Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

acuere

  • 1 Заострять

    - acuere;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Заострять

  • 2 acueo

    acuere, acuui, acuitus V

    Latin-English dictionary > acueo

  • 3 acuo

    ăcŭo, ĕre, ăcŭi, ăcūtum - tr. - [st1]1 [-] rendre aigu, rendre pointu, aiguiser, rendre tranchant.    - acuere falcem, Col.: affiler une faux.    - acuere sagittam, Hor.: aiguiser la pointe d'une flèche.    - audiunt ne stridorem quidem serrae, tum cum acuitur, Cic.: ils n'entendent pas non plus le grincement de la scie, quand on l'aiguise. [st1]2 [-] au fig.: aiguiser, rendre pénétrant, donner du ressort, donner de la vivacité.    - acuere lumina, Cic.: aiguiser la vue.    - multa e corpore exsistunt quae acuant mentem, multa quae obtundant, Cic. Tusc. 1, 80: [beaucoup d'influences proviennent du corps, qui aiguisent l'intelligence, et beaucoup qui l'émoussent] = du corps proviennent beaucoup d'influences pour aiguiser l'intelligence, mais beaucoup d'autres pour l'émousser. [st1]3 [-] aiguillonner, animer, exciter, stimuler; augmenter.    - hos aetas acuet, Ter.: l'âge les rend hostiles.    - gloria vos acuat, Ov.: que la gloire vous enflamme.    - acuere iras, Virg.: irriter la colère.    - acuere studia, Liv.: accroître l'enthousiasme.    - acuere desiderium, Plin.-jn.: raviver le regret.    - acuere gradum, Stat.: doubler le pas.    - fletus acuunt, V.-Fl.: elles redoublent de larmes.    - nec alia provincia militem magis ad virtutem acuebat, Liv. 39: aucune autre province n'excitait davantage le soldat à la vaillance.    - eorum ipsorum ad crudelitatem te acuit oratio, Cic.: leur discours t'excite à la cruauté.    - acuere aliquem ad aemulandas virtutes, Liv.: exercer qqn à imiter les vertus.    - se acuere ad... Cic.: se mettre en état de...    - acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem, Cic. Att. 2: je m'étais mis en état de critiquer son ambassade. [st1]4 [-] rendre aigu (t. de gram.).    - acuitur prima (syllaba), Quint.: la première syllabe est marquée de l'accent aigu.    - ante se positam acuet, Quint.: elle rendra aiguë la syllabe précédente.    - voir acutus.
    * * *
    ăcŭo, ĕre, ăcŭi, ăcūtum - tr. - [st1]1 [-] rendre aigu, rendre pointu, aiguiser, rendre tranchant.    - acuere falcem, Col.: affiler une faux.    - acuere sagittam, Hor.: aiguiser la pointe d'une flèche.    - audiunt ne stridorem quidem serrae, tum cum acuitur, Cic.: ils n'entendent pas non plus le grincement de la scie, quand on l'aiguise. [st1]2 [-] au fig.: aiguiser, rendre pénétrant, donner du ressort, donner de la vivacité.    - acuere lumina, Cic.: aiguiser la vue.    - multa e corpore exsistunt quae acuant mentem, multa quae obtundant, Cic. Tusc. 1, 80: [beaucoup d'influences proviennent du corps, qui aiguisent l'intelligence, et beaucoup qui l'émoussent] = du corps proviennent beaucoup d'influences pour aiguiser l'intelligence, mais beaucoup d'autres pour l'émousser. [st1]3 [-] aiguillonner, animer, exciter, stimuler; augmenter.    - hos aetas acuet, Ter.: l'âge les rend hostiles.    - gloria vos acuat, Ov.: que la gloire vous enflamme.    - acuere iras, Virg.: irriter la colère.    - acuere studia, Liv.: accroître l'enthousiasme.    - acuere desiderium, Plin.-jn.: raviver le regret.    - acuere gradum, Stat.: doubler le pas.    - fletus acuunt, V.-Fl.: elles redoublent de larmes.    - nec alia provincia militem magis ad virtutem acuebat, Liv. 39: aucune autre province n'excitait davantage le soldat à la vaillance.    - eorum ipsorum ad crudelitatem te acuit oratio, Cic.: leur discours t'excite à la cruauté.    - acuere aliquem ad aemulandas virtutes, Liv.: exercer qqn à imiter les vertus.    - se acuere ad... Cic.: se mettre en état de...    - acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem, Cic. Att. 2: je m'étais mis en état de critiquer son ambassade. [st1]4 [-] rendre aigu (t. de gram.).    - acuitur prima (syllaba), Quint.: la première syllabe est marquée de l'accent aigu.    - ante se positam acuet, Quint.: elle rendra aiguë la syllabe précédente.    - voir acutus.
    * * *
        Acuo, acuis, acui, acutum, pen. prod. acuere. Colum. Cic. Aguiser en trenchant, Faire trencher, Affiler.
    \
        Est etiam acuere, mucronem alicui rei facere. Virg. Faire agu.
    \
        Acuere, per translationem pro Incitare, instigare, stimulare. Inciter, Esmouvoir, Espoindre.
    \
        AEtas illos satis acuet. Terent. L'aage les apprendra assez, Les enseignera, Les fera assez fins.
    \
        Acuere, pro Irritare. Virg. Quam Iuno his acuit verbis. Irriter, Agacer.
    \
        Acuere animos. Liuius. Donner plus grand courage, Augmenter le courage.
    \
        Acuere aliquem ad crudelitatem. Cic. Inciter à cruaulté.
    \
        Dentes acuere. Horat. Aguiser, Apprester à bien mordre.
    \
        Fletus. Val. Fac. Inciter à plourer.
    \
        Gradum. Stat. Haster son pas.
    \
        Industriam. Ad Herennium. Exciter l'industrie.
    \
        Ingenium. Cic. Aguiser l'entendement.
    \
        Iras. Virg. Faire courroucer, Inciter à courroux.
    \
        Linguam exercitatione dicendi. Cic. Affiler la langue, Habiliter.
    \
        Lumina. Ouid. Aguiser la veue, Faire veoir fort cler.
    \
        Lupos acuunt agni balatibus. Virg. Esmeuvent.
    \
        Martem. Virg. Se inciter à ire pour mieulx combatre.
    \
        Mentem. Cic. Aguiser l'esprit.
    \
        Metum alicui. Virg. Faire avoir grand paour.
    \
        Plausus acuunt equum certantem de celeritate. Stat. Incitent.
    \
        Prudentiam intelligendi acuere. Cic. Faire subtil à entendre, Faire l'esprit plus prompt et subtil à entendre.
    \
        Ruborem acuere. Claud. Faire un rouge plus vif et plus ardent.
    \
        Tubae milites acuunt. Lucan. Esveillent, Animent, Esmeuvent.
    \
        Gloria vos acuat. Ouid. Vous incite.

    Dictionarium latinogallicum > acuo

  • 4 acuo

    ăcŭo, ui, ūtum, 3, v. a. ( part. fut. acuturus, not used) [cf. 2. acer], to make sharp or pointed, to sharpen, whet.
    I.
    Lit.:

    ne stridorem quidem serrae audiunt, cum acuitur,

    Cic. Tusc. 1, 40; so,

    ferrum,

    Verg. A. 8, 386; Hor. C. 1, 2, 21:

    enses,

    Ov. M. 15, 776:

    gladium,

    Vulg. Deut. 32, 41:

    sagittas,

    id. Jer. 51, 11.— Poet.:

    fulmen,

    Lucr. 6, 278:

    dentes,

    Hor. C. 3, 20, 10; cf. Tib. 4, 3, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    First, of the tongue, qs. to whet, i. e. to sharpen, exercise, improve:

    acuere linguam exercitatione dicendi,

    Cic. Brut. 97:

    linguam causis,

    Hor. Ep. 1, 3, 23; so Vulg. Psa. 139, 4; so in gen.: se, to exercise one's self, to make one's self ready:

    acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem,

    Cic. Att. 2, 7: mentem, ingenium, prudentiam, etc.; to sharpen:

    multa, quae acuant mentem, multa quae obtundant,

    Cic. Tusc. 1, 33; so id. Brut. 33; id. Phil. 2, 17; id. de Or. 1, 20.—
    B.
    Acuere aliquem (with or without ad aliquid), to spur on, incite, stir up, arouse:

    ad crudelitatem,

    Cic. Lig. 4; id. Fam. 15, 21:

    illos sat aetas acuet,

    Ter. Ad. 5, 3, 49; Cic. Rosc. Am. 33, 110:

    ita duae res, quae languorem afferunt ceteris, illum acuebant, otium et solitudo,

    id. Off. 3, 1; Liv. 28, 19:

    curis acuens mortalia corda,

    Verg. G. 1, 123:

    auditisque lupos acuunt balatibus agni,

    id. ib. 4, 435:

    quam Juno his acuit verbis,

    id. A. 7, 330.—
    C.
    Aliquid, to rouse up, kindle, excite (mostly poet.):

    saevus in armis Aeneas acuit Martem et se suscitat irā,

    Verg. A. 12, 108:

    iram,

    Vulg. Sap. 5, 21:

    studia,

    Val. Max. 2, 2, no. 3.—
    D.
    In gramm.: acuere syllabam, to give an acute accent to (opp. gravem ponere), Quint. 1, 5, 22; cf. Prisc. Op. Min. 159 Lind.: accentus acutus ideo inventus est, quod acuat sive elevet syllabam.—Hence, ăcūtus, a, um, P.a., sharpened, made pointed; hence,
    A.
    Lit., sharp, pointed ( acer denotes natural sharpness, etc.: acutus, that produced by exertion, skill, etc.: sermo acer, impassioned, passionate; sermo acutus, pointed, acute discourse):

    vide ut sit acutus culter probe,

    Plaut. Mil. 5, 4:

    ferrum,

    Hor. A. P. 304:

    cuspis,

    Verg. A. 5, 208:

    gladius,

    Vulg. Psa. 56, 5:

    carex,

    Verg. G. 3, 231; elementa, i. e. pointed, jagged atoms (opp. to perplexa, connected), Lucr. 2, 463:

    nasus,

    Plaut. Cap. 3, 4, 114:

    oculi,

    of a pointed shape, id. Ps. 4, 7, 121:

    aures,

    pointed, Hor. C. 2, 19, 4:

    saxa,

    id. ib. 3, 27, 61; so Verg. A. 1, 45.—
    2.
    Transf.
    a.
    Of the senses themselves, sharp, keen:

    oculos acrīs atque cicutos,

    Cic. Planc. 66:

    nares,

    Hor. S. 1, 3, 29; Cels. 2, 6.—
    b.
    Of objects affecting the senses, sharp, acute; of the voice, soprano or treble: inde loci lituus sonitus effudit acutos, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll. (Ann. v. 522 ed. Vahl.):

    hinnitu,

    Verg. G. 3, 94:

    voces,

    id. Cir. 107; Ov. M. 3, 224:

    stridore,

    Hor. C. 1, 34, 15:

    vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt,

    from the highest treble to the lowest base, Cic. de Or. 1, 59, 251; cf. ib. 3, 57, 216; Somn. Scip. 5; Rep. 6, 18.—
    c.
    In gen., of things affecting the body, of either heat or cold from their similar effects, keen, sharp, violent, severe:

    sol,

    Hor. Ep. 1, 10, 17:

    radii solis,

    Ov. H. 4, 159:

    gelu,

    Hor. C. 1, 9, 4; cf. Lucr. 1, 495; Verg. G. 1, 93; so,

    febris,

    Cels. 2, 4:

    morbus,

    id. 3 (opp. longus), rapid.— Subst. with gen.:

    acuta belli,

    violent, severe misfortunes of war, Hor. C. 4, 4, 76 (= graves belli molestias).—
    B.
    Fig.
    1.
    Of intellectual qualities, acute, clear-sighted, intelligent, sagacious (very freq.):

    Antisthenes homo acutus magis quam eruditus,

    Cic. Att. 12, 37; so id. de Or. 1, 51; id. N. D. 1, 16; Nep. Dion. 8, 1:

    homo ingenio prudentiāque acutissimus,

    Cic. de Or. 1, 39:

    acutae sententiae,

    id. Opt. Gen. Or. 2, 5:

    motus animorum ad excogitandum acuti,

    id. Or. 1, 113:

    studia,

    id. Gen. 50:

    conclusiones,

    Quint. 2, 20, 5.—
    2.
    In gramm.: accentus acutus, the acute accent (opp. gravis), Prisc. p. 159, ed. Lindem.— Comp. Plin. 13, 1, 2.— Adv.: ăcūte, sharply, keenly, acutely:. cernere, Lucr. 4, 804; ib. 811:

    conlecta,

    Cic. Deiot. 33:

    excogitat,

    id. Verr. 4, 147:

    respondeo,

    id. Cael. 17:

    scribo,

    id. Verr. 3, 20; so, ăcūtum:

    cernis,

    Hor. S. 1, 3, 26:

    resonarent,

    ib. 8, 41: and, ăcūta: canis ululat, Enn. ap. Fest. p. 9 Müll. (Ann. 346 Vahl.).— Comp., Cic. Inv. 2, 16.— Sup., Cic. Off. 1, 44; id. Verr. 3, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > acuo

  • 5 acuta

    ăcŭo, ui, ūtum, 3, v. a. ( part. fut. acuturus, not used) [cf. 2. acer], to make sharp or pointed, to sharpen, whet.
    I.
    Lit.:

    ne stridorem quidem serrae audiunt, cum acuitur,

    Cic. Tusc. 1, 40; so,

    ferrum,

    Verg. A. 8, 386; Hor. C. 1, 2, 21:

    enses,

    Ov. M. 15, 776:

    gladium,

    Vulg. Deut. 32, 41:

    sagittas,

    id. Jer. 51, 11.— Poet.:

    fulmen,

    Lucr. 6, 278:

    dentes,

    Hor. C. 3, 20, 10; cf. Tib. 4, 3, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    First, of the tongue, qs. to whet, i. e. to sharpen, exercise, improve:

    acuere linguam exercitatione dicendi,

    Cic. Brut. 97:

    linguam causis,

    Hor. Ep. 1, 3, 23; so Vulg. Psa. 139, 4; so in gen.: se, to exercise one's self, to make one's self ready:

    acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem,

    Cic. Att. 2, 7: mentem, ingenium, prudentiam, etc.; to sharpen:

    multa, quae acuant mentem, multa quae obtundant,

    Cic. Tusc. 1, 33; so id. Brut. 33; id. Phil. 2, 17; id. de Or. 1, 20.—
    B.
    Acuere aliquem (with or without ad aliquid), to spur on, incite, stir up, arouse:

    ad crudelitatem,

    Cic. Lig. 4; id. Fam. 15, 21:

    illos sat aetas acuet,

    Ter. Ad. 5, 3, 49; Cic. Rosc. Am. 33, 110:

    ita duae res, quae languorem afferunt ceteris, illum acuebant, otium et solitudo,

    id. Off. 3, 1; Liv. 28, 19:

    curis acuens mortalia corda,

    Verg. G. 1, 123:

    auditisque lupos acuunt balatibus agni,

    id. ib. 4, 435:

    quam Juno his acuit verbis,

    id. A. 7, 330.—
    C.
    Aliquid, to rouse up, kindle, excite (mostly poet.):

    saevus in armis Aeneas acuit Martem et se suscitat irā,

    Verg. A. 12, 108:

    iram,

    Vulg. Sap. 5, 21:

    studia,

    Val. Max. 2, 2, no. 3.—
    D.
    In gramm.: acuere syllabam, to give an acute accent to (opp. gravem ponere), Quint. 1, 5, 22; cf. Prisc. Op. Min. 159 Lind.: accentus acutus ideo inventus est, quod acuat sive elevet syllabam.—Hence, ăcūtus, a, um, P.a., sharpened, made pointed; hence,
    A.
    Lit., sharp, pointed ( acer denotes natural sharpness, etc.: acutus, that produced by exertion, skill, etc.: sermo acer, impassioned, passionate; sermo acutus, pointed, acute discourse):

    vide ut sit acutus culter probe,

    Plaut. Mil. 5, 4:

    ferrum,

    Hor. A. P. 304:

    cuspis,

    Verg. A. 5, 208:

    gladius,

    Vulg. Psa. 56, 5:

    carex,

    Verg. G. 3, 231; elementa, i. e. pointed, jagged atoms (opp. to perplexa, connected), Lucr. 2, 463:

    nasus,

    Plaut. Cap. 3, 4, 114:

    oculi,

    of a pointed shape, id. Ps. 4, 7, 121:

    aures,

    pointed, Hor. C. 2, 19, 4:

    saxa,

    id. ib. 3, 27, 61; so Verg. A. 1, 45.—
    2.
    Transf.
    a.
    Of the senses themselves, sharp, keen:

    oculos acrīs atque cicutos,

    Cic. Planc. 66:

    nares,

    Hor. S. 1, 3, 29; Cels. 2, 6.—
    b.
    Of objects affecting the senses, sharp, acute; of the voice, soprano or treble: inde loci lituus sonitus effudit acutos, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll. (Ann. v. 522 ed. Vahl.):

    hinnitu,

    Verg. G. 3, 94:

    voces,

    id. Cir. 107; Ov. M. 3, 224:

    stridore,

    Hor. C. 1, 34, 15:

    vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt,

    from the highest treble to the lowest base, Cic. de Or. 1, 59, 251; cf. ib. 3, 57, 216; Somn. Scip. 5; Rep. 6, 18.—
    c.
    In gen., of things affecting the body, of either heat or cold from their similar effects, keen, sharp, violent, severe:

    sol,

    Hor. Ep. 1, 10, 17:

    radii solis,

    Ov. H. 4, 159:

    gelu,

    Hor. C. 1, 9, 4; cf. Lucr. 1, 495; Verg. G. 1, 93; so,

    febris,

    Cels. 2, 4:

    morbus,

    id. 3 (opp. longus), rapid.— Subst. with gen.:

    acuta belli,

    violent, severe misfortunes of war, Hor. C. 4, 4, 76 (= graves belli molestias).—
    B.
    Fig.
    1.
    Of intellectual qualities, acute, clear-sighted, intelligent, sagacious (very freq.):

    Antisthenes homo acutus magis quam eruditus,

    Cic. Att. 12, 37; so id. de Or. 1, 51; id. N. D. 1, 16; Nep. Dion. 8, 1:

    homo ingenio prudentiāque acutissimus,

    Cic. de Or. 1, 39:

    acutae sententiae,

    id. Opt. Gen. Or. 2, 5:

    motus animorum ad excogitandum acuti,

    id. Or. 1, 113:

    studia,

    id. Gen. 50:

    conclusiones,

    Quint. 2, 20, 5.—
    2.
    In gramm.: accentus acutus, the acute accent (opp. gravis), Prisc. p. 159, ed. Lindem.— Comp. Plin. 13, 1, 2.— Adv.: ăcūte, sharply, keenly, acutely:. cernere, Lucr. 4, 804; ib. 811:

    conlecta,

    Cic. Deiot. 33:

    excogitat,

    id. Verr. 4, 147:

    respondeo,

    id. Cael. 17:

    scribo,

    id. Verr. 3, 20; so, ăcūtum:

    cernis,

    Hor. S. 1, 3, 26:

    resonarent,

    ib. 8, 41: and, ăcūta: canis ululat, Enn. ap. Fest. p. 9 Müll. (Ann. 346 Vahl.).— Comp., Cic. Inv. 2, 16.— Sup., Cic. Off. 1, 44; id. Verr. 3, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > acuta

  • 6 cos

    I cōs, cōtis f.
    точильный камень, оселок (aliquid cote acuere H; cote virtutis suae ferrum acuere Fl)
    II Cōs и Coōs (Cous), gen. Coī f.
    Кос (Кой), один из Спорадских о-вов у берегов Карий, к сев.-зап. от Родоса; родина врача Гиппократа и живописца Апеллеса C, O, H etc.

    Латинско-русский словарь > cos

  • 7 cos [1]

    1. cōs, cōtis, f. (vgl. griech. κῶνος), der Wetzstein, Schleifstein, novaculā cotem discindere, Cic. u. Liv.: acuere sagittas cote, Hor.: im Bilde, ipsam iracundiam fortitudinis quasi cotem esse, Cic.: cote virtutis suae ferrum acuere, Flor. – vulg. Nbf. cōtis, is, f., Ven. Fort. 2, 9, 9. Cassiod. var. 5, 1. Isid. 16, 3, 6. – / Versch. ist Plur. cotes = cautes, s. cautēs.

    lateinisch-deutsches > cos [1]

  • 8 wetzen

    wetzen, terere (reiben). – acuere. exacuere (schärfen). – attritu acuere (durch Anreiben an etw. schärfen). – limare (gleichs. feilen, z.B. cornu ad saxa); verb. exacuere limareque (z.B. cornua arbore [an einem B.]).

    deutsch-lateinisches > wetzen

  • 9 cos

    1. cōs, cōtis, f. (vgl. griech. κῶνος), der Wetzstein, Schleifstein, novaculā cotem discindere, Cic. u. Liv.: acuere sagittas cote, Hor.: im Bilde, ipsam iracundiam fortitudinis quasi cotem esse, Cic.: cote virtutis suae ferrum acuere, Flor. – vulg. Nbf. cōtis, is, f., Ven. Fort. 2, 9, 9. Cassiod. var. 5, 1. Isid. 16, 3, 6. – Versch. ist Plur. cotes = cautes, s. cautes.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cos

  • 10 attritus

    I 1. attrītus, a, um
    part. pf. к attero
    2. adj.
    1) потёртый, стёртый, поношенный (toga M; ansa V)
    attritae partes, тж. attrita, (ōrum) PMпотёртые места (на коже или коре)
    2) усталый, вялый (sc. orator C); изнурённый ( libidinibus Pt)
    II attrītus, ūs m. [ attero ]

    Латинско-русский словарь > attritus

  • 11 lingua

    ae f.
    prima l. PMкончик языка
    linguam tenere O (continere C) — держать язык (за зубами)
    Latinae linguae gnarus L (sciens T) — знающий латинский язык
    utraque L H, PJоба языка (т. е. греческий и латинский)
    malae linguae esse Pt (malam linguam habere Sen) — иметь злой язык
    3) манера выражаться, слог
    5) гомон, звуки, щебетание ( volucrum V)
    6) болтливость O; хвастовство O
    7) узкая полоса земли, коса или мыс ( insula tribus linguis in aequora excurrit O)
    9) язычок (в духовом инструменте) PM

    Латинско-русский словарь > lingua

  • 12 inflecto

    īn-flecto, flexī, flexum, ere, einbeugen, nach innen beugen, krümmen, I) eig.: bacillum, Cic.: capita inflectentes, das Haupt zurückwerfend (v. Bacchantinnen), Catull.: capillum, Suet.: cum ferrum se inflexisset, Caes.: infl. nullum umquam vestigium sui cursus, niemals von der Richtung ihres Laufes abweichen, Cic.: infl. vestros oculos, auf sich ziehen, Cic.: medial, inflecti, sich beugen, sich krümmen, einen Bogen bilden, sinus ab litore ad urbem inflectitur, Cic.: sinus alter usque ad sinem provinciae inflectitur, Mela. – II) übtr.: a) lebl. Objj.: α) übh. beugen, ius civile, Cic.: magnitudinem animi, herunterstimmen, Cic. – β) die Stimme od. Tonart beugen, modulieren, voces cantu, Tibull.: inflexā ad miserabilem sonum voce, Cic.: modum canendi, Boëth. inst. mus. 1, 1. p. 185, 25 Fr.: volet (orator) inclinatā voce videri gravis et inflexā miserabilis, Cic.: sonus inflexus, die mittlere Tonart, Cic. or. 57. – γ) die Rede geschmeidig machen, orationem, Cic. u. Sen. rhet. – δ) einen Namen abbiegen, umwandeln, suum nomen ex Graeco nomine, Cic. de rep. 2, 35. – od. ableiten, inflexo iustitiae nomine, Boëth. in Cic. top. 3. p. 316, 12 B. – ε) als gramm. t. t., zirkumflektieren, gedehnt aussprechen (Ggstz. acuere), Arnob. 1, 59. Mart. Cap. 3. § 269. – b) eine Person od. deren Sinn beugen, bewegen, rühren, alqm leviter, Cic.: sensus animumque labantem, Verg.: precibus inflectere nostris! laß dich durch unsere B. bewegen! Verg.: non luctus gemitus virorum mulierum immanem eorum animum inflexit, quin... dignitate alios, alios civitate eversum irent, Ps. Sall. de rep. 2, 4, 2.

    lateinisch-deutsches > inflecto

  • 13 laniena

    laniēna, ae, f. (lanius), I) die Fleischbank, Plaut. Epid. 199. Varro LL. 8, 55. Varro sat. Men. 456. Liv. 44, 16, 10. Tert. de anim. 33: verb. tabernae lanienae, *Varro de vit. P. R. 2. fr. 12 (bei Non. 532, 20) nach Ritschls Vermutung. – II) die Zerfleischung, Verstümmelung, lan. Hippocratica, die Metzelei der Wundärzte, Prud. perist. 10, 498: lan. carnificinae (Genet.), Apul. met. 4, 24: atrocissima virilitatis lan., ibid. 7, 25: vicariam pro me lanienam susceptare, sich statt meiner verstümmeln lassen, ibid. 2, 30: tot caedium (al. civium) lanienam cruenter exercere, ibid. 3, 3: destinatae lanienae cultros acuere, ibid. 8, 31: omni lanienā excruciari, Amm. 29, 1, 44: lanienam imminentem fugā vitare studui, Apul. met. 9, 1.

    lateinisch-deutsches > laniena

  • 14 lingua

    lingua, ae, f. (altlat. dingua, s. Mar. Victorin. 1, 4, 9. p. 9, 17 K. u. 1, 5, 109. p. 26, 2 K., gotisch tuggō, ahd. zunga), die Zunge, I) eig. u. meton.: A) eig.: linguā carens, zungenlos, ohne Z., Amm.: prima lingua, die Spitze der Z., Plin.: exserere linguas (v. Schlangen), Solin.: linguam ab irrisu exserere, Liv.: linguam exsertare, Cl. Quadrig. bei Gell.: linguam protendere, lang heraushängen lassen (wie die Hunde), Hieron.: linguam eicere, Cic.: linguā lambere vulnera, Ov., pueros (v. einer Wölfin), Liv.: linguā pannorum suturas lambere (v. der Nähterin), Cael. Aur.: linguā properante legere, Ov.: lingua balbutit, Hieron. (u. so balbutiens lingua, Cod. Iust.): linguā titubante alqd loqui, Ov.: abscīdere linguam, Suet.: dentibus abscīdere linguam, abbeißen, Val. Max.: praecīdere linguam alci, Plaut., linguam alcis, Amm.: lingua est sermonis ministra et manus, Lact.: si decem habeas linguas, mutum esse addecet, Plaut. Bacch. 128: non ego cuncta meis amplecti versibus opto, non mihi si linguae centum sint oraque centum, Verg. georg. 2, 43 (u. so centum linguae bei Verg. Aen. 6, 625. Ov. met. 8, 533. Hostii fr. bei Macr. sat. 6, 3, 6): fama vero, quae mille, ut aiunt, linguis rerum mire exaggerat fidem, Amm. 21, 9, 3: non mihi dentur si mille linguae, Prisc. praef. laud. Anastas. – im obsz. Sinne, homo malae linguae = fellator, Mart. 3, 80, 2. – B) meton.: 1) die Zunge = das Reden, die Rede, die Sprache, die Worte, commercia linguae, Ov.: lingua astricta mercede, Cic.: lingua mala, Behexung, Beschreiung, Verg.: magica, Zauberworte, Ov.: historica, Sen.: philosophorum, Sen.: lingua secretior, dunklere Sprache, Quint.: potentium vatum, Gesang, Hor.: linguae usum recuperare, die Sprache wiedergewinnen (bekommen), Amm.: favete linguis, schweigt, Hor.: linguam tenere, schweigen, Ov.: linguam diligentissime continere (im Zaume halten), Cic. (u. so petulans non linguam, non manum continet, Sen.): linguam acuere et procudere, der Z. Bildung u. Form geben, Cic.: vitemus linguas hominum, Cic.: est malae linguae, sie hat eine böse Z., Petron.: u. so malam habere linguam, Sen.: linguae acerbae et immodice liberae fuit, Liv.: u. so impigrae linguae (Genet.), Sall.: homo acidae linguae, Sen. rhet.: Cato, vir promptiore ad vituperandum linguā, Liv. epit.: veteris comoediae maledica lingua, Val. Max.: claudente noxarum conscientiā linguam, Amm. 16, 12, 61. – emphat. = der Mißbrauch der Zunge, die böse Zunge, Lästerzunge, os (unverschämte Stirn) habeat, linguam, Plaut.: Aetolorum linguas retundere, Liv.: lingua gravius castigatur, quam ullum probrum, Curt.: linguam vis meam praecludere (du willst mir den Mund stopfen), ne latrem pro re domini, Phaedr. 1, 25 (23), 5. – 2) wie γλῶσσα, a) die Sprache in Beziehung auf ihre materielle Beschaffenheit, Latina, Graeca, Cic.: Punica, Hieron.: utraque, lateinische und griechische, Hor. u. Plin. ep.: linguae (pastorum) peritus, Liv.: trium linguarum peritus, Isid.: Latinae linguae gnarus, Liv., sciens, Tac.: Graecā linguā loquentes, qui Asiam incolebant, die asiatischen Griechen, Liv.: vocabulum Graecum velut traductum in linguam Romanam, Gell.: Romanae vindex clarissimae linguae, Laurea Tullus poët. bei Plin.: eiusdem esse linguae, einerlei Spr. haben, Cic.: transferre in linguam Latinam, Plin.: utram tandem linguam nescio? Cic.: alcis linguam intellegere, Petron. – b) der Dialekt, die Mundart, das Idiom, Dorica, Sen. ep. 77, 14: linguae inter se differentes, Quint. 12, 10, 34: Massilia, quae tam procul a Graecorum omnium regionibus, disciplinis linguāque divisa, Cic. Flacc. 63. – 3) die Redegabe, Redefertigkeit, Beredsamkeit (s. Fabri Liv. 22, 44, 7), non magis consilium vobis deest quam lingua, Liv.: est animus tibi, sunt mores et lingua fidesque, Hor. – im üblen Sinne = Geschwätzigkeit, poenam linguā commeruisse, Ov. met. 5, 551. – u. = Ruhmredigkeit, materna, Ov. met. 4, 670. – u. = Vermessenheit, paterna, Ov. met. 6, 213. – 4) der Ton der Zunge, der Schall, Laut, Gesang, linguae volucrum, Verg. Aen. 3, 361 u. 10, 177. – II) übtr.: 1) v. Pflanzen, a) = lingulaca (w. s.), Plin. 24, 170. – b) lingua bubula, die Ochsenzunge, Cato r. r. 40, 4. Plin. 17, 112. – c) lingua canina, die Hundszunge (griech. κυνόγλωσσος od. -ον), wahrsch. Cynoglossum officinale (L.), Cels. 5, 27, 18: auch lingua canis u. lingua Macedonica gen., Ps. Apul. herb. 96. – 2) (wie γλῶσσα), die Erdzunge, Landzunge (vgl. Paul. ex Fest. 121, 5), Pacuv. tr. 94. Liv. 44, 11, 3. Lucan. 2, 614: v. den drei Spitzen Siziliens, tribus haec excurrit in aequora linguis, Ov. met. 13, 724 R. (Korn u. Merkel pinnis). – 3) das kurze Ende des Hebels, Vitr. 10, 3, 2 (§ 3 lingula gen.). – 4) das Zünglein an der Wage, Schol. Pers. 1, 6. – 5) der Kehldeckel, Cels. 4, 1. p. 120, 18 D.

    lateinisch-deutsches > lingua

  • 15 obtundo

    ob-tundo (optundo), tudī, tūsum u. tūnsum, ere, I) gegen od. auf etw. schlagen, os alci, Plaut.: pectora pugnis, Firm. – Passiv, sum obtusus pugnis pessime, Plaut.: obtunso ore, Plaut. – II) durch Schlagen stumpf machen, abstumpfen, A) eig.: telum, Lucr.: gladios, Claud.: fabri obtundunt malleo et hebetant, Donat. Ter. Andr. 2, 2, 11. – B) übtr.: 1) die Schärfe der Sinnes- od. Geisteswerkzeuge abstumpfen = schwächen, a) das Gesicht, aciem oculorum, Plin. – b) das Gehör = betäuben, auditum, Plin.: aures vocis inauditos sonitus obtundere frustra, Lucr. – dah. obtundere aures alcis, jmdm. damit in den Ohren liegen, mit folg. Acc. u. Infin., obtuderunt eius aures te socium praetoris fuisse, Timarch. bei Cic. Verr. 3, 157: m. folg. ne u. Konj., istoc ergo aures graviter obtundo tuas, ne quem ames, Plaut. cist. 118. – c) die Stimme = verdumpfen, heiser machen, myaces vocem obtundunt, Plin.: ipsa haec, si transit clausa viarum, vox obtunditur, Lucr.: et causā servandae vocis, quae illi facillime obtundebatur, Augustin. conf. 6, 3, 3. – dah. v. Redner, Schauspieler, obt. vocem (in dicendo), sich heiser reden, Cic. u. Liv. – d) den Magen, obtusus illis stomachus, abgestumpfter, Plin. ep. 7, 3, 5. – e) die Körperkräfte, et obtusis ceciderunt viribus artus, Lucr. 3, 452 – f) die Geisteswerkzeuge abstumpfen (Ggstz. acuere), mentem, ingenia, Cic.: vigor animi obtusus, Liv.: et multa alia, quae idcirco non replico, ne sensum legentis videar obtundere, Hieron. epist. 129, 2 extr. – g) einen Affekt, nihil est, quod tam obtundat elevetque aegritudinem, quam etc., was in dem Grade der Kümmernis ihren Stachel und ihre Kraft nimmt, Cic. Tusc. 3, 34. – 2) eine Pers. mit Worten belästigen, lästig fallen, behelligen, in den Ohren liegen (s. Spengel Ter. Andr. 348), alqm gratulando, rogitando, Ter.: longis epistulis, Cic.: cupio non obtundere te, Luccei. in Cic. ep.: ne me obtundas de hac re saepius, Ter.: m. folg. ut u. Konj., ita plorando, orando; instando atque obiurgando me optudit, eam uti venderem, Caecil. com. 150: mit folg. Coniunctiv, non cessat optundere, totam prorsus a principio fabulam promeret, Apul. met. 9, 23 extr.: absol., obtundis, tametsi intellego, Ter.: si meministis obtundam, Cornif. rhet.: non obtundam diutius, Cic.: ne obtundam nota referendo, Macr.: verba obtundentia, Gell.

    lateinisch-deutsches > obtundo

  • 16 abschleifen

    abschleifen, I) gehörig schleifen: cote acuere. – II) durch Schleifen die Rauheit benehmen: cote despumare. – Uneig., einiges (Unbeholfene etc.) schleift sich von selbst ab, aliquid velut usu ipso deteritur.

    deutsch-lateinisches > abschleifen

  • 17 anreizen

    anreizen, instigare (anreizen, anhetzen). – acuere. exacuere (geistig od. leidenschaftlich aufregen, reizen). – incitare. excitare. concitare (anregen). – irritare (heftig anregen, in Feuer setzen, bes. zum Zorn, Streitu. Kampf). – stimulare. exstimulare (anstacheln, anspornen). – inflammare. incendere. accendere (entflammen, anfeuern): alle alqm od. alcis animum ad alqd. – stimulos alci admovere od. addere. stimulos subdere alcis animo (= stimulare, anstacheln). – calcaria alci adhibere od. admovere (anspornen). – Anreizen, instigatio. irritatio. incitatio. concitatio (alle von der Handlung; s. »anreizen« die VV.). – Ist es = Anreizungsmittel, s. d. – Anreizer, concitator (der Anreger). – stimulator (der Ansporner). – Anreizung, s. Anreizen. – Anreizungsmittel, irritamentum. incitamentum. invitamentum (bes. im Plur.). – illecebra. lenocinium (Lockmittel).

    deutsch-lateinisches > anreizen

  • 18 aufmuntern

    aufmuntern, I) eig., s. aufwecken. – II) uneig.: 1) = aufheitern, aufrichten (einen Betrubten etc.), w. s. – 2) anregen: hortari. adhortari. cohortari. exhortari, zu etwas, ad alqd od. mit folg. ut (ermuntern, Mut zusprechen). – alci animum facere (jmdm. Mut machen. z. B. durch Lobsprüche, laudibus). – excitare. incitare (aufregen). – impellere (antreiben). – sich gegenseitig au., cohortari inter se: nachdem sie sich gegenseitig aufgemuntert, mutuā adhortatione firmati. – jmd. zum Lernen au., ad cupiditatem discendi excire alqm: zum Lesen und Schreiben, ad legendi et scribendi studium excitare alqm; jmd. zu größerem Eifer, alcis diligentiam excitare, acuere.

    deutsch-lateinisches > aufmuntern

  • 19 bilden

    bilden, I) eig.: a) formen, gestalten: fingere. effingere (aus einer rohen Masse ein neues Gebilde verfertigen). – figurare. formare. formam alcis rei facere (aus einer Masse in eine Gestalt bringen). – imaginem alcis rei ducere (ein Bild, Ebenbild von etwas aus einer Masse formen); alle: aus etwas, ex alqa re. – fabricari (aus den nötigen Bestandteilen zusammensetzen). – caelare (durch Formen u. Gießen b.). – sculpere. scalpere (mit dem Schnitzmesser, Grabstichel, Meißel etc. schnitzen, schneiden, eingraben, stechen). – facere (machen, z. B. homines, v. Prometheus). – efficere (übh. zustande bringen, z. B. his cohortibus coactis legionem efficit). – moliri (schaffend zuwege bringen, z. B. insulas, v. einem Flusse). – reddere (herstellen, z. B. peninsula reddita ventorum flatu congeriem arenae accumulantium). – instituere (einrichten, z. B. quartam aciem sex cohortium numero: u. collegium figulorum). – constituere (aufstellen, errichten, z. B. tres legiones: u. fest begründen, z. B. rem publicam). condere (gründen, z. B. novas civitates, novum collegium). – instruere alqm alqā re (durch Beibringung von Kenntnissen jmd. tüchtig machen, zu etw., ad alqd). – Wörter b., verba fabricari; verba fingere et formare: [480] die bildenden Künste, artes, quae in effectu positae sunt. artes effectivae (im Gegensatz zu den theoretischen etc.): die bildende Kraft, effectio: ein b. Künstler, fictor. – sich bilden – entstehen, oriri. nasci. enasci. fieri (entstehen, w. vgl.). – informari (in der Idee entworfen werden, v. Begriffen). – in etwas sich b., innasci in alqa re (z. B. lapis in vesica innatus). – b) in weit. Bed. = ausmachen, z. B. den rechten Flügel b., dextrum cornu tenere: das Zentrum b., in media acie consistere. – II) uneig., in geistiger u. sittlicher Hinsicht: fingere. formare. conformare. excolere (geistig kultivieren, ausbilden, z. B. mentem peregrinationibus: u. animos doctrinā: u. ingenia disciplinis). expolire (die rauhe Außenseite abschleifen). – instituere, zu etw., ad alqd (in einem bestimmten Fache die gehörige Unterweisung geben, z. B. zum Redner, ad dicendum). acuere (schärfen, z. B. ingenia adulescentium, Ggstz. obtundere). – ad humanitatem informare (gesittet machen, ein Volk etc.). – die Jugend b., puerilem aetatem ad humanitatem informare (gesittet im Betragen u. Umgange übh. machen); iuventutem ad honestatem fingere. iuventutis mentem ad virtutem fingere (sittlich gut, tugendhaft machen): jmd. zum öffentlichen Redner b., alqm foro et eloquentiae parare: die Schule des Lysias hat die besten Redner gebildet, Lysiae schola principes oratorum dedit (hat geliefert). – jmd. nach sich b., alqm in suos mores formare: sich nach jmd. b., se formare in alcis mores; exemplum capere od. sumere de alqo (sich jmd. zum Beispiel nehmen). – gebildet, s. bes. – Bilden, das, s. Bildung.

    deutsch-lateinisches > bilden

  • 20 Fassungsgabe, -kraft, -vermögen

    Fassungsgabe, -kraft, -vermögen, vis percipiendi (das Vermögen, etwas Dargestelltes durch die Vorstellung aufzufassen, das Auffassungsvermögen). – intellegentia (das Vermögen, etwas zu begreifen. zu verstehen, der Verstand, die Einsicht). – intellegendi prudentia od. bl. prudentia (die Verstandeskräfte als Vermögen. etwas richtig aufzufassen, und die durch dieselben erlangte deutliche Einsicht in das Wesen der Dinge). – ingenium (die geistigen Vermögen, Geisteskräfte übh., die Fähigkeiten, der Kopf). – schnelle F., celeritas percipiendi (schnelles Auffassungsvermögen); celeritas ingenii (schneller Überblick): langsame F., tarditasingenii. – der gemeinen od. gewöhnlichen F. angemessen, ad commune iudicium popularemque sententiam accommodatus (Adv.accommodate, z.B. definire alqd): zur F. des großen Haufens herabsteigen, sich herablassen, ad sensum communem vulgaremque se accommodare: der Zuhörer, ad intellegentiam audientium descendere: der Schüler, ad intellegentiam discentium descendere; se summittere ad mensuram discentium: nicht über die F. des großen Haufens gehen, a vulgari intellegentia non remotum esse: der Schüler, ab intellegentia discentium non remotum esse: über unsere F. gehen, fugere intellegentiae nostrae vim. – die F. schärfen, ingenium od. intellegendi prudentiam acuere.

    deutsch-lateinisches > Fassungsgabe, -kraft, -vermögen

См. также в других словарях:

  • acuity — (n.) early 15c., from M.Fr. acuité (16c.) or directly from M.L. acuitatem (nom. acuitas) sharpness, from L. acuere to sharpen, related to acus needle, acuere to sharpen, from PIE root *ak rise to a point, be sharp (see ACRID (Cf. a …   Etymology dictionary

  • aguiser — I. Aguiser, Acuere, Exacuere, Procudere. Aguiser un cousteau, In cote cultrum subigere. Aguiser en trenchant, Acuere. Qui va en aguisant, Fastigiatus. Elle va en aguisant, Deficit in mucronem figura. Faire en aguisant et montant, Fastigiare. II.… …   Thresor de la langue françoyse

  • Acuition — Ac u*i tion, n. [L. acutus, as if acuitus, p. p. of acuere to sharpen.] The act of sharpening. [Obs.] [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Acumen — A*cu men, n. [L. acumen, fr. acuere to sharpen. Cf. {Acute}.] Quickness of perception or discernment; penetration of mind; the faculty of nice discrimination. Selden. [1913 Webster] Syn: Sharpness; sagacity; keenness; shrewdness; acuteness. [1913 …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Acute — A*cute , a. [L. acutus, p. p. of acuere to sharpen, fr. a root ak to be sharp. Cf. {Ague}, {Cute}, {Edge}.] 1. Sharp at the end; ending in a sharp point; pointed; opposed to {blunt} or {obtuse}; as, an acute angle; an acute leaf. [1913 Webster] 2 …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Acute angle — Acute A*cute , a. [L. acutus, p. p. of acuere to sharpen, fr. a root ak to be sharp. Cf. {Ague}, {Cute}, {Edge}.] 1. Sharp at the end; ending in a sharp point; pointed; opposed to {blunt} or {obtuse}; as, an acute angle; an acute leaf. [1913… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Exacuate — Ex*ac u*ate, v. t. [L. exacure; ex out (intens.) + acuere to make sharp.] To whet or sharpen. [Obs.] B. Jonson. {Ex*ac u*a tion}, n. [Obs.] [1913 Webster] || …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Exacuation — Exacuate Ex*ac u*ate, v. t. [L. exacure; ex out (intens.) + acuere to make sharp.] To whet or sharpen. [Obs.] B. Jonson. {Ex*ac u*a tion}, n. [Obs.] [1913 Webster] || …   The Collaborative International Dictionary of English

  • acuity — noun (plural ities) Etymology: Middle English acuite acridity, from Middle French acuité, from Medieval Latin acuitat , acuitas, from Latin acuere Date: 1543 keenness of perception ; sharpness …   New Collegiate Dictionary

  • acumen — noun Etymology: Latin acumin , acumen, literally, point, from acuere Date: circa 1579 keenness and depth of perception, discernment, or discrimination especially in practical matters Synonyms: see discernment …   New Collegiate Dictionary

  • acute — adjective (acuter; acutest) Etymology: Middle English, from Latin acutus, past participle of acuere to sharpen, from acus needle; akin to Latin acer sharp more at edge Date: 14th century 1. a. (1) characterized by sh …   New Collegiate Dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»