Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

among

  • 21 accenseo

    ac-censĕo ( ŭi), nsum, 2, v. a., to reckon to or among, to add to; as a verb. finit. very rare:

    numine sub dominae lateo atque accenseor illi,

    i. e. I am her companion, Ov. M. 15, 546; and: accensi, qui his accensebantur, id est attribuebantur, Non. 520, 7.—But hence in frequent use, ac-census, a, um, P. a., reckoned among, or subst. accensus, i., m.
    A.
    One who attends another of higher rank, an attendant, follower; hence, a state officer who attended one of the highest magistrates (consul, proconsul, praetor, etc.) at Rome or in the provinces, for the purpose of summoning parties to court, maintaining order and quiet during its sessions, and proclaiming the hours; an apparitor, attendant, orderly (on account of this office, Varr. 6, § 89 Müll., would derive the word from accieo), Varr. ap. Non. 59, 2 sq.; Cic. Q. Fr. 1, 1, 4 and 7; id. Att. 4, 16; Liv. 45, 29, 2; Suet. Caes. 20 al.—The person to whom one is accensus is annexed in dat. or gen.:

    qui tum accensus Neroni fuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 28:

    libertus, accensus Gabinii,

    id. Att. 4, 16, 12. The Decurions and Centurions also [p. 16] had their accensi as aids, Varr. L. L. 7, § 58 Müll.;

    also at funerals, as leader of the procession,

    Cic. Leg. 2, 24, 61. Cf. on the accensi, Necker's Antiq. 2, 2, p. 375 sq.—
    B.
    accensi, a kind of reserve troops who followed the army as supernumeraries (= ascripticii, or, in later times, supernumerarii), to take the place of those who fell in battle. They had no arms, and were only clothed with the military cloak, and hence called velati: quia vestiti et inermes sequuntur exercitum, Paul. ex Fest. p. 369 Müll.; they used in battle only slings and stones. They were also employed in constructing public roads. Cf. Mommsen, Degli Accensi Velati, in Annali del. Inst. vol. xxi. (1849), p. 209 sq.; and Necker's Antiq. 3, 2, p. 242 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > accenseo

  • 22 accensi

    ac-censĕo ( ŭi), nsum, 2, v. a., to reckon to or among, to add to; as a verb. finit. very rare:

    numine sub dominae lateo atque accenseor illi,

    i. e. I am her companion, Ov. M. 15, 546; and: accensi, qui his accensebantur, id est attribuebantur, Non. 520, 7.—But hence in frequent use, ac-census, a, um, P. a., reckoned among, or subst. accensus, i., m.
    A.
    One who attends another of higher rank, an attendant, follower; hence, a state officer who attended one of the highest magistrates (consul, proconsul, praetor, etc.) at Rome or in the provinces, for the purpose of summoning parties to court, maintaining order and quiet during its sessions, and proclaiming the hours; an apparitor, attendant, orderly (on account of this office, Varr. 6, § 89 Müll., would derive the word from accieo), Varr. ap. Non. 59, 2 sq.; Cic. Q. Fr. 1, 1, 4 and 7; id. Att. 4, 16; Liv. 45, 29, 2; Suet. Caes. 20 al.—The person to whom one is accensus is annexed in dat. or gen.:

    qui tum accensus Neroni fuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 28:

    libertus, accensus Gabinii,

    id. Att. 4, 16, 12. The Decurions and Centurions also [p. 16] had their accensi as aids, Varr. L. L. 7, § 58 Müll.;

    also at funerals, as leader of the procession,

    Cic. Leg. 2, 24, 61. Cf. on the accensi, Necker's Antiq. 2, 2, p. 375 sq.—
    B.
    accensi, a kind of reserve troops who followed the army as supernumeraries (= ascripticii, or, in later times, supernumerarii), to take the place of those who fell in battle. They had no arms, and were only clothed with the military cloak, and hence called velati: quia vestiti et inermes sequuntur exercitum, Paul. ex Fest. p. 369 Müll.; they used in battle only slings and stones. They were also employed in constructing public roads. Cf. Mommsen, Degli Accensi Velati, in Annali del. Inst. vol. xxi. (1849), p. 209 sq.; and Necker's Antiq. 3, 2, p. 242 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > accensi

  • 23 acroasis

    ācrŏāsis, is, f., = akroasis ( a hearing, a listening to), the discourse delivered before an assembly, public lecture (cf. the use of contio among Eng. and collegium among Germ. scholars, for discourse, etc.):

    ut eas vel in acroasi audeam legere,

    in a public lecture, Cic. Att. 15, 17, 2:

    Callias acroasin fecit,

    Vitr. 10, 22:

    plurimas acroases fecit,

    Suet. Gram. 2 (al. akroaseis).

    Lewis & Short latin dictionary > acroasis

  • 24 alapa

    ălăpa, ae, f. [akin to -cello, to smite, as if calapa; cf. kolaphos], a stroke or blow upon the cheek with the open hand, a box on the ear:

    ducere gravem alapam alicui,

    to give, Phaedr. 5, 3:

    ministri eum alipis caedebant,

    Vulg. Marc. 14, 65; ib. Joan. 18, 22; 19, 3; esp. among actors, for the purpose of exciting a laugh among their auditors, * Juv. 8, 192; * Mart. 5, 61, 11.—When a slave was emancipated, his master gave him an alapa; hence, poet.:

    multo majoris alapae mecum veneunt,

    i. e. with me freedom is much more dearly purchased, Phaedr. 2, 5, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > alapa

  • 25 andron

    andrōn, ōnis, m., = andrôn (anêr, a man).
    I.
    Among the Greeks, the part of the house in which the men resided, the men's apartment; also called andronitis (opp. gynaeceum, q. v.): locus domicilii, in quo viri [p. 118] morabantur, Paul. ex Fest. p. 19 Müll.; cf. Vitr. 6, 10.—
    II.
    Among the Romans, a passage between two walls or courts of a house, Vitr. 6, 10; Plin. Ep. 2, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > andron

  • 26 barbarus

    barbărus, a, um ( gen. plur. m. barbarum, Tac. A. 14, 39; 15, 25), adj., = barbaros [cf. barrio; balo, balbus; blatio].
    I.
    Prop., foreign, strange, barbarous, opp. to Greek or Roman.
    A.
    In gen.:

    hospes,

    Plaut. Rud. 2, 7, 25:

    mixta facit Graiis barbara turba metum,

    Ov. Tr. 5, 10, 28; Hor. C. 1, 29, 6:

    reges,

    id. ib. 1, 35, 11.—Hence, in Tac., in barbarum, adverb., in the manner or according to the custom of foreigners or barbarians:

    civitas potens, neque in barbarum corrupta,

    Tac. A. 6, 42; id. H. 5, 2.— As subst.: barbărus, i, m., a foreigner, stranger, barbarian:

    sin hoc et ratio doctis et necessitas barbaris praescripsit,

    Cic. Mil. 11, 30; id. Verr. 2, 4, 50, § 112; 2, 5, 60, § 157:

    quo neque noster adit quisquam, nec barbarus audet,

    Lucr. 6, 37:

    quippe simul nobis habitat discrimine nullo Barbarus,

    Ov. Tr. 5, 10, 30:

    barbarorum soli prope Germani singulis uxoribus contenti,

    Tac. G. 18:

    barbari praestabant non modicam humanitatem,

    Vulg. Act. 28, 1.—
    B.
    Esp., of a particular people, in opp. to Greek or Roman or both; cf.:

    Romanus Graiusque ac barbarus induperator,

    Juv. 10, 138 (cf.: barbaria, barbaricus, and Fest. s. v. barbari, p. 36 Müll.).
    1.
    (In the mouth of a Greek, or in opp. to Greek.) Italian, Roman, Latin (never so used by the Romans):

    nam os columnatum poetae esse inaudivi barbaro (sc. Naevio) (words of the Ephesian Periplectomenes),

    Plaut. Mil. 2, 2, 58; id. Stich. 1, 3, 40:

    i, stultior es barbaro Poticio,

    id. Bacch. 1, 2, 15: absurdum erat aut tantum barbaris casibus Graecam litteram (ph) adhibere, aut recto casu Graece loqui, Cic. Or. 48, 160.—So also,
    b.
    In the mouth of a Macedonian:

    cum alienigenis, cum barbaris aeternum omnibus Graecis bellum est eritque,

    Liv. 31, 29, 15.—And,
    c.
    In reference to the inhabitants of Pontus:

    barbarus hic ego sum, quia non intellegor ulli,

    Ov. Tr. 5, 10, 37.—
    2.
    Phrygian:

    tibia,

    Cat. 64, 264; cf. Lucr. 4, 546 Forbig.:

    sonante mixtum tibiis carmen lyrae, Hac Dorium, illis barbarum,

    Hor. Epod. 9, 6; Verg. A. 11, 777; Ov. M. 14, 163.—
    3.
    Persian, a Persian:

    solere reges barbaros Persarum ac Syrorum pluris uxores habere,

    Cic. Verr. 2, 3, 33, § 76; Nep. Milt. 7, 1; id. Them. 3, 1; 6, 2; 7, 5; Curt. 3, 11, 16; 5, 10. 2.—Thus the king of the Persians is called barbarus, Nep. Them. 4, 4; id. Con. 4, 3;

    and high officers of the king, barbari,

    id. Ages. 3, 1; cf.:

    Romanum agmen ad similitudinem barbari incessus convertere,

    Tac. A. 3, 33.—
    4.
    In gen., for any hostile people (among the Romans, after the Aug. age, esp. the German tribes, as, among the Greeks, after the Persian war, the Persians):

    opinio, quae animos gentium barbararum pervaserat,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; id. Sull. 27, 76; of the Gauls, Liv. 6, 42, 7; the Germans, Tac. H. 4, 29; 5, 14; id. A. 1, 64; Suet. Aug. 21; id. Tib. 9; id. Calig. 5; 47; 51; id. Galb. 6; id. Dom. 6; 12; Amm. 18, 2, 5:

    ut sunt fluxioris fidei barbari,

    id. 18, 2, 18; the Thracians, Nep. Alcib. 7, 4; Tac. A. 4, 47; 11, 51; Carthaginians, Nep. Timol. 1, 1; Cilicians, id. Thras. 4, 4; Phœnicians and Cyprians, id. Cim. 2, 3; Parthians, Suet. Vesp. 8; Tac. A. 2, 2; 13, 26; Africans, Cic. Att. 9, 7; Suet. Galb. 7; Claud. 42; Tac. A. 4, 25; Britons, id. ib. 16, 17; 12, 35; 14, 32; even of the Dassaretians, a Greek people, Liv. 31, 33, 5; while the Romans did not elsewhere use barbarus for Greek.—
    II.
    Transf., foreign, strange, in mind or character.
    A.
    In mind, uncultivated, ignorant; rude, unpolished:

    qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus videretur,

    Cic. Verr. 2, 3, 9, § 23:

    ecqua civitas est... aut tam potens aut tam libera aut etiam tam inmanis ac barbara, etc.,

    id. ib. 2, 4, 11, §

    24: nationes,

    Tac. H. 3, 5; Prop. 2, 16, 27:

    Maroboduus... natione magis quam ratione barbarus,

    Vell. 2, 108, 2.— Comp., of verses:

    non sunt illa suo barbariora loco,

    Ov. Tr. 5, 1, 72.—
    B.
    Of character, wild, savage, cruel, barbarous:

    neque tam barbari linguā et natione illi, quam tu naturā et moribus,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    immanis ac barbara consuetudo hominum immolandorum,

    id. Font. 14, 31 (10, 21); id. Phil. 3, 6, 15; 13, 9, 21:

    gens,

    id. Sull. 27, 76:

    homines,

    id. Verr. 2, 1, 32, § 81:

    homo,

    id. ib. 2, 5, 57, §

    148: pirata,

    id. Rosc. Am. 50, 146:

    praedones,

    id. Verr. 2, 4, 55, § 122; Tib. 2, 5, 48:

    tollite barbarum Morem,

    Hor. C. 1, 27, 2:

    Medea,

    id. Epod. 5, 61:

    domina,

    id. C. 3, 27, 66:

    libidines,

    id. ib. 4, 12, 7:

    ignis,

    Ov. M. 14, 574:

    populus,

    Vulg. Psa. 113, 1.—
    * Comp.:

    sacra barbariora,

    Ov. P. 3, 2, 78.— Sup. not in use.—Hence, adv.: barbărē.
    A.
    Prop., as a foreigner would, in a foreign tongue: Demophilus scripsit;

    Marcus vortit barbare,

    i. e. into Latin, Plaut. As. prol. 10; id. Trin. prol. 19; cf. barbarus, I. B. 1. —
    B.
    Transf.
    a.
    Rudely, ignorantly, in an uncultivated way:

    si grammaticum se professus quispiam barbare loqueretur,

    Cic. Tusc. 2, 4, 12:

    ut is, a quo insolenter quid aut minaciter aut crudeliter dictum sit, barbare locutus existimetur,

    Quint. 1, 5, 9:

    tota saepe theatra et omnem Circi turbam exclamasse barbare scimus,

    id. 1, 6, 45.—
    b.
    Rudely, roughly, barbarously, cruelly:

    dulcia barbare Laedentem oscula,

    Hor. C. 1, 13, 15:

    ferociter et barbare facere,

    Vulg. 2 Macc. 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > barbarus

  • 27 Chalcioecos

    Chalcĭoecos, i, f., = Chalkioikos (among the Greeks, an epithet of Athene, from her temple of brass), among the Romans, a temple of Minerva, Liv. 35, 36, 9 (in Nep. Paus. 5, 2, written as Greek).

    Lewis & Short latin dictionary > Chalcioecos

  • 28 circum

    circum [properly acc. from circus = kirkos], adv. and prep., designates either an entire encompassing or surrounding of an object, or a proximity only partially em. bracing or comprehending it, around, about, all around, peri, amphi
    I.
    Adv.
    A.
    Around, round about, all around, etc., perix:

    furcas circum offigito,

    Cato, R. R. 48, 2; Varr. R. R. 3, 14, 1;

    Verg A 3, 230: quia (locus) vastis circum saltibus claudebatur,

    Tac. A. 4, 25:

    molli circum est ansas amplexus acantho,

    Verg. E. 3, 45:

    age tu interim Da cito ab Delphio Cantharum circum,

    Plaut. Most. 1, 4, 33:

    quae circum essent opera tueri,

    Caes. B. C 2, 10:

    interea Rutuli portis circum omnibus instant,

    Verg. A. 10, 118 (i. e. circumcirca fusi:

    nam modo circum adverbium loci est, Serv.): omnem, quae nuno.umida circum Caligat, nu. bem eripiam,

    id. ib. 2, 605; Tib. 1, 3, 77; 1, 5, 11. sed circum tutae sub moenibus urbis aquantur, round about under the walls, Verg. G 4, 193. faciundum haras quadratas circum binos pedes, all around, i. e. on every side, two feet, Varr. R. R. 3, 10, 3 Schneid.—
    b.
    Strengthened with undique (in later Latin also sometimes written as one word, circumundique), from everywhere around, around on all sides:

    circum Undique convenere,

    Verg. A. 4, 416; Lucr. 3, 404:

    clausis circum undique portis,

    Stat. S. 2, 5, 13; 5, 1, 155; id. Th. 2, 228:

    oppositu circumundique aliarum aedium,

    Gell. 4, 5, 3; 13, 24, 1; 14, 2, 9;

    so with totus and omnis,

    Varr. R. R. 3, 14, 1; Verg. A. 10, 118.—
    B.
    Of an incomplete circuit, esp. of the part that meets the view, lies on the hither side, etc. (v. under II.):

    hostilibus circum litoribus,

    Tac. A. 2, 24:

    aestas... aperto circum pelago peramoena,

    id. ib. 4, 67:

    gentibus innumeris circum infraque relictis,

    Ov. M. 4, 668; Stat. Achill. 1, 56:

    corpus servans circumque supraque vertitur,

    id. Th. 9, 114; Albin. Carm. ap. Maecen. 46.
    II.
    Prep. with acc.
    A.
    Around, abow (implying a complete circuit):

    armillas quattuor facito, quas circum orbem indas,

    Cato, R. R. 21, 4:

    terra circum axem se summā celeritate convertit,

    Cic. Ac. 2, 39, 123; Quint. 2, 17, 19 Zumpt N. cr.:

    ligato circum collum sudario,

    Suet. Ner. 51:

    terque novas circum felix eat hostia fruges,

    Verg. G. 1, 345:

    at genitor circum caput omne micantes Deposuit radios,

    Ov. M. 2, 40.—
    B.
    As in adv. B., of an incomplete circuit, about, upon, around, near:

    capillus sparsus, promissus, circum caput Rejectus neglegenter,

    Ter. Heaut. 2, 3, 49:

    flexo circum cava tempora cornu,

    Ov. M. 7, 313; 10, 116; 11, 159:

    tum Salii ad cantus incensa altaria circum adsunt,

    Verg. A. 8, 285:

    varios hic flumina circum Fundit humus flores,

    on the borders of the rivulets, id. E. 9, 40:

    urgeris turbā circum te stante,

    Hor. S. 1, 3, 135; cf. id. C. 2, 16, 33:

    circum renidentes Lares,

    id. Epod. 2, 66; Verg. G. 2, 484; cf. Luc. 2, 557:

    illi indignantes Circum claustra fremunt,

    Verg. A. 1, 56:

    oras et litora circum errantem,

    id. ib. 3, 75.—
    C.
    Circum very freq. expresses, not a relative motion around a given central point, but an absol. circular movement, in which several objects named form separate points of a periphery, in, into, among... around, to... around, etc.:

    te adloquor, Quae circum vicinos vages,

    Plaut. Mil. 2, 5, 14: ego Arpini volo esse pridie Cal., deinde circum villulas nostras errare, not round about our villas, but in our villas around, Cic. Att. 8, 9, 3; cf Hor. S. 1, 6, 58:

    tum Naevius pueros circum amicos dimittit,

    to friends around, Cic. Quint. 6, 25; Suet. Ner. 47:

    cum praetorem circum omnia fora sectaretur,

    Cic. Verr 2, 2, 70, § 169:

    Apronius ducebat eos circum civitates,

    id. ib. 2, 3, 26, §

    65: ille circum hospites cursabat,

    id. ib. 2, 4, 19, §

    41: lenonem quondam Lentuli concursare circum tabernas,

    id. Cat. 4, 8, 17:

    dimissis circum municipia litteris,

    Caes. B. C. 3, 22:

    circum oram maritimam misit, ut, etc.,

    Liv. 29, 24, 9:

    legatio sub idem tempus in Asiam et circum insulas missa,

    id. 42, 45, 1; Suet. Aug. 64; id. Caes. 41; id. Calig. 28; 41; Hor. S. 2, 3, 281; id. Ep 1, 1, 49: et te circum omnes alias irata puellas Differet, to or among all the other maidens around, Prop. 1, 4, 21—
    D.
    With the prevailing idea of neighborhood, vicinity, in the environs of, in the vicinity of, at, near:

    circum haec loca commorabor,

    Cic. Att. 3, 17, 2; Pompei ib. 8, 12, C, 1 exercitu in foro et in omnibus templis, quae circum forum sunt, conlocato, Cic. Opt. Gen. 4, 10:

    urbes, quae circum Capuam sunt,

    id. Agr. 1, 7, 20:

    cum tot essent circum hastam illam,

    id. Phil. 2, 26, 64 Wernsd. N. cr.:

    non succurrit tibi, quamdiu circum Bactra haereas?

    Curt. 7, 8, 21, Tac. A. 4, 74. —
    E.
    Of persons who surround one (as attendants, friends, etc.); in Gr.peri or amphi tina:

    paucae, quae circum illam essent,

    Ter. Eun. 3, 5, 33; Cic. Att. 9, 9, 4:

    omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat,

    Sall. C. 14, 1; cf. id. ib. 26, 4:

    Hectora circum,

    Verg. A. 6, 166.—Circum pedes for ad pedes, of servants in attendance, is rare, Cic. Verr. 2, 1, 36, § 92;

    v ad, I. D. 3. b.—

    Circum is sometimes placed after its subst.
    ,

    Varr. L. L. 5, § 31 Müll., Lucr 1, 937; 4, 220; 6, 427; Cic. N. D. 2, 41, 105; Verg. E. 8, 12; 8, 74; 9, 40; id. A. 1, 32; 2, 515; 2, 564; 3, 75: 6, 166; 6, 329; 9, 440; Tib. 1, 1, 23; 1, 5, 51; Stat. Th. 3, 395.—
    III.
    In composition the m remains unchanged before consonants; before vowels it was, acc. to Prisc. p. 567 P., and Cassiod. p. 2294 ib., written in like manner, but (except before j and v) not pronounced. Yet in the best MSS. we find the orthography circuitio, circuitus, and even circueo together with circumeo; cf. Neue, Formenl. 2, p. 736 sq. —Signif.,
    a.
    Acc. to II. A.: circumcido, circumcludo, circumculco, circumfluo, circumfodio, circumfundo, etc.—
    b.
    Acc. to II. B.: circumcolo, circumflecto, circumjaceo, circumicio.—
    c.
    Acc. to II. C.: circumcellio, circumcurso, circumduco, circumfero, circumforaneus.—In many compounds, circum has sometimes one and sometimes another signif., as in circumdo, circumeo, circumsisto, etc.; v. h. vv.—
    With verbs compounded with circum, this preposition is never repeated before the following [p.
    336] object; e. g. circumcursare circum aliquid and similar phrases are not found.

    Lewis & Short latin dictionary > circum

  • 29 distribuo

    dis-trĭbŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a., to divide, distribute (class.; cf.: divido, impertio, dispenso, participo, communico).
    I.
    Lit.:

    argentum,

    Ter. Ad. 3, 3, 17:

    partiendum sibi ac latius distribuendum exercitum putavit,

    Caes. B. G. 3, 10 fin.:

    distribuisti partes Italiae,

    Cic. Cat. 1, 4, 9; cf. id. ib. 3, 4, 8:

    reliquum populum distribuit in quinque classes,

    Cic. Rep. 2, 22; cf. id. Leg. 3, 3, 7; Ov. F. 6, 84:

    copias in tres partes,

    Caes. B. G. 6, 32, 3; id. B. C. 1, 55, 2:

    pueros in classes,

    Quint. 1, 2, 23:

    orbem in duodecim partes,

    Cic. Tusc. 1, 28 et saep.:

    milites circum familias conventus Campani,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.; cf.:

    gladiatorias familias Capuam et in cetera municipia,

    Sall. C. 30 fin.:

    Numidas in hiberna in proximis Thessalis urbibus,

    Liv. 42, 67:

    legiones et auxilia provinciatim,

    Suet. Aug. 49:

    milites in legiones,

    Caes. B. C. 3, 4, 2; cf. Front. Strat. 4, 1, 43:

    gladiatores binos singulis patribus familiarum,

    distributed among them, apportioned to them, Cic. Att. 7, 14, 2:

    naves quaestori, legatis, praefectis, equitibus,

    Caes. B. G. 4, 22, 3 and 5:

    equos Germanis,

    id. ib. 7, 65 fin.:

    pecunias exercitui,

    id. B. C. 1, 39, 3 al.; cf.

    also: pecuniam in judices,

    Cic. Clu. 27, 74:

    naves in legiones,

    Tac. A. 2, 8:

    pecus viritim,

    Caes. B. G. 7, 71, 7:

    capita singula ex captivis toto exercitu praedae nomine,

    id. ib. 7, 89 fin.:

    Poenorum arma inter suos,

    Front. Strat. 4, 7, 12 et saep. Rarely of the distributing of a service among several:

    alterum (genus) emendi, quod praeterea civitatibus aequaliter esset distributum,

    Cic. Verr. 2, 3, 70 Zumpt. —
    II.
    Of abstract objects:

    quae observata sunt in usu ac tractatione dicendi, haec partibus distributa sunt,

    Cic. de Or. 1, 23, 109; Quint. 9, 3, 93; cf. id. 9, 1, 34:

    meministis me ita distribuisse initio causam,

    Cic. Rosc. Am. 42:

    vitae opera hac (honesti) regulā,

    Sen. Ben. 7, 2.—Hence, distrĭ-būte, adv., orderly, methodically (very rare):

    neque distincte neque distribute scribere,

    Cic. Tusc. 2, 3, 7:

    distributius tractare,

    id. Inv. 2, 59, 177.

    Lewis & Short latin dictionary > distribuo

  • 30 distribute

    dis-trĭbŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a., to divide, distribute (class.; cf.: divido, impertio, dispenso, participo, communico).
    I.
    Lit.:

    argentum,

    Ter. Ad. 3, 3, 17:

    partiendum sibi ac latius distribuendum exercitum putavit,

    Caes. B. G. 3, 10 fin.:

    distribuisti partes Italiae,

    Cic. Cat. 1, 4, 9; cf. id. ib. 3, 4, 8:

    reliquum populum distribuit in quinque classes,

    Cic. Rep. 2, 22; cf. id. Leg. 3, 3, 7; Ov. F. 6, 84:

    copias in tres partes,

    Caes. B. G. 6, 32, 3; id. B. C. 1, 55, 2:

    pueros in classes,

    Quint. 1, 2, 23:

    orbem in duodecim partes,

    Cic. Tusc. 1, 28 et saep.:

    milites circum familias conventus Campani,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.; cf.:

    gladiatorias familias Capuam et in cetera municipia,

    Sall. C. 30 fin.:

    Numidas in hiberna in proximis Thessalis urbibus,

    Liv. 42, 67:

    legiones et auxilia provinciatim,

    Suet. Aug. 49:

    milites in legiones,

    Caes. B. C. 3, 4, 2; cf. Front. Strat. 4, 1, 43:

    gladiatores binos singulis patribus familiarum,

    distributed among them, apportioned to them, Cic. Att. 7, 14, 2:

    naves quaestori, legatis, praefectis, equitibus,

    Caes. B. G. 4, 22, 3 and 5:

    equos Germanis,

    id. ib. 7, 65 fin.:

    pecunias exercitui,

    id. B. C. 1, 39, 3 al.; cf.

    also: pecuniam in judices,

    Cic. Clu. 27, 74:

    naves in legiones,

    Tac. A. 2, 8:

    pecus viritim,

    Caes. B. G. 7, 71, 7:

    capita singula ex captivis toto exercitu praedae nomine,

    id. ib. 7, 89 fin.:

    Poenorum arma inter suos,

    Front. Strat. 4, 7, 12 et saep. Rarely of the distributing of a service among several:

    alterum (genus) emendi, quod praeterea civitatibus aequaliter esset distributum,

    Cic. Verr. 2, 3, 70 Zumpt. —
    II.
    Of abstract objects:

    quae observata sunt in usu ac tractatione dicendi, haec partibus distributa sunt,

    Cic. de Or. 1, 23, 109; Quint. 9, 3, 93; cf. id. 9, 1, 34:

    meministis me ita distribuisse initio causam,

    Cic. Rosc. Am. 42:

    vitae opera hac (honesti) regulā,

    Sen. Ben. 7, 2.—Hence, distrĭ-būte, adv., orderly, methodically (very rare):

    neque distincte neque distribute scribere,

    Cic. Tusc. 2, 3, 7:

    distributius tractare,

    id. Inv. 2, 59, 177.

    Lewis & Short latin dictionary > distribute

  • 31 gunaecium

    gynaecēum or gynaecīum ( gun-), i, n., = gunaikeion.
    I.
    Among the Greeks, the inner part of the house where the women dwelt, the women's apartments, Plaut. Most. 3, 2, 68; 72; Ter. Phorm. 5, 6, 26; Cic. Phil. 2, 37, 95.—
    II.
    Among the Romans, the emperor's seraglio, where also women spun and wove the imperial garments:

    matresfamilias ingenuae ac nobiles in gynaeceum rapiebantur,

    Lact. de Mort. Pers. 21; Veg. Mil. 1, 7; Cod. Just. 9, 27, 5; 11, 7, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > gunaecium

  • 32 Gymnasium

    1. I.
    Lit., Plaut. Am. 4, 1, 3; id. Bacch. 3, 3, 21; id. Ep. 2, 2, 13; Cic. Tusc. 2, 15, 151; id. Rep. 3, 32; 4, 4:

    virgineum (in Sparta),

    Prop. 3, 14, 2; Ov. H. 16, 151; Cels. 5, 11; 15; Plin. Ep. 10, 40, 2; Quint. 2, 8, 3 al.—Comically: gymnasium flagri, qs. school for the scourge, whipping-post, a term of reproach applied to one who is often flogged, Plaut. As. 2, 2, 31; cf.:

    totus doleo, ita me iste habuit senex gymnasium,

    i. e. he has belabored me so, id. Aul. 3, 1, 5.—
    II.
    Transf., a public school among the Greeks, a highschool, college:

    omnia gymnasia atque omnes philosophorum scholae,

    Cic. de Or. 1, 13, 56; Liv. 29, 19, 12; Plin. Ep. 1, 22, 6; Juv. 3, 115: quae vix in gymnasiis et in otio Stoici probant, Cic. Par. prooem. 1.— Transf., of a college-building on Cicero's Tusculan estate:

    cum ambulandi causa in Lyceum venissemus (id enim superiori gymnasio nomen est), etc.,

    Cic. Div. 1, 5, 8; cf. id. Tusc. 2, 3, 9.
    2.
    Gymnăsium, ii, f. (Gumnasion, dim. of Gumnas), name of a Greek maiden:

    Gymnasium mea,

    Plaut. Cist. 1, 1, 109.

    Lewis & Short latin dictionary > Gymnasium

  • 33 gymnasium

    1. I.
    Lit., Plaut. Am. 4, 1, 3; id. Bacch. 3, 3, 21; id. Ep. 2, 2, 13; Cic. Tusc. 2, 15, 151; id. Rep. 3, 32; 4, 4:

    virgineum (in Sparta),

    Prop. 3, 14, 2; Ov. H. 16, 151; Cels. 5, 11; 15; Plin. Ep. 10, 40, 2; Quint. 2, 8, 3 al.—Comically: gymnasium flagri, qs. school for the scourge, whipping-post, a term of reproach applied to one who is often flogged, Plaut. As. 2, 2, 31; cf.:

    totus doleo, ita me iste habuit senex gymnasium,

    i. e. he has belabored me so, id. Aul. 3, 1, 5.—
    II.
    Transf., a public school among the Greeks, a highschool, college:

    omnia gymnasia atque omnes philosophorum scholae,

    Cic. de Or. 1, 13, 56; Liv. 29, 19, 12; Plin. Ep. 1, 22, 6; Juv. 3, 115: quae vix in gymnasiis et in otio Stoici probant, Cic. Par. prooem. 1.— Transf., of a college-building on Cicero's Tusculan estate:

    cum ambulandi causa in Lyceum venissemus (id enim superiori gymnasio nomen est), etc.,

    Cic. Div. 1, 5, 8; cf. id. Tusc. 2, 3, 9.
    2.
    Gymnăsium, ii, f. (Gumnasion, dim. of Gumnas), name of a Greek maiden:

    Gymnasium mea,

    Plaut. Cist. 1, 1, 109.

    Lewis & Short latin dictionary > gymnasium

  • 34 gynaeceum

    gynaecēum or gynaecīum ( gun-), i, n., = gunaikeion.
    I.
    Among the Greeks, the inner part of the house where the women dwelt, the women's apartments, Plaut. Most. 3, 2, 68; 72; Ter. Phorm. 5, 6, 26; Cic. Phil. 2, 37, 95.—
    II.
    Among the Romans, the emperor's seraglio, where also women spun and wove the imperial garments:

    matresfamilias ingenuae ac nobiles in gynaeceum rapiebantur,

    Lact. de Mort. Pers. 21; Veg. Mil. 1, 7; Cod. Just. 9, 27, 5; 11, 7, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > gynaeceum

  • 35 gynaecium

    gynaecēum or gynaecīum ( gun-), i, n., = gunaikeion.
    I.
    Among the Greeks, the inner part of the house where the women dwelt, the women's apartments, Plaut. Most. 3, 2, 68; 72; Ter. Phorm. 5, 6, 26; Cic. Phil. 2, 37, 95.—
    II.
    Among the Romans, the emperor's seraglio, where also women spun and wove the imperial garments:

    matresfamilias ingenuae ac nobiles in gynaeceum rapiebantur,

    Lact. de Mort. Pers. 21; Veg. Mil. 1, 7; Cod. Just. 9, 27, 5; 11, 7, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > gynaecium

  • 36 haruspex

    hăruspex ( ar-), ĭcis, m. [Sanscr. hirā, entrails; Gr. cholades, chordê; cf.

    hariolus,

    Curt. Gr. Etym. p. 202 sq. ], a soothsayer, diviner among the Etruscans, who foretold future events from the inspection of the entrails of victims; from this people they were introduced among the Romans (syn.: hariolus, augur, auspex, extispex).
    I.
    Lit.:

    haruspices mitte omnis,

    Plaut. Am. 5, 2, 2:

    quid enim habet haruspex, cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus et proferat diem?

    Cic. Div. 1, 39, 85; cf. id. N. D. 1, 20, 55:

    Etrusci haruspices,

    id. Div. 2, 35, 75; cf. id. Leg. 2, 9, 21; Gell. 4, 5, 5:

    cum haruspices ex tota Etruria convenissent,

    Cic. Cat. 3, 8, 19:

    Tyrrhenae gentis haruspex,

    Ov. M. 15, 577:

    quem (annum) saepe ex prodigiis haruspices respondissent bello civili cruentum fore,

    Sall. C. 47, 2; cf.:

    C. Mario per hostias dis supplicanti magna atque mirabilia portendi haruspex dixerat,

    id. J. 63, 1:

    dum sacra secundus haruspex Nuntiet,

    Verg. A. 11, 739:

    signaque ferre jubent: retinet longaevus haruspex Fata canens,

    id. ib. 8, 498; Macr. S. 3, 5, 1:

    qui de salute principis vel de summa rei publicae haruspices consulit, cum eo qui responderit, capite punitur,

    Paul. Sent. 5, 21, 3. Cf., on the haruspices, O. Müll. Etrusk. 2, p. 6 sq.—
    II.
    Poet. transf., a prophet in gen.:

    utinam patriae sim vanus haruspex, etc.,

    Prop. 3, 13 (4, 12), 59:

    Armenius vel Commagenus,

    Juv. 6, 550.

    Lewis & Short latin dictionary > haruspex

  • 37 homo

    hŏmo, ĭnis (archaic form hemonem hominem dicebant, Paul. ex Fest. p. 100 Müll.; cf. humanus init., and nēmo, from nĕ-hĕmo: homōnem, Enn. ap. Prisc. p. 683 P. = [p. 860] Ann. v. 141 Vahl.:

    hŏmōnes,

    Naev. 1, 1), comm. [root in humus, Gr. chamai; cf. Germ. -gam in Bräutigam; O. H. Germ. gomo; Goth. guma; Old Engl. goom; Engl. groom; cf. also Gr. epichthonioi; Hebr. Adam], a human being, man.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    animal hoc providum, sagax, multiplex, acutum, memor, plenum rationis et consilii quem vocamus hominem, praeclara quadam condicione generatum esse a summo deo, etc.,

    Cic. Leg. 1, 7, 22; cf.

    , on the natural history of man,

    Plin. 7 praef. sq.; § 5 sq.: decem hominibus vitam eripis, indictā causā, Cato ap. Gell. 13, 25 (24), 12: dum quidem unus homo Romanus toga superescit, Enn. ap. Fest. p. 302 Müll. (Ann. v. 486 Vahl.); cf.: unus homo nobis cunctando restituit rem, id. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 313 ib.): navus repertus homo Graio patre Graius homo rex, id. ap. Fest. p. 169 Müll. (Ann. v. 183 ib.):

    homo jam grandior,

    Ter. Phorm. 2, 3, 15:

    homo amicus nobis... homo antiqua virtute ac fide,

    id. Ad. 3, 3, 86 sq.; cf.:

    bonus homo et nobis amicus,

    Cic. Fam. 16, 18 fin.: quid est, quod homo masculus lubentius videre debeat bella uxore? Varr. ap. Non. 248, 16:

    infelix,

    Plaut. Am. 1, 1, 169:

    homo omni doctrina eruditus,

    Cic. Fin. 1, 5, 13; cf.:

    homo summā prudentiā, multā etiam doctrinā,

    id. Fam. 3, 7, 5:

    de hujus hominis (i. e. Pompei) felicitate, etc.,

    id. de Imp. Pomp. 16, 47:

    iners atque inutilis,

    id. Off. 3, 6, 31; cf.:

    contemptus et abjectus,

    id. Agr. 2, 34, 93:

    insulsus,

    id. Tusc. 1, 8, 15; cf.

    also: hominum homo stultissime,

    Ter. Ad. 2, 2, 10:

    quid hoc homine faciatis?

    Cic. Verr. 2, 1, 16, § 42:

    consulere generi hominum,

    the human race, mankind, id. Rep. 3, 12:

    genus hominum,

    id. ib. 2, 26; id. de Or. 1, 9, 36; Hor. Ep. 2, 1, 7 et saep. (more freq., genus humanum; v. humanus and genus); cf.:

    natura hominem conciliat homini... hominum coetus et celebrationes,

    Cic. Off. 1, 4, 12:

    placet Stoicis, quae in terris gignantur, ad usum hominum omnia creari, homines autem hominum causa esse generatos,

    id. ib. 1, 7, 22:

    homines plurimum hominibus et prosunt et obsunt,

    id. ib. 2, 5, 17: is dictus popularibus olim, Qui tum vivebant homines, Enn. ap. Cic. Brut. 15, 58 (Ann. v. 308 Vahl.):

    homines Romani,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 41:

    lege conciliati homines cum dis putandi sunt,

    id. Leg. 1, 7, 23:

    pro deum atque hominum fidem!

    Plaut. Curc. 5, 3, 16 et saep.: divumque hominumque pater, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 65 Müll. (Ann. v. 566 Vahl.); so, id. ap. Cic. N. D. 2, 2, 4 (Ann. v. 567) and ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 254); but homo, sing., is used of the human race, mankind (= homines, genus humanum), when it has no predicate joined with it:

    qua haud scio an quidquam melius sit homini datum,

    Cic. Lael. 6, 20; 3, 11:

    taces, Monstrum hominis?

    Ter. Eun. 4, 4, 29; cf.:

    odium illud hominis impuri,

    Cic. Fam. 12, 1, 1:

    quid hoc sit hominis?

    Plaut. Am. 2, 1, 26; cf.:

    quid illuc hominus est?

    Ter. Eun. 5, 1, 17;

    in addresses: nisi caves tu homo, etc.,

    id. Heaut. 5, 3, 1:

    tu homo adigis me ad insaniam,

    id. Ad. 1, 2, 31.—In apposition:

    mares homines,

    Plaut. Poen. 5, 5, 32:

    amanti homini adulescenti,

    id. Trin. 1, 2, 94; cf.:

    filius homo adulescens,

    Ter. Phorm. 5, 8, 52;

    v. adulescens: verberare hominem senem,

    id. Ad. 4, 2, 23:

    servom hominem,

    id. Phorm. 2, 1, 62:

    oculi hominis histrionis,

    Cic. de Or. 2, 46, 193:

    nemo homo,

    Plaut. Pers. 2, 2, 29; cf.:

    ut homo nemo velit nisi hominis similis esse,

    Cic. N. D. 1, 28, 78;

    v. nemo. —Of females: mater, cujus ea stultitia est, ut eam nemo hominem appellare possit,

    Cic. Clu. 70, 199:

    quae (Io) bos ex homine est,

    Ov. F. 5, 620; Juv. 6, 284:

    dulcissimum ab hominis camelinum lac,

    Plin. 28, 9, 33, § 123: homines feminae (opp. mares homines), Aug. Civ. Dei, 3, 3.—
    2.
    Prov.
    a.
    Quot homines, tot sententiae, many men, many minds, i. e. every one has his own opinion, Ter. Phorm. 2, 4, 14; Cic. Fin. 1, 5, 15.—
    b.
    Ut homo est, ita morem geras, Ter. Ad. 3, 3, 77 (but in Plaut. Most. 3, 2, 36 spurious, v. Ritschl ad h. l.).—
    c.
    Homines, dum docent, discunt, Sen. Ep. 7, 8 fin.
    d.
    Aiunt homines plus in alieno negotio videre quam in suo, the lookers-on see farther in the game than the players, id. ib. 109, 16. —
    e.
    Homo nulli coloris, neither fish nor flesh, Plaut. Ps. 4, 7, 99.—
    f.
    Homo sum; humani nihil a me alienum puto, Ter. Heaut. 1, 1, 25; cf.:

    homo ego sum, homo tu es,

    Plaut. Trin. 2, 4, 46.—
    g.
    Lupus homo homini, non homo, quom qualis sit non novit, Plaut. As. 2, 4, 88.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., in a good or a bad sense.
    a.
    In a good sense (cf. vir), a man, as a reasonable or moral being:

    homo es, qui me emunxisti mucidum,

    Plaut. Ep. 3, 4, 57:

    si homo esset, eum potius legeret,

    Cic. Att. 2, 2, 2:

    nox te expolivit hominemque reddidit,

    id. de Or. 2, 10, 40:

    si vis homo esse,

    id. Att. 4, 15, 2:

    homines visi sumus,

    id. ib. 13, 52, 2:

    nos quod simus, quod habeamus, quod homines existimemur, id omne abs te habere,

    id. Fam. 7, 29, 1:

    si tu sis homo,

    Ter. Ad. 5, 8, 11:

    et tu illum tuom, si esses homo, sineres, etc.,

    if you had a man's sense, id. ib. 1, 2, 27:

    exuens hominem ex homine,

    Cic. Fin. 5, 12, 35: cum Socrates Alcibiadi persuasisset, eum nihil hominis esse, that he was nothing of a man (i. e. in no respect such as a man should be), id. Tusc. 3, 32, 77:

    (Nero) dicebat se quasi hominem tandem habitare coepisse,

    like a human being, Suet. Ner. 31:

    me hominem inter homines voluit esse,

    Petr. 39. —
    b.
    In a bad sense, a man, as a weak, mortal being, subject to error, of low condition (rare):

    fateor me saepe peccasse, nam et homo sum et adhuc juvenis,

    Petr. 130: cf.

    homines sumus, non dei,

    id. 75:

    (Demosthenes, Homerus) summi sunt, homines tamen,

    Quint. 10, 1, 25.—In fem.: quae si hoc tempore non diem suum obiisset, paucis post annis tamen ei moriendum fuit, quoniam homo nata fuerat, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 4.—Also of servants (as distinguished from a free Roman): homo P. Quinti, Quintus's man, i. e. his slave, servant, Cic. Quint. 19, 61:

    vinum familiae... Saturnalibus et Compitalibus in singulos homines congios,

    Cato, R. R. 57, 2; Cat. 10, 16.—
    2.
    In opp. to a woman, a man (anteand post-class., and very rare):

    mi homo et mea mulier, vos saluto,

    Plaut. Cist. 4, 2, 57; Lact. 2, 12; Dig. 48, 19, 38.—
    * 3.
    In milit. lang., homines, opp. to cavalry, foot-soldiers, infantry:

    capti homines equitesque producebantur,

    Caes. B. C. 2, 39, 5; cf. vir. —
    4.
    Homo novus, v. novus.—
    5.
    Bodies, corpses:

    jam pigritia singulos sepeliendi promisce acervatos cumulos hominum urebant,

    Liv. 5, 48, 3.—
    6.
    Particular phrases.
    a.
    Paucorum hominum esse, to have but few intimates, be choice in one's company: (Maecenas) paucorum hominum et mentis bene sanae. Hor. S. 1, 9, 44:

    homo est Perpaucorum hominum,

    Ter. Eun. 3, 1, 19.— Hence, comically, of the favorite but rare fish, acipenser: Scipio vide, quid agas: acipenser iste paucorum hominum est, Cic. Fragm. ap. Macr. S. 2, 12 (see the anecdote in connection).—
    b.
    Inter homines esse (agere).
    (α).
    To be among the living, to be alive, to live (very rare):

    Hercules numquam abiisset ad deos, nisi cum inter homines esset, eam sibi viam munivisset,

    Cic. Tusc. 1, 14, 32:

    inter homines esse desinere,

    i. e. to die, Dig. 31, 1, 59; so,

    agere inter homines desinere,

    Tac. A. 15, 74 fin.:

    ab hominibus ereptus est,

    Dig. 31, 1, 58.—
    (β).
    To see the world, be among men:

    iste homo qui numquam inter homines fuerit,

    Cic. Rosc. Am. 28, 76.—
    II.
    Transf., esp. in familiar lang., the man, the fellow, instead of the pron. he, his, him:

    haben argentum ab homine?

    Plaut. Ps. 4, 7, 65:

    ibi homo coepit me obsecrare, ut, etc.,

    Ter. Eun. 2, 2, 30:

    itast homo,

    id. Ad. 1, 2, 63:

    dixit, se senatui roganti de Marcello ne hominis quidem causa negaturum,

    Cic. Fam. 4, 4, 3:

    ei medico imperasti, ut venas hominis incideret,

    id. Pis. 34, 83:

    tantum esse in homine sceleris,

    id. Sest. 9, 22 Halm.; 41, 89; id. Verr. 2, 4, 27, § 62:

    persuasit homini,

    Nep. Dat. 10, 3:

    aut insanit homo aut versus facit,

    Hor. S. 2, 7, 117:

    agnoscit hominem Caesar,

    Phaedr. 2, 5, 19 Burm. ad loc.; al.—
    B.
    Hic homo, this man, = I, myself (ante-class. and poet.):

    hunc hominem velles si tradere,

    Hor. S. 1, 9, 47:

    solus hic homo est, qui sciat, etc.,

    Plaut. Curc. 2, 1, 33:

    tibi verba, huic homini verbera,

    Ter. Heaut. 2, 2, 114 (cf. hic, G.).

    Lewis & Short latin dictionary > homo

  • 38 intereo

    intĕr-ĕo, ĭi, ĭtum ( perf. -īvi, App. M. 7, 7; sync. -issent, Cic. Div. 2, 8, 20 al.), 4, v. n.—Prop., to go among several things, so as no longer to be perceived (class.).
    I.
    Lit.:

    ut interit magnitudine maris stilla muriae,

    becomes lost in it, Cic. Fin. 3, 14, 45: saxa venis, become lost among them, mingle with them, Sever. Aetn. 450. —
    II.
    Trop., to perish, to go to ruin or decay, to die:

    non intellego, quomodo, calore exstincto, corpora intereant,

    Cic. N. D. 3, 14:

    omnia fato Interitura gravi,

    Ov. M. 2, 305:

    segetes,

    Verg. G. 1, 152:

    salus urbis,

    Cic. Verr. 2, 3, 55:

    litterae,

    id. Att. 1, 13:

    pecunia,

    Nep. Them. 2:

    interit ira morā,

    ceases, Ov. A. A. 1, 374:

    possessio,

    Dig. 41, 2, 44.—
    B.
    To be ruined, mostly in first pers. perf.: interii, I am ruined, undone:

    hei mihi disperii!... interii, perii,

    Plaut. Most. 4, 3, 36:

    omnibus exitiis interii,

    id. Bacch. 5, 17:

    interii! cur mihi id non dixti?

    Ter. Hec. 3, 1, 42:

    qui per virtutem peritat, non interit,

    Plaut. Capt. 3, 5, 32.— Hence, intĕrĭtus, a, um, Part., perished, destroyed (ante- and post-class.): multis utrinque interitis, Claud. Quadrig. ap. Prisc. p. 869 P.; Sid. Ep. 2, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > intereo

  • 39 refero

    rĕ-fĕro, rettŭli (also written retuli), rĕlātum (rēlātum or rellatum, Lucr. 2, 1001), rĕferre, v. a. irr., to bear, carry, bring, draw, or give back (very freq. and class.; cf.: reduco, reporto, retraho).
    I.
    Lit.
    A.
    Ingen.: zonas, quas plenas argenti extuli, eas ex provinciā inanes rettuli, C. Gracchus ap. Gell. 15, 12 fin.:

    arma,

    Plaut. Ep. 2, 2, 25:

    vasa domum,

    id. Poen. 4, 2, 25; cf.:

    pallam domum,

    id. Men. 5, 7, 59; 4, 2, 97; 98; cf.:

    anulum ad me,

    id. Cas. 2, 1, 1;

    and simply pallam, spinther,

    id. Men. 3, 3, 16; 5, 1, 5; 5, 2, 56:

    secum aurum,

    id. Aul. 4, 5, 4:

    exta,

    id. Poen. 2, 44:

    uvidum rete sine squamoso pecu,

    id. Rud. 4, 3, 5:

    aestus aliquem in portum refert,

    id. As. 1, 3, 6:

    Auster me ad tribulos tuos Rhegium rettulit,

    Cic. Fam. 12, 25, 3: ut naves eodem, unde erant profectae, reterrentur, Caes. B. G. 4, 28:

    me referunt pedes in Tusculanum,

    Cic. Att. 15, 16, B; cf.:

    aliquem lecticae impositum domum,

    Suet. Caes. 82; and:

    in Palatium,

    id. Vit. 16: intro referre pedem, to turn one ' s feet back, to return, Plaut. Merc. 5, 4, 50; cf.:

    incertus tuum cave ad me rettuleris pedem,

    id. Ep. 3, 4, 3:

    caelo rettulit illa pedem,

    Ov. H. 16, 88; 15, 186:

    fertque refertque pedes,

    id. F. 6, 334 (for a different use of the phrase, v. infra B. 2.):

    in decimum vestigia rettulit annum (victoria),

    Verg. A. 11, 290:

    in convivia gressum,

    Sil. 11, 355:

    in thalamos cursum,

    id. 8, 89:

    ad nomen caput ille refert,

    turns his head, looks back, Ov. M. 3, 245:

    suumque Rettulit os in se,

    drew back, concealed, id. ib. 2, 303:

    ad Tuneta rursum castra refert,

    Liv. 30, 16:

    corpus in monumentum,

    Petr. 113:

    relatis Lacedaemona (ossibus),

    Just. 3, 3, 12:

    gemmam non ad os, sed ad genas,

    Ov. Tr. 5, 4, 5: digitos ad os referre, to draw back (v. digitus), Quint. 11, 3, 103:

    digitos ad frontem saepe,

    Ov. M. 15, 567:

    manum ad capulum,

    Tac. A. 15, 58 fin.:

    rursus enses vaginae,

    Sil. 7, 508:

    pecunias monumentaque, in templum,

    Caes. B. C. 2, 21:

    caput ejus in castra,

    id. B. G. 5, 58:

    vulneratos in locum tutum,

    id. B. C. 2, 41:

    cornua (urorum) in publicum,

    id. B. G. 6, 28:

    frumentum omne ad se referri jubet,

    id. ib. 7, 71:

    signa militaria, scutum, litteras ad Caesarem,

    id. ib. 7, 88; id. B. C. 3, 53; 3, 99; id. B. G. 1, 29; 5, 49:

    Caesaris capite relato,

    id. B. C. 3, 19 fin.
    b.
    Esp.: referre se, to go back, return:

    Romam se rettulit,

    Cic. Fl. 21, 50:

    sese in castra,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.:

    se huc,

    id. ib. 2, 8, 2:

    domum me Ad porri catinum,

    Hor. S. 1, 6, 115:

    sese ab Argis (Juno),

    Verg. A. 7, 286:

    se ab aestu,

    Ov. M. 14, 52; cf.:

    se de Britannis ovans,

    Tac. A. 13, 32:

    causam Cleanthes offert, cur se sol referat,

    Cic. N. D. 3, 14, 37.—
    c.
    Pass. in mid. sense, to return, arrive:

    sin reiciemur, tamen eodem paulo tardius referamur necesse est,

    Cic. Tusc. 1, 49, 119:

    classem relatam,

    Verg. A. 1, 390:

    nunc Itali in tergum versis referuntur habenis,

    Sil. 4, 317; 7, 623.—
    d.
    To withdraw, remove:

    fines benignitatis introrsus referre,

    to narrow, Sen. Ben. 1, 14, 5:

    Seleucia ab mari relata,

    remote, Plin. 5, 27, 22, § 93. —
    B.
    In partic.
    1.
    To give back something due; to give up, return, restore, pay back, repay (= reddere):

    scyphos, quos utendos dedi Philodamo, rettuleritne?

    Plaut. As. 2, 4, 34; cf. id. Aul. 4, 10, 29; 37; 38;

    and, pateram (surreptam),

    Cic. Div. 1, 25, 54:

    argentum,

    Plaut. Ps. 2, 2, 29; so (with reddere) id. Curc. 5, 3, 45:

    mercedem (with reddere),

    id. As. 2, 4, 35; cf.:

    octonis idibus aera,

    to pay the money for tuition. Hor. S. 1, 6, 75 (v. idus):

    si non Rettuleris pannum,

    id. Ep. 1, 17, 32; 1, 6, 60:

    verum, si plus dederis, referam,

    Plaut. Ep. 2, 2, 112.—
    2.
    Referre pedem or gradum, as a milit. t. t., to draw back, retire, withdraw, retreat (different from the gen. signif., to return, and the above passages):

    vulneribus defessi pedem referre coeperunt,

    Caes. B. G. 1, 25; cf.:

    ut paulatim cedant ac pedem referant,

    id. B. C. 2, 40; Liv. 7, 33; so,

    referre pedem,

    Caes. B. C. 1, 44 (with loco excedere); Cic. Phil. 12, 3 (opp. insistere); Liv. 3, 60 (opp. restituitur pugna);

    21, 8 al.— For the sake of euphony: referre gradum: cum pedes referret gradum,

    Liv. 1, 14. —

    And, in a like sense, once mid.: a primā acie ad triarios sensim referebatur,

    Liv. 8, 8, 11.—
    b.
    Transf., out of the milit. sphere:

    feroque viso retulit retro pedem (viator),

    Phaedr. 2, 1, 8; cf.:

    viso rettulit angue pedem,

    Ov. F. 2, 342; 6, 334:

    rettulit ille gradus horrueruntque comae,

    id. ib. 2, 502:

    (in judiciis) instare proficientibus et ab iis, quae non adjuvant, quam mollissime pedem oportet referre,

    Quint. 6, 4, 19.
    II.
    Trop., to bear or carry back, to bring, draw, or give back.
    A.
    In gen.: (Saxum) ejulatu... Resonando mutum flebiles voces refert, Att. ap. Cic. Fin. 2, 29, 94 (Trag. Rel. p. 176 Rib.); cf. Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, § 42:

    sonum,

    id. N. D. 2, 57, 144; id. Or. 12, 38; Hor. Ep. 2, 1, 201 al.:

    voces,

    Ov. M. 12, 47; cf.:

    Coëamus rettulit Echo,

    id. ib. 3, 387: cum ex CXXV. judicibus reus L. referret, restored to the list, i. e. retained, accepted (opp. quinque et LXX. reiceret), Cic. Planc. 17:

    o mihi praeteritos referat si Juppiter annos!

    Verg. A. 8, 560; cf.: tibi tempora, Hor. C. 4, 13, 13:

    festas luces (sae culum),

    id. ib. 4, 6, 42:

    dies siccos (sol),

    id. ib. 3, 29, 20 et saep.:

    hoc quidem jam periit: Ni quid tibi hinc in spem referas,

    Plaut. Ep. 3, 2, 3:

    ad amicam meras querimonias referre,

    id. Truc. 1, 2, 65:

    hic in suam domum ignominiam et calamitatem rettulit,

    Cic. Off. 1, 39, 138; cf.:

    pro re certā spem falsam domum rettulerunt,

    id. Rosc. Am. 38, 110:

    rem publicam sistere negat posse, nisi ad equestrem ordinem judicia referantur,

    id. Verr. 2, 3, 96, § 223:

    servati civis decus referre,

    Tac. A. 3, 21:

    e cursu populari referre aspectum in curiam,

    to turn back, turn towards, Cic. Prov. Cons. 16, 38; cf.:

    oculos animumque ad aliquem,

    id. Quint. 14, 47:

    animum ad studia,

    id. de Or. 1, 1, 1:

    animum ad veritatem,

    id. Rosc. Am. 16, 48:

    animum ad firmitudinem,

    Tac. A. 3, 6 et saep.:

    multa dies variique labor mutabilis aevi Rettulit in melius,

    brought to a better state, Verg. A. 11, 426:

    uterque se a scientiae delectatione ad efficiendi utilitatem refert,

    Cic. Rep. 5, 3, 5; so,

    se ad philosophiam referre,

    to go back, return, id. Off. 2, 1, 4:

    ut eo, unde digressa est, referat se oratio,

    id. ib. 2, 22, 77.—
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To pay back, give back, repay (syn. reddo):

    denique Par pari referto,

    Ter. Eun. 3, 1, 55; cf.:

    quod ab ipso adlatum est, id sibi esse relatum putet,

    id. Phorm. prol. 21:

    ut puto, non poteris ipsa referre vicem,

    pay him back in his own coin, Ov. A. A. 1, 370; Sen. Herc. Fur. 1337. — Esp. in the phrase referre gratiam (rarely gratias), to return thanks, show one ' s gratitude (by deeds), to recompense, requite (cf.:

    gratiam habeo): spero ego mihi quoque Tempus tale eventurum, ut tibi gratium referam parem,

    Plaut. Merc. 5, 4, 39:

    parem gratiam,

    Ter. Eun. 4, 4, 51:

    et habetur et refertur, Thais, a me ita, uti merita es, gratia,

    id. ib. 4, 6, 12; cf.:

    meritam gratiam debitamque,

    Cic. de Or. 3, 4, 14:

    justam ac debitam gratiam,

    id. Balb. 26, 59:

    pro eo mihi ac mereor relaturos esse gratiam,

    id. Cat. 4, 2, 3; 1, 11, 28; id. Off. 2, 20, 69:

    fecisti ut tibi numquam referre gratiam possim,

    Plaut. Capt. 5, 1, 12; id. Most. 1, 3, 57; id. Pers. 5, 2, 71; id. Ps. 1, 3, 86; id. Rud. 5, 3, 36 al.; Cic. Lael. 15, 53; Caes. B. G. 1, 35:

    alicui pro ejus meritis gratiam referre,

    id. ib. 5, 27 fin.; id. B. C. 2, 39; 3, 1, fin.:

    gratiam emeritis,

    Ov. P. 1, 7, 61:

    gratiam factis,

    id. Tr. 5, 4, 47.— Plur.:

    pro tantis eorum in rem publicam meritis honores ei habeantur gratiaeque referantur,

    Cic. Phil. 3, 15, 39; 10, 11, 1:

    dis advenientem gratias pro meritis agere,

    Plaut. Am. 1, 1, 27; v. gratia.—
    2.
    To bring back any thing; to repeat, renew, restore, = repetere, retractare, renovare, etc.:

    (Hecyram) Iterum referre,

    to produce it again, Ter. Hec. prol. 7; id. ib. prol. alt. 21 and 30; cf. Hor. A. P. 179.— So, to bring up for reconsideration:

    rem judicatam,

    Cic. Dom. 29, 78:

    ludunt... Dictaeos referunt Curetas,

    Lucr. 2, 633:

    Actia pugna per pueros refertur,

    Hor. Ep. 1, 18, 62: institutum referri ac renovari, Civ. Div. in Caecil. 21, 68; cf.:

    consuetudo longo intervallo repetita ac relata,

    id. ib. 21, 67:

    te illud idem, quod tum explosum et ejectum est, nunc rettulisse demiror,

    Cic. Clu. 31, 86:

    cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint eandemque totius caeli descriptionem longis intervallis retulerint,

    id. Rep. 6, 22, 24:

    mysteria ad quae biduo serius veneram,

    id. de Or. 3, 20, 75:

    quasdam caerimonias ex magno intervallo,

    Liv. 3, 55:

    antiquum morem,

    Suet. Caes. 20:

    consuetudinem antiquam,

    id. Tib. 32 et saep.:

    cum aditus consul idem illud responsum rettulit,

    repeated, Liv. 37, 6 fin.:

    veterem Valeriae gentis in liberandā patriā laudem,

    to restore, Cic. Fl. 1, 1:

    hunc morem, hos casus atque haec certamina primus Ascanius Rettulit,

    Verg. A. 5, 598:

    O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,

    id. ib. 8, 560.—
    b.
    To represent, set forth anew, reproduce, etc.:

    referre Naturam, mores, victum motusque parentum,

    to reproduce, Lucr. 1, 597:

    majorum vultus vocesque comasque,

    id. 4, 1221:

    mores, os vultusque ejus (sc. patris),

    Plin. Ep. 5, 16, 9:

    parentis sui speciem,

    Liv. 10, 7; cf.:

    (Tellus) partim figuras Rettulit antiquas, partim nova monstra creavit,

    Ov. M. 1, 437:

    faciem demptā pelle novam,

    Tib. 1, 8, 46:

    temporis illius vultum,

    Ov. M. 13, 443: si quis mihi parvulus aulā Luderet Aeneas, qui te tamen ore [p. 1545] referret, might represent, resemble thee, Verg. A. 4, 329; cf.:

    nomine avum referens, animo manibusque parentem,

    id. ib. 12, 348:

    Marsigni sermone vultuque Suevos referunt,

    Tac. G. 43:

    neque amissos colores lana refert,

    Hor. C. 3, 5, 28.—
    3.
    To convey a report, account, intelligence, by speech or by writing; to report, announce, relate, recite, repeat, recount; to mention, allege (class.;

    in late Lat. saepissime): certorum hominum sermones referebantur ad me,

    Cic. Fam. 1, 9, 10 Orell. N. cr.:

    tales miserrima fletus Fertque refertque soror (sc. ad Aeneam),

    Verg. A. 4, 438:

    pugnam referunt,

    Ov. M. 12, 160:

    factum dictumve,

    Liv. 6, 40:

    si quis hoc referat exemplum,

    Quint. 5, 11, 8:

    in epistulis Cicero haec Bruti refert verba,

    id. 6, 3, 20:

    quale refert Cicero de homine praelongo, caput eum, etc.,

    id. 6, 3, 67 et saep.:

    quaecunque refers,

    Hor. Ep. 1, 7, 60; 2, 1, 130:

    sermones deorum,

    id. C. 3, 3, 71:

    multum referens de Maecenate,

    Juv. 1, 66. —With obj.-clause, Suet. Caes. 30; Ov. M. 1, 700; 4, 796:

    Celso gaudere et bene rem gerere refer,

    Hor. Ep. 1, 8, 2 al.; cf. poet. by Greek attraction:

    quia rettulit Ajax Esse Jovis pronepos,

    Ov. M. 13, 141; and:

    referre aliquid in annales,

    Liv. 4, 34 fin., and 43, 13, 2:

    ut Proetum mulier perfida credulum Falsis impulerit criminibus, refert,

    Hor. C. 3, 7, 16.— Absol.:

    quantum, inquam, debetis? Respondent CVI. Refero ad Scaptium,

    I report, announce it to Scaptius, Cic. Att. 5, 21, 12:

    in quo primum saepe aliter est dictum, aliter ad nos relatum,

    reported, stated, id. Brut. 57, 288:

    (Hortensius) nullo referente, omnia adversariorum dicta meminisset,

    id. ib. 88, 301:

    abi, quaere, et refer,

    Hor. Ep. 1, 7, 53. —
    b.
    Poet. (mostly in Ovid), to repeat to one ' s self, call to mind:

    tacitāque recentia mente Visa refert,

    Ov. M. 15, 27:

    si forte refers,

    id. Am. 2, 8, 17:

    haec refer,

    id. R. Am. 308:

    saepe refer tecum sceleratae facta puellae,

    id. ib. 299:

    mente memor refero,

    id. M. 15, 451:

    foeda Lycaoniae referens convivia mensae,

    id. ib. 1, 165; cf.:

    illam meminitque refertque,

    id. ib. 11, 563.—
    c.
    Pregn., to say in return, to rejoin, answer, reply (syn. respondeo):

    id me non ad meam defensionem attulisse, sed illorum defensioni rettulisse,

    Cic. Caecin. 29, 85:

    ego tibi refero,

    I reply to you, id. ib. 29, 85, §

    84: ut si esset dictum, etc., et referret aliquis Ergo, etc.,

    id. Fat. 13, 30:

    quid a nobis autem refertur,

    id. Quint. 13, 44: retices;

    nec mutua nostris Dicta refers,

    Ov. M. 1, 656; 14, 696:

    Musa refert,

    id. ib. 5, 337; id. F. 5, 278:

    Anna refert,

    Verg. A. 4, 31:

    talia voce,

    id. ib. 1, 94:

    pectore voces,

    id. ib. 5, 409:

    tandem pauca refert,

    id. ib. 4, 333 et saep. —
    d.
    Publicists' t. t.
    (α).
    To bring, convey, deliver any thing as an official report, to report, announce, notify, = renuntiare:

    legati haec se ad suos relaturos dixerunt,

    Caes. B. G. 4, 9; cf.:

    cujus orationem legati domum referunt,

    id. B. C. 1, 35: responsa (legati), Cic. Fragm. ap. Non. 380, 31:

    legationem Romam,

    Liv. 7, 32:

    mandata ad aliquem,

    Caes. B. C. 3, 57:

    responsa,

    id. B. G. 1, 35; cf.:

    mandata alicui,

    id. ib. 1, 37:

    numerum capitum ad aliquem,

    id. ib. 2, 33 fin.:

    rumores excipere et ad aliquem referre,

    Cic. Deiot. 9, 25; cf. Caes. B. G. 1, 47:

    Ubii paucis diebus intermissis referunt, Suevos omnes, etc.,

    id. ib. 6, 10; Liv. 3, 38, 12.—
    (β).
    Ad senatum de aliquā re referre (less freq with acc., a rel.-clause, or absol.), to make a motion or proposition in the Senate; to consult, refer to, or lay before the Senate; to move, bring forward, propose: VTI L. PAVLVS C. MARCELLVS COSS... DE CONSVLARIBVS PROVINCIIS AD SENATVM REFERRENT, NEVE QVID PRIVS... AD SENATVM REFERRENT, NEVE QVID CONIVNCTVM DE EA RE REFERRETVR A CONSVLIBVS, S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 sq.: de legibus abrogandis ad senatum referre. Cic. Cornel. 1, Fragm. 8 (p. 448 Orell.); cf.:

    de quo legando consules spero ad senatum relaturos,

    id. Imp. Pomp. 19, 58:

    de ejus honore ad senatum referre,

    id. Phil. 8, 11, 33:

    de eā re postulant uti referatur. Itaque consulente Cicerone frequens senatus decernit, etc.,

    Sall. C. 48, 5, 6:

    rem ad senatum refert,

    id. ib. 29, 1; cf.:

    tunc relata ex integro res ad senatum,

    Liv. 21, 5:

    rem ad senatum,

    id. 2, 22:

    consul convocato senatu refert, quid de his fieri placeat, qui, etc.,

    Sall. C. 50, 3: ut ex litteris ad senatum referretur, impetrari (a consulibus) non potuit. Referunt consules de re publicā, Caes. B. C. 1, 1; cf.:

    refer, inquis, ad senatum. Non referam,

    Cic. Cat. 1, 8, 20.—

    Of other bodies than the Senate (cf.: defero, fero): C. Cassium censorem de signo Concordiae dedicando ad pontificum collegium rettulisse,

    Cic. Dom. 53, 136: eam rem ad consilium cum rettulisset Fabius. Liv. 24, 45, 2; 30, 4, 9:

    est quod referam ad consilium,

    id. 30, 31, 9; 44, 2, 5; Curt. 4, 11, 10.— Per syllepsin: DE EA RE AD SENATVM POPVLVMQVE REFERRI, since referre ad populum was not used in this sense (for ferre ad populum); v. fero, and the foll. g:

    de hoc (sc. Eumene) Antigonus ad consilium rettulit,

    Nep. Eum. 12, 1.— Transf., to make a reference, to refer (class.): de rebus et obscuris et incertis ad Apollinem censeo referendum;

    ad quem etiam Athenienses publice de majoribus rebus semper rettulerunt,

    Cic. Div. 1, 54, 122; cf. Nep. Lys. 3; Cic. Quint. 16, 53.— Different from this is, *
    (γ).
    Referre ad populum (for denuo ferre), to propose or refer any thing anew to the people (cf. supra, II. B. 2.;

    v. Krebs, Antibarb. p. 1006): factum est illorum aequitate et sapientiā consulum, ut id, quod senatus decreverat, id postea referendum ad populum non arbitrarentur,

    Cic. Clu. 49, 137; cf. Att. ap. Non. p. 512, 29; Liv. 22, 20; Val. Max. 8, 10, 1.—
    e.
    A mercantile and publicists' t. t., to note down, enter any thing in writing; to inscribe, register, record, etc.:

    cum scirem, ita indicium in tabulas publicas relatum,

    Cic. Sull. 15, 42:

    in tabulas quodcumque commodum est,

    id. Fl. 9, 20:

    nomen in tabulas, in codicem,

    id. Rosc. Com. 1, 4:

    quod reliquum in commentarium,

    id. Att. 7, 3, 7:

    quid in libellum,

    id. Phil. 1, 8, 19:

    tuas epistulas in volumina,

    i. e. to admit, id. Fam. 16, 17 init.; cf.:

    orationem in Origines,

    id. Brut. 23, 89 al.:

    in reos, in proscriptos referri,

    to be set down among, id. Rosc. Am. 10, 27:

    absentem in reos,

    id. Verr. 2, 5, 42, § 109; cf.:

    aliquem inter proscriptos,

    Suet. Aug. 70:

    anulos quoque depositos a nobilitate, in annales relatum est,

    Plin. 33, 1, 6, § 18:

    senatūs consulta falsa (sc. in aerarium),

    enter, register, Cic. Fam. 12, 1, 1; id. Phil. 5, 4, 12. —Entirely absol.:

    ut nec triumviri accipiundo nec scribae referundo sufficerent,

    Liv. 26, 36 fin. —Here, too, belongs referre rationes or aliquid (in rationibus, ad aerarium, ad aliquem, alicui), to give, present, or render an account:

    rationes totidem verbis referre ad aerarium,

    Cic. Fam. 5, 20, 2;

    and rationes referre alone: in rationibus referendis... rationum referendarum jus, etc.,

    id. ib. 5, 20, 1; id. Pis. 25, 61; id. Verr. 2, 1, 30, § 77; 2, 3, 71, § 167:

    referre rationes publicas ad Caesarem cum fide,

    Caes. B. C. 2, 20 fin.:

    si hanc ex fenore pecuniam populo non rettuleris, reddas societati,

    Cic. Verr. 2, 3, 71, § 167:

    (pecuniam) in aerarium,

    Liv. 37, 57, 12; cf.: pecuniam operi publico, to charge to, i. e. to set down as applied to, Cic. Fl. 19, 44.— So, too, acceptum and in acceptum referre, to place to one ' s credit, in a lit. and trop. sense (v. accipio).— Hence, transf.: aliquem (aliquid) in numero (as above, in rationibus), in numerum, etc., to count or reckon a person or thing among:

    Democritus, qui imagines eorumque circuitus in deorum numero refert,

    Cic. N. D. 1, 12, 29:

    (Caesar, Claudius) in deorum numerum relatus est,

    Suet. Caes. 88; id. Claud. 45:

    Ponticus Heraclides terram et caelum refert in deos,

    Cic. N. D. 1, 13, 34:

    nostri oratorii libri in Eundem librorum numerum referendi videntur,

    id. Div. 2, 1, 4: hoc nomen in codicem relatum, id. Rosc. Com. B. and K. (al. in codice).—With inter (postAug. and freq.):

    ut inter deos referretur (August.),

    Suet. Aug. 97:

    diem inter festos, nefastos,

    Tac. A. 13, 41 fin.:

    hi tamen inter Germanos referuntur,

    id. G. 46; Suet. Claud. 11; id. Tib. 53:

    dumque refert inter meritorum maxima, demptos Aesonis esse situs,

    Ov. M. 7, 302:

    intellectum est, quod inter divos quoque referretur,

    Lampr. Alex. Sev. 14:

    inter sidera referre,

    Hyg. Fab. 192:

    inter praecipua crudelitatis indicia referendus,

    Val. Max. 9, 2, ext. 5:

    inter insulas,

    Plin. 5, 9, 9, § 48:

    dicebat quasdam esse quaestiones, quae deberent inter res judicatas referri,

    Sen. Contr. 2, 11, 12:

    eodem Q. Caepionem referrem,

    I should place in the same category, Cic. Brut. 62, 223.—
    4.
    Referre aliquid ad aliquid, to trace back, ascribe, refer a thing to any thing:

    qui pecudum ritu ad voluptatem omnia referunt,

    Cic. Lael. 9, 32:

    omnia ad igneam vim,

    id. N. D. 3, 14, 35:

    omnia ad incolumitatem et ad libertatem suam,

    id. Rep. 1, 32, 49; 1, 26, 41:

    in historiā quaeque ad veritatem, in poëmate pleraque ad delectationem,

    id. Leg. 1, 1, 5; id. Off. 1, 16, 52 et saep. al.:

    hunc ipsum finem definiebas id esse, quo omnia, quae recte fierent, referrentur, neque id ipsum usquam referretur,

    id. Fin. 2, 2, 5; cf.

    nusquam,

    id. ib. 1, 9, 29:

    ad commonendum oratorem, quo quidque referat,

    id. de Or. 1, 32, 145:

    hinc omne principium, huc refer exitum,

    Hor. C. 3, 6, 6.— With dat.:

    cujus adversa pravitati ipsius, prospera ad fortunam referebat,

    Tac. A. 14, 38 fin. — In Tac. once with in:

    quidquid ubique magnificum est, in claritatem ejus (sc. Herculis) referre consensimus,

    Tac. G. 34.—Rarely of persons;

    as: tuum est Caesar, quid nunc mihi animi sit, ad te ipsum referre,

    Cic. Deiot. 2, 7.— Absol.: ita inserere oportet referentem ad fructum, meliore genere ut sit surculus, etc., one who looks to or cares for the fruit, Varr. R. R. 1, 40, 6.—
    5.
    Culpam in aliquem referre, to throw the blame upon, accuse, hold responsible for, etc. (post-Aug.):

    hic, quod in adversis rebis solet fieri, alius in alium culpam referebant,

    Curt. 4, 3, 7; Aug. contr. Man. 2, 17, 25 Hier. Epp. 1, 9 fin.: cf.:

    augere ejus, in quem referet crimen, culpam,

    Cic. Inv. 2, 28, 83:

    causa ad matrem referebatur,

    Tac. A. 6, 49:

    causam abscessus ad Sejani artes,

    id. ib. 4, 57.

    Lewis & Short latin dictionary > refero

  • 40 repono

    rĕ-pōno, pŏsŭi, pŏsĭtum, 3 ( perf. reposivi, Plaut. As. 3, 1, 16; part. sync. repostus, a, um, on account of the metre, Lucr. 1, 35; 3, 346; Verg. G. 3, 527; id. A. 1, 26; 6, 59; 655; 11, 149; Hor. Epod. 9, 1; Sil. 7, 507 al.), v. a., to lay, place, put, or set back, i. e.,
    I.
    With the idea of the re predominant.
    A.
    To lay, place, put, or set a thing back in its former place; to replace, restore, etc. (class.; syn. remitto).
    1.
    Lit.:

    cum suo quemque loco lapidem reponeret,

    Cic. Verr. 2, 1, 56, § 146:

    quicque suo loco,

    Col. 12, 3, 4:

    humum,

    the earth dug from a pit, Verg. G. 2, 231:

    pecuniam in thesauris,

    Liv. 29, 18, 15 Weissenb.; 31, 13; cf.:

    ornamenta templorum in pristinis sedibus,

    Val. Max. 5, 1, 6:

    infans repositus in cunas,

    Suet. Aug. 94:

    ossa in suas sedes,

    Cels. 8, 10, 1:

    femur ne difficulter reponatur vel repositum excidat,

    set again, id. 8, 20; 8, 10, 7: se in cubitum, to lean on the elbow again (at table), Hor. S. 2, 4, 39:

    insigne regium, quod ille de suo capite abjecerat, reposuit,

    Cic. Sest. 27, 58:

    columnas,

    id. Verr. 2, 1, 56, § 147:

    tantundem inaurati aeris,

    Suet. Caes. 54:

    togam,

    to gather up again, Quint. 6, 3, 54; 11, 3, 149:

    capillum,

    id. 11, 3, 8, prooem. §

    22: excussus curru ac rursus repositus,

    Suet. Ner. 24:

    nos in sceptra,

    to reinstate, Verg. A. 1, 253; cf.:

    reges per bella pulsos,

    Sil. 10, 487:

    aliquem solio,

    Val. Fl. 6, 742:

    veniet qui nos in lucem reponat dies,

    Sen. Ep. 36, 10:

    ut mihi des nummos sexcentos quos continuo tibi reponam hoc triduo aut quadriduo,

    Plaut. Pers. 1, 1, 38; Sen. Ben. 4, 32 fin.:

    quosdam nihil reposuisse,

    Plin. Ep. 8, 2, 6:

    donata,

    Hor. Ep. 1, 7, 39:

    flammis ambesa reponunt Robora navigiis,

    to replace, restore, Verg. A. 5, 752:

    aris ignem,

    id. ib. 3, 231:

    molem,

    Sil. 1, 558:

    ruptos vetustate pontes,

    Tac. A. 1, 63:

    fora templaque,

    id. H. 3, 34:

    amissa urbi,

    id. A. 16, 13:

    statuas a plebe disjectas,

    Suet. Caes. 65:

    cenam,

    Mart. 2, 37, 10;

    so esp. freq. in Vergil, of the serving up of a second course, as of a renewed banquet: sublata pocula,

    Verg. A. 8, 175:

    plena pocula,

    id. G. 4, 378:

    vina mensis (soon after, instaurare epulas),

    id. A. 7, 134:

    epulas,

    id. G. 3, 527:

    festas mensas,

    Stat. Th. 2, 88:

    cibi frigidi et repositi,

    Quint. 2, 4, 29.—
    2.
    Trop., to put or bring back; to replace, restore, renew:

    ut, si quid titubaverint (testes), opportuna rursus interrogatione velut in gradum reponantur,

    Quint. 5, 7, 11; cf.:

    excidentes unius admonitione verbi in memoriam reponuntur,

    id. 11, 2, 19:

    nec vera virtus, cum semel excidit, Curat reponi deterioribus,

    Hor. C. 3, 5, 30.—
    (β).
    To represent or describe again, to repeat:

    fabula quae posci vult et spectata reponi,

    Hor. A. P. 190:

    Achillem (after Homer),

    id. ib. 120; cf.:

    dicta paterna,

    Pers. 6, 66.—
    (γ).
    To repay, requite, return:

    cogitemus, alios non facere injuriam, sed reponere,

    Sen. Ira, 2, 28; cf. Cic. Fam. 1, 9, 19:

    semper ego auditor tantum? nunquamne reponam?

    repay, Juv. 1, 1.—
    (δ).
    To put back, put to rest, quiet:

    pontum et turbata litora,

    Val. Fl. 1, 682; cf.:

    post otiosam et repositam vitam,

    Amm. 29, 1, 44.—
    B.
    To bend backwards, lay back: (grues) mollia crura reponunt, bend back (in walking), Enn. ap. Serv. ad Verg. G. 3, 76 (Ann. v. 545 Vahl.);

    imitated by Virgil: pullus mollia crura reponit,

    Verg. G. 3, 76:

    cervicem reponunt et bracchium in latus jactant,

    Quint. 4, 2, 39:

    tereti cervice repostā,

    Lucr. 1, 35:

    interim quartus (digitus) oblique reponitur,

    Quint. 11, 3, 99:

    hic potissimum et vocem flectunt et cervicem reponunt,

    id. 4, 2, 39:

    membra (mortui) toro,

    Verg. A. 6, 220:

    membra stratis,

    id. ib. 4, 392.—
    C.
    To lay aside or away for preservation; to lay up, store up, keep, preserve, reserve (class.; cf.: regero, reservo).
    1.
    Lit.: nec tempestive demetendi [p. 1571] percipiendique fructūs neque condendi ac reponendi ulla pecudum scientia est, Cic. N. D. 2, 62, 156:

    cibum,

    Quint. 2, 4, 29:

    formicae farris acervum tecto reponunt,

    Verg. A. 4, 403:

    Caecubum ad festas dapes,

    Hor. Epod. 9, 1:

    mella in vetustatem,

    Col. 12, 11, 1; 12, 44, 7:

    alimenta in hiemem,

    Quint. 2, 16, 16:

    (caseum) hiemi,

    Verg. G. 3, 403:

    omnia quae multo ante memor provisa repones,

    id. ib. 1, 167:

    thesaurum,

    Quint. 2, 7, 4:

    scripta in aliquod tempus,

    id. 10, 4, 2.— Poet.:

    eadem (gratia) sequitur tellure repostos, i. e. conditos,

    buried, Verg. A. 6, 655; cf.:

    an poteris siccis mea fata reponere ocellis? (= me mortuum),

    Prop. 1, 17, 11:

    tu pias laetis animas reponis Sedibus,

    Hor. C. 1, 10, 17:

    repono infelix lacrimas, et tristia carmina servo,

    Stat. S. 5, 5, 47.—
    2.
    Trop.:

    opus est studio praecedente et acquisitā facultate et quasi repositā,

    Quint. 8, prooem. §

    29: aliquid scriptis,

    id. 11, 2, 9:

    manet altā mente repostum Judicium Paridis,

    Verg. A. 1, 26:

    reponere odium,

    Tac. Agr. 39 fin.:

    sensibus haec imis... reponas,

    Verg. E. 3, 54.—
    D.
    To put in the place of, to substitute one thing for another (class.).
    1.
    Lit.:

    non puto te meas epistulas delere, ut reponas tuas,

    Cic. Fam. 7, 18, 2:

    Aristophanem pro Eupoli,

    id. Att. 12, 6, 2; Quint. 11, 2, 49:

    eorumque in vicem idonea reponenda,

    Col. 4, 26, 2:

    dira ne sedes vacet, monstrum repone majus,

    Sen. Phoen. 122.—
    2.
    Trop.:

    at vero praeclarum diem illis reposuisti, Verria ut agerent,

    Cic. Verr. 2, 2, 21, § 52.—
    E. 1.
    Lit.:

    remum,

    Plaut. As. 3, 1, 16:

    arma omnia,

    Caes. B. C. 2, 14:

    caestus artemque,

    Verg. A. 5, 484:

    feretro reposto,

    id. ib. 11, 149:

    onus,

    Cat. 31, 8:

    telasque calathosque infectaque pensa,

    Ov. M. 4, 10; Sil. 7, 507:

    rursus sumptas figuras,

    Ov. M. 12, 557:

    bracchia,

    to let down, Val. Fl. 4, 279.— Poet.:

    jam falcem arbusta reponunt,

    i. e. permit to be laid aside, Verg. G. 2, 416.—
    2.
    Trop.:

    brevem fugam,

    to end the flight, Stat. Th. 6, 592:

    iram,

    Manil. 2, 649.—
    II.
    With the idea of the verb predominant, to lay, place, put, set a thing anywhere (freq. and class.; syn. colloco).
    A.
    Lit.:

    grues in tergo praevolantium colla et capita reponunt,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    colla in plumis,

    Ov. M. 10, 269:

    litteras in gremio,

    Liv. 26, 15:

    hunc celso in ostro,

    Val. Fl. 3, 339:

    ligna super foco Large reponens,

    Hor. C. 1, 9, 6:

    (nidum) ante fores sacras reponit,

    Ov. M. 15, 407.— With in and acc.:

    uvas in vasa nova,

    Col. 12, 16:

    data sunt legatis, quae in aerarium reposuerant,

    Val. Max. 4, 3, 9:

    anulos in locellum,

    id. 7, 8, 9; cf.:

    mergum altius in terram,

    Plin. 17, 23, 35, § 205.—
    B.
    Trop., to place, put, set; to place, count, reckon among:

    in vestrā mansuetudine atque humanitate causam totam repono,

    Cic. Sull. 33, 92:

    vos meam defensionem in aliquo artis loco reponetis,

    id. de Or. 2, 48, 198:

    suos hortatur, ut spem omnem in virtute reponant,

    Caes. B. C. 2, 41:

    in se omnem spem,

    Cic. Tusc. 5, 12, 36:

    nihil spei in caritate civium,

    Liv. 1, 49; 2, 39:

    salutem ac libertatem in illorum armis dextrisque,

    id. 27, 45:

    verum honorem non in splendore titulorum, sed in judiciis hominum,

    Plin. Pan. 84, 8; id. Ep. 1, 3, 3:

    plus in duce quam in exercitu,

    Tac. G. 30; Liv. 24, 37:

    plus in deo quam in viribus reponentes,

    Just. 24, 8, 2:

    fiduciam in re reponere,

    Plin. Ep. 3, 9, 16; 1, 8, 14:

    ea facta, quae in obscuritate et silentio reponuntur,

    id. ib. 1, 8, 6:

    quos equidem in deorum immortalium coetu ac numero repono,

    place, count, reckon among, Cic. Sest. 68, 143; so,

    sidera in deorum numero,

    id. N. D. 2, 21, 54; cf. id. ib. 3, 19, 47 Mos. N. cr.:

    Catulum in clarissimorum hominum numero,

    id. Verr. 2, 3, 90, § 210: aliquem in suis, Antonius ap. Cic. Att. 10, 8, A, 1.— With in and acc.:

    homines morte deletos in deos,

    Cic. N. D. 1, 15, 38:

    in deorum numerum reponemus,

    id. ib. 3, 19, 47:

    Isocratem hunc in numerum non repono,

    id. Opt. Gen. 6, 17:

    aliquid in fabularum numerum,

    id. Inv. 1, 26, 39; and:

    hanc partem in numerum,

    id. ib. 1, 51, 97:

    in ejus sinum rem publicam,

    Suet. Aug. 94.—Hence, rĕpŏsĭ-tus ( rĕpostus), a, um, P. a.
    I.
    Remote, distant (syn. remotus;

    very rare): penitusque repostas Massylum gentes,

    Verg. A. 6, 59:

    terrae,

    id. ib. 3, 364:

    populi,

    Sil. 3, 325:

    convalles,

    App. M. 4, p. 145, 6.—
    II.
    Laid aside, stored up:

    spes,

    Vulg. Col. 1, 5:

    corona justitiae,

    id. 2, Tim. 4, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > repono

См. также в других словарях:

  • among — among, amongst 1. Among is now roughly ten times more common than amongst. It is the oldest form, which gave rise to the by forms amonges (14c, no longer in use) and among(e)st (16c). There is no demonstrable difference of meaning between the two …   Modern English usage

  • among — [ə muŋ′] prep. [ME < OE on gemang, in the company (of) < on, in + gemang, a mingling, crowd < gemengan, MINGLE] 1. in the company of; surrounded by; included with a group of [you are among friends] 2. from place to place in [he passed… …   English World dictionary

  • Among — A*mong , Amongst A*mongst , prep. [OE. amongist, amonges, amonge, among, AS. onmang, ongemang, gemang, in a crowd or mixture. For the ending st see {Amidst}. See {Mingle}.] 1. Mixed or mingled; surrounded by. [1913 Webster] They heard, And from… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • among — (prep.) early 12c., from O.E. onmang, from phrase on gemang in a crowd, from gemengan to mingle (see MINGLE (Cf. mingle)). Collective prefix ge dropped 12c. leaving onmong, amang, among. Cf. O.S. angimang among, amid; O.Fris. mong among …   Etymology dictionary

  • among — [prep1] in the middle of; between amid, amidst, betwixt, encompassed by, in dispersion through, in the midst of, in the thick of, mid, surrounded by, with; concept 586 Ant. away from, outside, separate among [prep2] in a group by all of, by the… …   New thesaurus

  • among — adverb amid, amidst, between, in the middle of, parenthetically Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • among — *between …   New Dictionary of Synonyms

  • among — (chiefly Brit. also amongst) ► PREPOSITION 1) surrounded by; in the middle of. 2) included or occurring in. 3) shared by; between. ORIGIN Old English …   English terms dictionary

  • among — [[t]əmʌ̱ŋ[/t]] ♦ (The form amongst is also used, but is more literary.) 1) PREP Someone or something that is situated or moving among a group of things or people is surrounded by them. ...youths in their late teens sitting among adults... They… …   English dictionary

  • among — a|mong [ ə mʌŋ ] preposition *** 1. ) included in a larger group a ) used for saying that someone or something is included in a particular group of people or things: His family connections helped ensure his position among the elite. from among… …   Usage of the words and phrases in modern English

  • among */*/*/ — UK [əˈmʌŋ] / US preposition 1) included in a larger group a) used for saying that someone or something is included in a particular group of people or things His family connections helped ensure his position among the elite. from among (= from a… …   English dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»