-
1 ολώ
ὄλλυμιdestroy: fut ind act 1st sg (attic epic doric)ὀλόςdestructive: masc gen sg (doric aeolic)——————ὁλάωpres imperat mp 2nd sgὁλάωpres subj act 1st sg (attic epic ionic)ὁλάωpres ind act 1st sg (attic epic ionic)ὁλάωimperf ind mp 2nd sg (homeric ionic)——————ὁλάωpres opt act 3rd sg -
2 όλω
ὅλοξmasc /neut nom /voc /acc dualὅλοξmasc /neut gen sg (doric aeolic)ὅλοςwhole: masc /neut nom /voc /acc dualὅλοςwhole: masc /neut gen sg (doric aeolic)——————ὅλοξmasc /neut dat sgὅλοςwhole: masc /neut dat sg -
3 ὀλῶ
Βλ. λ. ολώ -
4 ὁλῶ
Βλ. λ. ολώ -
5 ὁλῷ
Βλ. λ. ολώ -
6 ὅλω
Βλ. λ. όλω -
7 ὅλῳ
Βλ. λ. όλω -
8 ὅλῳ
всёмвсем всейΕλληνικά-Ρωσικά λεξικό στα κείμενα της Καινής Διαθήκης (Греческо-русский словарь к текстам Нового Завета) > ὅλῳ
-
9 ὅλος
ὅλος, ion. u. ep. οὖλος, s. unten ( heil, vgl. salvus, solidus), ganz, unversehrt, vollständig; ὅλον στρατόν, Pind. Ol. 11, 45; ὅλον ἂν χρόνον, N. 3, 47; vgl. Ol. 2, 33; ὅλον ἑσπέρας όφϑαλμόν, vom Vollmonde, Ol. 3, 20; ἡμέρας τοι μόχϑος οὐχ ὅλης μιᾶς, Soph. Phil. 478; ὕπαρχος ἄλλων, οὐχ ὅλων στρατηγός, nicht Feldherr über das ganze Heer, Ai. 1084; ἐκπιεῖν ὅλον πίϑον, Eur. Cycl. 216; ἐπ' ὤμοις ὅλην πόλιν φέρων, Phoen. 1138; τῆς ἡμέρας ὅλης, den ganzen Tag hindurch, Xen. An. 3, 3, 11; δι' ὅλης τῆς νυκτός, 4, 2, 4; u. so auch bei Plat. neben dem subst. mit dem Artikel, ὅλῳ τῷ ὀνόματι Crat. 393 e, τὸν βίον ὅλον Rep. III, 411 a, τὴν νύκτα ὅλην Conv. 219 c; wenn es einen Gesammtbegriff ausdrücken soll, steht τὴν ὅλην ἀδικίαν ἠδικηκώς, Rep. I, 344 c, πρὸς τὸ ὅλον πρόςωπον, Prot. 329 e; auch ohne Artikel, ὅλους ποιητὰς ἐκμανϑάνειν Legg. VII, 811 a, πόλεις ὅλας σώζει Gorg. 512 b; dem ἥμισυ entgegengesetzt, Conv. 191 b; ὅλην καὶ πᾶσαν οἰκίαν, Legg. VII, 808 a; ὅλος und πᾶς unterschieden Theaet. 204 b; – τὰ ὅλα πράγματα, die Hauptsache, das Ganze, Dem. 1, 3; vgl. Xen. Cyr. 8, 1, 13; ἡ τῶν ὅλων τάξις, 8, 7, 22; κινδυνεύειν τοῖς ὅλοις πράγμασιν, von der höchsten Gefahr, wo Alles auf dem Spiele steht, Pol. 1, 70, 1; so σφάλλεσϑαι, 18, 16, 1, ἀγνοεῖν, 18, 19, 6, κρατεῖν τῶν ὅλων, 3, 90, 11 u. öfter; auch τοῖς ὅλοις πρῶτος οὐ τύχην, οὐδ' ἀνάγκην διακοσμήσεως ἀρχήν, ἀλλὰ τὸν νοῠν ἐπέστησε, Plut. Pericl. 5, vom Anaxagoras, dem All, allen Dingen, der ganzen Welt; τὸ ὅλον, das Ganze, Plat. oft. – Adverbial werden ὅλον und τὸ ὅλον gebraucht, im Ganzen, überhaupt, διαφέρει δὲ ὅλον που καὶ τὸ πᾶν, Plat. Legg. XII, 944 c Alc. I, 109 b; καὶ τὸ ὅλον, Xen. Mem. 4, 1, 2; εἰς τὸ ὅλον, Plat. Polit. 302 b; καϑ' ὅλον, Rep. III, 392 d; auch καϑ' ὅλου, Men. 77 a, ein bei Arist. sehr häufiger Ausdruck, auch als ein Wort geschrieben, s. oben, dem καϑ' ἕκαστα, den einzelnen Beziehungen, entgegengstzt; ὅλῳ καὶ παντί, ganz und gar, Plat. Phaed. 79 c u. öfter, auch τῷ ὅλῳ καὶ παντί, Rep. VII, 527 ci Pol. vrbdt oft ὅλος καὶ πᾶς, ganz und gar, εἶναι πρός τινι, 3, 94, 10. 32, 1, 5; τὸ ὅλον αὐτοῖς ἦν καὶ πᾶν Ἀπελλῆς, er war ihr Eins und ihr Alles, 5, 26, 5. – Adv. ὅλως, gänzlich, im Ganzen, überhaupt, Plat. Phaed. 64 e; bes. nach Aufzählungen, wie denique, kurz, διψῆν καὶ πεινῆν καὶ ὅλως τὰς ἐπιϑυμίας, Rep. IV, 437 b; vgl. Dem. Lpt. 3 u. Wolf p. 220; οὐχ ὅλως, ganz und gar nicht, Pol. 20, 5, 10 u. A.; οὐδὲ ὅλως, überall nicht einmal, Ath.
-
10 κόσμος
κόσμος, ου, ὁ (Hom.+)① that which serves to beautify through decoration, adornment, adorning (Hom.+; Diod S 20, 4, 5 τῶν γυναικῶν τὸν κόσμον; OGI 531, 13; SIG 850, 10; IMaronIsis 41; PEleph 1, 4; PSI 240, 12 γυναικεῖον κόσμον; LXX; TestJud 12:1; JosAs 2:6 al.; Philo, Migr. Abr. 97 γυναικῶν κ.; Jos., Ant. 1, 250; 15, 5; Just., A II, 11, 4f) of women’s attire, etc. ὁ ἔξωθεν … κόσμος external adorning 1 Pt 3:3 (Vi. Hom. 4 of the inward adornment of a woman, beside σωφροσύνη; Crates, Ep. 9; Pythag., Ep. 11, 1; Plut., Mor. 141e; on the topic of external adornment cp. SIG 736, 15–26).② condition of orderliness, orderly arrangement, order (Hom. et al.; s. HDiller, Die vorphilosophische Gebrauch von κ. und κοσμεῖν: BSnell Festschr., ’56, 47–60) μετὰ κόσμου in order Dg 12:9 (text uncertain; s. μετακόσμιος).③ the sum total of everything here and now, the world, the (orderly) universe, in philosophical usage (so, acc. to Plut., Mor. 886b, as early as Pythagoras; certainly Heraclitus, Fgm. 66; Pla., Gorg. 508a, Phdr. 246c; Chrysipp., Fgm. 527 v. Arnim κόσμος σύστημα ἐξ οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ τῶν ἐν τούτοις περιεχομένων φύσεων. Likew. Posidonius in Diog. L. 7, 138; Ps.-Aristot., De Mundo 2 p. 391b, 9ff; 2 and 4 Macc; Wsd; EpArist 254; Philo, Aet. M. 4; Jos., Ant. 1, 21; Test12Patr; SibOr 7, 123; AssMos Fgm. b Denis [=Tromp p. 272]; Just., A I, 20, 2 al.; Ath. 19, 2 al.; Orig., C. Cels. 4, 68, 14; Did., Gen. 36, 7; 137, 13.—The other philosoph. usage, in which κ. denotes the heaven in contrast to the earth, is prob. without mng. for our lit. [unless perh. Phil 2:15 κ.=‘sky’?]). ἡ ἀέναος τοῦ κ. σύστασις the everlasting constitution of the universe 1 Cl 60:1 (cp. OGI 56, 48 εἰς τὸν ἀέναον κ.). Sustained by four elements Hv 3, 13, 3. πρὸ τοῦ τὸν κ. εἶναι before the world existed J 17:5. ἀπὸ καταβολῆς [κόσμου] from the beginning of the world Mt 13:35; 25:34; Lk 11:50; Hb 4:3; 9:26; Rv 13:8; 17:8. Also ἀπʼ ἀρχῆς κ. Mt 24:21 or ἀπὸ κτίσεως κ. Ro 1:20.—B 5:5 ἀπὸ καταβ. κ. evidently means at the foundation of the world (s. Windisch, Hdb. ad loc.). πρὸ καταβολῆς κ. before the foundation of the world J 17:24; Eph 1:4; 1 Pt 1:20 (on the uses w. καταβολή s. that word, 1). οὐδὲν εἴδωλον ἐν κ. no idol has any real existence in the universe (Twentieth Century NT) 1 Cor 8:4. Of the creation in its entirety 3:22. ὁ κόσμος ὅλος = πᾶσα ἡ κτίσις (Sallust. 21 p. 36, 13; TestSol 5:7; TestJob 33:4) Hs 9, 2, 1; 9, 14, 5. φωστῆρες ἐν κόσμῳ stars in the universe Phil 2:15 (s. above). Esp. of the universe as created by God (Epict 4, 7, 6 ὁ θεὸς πάντα πεποίηκεν, τὰ ἐν τῷ κόσμῳ καὶ αὐτὸν τὸν κόσμον ὅλον; Wsd 9:9; 2 Macc 7:23 ὁ τοῦ κ. κτίστης; 4 Macc 5:25; Just., A I, 59, 1 al.; Ath. 8, 2 al.) ὁ ποιήσας τὸν κ. who has made the world Ac 17:24. ὁ κτίστης τοῦ σύμπαντος κ. 1 Cl 19:2; ὁ κτίσας τὸν κ. Hv 1, 3, 4; cp. m 12, 4, 2. ὁ τοῦ παντὸς κ. κυριεύων B 21:5. οὐδʼ εἶναι τὸν κόσμον θεοῦ ἀλλὰ ἀγγέλων AcPlCor 1:15. Christ is called παντὸς τοῦ κ. κύριος 5:5; and the κ. owes its origin to his agency J 1:10b. The world was created for the sake of the church Hv 2, 4, 1.—The universe, as the greatest space conceivable, is not able to contain someth. (Philo, Ebr. 32) J 21:25.④ the sum total of all beings above the level of the animals, the world, as θέατρον ἐγενήθημεν (i.e. οἱ ἀπόστολοι) τῷ κόσμῳ καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις 1 Cor 4:9. Here the world is divided into angels and humans (cp. the Stoic definition of the κόσμος in Stob., Ecl. I p. 184, 8 τὸ ἐκ θεῶν καὶ ἀνθρώπων σύστημα; likew. Epict 1, 9, 4.—Acc. to Ocellus Luc. 37, end, the κ. consists of the sphere of the divine beyond the moon and the sphere of the earthly on this side of the moon).⑤ planet earth as a place of inhabitation, the world (SIG 814, 31 [67 A.D.] Nero, ὁ τοῦ παντὸς κόσμου κύριος; the meaning of the birthday of Augustus for the world OGI 458, 40 [=IPriene 105]; 2 Macc 3:12; Jos., Ant. 9, 241; 10, 205; Orig., C. Cels. 4, 68)ⓐ gener. Mk 16:15. τὰς βασιλείας τοῦ κ. Mt 4:8; ἐν ὅλῳ τῷ κ. 26:13. Cp. 13:38 (cp. Hs 5, 5, 2); Mk 14:9; Hs 9, 25, 2. τὸ φῶς τοῦ κ. τούτου the light of this world (the sun) J 11:9. In rhetorical exaggeration ἡ πίστις ὑμῶν καταγγέλλεται ἐν ὅλῳ τ. κόσμῳ Ro 1:8 (cp. the Egypt. grave ins APF 5, 1913, 169 no. 24, 8 ὧν ἡ σωφροσύνη κατὰ τὸν κ. λελάληται). Abraham as κληρονόμος κόσμου heir of the world 4:13.—Cp. 1 Cor 14:10; Col 1:6. ἡ ἐν τῷ κ. ἀδελφότης the brotherhood in the (whole) world 1 Pt 5:9. ἐγένετο ἡ βασιλεία τοῦ κ. τοῦ κυρίου ἡμῶν our Lord has assumed the sovereignty of the world Rv 11:15. τὰ ἔθνη τοῦ κ. (not LXX, but prob. rabbinic אֻמּוֹת הָעוֹלָם=humankind apart fr. Israel; Billerb. II 191; Dalman, Worte 144f) the unconverted in the world Lk 12:30. In this line of development, κόσμος alone serves to designate the polytheistic unconverted world Ro 11:12, 15.—Other worlds (lands) beyond the ocean 1 Cl 20:8.—Many of these pass. bear the connotation ofⓑ the world as the habitation of humanity (as SibOr 1, 160). So also Hs 9, 17, 1f. εἰσέρχεσθαι εἰς τὸν κ. of entrance into the world by being born 1 Cl 38:3. ἐκ τοῦ κ. ἐξελθεῖν leave this present world (Philo, Leg. All. 3, 5 ἔξω τ. κόσμου φεύγειν; s. ἐξέρχομαι 5; cp. Hippol., Ref. 5, 16, 7) 1 Cor 5:10b; 2 Cl 8:3. γεννηθῆναι εἰς τὸν κ. be born into the world J 16:21. ἕως ἐσμὲν ἐν τούτῳ τῷ κ. 2 Cl 8:2. οὐδὲν εἰσφέρειν εἰς τὸν κ. (Philo, Spec. Leg. 1, 294 τὸν μηδὲν εἰς τὸν κόσμον εἰσενηνοχότα) 1 Ti 6:7 (Pol 4:1). πολλοὶ πλάνοι ἐξῆλθον εἰς τὸν κ. 2J 7.—ἐν τῷ κόσμω τούτῳ J 12:25 (κ. need not here be understood as an entity hostile to God, but the transition to the nuance in 7b, below, is signalled by the term that follows: ζωὴν αἰώνιον). ἵνα εἰς κόσμον προέλθῃ AcPlCor 2:6.ⓒ earth, world in contrast to heaven (Dio Chrys. 19 [36], 59; Iren., 1, 4, 2 [Harv. I 35, 5]; Orig., C. Cels. 8, 15, 24) ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ 2 Cl 19:3.—Esp. when mention is made of the preexistent Christ, who came fr. another world into the κόσμος. So, above all, in John (Bultmann, index I κόσμος) ἔρχεσθαι εἰς τὸν κ. (τοῦτον) J 6:14; 9:39; 11:27; 16:28a; 18:37; specif. also come into the world as light 12:46; cp. 1:9; 3:19. Sending of Jesus into the world 3:17a; 10:36; 17:18; 1J 4:9. His εἶναι ἐν τῷ κόσμῳ J 1:10a; 9:5a; 17:12 v.l. Leaving the world and returning to the Father 13:1a; 16:28b. Cp. 14:19; 17:11a. His kingship is not ἐκ τοῦ κ. τούτου of this world i.e. not derived from the world or conditioned by its terms and evaluations 18:36ab.—Also Χρ. Ἰησοῦς ἦλθεν εἰς τ. κόσμον 1 Ti 1:15; cp. ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ (opp. ἀνελήμφθη ἐν δόξῃ) 3:16.—εἰσερχόμενος εἰς τὸν κ. Hb 10:5.ⓓ the world outside in contrast to one’s home PtK 3 p. 15, 13; 19.⑥ humanity in general, the world (TestAbr B 8 p. 113, 11 [Stone p. 74]; ApcEsdr 3:6 p. 27, 14; SibOr 1, 189; Just., A I, 39, 3 al.)ⓐ gener. οὐαὶ τῷ κ. ἀπὸ τῶν σκανδάλων woe to humankind because of the things that cause people to sin Mt 18:7; τὸ φῶς τοῦ κ. the light for humanity 5:14; cp. J 8:12; 9:5. ὁ σωτὴρ τοῦ κ. 4:42; 1J 4:14 (this designation is found in inscriptions, esp. oft. of Hadrian [WWeber, Untersuchungen z. Geschichte des Kaisers Hadrianus 1907, 225; 226; 229]).—J 1:29; 3:17b; 17:6.—κρίνειν τὸν κ. (SibOr 4, 184; TestAbr A 13 p. 92, 11 [Stone p. 32]; ApcMos 37) of God, Christ J 12:47a; Ro 3:6; B 4:12; cp. Ro 3:19. Of believers 1 Cor 6:2ab (cp. Sallust. 21 p. 36, 13 the souls of the virtuous, together w. the gods, will rule the whole κόσμος). Of Noah διʼ ἧς (sc. πίστεως) κατέκρινεν τὸν κ. Hb 11:7. ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν κ. εἰσῆλθεν Ro 5:12; likew. θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τὸν κ. 1 Cl 3:4 (Wsd 2:24; 14:14). Cp. Ro 5:13; 1 Cor 1:27f. περικαθάρματα τοῦ κ. the refuse of humanity 4:13. Of persons before conversion ἄθεοι ἐν τῷ κ. Eph 2:12.—2 Cor 1:12; 5:19; Js 2:5; 1J 2:2; 4:1, 3. ἀρχαῖος κόσμος the people of the ancient world 2 Pt 2:5a; cp. vs. 5b; 3:6. Of pers. of exceptional merit: ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κ. of whom the world was not worthy Hb 11:38.—ὅλος ὁ κ. all the world, everybody Ac 2:47 D; 1 Cl 5:7; cp. ἐν ὅλῳ τῷ κ. 59:2; εἰς ὅλον τὸν κ. Hs 8, 3, 2. Likew. ὁ κόσμος (cp. Philo, De Prov. in Eus., PE 8, 14, 58) ὁ κ. ὀπίσω αὐτοῦ ἀπῆλθεν J 12:19. ταῦτα λαλῶ εἰς τὸν κ. 8:26; ἐν τῷ κ. 17:13; ἐγὼ παρρησίᾳ λελάληκα τῷ κ. 18:20; cp. 7:4; 14:22. ἵνα γνῷ ὁ κ. 14:31; cp. 17:23; ἵνα ὁ κ. πιστεύῃ 17:21.ⓑ of all humanity, but especially of believers, as the object of God’s love J 3:16, 17c; 6:33, 51; 12:47b.⑦ the system of human existence in its many aspects, the worldⓐ as scene of earthly joys, possessions, cares, sufferings (cp. 4 Macc 8:23) τὸν κ. ὅλον κερδῆσαι gain the whole world Mt 16:26; Mk 8:36; Lk 9:25; 2 Cl 6:2 (cp. Procop. Soph., Ep. 137 the whole οἰκουμένη is an unimportant possession compared to ἀρετή). τὰ τερπνὰ τοῦ κ. the delightful things in the world IRo 6:1. οἱ χρώμενοι τὸν κ. ὡς μὴ καταχρώμενοι those who use the world as though they had no use of it or those who deal with the world as having made no deals with it 1 Cor 7:31a. ἔχειν τὸν βίον τοῦ κ. possess worldly goods 1J 3:17. τὰ τοῦ κόσμου the affairs of the world 1 Cor 7:33f; cp. 1J 2:15f. The latter pass. forms an easy transition to the large number of exprs. (esp. in Paul and John) in whichⓑ the world, and everything that belongs to it, appears as that which is hostile to God, i.e. lost in sin, wholly at odds w. anything divine, ruined and depraved (Herm. Wr. 6, 4 [the κόσμος is τὸ πλήρωμα τῆς κακίας]; 13, 1 [ἡ τοῦ κ. ἀπάτη], in Stob. p. 428, 24 Sc.; En 48:7; TestIss 4:6; AscIs 3:25; Hdb., exc. on J 1:10; Bultmann ad loc.—cp. Sotades Maronita [III B.C.] 11 Diehl: the κόσμος is unjust and hostile to great men) IMg 5:2; IRo 2:2. ὁ κόσμος οὗτος this world (in contrast to the heavenly realm) J 8:23; 12:25, 31a; 13:1; 16:11; 18:36; 1J 4:17; 1 Cor 3:19; 5:10a; 7:31b; Hv 4, 3, 2ff; D 10:6; 2 Cl 5:1, 5; (opp. ὁ ἅγιος αἰών) B 10:11. ‘This world’ is ruled by the ἄρχων τοῦ κ. τούτου the prince of this world, the devil J 12:31b; 16:11; without τούτου 14:30. Cp. ὁ κ. ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται the whole world lies in the power of the evil one 1J 5:19; cp. 4:4; also ὁ αἰὼν τοῦ κ. τούτου Eph 2:2 (s. αἰών 4).—Christians must have nothing to do with this world of sin and separation fr. God: instead of desiring it IRo 7:1, one is to ἄσπιλον ἑαυτὸν τηρεῖν ἀπὸ τοῦ κ. keep oneself untainted by the world Js 1:27. ἀποφεύγειν τὰ μιάσματα τοῦ κ. 2 Pt 2:20; cp. 1:4 (s. ἀποφεύγω 1).—Pol 5:3. ἡ φιλία τοῦ κ. ἔχθρα τ. θεοῦ ἐστιν Js 4:4a; cp. vs. 4b. When such an attitude is taken Christians are naturally hated by the world IRo 3:3; J 15:18, 19ad; 17:14a; 1J 3:13, as their Lord was hated J 7:7; 15:18; cp. 1:10c; 14:17; 16:20.—Also in Paul: God and world in opposition τὸ πνεῦμα τοῦ κ. and τὸ πνεῦμα τὸ ἐκ θεοῦ the spirit of the world and the spirit that comes fr. God 1 Cor 2:12; σοφία τοῦ κ. and σοφία τοῦ θεοῦ 1:20f. ἡ κατὰ θεὸν λύπη and ἡ τοῦ κ. λύπη godly grief and worldly grief 2 Cor 7:10. The world is condemned by God 1 Cor 11:32; yet also the object of the divine plan of salvation 2 Cor 5:19; cp. 1 Cl 7:4; 9:4. A Christian is dead as far as this world is concerned: διʼ οὗ (i.e. Ἰ. Χρ.) ἐμοὶ κ. ἐσταύρωται κἀγὼ κόσμῳ through Christ the world has been crucified for me, and I have been (crucified) to the world Gal 6:14; cp. the question τί ὡς ζῶντες ἐν κ. δογματίζεσθε; Col 2:20b. For στοιχεῖα τοῦ κ. Gal 4:3; Col 2:8, 20a s. στοιχεῖον.—The use of κ. in this sense is even further developed in John. The κ. stands in opposition to God 1J 2:15f and hence is incapable of knowing God J 17:25; cp. 1J 4:5, and excluded fr. Christ’s intercession J 17:9; its views refuted by the Paraclete 16:8. Neither Christ himself 17:14c, 16b; 14:27, nor his own 15:19b; 17:14b, 16a; 1J 3:1 belong in any way to the ‘world’. Rather Christ has chosen them ‘out of the world’ J 15:19c, even though for the present they must still live ‘in the world’ 17:11b; cp. 13:1b; 17:15, 18b. All the trouble that they must undergo because of this, 16:33a, means nothing compared w. the victorious conviction that Christ (and the believers w. him) has overcome ‘the world’ vs. 33b; 1J 5:4f, and that it is doomed to pass away 2:17 (TestJob 33:4; Kephal. I 154, 21: the κόσμος τῆς σαρκός will pass away).⑧ collective aspect of an entity, totality, sum total (SIG 850, 10 τὸν κόσμον τῶν ἔργων (but s. 1 above); Pr 17:6a) ὁ κ. τῆς ἀδικίας ἡ γλῶσσα καθίσταται the tongue becomes (or proves to be) the sum total of iniquity Js 3:6 (so, approx., Meinertz; FHauck.—MDibelius, Windisch and ASchlatter find mng. 7b here, whereas ACarr, Exp. 7th ser., 8, 1909, 318ff thinks of mng. 1). Χρ. τὸν ὑπὲρ τῆς τοῦ παντὸς κόσμου τῶν σῳζομένων σωτηρίας παθόντα Christ, who suffered or died (s. πάσχω 3aα) for the salvation of the sum total of those who are saved MPol 17:2.—FBytomski, D. genet. Entwicklung des Begriffes κόσμος in d. Hl. Schrift: Jahrb. für Philos. und spekul. Theol. 25, 1911, 180–201; 389–413 (only the OT); CSchneider, Pls u. d. Welt: Αγγελος IV ’32, 11–47; EvSchrenck, Der Kosmos-Begriff bei Joh.: Mitteilungen u. Nachrichten f. d. evang. Kirche in Russland 51, 1895, 1–29; RLöwe, Kosmos u. Aion ’35; RBultmann, D. Verständnis v. Welt u. Mensch im NT u. im Griechentum: ThBl 19, ’40, 1–14; GBornkamm, Christus u. die Welt in der urchr. Botschaft: ZTK 47, ’50, 212–26; ALesky, Kosmos ’63; RVölkl, Christ u. Welt nach dem NT ’61; GJohnston, οἰκουμένη and κ. in the NT: NTS 10, ’64, 352–60; NCassem, ibid. 19, ’72/73, 81–91; RBratcher, BT 31, ’80, 430–34.—B. 13; 440. DELG. M-M. EDNT. TW. -
11 πούς
πούς, ὁ, ποδός, dat. plur. ποσί, ep. ποσσί u. πόδεσσι, der Fuß, sowohl von Menschen als von Thieren, Hom. u. Folgde; λαβὼν ποδός, ἕλκε ποδός, ἔχεν ποδός, am Fuß, Il. 10, 490. 11, 258. 16, 763; βάλεν ταρσὸν ποδός, 11, 377; λὰξ ποδί, öfter; ἐρίγδουποι πόδες ἵππων, 11, 152, u. sonst; bei Hom. u. Att. nicht selten ποδί, ποσὶ στῆναι, βῆναι, ἱκέσϑαι, ἐλϑεῖν, δραμεῖν, πηδᾷν u. dgl., wo es uns pleonastisch erscheint, aber sinnlich anschaulicher ist. – Auch die Krallen des Raubvogels, Od. 15, 526; die Arme oder Fänger des Polypen, Hes. O. 526. – Il. 17, 386 steht γούνατά τε κνῆμαί τε πόδες ϑ' ὑπένερϑεν, also der untere Theil des Beines, vom Knöchel abwärts; aber auch überh. das ganze Bein; oft χεῖρες καὶ πόδες, πόδας καὶ χεῖρας ὕπερϑεν verbunden; auch der vom Leibe getrennte, abgehauene Fuß, Od. 20, 299. 22, 290; ξύλινος πούς, ein hölzerner, Stelzfuß, Her. 9, 37; ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς, vom Kopf bis zu den Füßen, Bezeichnung der ganzen Leibeslänge, Il. 18, 353. 23, 169; auch ἐκ κεφαλῆς ἐς πόδας ἄκρους, 16, 640; danach komisch τὰ πράγματα ἐκ τῶν ποδῶν ἐς τὴν κεφαλήν σοι πάντ' ἐρῶ, Ar. Plut. 649. – Auch Fußtritt, Gang, τῷ δ' ὑπὸ ποσσὶ μέγας πελεμίζετ' Ὄλυμπος, unter seinen Füßen, seinen Tritten, Il. 8, 443, vgl. 13, 19. 14, 285; bes. Lauf, Wettlauf, οἱ ἀέϑλια ποσσὶν ἄροντο, sie erlangten Kampfpreise mit den Füßen, d. i. im Wettlauf, Il. 9, 124. 266. 22, 160 Od. 8, 103. 206. 353. Daher ποσὶν ἐρίζειν, mit den Füßen wetteifern, Wettlauf halten, Il. 13, 325. 23, 792, ποσὶ νικᾷν, mit den Füßen, im Wettlaufe siegen, 20, 410 Od. 13, 261; so τιμὰ ποδῶν Pind. Ol. 12, 15; αἴγλα ποδῶν, 13, 36; ἀρετά, P. 10, 23; ποσσὶ κράτεσκε, N. 3, 52; ἔλαβε ποσίν, holte ein, 3, 81, u. öfter; ποδοῖν κλοπὰν ἀρέσϑαι, heimlich entfliehen, Soph. Ai. 243; σύντεινε ποδὸς ὁρμάν, Eur. El. 112; ἅμιλλαν ἐπόνει ποδοῖν, I. A. 213; πόδα τιϑέναι, gehen, Ar. Th. 1100. – Das Zunächstvorliegende wird oft bezeichnet als πρόσϑεν ποδός oder ποδῶν, προπάροιϑε ποδῶν, was vor den Füßen ist; παρὰ ποδός, sogleich, Theogn. 282; πρὸ ποδός, das Gegenwärtige, dem Raum u. der Zeit nach, Pind. I. 7, 13; auch τὸ πὰρ ποδός, P. 3, 60; φροντίδα τὰν πὰρ ποδός, 10, 62; πὰρ ποδὶ σχεδόν, Ol. 1, 74. Anders ist παραὶ ποσὶν ἔκπεσε ϑυμός, vor die Füße entfiel ihnen der Muth, Il. 15, 280. – Πημάτων ἔξω πόδα ἔχειν, Aesch. Prom. 263, wie ἔξω κομίζων ὀλεϑρίου πηλοῦ πόδα, Ch. 686, vgl. Eur. Bacch. 110, d. i. entronnen sein, wie ἐκτὸς κλαυμάτων Soph. Phil. 1260; – βράχιστα γὰρ κράτιστα τἀν ποσὶν κακά, Ant. 1309, wie ἡ Σφὶγξ τὸ πρὸς ποσὶ σκοπεῖν μεϑέντας ἡμᾶς τἀφανῆ προςήγετο, O. R. 130; τοὐν ποσὶν οἰστέον κα-κόν, Eur. Alc. 742; τὰ ἐν ποσὶν ἀγνοῶν, Plat. Theaet. 175 b; Sp., wie Luc. Nigr. 7; – κατὰ πόδα, auf dem Fuße, so schnell die Füße können, auf dem Fuße folgend, Her. 9, 89; Thuc. 3, 98. 8, 17; κατὰ πόδας αὐτῶν ἰέναι, auf dem Fuße folgen, 5, 64; Xen. Mem. 2, 6, 9; ἕπεσϑαι, Plat. Legg. XI, 918 a; ὑπέλαβες, Soph. 243 e; Sp., wie Pol. 2, 49, 4; τῇ κατὰ πόδας ἡμέρᾳ, am folgenden Tage, 1, 12, 1; τῷ κατὰ πόδας ἐνιαυτῷ, 2, 20, 4, u. öfter; – so auch ἐκ ποδὸς ἕπεσϑαι, 3, 68, 2, vgl. 14, 8, 13; und so ὅσον ἐκ ποδός, = ὅσον ἤδη, 2, 68, 9; u. παρὰ πόδας, sogleich, in kurzem, 1, 7, 5 u. öfter; – aber ἐκ ποδῶν ist = fern, weit ab, Her. 6, 35, s. ἐκποδών; – ἐπὶ πόδα ἀνάγειν, Xen. Cyr. 3, 3, 69, wie ἐπὶ πόδα ἀναχωρεῖν, An. 5, 2, 32, werden durch B. A. 72, 31 χωρεῖν ἐπὶ σκέλος, τὸ ὀπίσω ἀναχωρεῖν μὴ δόντα τοῖς ὑπεναντίοις τὰ νῶτα erklärt, also sich so zurückziehen, daß man gegen die Feinde Front macht; vgl. bes. Xen. Cyr. 7, 5, 6, ἀπῄεσαν, ἕως μὲν ἐξικνεῖτο τὰ βέλη ἀπὸ τοῦ τείχους, ἐπὶ πόδα, um den Schild zum Decken gebrauchen zu können, ἐπεὶ δὲ ἔξω βελῶν ἐγένοντο, στραφέντες, und Arr. An. 5, 17, 12, wo es mit πρύμναν κρούεσϑαι zusammen steht; vgl. noch Pol. 2, 30, 4. 68, 4. 18, 8, 4; – περὶ πόδα, um den Fuß, passend, angemessen, ἔστι μοι τοῠτο περὶ πόδα, das ist mir sehr gelegen, eben recht, eigtl. ein Schuh, der genau um den Fuß anschließt, Hesych. u. Sp., wie Luc.; – ὡς ποδῶν ἔχει, wie er zu Fuß ist, so schnell er kann, Plat. Gorg. 507 d u. sonst, vollständiger ὡς ποδῶν εἶχον τάχιστα ἐβοήϑεον, Her. 6, 116, vgl. 9, 59; – φεύγειν ἀμφοῖν ποδοῖν, auch ἐκ δυοῖν ποδοῖν, mit beiden Füßen, aus allen Kräften fliehen; – βοηϑεῖν χειρὶ καὶ ποδί oder ὅλῳ ποδί, mit Hand und Fuß, mit aller Macht beistehen; so bei Aezeh. 3, 109 ὤμοσαν βοηϑήσειν τῷ ϑεῷ καὶ χειρὶ καὶ ποδὶ καὶ πάσῃ δυνάμει; vgl. Suid.; übertr. sagt Ap. Rh. 4, 1165 οὔποτε φῦλ' ἀνϑρώπων τερπώλης ἐπέβησαν ὅλῳ ποδί, sie traten nicht mit ganzem Fuße auf, d. h. sie haben keine reine, ungemischte Freude. – Die Tragg. brauchen auch πούς τινος als Umschreibung einer Person, Herm. Soph. Ant. 43; Eur. Hipp. 661. – Uebertr. von leblosen Dingen, der Fuß, das untere Fußende, bes. der Fuß, der untere Theil eines Berges, Il. 2, 824. 20, 59, – Fuß eines Tisches, Bettes u. dal., Xen. Men. 2, 1, 30 u. Sp. – Bei Ath. X 454 a wird Ω beschrieben: πόδας ἔχων βρα χεῖς δύο. – Am Schiffe sind πόδες die beiden untern, Zipfel des Segels, auch die an ihnen befestigten Taue, mit denen das Segel gedreht und gespannt wird, Od. 5, 260. 10, 32, an welcher letzteren Stelle Einige den sing. vom Steuerruder verstanden haben. Allgemeiner ist Eur. Hec. 940 zu nehmen: ἐπεὶ νόστιμον ναῠς ἐκίνησε πόδα, während ἐκπετάσουσι πόδα ναός I. T. 1136 auf das Segel geht; τοῠ ποδὸς παριέναι, Ar. Equ. 434, wo der Schol. bemerkt, daß es ein vom Einziehen der Segel entlehnter Ausdruck sei, πόδας καλοῠσιν οἱ ναῠται τοὺς παρ' ἑκάτερα τὰ μέρη κάλως ἐκδεδεμένους τῆς ὀϑόνης. Vgl. noch Ap. Rh. 2, 931; Qu. Sm. 9, 438 u. Schol. Ap. Rh. 1, 567. – Fuß als Längenmaaß, 4 Palmen od. 16 Finger, 11 Zoll 87/10 Linien rheinländisch, Her. 2, 149 u. Folgde. Daher ὑπὲρ τὸν πόδα, über das Maaß. – In der Metrik ein Versfuß, Gramm., Scholl. – Von Flötenbläsern, Trompetern u. Ausrufern, ein lauter, mit vollem Ausathmen verbundener Ruf, Galen. – [Πούς ist die von den alten Gramm. allein anerkannte Accentuation, nicht ποῠς, E. Mp. 686, 16 Arcad. 126, 6 B. A. 554, 31. 1196; vgl. Lob. Phryn. 765.]
-
12 όλωι
-
13 ὅλωι
-
14 πούς
πούς, ὁ, ποδός, der Fuß, sowohl von Menschen als von Tieren. Auch die Krallen des Raubvogels; die Arme oder Fänger des Polypen; γούνατά τε κνῆμαί τε πόδες ϑ' ὑπένερϑεν, also der untere Teil des Beines, vom Knöchel abwärts; aber auch überh. das ganze Bein; auch der vom Leibe getrennte, abgehauene Fuß; ξύλινος πούς, ein hölzerner, Stelzfuß; ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς, vom Kopf bis zu den Füßen, Bezeichnung der ganzen Leibeslänge. Auch Fußtritt, Gang; τῷ δ' ὑπὸ ποσσὶ μέγας πελεμίζετ' Ὄλυμπος, unter seinen Füßen, seinen Tritten; bes. Lauf, Wettlauf; οἱ ἀέϑλια ποσσὶν ἄροντο, sie erlangten Kampfpreise mit den Füßen, = im Wettlauf. Daher ποσὶν ἐρίζειν, mit den Füßen wetteifern, Wettlauf halten; ποσὶ νικᾷν, mit den Füßen, im Wettlaufe siegen; ἔλαβε ποσίν, holte ein; ποδοῖν κλοπὰν ἀρέσϑαι, heimlich entfliehen; πόδα τιϑέναι, gehen. Das Zunächstvorliegende wird oft bezeichnet als: πρόσϑεν ποδός oder ποδῶν, προπάροιϑε ποδῶν, was vor den Füßen ist; πρὸ ποδός, das Gegenwärtige, dem Raum u. der Zeit nach; παραὶ ποσὶν ἔκπεσε ϑυμός, vor die Füße entfiel ihnen der Mut; κατὰ πόδα, auf dem Fuße, so schnell die Füße können, auf dem Fuße folgend; κατὰ πόδας αὐτῶν ἰέναι, auf dem Fuße folgen; τῇ κατὰ πόδας ἡμέρᾳ, am folgenden Tage; παρὰ πόδας, sogleich, in kurzem; ἐκ ποδῶν ist = fern, weit ab; περὶ πόδα, um den Fuß, passend, angemessen; ἔστι μοι τοῠτο περὶ πόδα, das ist mir sehr gelegen, eben recht, eigtl. ein Schuh, der genau um den Fuß anschließt; ὡς ποδῶν ἔχει, wie er zu Fuß ist, so schnell er kann; φεύγειν ἀμφοῖν ποδοῖν, auch ἐκ δυοῖν ποδοῖν, mit beiden Füßen, aus allen Kräften fliehen; βοηϑεῖν χειρὶ καὶ ποδί oder ὅλῳ ποδί, mit Hand und Fuß, mit aller Macht beistehen; übertr., οὔποτε φῦλ' ἀνϑρώπων τερπώλης ἐπέβησαν ὅλῳ ποδί, sie traten nicht mit ganzem Fuße auf, d. h. sie haben keine reine, ungemischte Freude. Übertr. von leblosen Dingen: der Fuß, das untere Fußende, bes. der Fuß, der untere Teil eines Berges, Fuß eines Tisches, Bettes. Am Schiffe sind πόδες die beiden unteren, Zipfel des Segels, auch die an ihnen befestigten Taue, mit denen das Segel gedreht und gespannt wird. Fuß als Längenmaß, 4 Palmen od. 16 Finger, 11 Zoll 87/10 Linien rheinländisch. Daher ὑπὲρ τὸν πόδα, über das Maß. In der Metrik ein Versfuß. Von Flötenbläsern, Trompetern u. Ausrufern: ein lauter, mit vollem Ausatmen verbundener Ruf -
15 κακός
κακός, ή, όν, schlecht, im Allgem. Ggstz zu ἀγαϑός, was zu vergleichen; – 1) von Zuständen lebendiger Wesen und lebloser Dinge, schlecht in seiner Art, untauglich, nicht so, wie es seiner Natur od. Bestimmung nach sein könnte oder sollte, κακὰ εἵματα, Hom., von Personen = untüchtig zu einem Geschäft, nichtsnutzig, νομῆες Od. 17, 246; κακὸς δ' αἰδοῖος ἀλήτης, der verschämte Bettler versteht sein Gewerbe schlecht, ist ein schlechter Landstreicher, 17, 578; so ἰατρός Aesch. Prom. 471, ποιμήν Ag. 643; ναύτης, κυβερνήτης, Eur. Andr. 458 Suppl. 880; μάγειρος Plat. Phaedr. 265 e; nähere Bestimmungen werden im acc. hinzugesetzt, πάντα γὰρ οὐ κακός εἰμι, μετ' ἀνδράσιν ὅσσοι ἄεϑλοι Od. 8, 214; εἰ μὴ 'γὼ κακὸς γνώμην ἔφυν, d. i. wenn ich richtig urtheile, Soph. Phil. 898; κακοὺς πᾶσαν κακίαν Plat. Rep. VI, 490 d; auch dat., κακοὶ γνώμαισιν Soph. Ai. 493, unverständige; mit Präposit., κακὸς περὶ τὰ χρήματα Plat. Clitoph. 407 b; κακὸς εἰς φίλους Eur. Or. 424 Med. 84, wofür Or. 738 φίλοις steht; mit dem inf., κακὸς μανϑάνειν Soph. O. R. 545; κακὸς μένειν δόρυ Eur. Heracl. 744; ὑπουργεῖν, untüchtig zu dienen, Ar. Pax 422. – Bes. a) von Männern u. Kriegern = verzagt, muthlos, untauglich zum Kriege, feig, Il. 13, 279, Ggstz ἀγαϑός, ibd. 284, wie ἐσϑλός, 2, 365 u. öfter; καὶ ἄναλκις 8, 153 Od. 3, 375; κακὸς πρὸς αἰχμήν Soph. Phil. 1290; κακὸς καὶ ἄϑυμος Her. 7, 11, vgl. 104. 8, 68; καὶ δειλός Plat. Menex. 246 e; οἱ δειλοὶ καὶ ἄφρονες κακοί Gorg. 498 c; Xen. An. 1, 9, 15 u. öfter; οὐδ' ἑνὶ ἐπιτρέψονται κακῷ εἶναι 3, 2, 31, seine Schuldigkeit im Kriege nicht zu thun. – b) von schlechter Herkunft od. Geburt, niedrig, gemein, arm (vgl. den Ggstz ἀγαϑός); so Od. 6, 187 ἐπεὶ οὔτε κακῷ οὔτ' ἄφρονι φωτὶ ἔοικας, Ζεὺς δ' αὐτὸς νέμει ὄλβον; 4, 64 ἀνδρῶν γένος ἐστὲ διοτρεφέων βασιλήων· ἐπεὶ οὔ κε κακοὶ τοιούςδε τέκοιεν; Soph. οὐδ' ἐὰν τρίτης ἐγὼ μητρὸς φανῶ τρίδουλος, ἐκφανεῖ κακή O. R. 1063, du wirst doch nicht gering, aus niederm Stande erscheinen. So auch von Kleidern, κακὰ εἵματα, ärmliche Kleider, Od. 11, 190 u. öfter. – c) von dem Aeußern, häßlich; εἶδος μὲν ἔην κακός, ἀλλὰ ποδώκης Il. 10, 316, wo Eust. δύςμορφος erkl., nach der Ansicht der alten Griechen, welche vornehme Geburt, körperliche Wohlgestalt u. kriegerischen Muth als nothwendig vereinigt betrachten; Paus. 8, 49, 3 τὸ δὲ εἶδος ἦν τοῦ προςώπου κακός. – d) daran reiht sich dann die in der weitern Entwickelung der Begriffe immer herrschender werdende Bdtg des sittlich Schlechten, Bösen, bes. niederträchtig, nichtswürdig u. boshaft; einzeln schon bei Hom., ἐν νόστῳ ἀπόλοντο κακῆς ἰότητι γυναικός Od. 11, 383; πῆμα κακὸς γείτων, ὅσσον τ' ἀγαϑὸς μέγ' ὄνειαρ Hes. O. 344; Ggstz ὁ χρηστός, Soph. Ant. 516 u. gew. in Prosa; κακὸς πρός τινα, schlecht gesinnt gegen, Thuc. 1, 86. – 2) von Sachen, unglücklich, schlimm, verderblich, was den Menschen Unglück bringt. So geläufig bei Hom. μοῖρα, αἶσα, κῆρες, μόρος, οἶτος, πῆμα, κήδεα, ϑάνατος, νόσος, ἕλκος u. ä.; auch χόλος, ἔρις u. ä., πόλεμος, κυδοιμός, πόνος, φύζα, auch ἄνεμος, ϑύελλα. So auch Tragg., κακὸς δαίμων Aesch. Pers. 346, μόρος 361, ἄλγη 831, τύχη, böses Geschick, Unglück, Ag. 1203; Soph. Ai. 316 u. öfter; ἄτη 123; von üblem Ruf, δόξα, Eur. Herc. Fur. 292; φάτις, φήμη, Soph. Ai. 186 Eur. Hel. 621; λόγοι, Schmähreden, Soph. Ant. 259; ῥήματα Ai. 239; ἔπη 1302; anders ἄγγελος κακῶν ἐπῶν Ant. 274; vgl. Il. 17, 701 κακὸν ἔπος ἀγγελέοντα, üble Botschaft bringend; von übler Vorbedeutung, ὄρνις Eur. Hel. 1057; ὁδὸς δύςποτμος καὶ κακή Soph. O. C. 1435; Odyss. 20, 87 αὐτὰρ ἐμοὶ καὶ ὀνείρατ' ἐπέσσευεν κακὰ δαίμων, unselige Träume; τάδε γ' ὧδε ϑεοὶ κακὰ τεκμήραντο Iliad. 6, 349. – Substantivisch, τὸ κακόν, Uebel, Unglück, Verderben, bei Hom. oft, δίδου δ' ἀγαϑόν τε κακόν τε Od. 8, 63, μέγα γὰρ κακὸν ἐγγύϑεν ἦεν 9, 423, ἀϑάνατον κακόν 12, 118, μὴ πού τι κακὸν πάσχωσιν ὀπίσσω Od. 2, 179, κακὰ πολλὰ μογήσας u. ä., wohin auch κακὰ μήδεσϑαί τινι, μητιάαν, ῥάπτειν gehören, wie die bei den Attikern so geläufigen Vrbdgn κακὸν ποιεῖν, ἐργάζεσϑαί τινα u. ä., Einem Böses anthun, die alle bei den Verbis angeführt sind; ἄμαχον κακόν Pind. P. 2, 76; ἦρξε τοῦ παντὸς κακοῦ Aesch. Pers. 427; ἄφερτον κακόν Ag. 1073; ἀτηρόν, ἀμήχανον, Eur. Med. 447 Andr. 353; οὐδ' εἴκεις κακοῖς, du weichst nicht dem Unglück, Aesch. Prom. 320; ἀναφυγαὶ κακῶν Ch. 931; ἀναρχίας μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν Soph. Ant. 668; εἰς κακὸν τοὺς φίλους ἄγειν 434; in Prosa, ἐκ κακῶν μεγάλων πεφευγότες Her. 1, 65, vgl. 3, 53; Thuc. 5, 65; ὑπὸ τοῦ κακοῦ νικώμενοι 2, 51; Pol. 5, 11, 1; ὁ τὰ κακὰ ἔχων, der Unglückliche, Plat. Legg. V, 731 d; ἀπαλλαγὴ εἴη κακῶν Rep. X, 610 d; bei Plat. auch im sittlichen Sinne das Böse, Laster, Bosheit; τὰ κακά, Feigheit, Xen. An. 3, 1, 25. – Adv. κακῶς, von Hom. an in denselben Verbdgn wie das adj., Ggstz εὖ, z. B. ἢ εὖ ἠὲ κακῶς νοστήσομεν, unglücklich, Il. 2, 253; κακῶς πράσσειν, Tragg. u. in Prosa, in übler Lage sein, Unglück haben, s. πράσσω; κακῶς κακῶς Ag. 901 Soph. El. 337; κακῶς δρᾶν, ποιεῖν τινα, Einen schlecht behandeln, mißhandeln, kränken, Tragg. u. in Prosa, κακῶς ποιεῖν τι, beschädigen, verletzen, verderben, κακῶς λέγειν τινά, s. die Verba; κακῶς ζῆν, Plat. Gorg. 512 b, u. sonst in Prosa. – Comparat. κακώτερος, Hom., z. B. πλαγκτοσύνης δ' οὐκ ἔστι κακώτερον ἄλλο βροτοῖσιν, es giebt kein größeres Unglück für die Menschen, Od. 15, 342, u. einzeln bei sp. D., ἄνδρ' ἀγαϑὸν γεγαῶτα κακωτέρῳ ἀνέρι εἶξαι Ap. Rh. 3, 421; Theocr. 27, 21; in Prosa erst spät, wie Alciphr. 3, 62. – Gew. compar. κακίων, κάκιον, u. superl. κάκιστος, schon Hom., εἰ κακίων σέϑεν ἔλϑοι Od. 14, 56; κάκιστ' ἀνδρῶν Soph. Phil. 962, μόρος κάκιστος Ant. 485, u. sonst bei den Tragg., wie in Prosa, ὅστις ἐμοῦ κάκιον ἐπαιδεύϑη Plat. Menex. 236 a, τὸν ἄριστον καὶ τὸν κάκι-στον ἄνδρα Rep. VIII, 544 a; – κακῑότερος hat Strat. 6 (XII, 7) gebildet. – Der Bdtg nach wird auch χείρων, χείριστος u. ἥσσων, ἥκιστος als compar. u. superl. zu κακός gebraucht, die man vgl. – Zu bemerken ist noch die häufige Verbindung des adj. u. adv., κακὸν κακῶς νιν ἐκτρῖψαι βίον Soph. O. R. 248, κακοὺς κακῶς φϑείρειαν Ai. 1370, vgl. Eur. Cycl. 268 Ar. Equ. 2. 189. 190; ἀπό σ' ὀλῶ κακὸν κακῶς Plut. 65, vgl. 418. 879. – In den Zusammensetzungen bezeichnet es zuweilen einen Fehler in dem Zuviel einer Eigenschaft, so daß es für ἄγαν zu stehen scheint, gew. aber stimmt es in der Bdtg mit δυς-überein u. drückt das Schlechte, Ueble, Unglückliche aus; oft deutet es auch nur an, daß die Sache in zu geringem Maaße vorhanden sei.
-
16 κλίμα
κλίμα, τό, die Neigung, der Abhang, die abschüssige Lage oder Richtung, Abdachung eines Hügels, Sp. Bes. die Abflachung der Erde gegen die Pole hin u. übh. die Himmelsgegend, Strab. VI, 2, 1 u. öfter; ἀπὸ μεσημβρινοῦ κλίματος D. Hal. 1, 9; Plut. Mar. 11; – die nach der Lage sich richtende Wärme u. Witterung, das Klima, Arist. de mund. 10 u. A.; – übh. die geographische Lage eines Ortes, die Gegend, ἡ πόλις τῷ ὅλῳ κλίματι τέτραπται πρὸς τὰς ἄρκτους Pol. 7, 6, 1; τὰ πρὸς μεσημβρίαν κλίματα τῆς Μηδίας 5, 44, 6, wie Ath. XII, 523 e. – Bei Sp. auch übertr., die Neigung, der Hang wozu, Arr. Epict. 2, 15, 20. – [Sollte der Analogie nach κλῖμα heißen, vgl. Lob. Paralipp. p. 418, aber bei Nonn. u. Anth. IX, 97 ist ι kurz; die Lateiner haben clima.]
-
17 δια-φέρω
δια-φέρω (s. φέρω), 1) durchtragen; a) hinüberbringen, ἰσϑμὸν ναῠς Thuc. 8, 8, wofür hernach διακομίζω steht; κηρύγματα Eur. Suppl. 398; ἀγγελίας Luc. D. D. 24, 1; vgl. Xen. Oec. 9, 8; τὸ ἤλεκτρον εἰς τοὺς Ἕλληνας Arist. mirab. 115; γλῶσσαν, die Zunge zum Sprechen bringen (daß die Rede über die Zunge geht), Soph. Tr. 323; übersetzen, zu Schiffe, τινὰ εἰς Σικελίαν App. C. 4. 48. – b) bis an's Ende hinbringen, τὸν αἰῶνα, βίον, Her. 1, 74. 3, 40; Eur. Hel. 10; νύκτα, Rhes. 600; Hippocr. u. Sp., wie Plut. Alex. 52; wohin auch διοίσει ἄπαις, er wird kinderlos bleiben, Eur. Rhes. 982, u. διοίσεται Soph. Ai. 511 gehört. – c) von der Leibesfrucht, austragen, γαστρὸς ὄγκον Eur. Ion 15; Xen. Mem. 2, 2, 5. Auch – d) ertragen, Soph. O. R. 321 ῥᾷστα τοὐμόν; so πότμον δάκρυσι Eur. Hipp. 1143; χαλεπῶς τι Hdn. 2, 5, 15; τὴν φυγήν Plut. Dem. et Cic. 4. Also = φέρειν, wie ψῆφον διαφέρειν, Her. 4, 138; Eur. Or. 49; Dem. 25, 83, wobei an mehrere, verschiedene Stimmen Abgebende zu denken; vgl. ἀναγκάσαντες τὸν δῆμον ψῆφον φανερὰν διενεγκεῖν, für u. wider, Thuc. 4, 74; – σκῆπτρα, das Scepter fortwährend führen, d. i. König sein, Eur. I. A. 1195. – 2) auseinandertragen; ἕκαστα εἰς τὰς χώρας τὰς προςηκούσας, jedes an seine Stelle, Xen. oec. 9, 8; zerstreuen, διαφερόμενοι σποράδες Plut. Thes 24; διαφέρεται τὸ φορεῖον δεῦρο κἀκεῖσε Galb. 26, u. a. Sp. – Uebertr., ἄτα διαφέρει αἴτιον Aesch. Ch. 62, Schol. διασπαράσσει; vgl. ἄνω καὶ κάτω διαφέρειν, Eur. Bacch. 753; αὐλούς Pol. 30, 13, 8. S. auch διαφορέω. Dah. διαφέρειν τινά, Jemandes Ruhm überall hin verbreiten, Pind. P. 11, 60; διενεγκοῦσαι διὰ πρεσβειῶν τὸ μὲν ἐνταυϑί, τὸ δὲ ἐκεῖσε Ar. Lys. 570; ἡ φήμη διηνέχϑη Plut. conv. sept. sap. 20; – τὰς κόρας, die Augen hier u. dahin werfen, Eur. Bacch. 1085; Or. 1262; τινὰ λόγοις, zerstreuen, erheitern, Eur.; – πόλεμον, heißt theils: den Krieg ganz zu Ende führen, theils; in die Länge ziehen, Her. 1, 25. 74; Thuc. 1, 11. 6, 54. 8, 75; ἐράνους, Beiträge bezahlen, od. Schuldscheine einlösen, Lycurg. 22, Ggstz εἰςφέρειν. – 3) διαφέρει, es trägt aus, macht einen Unterschied; οὐδὲν διαφέρει, macht keinen Unterschied, ist einerlei; Xen. Cyr. 2, 3, 4; sequ. εἰ, Ael. V. H. 7, 14; πολὺ δ., es macht einen großen Unterschied, z. B. ἀλέξασϑαι ἢ μάχεσϑαι Xen. An. 3, 4, 33. – Oft mit dat. der Person, τί δ' ὑμῖν διαφέρει; was verschlägt es euch? liegt euch daran? Dem. 4, 11, u. öfter; οὐδέ τί οἱ διέφερε πληγέντι ἀποϑανέειν Her. 1, 85; ἰδίᾳ τι αὐτῷ διέφερε, es war sein Privatinteresse, Thuc. 3, 42; δοκῶ, τοῖς ϑανοῦσι βραχὺ διαφέρειν, εἰ, es liege ihnen wenig daran, ob, Eur. Tr. 1248; – dah. τὰ διαφέροντα πράγματα, worauf es ankommt, Plut. Caes. 65; vgl. Pol. 31, 13. Und mit gen. der Sache, εἰ μηδὲν διέφερε τῆςδε τῆς πόλεως ἐμοί Antiph. 5, 13. – Dah. wird διαφέρον bei Antiphan. durch συμφέρον erkl., B. A. 89. – 4) Aehnl. person.: verschieden sein, sich unterscheiden; πολὺ διαφέρουσιν οἱ όρύττοντες καὶ οἱ μὴ ὀρύττοντες Xen. Oec. 20, 19; οἷς διαφέρει τὰ τοῠ ἐρῶντος ἢ τὰ μή Plat. Phaedr. 228 d; gew. τινός, von Jem. od. etwas, z. B. τῶν κακῶν Eur. Or. 251; Xen. Cyr. 8, 2, 21 u. sonst; die Sache, worin man sich unterscheidet, steht im dat., der Grad des Unterschieds wird durch den acc. angegeben,;. B. οὐδέν τινος δ., Ar. Vesp. 20; Plat. Apolog. 35 b; τινί τινος. 35 a u. Folgde, z. B. τίνι διαφέρει τὰ ἄῤῥενα τῶν ϑηλειῶν, Arist. part. anim. 4, 8; Ath. III, 115 b; τί διαφέρει μανίας ἀμαϑία Xen. Mem. 1, 2, 50; ὅπως ἀλεκτρυόνος μηδὲν διοίσεις τοὺς τρόπους Cratin. Ath. IX, 373 e, u. a. com.; οὐδὲν τοὶς ἄλλοις τῶν ζώων, im Uebrigen gar nicht von den Thieren sich unterscheiden, Isocr. 3, 5; τὸ πᾶν διαφέρει ἐν παντὶ ἔργῳ προϑυμία ἀϑυμίας, unterscheidet sich ganz u. gar, Xen. Cyr. 1, 6, 13; vgl. 4, 3, 8; so διαφέρει ὅλον που καὶ τὸ πᾶν Plat. Legg. 944 b; Alc. I, 109 b, womit Rep. V, 469 c VII, 527 c zu vgl., ὅλῳ καὶ παντί, in jeder Beziehung u. im Ganzen; τοσοῦτον διαφέρει ὅσον Xen. Oec. 20, 20, u. öfter; aber auch ὅσῳ διαφέρει σῦκα καρδάμων, Henioch. Ath. IX, 408 a. Also τίνι διαφέρουσι heißt eigtl. worin, u. τί δ. wie sehr? vgl. die Beispiele bei Lob. zu Phryn. 394, obgleich der Unterschied später nicht so beobachtet wird, u. Phryn. τίνι δ. ganz verwirft. Man sagte auch: δ. Ἀϑηναίων εἰς ἀρετήν, in Beziehung auf, Plat. Apol. 35 b; εἰς τὸ πείϑειν Isocr. 5, 25; εἰς τὸ ἄρχειν Xen. Cyr. 1, 1, 6; u. wie im Deutschen, ὁ συκοφάντης καὶ ὁ σύμβολος ἐν τούτῳ πλεῖστον διαφέρουσιν Dem. 18, 189; vgl. Isocr. 3, 22; mit dem inf., δ. ἰδεῖν, von Ansehen, Plat. Rep. VI, 495 e. Eigenthümlich, νῦν οὐδὲν διαφέρει τὰ ἀργυρεῖα ἢ ἃ οἱ πρόγονοι ὄντα ἐμνημόνευον Xen. Vect. 4, 25; μόνῃ τῇ μορφῇ μὴ οὐχὶ πρόβατα εἶναι διαφέροντες Luc. Alex. 15. – Oft geradezu = sich auszeichnen: ἀνὴρ πρὸς δικαιοσύνην διαφέρων Aesch. 1, 181; auch κατά τι, Xen. Lac. 1, 10 u. Sp.; ἐπί τινι, Isocr. 10, 12; Xen. Mem. 4, 2, 1; ἑτέρων τὴν ὄψιν Aesch. 1, 75; Luc. D. Mort. 12, 1; Thuc. 3, 37 vrbdt χρῆν Μυτιληναίους καὶ πάλαι μηδὲν διαφέροντας τῶν ἄλλων ὑφ' ἡμῶν τετιμῆσϑαι, also = διαφερόντως, vor den Andern. – Διαφέρειν τινὰ ὠμότητι, übertreffen, Pol. 1, 88, 7; vgl. D. Sic. 2, 5. 11, 67. – 5) Pass. (verschieden gemacht werden), sich entzweien, uneins werden: H. h. Merc. 255; sich streiten, περί τινος, Her. 1, 173; ἀλλήλοις Plat. Euthyph. 5 a; ἑαυτῷ, mit sich im Widerspruch sein, Antiph. 5, 50; μηδὲν διαφέρου περὶ τούτου Ar. Lys. 1172; διενεχϑῆναι, aus Amphis B. A. 89 durch μάχεσϑαι erkl.; ἔν τινι, Xen. Oec. 17, 4; ἀμφί τινος, An. 4, 5, 17; πρὸς ἀλλήλους, Lys. 18, 17; Is. 5, 1; Dem. 40, 47 u. Folgde; dah. τὸ διαφέρον, die Ursache des Streites, der Streitpunkt, Thuc. 1, 70; Pol. u. Sp. – Bei Dem. 9, 8 ist οὐ διαφέρομαι – φάσκειν ich habe nichts dagegen, wie ἐμοὶ οὐ διαφέρει. – Bei Teleclid. wird διενεγκεῖν durch προςπαλαίειν erkl., B. A. 91.
-
18 ὄλλῡμι
ὄλλῡμι (ΟΛ), fut. ὀλῶ, ep. ὀλέσω, Od. 13, 399, Hes. O. 182, auch ὀλέσσω, Il. 12, 250 Od. 2, 49, aor. ὤλεσα, u. nicht augmentirt bei Hom. ὄλεσσα, ὄλεσκεν Bekker Il. 8, 270 statt ὄλεσσεν, perf. ὀλώλεκα, med. ὄλλυμαι, fut. ὀλοῦμαι, aor. ὠλόμην, ὀλέσϑαι (οὐλόμενος, s. besonders), u. der Bdtg nach dazu gehörig perf. II. ὄλωλα, sehr Späte haben auch einen aor. ὀλεσϑῆναι, vgl. Lob. Phryn. 852; – vernichten, verderben, tödten, im pass. vernichtet, getödtet werden; Ἕκτωρ ὀλλὺς Ἀργείους, Il. 10, 201; οἰμωγή τε καὶ εὐχωλὴ πέλεν ἀνδρῶν ὀλλύντων τε καὶ ὀλλυμένων, 4, 451, öfter in dieser Zusammenstellung; Ἕκτωρ ἧφι βίηφι πιϑήσας ὤλεσε λαόν, richtete es zu Grunde, 22, 107; πόλιν ἔπραϑον, ὤλεσα δ' αὐτούς, Od. 9, 40; auch von leblosen Dingen, νῦν ἐφάμην νῆάς τ' ὀλέσας καὶ πάντας Ἀχαιοὺς ἂψ ἀπονοστήσειν, Il. 8, 498, vgl. Od. 23, 319; πόλιν, 9, 188; γένος ἀμὸν ὀλέσσαι οἰκτροτάτῳ ϑανάτῳ, Pind. P. 3, 41; ἄνδρας, Ol. 1, 79; ἰοὶ προςπιτνόντες ὤλλυσαν, Aesch. Pers. 453; ναυτικὸς πεζὸν ὤλεσε στρατόν, 714; Οἰδιπόδα γένος ὠλέσατε πρυμνόϑεν, Spt. 1048, öfter; ἥδ' οὖν ϑανεῖται καὶ ϑανοῦσ' ὀλεῖ τινα, Soph. Ant. 867; νῦν γὰρ ϑεοί σ' ὀρϑοῦσι, πρόσϑε δ' ὤλλυσαν, O. C. 395; geradezu tödten, τοὺς δὲ δισσάρχας ὀλέσσας βασιλεῖς, Ai. 383, öfter; ὃ καὶ γῆν καὶ πόλεις ὄλλυσι, Eur. Or. 524, u. oft in der Bdtg »tödten«. In Prosa ist das compos. ἀπόλλυμι im Gebrauch, aber sp. D. haben das simpl. in dieser Bdtg. – Dst auch = verlieren, ohne daß die eigene Schuld daran immer hervorträte; bes. im aor. ὤλεσα, εἵως φίλον ὤλεσε ϑυμόν, Il. 11, 342 u. öfter, auch αὐτὸς δ' ὤλεσε ϑυμὸν ὑφ' Ἥκτορος, er verlor sein Leben durch Hektor, 17, 616; öfter ψυχήν, μένος, ἦτορ; ἑταίρους ὤλεσε καὶ νῆα, Od. 19, 274; ἄγραν ὤλεσα, Aesch. Eum. 143, πόνον, Ag. 54. – Med. umkommen, bes. eines gewaltsamen Todes sterben, u. verloren gehen; ὡς Ἀγαμέμνων ὤλεϑ' ὑπ' Αἰγίσϑοιο δόλῳ, Od. 3, 235; ὤλετ' ὀλέϑρῳ ἀδευκέϊ, 4, 489, öfter; auch κακὸν οἶτον ὄληαι, Il. 3, 417, wie ὀλέεσϑε κακὸν μόρον, im bösen Tode, 21, 133; von Sachen, νῦν ὤλετο πᾶσα κατ' ἄκρης Ἴλιος, ging unter, 13, 772, ὤλετο μέν μοι νόστος, 9, 413, ging verloren. wie τοῦ δ' ὤλετο νόστιμον ἦμαρ, Od. 1, 168; δόλοις ὀλούμεϑα, Aesch. Ch. 875; ὤλετο πρὸς χειρὸς ἕϑεν, Suppl. 65, öfter; im opt. aor. als Verwünschungsformel, ὄλοιϑ' ὃς πόλει μεγάλ' ἐπεύχεται, Spt. 434, δυςπαλάμως ὄλοιο, Suppl. 847, wie ὀλοίμαν, ὄλοιο, ὄλοιντο, Soph. O. R. 664 El. 283 Trach. 382; ὡς ὄλοιτο παγκάκως, Eur. Hipp. 407; ὤλλυϑ' ὡς ἀναξίως, Soph. Phil. 680; ὴνίκ' ὤλλυτο πόλις, Eur. Hec. 767; κεραυνῷ ὀλέσϑαι, Andr. 1194; Arr. u. sp. D. – Das perf. ὄλωλα, ich bin untergegangen, Il. 24, 384, υἱὸς γάρ οἱ ὄλωλε μάχῃ ἔνι 15, 111; οἱ ὀλωλότες, die Todten, Aesch. Ag. 337; μαντευσόμεσϑα τἀνδρὸς ὡς ὀλωλότος, 13401 Soph. O. R. 126 u. öfter; oft bes. bei Att, = verloren sein, zu Grunde gehen, ἐσϑίεταί μοι οἶκος, ὄλωλε δὲ πίονα ἔργα, Od. 4, 318; ὄλωλα τῇδ' ἐν ἡμέρᾳ, Soph. El. 664; οἴχωκ', ὄλωλα, Ai. 880, öfter, wie auch sp. D., Anacr. 33, 9. – In Prosa ist das comp. ἀπόλλυμι im Gebrauch.
-
19 ειπερ
дор. αἴπερ conj. (усил. εἰ)1) если только, если действительноεἴ. ἔσται γε Aesch. — если это действительно случится;
εἴ. ποτὲ καὴ νῦν Arph. — сегодня больше, чем когда-л. ;εἴ. τις καὴ ἄλλος Soph. — если только кто-л. другой, т.е. больше, чем кто-л. другой, как никто другой2) если (бы) даже, хотя бы дажеεἴ. καί τις γαίῃ ἐν ἀλλοδαπῇ ναίεις Hom. — даже тогда, когда живешь в чужой стране
3) разве толькоοὐκ ἐν ὅλῳ, ἀλλ΄ εἴ. ἐν μέρει Plat. — не в целом, а разве лишь в части
-
20 εξερμηνευω
1) ( о языке) переводить(τὸ «trans» ἐξερμηνευόμενόν ἐστι πέραν Polyb.)
2) подробно описывать(ἥ ἀσπίς τινος ὅλῳ βιβλίῳ ἐξηρμηνεύθη Luc.)
См. также в других словарях:
ὀλῶ — ὄλλυμι destroy fut ind act 1st sg (attic epic doric) ὀλός destructive masc gen sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ὁλῶ — ὁλάω pres imperat mp 2nd sg ὁλάω pres subj act 1st sg (attic epic ionic) ὁλάω pres ind act 1st sg (attic epic ionic) ὁλάω imperf ind mp 2nd sg (homeric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ὁλῷ — ὁλάω pres opt act 3rd sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ὅλω — ὅλοξ masc/neut nom/voc/acc dual ὅλοξ masc/neut gen sg (doric aeolic) ὅλος whole masc/neut nom/voc/acc dual ὅλος whole masc/neut gen sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ὅλῳ — ὅλοξ masc/neut dat sg ὅλος whole masc/neut dat sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ὅλωι — ὅλῳ , ὅλοξ masc/neut dat sg ὅλῳ , ὅλος whole masc/neut dat sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ВСЕХ СВЯТЫХ НЕДЕЛЯ — [греч. Κυριακὴ τῶν ῾Αγίων Πάντων], 1 я неделя (воскресенье) после праздника Пятидесятницы, в к рую совершается память всех святых. На Востоке появление памятей всех мучеников, или всех святых, относится по крайней мере к кон. IV нач. V в. В… … Православная энциклопедия
Cavafis — Constantin Cavafy Cavafy, vers 1900 à Alexandrie Constantin Cavafy, connu aussi comme Konstantinos Petrou Kavafis, ou Kavaphes (en grec Κωνσταντίνος Πέτρου Καβάφης), est un poète grec né à Alexandrie d Égypte le 29 avr … Wikipédia en Français
Constantin Cavafy — Κωνσταντίνος Καβάφης Cavafy, vers 1900 à Alexandrie Nom de naissance Konstantinos Petrou Kavafis Activités … Wikipédia en Français
Воскресение Христово видевше — (греч. ᾿Ανάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι «[Мы], увидевшие Воскресение Христово») православное песнопение. Содержание 1 Текст 2 История … Википедия
SUPERBIA — in corde nascitur, in superciliis sedem habet. Plin. l. 11. c. 37. Haec (Supercilia) maxime indicant fastum. Superbia aliubi conceptaculum, sed hic sedem habet. In corde nascitur; huc subit, hic pendet. Nihil altius simul abruptiusque invenit in… … Hofmann J. Lexicon universale