admirabilis

* * *

admīrābĭlis, e, adj. [admiror].

Worthy of admiration, admirable, wonderful:

admirabilis in dicendo vir,

Cic. de Or. 1, 2:

O clementiam admirabilem,

id. Lig. 2, 6:

gravitatem atque constantiam,

id. Phil. 13, 41:

scientia,

id. ib. 9, 10.—

Ironically: o admirabilem impudentiam, audaciam, temeritatem,

Cic. Phil. 3, 7, 18; so,

o admirabilior oratio,

id. Or. 35:

magnitudo pop. R. admirabilior adversis rebus quam secundis,

Liv. 22, 37:

admirabilem licentiam,

Cic. Fat. 16:

quam admirabile est nomen,

Vulg. Psa. 8, 2:

de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum,

ib. 1 Pet. 2, 9.—

That produces wonder, wonderful, astonishing, strange, rare, paradoxical: haec paradoxa ili, nos admirabilia dicamus, Cic. Fin. 4, 27; cf.

id. Par. praef. and Par. 4: admirabile genus (causae), a quo alienatus est animus eorum qui audituri sunt,

id. Inv. 1, 15, 20:

concursus,

id. ib. 10, 7:

gloria,

id. ib. 3, 26.— Comp.:

non esse admirabilius Romanos Graeciā pelli quam Hannibalem Italiā pulsum esse,

Liv. 42, 50; also Flor. 4, 2, 47.— Sup. not used.— Adv.: admīrābĭlĭter (only in the posit.).

Admirably, Cic. N. D. 2, 53, 132; id. Opt. Gen. Or. 6, 37; id. Att. 5, 14, 2.—

Paradoxically, strangely, paradoxôs, Cic. Tusc. 4, 16 fin.

* * *

* * *

* * *

* * *

admīrātĭo, ōnis, f. [admiror].

An admiring, admiration.—Absol.:

tua divina virtus admirationis plus habet quam gloriae,

Cic. Marcell. 26:

qui (plausus) non numquam ipsa admiratione compressus est,

id. Deiot. 34:

perspicua admiratione declaratur,

id. Balb. 2; id. Off. 2, 10, 36.— More freq. with gen. of object:

copiose sapienterque dicentis,

Cic. Off. 2, 14:

si quid fuit in isto studio admirationis,

id. Mur. 25:

admiratione afficiuntur ii,

id. ib. 2, 10:

admiratio nonnulla in bestiis aquatilibus,

id. N. D. 2, 48, 124 al.:

cuivis inicere admirationem sui,

Nep. Iph. 3:

hominis admiratio,

Cic. Arch. 4:

admiratio viri,

Liv. 9, 8; so id. 7, 34; Suet. Ner. 52 al.:

in magna admiratione esse,

to be greatly admired, Plin. 36, 5, 10, § 32.—In plur.:

haec sunt, quae admirationes in bonis oratoribus efficiunt,

Cic. de Or. 1, 33; so id. Brut. 84, 290; Vitr. 7, 13.—

Wonder, surprise, astonishment (cf.:

admiror, admirabilis): hoc mihi maximam admirationem movet,

Cic. Phil. 10, 2; so,

habere,

id. Fam. 5, 12, 18:

divitiarum,

id. Off. 2, 20; id. de Or. 2, 62; id. Or. 3 al.:

admiratio ancipitis sententiae,

Liv. 21, 3:

non sine admiratione,

Suet. Calig. 19; so Plin. 7, 12, 10, § 56; 16, 26, 44, § 107:

ut admirationem faciam populo,

Vulg. Isa. 29, 14:

miratus sum illam admiratione magna,

ib. Apoc. 17, 6.—Also with quod:

(Decium) admiratio incessit, quod nec pugnam inirent, etc.,

Liv. 7, 34, 12.

ad-mīror, ātus, 1, v. dep., to wonder at, to be astonished at, to regard with admiration, to admire, to be in a state of mind in which something pleases us by its extraordinary greatness, its sublimity, or perfection; while mirari signifies to be surprised at, to have the feeling of the new, singular, unusual.

In gen.:

quorum ego copiam non modo non contemno, sed etiam vehementer admiror,

Cic. de Or. 1, 51:

ingenium tuum, Crasse, vehementer admirans,

id. ib. 1, 20 fin.:

res gestas,

id. Brut. 94, 323:

quem et admiror et diligo,

id. Ac. 2, 36; so id. Scaur. 1, 4:

magnitudinem animi,

id. Fam. 1, 7; Nep. Dion. 2; id. Alcib. 11:

illum,

Verg. G. 4, 215 (cf. mirari in Hor. C. 4, 14, 43, and the Gr. thaumazein, Eurip. Med. 1144).—

Esp.

To gaze at passionately, to strive after a thing from admiration of it, to desire to obtain it:

nihil hominem nisi quod honestum decorumque sit, aut admirari aut optare aut expetere oportere,

Cic. Off. 1, 20: nil admirari prope res est una, Numici, Solaque quae possit facere et servare beatum, not to be brought by any thing into an impassioned state of mind, or into a state of desire or longing (as in the Gr. mê thaumazein;

acc. to Pythagoras the limit of all philos. effort),

Hor. Ep. 1, 6, 1.—

More freq., to fall into a state of wonder or astonishment at a thing, to wonder at, be astonished at. —Constr. with acc., acc. with inf., de, super aliquam rem, with a relat. clause, quod, cur, etc.:

quid admirati estis?

why are you so surprised? Plaut. Am. prol. 99:

admiratus sum brevitatem epistulae,

Cic. Att. 6, 9:

hoc maxime admiratus sum, mentionem te hereditatum ausum esse facere,

id. Phil. 2, 16 fin.; so Nep. Alcib. 1; id. Epam. 6, 3:

de diplomate admiraris, quasi, etc.,

Cic. Att. 10, 17:

de Dionysio sum admiratus, qui, etc.,

id. ib. 9, 12; so id. Mur. 19:

super quae admiratus pater,

Vulg. Tob. 5, 10; ib. Act. 13, 12:

cave quidquam admiratus sis, quā causā id fiat,

Ter. Heaut. 4, 6, 22:

admirantium, unde hoc studium exstitisset,

Cic. N. D. 1, 3:

admiratur quidnam Vettius dicturus sit,

id. Verr. 3, 167:

admiror, quo pacto, etc.,

Hor. S. 1, 4, 99:

admiratus sum, quod, etc.,

Cic. Att. 6, 9:

ne quis sit admiratus, cur, etc.,

id. Off. 2, 10, 35.

► Pass.: Propter venustatem vestimentorum admirari, to be admired, Canutius ap. Prisc. 792 P.— Part. fut. pass.: admīrandus, a, um, to be admired; admirable, wonderful:

suspicienda et admiranda,

Cic. Div. 2, 72, 148:

quo magis pravitas eorum admiranda est,

Sall. J. 2, 4. —Hence also adj., = admirabilis:

patiens admirandum in modum,

Nep. Ep. 3: exposuit quae in Italia viderentur admiranda, id. Cat. fin.:

admiranda spectacula,

Verg. G. 4, 3:

vir subtilis et in plurimis admirandus,

Quint. 3, 11, 22.— Comp. and adv. not used.— Sup. is found in Salv. Ep. 8: admirandissimi juvenes; cf. Barth, Adv. 35, 9.

ex-ardesco, arsi, arsum, 3, v. inch. n., qs. to blaze out, i. e. to kindle, take fire (class.; esp. freq. in the trop. sense and in Cic.; cf.: ardeo, ferveo, caleo, flagro, candeo, uro, etc., incendor, inflammor, etc.).

Lit.:

nulla materies tam facilis ad exardescendum est, quae, etc.,

Cic. de Or. 2, 45 fin.:

sulphur exardescens,

Plin. 35, 15, 50, § 175.—

Transf., of the sun's heat:

exarsit dies,

Mart. 3, 67, 6.—And of a fiery color:

fulgor carbunculi exardescens,

Plin. 37, 7, 25, § 94.—

Trop., to be kindled, inflamed, to break out (in a good and bad sense).

Of personal subjects:

exarsit iracundia ac stomacho,

Cic. Verr. 2, 2, 20; cf. id. de Or. 3, 1, 4: (Induciomarus) multo gravius hoc dolore exarsit, * Caes. B. G. 5, 4, 5:

infestius Papirium exarsurum,

Liv. 8, 33; cf.

graviter,

Cic. de Or. 3, 1, 4:

haud secus exarsit quam Circo taurus aperto,

Ov. M. 12, 102:

adeo exarserant animis,

Liv. 3, 30; so,

animis,

Tac. A. 1, 51 fin.:

libidinibus indomitis,

id. ib. 6, 1:

in omni genere amplificationis,

Cic. Or. 29, 102:

hodierno die ad spem libertatis exarsimus,

id. Phil. 4, 6 fin.:

ad cupiditatem libertatis recuperandae,

id. ib. 11, 2; id. Verr. 2, 1, 25:

ad bellum,

Liv. 41, 27, 3; Tac. A. 12, 38:

plebes ad id maxime indignatione exarsit,

Liv. 4, 6; cf.:

ad quod exarsit adeo, ut, etc.,

Tac. A. 1, 74:

milites in perniciosam seditionem exarsuri,

Liv. 40, 35, 7; cf.:

in iras,

Verg. A. 7, 445; Claud. Rapt. Pros. 1, 32:

in proelium,

Tac. H. 1, 64.—Of the passion of love: in C. Silium ita exarserat (Messalina), Tac. A. 11, 12.—

Of impersonal and abstract subjects:

immane quantum animi exarsere,

Sall. H. Fragm. 2, 53 (p. 229 ed. Gerl.):

ex quo exardescit sive amor, sive amicitia,

Cic. Lael. 27, 100; cf.:

novum atque atrox proelium,

Liv. 27, 2:

admirabilis quaedam benevolentiae magnitudo,

Cic. Lael. 9, 29:

ira,

id. Tusc. 2, 24, 58; cf.:

iracundia exercitus in eum,

Tac. H. 1, 58:

ambitio,

Liv. 3, 35; 35, 10:

violentia Turni,

Verg. A. 11, 376:

dolor Alcidae,

id. ib. 8, 220 et saep.:

injuria,

Cic. Lael. 21, 76:

bellum,

id. Lig. 1, 3; Liv. 40, 58; 41, 25; cf.:

certamina inter patres plebemque,

Tac. H. 2, 38:

seditio,

id. ib. 2, 27:

tanta ista importunitas inauditi sceleris,

Cic. Sull. 27, 75:

fames auri,

Plin. 33, 3, 14, § 48 et saep.:

tum propter multorum delicta etiam ad innocentium periculum tempus illud exarserat,

Cic. Sull. 6:

altercatio ex iracundia muliebri in contentionem animorum exarsit,

Liv. 10, 23; cf.:

studia in proelium,

Tac. H. 1, 64:

Corinthiorum vasorum pretia in immensum exarsisse,

i. e. had risen, Suet. Tib. 34; cf.:

quibus initiis in tantum admiratio haec exarserit,

Plin. 37 prooem. §

2: ira,

Vulg. Psa. 88, 45 al. (See also excandefacio and incendo.)

perf.: exarsus, a, um, burned up:

res vestras incendio exarsas esse,

Cod. Just. 9, 1, 11.

fā̆brĭca, ae, f. [1. faber], the workshop of an artisan who works in hard materials (syn.: taberna, officina).

Prop., Ter. Ad. 4, 2, 45; 4, 6, 4:

Vulcanus, qui Lemni fabricae traditur praefuisse,

Cic. N. D. 3, 22, 55:

armorum,

armory, Veg. Mil. 2, 11 (for which:

armorum officinae,

Caes. B. C. 1, 34 fin.).—

Transf., the art, trade, or profession of such an artisan, Vitr. 1, 1:

pictura et fabrica ceteraeque artes habent quendam absoluti operis effectum,

architecture, Cic. N. D. 2, 13, 35; cf. id. Div. 1, 51, 161; and:

natura effectum esse mundum: nihil opus fuisse fabrica,

id. ib. 1, 20, 53:

omnis fabrica aeris et ferri,

id. N. D. 2, 60, 150: aeraria, ferrea, materiaria, the art of working in brass, etc., Plin. 7, 56, 57, § 197 sq.; cf.:

aerariae artis,

Just. 36, 4, 4; and: ejus fabricae, quam Graeci chalkeutikên vocant, Quint. 2, 21, 10.—In apposition with ars:

abies Graeco fabricae artis genere spectabilis,

Plin. 16, 42, 82, § 225:

servus arte fabrica peritus,

Dig. 33, 7, 19 fin.:

fanum solerti fabrica structum,

with artistic skill, App. M. 6, p. 174, 25.—

In gen., any skilful production, a fabric, building, etc.: admirabilis membrorum animantium, [p. 713] Cic. N. D. 2, 47, 121; cf. id. Off. 1, 35, 127; Pall. 1, 7, 4; 1, 9, 2 al.—Of man as the creature of God, Prud. Hymn. de Rad. Dom. 45. —

In the comic writers, a crafty device, trick, stratagem:

ei nos facetis fabricis et doctis dolis Glaucumam ob oculos obiciemus,

Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Cist. 2, 2, 5:

nescio quam fabricam facit,

id. Ep. 5, 2, 25; id. Bacch. 2, 3, 132:

ad senem fingere,

Ter. Heaut. 3, 2, 34 al.

hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.

Lit.

In gen.:

cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,

Cic. Brut. 81, 281; cf.:

is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,

id. Fam. 10, 10, 1 sq.:

honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,

id. Tusc. 1, 2, 4;

so with gloria,

id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:

quanto et honor hic illo est amplior, etc.,

id. Att. 9, 2, A, 1:

gratia, dignitate, honore auctus,

Caes. B. G. 1, 43, 8:

amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,

Cic. de Or. 1, 54, 232:

ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,

id. Deiot. 5, 14:

aliquem praecipuo honore habere,

Caes. B. G. 5, 54, 4:

suum cuique honorem et gradum reddere,

Cic. Rosc. Am. 47, 136:

apud eum sunt in honore et in pretio,

id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:

in honore magno esse,

Cic. Brut. 8, 30:

summo in honore,

id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:

tanto in honore,

id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:

Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,

Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:

(Druides) magno sunt apud eos honore,

Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:

honorem accipere,

Cic. Att. 9, 2, A, 1:

honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,

id. Tusc. 1, 2, 3:

honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,

id. Off. 2, 17, 58; cf.:

quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,

Sall. J. 11, 3:

rite suum Baccho dicemus honorem,

honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:

exsilii honor,

i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:

tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,

Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:

physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,

Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:

ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,

id. Or. 36, 125:

multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,

Hor. A. P. 71:

apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,

Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:

vino Pramnio etiam nunc honos durat,

id. 14, 4, 6, § 54 al. —

In partic.

Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):

ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,

Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

ille honoris gradus,

id. Sull. 29, 82:

equites Romanos in tribunicium restituit honorem,

Caes. B. C. 1, 77 fin.:

extraordinarium honorem appetere,

id. ib. 1, 32, 2:

hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,

Liv. 9, 26, 14:

curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,

id. 9, 46, 9:

honore abiit,

Suet. Aug. 26; cf.:

deposito honore,

id. ib. 36:

paene honore summotus est,

id. Claud. 9:

honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,

Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:

clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,

Juv. 3, 178:

tempus honoris,

the term of office, id. 8, 150:

honorem militiae largiri,

military honors, id. 7, 88.—In plur.:

populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,

Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:

qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,

Hor. S. 1, 6, 15:

ascendisset ad honores, nisi, etc.,

Cic. Brut. 68, 241:

honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,

id. Fam. 1, 8, 3:

obrepisti ad honores errore hominum,

id. Pis. 1, 1:

Catulus maximis honoribus usus,

Sall. C. 49, 2:

magistratus atque honores capere,

Suet. Aug. 26:

largiri opes, honores,

Tac. A. 11, 12.—

Particular phrases.

Honoris causa.

Out of respect, in order to show honor (class.):

C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,

Cic. Verr. 1, 7, 18:

quem honoris causa nomino,

id. Rosc. Am. 2, 6:

toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,

id. Rosc. Com. 6, 18:

Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,

Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—

For the sake of (ante-class.):

ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,

Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:

huc honoris vostri venio gratia,

id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:

vestri honoris causa,

Ter. Phorm. 5, 7, 35.—

Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:

si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,

Cic. Fam. 9, 22, 4;

for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,

Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.

also: honos auribus sit,

i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—

Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.

Transf.

Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):

Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,

Plaut. Trin. 3, 2, 18:

Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,

Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:

geminum pugnae proponit honorem,

Verg. A. 5, 365:

nil victor honoris Ex opibus posco,

Sil. 9, 199:

dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,

Tib. 3, 1, 5:

nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,

Ov. M. 11, 216:

arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,

Liv. 8, 33, 21:

divūm templis indicit honorem,

Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:

nullos aris adoleret honores,

id. M. 8, 742:

meritos aris mactavit honores,

Verg. A. 3, 118:

honore sepulturae carere,

Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:

cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,

Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:

mille viri, qui supremum comitentur honorem,

Verg. A. 11, 61:

solutus honos cineri,

Val. Fl. 3, 357:

honorem habere alicui,

Curt. 3, 12, 13:

omnem honorem funeri servare,

id. 4, 10, 23:

communem sepulturae honorem alicui tribuere,

Suet. Aug. 17:

nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,

the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:

sepulturae honore spoliatus,

Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:

supremitatis honor,

Amm. 31, 13:

supremus condicionis humanae honos,

Val. Max. 6, 3, 1.—

Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):

silvis Aquilo decussit honorem,

Verg. G. 2, 404:

December silvis honorem decutit,

Hor. Epod. 11, 6; cf.:

populeus cui frondis honor,

Val. Fl. 6, 296:

notus in vultus honor,

Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:

laetos oculis afflārat honores,

Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:

hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,

Hor. C. 1, 17, 16:

nullum ver usquam nullique aestatis honores,

Sil. 3, 487.—

A magistrate, office-holder:

sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,

Juv. 1, 117; cf. v. 110.

hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.

Lit.

In gen.:

cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,

Cic. Brut. 81, 281; cf.:

is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,

id. Fam. 10, 10, 1 sq.:

honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,

id. Tusc. 1, 2, 4;

so with gloria,

id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:

quanto et honor hic illo est amplior, etc.,

id. Att. 9, 2, A, 1:

gratia, dignitate, honore auctus,

Caes. B. G. 1, 43, 8:

amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,

Cic. de Or. 1, 54, 232:

ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,

id. Deiot. 5, 14:

aliquem praecipuo honore habere,

Caes. B. G. 5, 54, 4:

suum cuique honorem et gradum reddere,

Cic. Rosc. Am. 47, 136:

apud eum sunt in honore et in pretio,

id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:

in honore magno esse,

Cic. Brut. 8, 30:

summo in honore,

id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:

tanto in honore,

id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:

Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,

Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:

(Druides) magno sunt apud eos honore,

Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:

honorem accipere,

Cic. Att. 9, 2, A, 1:

honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,

id. Tusc. 1, 2, 3:

honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,

id. Off. 2, 17, 58; cf.:

quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,

Sall. J. 11, 3:

rite suum Baccho dicemus honorem,

honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:

exsilii honor,

i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:

tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,

Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:

physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,

Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:

ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,

id. Or. 36, 125:

multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,

Hor. A. P. 71:

apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,

Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:

vino Pramnio etiam nunc honos durat,

id. 14, 4, 6, § 54 al. —

In partic.

Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):

ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,

Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

ille honoris gradus,

id. Sull. 29, 82:

equites Romanos in tribunicium restituit honorem,

Caes. B. C. 1, 77 fin.:

extraordinarium honorem appetere,

id. ib. 1, 32, 2:

hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,

Liv. 9, 26, 14:

curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,

id. 9, 46, 9:

honore abiit,

Suet. Aug. 26; cf.:

deposito honore,

id. ib. 36:

paene honore summotus est,

id. Claud. 9:

honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,

Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:

clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,

Juv. 3, 178:

tempus honoris,

the term of office, id. 8, 150:

honorem militiae largiri,

military honors, id. 7, 88.—In plur.:

populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,

Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:

qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,

Hor. S. 1, 6, 15:

ascendisset ad honores, nisi, etc.,

Cic. Brut. 68, 241:

honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,

id. Fam. 1, 8, 3:

obrepisti ad honores errore hominum,

id. Pis. 1, 1:

Catulus maximis honoribus usus,

Sall. C. 49, 2:

magistratus atque honores capere,

Suet. Aug. 26:

largiri opes, honores,

Tac. A. 11, 12.—

Particular phrases.

Honoris causa.

Out of respect, in order to show honor (class.):

C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,

Cic. Verr. 1, 7, 18:

quem honoris causa nomino,

id. Rosc. Am. 2, 6:

toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,

id. Rosc. Com. 6, 18:

Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,

Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—

For the sake of (ante-class.):

ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,

Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:

huc honoris vostri venio gratia,

id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:

vestri honoris causa,

Ter. Phorm. 5, 7, 35.—

Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:

si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,

Cic. Fam. 9, 22, 4;

for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,

Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.

also: honos auribus sit,

i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—

Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.

Transf.

Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):

Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,

Plaut. Trin. 3, 2, 18:

Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,

Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:

geminum pugnae proponit honorem,

Verg. A. 5, 365:

nil victor honoris Ex opibus posco,

Sil. 9, 199:

dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,

Tib. 3, 1, 5:

nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,

Ov. M. 11, 216:

arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,

Liv. 8, 33, 21:

divūm templis indicit honorem,

Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:

nullos aris adoleret honores,

id. M. 8, 742:

meritos aris mactavit honores,

Verg. A. 3, 118:

honore sepulturae carere,

Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:

cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,

Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:

mille viri, qui supremum comitentur honorem,

Verg. A. 11, 61:

solutus honos cineri,

Val. Fl. 3, 357:

honorem habere alicui,

Curt. 3, 12, 13:

omnem honorem funeri servare,

id. 4, 10, 23:

communem sepulturae honorem alicui tribuere,

Suet. Aug. 17:

nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,

the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:

sepulturae honore spoliatus,

Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:

supremitatis honor,

Amm. 31, 13:

supremus condicionis humanae honos,

Val. Max. 6, 3, 1.—

Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):

silvis Aquilo decussit honorem,

Verg. G. 2, 404:

December silvis honorem decutit,

Hor. Epod. 11, 6; cf.:

populeus cui frondis honor,

Val. Fl. 6, 296:

notus in vultus honor,

Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:

laetos oculis afflārat honores,

Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:

hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,

Hor. C. 1, 17, 16:

nullum ver usquam nullique aestatis honores,

Sil. 3, 487.—

A magistrate, office-holder:

sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,

Juv. 1, 117; cf. v. 110.

hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.

Lit.

In gen.:

cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,

Cic. Brut. 81, 281; cf.:

is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,

id. Fam. 10, 10, 1 sq.:

honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,

id. Tusc. 1, 2, 4;

so with gloria,

id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:

quanto et honor hic illo est amplior, etc.,

id. Att. 9, 2, A, 1:

gratia, dignitate, honore auctus,

Caes. B. G. 1, 43, 8:

amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,

Cic. de Or. 1, 54, 232:

ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,

id. Deiot. 5, 14:

aliquem praecipuo honore habere,

Caes. B. G. 5, 54, 4:

suum cuique honorem et gradum reddere,

Cic. Rosc. Am. 47, 136:

apud eum sunt in honore et in pretio,

id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:

in honore magno esse,

Cic. Brut. 8, 30:

summo in honore,

id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:

tanto in honore,

id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:

Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,

Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:

(Druides) magno sunt apud eos honore,

Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:

honorem accipere,

Cic. Att. 9, 2, A, 1:

honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,

id. Tusc. 1, 2, 3:

honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,

id. Off. 2, 17, 58; cf.:

quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,

Sall. J. 11, 3:

rite suum Baccho dicemus honorem,

honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:

exsilii honor,

i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:

tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,

Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:

physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,

Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:

ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,

id. Or. 36, 125:

multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,

Hor. A. P. 71:

apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,

Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:

vino Pramnio etiam nunc honos durat,

id. 14, 4, 6, § 54 al. —

In partic.

Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):

ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,

Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

ille honoris gradus,

id. Sull. 29, 82:

equites Romanos in tribunicium restituit honorem,

Caes. B. C. 1, 77 fin.:

extraordinarium honorem appetere,

id. ib. 1, 32, 2:

hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,

Liv. 9, 26, 14:

curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,

id. 9, 46, 9:

honore abiit,

Suet. Aug. 26; cf.:

deposito honore,

id. ib. 36:

paene honore summotus est,

id. Claud. 9:

honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,

Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:

clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,

Juv. 3, 178:

tempus honoris,

the term of office, id. 8, 150:

honorem militiae largiri,

military honors, id. 7, 88.—In plur.:

populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,

Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:

qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,

Hor. S. 1, 6, 15:

ascendisset ad honores, nisi, etc.,

Cic. Brut. 68, 241:

honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,

id. Fam. 1, 8, 3:

obrepisti ad honores errore hominum,

id. Pis. 1, 1:

Catulus maximis honoribus usus,

Sall. C. 49, 2:

magistratus atque honores capere,

Suet. Aug. 26:

largiri opes, honores,

Tac. A. 11, 12.—

Particular phrases.

Honoris causa.

Out of respect, in order to show honor (class.):

C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,

Cic. Verr. 1, 7, 18:

quem honoris causa nomino,

id. Rosc. Am. 2, 6:

toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,

id. Rosc. Com. 6, 18:

Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,

Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—

For the sake of (ante-class.):

ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,

Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:

huc honoris vostri venio gratia,

id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:

vestri honoris causa,

Ter. Phorm. 5, 7, 35.—

Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:

si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,

Cic. Fam. 9, 22, 4;

for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,

Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.

also: honos auribus sit,

i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—

Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.

Transf.

Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):

Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,

Plaut. Trin. 3, 2, 18:

Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,

Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:

geminum pugnae proponit honorem,

Verg. A. 5, 365:

nil victor honoris Ex opibus posco,

Sil. 9, 199:

dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,

Tib. 3, 1, 5:

nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,

Ov. M. 11, 216:

arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,

Liv. 8, 33, 21:

divūm templis indicit honorem,

Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:

nullos aris adoleret honores,

id. M. 8, 742:

meritos aris mactavit honores,

Verg. A. 3, 118:

honore sepulturae carere,

Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:

cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,

Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:

mille viri, qui supremum comitentur honorem,

Verg. A. 11, 61:

solutus honos cineri,

Val. Fl. 3, 357:

honorem habere alicui,

Curt. 3, 12, 13:

omnem honorem funeri servare,

id. 4, 10, 23:

communem sepulturae honorem alicui tribuere,

Suet. Aug. 17:

nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,

the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:

sepulturae honore spoliatus,

Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:

supremitatis honor,

Amm. 31, 13:

supremus condicionis humanae honos,

Val. Max. 6, 3, 1.—

Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):

silvis Aquilo decussit honorem,

Verg. G. 2, 404:

December silvis honorem decutit,

Hor. Epod. 11, 6; cf.:

populeus cui frondis honor,

Val. Fl. 6, 296:

notus in vultus honor,

Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:

laetos oculis afflārat honores,

Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:

hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,

Hor. C. 1, 17, 16:

nullum ver usquam nullique aestatis honores,

Sil. 3, 487.—

A magistrate, office-holder:

sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,

Juv. 1, 117; cf. v. 110.

imprŏbĭtas ( inpr-), ātis, f. [improbus], badness, wickedness, depravity, dishonesty, improbity (freq. and class.):

cum te alicujus improbitas perversitasque commoverit,

Cic. Q. Fr. 1, 13, 38:

amicorum neglectio improbitatem coarguit,

id. Mur. 4, 9; id. Att. 1, 16, 7:

in hac causa improbitatem et gratiam cum inopia et veritate contendere,

id. Quint. 27, 84; id. Brut. 62, 224:

cum me improbitatis patrocinium suscipere vultis,

id. Rep. 3, 5:

judici invisa est,

Quint. 6, 4, 15:

cordis humani,

Plin. 2, 23, 21, § 87; Ov. A. A. 1, 676:

prodiga corruptoris,

Juv. 10, 305:

illo admirabilis aevo,

i. e. rare, id. 13, 53.—

Transf., of bad, troublesome animals, impudence, boldness, audacity:

simiae Dodoneae,

Cic. Div. 2, 32, 69:

muscae,

Plin. 29, 1, 8, § 28:

alitum semina depascentium,

id. 19, 6, 34, § 116.

imprŏbĭtas ( inpr-), ātis, f. [improbus], badness, wickedness, depravity, dishonesty, improbity (freq. and class.):

cum te alicujus improbitas perversitasque commoverit,

Cic. Q. Fr. 1, 13, 38:

amicorum neglectio improbitatem coarguit,

id. Mur. 4, 9; id. Att. 1, 16, 7:

in hac causa improbitatem et gratiam cum inopia et veritate contendere,

id. Quint. 27, 84; id. Brut. 62, 224:

cum me improbitatis patrocinium suscipere vultis,

id. Rep. 3, 5:

judici invisa est,

Quint. 6, 4, 15:

cordis humani,

Plin. 2, 23, 21, § 87; Ov. A. A. 1, 676:

prodiga corruptoris,

Juv. 10, 305:

illo admirabilis aevo,

i. e. rare, id. 13, 53.—

Transf., of bad, troublesome animals, impudence, boldness, audacity:

simiae Dodoneae,

Cic. Div. 2, 32, 69:

muscae,

Plin. 29, 1, 8, § 28:

alitum semina depascentium,

id. 19, 6, 34, § 116.

magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:

magnai reipublicai gratia,

Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.

Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.

the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,

a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:

magna ossa lacertosque Exuit,

Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:

magnus fluens Nilus,

Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:

magna et pulcra domus,

spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:

montes,

Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):

templa caelitum,

vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):

aquae,

great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

oppidum maximum,

Caes. B. G. 1, 23.—

Esp.

Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:

maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,

Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:

magna pecunia mutua,

id. Att. 11, 3, 3:

copia pabuli,

Caes. B. G. 1, 16:

multitudo peditatus,

id. ib. 4, 34:

divitiae,

Nep. Dion. 1, 2:

populus,

Verg. A. 1, 148.—

Rarely of time, for longus, multus:

interea magnum sol circumvolvitur annum,

Verg. A. 3, 284:

magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,

Macr. S. 2, 11:

magno post tempore,

Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—

Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:

magna voce confiteri,

Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:

tribunorum,

Liv. 9, 46, 7.

Trop.

In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):

vir magnus in primis,

Cic. N. D. 1, 43, 120:

nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,

id. ib. 2, 66, 167:

magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,

Nep. Them. 6, 1:

Cato clarus atque magnus habetur,

Sall. C. 53, 1:

amicus,

great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):

virtus,

Caes. B. G. 2, 15:

infamia,

Cic. Fam. 1, 1:

eloquentia, gravitas, studium, contentio,

id. ib.:

multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,

Caes. B. G. 1, 46:

causa,

great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:

opus et arduum,

id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:

quamquam id magnum, et arduum est,

something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:

magna loqui,

to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:

magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,

it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:

probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,

what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:

quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,

Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—

In partic.

Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:

jam magno natu,

Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:

homo magnus natu,

id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:

qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,

older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:

audivi ex majoribus natu,

id. Off. 1, 30, 109:

hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,

Verg. A. 5, 644:

annos natus major quadraginta,

more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:

civis major annis viginti,

Suet. Caes. 42:

cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,

Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:

ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,

Liv. 6, 34:

Gelo maximus stirpis,

id. 23, 30:

ut nubere vellet mulier viro, major juniori,

App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.

in gen.: Cyrus major,

Lact. 4, 5, 7:

quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,

Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:

si minor negotiis majoris intervenerit,

Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:

Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,

Plaut. Trin. 3, 2, 16:

ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,

id. Mil. 2, 4, 20:

L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,

Cic. Phil. 3, 10, 25:

patres majoresque nostri,

id. Div. in Caecil. 21, 69:

more majorum,

id. Att. 1, 1, 1:

spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,

id. Fam. 12, 22, 2:

majores natu,

Nep. Iphicr. 1, 1:

maxima virgo,

the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:

de istis rebus in patria majores natu consulemus,

Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—

In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:

magni esse,

to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:

magni aestimare,

id. Tusc. 5, 7, 20:

magni existimans interesse ad decus,

to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:

emere agros poterunt quam volent magno,

id. Agr. 2, 13, 34:

magno vendere,

id. Verr. 2, 3, 30, § 71:

conducere aliquid nimium magno,

too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:

magno illi ea cunctatio stetit,

cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:

ornatus muliebris majoris pretii,

Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:

multo majoris alapae mecum veneunt,

dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:

senatus auctoritatem sibi maximi videri,

Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:

extollere aliquid in majus,

more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:

celebrare,

id. ib. 13, 8:

nuntiare,

id. H. 3, 38:

credere,

to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:

accipere,

to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—

Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):

magnum clamat,

greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:

inclamare,

Gell. 5, 9 fin.:

exclamat derepente maximum,

Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).

Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—

In gen.

With no qualifying words.

With the addition of the second term of the comparison.

With verbs:

quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,

Plaut. Mil. 3, 1, 28:

saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,

id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:

magis honorem tribuere quam salutem accipere,

Caes. B. G. 7, 20, 7:

nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,

Cic. Mil. 7, 17:

magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,

id. Clu. 32, 89.—Repeated:

quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,

Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:

tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,

id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:

quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,

Cic. Att. 16, 5, 2:

magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,

id. Cael. 6, 14.—

With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):

umbra es amantum magis quam amator,

Plaut. Mil. 3, 1, 31:

magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,

Cic. de Or. 2, 4, 15:

aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,

id. Mur. 8, 17:

magis ratione et consilio quam virtute vicisse,

Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:

ut magis virtute quam dolo contenderent,

id. ib. 1, 13, 6:

se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,

id. ib. 2, 32, 1:

timori magis quam religioni consulere,

id. B. C. 1, 67, 3:

jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,

Sall. C. 9, 1:

non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),

Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:

in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,

Quint. 9, 1, 23:

Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,

Liv. 10, 4, 10:

pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,

Sen. Suas. 6, 17:

non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,

Curt. 7, 6, 15; cf.:

nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,

Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):

non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,

Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):

quid philosophia magis colendum?

Cic. Fin. 3, 22, 76:

quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?

Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:

quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,

Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):

Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,

Hor. S. 2, 8, 17.—

With pronn.:

quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?

Plaut. Poen. 1, 2, 64:

quis homo sit magis meus quam tu es?

id. Mil. 3, 1, 20:

quam mage amo quam matrem meam,

id. Truc. 3, 1, 17; cf.:

quem ego ecastor mage amo quam me,

id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:

jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,

Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:

nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,

Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—

With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:

neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,

id. Am. 2, 1, 54:

ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,

Cic. de Or. 1, 42, 190:

corpora magna magis quam firma,

Liv. 5, 44, 4:

vultu pulchro magis quam venusto,

Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:

neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,

id. Ps. 4, 1, 27:

ab secundis rebus magis etiam solito incauti,

Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):

ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,

Plaut. Aul. 3, 2, 8. —

Without the addition of the second term.

With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):

sapiunt magis,

Plaut. Bacch. 3, 3, 4:

magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,

id. ib. 4, 10, 3:

magis metuant,

id. Mil. 5, 44:

tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,

Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:

cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,

id. Fam. 1, 9, 20:

magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,

Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—

With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):

magis aedilis fieri non potuisset,

better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—

With pronn.:

ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,

Plaut. Truc. 1, 2, 75.—

With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:

ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,

Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:

magis anxius,

Ov. M. 1, 182:

hic magis tranquillu'st,

Plaut. Bacch. 5, 2, 55:

nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,

Ter. Eun. 5, 4, 12:

nemo fuit magis severus nec magis continens,

id. ib. 2, 1, 21:

quod est magis verisimile,

Caes. B. G. 3, 13, 6:

magis admirabilis oratio,

Quint. 8, 3, 24:

magis communia verba,

id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;

nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,

Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:

magis aperte,

Ter. Ad. 4, 5, 30:

magis impense,

id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:

magis est dulcius,

Plaut. Stich. 5, 4, 22:

magis majores nugae,

id. Men. prol. 55:

magis modum in majorem,

id. Am. 1, 1, 145:

contentiores mage erunt,

id. Poen. 2, 15.—

Strengthened.

By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:

qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,

Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:

illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,

id. de Or. 2, 32, 139:

tanto magis Dic, quis est?

Plaut. Bacch. 3, 6, 28:

ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,

id. Most. 3, 2, 146:

vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,

Lucr. 6, 460:

quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,

Cic. Mil. 9, 25:

sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,

Plaut. Most. 4, 2, 22:

atque eo magis, si, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:

eoque magis quod, etc.,

id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;

5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,

Cic. Agr. 2, 35, 97:

hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,

Caes. B. C. 2, 20:

quo magis cogito ego cum meo animo,

Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:

magis quam id reputo, tam magis uror,

Plaut. Bacch. 5, 1, 5:

tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,

Verg. A. 7, 787:

quanto mage... tam magis,

Lucr. 4, 81 sq.:

quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:

quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

id. As. 1, 3, 6:

densior hinc suboles Quam magis, etc.,

Verg. G. 3, 309:

cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,

Caes. B. G. 6, 53.—

By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:

cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,

Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:

de Graecia cotidie magis et magis cogito,

Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:

magis deinde ac magis,

Suet. Vit. 10:

post hoc magis ac magis,

id. Gram. 3;

for which also: magisque ac magis deinceps,

id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:

magis atque magis,

Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:

post, vento crescente, magis magis increbescunt,

id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—

Pleon.

With potius (anteclass.):

magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,

Plaut. As. 3, 3, 99:

mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,

id. Trin. 2, 1, 38.—

With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;

his vero auditis multo magis,

Cic. Tusc. 1, 31, 76:

finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,

Dig. 17, 2, 52, § 10. —

In partic.: non (neque) magis quam.

To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:

domus erat non domino magis ornamento quam civitati,

i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:

non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,

Liv. 22, 27, 2:

conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,

Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:

si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,

id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:

non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,

Sen. Ep. 87, 25;

Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,

Suet. Calig. 19. —Ellipt.:

nec eo magis lege liberi sunto,

just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—

For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:

deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,

Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:

miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,

Liv. 2, 5; 1, 28.—

Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:

sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,

Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:

minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,

Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:

quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,

Sen. Ep. 40, 11; cf.:

quosdam minus aut magis osos veritatem,

id. Suas. 1, 5:

aut minus, aut magis,

id. Ep. 82, 14.—

With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:

alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,

Cic. Fin. 4, 16, 43:

sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,

id. Tusc. 4, 24, 53:

alii aliis magis recusare,

Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.

Lit.

Alone.

With a verb:

haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,

Cic. de Or. 1, 8, 30:

quid commemorem primum aut laudem maxime?

Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:

nos coluit maxime,

id. Ad. 3, 2, 54:

quem convenire maxime cupiebam,

Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:

de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,

Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:

extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,

id. Quint. 10, 35:

in re publica maxime conservanda sunt jura belli,

most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:

quem Homero crederet maxime accedere,

came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.

pugnare,

most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:

jubere,

most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:

id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,

Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:

ab eo exordiri volui maxime,

id. Off. 1, 2, 4:

cernere naturae vim maxime,

id. Tusc. 1, 15, 35.—

With an adj.:

res maxime necessaria,

Cic. Lael. 23, 86:

loca maxime frumentaria,

Caes. B. G. 1, 10:

loci ad hoc maxime idonei,

Quint. 1, 11, 13:

maxime naturali carent amicitia,

Cic. Lael. 21, 80:

maxime feri,

Caes. B. G. 2, 4:

qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,

id. ib. 1, 3:

idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,

Quint. 1, 11, 13:

elegans maxime auctor,

id. 10, 1, 93:

maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,

id. 2, 4, 37:

noto enim maxime utar exemplo,

id. 7, 3, 3.—So with supp.:

quae maxime liberalissima,

Cic. Att. 12, 38, 3:

maxime gravissimam omniumque (rerum),

Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —

With numerals, at most:

puer ad annos maxime natus octo,

Gell. 17, 8, 4.—

With an adv.:

ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,

Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—

Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):

qui proelium unus maxime accenderat,

Curt. 5, 2, 5:

cum sua modestia unus omnium maxime floreret,

Nep. Milt. 1, 1:

quae maxime omnium belli avida,

Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:

atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,

Ter. Hec. 1, 2, 85:

imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,

Sall. C. 36, 4:

illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,

Cic. N. D. 2, 65, 162:

hoc enim uno praestamus vel maxime feris,

id. de Or. 1, 8, 32:

quae quidem vel maxime suspicionem movent,

id. Part. Or. 33, 114:

quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,

as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:

ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,

Ter. Ad. 5, 8, 2:

ut quam maxime permaneant diuturna corpora,

Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:

quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,

Sall. C. 1, 3:

ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,

Quint. 12, 6, 6.—

With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:

tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,

as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:

grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,

Liv. 5, 25; 7, 33.—

With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):

hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,

Cic. Off. 1, 15, 49:

ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,

id. ib. 1, 19, 64; cf.

, in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,

id. ib. 1, 15, 47:

ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,

id. Leg. 1, 18, 49.—

In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:

hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,

Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:

si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,

id. Rab. Post. 12, 33:

in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,

Varr. R. R. 2, 9, 1:

maxime... dein,

Plin. 9, 16, 23, § 56:

sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,

Col. 5, 6, 4:

maxime... deinde... postea... minume,

Plin. 37, 12, 75, § 196:

maxime... postea... ultimae,

Col. 6, 3, 6:

post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,

Plin. 18, 7, 17, § 77.—

Transf.

Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:

quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,

Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:

scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,

Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:

maxime quod de judicatu meo,

id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:

cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,

id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:

scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,

Plaut. Mil. 4, 8, 56:

plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,

Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:

tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,

id. de Or. 2, 23, 96:

longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,

id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:

cum iis, quos nuper maxime liberaverat,

Caes. B. C. 3, 9:

ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,

Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:

haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,

Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;

2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,

id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:

tum cum maxime,

at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,

tunc cum maxime,

Curt. 3, 2, 17:

nunc cum maxime,

Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—

In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:

scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,

Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.

Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius.

magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:

magnai reipublicai gratia,

Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.

Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.

the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,

a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:

magna ossa lacertosque Exuit,

Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:

magnus fluens Nilus,

Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:

magna et pulcra domus,

spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:

montes,

Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):

templa caelitum,

vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):

aquae,

great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

oppidum maximum,

Caes. B. G. 1, 23.—

Esp.

Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:

maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,

Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:

magna pecunia mutua,

id. Att. 11, 3, 3:

copia pabuli,

Caes. B. G. 1, 16:

multitudo peditatus,

id. ib. 4, 34:

divitiae,

Nep. Dion. 1, 2:

populus,

Verg. A. 1, 148.—

Rarely of time, for longus, multus:

interea magnum sol circumvolvitur annum,

Verg. A. 3, 284:

magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,

Macr. S. 2, 11:

magno post tempore,

Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—

Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:

magna voce confiteri,

Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:

tribunorum,

Liv. 9, 46, 7.

Trop.

In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):

vir magnus in primis,

Cic. N. D. 1, 43, 120:

nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,

id. ib. 2, 66, 167:

magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,

Nep. Them. 6, 1:

Cato clarus atque magnus habetur,

Sall. C. 53, 1:

amicus,

great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):

virtus,

Caes. B. G. 2, 15:

infamia,

Cic. Fam. 1, 1:

eloquentia, gravitas, studium, contentio,

id. ib.:

multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,

Caes. B. G. 1, 46:

causa,

great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:

opus et arduum,

id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:

quamquam id magnum, et arduum est,

something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:

magna loqui,

to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:

magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,

it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:

probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,

what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:

quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,

Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—

In partic.

Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:

jam magno natu,

Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:

homo magnus natu,

id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:

qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,

older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:

audivi ex majoribus natu,

id. Off. 1, 30, 109:

hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,

Verg. A. 5, 644:

annos natus major quadraginta,

more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:

civis major annis viginti,

Suet. Caes. 42:

cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,

Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:

ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,

Liv. 6, 34:

Gelo maximus stirpis,

id. 23, 30:

ut nubere vellet mulier viro, major juniori,

App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.

in gen.: Cyrus major,

Lact. 4, 5, 7:

quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,

Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:

si minor negotiis majoris intervenerit,

Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:

Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,

Plaut. Trin. 3, 2, 16:

ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,

id. Mil. 2, 4, 20:

L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,

Cic. Phil. 3, 10, 25:

patres majoresque nostri,

id. Div. in Caecil. 21, 69:

more majorum,

id. Att. 1, 1, 1:

spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,

id. Fam. 12, 22, 2:

majores natu,

Nep. Iphicr. 1, 1:

maxima virgo,

the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:

de istis rebus in patria majores natu consulemus,

Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—

In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:

magni esse,

to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:

magni aestimare,

id. Tusc. 5, 7, 20:

magni existimans interesse ad decus,

to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:

emere agros poterunt quam volent magno,

id. Agr. 2, 13, 34:

magno vendere,

id. Verr. 2, 3, 30, § 71:

conducere aliquid nimium magno,

too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:

magno illi ea cunctatio stetit,

cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:

ornatus muliebris majoris pretii,

Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:

multo majoris alapae mecum veneunt,

dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:

senatus auctoritatem sibi maximi videri,

Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:

extollere aliquid in majus,

more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:

celebrare,

id. ib. 13, 8:

nuntiare,

id. H. 3, 38:

credere,

to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:

accipere,

to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—

Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):

magnum clamat,

greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:

inclamare,

Gell. 5, 9 fin.:

exclamat derepente maximum,

Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).

Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—

In gen.

With no qualifying words.

With the addition of the second term of the comparison.

With verbs:

quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,

Plaut. Mil. 3, 1, 28:

saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,

id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:

magis honorem tribuere quam salutem accipere,

Caes. B. G. 7, 20, 7:

nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,

Cic. Mil. 7, 17:

magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,

id. Clu. 32, 89.—Repeated:

quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,

Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:

tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,

id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:

quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,

Cic. Att. 16, 5, 2:

magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,

id. Cael. 6, 14.—

With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):

umbra es amantum magis quam amator,

Plaut. Mil. 3, 1, 31:

magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,

Cic. de Or. 2, 4, 15:

aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,

id. Mur. 8, 17:

magis ratione et consilio quam virtute vicisse,

Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:

ut magis virtute quam dolo contenderent,

id. ib. 1, 13, 6:

se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,

id. ib. 2, 32, 1:

timori magis quam religioni consulere,

id. B. C. 1, 67, 3:

jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,

Sall. C. 9, 1:

non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),

Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:

in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,

Quint. 9, 1, 23:

Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,

Liv. 10, 4, 10:

pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,

Sen. Suas. 6, 17:

non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,

Curt. 7, 6, 15; cf.:

nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,

Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):

non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,

Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):

quid philosophia magis colendum?

Cic. Fin. 3, 22, 76:

quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?

Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:

quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,

Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):

Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,

Hor. S. 2, 8, 17.—

With pronn.:

quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?

Plaut. Poen. 1, 2, 64:

quis homo sit magis meus quam tu es?

id. Mil. 3, 1, 20:

quam mage amo quam matrem meam,

id. Truc. 3, 1, 17; cf.:

quem ego ecastor mage amo quam me,

id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:

jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,

Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:

nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,

Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—

With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:

neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,

id. Am. 2, 1, 54:

ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,

Cic. de Or. 1, 42, 190:

corpora magna magis quam firma,

Liv. 5, 44, 4:

vultu pulchro magis quam venusto,

Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:

neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,

id. Ps. 4, 1, 27:

ab secundis rebus magis etiam solito incauti,

Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):

ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,

Plaut. Aul. 3, 2, 8. —

Without the addition of the second term.

With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):

sapiunt magis,

Plaut. Bacch. 3, 3, 4:

magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,

id. ib. 4, 10, 3:

magis metuant,

id. Mil. 5, 44:

tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,

Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:

cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,

id. Fam. 1, 9, 20:

magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,

Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—

With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):

magis aedilis fieri non potuisset,

better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—

With pronn.:

ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,

Plaut. Truc. 1, 2, 75.—

With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:

ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,

Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:

magis anxius,

Ov. M. 1, 182:

hic magis tranquillu'st,

Plaut. Bacch. 5, 2, 55:

nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,

Ter. Eun. 5, 4, 12:

nemo fuit magis severus nec magis continens,

id. ib. 2, 1, 21:

quod est magis verisimile,

Caes. B. G. 3, 13, 6:

magis admirabilis oratio,

Quint. 8, 3, 24:

magis communia verba,

id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;

nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,

Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:

magis aperte,

Ter. Ad. 4, 5, 30:

magis impense,

id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:

magis est dulcius,

Plaut. Stich. 5, 4, 22:

magis majores nugae,

id. Men. prol. 55:

magis modum in majorem,

id. Am. 1, 1, 145:

contentiores mage erunt,

id. Poen. 2, 15.—

Strengthened.

By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:

qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,

Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:

illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,

id. de Or. 2, 32, 139:

tanto magis Dic, quis est?

Plaut. Bacch. 3, 6, 28:

ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,

id. Most. 3, 2, 146:

vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,

Lucr. 6, 460:

quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,

Cic. Mil. 9, 25:

sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,

Plaut. Most. 4, 2, 22:

atque eo magis, si, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:

eoque magis quod, etc.,

id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;

5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,

Cic. Agr. 2, 35, 97:

hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,

Caes. B. C. 2, 20:

quo magis cogito ego cum meo animo,

Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:

magis quam id reputo, tam magis uror,

Plaut. Bacch. 5, 1, 5:

tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,

Verg. A. 7, 787:

quanto mage... tam magis,

Lucr. 4, 81 sq.:

quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:

quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

id. As. 1, 3, 6:

densior hinc suboles Quam magis, etc.,

Verg. G. 3, 309:

cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,

Caes. B. G. 6, 53.—

By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:

cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,

Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:

de Graecia cotidie magis et magis cogito,

Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:

magis deinde ac magis,

Suet. Vit. 10:

post hoc magis ac magis,

id. Gram. 3;

for which also: magisque ac magis deinceps,

id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:

magis atque magis,

Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:

post, vento crescente, magis magis increbescunt,

id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—

Pleon.

With potius (anteclass.):

magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,

Plaut. As. 3, 3, 99:

mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,

id. Trin. 2, 1, 38.—

With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;

his vero auditis multo magis,

Cic. Tusc. 1, 31, 76:

finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,

Dig. 17, 2, 52, § 10. —

In partic.: non (neque) magis quam.

To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:

domus erat non domino magis ornamento quam civitati,

i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:

non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,

Liv. 22, 27, 2:

conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,

Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:

si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,

id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:

non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,

Sen. Ep. 87, 25;

Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,

Suet. Calig. 19. —Ellipt.:

nec eo magis lege liberi sunto,

just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—

For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:

deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,

Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:

miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,

Liv. 2, 5; 1, 28.—

Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:

sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,

Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:

minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,

Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:

quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,

Sen. Ep. 40, 11; cf.:

quosdam minus aut magis osos veritatem,

id. Suas. 1, 5:

aut minus, aut magis,

id. Ep. 82, 14.—

With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:

alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,

Cic. Fin. 4, 16, 43:

sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,

id. Tusc. 4, 24, 53:

alii aliis magis recusare,

Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.

Lit.

Alone.

With a verb:

haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,

Cic. de Or. 1, 8, 30:

quid commemorem primum aut laudem maxime?

Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:

nos coluit maxime,

id. Ad. 3, 2, 54:

quem convenire maxime cupiebam,

Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:

de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,

Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:

extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,

id. Quint. 10, 35:

in re publica maxime conservanda sunt jura belli,

most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:

quem Homero crederet maxime accedere,

came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.

pugnare,

most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:

jubere,

most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:

id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,

Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:

ab eo exordiri volui maxime,

id. Off. 1, 2, 4:

cernere naturae vim maxime,

id. Tusc. 1, 15, 35.—

With an adj.:

res maxime necessaria,

Cic. Lael. 23, 86:

loca maxime frumentaria,

Caes. B. G. 1, 10:

loci ad hoc maxime idonei,

Quint. 1, 11, 13:

maxime naturali carent amicitia,

Cic. Lael. 21, 80:

maxime feri,

Caes. B. G. 2, 4:

qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,

id. ib. 1, 3:

idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,

Quint. 1, 11, 13:

elegans maxime auctor,

id. 10, 1, 93:

maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,

id. 2, 4, 37:

noto enim maxime utar exemplo,

id. 7, 3, 3.—So with supp.:

quae maxime liberalissima,

Cic. Att. 12, 38, 3:

maxime gravissimam omniumque (rerum),

Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —

With numerals, at most:

puer ad annos maxime natus octo,

Gell. 17, 8, 4.—

With an adv.:

ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,

Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—

Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):

qui proelium unus maxime accenderat,

Curt. 5, 2, 5:

cum sua modestia unus omnium maxime floreret,

Nep. Milt. 1, 1:

quae maxime omnium belli avida,

Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:

atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,

Ter. Hec. 1, 2, 85:

imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,

Sall. C. 36, 4:

illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,

Cic. N. D. 2, 65, 162:

hoc enim uno praestamus vel maxime feris,

id. de Or. 1, 8, 32:

quae quidem vel maxime suspicionem movent,

id. Part. Or. 33, 114:

quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,

as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:

ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,

Ter. Ad. 5, 8, 2:

ut quam maxime permaneant diuturna corpora,

Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:

quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,

Sall. C. 1, 3:

ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,

Quint. 12, 6, 6.—

With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:

tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,

as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:

grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,

Liv. 5, 25; 7, 33.—

With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):

hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,

Cic. Off. 1, 15, 49:

ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,

id. ib. 1, 19, 64; cf.

, in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,

id. ib. 1, 15, 47:

ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,

id. Leg. 1, 18, 49.—

In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:

hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,

Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:

si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,

id. Rab. Post. 12, 33:

in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,

Varr. R. R. 2, 9, 1:

maxime... dein,

Plin. 9, 16, 23, § 56:

sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,

Col. 5, 6, 4:

maxime... deinde... postea... minume,

Plin. 37, 12, 75, § 196:

maxime... postea... ultimae,

Col. 6, 3, 6:

post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,

Plin. 18, 7, 17, § 77.—

Transf.

Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:

quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,

Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:

scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,

Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:

maxime quod de judicatu meo,

id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:

cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,

id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:

scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,

Plaut. Mil. 4, 8, 56:

plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,

Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:

tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,

id. de Or. 2, 23, 96:

longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,

id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:

cum iis, quos nuper maxime liberaverat,

Caes. B. C. 3, 9:

ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,

Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:

haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,

Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;

2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,

id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:

tum cum maxime,

at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,

tunc cum maxime,

Curt. 3, 2, 17:

nunc cum maxime,

Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—

In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:

scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,

Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.

Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius.