-
41 dico
1.dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].I.To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,II.Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).A.Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:2.donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,
Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:ara condita atque dicata,
Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,aram,
id. 1, 7; 1, 20:capitolium, templum Jovis O. M.,
id. 22, 38 fin.:templa,
Ov. F. 1, 610:delubrum ex manubiis,
Plin. 7, 26, 27, § 97:lychnuchum Apollini,
id. 34, 3, 8, § 14:statuas Olympiae,
id. 34, 4, 9, § 16:vehiculum,
Tac. G. 40:carmen Veneri,
Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:cygni Apollini dicati,
Cic. Tusc. 1, 30, 73.—With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):B.Janus geminus a Numa dicatus,
Plin. 34, 7, 16, § 34:inter numina dicatus Augustus,
Tac. A. 1, 59.—Transf., beyond the relig. sphere.1.To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;* 2.aurium operam tibi dico,
Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,operam,
id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:hunc totum diem tibi,
Cic. Leg. 2, 3, 7:tuum studium meae laudi,
id. Fam. 2, 6, 4:genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,
id. Or. 13, 42:librum Maecenati,
Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:librum laudibus ptisanae,
id. 18, 7, 15, § 75 al.:(Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,
Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:se Crasso,
Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:se alii civitati,
to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;for which: se in aliam civitatem,
id. ib. 12 fin. —(I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:2.nova signa novamque aquilam,
Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,
Inscr. Orell. 1083.dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:I.dixti,
Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:dixis,
Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:dixem = dixissem,
Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).Lit.A.In gen.:b.Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,
Plaut. Am. 1, 1, 228:advenisse familiarem dicito,
id. ib. 1, 1, 197:haec uti sunt facta ero dicam,
id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:signi dic quid est?
id. ib. 1, 1, 265:si dixero mendacium,
id. ib. 1, 1, 43; cf.opp. vera dico,
id. ib. 1, 1, 238 al.:quo facto aut dicto adest opus,
id. ib. 1, 1, 15; cf.:dictu opus est,
Ter. Heaut. 5, 1, 68:nihil est dictu facilius,
id. Phorm. 2, 1, 70:turpe dictu,
id. Ad. 2, 4, 11:indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,
Plaut. Curc. 4, 2, 27:ille, quem dixi,
whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,
Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,
id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:c.non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,
id. Fin. 3, 18, 60; so,dicitur,
Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,
Tac. H. 4, 52; so,dicebatur,
id. A. 1, 10:in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,
Ter. And. 4, 5, 1:dictum est,
Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:ut supra dictum est,
Sall. J. 96, 1:sicut ante dictum est,
Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—(See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:d.ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,
Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,
Hor. Od. 3, 30, 10 al.:illi socius esse diceris,
Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,
Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:quot annos nata dicitur?
Plaut. Cist. 4, 2, 89:is nunc dicitur venturus peregre,
id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:B.dictum ac factum reddidi,
it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:dicto citius,
Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:dicto prope citius,
Liv. 23, 47, 6.—In partic.1.Pregn.a.To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):b.quem esse negas, eundem esse dicis,
Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:dicebant, ego negabam,
id. Fam. 3, 8, 5; and:quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?
id. Rab. Post. 12, 35.—For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;2.but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,
Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,freq. in Liv. when the negation precedes,
id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:3.utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,
Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,
Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.(α).With acc.:(β).oratio dicta de scripto,
Cic. Planc. 30 fin.; cf.:sententiam de scripto,
id. Att. 4, 3, 3:controversias,
Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:prooemium ac narrationem et argumenta,
id. 2, 20, 10:exordia,
id. 11, 3, 161:theses et communes locos,
id. 2, 1, 9:materias,
id. 2, 4, 41:versus,
Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:causam, of the defendant or his attorney,
to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.causas (said of the attorney),
Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:jus,
to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:(γ).ad unum judicem,
Cic. Opt. Gen. 4, 10:ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,
id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:(δ).non audeo ad ista dicere,
Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—Absol.:4.nec idem loqui, quod dicere,
Cic. Or. 32:est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,
id. Off. 1, 1, 2; so,de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,
I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,
Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:causam nullam or causam haud dico,
I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):b.tibi dicere laudes,
Tib. 1, 3, 31; so,laudes Phoebi et Dianae,
Hor. C. S. 76:Dianam, Cynthium, Latonam,
id. C. 1, 21, 1:Alciden puerosque Ledae,
id. ib. 1, 12, 25:caelestes, pugilemve equumve,
id. ib. 4, 2, 19:Pelidae stomachum,
id. ib. 1, 6, 5:bella,
id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:carmen,
Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:modos,
Hor. C. 3, 11, 7:silvestrium naturas,
Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,
Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:vir neque silendus neque dicendus sine cura,
Vell. 2, 13.—Of prophecies, to predict, foretell:5.bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,
Hor. C. 3, 3, 58:sortes per carmina,
id. A. P. 403:quicquid,
id. S. 2, 5, 59:hoc (Delphi),
Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—6.To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:7.Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,
Verg. A. 3, 335:hic ames dici pater atque princeps,
Hor. Od. 1, 2, 50:uxor quondam tua dicta,
Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:dici beatus ante obitum nemo debet,
Ov. M. 3, 135.—To name, appoint one to an office:8.ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,
Cic. Att. 9, 15, 2: so,dictatorem,
Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:consulem,
id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):magistrum equitum,
id. 6, 39:aedilem,
id. 9, 46:arbitrum bibendi,
Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—To appoint, set apart. fix upon, settle:9.nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,
Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:dotis paululum vicino suo,
Afran. ib. 26:pecuniam omnem suam doti,
Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:diem nuptiis,
Ter. And. 1, 1, 75:diem operi,
Cic. Verr. 2, 1, 57:diem juris,
Plaut. Men. 4, 2, 16:diem exercitui ad conveniendum Pharas,
Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:locum consiliis,
id. 25, 16:leges pacis,
id. 33, 12; cf.:leges victis,
id. 34, 57:legem tibi,
Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:legem sibi,
to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:pretium muneri,
Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,
Sall. J. 113, 6.—To utter, express, esp. in phrases:10.non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,
Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:dici vix potest quanta sit vis, etc.,
id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—(Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:11.dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,
Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:tibi (ego) dico,
I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:tibi dicimus,
Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.II.Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:A.nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,
Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:uxoris dico, non tuam,
Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,B.istaec dicta dicere,
Plaut. Trin. 1, 2, 40:docta,
id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.condocta,
Plaut. Poen. 3, 2, 3:meum,
id. As. 2, 4, 1:ridiculum,
id. Capt. 3, 1, 22:minimum,
Cic. Fam. 1, 9:ferocibus dictis rem nobilitare,
Liv. 23, 47, 4 al.:ob admissum foede dictumve superbe,
Lucr. 5, 1224; cf.facete,
Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:lepide,
Plaut. Most. 1, 3, 103:absurde,
id. Capt. 1, 1, 3:vere,
Nep. Alc. 8, 4:ambigue,
Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),
Plaut. Casin. 5, 4, 17.—In partic.1.A saying, maxim, proverb:2.aurea dicta,
Lucr. 3, 12; cf.veridica,
id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—3.Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:4.rerum naturam expandere dictis,
Lucr. 1, 126; 5, 56:Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,
Prop. 4 (5), 1, 61.—A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—5.An order, command:6.dicto paruit consul,
Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:haec dicta dedit,
Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—A promise, assurance:illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,
Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34. -
42 dissulto
dissulto, āre, v. freq. n. [dissilio], to leap apart, to fly in pieces, burst asunder ( poet., and in post-Aug. prose):dissultant ripae,
Verg. A. 8, 240:tanti crepitus,
id. ib. 12, 923:ferrum utrimque,
Plin. 37, 4, 15, § 57:Vulcanius ardor,
Sil. 9, 607: aquae splendor, darts here and there with tremulous motion, cf. id. 7, 143. -
43 doliarium
I.Adj.:II.DOLEARIA OFFICINA,
Inscr. Orell. 4888.—Subst.: dōlĭārĭ-um, ii, n., the place where wine-casks are kept; corresp. to our wine-cellar, Dig. 18, 1, 35, § 7. [p. 607] -
44 doliarius
I.Adj.:II.DOLEARIA OFFICINA,
Inscr. Orell. 4888.—Subst.: dōlĭārĭ-um, ii, n., the place where wine-casks are kept; corresp. to our wine-cellar, Dig. 18, 1, 35, § 7. [p. 607] -
45 dulcacidus
dulcăcĭdus, a, um, adj. [dulcis-acidus], of a sourish-sweet flavor (late Lat.): liquor, Seren. Sammon. 11, 151; 32, 607. -
46 dum
dum, conj. [for dium, acc. from dius; cf. diu, Corss. Ausspr. 2, 856], denotes the temporal relation of two actions to cach other,I.As contemporaneous, or,II.As in immediate succession, so that with the commencement of one action the other ceases.I.As contemporaneous.A. 1.In gen., construed with the indicative, except in oratio obliqua, where the subjunctive was sometimes used. In Aug. poets and late prose the subjunctive often stands in oratio directa, v. the following).(α).Indic. praes.:(β).dum cum hac usuraria Uxore mihi nunc morigero, haec curata sint Fac sis,
Plaut. Am. 3, 3, 25; so id. Aul. 4, 2, 14; id. Bacch. 4, 7, 19; Ter. Heaut. 2, 2, 11; Cic. Clu. 32 fin.; Verg. E. 3, 75; Hor. Ep. 2, 1, 190 et saep.— In the praes. histor.:dum haec loquimur, interea loci ad macellum ubi advenimus, etc.,
Ter. Eun. 2, 2, 24; id. Phorm. 5, 9, 18; Cic. de Or. 2, 4, 15; id. Div. in Caec. 17, 56:dum haec geruntur, Caesari nuntiatum est, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 1; cf.these forms of transition,
id. ib. 3, 17, 1; 4, 32, 1; 4, 34, 3; 5, 22, 1; 6, 7, 1; 7, 57, 1; id. B. C. 1, 56, 1; 2, 1, 1 et saep. dum ea conquiruntur et conferuntur, nocte intermissa circiter hominum milia VI ad Rhenum contenderunt, Caes. B. G. 1, 27, 4; cf. id. B. C. 1, 37, 1; id. ib. 1, 36, 1; Liv. 21, 7, 1; Verg. G. 4, 559.—In the imperf.:dum haec in Appulia gerebantur, Samnites... urbem non tenuerunt,
Liv. 10, 36 fin.; 21, 53; 41, 14; Nep. Hann. 2, 4; Tac. Agr. 41; cf.:dum is in aliis rebus erat occupatus,
Cic. Rosc. Am. 32, 91 —In the fut.; nunc animum advortite Dum argumentum hujus eloquar comoediae, Plaut. Am. prol. 96.—In the perf.:dum Cyri et Alexandri similis esse voluit, Crassorum inventus est dissimillimus,
Cic. Brut. 81, 292; so id. Mur. 27, 55; id. Fin. 2, 13; id. Phil. 14, 12, 33; id. Att. 1, 16, 2; Nep. Reg. 2, 2 al.—In the pluperf.:dum in unam partem oculos animosque hostium certamen averterat, pluribus locis scalis capitur murus,
Liv. 32, 24.—In the fut. perf.:bellum ingens geret Italia... Tertia dum Latio regnantem viderit aestas,
Verg. A. 1, 265.—Prov.:dum loqueris,
i. e. this instant, Petr. 99.—In the oratio obliqua: dic, hospes, Spartae, nos te hic vidisse jacentes, Dum sanctis patriae legibus obsequimur, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 42, 101; Liv. 2, 57; 26, 16; Tac. A. 15, 59; id. H. 1, 33; Ov. M. 4, 776 et saep.—Subj. In oratio obliqua:b.dixisti, dum Planci in me meritum verbis extollerem, me arcem facere e cloaca,
Cic. Planc. 40; so id. de Or. 1, 41 fin.; id. Mur. 24; id. Att. 5, 17, 3; Sall. C. 7, 6; Tac. H. 4, 17 fin. al.—In oratio recta:o quotiens ausae, caneret dum valle sub alta, Rumpere mugitu carmina docta boves,
Tib. 2, 3, 19:dum intentus in eum se rex totus averteret, etc.,
Liv. 1, 40, 7:dum ea in Samnio gererentur,
id. 10, 18, 1; Ov. Pont. 3, 3, 2; Verg. G. 4, 457; Mart. 1, 22, 1; Hirt. B. Hisp. 23; Aur. Vict. Vir. Ill. 35; id. Caes. 39; Hyg. Fab. 12 al.—When the principal action is an immediate and sudden sequence of that described in [p. 618] the clause with dum, subito or repente is often used in the principal clause:c.dum tempus teritur, repente milites, etc.,
Liv. 29, 9, 5: dum advenientes filia interrogat, repente in osculis, etc. Suet. Aug. 99:dum Appium orno, subito sum factus accusatoris ejus socer,
Cic. Att. 6, 6, 1; Hirt. B. Afr. 61.—When the actions are simply presented as contemporaneous, interea, jam or interea jam is often used in the principal clause:2.dum haec mecum reputo, accersitur lavatum interea virgo,
Ter. Eun. 3, 5, 44; Cic. Quint. 6, 28:dum ea Romani parant, jam Saguntum oppugnabatur,
Liv. 21, 7, 1; cf.also: dum... interim,
Plaut. Trin. 1, 1, 8; id. Men. 1, 3, 31; Liv. 21, 47, 7 al.—Esp., of duration in the present, now, yet.a.In combination with etiam primum, and esp. freq. with the negations non, nec, ne, haud, nihil, nullus, nemo, v. h vv.—b.Colloq., as an enclitic with imperatives and interjections (by some separately written ades dum, abi dum, etc, but v. Ritschl, Opusc Phil p. 567 sq.), orig, acc of time, a moment, a second, a little Sosia adesdum, paucis te volo, Ter. And 1, 1, 2 abidum, id. Heaut. 2, 3, 8 circumspicedum, Plaut Trin. 1, 2, 109:B.dicdum,
Ter. Hec 5, 3, 5 facitodum, id. Heaut 3, 2, 39 iteradum, Poëta ap. Cic. Att. 14, 14 jubedum, Plaut. Rud. 3, 5, 7:manedum,
id. Bacch. 4, 6, 24; Ter. Hec. 5, 4, 4:memoradum,
Plaut. Poen. 5, 2, 103:tacedum,
id. Men. 2, 2, 73:tangedum,
id. Rud. 3, 5, 5 al.:agedum (most freq.),
id. Am. 2, 2, 151; 5, 1, 29; id. As. 4, 1, 1; 5, 1, 1 et saep. (for which, agidum, id. Trin. 2, 2, 89 Ritschl ad loc.); Ter. Eun. 4, 4, 27; id. Heaut. 2, 3, 69; id. Hec. 3, 1, 35; id. Phorm. 5, 3, 1; Cic. Sull. 26; Liv. 7, 9; 9, 16 al.; Cat. 63, 78; Stat. Th. 7, 126 al.:agitedum,
Liv. 3, 62 Drak.; 5, 52; 7, 34 fin.:cedodum,
Ter. Phorm. 2, 2, 15:ehodum,
id. And. 1, 2, 13; 2, 1, 24; 3, 5, 10; id. Eun. 2, 3, 68; also in Plaut. in enumerations: primumdum (= Gr. prôton men), Plaut. Mil. 2, 3, 26; id. Most. 2, 1, 53; id. Trin. 1, 2, 61 al.—With respect to the temporal limit of both actions, i. q. tamdiu quam or usque eo, as long as, while.1.Lit. (with indic. when the duration of the action in the principal clause is alone implied, except in the oratio obliqua).—In praes.: bene factum a vobis, dum vivitis, non abscedet, Cato ap. Gell. 16, 1 fin.; so Cic. Lael. 4, 14; id. de Sen. 23, 86; id. Fin. 3, 2, 9; Caes. B. G. 7, 50 fin. al.—In fut.: quid illos opinamini animi habuisse atque habituros, dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 13, 17; Plaut. Ps. 1, 3, 103; Cic. Rosc. Am. 32 fin.; id. Leg. 1, 1, 2; Verg. A. 1, 607 sq. et saep.—(β).Subj., often, when the clause with dum expresses a desired end, or refers to an indefinite future:b.non tibi venit in mentem, Si, dum vivas, tibi bene facias, etc.,
Plaut. Bacch. 5, 2, 76:pars, dum vires suppeterent, eruptionem censebant,
Caes. B. G. 7, 77, 2:ut sua sponte, dum sine periculo liceret, excederet Gadibus,
id. B. C. 2, 20, 3:hoc unum esse tempus de pace agendi, dum sibi uterque confideret ut pares ambo viderentur,
id. ib. 3, 10, 7:de quo (sc. animo) dum disputarem, tuam mihi dari vellem, Cotta, eloquentiam,
Cic. N. D. 2, 59, 147 Bait. (v. Roby, Gram. 2, 284 sq.). —With tamdiu, tantum, tantummodo, tantisper, usque; or opp. postea, postquam, deinde, ubi, nunc, etc.—With tamdiu, Cic. Verr. 2, 4, 3; id. Cat. 3, 7; id. de Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33 fin.; id. Att. 9, 6, 5 al.—With tantum, Liv. 27, 42.—With tantummodo, Sall. J. 53, 3.—With tantisper, Plaut. Truc. prol. 11; Ter. Ad. 1, 1, 44; id. Heaut. 1, 1, 54.—With usque, Cic. Verr. 2, 1, 5: dum... postea, id. Mur. 12, 26—dum... postea quam, Caes. B. G. 7, 82, 1; Cic. Rosc. Am. 43 fin. —dum... postquam, Sall. J. 53, 3; Liv. 21, 13; cf. Ter. And. 1, 1, 27—dum... deinde, Cic. Att. 9, 6, 5; Liv. 27, 42, 13—dum... sed ubi, Plaut. Capt. 2, 1, 37; Caes. B. C. 1, 51, 5—dum... nunc, Ter. And. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 4, 11.—For tamdiu... dum, less freq. dum... dum, as long as... so long:c.sic virgo dum intacta manet, dum cara suis,
Cat. 62, 45 and 56; cf. Quint. 9, 3, 16:dum habeat, dum amet,
Plaut. Truc. 2, 1, 23 (al. tum).—In Plautus repeatedly with an emphatic quidem, Plaut. As. 2, 4, 57; 5, 2, 20; id. Bacch. 2, 2, 48; id. Merc. 2, 3, 53; id. Ps. 1, 5, 92.—2.Transf.a.In conditional relations as a restrictive particle, like quatenus and duntaxat, so long as, if so be that, provided that, if only (so regularly connected with the subjunctive;(β).freq. in prose and poetry): dum pereas, nihil interduo aiant vivere,
Plaut. Capt. 3, 5, 36: Ly. Concede, inspiciam quid sit scriptum. Cu. Maxime, Tuo arbitratu, dum auferam abs te id quod peto, id. Curc. 3, 58; cf.:dum res maneant, verba fingant arbitratu suo,
Cic. Fin. 5, 29 fin.: oderint, dum metuant, Att. ap. Cic. Off. 1, 28, 97:licet lascivire, dum nihil metuas,
Cic. Rep. 1, 40 et saep.; in the imperf.:qui sese in cruciatum dari cuperet, dum de patris morte quaereretur,
id. Rosc. Am. 41, 119; Sall. C. 40, 4; id. J. 68, 3; Quint. 10, 1, 33: An. Non pudet vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, Ter. Phorm. 3, 2, 41;so without a verb,
Cic. Fam. 7, 9; id. Ac. 2, 32, 104; Quint. 4, 1, 70; 9, 4, 58; 10, 3, 5; cf.:dum eatenus,
id. 1, 11, 1.—With an emphatic modo, and often in one word, dummodo:(γ).aeque istuc facio dummodo Eam des, quae sit quaestuosa, etc.,
Plaut. Mil. 3, 1, 189; id. Aul. 2, 2, 62; id. Mil. 2, 2, 98; Cic. Rep. 3, 3; id. Off. 3, 21; id. Cat. 1, 5; 9; Prop. 3, 17, 17 (4, 16, 17 M.); Ov. F. 5, 242 al.; cf.:sin autem jejunitatem... dummodo sit polita, dum urbana, dum elegans, in Attico genere ponit, etc.,
Cic. Brut. 82, 285:dummodo sit dives, barbarus ille placet,
Ov. A. A. 2, 276.—Separated by other words:mea nil refert, dum patiar modo,
Ter. Eun. 2, 3, 28:certumst pati, dum illum modo habeam mecum,
id. Heaut. 3, 1, 57; Val. Fl. 5, 265.—With tamen, and, in Plautus (cf. above, 1. c.), with quidem.—With tamen, Cic. de Or. 2, 77, 314; Cels. 3, 4; Quint. 1, 1, 11; 2, 12, 7; 8 prooem. § 32; Dig. 39, 22, 4.—With quidem, Plaut. Trin. 1, 2, 20; id. Aul. 2, 2, 34; cf. the foll. number.—(δ).In negative conditional clauses, with ne, so long as not, provided that not, if only not:b.VTEI. SENATVS. NOSTER. DECERNERET. DVM. NE. MINVS. SENATORIBVS. C. ADESENT., S. C. de Bac. (thrice): id faciat saepe, dum ne lassus fiat,
Cato, R. R. 5, 4; Plaut. Trin. 4, 2, 137; cf. id. Bacch. 4, 8, 26; id. Curc. 1, 1, 36; Ter. Hec. 4, 4, 12; Cic. Att. 6, 1, 4; 8, 11, B fin.; Liv. 3, 21 Drak.; 28, 40; Ov. H. 3, 81.—So too, dummodo ne, Cic. de Or. 3, 48, 185; id. Fam. 10, 25, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 7; id. Att. 12, 45 al.:dum quidem ne,
Plaut. Merc. 2, 3, 89.—With a causal accessory notion, until, long enough for, etc (very rare, only with subjunctive) obsidio deinde per paucos dies magis quam oppugnatio fuit, dum vulnus ducis curaretur, Liv 21, 8; cf. id. 24, 40; Suet Aug. 78 fin. nam se quoque moveri finget, dum aditum sibi ad aures faciat, Quint. 4, 1, 46.II.In immediate suceession, until, until that (with the subjunctive or the indicative, as the idea of aim or simply of time predominates; cf.(α).e.g.: quid dicam, quantus amor bestiarum sit in educandis custodiendisque iis, quae procreaverunt, usque ad eum finem, dum possint se ipsa defendere?
Cic. N. D. 2, 51 fin.:ea mansit in condicione atque pacto usque ad eum finem, dum judices rejecti sunt,
id. Verr. 1, 6, 16; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 32; id. Eun. 1, 2, 126; Liv. 4, 21 fin.; 27, 42. Cicero generally, Caesar always employs the subjunctive).Subj.:(β).is dum veniat, sedens ibi opperibere,
Plaut. Bacch. 1, 1, 14; cf.:paulisper mane, dum edormiscat unum somnum,
id. Am. 2, 2, 64; cf. also Cic. Att. 7, 1, 4;so with exspectare,
id. Lael. 13; Caes. B. G. 1, 11 fin.; 4, 13, 2; Liv. 3, 11 fin.: Tac. Or. 19 fin.; Hor. Ep. 1, 2, 42; Luc. 5, 303 et saep.;with morari,
Hirt. B. G. 8, 28; Liv. 4, 21 fin.; 22, 38 al.; cf. infra, b:sic deinceps omne opus contexitur, dum justa muri altitudo expleatur,
Caes. B. G. 7, 23, 4; id. B. C. 1, 58, 4; cf.:multa quoque et bello passus, dum conderet urbem Inferretque deos Latio,
Verg. A. 1, 5:ut spatium intercedere posset, dum milites convenirent, legatis respondit, etc.,
Caes. B. G. 1, 7 fin.: Caesar ex eo tempore, dum ad flumen Varum veniatur, se frumentum daturum pollicetur, from that time until, etc., id. B. C. 1, 87, 1:differant in tempus aliud, dum defervescat ira,
Cic. Tusc. 4, 36, 78 (cf. ib.:dum se ipsi colligant): quippe qui moram temporis quaererent, dum Hannibal in Africam traiceret,
Liv. 30, 16 fin. et saep.—Indic.:tu hic nos, dum eximus, interea opperibere,
Ter. Heaut. 4, 7, 5;so with opperiri,
Cic. Att. 10, 3;with manere aliquem,
Ter. Phorm. 3, 2, 28;with exspectare,
id. Eun. 1, 2, 126;with morari,
Liv. 27, 42; cf.:causas innecte morandi, Dum pelago desaevit hiems,
Verg. A. 4, 52:retine, dum ego huc servos evoco,
Ter. Phorm. 5, 7, 89; cf.:Tityre, dum redeo, pasce capellas,
Verg. E. 9, 23: struppis, quibus lectica deligata erat, usque adeo verberari jussit, dum animam efflavit, Gracch. ap. Gell. 10, 3, 5; cf. in the perf., Prop. 1, 3, 45; in the fut., id. 1, 14, 14. See Hand, Turs. II. pp. 303-330. -
47 duresco
I.Prop.: durescit humor, * Cic. N. D. 2, 10, 26; so in the praes.:II.limus,
Verg. E. 8, 80:campus,
id. G. 1, 72:corpus,
Ov. M. 8, 607:curalium,
id. ib. 15, 417:oraque duruerant,
id. ib. 2, 831:durescente materia,
Tac. G. 45.—Trop.: in alicujus lectione, qs. to become ossified, Quint. 2, 5, 21; 10, 5, 16. -
48 eminentes
I.Lit.A.In gen. (syn.:B.exstare, excedere): cum ex terra nihil emineret, quod contemplationi caeli officere posset,
Cic. Div. 1, 42:globus terrae e mari,
id. Tusc. 1, 28:stipites ex terra,
Caes. B. G. 7, 73, 6; cf.:stipites ab ramis,
id. ib. §3: belua ponto,
Ov. M. 4, 690:rupes aequore,
Luc. 2, 667:moles aquā,
Curt. 4, 2, 21:oculi extra terram,
Plin. 17, 21, 35, § 154:balaena dorso multum super aquas,
id. 9, 6, 5, § 14:super corpus quasi verrucula,
Cels. 5, 28, 14:ferrum per costas,
Liv. 8, 7 et saep.— Absol., Caes. B. C. 1, 41, 4; 2, 9, 1; Sall. J. 94, 2; Lucr. 1, 780 et saep.; cf.alte,
Ov. M. 15, 697:hasta in partes ambas,
id. ib. 5, 139:jugum in mare,
Caes. B. C. 2, 24, 3; cf.:lingua in altum (i. e. mare),
Liv. 44, 11.—In partic., in painting, to stand out in relief, be prominent, as the lights in a picture, Cic. de Or. 3, 26, 101; Quint. 2, 17, 21; 8, 5, 26; Plin. 35, 11, 40, § 131 al.; cf. eminentia, I.—II.Trop., to be prominent, stand out, become conspicuous (syn.: eluceo, praecello, excello, appareo, praesto, antecedo).A.In gen.:B.animus, cum erit inclusus in corpore, eminebit foras,
will extend beyond, Cic. Rep. 6, 26 Mos.:ii quorum eminet audacia atque projecta est,
id. Clu. 65, 183:quod quo studiosius ab ipsis opprimitur et absconditur, eo magis eminet et apparet,
comes out, becomes visible, id. Rosc. Am. 41 fin.; cf. id. Verr. 2, 5, 62 Zumpt N. cr.; id. Tusc. 2, 26 fin.; Quint. 2, 12, 7; 11, 1, 56; 11, 3, 73 Spald.; Liv. 2, 5 fin.; 2, 10 al.; Curt. 4, 1, 24; 8, 1, 50; Ov. F. 3, 250:vix ex gratulando miser jam eminebam,
was but now emerging from the flood of congratulations, Plaut. Capt. 3, 2, 5:vox eminet una,
makes itself distinctly audible, Ov. M. 15, 607.—In partic., to be prominent, conspicuous through one's (good) qualities, to distinguish one's self, be eminent:A.Demosthenes unus eminet inter omnes in omni genere dicendi,
Cic. Or. 29 fin.; so with inter, Quint. 8, 5, 9; 12, 5, 5; cf. with super, Flor. 4, 2, 10:in aliqua re,
Quint. 1, 12, 15; 2, 3, 6; 8, 3, 64 al.:aliqua re,
Vell. 2, 127, 2; 2, 130, 1; Quint. 2, 8, 4; 3, 8, 65.— Absol.:excellit atque eminet vis, potestas, etc.,
Cic. Rep. 2, 28;so with excellit,
Tac. Or. 32:quae (sententiarum ornamenta) emineant pauciora,
Cic. Or. 24, 81; so Liv. 5, 36; Vell. 2, 49 al.:altius,
Nep. Chabr. 3, 3.—Hence, ēmĭnens, entis, P. a., standing out, projecting, prominent, high, lofty.Lit. (syn. editus):B.promontoria,
Caes. B. C. 2, 23, 2:trabes,
id. ib. 2, 9, 5:saxa,
Sall. J. 93, 4:oculi,
Cic. Vatin. 2:genae leviter,
id. N. D. 2, 57, 143:statura,
Suet. Calig. 50:capita papaverum,
Front. Strat. 1, 1, 4; Flor. 1, 7, 7: aedes, standing on high ground (opp. plana), id. 1, 9, 4:nihil (in globo),
Cic. N. D. 2, 18; cf. ib. 1, 27; cf. also the art. eminentia: patibulo eminens affigebatur, Sall. H. Fragm. ap. Non. 366, 14 (4, 40 Dietsch).— Comp.:trabes,
Caes. B. C. 2, 9, 3:nasus a summo,
Suet. Aug. 79;of perspective in painting: alia eminentiora, alia reductiora fecerunt,
Quint. 11, 3, 46.— Sup.:aliquod in montibus (i. e. vertex),
Quint. 8, 2, 7; cf.mons,
Flor. 4, 12, 49.—Trop., lofty, distinguished, eminent (esp. freq. in the postAug. per., and mostly in the sup.; syn.:(α).praeclarus, praestans, excellens, etc.): species deorum quae nihil solidi habeat, nihil eminentis,
Cic. N. D. 1, 27, 75:ingenium,
Quint. 6 prooem. §1: res dictu,
Vell. 2, 114, 1.—Prov.:eminentis fortunae comes invidia,
Vell. Pat. 1, 9, 6.— Plur. as subst.: ēmĭnentes, ĭum, m., distinguished men, Tac. Agr. 5.— ēmĭnentĭa, ĭum, n.Admirable passages in an oration, Quint. 10, 1, 86.—(β).Greatness, distinction:nun. quam eminentia invidia carent,
Vell. 2, 40, 6.— Comp.:eloquentia,
Tac. Or. 25.— Sup.:auctores,
Quint. 1, 2, 2; 1, 10, 10; 2, 3, 1; 9, 4, 79 et saep.; cf. Ruhnk. Vell. 2, 83 fin. — In the later empire, Eminentissimus was a title of the Praefectus praetorio, and of the Magister militum, Cod. Just. 12, 47, 1; 9, 41, 11 et saep.— Adv.: ēmĭnenter, highly, eminently, August. in Psa. 95, 1.— Comp.:projectae cautes eminentius,
Amm. 24, 2, 12:non eminentius quam municipaliter natus,
i. e. of higher, nobler birth, Sid. Ep. 1, 11. -
49 emineo
I.Lit.A.In gen. (syn.:B.exstare, excedere): cum ex terra nihil emineret, quod contemplationi caeli officere posset,
Cic. Div. 1, 42:globus terrae e mari,
id. Tusc. 1, 28:stipites ex terra,
Caes. B. G. 7, 73, 6; cf.:stipites ab ramis,
id. ib. §3: belua ponto,
Ov. M. 4, 690:rupes aequore,
Luc. 2, 667:moles aquā,
Curt. 4, 2, 21:oculi extra terram,
Plin. 17, 21, 35, § 154:balaena dorso multum super aquas,
id. 9, 6, 5, § 14:super corpus quasi verrucula,
Cels. 5, 28, 14:ferrum per costas,
Liv. 8, 7 et saep.— Absol., Caes. B. C. 1, 41, 4; 2, 9, 1; Sall. J. 94, 2; Lucr. 1, 780 et saep.; cf.alte,
Ov. M. 15, 697:hasta in partes ambas,
id. ib. 5, 139:jugum in mare,
Caes. B. C. 2, 24, 3; cf.:lingua in altum (i. e. mare),
Liv. 44, 11.—In partic., in painting, to stand out in relief, be prominent, as the lights in a picture, Cic. de Or. 3, 26, 101; Quint. 2, 17, 21; 8, 5, 26; Plin. 35, 11, 40, § 131 al.; cf. eminentia, I.—II.Trop., to be prominent, stand out, become conspicuous (syn.: eluceo, praecello, excello, appareo, praesto, antecedo).A.In gen.:B.animus, cum erit inclusus in corpore, eminebit foras,
will extend beyond, Cic. Rep. 6, 26 Mos.:ii quorum eminet audacia atque projecta est,
id. Clu. 65, 183:quod quo studiosius ab ipsis opprimitur et absconditur, eo magis eminet et apparet,
comes out, becomes visible, id. Rosc. Am. 41 fin.; cf. id. Verr. 2, 5, 62 Zumpt N. cr.; id. Tusc. 2, 26 fin.; Quint. 2, 12, 7; 11, 1, 56; 11, 3, 73 Spald.; Liv. 2, 5 fin.; 2, 10 al.; Curt. 4, 1, 24; 8, 1, 50; Ov. F. 3, 250:vix ex gratulando miser jam eminebam,
was but now emerging from the flood of congratulations, Plaut. Capt. 3, 2, 5:vox eminet una,
makes itself distinctly audible, Ov. M. 15, 607.—In partic., to be prominent, conspicuous through one's (good) qualities, to distinguish one's self, be eminent:A.Demosthenes unus eminet inter omnes in omni genere dicendi,
Cic. Or. 29 fin.; so with inter, Quint. 8, 5, 9; 12, 5, 5; cf. with super, Flor. 4, 2, 10:in aliqua re,
Quint. 1, 12, 15; 2, 3, 6; 8, 3, 64 al.:aliqua re,
Vell. 2, 127, 2; 2, 130, 1; Quint. 2, 8, 4; 3, 8, 65.— Absol.:excellit atque eminet vis, potestas, etc.,
Cic. Rep. 2, 28;so with excellit,
Tac. Or. 32:quae (sententiarum ornamenta) emineant pauciora,
Cic. Or. 24, 81; so Liv. 5, 36; Vell. 2, 49 al.:altius,
Nep. Chabr. 3, 3.—Hence, ēmĭnens, entis, P. a., standing out, projecting, prominent, high, lofty.Lit. (syn. editus):B.promontoria,
Caes. B. C. 2, 23, 2:trabes,
id. ib. 2, 9, 5:saxa,
Sall. J. 93, 4:oculi,
Cic. Vatin. 2:genae leviter,
id. N. D. 2, 57, 143:statura,
Suet. Calig. 50:capita papaverum,
Front. Strat. 1, 1, 4; Flor. 1, 7, 7: aedes, standing on high ground (opp. plana), id. 1, 9, 4:nihil (in globo),
Cic. N. D. 2, 18; cf. ib. 1, 27; cf. also the art. eminentia: patibulo eminens affigebatur, Sall. H. Fragm. ap. Non. 366, 14 (4, 40 Dietsch).— Comp.:trabes,
Caes. B. C. 2, 9, 3:nasus a summo,
Suet. Aug. 79;of perspective in painting: alia eminentiora, alia reductiora fecerunt,
Quint. 11, 3, 46.— Sup.:aliquod in montibus (i. e. vertex),
Quint. 8, 2, 7; cf.mons,
Flor. 4, 12, 49.—Trop., lofty, distinguished, eminent (esp. freq. in the postAug. per., and mostly in the sup.; syn.:(α).praeclarus, praestans, excellens, etc.): species deorum quae nihil solidi habeat, nihil eminentis,
Cic. N. D. 1, 27, 75:ingenium,
Quint. 6 prooem. §1: res dictu,
Vell. 2, 114, 1.—Prov.:eminentis fortunae comes invidia,
Vell. Pat. 1, 9, 6.— Plur. as subst.: ēmĭnentes, ĭum, m., distinguished men, Tac. Agr. 5.— ēmĭnentĭa, ĭum, n.Admirable passages in an oration, Quint. 10, 1, 86.—(β).Greatness, distinction:nun. quam eminentia invidia carent,
Vell. 2, 40, 6.— Comp.:eloquentia,
Tac. Or. 25.— Sup.:auctores,
Quint. 1, 2, 2; 1, 10, 10; 2, 3, 1; 9, 4, 79 et saep.; cf. Ruhnk. Vell. 2, 83 fin. — In the later empire, Eminentissimus was a title of the Praefectus praetorio, and of the Magister militum, Cod. Just. 12, 47, 1; 9, 41, 11 et saep.— Adv.: ēmĭnenter, highly, eminently, August. in Psa. 95, 1.— Comp.:projectae cautes eminentius,
Amm. 24, 2, 12:non eminentius quam municipaliter natus,
i. e. of higher, nobler birth, Sid. Ep. 1, 11. -
50 fascea
I.Prop. (to bind up diseased parts of the body; to wrap round the feet to prevent the boots from rubbing them; to bind under the breasts of women; a headband set with pearls, etc.;II.syn.: redimiculum, vitta, infula, diadema): devinctus erat fasciis,
Cic. Brut. 60, 217; Suet. Dom. 17; id. Galb. 21; Gell. 16, 3, 4; cf.:fasciis crura vestiuntur,
Quint. 11, 3, 144: cum vincirentur pedes fasciis, Cic. Fragm. ap. Non. 537, 5; id. Att. 2, 3, 1 (cf. with Val. Max. 6, 2, 7); Plin. 8, 57, 82, § 221; Dig. 34, 2, 25 (with pedules); Lampr. Alex. Sev. 40 al.:carnem praependentem fascia substringere,
Suet. Galb. 21:brachio lanis fasciisque obvoluto,
id. Dom. 17:inflatum circa fascia pectus eat,
Ov. A. A. 3, 274; Mart. 14, 134:vides illum Scythiae regem, insigni capitis decorum? si vis illum aestimare, fasciam solve: multum mali sub illa latet,
Sen. Ep. 80 fin.; so of a diadem, Suet. Caes. 79:puero fasciis opus est, cunis, incunabulis,
i. e. swaddling-cloths, Plaut. Truc. 5, 13:somniasse se, ovum pendere ex fascia lecti sui cubicularis,
a bed-girth, Cic. Div. 2, 65, 134; Mart. 5, 62, 5; 14, 159:uvas sole siccatas junci fasciis involvit,
bands of rushes, mats, Plin. 15, 17, 18, § 66: nitor, qualem Bruttia praestabat calidi tibi fascia visci, plaster, Juv. 9, 14.— Prov.: non es nostrae fasciae, i. e. of our rank or condition, Petr. 46.—Transf.* A.The casing of a door, Varr. ap. Non. 451, 20; and 86, 10.—* B. * C.A streak of cloud in the sky:* D.nil color hic caeli, nil fascia nigra minatur,
Juv. 14, 294.—A zone of the earth:orbi terrae in quinque zonas, sive melius fascias dico, discernitur,
Mart. Cap. 6, §§ 602, 607. -
51 fascia
I.Prop. (to bind up diseased parts of the body; to wrap round the feet to prevent the boots from rubbing them; to bind under the breasts of women; a headband set with pearls, etc.;II.syn.: redimiculum, vitta, infula, diadema): devinctus erat fasciis,
Cic. Brut. 60, 217; Suet. Dom. 17; id. Galb. 21; Gell. 16, 3, 4; cf.:fasciis crura vestiuntur,
Quint. 11, 3, 144: cum vincirentur pedes fasciis, Cic. Fragm. ap. Non. 537, 5; id. Att. 2, 3, 1 (cf. with Val. Max. 6, 2, 7); Plin. 8, 57, 82, § 221; Dig. 34, 2, 25 (with pedules); Lampr. Alex. Sev. 40 al.:carnem praependentem fascia substringere,
Suet. Galb. 21:brachio lanis fasciisque obvoluto,
id. Dom. 17:inflatum circa fascia pectus eat,
Ov. A. A. 3, 274; Mart. 14, 134:vides illum Scythiae regem, insigni capitis decorum? si vis illum aestimare, fasciam solve: multum mali sub illa latet,
Sen. Ep. 80 fin.; so of a diadem, Suet. Caes. 79:puero fasciis opus est, cunis, incunabulis,
i. e. swaddling-cloths, Plaut. Truc. 5, 13:somniasse se, ovum pendere ex fascia lecti sui cubicularis,
a bed-girth, Cic. Div. 2, 65, 134; Mart. 5, 62, 5; 14, 159:uvas sole siccatas junci fasciis involvit,
bands of rushes, mats, Plin. 15, 17, 18, § 66: nitor, qualem Bruttia praestabat calidi tibi fascia visci, plaster, Juv. 9, 14.— Prov.: non es nostrae fasciae, i. e. of our rank or condition, Petr. 46.—Transf.* A.The casing of a door, Varr. ap. Non. 451, 20; and 86, 10.—* B. * C.A streak of cloud in the sky:* D.nil color hic caeli, nil fascia nigra minatur,
Juv. 14, 294.—A zone of the earth:orbi terrae in quinque zonas, sive melius fascias dico, discernitur,
Mart. Cap. 6, §§ 602, 607. -
52 fremitus
frĕmĭtus, ūs, m. [id.], a dull, roaring sound, a rushing, resounding, murmuring, humming, snorting, loud noise (class.; syn.: crepitus, fremor, strepitus, stridor): omne sonabat Arbustum fremitu silvaï frondosaï, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 197 ed. Vahl.); cf. imbrium, id. ap. Serv. Verg. G. 1, 12 (Trag. v. 147 ib.):ad fluctum aiunt declamare solitum Demosthenem, ut fremitum assuesceret voce vincere,
Cic. Fin. 5, 2, 5:murmurantis maris,
id. Tusc. 5, 40, 116:aequoris,
Hor. C. 3, 27, 23; cf.:perfurit acri Cum fremitu, saevitque minaci murmure pontus,
Lucr. 1, 276:terrae,
Cic. Div. 1, 18, 35:simul eorum qui cum impedimentis veniebant, clamor fremitusque oriebatur,
Caes. B. G. 2, 24, 3; cf. id. ib. 4, 14, 3:ex nocturno fremitu,
id. ib. 5, 22, 1:fremitus egentium et motus quidam temerarius Graeculae contionis,
Cic. Fl. 10, 23; cf.:si displicuit sententia, fremitu aspernantur,
Tac. G. 11:dein fremitus increbruit,
Liv. 45, 1, 3:nos ab Carthagine fremitum castrorum Romanorum exaudimus,
id. 30, 30, 8:plausu fremituque virūm Consonat omne nemus,
Verg. A. 5, 148:victor plausuque volat fremituque secundo,
id. ib. 5, 338; cf.:boat caelum fremitu virūm,
Plaut. Am. 1, 1, 78:canentūm (with sonus and plausus),
Ov. Tr. 4, 2, 53:equorum,
neighing, Caes. B. C. 3, 38, 3; Verg. A. 11, 607; Tac. G. 10; cf.:hinnitusque equorum,
Liv. 2, 64, 11 fin.:(equus) fremitum patulis ubi naribus edit (corresp. to hinnitus and hinnire),
Lucr. 5, 1076:canis,
growling, Col. 7, 12, 3:leonum,
Val. Fl. 3, 237:tigris,
Plin. 8, 18, 25, § 66:inconditus vituli marini,
id. 9, 13, 15, § 41:(apum),
Verg. G. 4, 216.—In plur.:rapidi,
Lucr. 5, 1193; so id. 6, 199; 270; 289;410: fremitus iraeque leonum,
Val. Fl. 3, 237:virorum,
id. 6, 232:Demosthenes... consuescebat contionum fremitus non expavescere,
Quint. 10, 3, 30. -
53 fretum
frĕtum, i, n., and frĕtus, ūs, m. [root phru, to be in uneasy motion, boil, flash; cf. Sanscr. bhur; Lat. ferveo], a strait, sound, channel.I.Lit.A.In gen.(α).Form fretum:(β).fretum dictum a similitudine ferventis aquae, quod in fretum saepe concurrat aestus atque differvescat,
Varr. L. L. 7, § 22; Isid. Orig. 13, 18:(presteres) freta circum Fervescunt,
Lucr. 6, 427:quid de fretis aut de marinis aestibus plura dicam?
Cic. Div. 2, 14, 34; cf.:aestus maritimi, fretorumque angustiae,
id. N. D. 2, 7, 19; id. Mur. 17, 35:Seston Abydena separat urbe fretum,
Ov. Tr. 1, 10, 28:fretum Siciliense,
the Sicilian Strait, the Strait of Messina, Cic. N. D. 3, 10, 24;also called fretum Siciliae,
Caes. B. C. 2, 3, 1; v. infra:fretum nostri maris et Oceani,
i. e. the Gaditanian Strait, Strait of Gibraltar, Sall. J. 17, 4.—Form fretus: salis fretus, Lucil. ap. Non. 205, 30; Naev. ib. 27 (Trag. Rel. p. 12 Rib.):B.angusto fretu,
Lucr. 1, 720; cf.:ut perangusto fretu divisa servitutis ac libertatis jura cognosceret,
Cic. Verr. 2, 5, 66, § 169 (cf. Gell. 13, 20, 15):in Scyllaeo illo aeris alieni tamquam in fretu,
Cic. Sest. 8, 18: inter Italiam et Siciliam qui est fretus, Varr. ap. Non. 205, 31: a Gaditano fretu, Cic. ap. Charis. p. 103 P.: angustiae fretus, Messala, ib.: salsi fretus, Licin. ib.—In partic., the Strait, for the Strait of Sicily:2. II.cum se ille septimo die venisse a freto dixisset,
Cic. Att. 2, 1, 5; id. Verr. 2, 1, 59, § 154; 2, 2, 7 fin.; Caes. B. C. 1, 29, 1; Suet. Tib. 2; Flor. 2, 2; Hor. Epod. 9, 7 al.—Poet. transf.A.In gen., the sea (syn.: mare, oceanus, pelagus, pontus).— Plur.:* B.fervet fretis spirantibus aequor,
Verg. G. 1, 327:in freta dum fluvii current,
id. A. 1, 607; cf. Ov. M. 1, 36:pastor cum traheret per freta navibus Idaeis Helenen,
Hor. C. 1, 15, 1:fretis acrior Hadriae,
id. ib. 1, 33, 15.— Sing.:Euxinum,
Ov. P. 2, 2, 2:Libycum,
id. F. 3, 568.—Of the sky: (pulvis) omnem pervolat caeli fretum, Enn. ap. Non. 205, 29 (Trag. v. 31 Vahl.).—* C.Of the spring, as the period of transition from cold to heat:D.fretus ipse anni permiscet frigus et aestum,
Lucr. 6, 364; so,freta anni,
ib. 374 ex conject. Lachm. v. ej. annot. p. 369.— -
54 gaudenter
gaudĕo, gāvīsus, 2 (archaic perf. gavisi, Liv. Andron. and Cass. Hem. ap. Prisc. p. 868 P.), v. n. and a. [Gr. gaiô, rejoice, for gaWiô; cf. gavisus; root gau-; gêtheô, ganumai, etc.; cf. agauros, proud, agê, astonishment], to rejoice, be glad or joyful respecting any thing, to take pleasure in, be pleased with, delight in (of inward joy, opp. laetari, to show one's self glad, exhibit joy; cf.:(α).gaudere decet, laetari non decet, quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distinguimus,
Cic. Tusc. 4, 31, 66); usually constr. with an object-clause, quod, the abl., or absol.; less freq. with the acc., cum, quia, the gen., si, etc.With acc. and inf. or the simple inf.:(β).quae perfecta esse gaudeo vehementerque laetor,
Cic. Rosc. Am. 47, 136; cf.:quem tamen esse natum et nos gaudemus et haec civitas dum erit laetabitur,
id. Lael. 4, 14:salvum te advenire gaudeo,
Plaut. Bacch. 3, 3, 52:venire tu me gaudes?
id. ib. 2, 2, 7:quos sibi Caesar oblatos gavisus,
Caes. B. G. 4, 13 fin.:animus aliquid magnum agere gaudet,
Quint. 1, 2, 30; 2, 1, 5; 9, 2, 78:laudari in bonis gaudent,
id. 5, 12, 22:in domo vires remansuras esse gaudebant,
Curt. 10, 7, 15; Sen. ap. Quint. 8, 5, 18:iterare culpam,
Tac. H. 3, 11; Plin. Pan. 12, 4; cf.:motus doceri gaudet Ionicos,
Hor. C. 3, 6, 21; 3, 18, 15:laedere gaudes,
id. S. 1, 4, 78:spargere gaudes argumenta viri,
Juv. 9, 84.—With quod:(γ).sane gaudeo, quod te interpellavi,
Cic. Leg. 3, 1, 1:gaude, quod spectant oculi te mille loquentem,
Hor. Ep. 1, 6, 19:quod scribis te a Caesare cottidie plus diligi, immortaliter gaudeo,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; cf.:bonis viris quod ais probari quae adhuc fecerimus, valde gaudeo,
id. Att. 9, 7, 6.—With abl.:(δ).ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, quo gaudemus, voluptas est,
Cic. Fin. 1, 11, 37:correctione,
id. Lael. 24, 90:illis,
id. ib. 6, 22:aequitate justitiaque,
id. ib. 22, 82:hoc scientiae genere,
id. Off. 3, 33, 121:praeda ac populationibus, magis quam otio aut requie,
Liv. 22, 9, 5:scaena gaudens miraculis,
id. 5, 21, 9:equis,
Hor. S. 2, 1, 26:equis canibusque,
id. A. P. 162: rure, [p. 803] id. S. 1, 10, 45:pictis tabellis,
id. ib. 1, 1, 72:carmine (with delectari iambis),
id. Ep. 2, 2, 59:gaude sorte tua,
id. Epod. 14, 15; cf.:ille cubans gaudet mutata sorte,
id. S. 2, 6, 110:ero gaude,
i. e. at your master's return, Cat. 31, 12; Juv. 6, 74; 209; 379;7, 105.—Prov.: gaudet patientia duris,
Luc. 9, 403.—Absol.:(ε).tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant,
Plaut. Am. 3, 3, 6; 3, 4, 10:gaudebat, me laudabat,
Ter. Phorm. 4, 2, 5:gaudeat an doleat,
Hor. Ep. 1, 6, 12:et irasci nos et gaudere fingimus,
Quint. 9, 2, 26:si est nunc ullus gaudendi locus,
Cic. Att. 9, 7, 6:de Bursa, te gaudere certo scio,
id. Fam. 7, 2, 2:admonebo, ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinant,
id. Tusc. 3, 21, 51.—With acc. (usually with homogeneous or general objects):(ζ).hunc scio mea solide gavisurum gaudia,
Ter. And. 5, 5, 8; cf.: ut suum gaudium gauderemus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; Cat. 61, 119:jam id gaudeo,
Ter. And. 2, 2, 25; cf.:gaudeo, etsi nil scio quod gaudeam,
Plaut. Capt. 4, 2, 62:hoc aliud est, quod gaudeamus,
id. Eun. 5, 9, 11; id. Phorm. 5, 8, 63:quod gaudere posset, hoc fuit,
Ov. M. 12, 607: nunc furit tam gavisos homines suum dolorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:gaudent natorum fata parentes,
Stat. Th. 4, 231:tu dulces lituos ululataque proelia gaudes,
id. ib. 9, 724.—In pass.:ista pars gaudenda mihi potius quam, etc.,
Symm. Ep. 3, 29.—With cum, quia, si, in, etc.:B.quom gravidam et quom te pulcre plenam aspicio, gaudeo,
Plaut. Am. 2, 2, 49; id. Truc. 2, 4, 33; 2, 6, 35:quom tu's liber, gaudeo,
id. Men. 5, 9, 87:quia vos tranquillos video, gaudeo et volupe est mihi,
id. Am. 3, 3, 3: Er. Gaude. He. Quid ego gaudeam? Er. Quia ego impero. Age, gaude modo, id. Capt. 4, 2, 59:gaudes, si cameram percusti forte,
Hor. S. 2, 3, 273:mea Clotho et Lachesis gaudent, si pascitur inguine venter,
Juv. 9, 136:crudeles gaudent in tristi funere fratris,
Lucr. 3, 72:in puero,
Prop. 2, 4, 18 (28):tibi gratulor, mihi gaudeo, te amo,
I for my part, as for myself, Cic. Fam. 6, 15; v. in the foll. the passage Lucr. 3, 145.—Like chairein of inanim. and abstr. things, to rejoice in, delight in any thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):II.nec tantum Phoebo gaudet Parnasia rupes,
Verg. E. 6, 29; 9, 48:postquam oleo gavisa cutis,
Stat. Th. 6, 847:umore omnia hortensia gaudent,
Plin. 19, 8, 39, § 131:rastris atque ablaqueationibus (myrrha),
id. 12, 15, 33 §66: addebantur et laudes, quibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,
Liv. 2, 60, 3:oratio gaudebit occasione laetius decurrendi,
Quint. 12, 9, 2:(paeon) ante se brevibus gaudet pyrrhichio vel choreo,
id. 9, 4, 111; 10, 7, 16:(vites) Amineae pingui arvo maxime gaudeant,
Col. 3, 2, 16:id (sc. consilium, animus) sibi solum per se sapit: id sibi gaudet,
rejoices for itself, Lucr. 3, 145.—In partic.A.In sinu or in se, to rejoice within one's self or secretly, to feel a quiet joy:B.ut in sinu gaudeant,
Cic. Tusc. 3, 21, 51:qui sapit, in tacito gaudeat ille sinu,
Tib. 4, 13, 8 (cf.:in tacito cohibe gaudia clausa sinu,
Prop. 2, 25 (3, 20), 30):tam gaudet in se tamque se ipse miratur,
Cat. 22, 17.—Like the Gr. chairein, as a word of salutation (pure Lat. salvere):Celso gaudere et bene rem gerere Albinovano Musa rogata refer,
take my greetings to Celsus, Hor. Ep. 1, 8, 1; so ib. 15.—Hence, gaudens, entis, P. a., joyful, cheerful (very rare):interea cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,
Cic. Att. 2, 4, 2; Prop. 3, 14 (4, 13), 9; Stat. S. 4, 6, 55:si quis Forte coheredum senior male tussiet, huic tu Dic... gaudentem nummo te addicere,
with pleasure, gladly, Hor. S. 2, 5, 109.— Adv.: gauden-ter, rejoicingly (late Lat. and rare), Pseud. August. ad Fratr. Erem. Serm. 10 al. -
55 gaudeo
gaudĕo, gāvīsus, 2 (archaic perf. gavisi, Liv. Andron. and Cass. Hem. ap. Prisc. p. 868 P.), v. n. and a. [Gr. gaiô, rejoice, for gaWiô; cf. gavisus; root gau-; gêtheô, ganumai, etc.; cf. agauros, proud, agê, astonishment], to rejoice, be glad or joyful respecting any thing, to take pleasure in, be pleased with, delight in (of inward joy, opp. laetari, to show one's self glad, exhibit joy; cf.:(α).gaudere decet, laetari non decet, quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distinguimus,
Cic. Tusc. 4, 31, 66); usually constr. with an object-clause, quod, the abl., or absol.; less freq. with the acc., cum, quia, the gen., si, etc.With acc. and inf. or the simple inf.:(β).quae perfecta esse gaudeo vehementerque laetor,
Cic. Rosc. Am. 47, 136; cf.:quem tamen esse natum et nos gaudemus et haec civitas dum erit laetabitur,
id. Lael. 4, 14:salvum te advenire gaudeo,
Plaut. Bacch. 3, 3, 52:venire tu me gaudes?
id. ib. 2, 2, 7:quos sibi Caesar oblatos gavisus,
Caes. B. G. 4, 13 fin.:animus aliquid magnum agere gaudet,
Quint. 1, 2, 30; 2, 1, 5; 9, 2, 78:laudari in bonis gaudent,
id. 5, 12, 22:in domo vires remansuras esse gaudebant,
Curt. 10, 7, 15; Sen. ap. Quint. 8, 5, 18:iterare culpam,
Tac. H. 3, 11; Plin. Pan. 12, 4; cf.:motus doceri gaudet Ionicos,
Hor. C. 3, 6, 21; 3, 18, 15:laedere gaudes,
id. S. 1, 4, 78:spargere gaudes argumenta viri,
Juv. 9, 84.—With quod:(γ).sane gaudeo, quod te interpellavi,
Cic. Leg. 3, 1, 1:gaude, quod spectant oculi te mille loquentem,
Hor. Ep. 1, 6, 19:quod scribis te a Caesare cottidie plus diligi, immortaliter gaudeo,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; cf.:bonis viris quod ais probari quae adhuc fecerimus, valde gaudeo,
id. Att. 9, 7, 6.—With abl.:(δ).ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, quo gaudemus, voluptas est,
Cic. Fin. 1, 11, 37:correctione,
id. Lael. 24, 90:illis,
id. ib. 6, 22:aequitate justitiaque,
id. ib. 22, 82:hoc scientiae genere,
id. Off. 3, 33, 121:praeda ac populationibus, magis quam otio aut requie,
Liv. 22, 9, 5:scaena gaudens miraculis,
id. 5, 21, 9:equis,
Hor. S. 2, 1, 26:equis canibusque,
id. A. P. 162: rure, [p. 803] id. S. 1, 10, 45:pictis tabellis,
id. ib. 1, 1, 72:carmine (with delectari iambis),
id. Ep. 2, 2, 59:gaude sorte tua,
id. Epod. 14, 15; cf.:ille cubans gaudet mutata sorte,
id. S. 2, 6, 110:ero gaude,
i. e. at your master's return, Cat. 31, 12; Juv. 6, 74; 209; 379;7, 105.—Prov.: gaudet patientia duris,
Luc. 9, 403.—Absol.:(ε).tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant,
Plaut. Am. 3, 3, 6; 3, 4, 10:gaudebat, me laudabat,
Ter. Phorm. 4, 2, 5:gaudeat an doleat,
Hor. Ep. 1, 6, 12:et irasci nos et gaudere fingimus,
Quint. 9, 2, 26:si est nunc ullus gaudendi locus,
Cic. Att. 9, 7, 6:de Bursa, te gaudere certo scio,
id. Fam. 7, 2, 2:admonebo, ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinant,
id. Tusc. 3, 21, 51.—With acc. (usually with homogeneous or general objects):(ζ).hunc scio mea solide gavisurum gaudia,
Ter. And. 5, 5, 8; cf.: ut suum gaudium gauderemus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; Cat. 61, 119:jam id gaudeo,
Ter. And. 2, 2, 25; cf.:gaudeo, etsi nil scio quod gaudeam,
Plaut. Capt. 4, 2, 62:hoc aliud est, quod gaudeamus,
id. Eun. 5, 9, 11; id. Phorm. 5, 8, 63:quod gaudere posset, hoc fuit,
Ov. M. 12, 607: nunc furit tam gavisos homines suum dolorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:gaudent natorum fata parentes,
Stat. Th. 4, 231:tu dulces lituos ululataque proelia gaudes,
id. ib. 9, 724.—In pass.:ista pars gaudenda mihi potius quam, etc.,
Symm. Ep. 3, 29.—With cum, quia, si, in, etc.:B.quom gravidam et quom te pulcre plenam aspicio, gaudeo,
Plaut. Am. 2, 2, 49; id. Truc. 2, 4, 33; 2, 6, 35:quom tu's liber, gaudeo,
id. Men. 5, 9, 87:quia vos tranquillos video, gaudeo et volupe est mihi,
id. Am. 3, 3, 3: Er. Gaude. He. Quid ego gaudeam? Er. Quia ego impero. Age, gaude modo, id. Capt. 4, 2, 59:gaudes, si cameram percusti forte,
Hor. S. 2, 3, 273:mea Clotho et Lachesis gaudent, si pascitur inguine venter,
Juv. 9, 136:crudeles gaudent in tristi funere fratris,
Lucr. 3, 72:in puero,
Prop. 2, 4, 18 (28):tibi gratulor, mihi gaudeo, te amo,
I for my part, as for myself, Cic. Fam. 6, 15; v. in the foll. the passage Lucr. 3, 145.—Like chairein of inanim. and abstr. things, to rejoice in, delight in any thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):II.nec tantum Phoebo gaudet Parnasia rupes,
Verg. E. 6, 29; 9, 48:postquam oleo gavisa cutis,
Stat. Th. 6, 847:umore omnia hortensia gaudent,
Plin. 19, 8, 39, § 131:rastris atque ablaqueationibus (myrrha),
id. 12, 15, 33 §66: addebantur et laudes, quibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,
Liv. 2, 60, 3:oratio gaudebit occasione laetius decurrendi,
Quint. 12, 9, 2:(paeon) ante se brevibus gaudet pyrrhichio vel choreo,
id. 9, 4, 111; 10, 7, 16:(vites) Amineae pingui arvo maxime gaudeant,
Col. 3, 2, 16:id (sc. consilium, animus) sibi solum per se sapit: id sibi gaudet,
rejoices for itself, Lucr. 3, 145.—In partic.A.In sinu or in se, to rejoice within one's self or secretly, to feel a quiet joy:B.ut in sinu gaudeant,
Cic. Tusc. 3, 21, 51:qui sapit, in tacito gaudeat ille sinu,
Tib. 4, 13, 8 (cf.:in tacito cohibe gaudia clausa sinu,
Prop. 2, 25 (3, 20), 30):tam gaudet in se tamque se ipse miratur,
Cat. 22, 17.—Like the Gr. chairein, as a word of salutation (pure Lat. salvere):Celso gaudere et bene rem gerere Albinovano Musa rogata refer,
take my greetings to Celsus, Hor. Ep. 1, 8, 1; so ib. 15.—Hence, gaudens, entis, P. a., joyful, cheerful (very rare):interea cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,
Cic. Att. 2, 4, 2; Prop. 3, 14 (4, 13), 9; Stat. S. 4, 6, 55:si quis Forte coheredum senior male tussiet, huic tu Dic... gaudentem nummo te addicere,
with pleasure, gladly, Hor. S. 2, 5, 109.— Adv.: gauden-ter, rejoicingly (late Lat. and rare), Pseud. August. ad Fratr. Erem. Serm. 10 al. -
56 genu
gĕnu, ūs, n. (also nom. sing. gĕnum, n., Front. Ep. ad M. Caes. 5, 44; and gĕnus, m., Lucil. ap. Non. 207, 28; gen. sing. genuis; dat. genui, genu, Mart. Cap. 3, § 293. —In neutr., nom. and acc. sing. genus, Cic. Arat. 45; 46; 399; 403; plur. gēnu͡a, as a dissyllable, Carey's Lat. Prosody, § 47; Verg. A. 5, 432; 12, 905; gen. plur. genuorum, Vitr. 9, 6 dub.; dat. plur. genubus, Sen. Thyest. 406; Hippol. 667; Mart. Cap. 3, § 293;I.but usu. genibus,
Curt. 10, 5, 24; Tac. A. 12, 18; Liv. 44, 31 fin.; Ov. M. 13, 585) [kindr. with Sanscr. jānu; Gr. gonu; Goth. kniu; Germ. Knie; Engl. knee], the knee.Lit.:II.meus est ballista pugnus, cubitus catapulta est mihi, Umerus aries: tum genu ut quemque icero, ad terram dabo,
Plaut. Capt. 4, 2, 17: hujus genus, Cic. ap. Serv. ad Verg. A. 3, 22:fine genus vestem ritu succincta Dianae,
Ov. M. 10, 536:per aquam ferme genus tenus altam,
Liv. 44, 40, 8 Drak. N. cr.:in ipsa genus utriusque commissura,
knee-joint, Plin. 11, 45, 103, § 250:sedatis tibi doloribus genus,
Fronto Ep. p. 134 Rom.:dolorem genus suscitare,
id. ib. p. 138:ne quem in cursu capite aut cubito offendam aut genu,
Plaut. Curc. 2, 3, 3:genu mehercule M. Antonium vidi, cum contente pro se ipse lege Varia diceret, terram tangere,
Cic. Tusc. 2, 24, 57:genua inediā succidunt,
Plaut. Curc. 2, 3, 30:dumque virent genua,
Hor. Epod. 13, 4:genuum junctura,
knee-joint, Ov. M. 2, 823:genuumque tumebat orbis,
knee-pan, id. ib. 8, 809: ad genua accidere, Enn. ap. Non. 517, 16 (Com. Rel. v. 9 Vahl.):procidere,
Sen. Contr. 7, 17, 12:ad genua se alicui submittere,
Suet. Tib. 20; cf.:genua amplexus genibusque volutans Haerebat,
Verg. A. 3, 607:atqui pol hodie non feres, ni genua confricantur,
i. e. be clasped in earnest entreaty, Plaut. As. 3, 3, 80; so,fricare,
ib. 88:nunc tibi amplectimur genua egentes opum,
id. Rud. 1, 5, 16; cf.:exurgite a genibus,
id. ib. v. 22: advolvi, Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 1, 311; Tac. A. 1, 13 fin.; 6, 49; 15, 71;for which: genibus se advolvere or advolvi,
Liv. 8, 37 fin.; 28, 34, 4; Vell. 2, 80 fin.:nixi genibus ab senatu petierunt, ne, etc.,
Liv. 43, 2, 2:muta metu terram genibus summissa petebat,
Lucr. 1, 92:corde et genibus tremit,
Hor. C. 1, 23, 8:jus imperiumque Phraates Caesaris accepit genibus minor,
i. e. kneeling, beseeching, id. Ep. 1, 12, 28; Vulg. Phil. 2, 10 saep.:genu ponere,
to bow the knee, Curt. 4, 6, 28; so,alicui,
id. 8, 7, 13:genu flectere, Hier. in. Eph. 3, 14: inflexo genu adorare aliquem,
Sen. Herc. Fur. 410:nixi genibus,
on bended knees, Liv. 43, 2, 2:per tua genua te opsecro,
Plaut. Curc. 5, 2, 31:genua incerare deorum,
i. e. to attach to the statues of the gods wax tablets with prayers written on them, Juv. 10, 55.— -
57 genum
gĕnu, ūs, n. (also nom. sing. gĕnum, n., Front. Ep. ad M. Caes. 5, 44; and gĕnus, m., Lucil. ap. Non. 207, 28; gen. sing. genuis; dat. genui, genu, Mart. Cap. 3, § 293. —In neutr., nom. and acc. sing. genus, Cic. Arat. 45; 46; 399; 403; plur. gēnu͡a, as a dissyllable, Carey's Lat. Prosody, § 47; Verg. A. 5, 432; 12, 905; gen. plur. genuorum, Vitr. 9, 6 dub.; dat. plur. genubus, Sen. Thyest. 406; Hippol. 667; Mart. Cap. 3, § 293;I.but usu. genibus,
Curt. 10, 5, 24; Tac. A. 12, 18; Liv. 44, 31 fin.; Ov. M. 13, 585) [kindr. with Sanscr. jānu; Gr. gonu; Goth. kniu; Germ. Knie; Engl. knee], the knee.Lit.:II.meus est ballista pugnus, cubitus catapulta est mihi, Umerus aries: tum genu ut quemque icero, ad terram dabo,
Plaut. Capt. 4, 2, 17: hujus genus, Cic. ap. Serv. ad Verg. A. 3, 22:fine genus vestem ritu succincta Dianae,
Ov. M. 10, 536:per aquam ferme genus tenus altam,
Liv. 44, 40, 8 Drak. N. cr.:in ipsa genus utriusque commissura,
knee-joint, Plin. 11, 45, 103, § 250:sedatis tibi doloribus genus,
Fronto Ep. p. 134 Rom.:dolorem genus suscitare,
id. ib. p. 138:ne quem in cursu capite aut cubito offendam aut genu,
Plaut. Curc. 2, 3, 3:genu mehercule M. Antonium vidi, cum contente pro se ipse lege Varia diceret, terram tangere,
Cic. Tusc. 2, 24, 57:genua inediā succidunt,
Plaut. Curc. 2, 3, 30:dumque virent genua,
Hor. Epod. 13, 4:genuum junctura,
knee-joint, Ov. M. 2, 823:genuumque tumebat orbis,
knee-pan, id. ib. 8, 809: ad genua accidere, Enn. ap. Non. 517, 16 (Com. Rel. v. 9 Vahl.):procidere,
Sen. Contr. 7, 17, 12:ad genua se alicui submittere,
Suet. Tib. 20; cf.:genua amplexus genibusque volutans Haerebat,
Verg. A. 3, 607:atqui pol hodie non feres, ni genua confricantur,
i. e. be clasped in earnest entreaty, Plaut. As. 3, 3, 80; so,fricare,
ib. 88:nunc tibi amplectimur genua egentes opum,
id. Rud. 1, 5, 16; cf.:exurgite a genibus,
id. ib. v. 22: advolvi, Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 1, 311; Tac. A. 1, 13 fin.; 6, 49; 15, 71;for which: genibus se advolvere or advolvi,
Liv. 8, 37 fin.; 28, 34, 4; Vell. 2, 80 fin.:nixi genibus ab senatu petierunt, ne, etc.,
Liv. 43, 2, 2:muta metu terram genibus summissa petebat,
Lucr. 1, 92:corde et genibus tremit,
Hor. C. 1, 23, 8:jus imperiumque Phraates Caesaris accepit genibus minor,
i. e. kneeling, beseeching, id. Ep. 1, 12, 28; Vulg. Phil. 2, 10 saep.:genu ponere,
to bow the knee, Curt. 4, 6, 28; so,alicui,
id. 8, 7, 13:genu flectere, Hier. in. Eph. 3, 14: inflexo genu adorare aliquem,
Sen. Herc. Fur. 410:nixi genibus,
on bended knees, Liv. 43, 2, 2:per tua genua te opsecro,
Plaut. Curc. 5, 2, 31:genua incerare deorum,
i. e. to attach to the statues of the gods wax tablets with prayers written on them, Juv. 10, 55.— -
58 habilis
hăbĭlis, e, adj. [habeo, II. B. 2.], that may be easily handled or managed, manageable, suitable, fit, proper, apt, expert, light, nimble, swift (class.).I.Lit.:II.(calcei) habiles et apti ad pedem,
Cic. de Or. 1, 54, 231; cf.:(natura homini) figuram corporis habilem et aptam ingenio humano dedit,
id. Leg. 1, 9, 26;res aptae, habiles et ad naturam accommodatae,
id. Fin. 4, 20, 56:brevitate habiles gladii,
Liv. 22, 46, 5:ensis,
Verg. A. 9, 305:arcus,
id. ib. 1, 318:pharetra ad tela,
Val. Fl. 3, 607:frameae,
Tac. G. 6:currus,
Ov. M. 2, 531:aratrum,
Tib. 1, 9, 7:naves velis,
Tac. A. 2, 6:corpus habilissimum quadratum est, neque gracile neque obesum,
the most convenient for managing, treating, Cels. 2, 1; cf.:materia levis est et ad hoc habilis,
Sen. Q. N. 1, 7:atque habilis membris venit vigor,
i. e. making supple, Verg. G. 4, 418:(bos) nec feturae habilis nec fortis aratris,
fit, proper for, id. ib. 3, 62:terra frumentis,
Col. 2, 2, 20; cf.:Aegyptum ut feraciorem habilioremque annonae urbicae redderet,
Suet. Aug. 18:pinguibus hae (vites) terris habiles, levioribus illae,
Verg. G. 2, 92:rudem ad pedestria bella Numidarum gentem esse, equis tantum habilem,
Liv. 24, 48, 5; cf.:ducenta fere milia peditum, armis habilia,
able to bear arms, Vell. 2, 110, 3:nondum portandis habiles gravioribus armis,
Sil. 11, 588.—Trop.: sunt quidam ita in iisdem rebus habiles, ita naturae muneribus ornati, ut, etc., apt, expert, skilful (= capax), Cic. de Or. 1, 25, 115:(β).acutior atque habilior ad inveniendum,
Quint. 6, 3, 12:numquam ingenium idem ad res diversissimas habilius fuit,
Liv. 21, 4, 3:exercitus non habilis gubernaculo,
not easy to govern, Vell. 2, 113, 2: negotia expedita et habilia sequuntur actorem, Sen. de Ira, 3, 7: et vicina seni non habilis Lyco, not suited (on account of her age), Hor. C. 3, 19, 24:non habiles Colchi,
i. e. uncivilized, rude, Val. Fl. 7, 231.—Poet., with inf.:plaudentique habiles Caryae resonare Dianae,
Stat. Th. 4, 225; Luc. 3, 553.—Hence, adv.: hăbĭlĭter, handily, aptly, expertly, skilfully, easily (very rare):scutum parvum habiliter ferens,
Liv. Epit. 57:ut elephantis, sicut nos equis, facile atque habiliter utantur,
Mel. 3, 7; Dig. 34, 2, 20. -
59 humus
hŭmus, i (archaic form of the abl. sing. humu, Varr. ap. Non. 488, 6 and 48, 26), f. (archaic masc. humum humidum pedibus fodit, Laev. ap. Prisc. p. 719 P.: humidum humum, Gracch. ib.) [from the prim. form XAM, whence chămai, chămothen, chămalos, Lat. humilis; kindr. with Sanscr. Xám, earth; Gr. chthôn], the earth, the ground, the soil.I.Lit. (class.; cf.: terra, solum, tellus): humus erat immunda, lutulenta vino, coronis languidulis et spinis coöperta piscium, Cic. Fragm. Or. pro Gall. ap. Quint. 8, 3, 66 (ap. Orell. IV. 2, p. 454); cf.:II.omnia constrata telis, armis, cadaveribus et inter ea humus infecta sanguine,
Sall. J. 101 fin.:subacta atque pura,
Cic. de Sen. 17, 59: cubitis pinsibant humum, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 23 Müll. (Trag. v. 435 Vahl.); cf.: procubuit moriens et humum semel ore momordit. bit the ground and died (cf. the Homer. odax helein gaian), Verg. A. 11, 418:calcibus atram Tundit humum exspirans,
id. ib. 10, 731; cf. Ov. A. A. 1, 112:pede candido In morem Salium ter quatient humum,
Hor. C. 4, 1, 28:Acestes aequaevum ab humo attollit amicum,
Verg. A. 5, 452:sedit humo,
Ov. M. 4, 261:ipse feraces Figat humo plantas,
Verg. G. 4, 115; cf.:semina spargere humo,
Ov. M. 5, 647:surgit humo,
id. F. 6, 735; cf.:nec se movit humo,
id. M. 4, 264:dejectoque in humum vultu,
id. ib. 6, 607:propter humum volitat,
id. ib. 8, 258:humi atque ipsius stirpis laetitia,
Col. 4, 24, 4; cf.:quis cibus erat caro ferina atque humi pabulum uti pecoribus,
Sall. J. 18, 1:ii, quos humus injecta contegeret (shortly afterwards, gleba),
Cic. Leg. 2, 22, 57:quae (genera arborum) humi arido atque arenoso gignuntur,
Sall. J. 48, 3 Kritz N. cr. — Poet., as a fig. for what is low, mean, common:sermones repentes per humum,
Hor. Ep. 2, 1, 251; cf.:ne, dum vitat humum, nubes et inania captet,
id. A. P. 230:ad humum maerore gravi deducit et angit,
id. ib. 110; v. also [p. 871] under adv.:affigit humo divinae particulam aurae,
id. S. 2, 2, 79.—Transf., in gen., like solum, land, country, region:III.Punica nec Teucris pressa fuisset humus,
Ov. H. 7, 140:Aonia,
id. F. 1, 490:Illyrica,
id. Med. Fac. 74:Pontica,
id. P. 3, 5, 56.—Adverbial form humi, like chamai, on the ground or to the ground:jacere humi,
Cic. Cat. 1, 10, 26:requiescere,
Sall. J. 85, 33:strati,
Cic. de Or. 3, 6, 22; cf.:serpit humi tutus nimium timidusque procellae,
Hor. A. P. 28:quousque humi defixa tua mens erit?
fixed on the ground, Cic. Rep. 6, 17:locus circiter duodecim pedes humi depressus,
Sall. C. 55, 3:quot humi morientia corpora fundis?
Verg. A. 11, 665:spargere humi dentes,
Ov. M. 3, 105; cf.:hunc stravit humi,
id. ib. 12, 255:tremens procumbit humi bos,
Verg. A. 5, 481:volvitur ille excussus humi,
id. ib. 11, 640; cf.:projectum humi jugulavit,
Tac. H. 2, 64:stratus humi palmes viduas desiderat ulmos,
Juv. 8, 78. -
60 Ilii
1.Īlĭum or Īlĭon, ĭi, n., = Ilion, a poetical name for Troja, the city of Ilium, Troy, Verg. A. 1, 68; 5, 261; Hor. C. 1, 15, 33; Ov. M. 6, 95; 13, 408; Cic. Div. 1, 14, 24 et saep.—Called also Īlĭos, i, f., acc. to the Gr. Ilios, Hor. C. 4, 9, 18; id. Epod. 14, 14; Ov. A. A. 1, 363; id. M. 14, 467.—Also a later Ilium, built upon the coast, Liv. 35, 43, 3; 37, 9, 7.—II.Derivv.A.Īlĭus, a, um, adj., of or belonging to Ilium, Ilian, Trojan:B.tellus,
Verg. A. 9, 285:res,
id. ib. 1, 268:matres,
Hor. Epod. 17, 11:turmae,
id. Carm. Sec. 37.— Subst.: Īlĭi, ōrum, m., the Trojans, Plaut. Bacch. 4, 9, 27.—Īlĭăcus, a, um, adj., the same:C. D. E.orae,
Verg. A. 2, 117:classis,
id. ib. 5, 607:fata,
id. ib. 3, 182:Penates,
id. ib. 3, 603:cineres,
id. ib. 2, 431:amores,
i. e. Paris, Mart. 12, 52, 9:hospes Didus,
i. e. Æneas, Sil. 8, 50:Vesta,
worshipped at Troy, Ov. F. 6, 227;hence, Alba, where also Vesta was worshipped,
Luc. 5, 400: carmen, i. e. Homer's Iliad, Hor. A. P. 129; cf.:Macer,
a poet who wrote on the Trojan war, Ov. P. 4, 16, 6:dextra,
i. e. Ganymede's, Stat. S. 4, 2, 11:mons,
i. e. Phrygian marble, id. ib. 27:Iliacoque jugum memorabile remo,
i. e. the promontory of Misenum, where Misenus, a follower of Æneas, was drowned, id. ib. 3, 5, 98: muri, i. e. of Rome, as founded by descendants of the Trojan Æneas, Sil. 10, 387;hence, also, cuspis,
of the consul Flaminius, id. 5, 595.—Prov.:Iliacos intra muros peccatur et extra,
Hor. Ep. 1, 2, 16.—Īlĭas, ădis, f.1.The Trojan woman, i. e. Helen, Ov. Tr. 2, 371.—In plur.: Īlĭădes, um, Trojan women or girls, Verg. A. 3, 65; 2, 580.—2.The celebrated epic poem that describes the Trojan war, the Iliad, Prop. 2, 34 (3, 32), 66; Ov. A. A. 3, 414. —On account of its great extent, used fig. to represent a great quantity or number, an Iliad, a whole Iliad, Ov. P. 2, 7, 33; cf. written as Greek: tanta malorum impendet Ilias, Cic. Att. 8, 11, 3; and in plur.:2.tunc vero longas condimus Iliadas,
Prop. 2, 1, 14.ilium, v. ile.
См. также в других словарях:
607 — Cette page concerne l année 607 du calendrier julien. Pour l année 607, voir 607. Pour la voiture, voir Peugeot 607 Années : 604 605 606 607 608 609 610 Décennies … Wikipédia en Français
607 — Portal Geschichte | Portal Biografien | Aktuelle Ereignisse | Jahreskalender ◄ | 6. Jahrhundert | 7. Jahrhundert | 8. Jahrhundert | ► ◄ | 570er | 580er | 590er | 600er | 610er | 620er | 630er | ► ◄◄ | ◄ | 603 | 604 | 605 | … Deutsch Wikipedia
-607 — Cette page concerne l année 607 du calendrier julien proleptique. Années : 610 609 608 607 606 605 604 Décennies : 630 620 610 600 590 580 570 Siècles … Wikipédia en Français
607 — ГОСТ 607{ 80} Карандаши алмазные для правки шлифовальных кругов. Технические условия ОКС: 25.100.70 КГС: Г25 Инструмент абразивный, алмазный и абразивные материалы Взамен: ГОСТ 607 75 Действие: С 01.07.81 Изменен: ИУС 10/87, 12/92 Примечание:… … Справочник ГОСТов
607 — yearbox in?= cp=6th century c=7th century cf=8th century yp1=604 yp2=605 yp3=606 year=607 ya1=608 ya2=609 ya3=610 dp3=570s dp2=580s dp1=590s d=600s dn1=610s dn2=620s dn3=630s NOTOC EventsBy PlaceEurope*Ceolwulf of Wessex fights the South… … Wikipedia
607 — Años: 604 605 606 – 607 – 608 609 610 Décadas: Años 570 Años 580 Años 590 – Años 600 – Años 610 Años 620 Años 630 Siglos: Siglo VI – … Wikipedia Español
607 a. C. — Años: 610 a. C. 609 a. C. 608 a. C. – 607 a. C. – 606 a. C. 605 a. C. 604 a. C. Décadas: Años 630 a. C. Años 620 a. C. Años 610 a. C. – Años 600 a. C. – Años 590 a. C. Años 580 a. C. Años 570 a. C. Siglos: Siglo VIII a. C. – … Wikipedia Español
607-91-0 — Myristicine Myristicine Structure chimique de la myristicine Général No CAS … Wikipédia en Français
607 (альбом) — «607» студийный альбом Plazma … Википедия
607 (disambiguation) — 607 can refer to:*607, the year. *Peugeot 607, the car … Wikipedia
(607) jenny — L astéroïde (607) Jenny a été ainsi baptisé en hommage à une amie du découvreur August Kopff (1882 – 1960), dénommée Jenny Adolfine Kessler. Lien externe (en) Caractéristiques et simulation d orbite sur la page Small Body Database du JPL [java] … Wikipédia en Français