 27; id. N. D. 3, 69; Tac. G. 18:

pauci admodum,

Liv. 10, 41:

iter angustum admodum,

Sall. J. 92:

admodum nimia ubertas,

very excessive, Col. 4, 21:

admodum dives,

Suet. Caes. 1:

brevis admodum,

id. ib. 56.—And strengthened by quam, q. v. (only before and after the class. per.):

hic admodum quam saevus est,

very cruel indeed, Plaut. Am. 1, 3, 43:

voce admodum quam suavi,

Gell. 19, 9 (on this use of quam, cf. Rudd. II. p. 307, n. 15).—

With part. adj.:

admodum iratum senem,

Ter. Phorm. 3, 1, 13:

iratum admodum,

id. Ad. 3, 3, 49:

natio admodum dedita religionibus,

Caes. B. G. 6, 16:

prorae admodum erectae,

id. ib. 3, 13:

admodum mitigati,

Liv. 1, 10:

munitus admodum,

Tac. A. 2, 80:

admodum fuit militum virtus laudanda,

Caes. B. G. 5, 8.—Esp. is it joined (like komidêi in Dem.) with words denoting age; as, puer, adulescens, juvenis, senex, to enhance the idea (for which in some cases the dim. or the prefix per- is used;

as, puellus, adulescentulus, peradulescentulus): Catulus admodum tum adulescens,

Cic. Rab. Perd. 7, 21; id. Off. 2, 13, 47; Tac. A. 1, 3:

puer admodum,

Liv. 31, 28; Sen. Brev. Vit. 7, 3; Quint. 12, 6, 1:

admodum infans,

Tac. A. 4, 13:

juvenis admodum,

id. H. 4, 5:

fratres admodum juvenes,

Curt. 7, 2, 12:

admodum senex,

Eutr. 8, 1:

admodum parvulus,

Just. 17, 3:

non admodum grandem natu,

Cic. Sen. 4, 10.— Also with dim.: neque admodum adulescentulus est, Naev. ap. Sergium ad Don. Keil, Gr. Lat. IV. p. 559 (Rib. Com. Fragm. p. 11):

hic admodum adulescentulus est,

Plaut. Trin. 2, 2, 90; so Nep. Ham. 1, 1 (cf. peradulescentulus, id. Eum. 1, 4), and Tac. A. 4, 44.—

With verbs (in earlier Latin, mostly with delectare, diligere, placere): haec anus admodum frigultit, Enn. ap. Fulg. p. 175:

irridere ne videare et gestire admodum,

Plaut. Most. 3, 2, 125:

neque admodum a pueris abscessit,

Naev. Rib. Com. Fragm. p. 11:

me superiores litterae tuae admodum delectaverunt,

Cic. Fam. 5, 19; id. Att. 7, 24:

ejus familiarissimos, qui me admodum diligunt,

id. Fam. 4, 13:

stomacho admodum prodest,

Plin. 20, 3, 7, § 13:

bucinum pelagio admodum adligatur,

id. 9, 38, 62, § 134:

(familia) ipsa admodum floruit,

Suet. Tib. 3:

Marius auctis admodum copiis... vicit,

Flor. 1, 36, 13 Halm.—

With adv.:

haec inter nos nuper notitia admodum est,

Ter. Heaut. 1, 1, 1: si quando demersimus, aut nihil superum aut obscure admodum cernimus, Cic. Ac. ap. Non. 7, 57: acipenser, qui admodum raro capitur, id. de Fato ap. Macr. S. 2, 12:

raro admodum admonitu amicorum... uti solebat,

Curt. 4, 13, 25:

ubi satis admodum suorum animos est expertus,

Liv. 34, 13, 4 Weissenb. (Hertz cancels satis): quae maxime admodum oratori accommodata est, Auct. ad Her. 4, 12, 17 (Oudendorp regarded this as a mere pleonasm, and Hand seems to agree with him; Klotz and B. and K. adopt after Goerenz the reading maxime ad modum oratoris, but Hand condemned this form).—

To a (full) measure, fully, completely, wholly, quite, absolutely.

Of number (not used in this way by Cic., Tac., or Suet.): noctu turres admodum CXX. excitantur, full 120, Caes. B. G. 5, 40: sex milia hostium caesa;

quinque admodum Romanorum,

Liv. 22, 24. 14; 42, 65, 3;

44, 43, 8: mille admodum hostium utràque pugnā occidit,

id. 27, 30, 2:

in laevo cornu Bactriani ibant equites, mille admodum,

a round thousand, Curt. 4, 12, 3: mille admodum equites praemiserat, quorum paucitate Alexander, etc., a thousand, but not more (as the context requires), id. 4, 9, 24:

congregati admodum quingenti sponsos hostes consectantur, trucidatisque admodum novem milibus, etc.,

Just. 24, 1.

24, 26, Gronovius ad Liv. 27, 30, 2, is rejected by recent scholars, as Hand, Turs. I. p. 175 sq., and by Corradini, Lex. Lat. s. h. v.

Of time:

legati ex Macedonia exacto admodum mense Februario redierunt,

when February was fully ended, Liv. 43, 11, 9:

Alexandri filius, rex Syriae, decem annos admodum habens,

just ten years, Liv. Epit. 55:

post menses admodum septem occiditur,

Just. 17, 2, 3.—

With negatives, just, at all, absolutely:

equestris pugna nulla admodum fuit,

no engagement with the cavalry at all, Liv. 23, 29, 14:

armorum magnam vim transtulit, nullam pecuniam admodum,

id. 40, 59, 2:

horunc illa nibilum quidquam facere poterit admodum,

Plaut. Merc. 2, 3, 65:

Curio litterarum admodum nihil sciebat,

Cic. Brut. 58, 210:

oratorem plane quidem perfectum et cui nihil admodum desit, Demosthenem facile dixeris,

id. 9, 35: alter non multum, alter nihil admodum scripti reliquit (by the latter is meant Antonius, who indeed, acc. to Brut. 44, 163, left a treatise de ratione dicendi, but no written oration at all, by which his eloquence could be judged), id. Or. 38, 132; id. Clu. 50, 140; id. Or. 2, 2, 8; eirôneia a tropo genere ipso nihil admodum distat, Quint. 9, 2, 44;

quia nihil admodum super vite aut arbore colenda sciret,

Gell. 19, 12. —

In emphatic affirmative or corroborative answers, = maxime (Gr. panu ge), exactly, just so, quite so, certainly, yes (freq. in Plaut., only twice in Ter.); cf. the remark of Cic.: scis solere, frater, in hujusmodi sermone, ut transiri alio possit, dici Admodum aut Prorsus ita est, Leg. 3, 11, 26: nempe tu hanc dicis, quam esse aiebas dudum popularem meam. Tr. Admodum, Certainly, Plaut. Rud. 4, 4, 36: num quidnam ad filium haec aegritudo attinet? Ni. Admodum, It does, id. Bacch. 5, 1, 24; 4, 1, 40; id. Rud. 1, 5, 10; 1, 2, 55; 3, 6, 2; id. Ps. 4, 7, 54: Advenis modo? Pa. Admodum, Yes, Ter. Hec. 3, 5, 8; id. Phorm. 2, 2, 1.

may have the same force as in II., in:

quandam formam ingenii, sed admodum impolitam et plane rudem,

absolutely without polish and altogether rude, Cic. Brut. 85, 294, compared with:

(oratorem) plane perfectum et cui nihil admodum desit,

id. ib. 9, 35, where the same adverbs occur.

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

com-plĕo ( conp-), ēvi, ētum, 2 (contr. forms: complerunt, complerint, complerat, complesse, etc., for compleverunt, etc., very often), v. a. [pleo, whence suppleo, plenus], to fill up, fill full, fill out (class. in prose and poetry).

Lit., of material objects.

In gen., with acc. of place, vessel, etc., filled.

Alone:

hostes fossam complent,

Caes. B. G. 5, 40; Auct. B. Hisp. 16; Tac. H. 2, 25:

tune aut inane quicquam putes esse, cum ita conpleta et conferta sint omnia, ut, etc.,

Cic. Ac. 2, 40, 125:

metu, ne compleantur navigia,

Liv. 41, 3, 2:

deducunt socii navis et litora conplent,

Verg. A. 3, 71:

conplebant Laidos aedes (amatores),

Prop. 2, 6, 1:

corpora quae loca complerent,

occupy space, Lucr. 1, 522:

legiones cum loca Camporum complent,

id. 2, 324:

milites complent murum,

Caes. B. G. 7, 27:

vigiles domum Flavii complevere,

Tac. H. 3, 69; id. A. 15, 33:

scrobem ad medium,

Col. Arb. 4, 5:

non bene urnam,

Ov. M. 12, 616:

vascula,

Quint. 1, 2, 28:

paginam,

to fill out, write full, Cic. Att. 13, 34 fin.:

speluncas, of the winds,

Lucr. 6, 197.—

With abl. of material, etc.:

fossas sarmentis et virgultis,

Caes. B. G. 3, 18:

totum prope caelum... humano genere conpletum est,

Cic. Tusc. 1, 12, 28:

mundum animorum multitudine,

id. Div. 2, 58, 119:

bestiis omnium gentium circum conplere,

Liv. 44, 9, 4:

naufragorum trepidatione passim natantium flumen conpleverunt,

id. 42, 62, 6:

Hispanias Gallias Italiam monumentis ingentium rerum,

id. 30, 28, 4:

quos (gradus) ubi accusator concitatis hominibus complerat,

Cic. Clu. 34, 93:

munus Apolline dignum libris,

Hor. Ep. 2, 1, 217:

late loca milite,

Verg. A. 2, 495:

naves serpentibus,

Nep. Hann. 11, 6:

amphoras plumbo,

id. ib. 9, 3:

statuas aëneas pecuniā,

id. ib. 9, 3:

horrea messibus,

Luc. 3, 66:

complentur moenia et tecta maerentium turbā,

Tac. A. 3, 1:

Palatium multitudine et clamoribus complebant,

id. ib. 14, 61:

virgultibus et cratibus et corporibus exanimis complere lossas,

id. ib. 4, 51; cf.

also: et terrae... stirpium renovatione complentur,

Cic. N. D. 2, 51, 128.—

With gen.:

conviviumque vicinorum cottidie conpleo,

Cic. Sen. 14, 46:

cum completus jam mercatorum carcer esset,

id. Verr. 2, 5, 57, § 147:

quae causa... ararum conpleverit urbis,

Lucr. 5, 1162.—

Esp.

In milit. lang.

To make the army, a legion, etc., of a full number, to complete, fill up:

legiones in itinere,

Caes. B. C. 1, 25:

cohortes pro numero militum complet,

Sall. C. 56, 1; Nep. Milt. 5, 1:

legione completā per maniplos,

Sil. 8, 119.—

To man, fill with men:

classem Romanam sociis navalibus,

Liv. 24, 11, 9:

naves colonis pastoribusque,

Caes. B. C. 1, 56; cf.:

has (naves) sagittariis tormentisque compleverunt,

id. ib. 2, 4:

naves bis denas aut plures,

Verg. A. 11, 327 Serv.—

To fill, impregnate:

alias (mulieres),

Lucr. 4, 1249; 4, 1275.—

Transf., of light, sound, etc. (freq.).

To fill with light, maké full:

ut cuncta suā luce conpleat (sol),

Cic. Rep. 6, 17, 17:

mundum suā luce,

id. N. D. 2, 46, 119:

terras largā luce,

id. ib. 2, 19, 43:

orbem (luna),

Tib. 2, 4, 18:

lunae se cornua lumine complent,

Verg. A. 3, 645:

quod maria ac terras omnis caelumque rigando Conpleat (sol),

Lucr. 5, 595.—

To fill with sound, cause to resound, etc., to fill, make full:

omnia clamoribus,

Lucr. 4, 1014:

omnia vocibus,

id. 5, 1065:

nemus querellis,

id. 2, 358; cf.:

nemus timendā voce,

Hor. Epod. 6, 9:

aëra tinnitibus et murmure,

Ov. M. 14, 537:

atria ululatu,

id. ib. 5, 153:

atria fremitu,

id. ib. 5, 3 et saep.:

fremitu aequora,

Prop. 2, 16 (3, 8), 37:

aures (sonus),

Cic. Rep. 6, 18, 18; cf. id. Agr. 3, 1, 3:

caelum clamore,

Sen. Herc. Oet. 798: aures sermonibus, Claud. Cons. Prob. et Olyb. 31: clamor omnia variis terrentium ac paventium vocibus complet, Liv. 5, 21, 11.—

Of odors, etc.:

omnia primo motu ac spiritu suo, vini, unguenti, corporis odore complesset,

Cic. Verr. 2, 3, 12, § 31; cf. Veg. Vet. 1, 17, 3. —

Transf., to cover, overwhelm:

Dianam (i. e. simulacrum) coronis et floribus,

i. e. to deck, adorn, Cic. Verr. 2, 4, 35, § 77:

vortentibus Telebois telis conplebantur corpora,

Plaut. Am. 1, 1, 95.—

To fill, sate with food or drink:

multo cibo et potione,

Cic. Tusc. 5, 35, 100:

se flore Liberi,

Plaut. Cist. 1, 2, 8:

haec avis scribitur conchis se solere conplere,

Cic. N. D. 2, 49, 124.—

Trop.

To supply fully, furnish abundantly:

exercitum omni copiā,

Caes. B. C. 2, 25 fin. —

To fill with any notion, story, desire, humor, passion:

completi sunt animi auresque vestrae, me... obsistere, etc.,

Cic. Agr. 3, 1, 3:

reliquos (milites) bonā spe,

Caes. B. C. 2, 21:

aliquem gaudio,

Cic. Fin. 5, 24, 69:

taedio,

Quint. 8, 6, 14:

animos robore,

Luc. 5, 412:

omnia luctu,

Sall. C. 51, 9:

omnia terrore,

Liv. 34, 9, 13:

cuncta pavore,

Curt. 3, 13, 10 al. —With gen.:

aliquem erroris et dementiae,

Plaut. Am. 1, 2, 9:

aliquem flagitii et formidinis,

id. Men. 5, 5, 3.—

To make complete or perfect, to finish; of a promise, to fulfil it:

lustrationem (annuam) menstruo spatio (luna),

Cic. N. D. 1, 31, 87; cf. Verg. A. 5, 46:

his rebus completis legiones reduci jussit,

Caes. B. C. 3, 46 (Dinter, ex conj., comparatis):

nocturnum erat sacrum, ita ut ante mediam noctem conpleretur,

Liv. 23, 35, 15:

studia,

Gell. 13, 5:

conplent ea beatissimam vitam,

Cic. Fin. 5, 24, 71; cf. id. ib. 3, 13, 43; id. Tusc. 5, 16, 47:

summam promissi,

id. Verr. 2, 3, 49, § 116:

rerum humanarum sorte completā,

Curt. 10, 6, 6 al. —

Of time, to finish, complete:

Gorgias centum et septem conplevit annos,

Cic. Sen. 5, 13:

cum VII. et LXX. annos complesset,

Nep. Att. 21, 1:

Corvinus centesimum annum complevit,

Val. Max. 8, 13, 1; Lact. Op. Dei, 4, 3; cf.:

sua fata,

Ov. Tr. 4, 10, 77:

sua tempora,

id. M. 15, 816:

quinque saecula vitae suae,

id. ib. 15, 395:

materna tempora,

i. e. the time of pregnancy, id. ib. 3, 312; cf. id. ib. 11, 311:

semel quadrigis, semel desultore misso, vix unius horae tempus utrumque curriculum conplebat,

Liv. 44, 9, 4.—Hence, complētus, a, um, P. a.

Prop., filled full, full: alveus Tiberis ruderibus, * Suet. Aug. 30.—

Trop., complete, perfect:

completus et perfectus verborum ambitus,

Cic. Or. 50, 168.—

* Comp., Gell. 1, 7, 20.

com-plĕo ( conp-), ēvi, ētum, 2 (contr. forms: complerunt, complerint, complerat, complesse, etc., for compleverunt, etc., very often), v. a. [pleo, whence suppleo, plenus], to fill up, fill full, fill out (class. in prose and poetry).

Lit., of material objects.

In gen., with acc. of place, vessel, etc., filled.

Alone:

hostes fossam complent,

Caes. B. G. 5, 40; Auct. B. Hisp. 16; Tac. H. 2, 25:

tune aut inane quicquam putes esse, cum ita conpleta et conferta sint omnia, ut, etc.,

Cic. Ac. 2, 40, 125:

metu, ne compleantur navigia,

Liv. 41, 3, 2:

deducunt socii navis et litora conplent,

Verg. A. 3, 71:

conplebant Laidos aedes (amatores),

Prop. 2, 6, 1:

corpora quae loca complerent,

occupy space, Lucr. 1, 522:

legiones cum loca Camporum complent,

id. 2, 324:

milites complent murum,

Caes. B. G. 7, 27:

vigiles domum Flavii complevere,

Tac. H. 3, 69; id. A. 15, 33:

scrobem ad medium,

Col. Arb. 4, 5:

non bene urnam,

Ov. M. 12, 616:

vascula,

Quint. 1, 2, 28:

paginam,

to fill out, write full, Cic. Att. 13, 34 fin.:

speluncas, of the winds,

Lucr. 6, 197.—

With abl. of material, etc.:

fossas sarmentis et virgultis,

Caes. B. G. 3, 18:

totum prope caelum... humano genere conpletum est,

Cic. Tusc. 1, 12, 28:

mundum animorum multitudine,

id. Div. 2, 58, 119:

bestiis omnium gentium circum conplere,

Liv. 44, 9, 4:

naufragorum trepidatione passim natantium flumen conpleverunt,

id. 42, 62, 6:

Hispanias Gallias Italiam monumentis ingentium rerum,

id. 30, 28, 4:

quos (gradus) ubi accusator concitatis hominibus complerat,

Cic. Clu. 34, 93:

munus Apolline dignum libris,

Hor. Ep. 2, 1, 217:

late loca milite,

Verg. A. 2, 495:

naves serpentibus,

Nep. Hann. 11, 6:

amphoras plumbo,

id. ib. 9, 3:

statuas aëneas pecuniā,

id. ib. 9, 3:

horrea messibus,

Luc. 3, 66:

complentur moenia et tecta maerentium turbā,

Tac. A. 3, 1:

Palatium multitudine et clamoribus complebant,

id. ib. 14, 61:

virgultibus et cratibus et corporibus exanimis complere lossas,

id. ib. 4, 51; cf.

also: et terrae... stirpium renovatione complentur,

Cic. N. D. 2, 51, 128.—

With gen.:

conviviumque vicinorum cottidie conpleo,

Cic. Sen. 14, 46:

cum completus jam mercatorum carcer esset,

id. Verr. 2, 5, 57, § 147:

quae causa... ararum conpleverit urbis,

Lucr. 5, 1162.—

Esp.

In milit. lang.

To make the army, a legion, etc., of a full number, to complete, fill up:

legiones in itinere,

Caes. B. C. 1, 25:

cohortes pro numero militum complet,

Sall. C. 56, 1; Nep. Milt. 5, 1:

legione completā per maniplos,

Sil. 8, 119.—

To man, fill with men:

classem Romanam sociis navalibus,

Liv. 24, 11, 9:

naves colonis pastoribusque,

Caes. B. C. 1, 56; cf.:

has (naves) sagittariis tormentisque compleverunt,

id. ib. 2, 4:

naves bis denas aut plures,

Verg. A. 11, 327 Serv.—

To fill, impregnate:

alias (mulieres),

Lucr. 4, 1249; 4, 1275.—

Transf., of light, sound, etc. (freq.).

To fill with light, maké full:

ut cuncta suā luce conpleat (sol),

Cic. Rep. 6, 17, 17:

mundum suā luce,

id. N. D. 2, 46, 119:

terras largā luce,

id. ib. 2, 19, 43:

orbem (luna),

Tib. 2, 4, 18:

lunae se cornua lumine complent,

Verg. A. 3, 645:

quod maria ac terras omnis caelumque rigando Conpleat (sol),

Lucr. 5, 595.—

To fill with sound, cause to resound, etc., to fill, make full:

omnia clamoribus,

Lucr. 4, 1014:

omnia vocibus,

id. 5, 1065:

nemus querellis,

id. 2, 358; cf.:

nemus timendā voce,

Hor. Epod. 6, 9:

aëra tinnitibus et murmure,

Ov. M. 14, 537:

atria ululatu,

id. ib. 5, 153:

atria fremitu,

id. ib. 5, 3 et saep.:

fremitu aequora,

Prop. 2, 16 (3, 8), 37:

aures (sonus),

Cic. Rep. 6, 18, 18; cf. id. Agr. 3, 1, 3:

caelum clamore,

Sen. Herc. Oet. 798: aures sermonibus, Claud. Cons. Prob. et Olyb. 31: clamor omnia variis terrentium ac paventium vocibus complet, Liv. 5, 21, 11.—

Of odors, etc.:

omnia primo motu ac spiritu suo, vini, unguenti, corporis odore complesset,

Cic. Verr. 2, 3, 12, § 31; cf. Veg. Vet. 1, 17, 3. —

Transf., to cover, overwhelm:

Dianam (i. e. simulacrum) coronis et floribus,

i. e. to deck, adorn, Cic. Verr. 2, 4, 35, § 77:

vortentibus Telebois telis conplebantur corpora,

Plaut. Am. 1, 1, 95.—

To fill, sate with food or drink:

multo cibo et potione,

Cic. Tusc. 5, 35, 100:

se flore Liberi,

Plaut. Cist. 1, 2, 8:

haec avis scribitur conchis se solere conplere,

Cic. N. D. 2, 49, 124.—

Trop.

To supply fully, furnish abundantly:

exercitum omni copiā,

Caes. B. C. 2, 25 fin. —

To fill with any notion, story, desire, humor, passion:

completi sunt animi auresque vestrae, me... obsistere, etc.,

Cic. Agr. 3, 1, 3:

reliquos (milites) bonā spe,

Caes. B. C. 2, 21:

aliquem gaudio,

Cic. Fin. 5, 24, 69:

taedio,

Quint. 8, 6, 14:

animos robore,

Luc. 5, 412:

omnia luctu,

Sall. C. 51, 9:

omnia terrore,

Liv. 34, 9, 13:

cuncta pavore,

Curt. 3, 13, 10 al. —With gen.:

aliquem erroris et dementiae,

Plaut. Am. 1, 2, 9:

aliquem flagitii et formidinis,

id. Men. 5, 5, 3.—

To make complete or perfect, to finish; of a promise, to fulfil it:

lustrationem (annuam) menstruo spatio (luna),

Cic. N. D. 1, 31, 87; cf. Verg. A. 5, 46:

his rebus completis legiones reduci jussit,

Caes. B. C. 3, 46 (Dinter, ex conj., comparatis):

nocturnum erat sacrum, ita ut ante mediam noctem conpleretur,

Liv. 23, 35, 15:

studia,

Gell. 13, 5:

conplent ea beatissimam vitam,

Cic. Fin. 5, 24, 71; cf. id. ib. 3, 13, 43; id. Tusc. 5, 16, 47:

summam promissi,

id. Verr. 2, 3, 49, § 116:

rerum humanarum sorte completā,

Curt. 10, 6, 6 al. —

Of time, to finish, complete:

Gorgias centum et septem conplevit annos,

Cic. Sen. 5, 13:

cum VII. et LXX. annos complesset,

Nep. Att. 21, 1:

Corvinus centesimum annum complevit,

Val. Max. 8, 13, 1; Lact. Op. Dei, 4, 3; cf.:

sua fata,

Ov. Tr. 4, 10, 77:

sua tempora,

id. M. 15, 816:

quinque saecula vitae suae,

id. ib. 15, 395:

materna tempora,

i. e. the time of pregnancy, id. ib. 3, 312; cf. id. ib. 11, 311:

semel quadrigis, semel desultore misso, vix unius horae tempus utrumque curriculum conplebat,

Liv. 44, 9, 4.—Hence, complētus, a, um, P. a.

Prop., filled full, full: alveus Tiberis ruderibus, * Suet. Aug. 30.—

Trop., complete, perfect:

completus et perfectus verborum ambitus,

Cic. Or. 50, 168.—

* Comp., Gell. 1, 7, 20.

con-turbo, āvi, ātum, 1, v. a., to throw into disorder or confusion, to confuse, derange, disorder, confound (rare, but class. in prose and poetry; most freq. in Lucr. and Cic.; not in Verg., Hor., or Quint.).

In gen.

Lit.:

posituras principiorum corporis atque animi,

Lucr. 4, 943; cf. id. 4, 958; 3, 483 al.:

ordines Romanorum (militum),

Sall. J. 50, 4; cf. id. ib. 98, 4:

equites tormentis,

Curt. 7, 2, 4:

rempublicam,

Sall. C. 37, 10; 48, 8; cf.

rem,

id. J. 79, 7: annus neglegentiā conturbatus atque confusus, * Suet. Aug. 31:

vocem,

Lucr. 4, 559:

prima vulnera novis plagis,

id. 4, 1070: basia, i. e. to exchange in confused multitudes, * Cat. 5, 11.—In mal. part.:

pedes, i. e. implicare,

Plaut. Cas. 2, 8, 24.—

Trop., to disturb, disquiet in mind or feeling:

valetudo tua me valde conturbat,

Cic. Att. 7, 2, 2:

quid est? num conturbo te?

id. Phil. 2, 13, 32:

incidunt multae causae, quae conturbent animos utilitatis specie,

id. Off. 3, 10, 40; cf.:

vemens violentia vini Conturbare animum consuevit,

Lucr. 3, 483.— Absol.:

haec sunt, quae conturbent in deliberatione non numquam, etc.,

Cic. Off. 3, 20, 81.—

In partic., t. t. in the lang. of business: conturbare rationes or rationem, or absol. conturbare, to bring one's pecuniary affairs into disorder, to become bankrupt.

Lit.:

rationem sibi commissam,

Dig. 11, 3, 1 fin.:

nihil esse, quod posthac arcae nostrae fiducia conturbaret,

bring into pecuniary embarrassment, Cic. Q. Fr. 2, 10 (12), 5:

fac me multis debere, et in his Plancio: utrum igitur me conturbare oportet?

id. Planc. 28, 68:

homo Graecus, qui conturbat et idem putat sibi licere quod equitibus Romanis,

id. Att. 4, 7, 1; Dig. 14, 3, 5, § 9; 15, 3, 16; cf. ib. 11, 3, 1, § 5; Juv. 7, 129 al.—

Trop.:

neque edepol quid nunc consili capiam scio De virgine istac: ita conturbasti mihi Rationes omnes,

you have so disturbed all my plans, Ter. Eun. 5, 2, 29.—Hence, contur-bātus, a, um, P a. (acc. to I. B.), distracted, disturbed, confused, disquieted (very rare):

oculus,

diseased, disordered, Cic. Tusc. 3, 7, 15:

homo tristis et conturbatus,

id. Verr. 2, 4, 14, § 32:

eram in scribendo conturbatior,

id. Att. 1, 12, 4:

animus,

id. Tusc. 3, 7, 15.

ef-fĕro or ecfĕro (cf. Neue, Formenl. 2, 766), extŭli, ēlatum, efferre or ecferre, v. a., to bring or carry out, to bring forth (very freq. and class.).

Lit.

In gen.:

ex navi,

Plaut. Am. 2, 1, 82; cf.

tela, etc., ex aedibus Cethegi,

Cic. Cat. 3, 3 fin.:

argentum jubeo jam intus efferri foras,

Plaut. Bacch. 1, 1, 62; cf. id. ib. 4, 9, 127; id. Most. 2, 1, 58; id. Mil. 4, 8, 4:

argentum ad aliquem,

id. Epid. 5, 1, 27; id. Truc. 3, 1, 16:

machaeram huc,

id. Mil. 2, 5, 53; cf. id. Stich. 2, 2, 28:

puerum extra aedes usquam,

Ter. Hec. 4, 1, 48:

cistellam domo,

id. Eun. 4, 6, 15; cf.:

cibaria sibi quemque domo,

Caes. B. G. 1, 5, 3:

frumentum ab Ilerda,

id. B. C. 1, 78, 1:

piscem de custodia,

Col. 8, 17 fin.:

litteras,

Caes. B. G. 5, 45, 4:

mucronem,

Cic. Cat. 2, 1, 2; cf.:

vexilla, signa, arma (e castris, extra fines, etc.),

Liv. 10, 19; 27, 2; 29, 21; Tac. H. 3, 31 al.:

ferrum a latere deripuit, elatumque deferebat in pectus,

id. A. 1, 35 fin.: Colchis pedem, Enn. ap. Non. 297, 20; so,

pedem,

Verg. A. 2, 657; cf.

pedem aedibus,

Plaut. Bacch. 3, 3, 19:

pedem portā,

Cic. Att. 6, 8, 5; 7, 2, 6; Suet. Tib. 38:

pedem quoquam,

Plaut. Capt. 2, 3, 97:

se hinc (ignis),

Lucr. 6, 89 and 385:

se vallo (equus),

Tac. A. 15, 7:

Furium longius extulit cursus,

Liv. 3, 5; cf.:

Messium impetus per hostes extulit,

id. 4, 29.—

In partic.

Like the Gr. ekpherô, to carry out (of the house) for burial, to bear to the grave, to bury (cf.: cremo, humo, sepelio, prosequor): optumum'st Loces illum efferendum;

nam jam credo mortuus est,

Plaut. Aul. 3, 6, 32; id. Most. 4, 3, 8 sqq.; Ter. And. 1, 1, 90 Don. and Ruhnk.; 1, 1, 101; Cic. N. D. 3, 32, 80; Nep. Att. 17; Liv. 2, 33; 3, 18 fin.; Quint. 8, 5, 21; Suet. Aug. 99; Hor. S. 2, 5, 85; Vulg. Luc. 7, 12.—

Transf.: meo unius funere elata populi Romani esset res publica, carried to burial, i. e. overthrown, destroyed, Liv. 28, 28; 24, 22; 31, 29.—

Of a fruit-bearing soil, to bring forth, bear, produce:

id, quod agri efferant,

Cic. Rep. 2, 4 fin.; id. Brut. 4, 16; cf. also id. Verr. 2, 3, 47 fin.; 86 al.—

Transf.:

ea, quae efferant aliquid ex sese, perfectiores habere naturas quam, etc.,

Cic. N. D. 2, 33 fin.; cf. Quint. 10, 1, 109; poet.:

(Italia) genus acre virum,

Verg. G. 2, 169.—

Of motion in an upward direction (cf.: erigo and educo, II. B. 1.), to lift up, elevate, raise, exalt, Lucil. ap. Non. 297, 25:

aliquem in murum,

Caes. B. G. 7, 47 fin.:

pars operis in altitudinem turris elata,

id. B. C. 2, 8 fin.; cf. Quint. 11, 3, 103; and Suet. Calig. 32:

corvus e conspectu elatus,

Liv. 7, 26:

pulvis elatus,

id. 4, 33:

elata super capita scuta,

Tac. H. 3, 27: jubar (luna), Petron. Poët. 89, 2, 54; poet.:

caput Auctumnus agris extulit,

Hor. Epod. 2, 18.

Trop.

To set forth, spread abroad, utter, publish, proclaim:

clamorem,

to raise, Plaut. Am. 1, 1, 73:

quod neque in vulgum disciplinam efferri velint, neque, etc.,

Caes. B. G. 6, 14, 4; cf. Plin. 2, 12, 9:

vocem ejus in vulgus,

Tac. A. 12, 21:

tuum peccatum foras,

Ter. Phorm. 5, 7, 65 Ruhnk.:

hoc foras,

Cic. Phil. 10, 3; so,

clandestina consilia,

Caes. B. G. 7, 1, 6:

rem,

id. ib. 7, 2, 2:

has meas ineptias,

Cic. de Or. 1, 24, 111:

divinitus dicta,

id. ib. 3, 1 fin. et saep.—With a rel. clause:

posteaquam in volgus militum elatum est, qua arrogantia in colloquio Ariovistus usus, etc.,

Caes. B. G. 1, 46, 4.—

In partic., of speech, to utter, pronounce, express, declare:

verbum de verbo expressum extulit,

Ter. Ad. prol. 11:

ut verba inter se ra tione conjuncta sententiam efferant,

Varr. L. L. 8, § 1 Müll.:

si graves sententiae inconditis verbis efferuntur,

Cic. Or. 44, 150; cf. Quint. 9, 4, 13:

quae incisim aut membratim efferuntur, ea, etc.,

Cic. Or. 67; cf. Quint. 9, 4, 33; 8, 3, 40; 10, 2, 17: pleraque utroque modo efferuntur, luxuriatur, luxuriat, etc., id. 9, 3, 7; cf. id. 1, 5, 16; 64; 2, 14, 2.—

In the pass., qs. to be carried out of one's self by passions, feelings, etc.; to be carried away, transported, hurried away: usque adeo studio atque odio illius efferor ira, Lucil. ap. Cic. Tusc. 4, 21 fin.; so,

studio,

Cic. de Sen. 23, 83; id. Att. 1, 8, 2; id. N. D. 1, 20 fin.; Caes. B. C. 1, 45, 2; cf.

cupiditate,

Cic. Div. 1, 24, 49:

vi naturae atque ingenii,

id. Mur. 31, 65:

laetitia,

id. Deiot. 9, 26 (cf. act.:

comitia ista praeclara, quae me laetitia extulerunt,

id. Fam. 2, 10):

incredibili gaudio,

id. Fam. 10, 12, 2; cf. id. Rep. 3, 30; Suet. Caes. 22:

voluptate canendi ac saltandi,

id. Calig. 54:

popularitate,

id. Ner. 53.—

(Acc. to I. B. 3.) To raise, elevate, exalt:

pretia alicujus rei,

Varr. R. R. 3, 6 fin.:

quorum animi altius se extulerunt,

Cic. Rep. 3, 3:

aliquem ad summum imperium per omnes honorum gradus,

id. Cat. 1, 11, 28; cf.:

aliquem supra leges,

Tac. A. 2, 34; and:

aliquem geminatis consulatibus,

id. ib. 1, 3; cf. also id. ib. 4, 40:

aliquem pecunia aut honore,

Sall. J. 49, 4:

patriam demersam extuli,

Cic. Sull. 31, 87; cf. Nep. Dion. 6; Cic. Prov. Cons. 14, 34:

aliquem maximis laudibus,

id. Off. 2, 10, 36; cf. Caes. B. C. 3, 87:

aliquem summis laudibus ad caelum,

Cic. Fam. 9, 14; cf. Nep. Dion. 7 fin.:

aliquid maximis laudibus,

Cic. Lael. 7, 24:

aliquem laudibus,

Tac. A. 3, 72:

aliquem verbis,

Cic. de Or. 3, 14, 52:

aliquid versibus,

id. Rep. 1, 14;

and simply aliquid,

id. Verr. 2, 4, 56; Tac. A. 2, 63:

aliquem in summum odium,

id. H. 4, 42; cf.:

rem in summam invidiam,

Quint. 8, 4, 19.—

In partic., with se, to raise, elevate one's self; to rise, advance (cf.:

appareo, eluceo, exsisto): cum (virtus) se extulit et ostendit suum lumen,

Cic. Lael. 27; cf.

so with a figure borrowed from the heavenly bodies: qua in urbe (Athenis) primum se orator extulit,

id. Brut. 7, 26:

volo se efferat in adolescente fecunditas,

id. de Or. 2, 21.—

In a bad sense, with se, or in the [p. 629] pass., to lift up one's self, to carry one's self high; to be puffed up, haughty, proud on account of any thing (the figure being borrowed from a prancing horse; cf. Liv. 30, 20; and Quint. 10, 3, 10):

nec cohibendo efferentem se fortunam, quanto altius elatus erat, eo foedius corruit (Atilius),

Liv. 30, 30:

quod aut cupias ardenter aut adeptus ecferas te insolenter,

Cic. Tusc. 4, 17, 39:

qui enim victoria se ecferunt, quasi victos nos intuentur,

id. Fam. 9, 2, 2; cf.:

se altius et incivilius,

Flor. 1, 26, 8:

sese audacia, scelere atque superbia,

Sall. J. 14, 11:

hic me magnifice effero,

Ter. Heaut. 4, 3, 31:

(fortunati) efferuntur fere fastidio et contumacia,

Cic. Lael. 15, 54:

se efferre in potestate,

to be insolent in office, id. de Or. 2, 84, 342.—Esp. freq. in the part. perf.:

stulta ac barbara arrogantia elati,

Caes. B. C. 3, 59, 3:

recenti victoria,

id. B. G. 5, 47, 4:

spe celeris victoriae,

id. ib. 7, 47, 3:

gloria,

id. B. C. 3, 79, 6:

elatus et inflatus his rebus,

Cic. Agr. 2, 35, 97:

secunda fortuna magnisque opibus,

Nep. Alcib. 7, 3; id. Milt. 7, 2:

elatus ad vanam fiduciam,

Curt. 3, 19, 10;

but also: ad justam fiduciam,

Liv. 27, 8, 7 et saep.—In the act. (rare, and with a fig. perh. borrowed from the wind): is demum vir erit, cujus animum nec prospera (fortuna) flatu suo efferet ( elates, inflates), nec adversa infringet, Liv. 45, 8 fin. —

Ante-class. and very rare, to carry out to the end, to support, endure: laborem, Att. ap. Cic. Sest. 48; cf.: malum patiendo, to get rid of, do away with, Cic. Poët. Tusc. 4, 29, 63 (but not in Lucr. 1, 141, where the better reading is sufferre).—Hence, ēlā-tus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 3. and II. C. 2.), exalted, lofty, high (rare; cf.: superbus, insolens, arrogans, etc.).

Lit.:

modo in elatiora modo in depressiora clivi,

Col. 2, 4, 10:

elatissimae lucernae,

Tert. Apol. 53.—

Trop.:

animus magnus elatusque,

Cic. Off. 1, 18, 61; id. Tusc. 1, 40, 96:

verba,

high-sounding, id. Or. 36, 124;

hoc casu elatior Julianus,

Amm. 21, 4, 7; Vulg. Rom. 1, 30:

insula opibus,

Nep. Milt. 7, 2. — Adv.: ēlāte, loftily, proudly:

elate et ample loqui, opp. humiliter demisseque sentire,

Cic. Tusc. 5, 9:

dicere (opp. summisse),

id. Opt. Gen. 4, 10.— Comp.:

se gerere,

Nep. Paus. 2, 3:

elatius et arrogantius praefatur,

Gell. 9, 15, 4.

ef-fĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [ex-ferus], to make wild, savage, fierce (class.; most freq. since the Aug. per.).

Physically:

terram immanitate beluarum efferari,

Cic. N. D. 2, 39, 99:

speciem oris,

Liv. 2, 23; cf.

vultum,

Suet. Calig. 50:

efferantia sese ulcera,

becoming aggravated, malignant, Plin. 26, 14, 87, § 146.— Poet.:

Mars efferat aurum,

i. e. works up into weapons, Stat. Achill. 1, 425; cf.:

homo qui magnae artis subtilitate tantum efferavit argentum,

i. e. wrought into the figures of beasts, App. M. 5, p. 159, 14.—

Mentally:

gentes sic immanitate efferatae,

Cic. N. D. 1, 23; cf. id. Tusc. 4, 14, 32:

militem dux ipse efferavit,

Liv. 23, 5; cf. id. 2, 29:

animos,

id. 1, 19; 25, 26:

ingenia,

Curt. 8, 2; 9, 19:

efferavit ea caedes Thebanos omnes ad exsecrabile odium Romanorum,

exasperated, Liv. 33, 29; cf. Vulg. Dan. 8, 7.—Hence, effĕrātus, a, um, P. a., wild, savage, fierce:

sunt enim multa ecferata et immania, quaedam autem humanitatis quoque habent primam speciem,

Cic. Tusc. 4, 14, 32:

vultus,

Petr. 82, 1:

animi,

Vulg. 2 Macc. 5, 11.— Comp.:

mores ritusque,

Liv. 34, 24.— Sup.:

effectus,

Sen. Ep. 121, 4:

canes in homines,

Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 3, 18.— Adv.: effĕrāte, fiercely:

saevire,

Lact. 5, 20, 10.

īdem, ĕădem, ĭdem ( masc. eidem, freq. in MSS. and inscrr.; v. Lachm. ad Lucr. 1, 120; rarely isdem or eisdem; plur. nom. eidem; dat. and abl. eisdem; usu. contr. idem, isdem; not iidem, iisdem; v. Neue, Formenl. 2, 198 sqq.), pron. [from the pronom. root I, whence is, and the demonstr. suff. dem; root of dies, day, time; hence, just, exactly, Corss. Aussp. 2, 855], the same.

In gen.:

deinde quod nos eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit,

Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:

quam (sphaeram) ab eodem Archimede factam posuerat in templo Virtutis Marcellus idem,

id. Rep. 1, 14:

id, quod eidem Ciceroni placet,

Quint. 10, 7, 28:

jure erat semper idem vultus (Socratis),

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

idem semper vultus eademque frons,

id. Off. 1, 26, 90:

tu autem eodem modo omnes causas ages? aut in iisdem causis perpetuum et eundem spiritum sine ulla commutatione obtinebis?

id. Or. 31, 110:

non quod alia res esset: immo eadem,

id. Clu. 29, 80:

etiam si verbo differre videbitur, re tamen erit unum et omnibus in causis idem valebit,

id. Caecin. 21, 59:

ad causas simillimas inter se vel potius easdem,

id. Brut. 94, 324. —

In partic., idem is used,

When two predicates are referred to the same subject.

When the predicates are of the same kind it may often be rendered, at the same time, likewise, also, etc., or = is (ea, id) with quoque, etiam, simul, etc.:

cum Academico et eodem rhetore congredi conatus sum,

Cic. N. D. 2, 1, 1; cf.:

oratio splendida et grandis et eadem in primis faceta,

id. Brut. 79, 273:

avunculus meus, vir innocentissimus idemque doctissimus,

id. N. D. 3, 32, 80:

jam M. Marcellus ille quinquies consul totum (auspicium) omisit, idem imperator, idem augur optimus,

id. Div. 2, 36, 77:

ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigit? hos enim quasi eosdem esse vultis,

id. Ac. 2, 44, 136; cf.:

viros fortes, magnanimos, eosdem bonos et simplices esse volumus,

id. Off. 1, 19, 63:

Caninius idem et idem noster cum ad me pervesperi venisset, etc.,

id. Fam. 9, 2, 1:

amicus est tamquam alter idem,

a second self, id. Lael. 21, 80:

ad idem semper exspectandum paratior,

id. Off. 2, 15, 53:

nam idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est,

Sall. C. 20, 5; cf.:

quos omnes eadem odisse, eadem metuere in unum coeëgit,

id. J. 31, 14:

Hisdem diebus, for eisdem,

Pall. 10, 13:

hic finis belli,... idemque finis regni,

Liv. 45, 9, 2; 2, 12, 2:

quae ab condita urbe Roma ad captam urbem eandem Romani... gessere,

id. 6, 1, 1:

ut pars militum gladiatores, qui e servitio Blaesi erant, pars ceteram ejusdem familiam vincirent,

Tac. A. 1, 23:

erepta mihi prius eorundem matre,

Quint. 6 prooem. 4:

fervida aestas, longinqua itinera sola ducis patientia mitigabantur, eodem plura quam gregario milite tolerante,

Tac. A. 14, 24.—

When the predicates are in contrast with one another it may be rendered, nevertheless, yet, on the contrary:

(Epicurus) cum optimam et praestantissimam naturam dei dicat esse, negat idem esse in deo gratiam,

Cic. N. D. 1, 43, § 121; cf. Curt. 5, 1, 14.—

Esp.

Connected or corresp. with the pronouns ego, tu, hic, ille, iste, qui, and with unus:

idem ego ille (non enim mihi videor insolenter gloriari, etc.) idem inquam ego recreavi afflictos animos, etc.,

Cic. Att. 1, 16, 8:

ego idem, qui, etc.,

id. Or. 7, 23; cf.:

habitae sunt multae de me contiones... habuit de eodem me P. Lentulus consul contionem,

id. Sest. 50, 107:

cedo nunc ejusdem illius inimici mei de me eodem contionem,

id. ib. §

108: de me eodem,

id. ib. 51, 109:

quin tu igitur concedis idem, etc.,

id. Rep. 1, 39 fin. Mos.; cf.:

cognoram te in custodia salutis meae diligentem: eundemque te, etc.,

id. Att. 4, 1, 1:

Sopater quidam fuit, etc.... huic eidem Sopatro eidem inimici ad C. Verrem ejusdem rei nomen detulerunt,

id. Verr. 2, 2, 28, § 68:

cum est idem hic Sopater absolutus,

id. ib. 2, 2, 29, §

70: hoc idem facere,

id. Rep. 1, 35:

ab hisce eisdem permotionibus,

id. de Or. 1, 12, 53:

idem ille tyrannus,

id. Rep. 1, 42:

in eisdem illis locis,

id. Verr. 2, 1, 21, § 56:

eandem illam (sphaeram),

id. Rep. 1, 14:

eum et idem qui consuerunt et idem illud alii desiderent,

id. Off. 2, 15 fin.:

idem iste Mithridates,

id. de Imp. Pomp. 7, 19 (Klotz, Orell., B. and K.;

older edd., idem ipse): musici qui erant quondam idem poëtae,

id. de Or. 3, 44, 174; cf.:

beneficentia, quam eandem benignitatem appellari licet,

id. Off. 1, 7, 20:

quod idem in ceteris artibus non fit,

id. Fin. 3, 7, 24 fin.:

exitus quidem omnium unus et idem fuit,

id. Div. 2, 47, 97:

in qua (causa) omnes sentirent unum atque idem,

id. Cat. 4, 7, 14; cf.

in an inverted order: ut verset saepe multis modis eandem et unam rem,

id. Or. 40, 137:

neque ego aliter accepi: intellexi tamen idem, non existimasse te, etc.,

id. Fam. 9, 15, 3; id. Att. 3, 12, 1; 8, 3, 3.—

As a word of comparison, with et, ac, que, ut, qui ( quae, quod), quam, quasi, cum, or (mostly poet.) with the dat., the same as, identical with, of the same meaning as, etc.:

si quaeratur, idemne sit pertinacia et perseverantia,

Cic. Top. 23, 87: videmus fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent, at the same time and as well as, id. Or. 7, 22; cf. id. Sull. 18, 51:

imperii nostri terrarumque idem est extremum,

id. Prov. Cons. 13, 33; cf. id. Cael. 28, 67:

disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, sed eisdem fere verbis, ut actum disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9:

idem abeunt, qui venerant,

id. Fin. 4, 3, 7:

quoniam earum rerum quas ego gessi, non est eadem fortuna atque condicio, quae illorum qui, etc.,

id. Cat. 3, 12, 27:

non quo idem sit servulus quod familia,

id. Caecin. 20, 58:

qui (servi) et moribus eisdem essent, quibus dominus, et eodem genere ac loco nati,

id. Verr. 2, 3, 25, § 62:

eandem constituit potestatem quam si, etc.,

id. Agr. 2, 12, 30:

eodem loco res est, quasi ea pecunia legata non esset,

id. Leg. 2, 21, 53; cf.:

sensu amisso fit idem, quasi natus non esset omnino,

id. Lael. 4, 14.—With cum:

tibi mecum in eodem est pistrino vivendum,

Cic. de Or. 2, 33, 144:

hunc eodem mecum patre genitum, etc.,

Tac. A. 15, 2:

in eadem mecum Africa geniti fides,

Liv. 30, 12, 15; 28, 28, 14.—With dat.:

(Homerus) Sceptra potitus, eadem aliis sopitu' quiete est,

Lucr. 3, 1038; cf.:

invitum qui servat idem facit occidenti,

Hor. A. P. 467; so Ov. M. 13, 50; id. Am. 1, 4, 1 al.:

quod non idem illis censuissemus,

Cic. Fam. 9, 6, 3; Just. 2, 4, 10:

ille eadem nobis juratus in arma,

Ov. M. 13, 50.—In neutr. with gen.:

si idem nos juris haberemus quod ceteri,

Cic. Balb. 12, 29:

tibi idem consilii do, quod, etc.,

id. Fam. 9, 2, 2:

omnes qui ubique idem operis efficiunt,

Lact. 5, 4, 1:

non habet officii lucifer omnis idem,

Ov. F. 1, 46.— Advv.: eādem, eodem, v. h. v.

prae-păro, āvi, ātum, 1, v. a., to get or make ready beforehand, to prepare, equip, make preparations for, etc. (class.; cf.: paro, apparo).

Lit.:

ea quae videntur instare,

Cic. Rosc. Am. 8, 22:

praeparaverat ante naves,

Liv. 30, 20, 5:

commeatum,

id. 7, 12:

frumentum in decem annos,

id. 42, 12:

locum domestici belli causā,

Caes. B. G. 5, 9: se et suos milites ad proelia, Sall. Fragm. ap. Veg. Mil. 1, 9:

praeparato ad talem casum perfugio,

Liv. 24, 2, 11:

praeparatis jam omnibus ad fugam,

id. 33, 47, 10; 26, 19, 5; 35, 17, 1; 40, 15, 13; Quint. 2, 4, 28:

praeparat se pugnae,

prepares himself for the combat, Plin. 8, 20, 29, § 71:

exercitum majori operi,

Vell. 2, 109, 2:

puppes,

Luc. 3, 16:

arva frumentis,

Col. 2, 16:

pecunia stipendio militum praeparata,

Curt. 3, 13, 10:

profectionem,

to make preparations for one's departure, Suet. Tib. 38:

necem fratri,

Tac. A. 11, 8:

res necessarias ad vitam degendam,

to provide, Cic. Off. 1, 4, 11:

cibos hiemi,

Plin. 8, 37, 56, § 133:

anchusae radix praeparat lanas pretiosis coloribus,

prepares, id. 22, 20, 23, § 48; 24, 11, 58, § 96; 29, 6, 34, § 107:

potum cantharidum,

id. 29, 4, 30, § 93:

ova,

to prepare for eating, to cook, dress, Mart. 1, 56, 12:

qui sibi praeparabat imperium,

was aiming at, aspiring to, Spart. Hadr. 22.—

Trop.: animos ad sapientiam concipiendam, Cic. Fragm. ap. Non. 12, 23; id. Tusc. 2, 5, 13:

gratiam adversus publicum odium,

Tac. H. 1, 72:

excusationem,

Petr. 139:

aditum nefariae spei,

Curt. 5, 9, 5; 4, 9, 13.—Hence, praepărātus, a, um, P. a., prepared, provided with any thing (class.):

praeparatos quodam cultu atque victu proficisci ad dormiendum,

Cic. Div. 2, 58, 119:

praeparato animo se tradere quieti,

id. ib. 1, 53, 121:

bene praeparatum Pectus,

Hor. C. 2, 10, 14:

praeparatis auribus,

Cic. Or 28, 99.— Hence, adv.: praepărātō or ex prae-părātō, with preparation:

quam nihil praeparato, nihil festinato fecisse videtur Milo!

Quint. 4, 2, 1:

ex ante praeparato,

Liv. 10, 41:

non enim ex praeparato locutus est, sed subito deprehensus,

Sen. Ep. 11, 1.

fĕrox, ōcis ( gen. plur. ferocum, Albin. 1, 275; abl. sing. feroci, Neue, Formenl. 2, 67 sq.), adj. [root in Gr. thêr, Aeol. phêr, thêrion; cf.: ferus, fera; cf. also Zend. dvar, to run, Gr. thrôskô, thorein, Lat. furere], wild, bold, courageous, warlike, spirited, brave, gallant, savage, headstrong, untamable, fierce, insolent (class.; syn.: dirus, ferus, durus, saevus, crudelis; immanis, immitis, barbarus, etc.).

In a good sense:

moechus qui formest ferox,

Plaut. Mil. 4, 9, 13:

naturā ferox, vehemens, manu promptus erat,

Sall. C. 43 fin.; cf.:

nimium es vehemens feroxque naturā,

Cic. Vat. 2, 4:

ferox naturā,

Sall. J. 11, 3:

vicimus vi feroces,

Plaut. Am. 1, 1, 82: Aequorum magna gens et ferox, warlike, Cic. Rep. 2, 20:

Latium,

Hor. C. 1, 35, 10:

Roma,

id. ib. 3, 3, 44:

Parthi,

id. ib. 3, 2, 3:

Sygambri,

id. ib. 4, 2, 34:

miles,

id. ib. 1, 6, 3:

Hector,

id. ib. 4, 9, 21: virgo (i. e. Minerva), Mart. 14, 179; cf. Sil. 9, 457:

loca amoena, voluptaria facile in otio feroces militum animos molliverat,

Sall. C. 11, 5; cf. id. J. 106, 3:

ferox bello,

Hor. C. 1, 32, 6; cf.:

feroces ad bellandum,

Liv. 38, 13, 11:

adversus pericula ferox,

Tac. H. 3, 69 fin.:

Triaria ultra feminam ferox,

id. ib. 2, 63:

vir nobilis ac ferox,

id. A. 4, 21.—With gen.:

animi,

Tac. A. 1, 32. — Sup.:

globus ferocissimorum juvenum,

Liv. 1, 12, 9:

auxiliarii,

Tac. H. 2, 24:

nullo adversante, cum ferocissimi cecidissent,

id. A. 1, 2.

In a bad sense:

equi indomiti, feroces,

Plaut. Men. 5, 2, 110:

leones,

Lucr. 4, 717:

aper,

Verg. A. 10, 711:

indulgentia ferocem fortasse atque arrogantem et infestum facit,

Cic. Att. 10, 11, 3:

dote fretae, feroces,

i. e. arrogant, Plaut. Men. 5, 2, 17; cf.:

ferox formā,

id. Mil. 4, 9, 13; Titin. ap. Non. 305, 6:

Numidae secundis rebus feroces,

Sall. J. 94, 4; cf.:

ferox viribus,

Liv. 1, 7, 5; 7, 5, 6:

robore corporis stolide ferox,

Tac. A. 1, 3:

nequicquam Veneris praesidio ferox,

Hor. C. 1, 15, 13:

sit Medea ferox invictaque,

id. A. P. 123:

animus ferox inopiā rei familiaris,

Sall. C. 5, 7; cf.:

quibus aetas animusque ferox erat,

id. ib. 38, 1:

oculi,

Luc. 5, 211:

patribus ferox,

haughty toward the senators, Liv. 7, 40, 8.— Comp.:

in bellis civilibus, victoria, etiamsi ad meliores venit, tamen eos ipsos ferociores impotentioresque reddit,

Cic. Fam. 4, 9, 3; id. Fragm. ap. Non. 305, 10:

et quia tecum eram, propterea animo eram ferocior,

Plaut. Mil. 4, 8, 13; id. Rud. 3, 1, 14; Quint. 2, 2, 3. — Sup.:

duas ferocissimas affectiones amoris atque odii coërcere,

Gell. 1, 3 fin.:

bestiae,

Vulg. 2 Macc. 11, 9.—

With gen.:

linguae feroces,

Tac. H. 1, 35:

ferox scelerum,

eager for, prone to crimes, id. A. 4, 12:

deorum Spretor erat mentisque ferox Ixione natus,

Ov. M. 8, 614:

scelerum,

Tac. A. 4, 12.—

With in and acc.:

ferox in suos erat miles, ignavus in hostes,

Amm. 22, 4, 7.—

With inf.:

ferox est, viginti minas meas tractare sese,

Plaut. As. 2, 4, 62:

odium renovare ferox,

Sil. 11, 8.—Hence, adv.: fĕrōcĭter.

(Acc. to I.) Courageously, valorously, bravely:

strenue et ferociter facta in bello plura memorari possunt,

Liv. 3, 47, 2:

adequitare,

id. 9, 22, 4:

mandata edere,

Tac. A. 15, 5.— Comp.:

pauci ferocius decernunt,

Sall. J. 104, 2.— Sup.:

cum quo ferocissime pro Romana societate adversus Punicum foedus steterat,

Liv. 23, 8, 3.—

(Acc. to II.) Fiercely, savagely, insolently:

aspere et ferociter et libere dicta,

Cic. Planc. 13, 33:

increpare,

Plaut. Am. 1, 1, 58:

dictae sententiae,

Liv. 2, 55, 11.— Comp.:

paulo ferocius (exagitatus),

Cic. Q. Fr. 2, 13, 2.— Sup.:

obloqui,

Curt. 10, 2 fin.

īdem, ĕădem, ĭdem ( masc. eidem, freq. in MSS. and inscrr.; v. Lachm. ad Lucr. 1, 120; rarely isdem or eisdem; plur. nom. eidem; dat. and abl. eisdem; usu. contr. idem, isdem; not iidem, iisdem; v. Neue, Formenl. 2, 198 sqq.), pron. [from the pronom. root I, whence is, and the demonstr. suff. dem; root of dies, day, time; hence, just, exactly, Corss. Aussp. 2, 855], the same.

In gen.:

deinde quod nos eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit,

Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:

quam (sphaeram) ab eodem Archimede factam posuerat in templo Virtutis Marcellus idem,

id. Rep. 1, 14:

id, quod eidem Ciceroni placet,

Quint. 10, 7, 28:

jure erat semper idem vultus (Socratis),

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

idem semper vultus eademque frons,

id. Off. 1, 26, 90:

tu autem eodem modo omnes causas ages? aut in iisdem causis perpetuum et eundem spiritum sine ulla commutatione obtinebis?

id. Or. 31, 110:

non quod alia res esset: immo eadem,

id. Clu. 29, 80:

etiam si verbo differre videbitur, re tamen erit unum et omnibus in causis idem valebit,

id. Caecin. 21, 59:

ad causas simillimas inter se vel potius easdem,

id. Brut. 94, 324. —

In partic., idem is used,

When two predicates are referred to the same subject.

When the predicates are of the same kind it may often be rendered, at the same time, likewise, also, etc., or = is (ea, id) with quoque, etiam, simul, etc.:

cum Academico et eodem rhetore congredi conatus sum,

Cic. N. D. 2, 1, 1; cf.:

oratio splendida et grandis et eadem in primis faceta,

id. Brut. 79, 273:

avunculus meus, vir innocentissimus idemque doctissimus,

id. N. D. 3, 32, 80:

jam M. Marcellus ille quinquies consul totum (auspicium) omisit, idem imperator, idem augur optimus,

id. Div. 2, 36, 77:

ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigit? hos enim quasi eosdem esse vultis,

id. Ac. 2, 44, 136; cf.:

viros fortes, magnanimos, eosdem bonos et simplices esse volumus,

id. Off. 1, 19, 63:

Caninius idem et idem noster cum ad me pervesperi venisset, etc.,

id. Fam. 9, 2, 1:

amicus est tamquam alter idem,

a second self, id. Lael. 21, 80:

ad idem semper exspectandum paratior,

id. Off. 2, 15, 53:

nam idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est,

Sall. C. 20, 5; cf.:

quos omnes eadem odisse, eadem metuere in unum coeëgit,

id. J. 31, 14:

Hisdem diebus, for eisdem,

Pall. 10, 13:

hic finis belli,... idemque finis regni,

Liv. 45, 9, 2; 2, 12, 2:

quae ab condita urbe Roma ad captam urbem eandem Romani... gessere,

id. 6, 1, 1:

ut pars militum gladiatores, qui e servitio Blaesi erant, pars ceteram ejusdem familiam vincirent,

Tac. A. 1, 23:

erepta mihi prius eorundem matre,

Quint. 6 prooem. 4:

fervida aestas, longinqua itinera sola ducis patientia mitigabantur, eodem plura quam gregario milite tolerante,

Tac. A. 14, 24.—

When the predicates are in contrast with one another it may be rendered, nevertheless, yet, on the contrary:

(Epicurus) cum optimam et praestantissimam naturam dei dicat esse, negat idem esse in deo gratiam,

Cic. N. D. 1, 43, § 121; cf. Curt. 5, 1, 14.—

Esp.

Connected or corresp. with the pronouns ego, tu, hic, ille, iste, qui, and with unus:

idem ego ille (non enim mihi videor insolenter gloriari, etc.) idem inquam ego recreavi afflictos animos, etc.,

Cic. Att. 1, 16, 8:

ego idem, qui, etc.,

id. Or. 7, 23; cf.:

habitae sunt multae de me contiones... habuit de eodem me P. Lentulus consul contionem,

id. Sest. 50, 107:

cedo nunc ejusdem illius inimici mei de me eodem contionem,

id. ib. §

108: de me eodem,

id. ib. 51, 109:

quin tu igitur concedis idem, etc.,

id. Rep. 1, 39 fin. Mos.; cf.:

cognoram te in custodia salutis meae diligentem: eundemque te, etc.,

id. Att. 4, 1, 1:

Sopater quidam fuit, etc.... huic eidem Sopatro eidem inimici ad C. Verrem ejusdem rei nomen detulerunt,

id. Verr. 2, 2, 28, § 68:

cum est idem hic Sopater absolutus,

id. ib. 2, 2, 29, §

70: hoc idem facere,

id. Rep. 1, 35:

ab hisce eisdem permotionibus,

id. de Or. 1, 12, 53:

idem ille tyrannus,

id. Rep. 1, 42:

in eisdem illis locis,

id. Verr. 2, 1, 21, § 56:

eandem illam (sphaeram),

id. Rep. 1, 14:

eum et idem qui consuerunt et idem illud alii desiderent,

id. Off. 2, 15 fin.:

idem iste Mithridates,

id. de Imp. Pomp. 7, 19 (Klotz, Orell., B. and K.;

older edd., idem ipse): musici qui erant quondam idem poëtae,

id. de Or. 3, 44, 174; cf.:

beneficentia, quam eandem benignitatem appellari licet,

id. Off. 1, 7, 20:

quod idem in ceteris artibus non fit,

id. Fin. 3, 7, 24 fin.:

exitus quidem omnium unus et idem fuit,

id. Div. 2, 47, 97:

in qua (causa) omnes sentirent unum atque idem,

id. Cat. 4, 7, 14; cf.

in an inverted order: ut verset saepe multis modis eandem et unam rem,

id. Or. 40, 137:

neque ego aliter accepi: intellexi tamen idem, non existimasse te, etc.,

id. Fam. 9, 15, 3; id. Att. 3, 12, 1; 8, 3, 3.—

As a word of comparison, with et, ac, que, ut, qui ( quae, quod), quam, quasi, cum, or (mostly poet.) with the dat., the same as, identical with, of the same meaning as, etc.:

si quaeratur, idemne sit pertinacia et perseverantia,

Cic. Top. 23, 87: videmus fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent, at the same time and as well as, id. Or. 7, 22; cf. id. Sull. 18, 51:

imperii nostri terrarumque idem est extremum,

id. Prov. Cons. 13, 33; cf. id. Cael. 28, 67:

disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, sed eisdem fere verbis, ut actum disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9:

idem abeunt, qui venerant,

id. Fin. 4, 3, 7:

quoniam earum rerum quas ego gessi, non est eadem fortuna atque condicio, quae illorum qui, etc.,

id. Cat. 3, 12, 27:

non quo idem sit servulus quod familia,

id. Caecin. 20, 58:

qui (servi) et moribus eisdem essent, quibus dominus, et eodem genere ac loco nati,

id. Verr. 2, 3, 25, § 62:

eandem constituit potestatem quam si, etc.,

id. Agr. 2, 12, 30:

eodem loco res est, quasi ea pecunia legata non esset,

id. Leg. 2, 21, 53; cf.:

sensu amisso fit idem, quasi natus non esset omnino,

id. Lael. 4, 14.—With cum:

tibi mecum in eodem est pistrino vivendum,

Cic. de Or. 2, 33, 144:

hunc eodem mecum patre genitum, etc.,

Tac. A. 15, 2:

in eadem mecum Africa geniti fides,

Liv. 30, 12, 15; 28, 28, 14.—With dat.:

(Homerus) Sceptra potitus, eadem aliis sopitu' quiete est,

Lucr. 3, 1038; cf.:

invitum qui servat idem facit occidenti,

Hor. A. P. 467; so Ov. M. 13, 50; id. Am. 1, 4, 1 al.:

quod non idem illis censuissemus,

Cic. Fam. 9, 6, 3; Just. 2, 4, 10:

ille eadem nobis juratus in arma,

Ov. M. 13, 50.—In neutr. with gen.:

si idem nos juris haberemus quod ceteri,

Cic. Balb. 12, 29:

tibi idem consilii do, quod, etc.,

id. Fam. 9, 2, 2:

omnes qui ubique idem operis efficiunt,

Lact. 5, 4, 1:

non habet officii lucifer omnis idem,

Ov. F. 1, 46.— Advv.: eādem, eodem, v. h. v.

jăcĕo, cŭi, cĭtum ( fut. part. jaci-turus, Stat. Th. 7, 777), 2, v. n. [ intr. of jacio; lit., to be thrown or cast; hence], to lie.

Lit.

In gen.:

in limine,

Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118:

stratum ad pedes alicujus,

id. Quint. 31, 96; id. Q. Fr. 2, 5, 2:

alicui ad pedes,

id. Verr. 2, 5, 49, § 129:

in lecto,

id. Phil. 2, 18, 45; Juv. 6, 269:

in ignota harena,

Verg. A. 5, 871:

Tyrio sublimis in ostro,

Ov. H. 12, 179:

in viridi gramine,

id. Am. 1, 14, 22:

in teneris dominae lacertis,

id. ib. 1, 13, 5:

in solo,

id. M. 2, 420:

in viduo toro,

id. H. 16, 316:

in gremio,

id. ib. 9, 136;

11, 4: in servi complexibus,

Juv. 6, 279;

for which: saxum campo quod forte jacebat,

Verg. A. 12, 897:

deserto lecto,

Ov. H. 1, 7:

saxo,

id. M. 6, 100:

gremio mariti,

Juv. 2, 120:

in aversa ora,

Ov. H. 12, 63:

super corpus alicujus,

id. F. 2, 836:

somno,

Verg. E. 6, 14:

spissa harena,

id. A. 6, 336:

humo,

Ov. A. A. 2, 238:

nudus humi jacet,

Lucr. 5, 224; Cic. Cat. 1, 10, 26; Ov. Am. 3, 1, 12:

humi ante lectum jacens,

Suet. Oth. 7:

mecum inter salices lenta sub vite jacere,

Verg. E. 10, 40:

sub alta platano,

Hor. C. 2, 11, 14:

strata jacent sub arbore poma,

Verg. E. 7, 54.— Absol.:

Tityos jacet alitis esca,

Verg. Cul. 237:

vittae jacentes,

Tib. 2, 5, 53:

pisces jacentes,

i. e. flatfish, Col. 8, 17, 9.—

In partic.

Of sick persons, to lie ill, to be sick:

cura ut valeas, ne ego te jacente bona tua comedim,

Cic. Fam. 9, 20:

cum tristj morbo defessa jaceres,

Tib. 1, 5, 9:

hic facit ut jaceas,

Ov. H. 20, 173:

graviter,

Plin. Ep. 5. 9:

sine spe,

Sen. Ep. 101, 3.—

To lie dead, to have fallen:

Aeacidae telo jacet Hector,

Verg. A. 1, 99; 10, 737:

corpora per campos ferro quae fusa jacebant,

id. ib. 11, 102:

cum primi occidissent, proximi jacentibus insisterent,

Caes. B. G. 2, 27, 3; 7, 25, 3:

neminem jacentem veste spoliavit,

Nep. Thras. 2, 6; cf.:

spolia jacentis hostium exercitus,

Liv. 44, 45:

ne inultos imperatores suos jacere sinerent,

id. 25, 37:

qui bene pro patria cum patriaque jacent,

Ov. H. 3, 106:

Arge, jaces!

id. M. 1, 720: morte jacent merita, id. F. 3, 707:

fratri jacet,

killed by his brother, Sil. 15, 650:

rupto jacuit corpore (rana),

Phaedr. 1, 24, 10:

jacuit Catilina cadavere toto,

Juv. 10, 288.—

To be or lie long anywhere, to linger, tarry, stop at a place:

pernam, glandium, sumen facito in aqua jaceant,

Plaut. Ps. 1, 2, 33:

Brundusii,

to stay long at, Cic. Att. 11, 6, 2.—

Geographically, to lie, be situate, = esse, situm esse (not in Cic. or Cæs.): jacet Vada inter Appenninum et Alpis, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 2; Liv. 5, 48, 2; 6, 30, 5; 22, 3, 3:

inter Taurum montem jacet et Hellespontem,

Nep. Eum. 3, 2 saep.:

quae gens jacet supra Ciliciam,

id. Dat. 4:

ad vesperam jacentis terrae,

Plin. 18, 25, 57, § 216:

summo in vertice montis Planities ignota jacet,

Verg. A. 11, 527:

quod urbes in planis jaceant,

Just. 22, 5, 5:

alio patriam quaerunt sub sole jacentem,

Verg. G. 2, 512:

jacet extra sidera tellus,

id. A. 6, 795; cf.:

pallente sub umbra Cimmerias jacuisse domos,

Sil. 12, 132:

inter eos solemque jacent immania ponti aequora,

Lucr. 4, 412; cf.:

Cyclades et Sporades per quingenta milia in longitudinem... jacent,

extend, Plin. 4, 12, 23, § 71.—

To be low, flat, level:

jacentia et plana urbis loca,

Tac. H. 1, 86:

despiciens terras jacentīs,

Verg. A. 1, 224:

praetervehor Thapsum jacentem,

id. ib. 3, 689; Val. Fl. 4, 712:

quaeque jacent valles,

Ov. F. 2, 392; Just. 22, 5, 5:

jacentes campos,

Luc. 4, 52:

summo despexit ab aethere terras Infelix Phaëthon penitus penitusque jacentes,

Ov. M. 2, 178.—

Esp., of the sea, to be level, quiet, lie still:

mediusque jacet sine murmure pontus,

Luc. 1, 260; 5, 434:

servatum bello jacuit mare,

id. 3, 523:

planum mare,

Juv. 12, 62:

stagna jacentia,

Sil. 5, 583.—

To lie in ruins, be broken down: cui nec arae patriae domi stant, fractae et disjectae jacent, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. Rel. v. 115 Vahl.):

jacent, Ilion ingens,

Ov. M. 13, 505:

ausa et jacentem visere regiam vultu sereno,

Hor. C. 1, 37, 25:

Troja jacet certe,

Ov. H. 1, 3:

vetus Thebe jacet,

Juv. 15, 6.—

To hang loose:

vagi crines per colla jacebant,

Ov. M. 2, 673; id. A. A. 3, 236:

jacentia lora,

lying loose on the horse's neck, id. M. 2, 201; cf.

, of clothing, etc.: juvenes timidaeque puellae Praeverrunt latas veste jacente vias,

id. Am. 3, 13, 24:

demissa jacent tibi pallia terrae,

id. ib. 3, 2, 25; id. A. A. 153.—

Of the eyes, face, etc., to be cast down, fixed on the ground:

vultusque attolle jacentes,

Ov. M. 4, 144:

jacentes Vix oculos tollens,

id. ib. 11, 618.

Trop.

To be indolent or inactive, not to come forward:

in pace jacere, quam in bello vigere maluit. Quamquam ille quidem numquam jacuit,

Cic. Phil. 10, 7, 14:

C. Marius cum a spe consulatus longe abesset et jam septimum annum post praeturam jaceret,

id. Off. 3, 20, 79:

ars tua, Tiphy, jacet, si non sit in aequore fluctus,

Ov. Tr. 4, 3, 77:

at mea numina tandem fessa jacent,

Verg. A. 7, 298.—

To be cast down, dejected:

Gnaeus noster ut totus jacet,

Cic. Att. 7, 21, 1:

ne jaceam? quis unquam minus,

id. ib. 12, 40, 2:

jacet in maerore meus frater,

id. ib. 10, 4; id. Phil. 12, 2:

militum jacere animos,

Liv. 10, 35.—

To lie prostrate:

victa jacet pietas,

Ov. M. 1, 149:

nobilitas sub amore jacet,

id. H. 4, 161:

Africani, Marii, Sullae, Pompeii infra Pallantis laudes jacebant,

Plin. Ep. 8, 6, 2:

justitia vacillat, vel jacet potius,

Cic. Off. 3, 33, 118:

humana cum vita jaceret, oppressa gravi sub religione,

Lucr. 1, 63.—

To be refuted, overcome, disproved, to fail:

jacent suis testibus, qui Clodium negant Romam fuisse rediturum, etc.,

Cic. Mil. 18, 47:

jacet omnis ratio Peripateticorum,

id. Fin. 5, 28, 86:

jacet igitur tota conclusio,

id. Div. 2, 51, 106.—

To lie dormant, be disused or neglected, to be of no avail:

cum leges nihil valebant, cum judicia jacebant,

Cic. Par. 4, 1:

tota Capua et omnis hic delectus jacet,

id. Att. 7, 22: dici non potest, quomodo hic omnia jaceant, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6:

justitia jacet,

Cic. Off. 3, 33:

maximas virtutes jacere omnes necesse est voluptate dominante,

id. Fin. 2, 35, 117; Quint. 9, 2, 4.—

To be despised, in no esteem:

cum jacerent pretia praediorum,

Cic. Rosc. Com. 12, 33:

ut neque jacere regem pateremur,

id. Fam. 1, 5, 3:

sed nunc omnia ista jacere puto, propter nummorum caritatem,

are cheap, id. Att. 9, 9, 4: dat census honores, Census amicitias:

pauper ubique jacet,

Ov. F. 1, 218; id. R. Am 139.—

To lie idle, neglected, or unemployed:

cur tamdiu jacet hoc nomen in adversariis,

Cic. Rosc. Com. 3:

quomodo tibi tanta pecunia extraordinaria jacet?

id. ib. 1:

quae (pecuniae) vereor, ne otiosae jaceant,

Plin. Ep. 10, 62, 1:

nonne justius erit proximo cuique bonorum possessionem dari, ne bona jaceant,

that they be not without an owner, Dig. 37, 3, 1.—

To lie open, be obvious, to be known, be at hand:

neque ex alio genere (verborum) ad usum cottidianum, alio ad scenam pompamque sumuntur, sed ea nos cum jacentia sustulimus e medio,

Cic. de Or. 3, 45, 177.—

Of speech or language, to be languid, lifeless, dull:

quibus detractis, jacet (oratio),

Quint. 9, 2, 4:

jacens oratio,

Gell. 1, 11, 15; cf. Quint. 8, 5, 32.

obstĭno, āvi, ātum, 1, v. a. [a lengthened form of obsto], to set about a thing with firmness or resolution, to set one's mind firmly on, to persist in, be resolved on a thing (as a verb. fin. very rare; only the Part. as a P. a. is freq.).

With acc.:

id inhiat, ea affinitatem hanc obstinavit gratia,

Plaut. Aul. 2, 2, 89.— Pass.: obstinari exorsus, Pac. ap. Paul. ex Fest. p. 193 Müll. (Trag. Rel. p. 425 Rib.).—

With inf.:

obstinaverant animis aut vincere, aut mori,

Liv. 23, 29, 7.—

Absol.:

ipso Vespasiano inter initia imperii ad obtinendas iniquitates haud perinde obstinante,

Tac. H. 2, 84.— Hence, obstĭnātus, a, um, P. a., firmly set, fixed, resolved, in a good or bad sense; determined, resolute, steadfast, inflexible, stubborn, obstinate (class.; syn.: pervicax, pertinax): vos qui astatis obstinati, Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 193 Müll. (Trag. Rel. p. 11 Rib.): obstinato animo aliquid facere, Att. ap. Paul. ex Fest. l. l. (Trag. Rel. p. 123 Rib.);

so,

Vulg. Ruth, 1, 18:

ad decertandum obstinati animi,

Liv. 6, 3, 9:

ad silendum,

Curt. 8, 1, 30: ad mortem, Liv. 5, 41, 1:

adversus lacrimas,

id. 2, 40, 3; 3, 47, 4:

ad resistendum,

Suet. Caes. 15 fin.:

contra veritatem,

Quint. 12, 1, 10:

pudicitia,

Liv. 1, 58:

fides,

Tac. H. 5, 5:

aures,

Hor. C. 3, 11, 7.—With inf.:

jam obstinatis mori spes affulsit,

Liv. 42, 65; 7, 21, 1; 9, 25, 6:

obstinatum est tibi, non suscipere imperium, nisi, etc.,

you are firmly resolved, Plin. Pan. 5, 6.—Rarely with in:

obstinatae in perniciem Romae urbes,

Amm. 17, 11, 3:

in extrema,

Tac. H. 3, 56:

militum animos obstinatos pro Vitellio subruere,

id. H. 2, 101.— Comp.:

voluntas obstinatior,

Cic. Att. 1, 11, 1:

adversus lacrimas muliebres,

firmer, more steadfast, Liv. 2, 40.— Sup.:

virtus obstinatissima,

the most resolute, Sen. Ep. 71, 10:

rex obstinatissimus,

Amm. 17, 14.—Hence, adv.: obstĭ-nātē, firmly, inflexibly, in a good and bad sense; resolutely, pertinaciously, stubbornly, obstinately (class.):

ita me obstinate aggressus, ut, etc.,

Plaut. As. 1, 1, 10:

operam dat,

Ter. And. 1, 5, 8:

negari,

Caes. B. G. 5, 6:

magis ac magis induruisse,

Plin. Ep. 1, 12, 10.— Comp.:

obstinatius omnia agere,

Suet. Caes. 29.— Sup.:

obstinatissime recusare,

Suet. Tib. 67.