Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

वनचर्य

  • 1 वनचर


    vána-cara
    mf (ī)n. roaming in woods, living in a forest MBh. Kāv. etc.;

    m. a woodman, forester ib. ;
    a wild animal ib. ;
    the fabulous eight legged animal Sarabha MW.

    Sanskrit-English dictionary > वनचर

  • 2 वनचर्य


    vána-carya
    n. (SaṃjUp.),

    Sanskrit-English dictionary > वनचर्य

  • 3 वनचर्या


    vána-caryā
    f. ( R.) the roaming about orﾠ dwelling in a forest

    Sanskrit-English dictionary > वनचर्या

  • 4 भुवनचरित


    bhúvana-carita
    n. the doings of the world Kāv.

    Sanskrit-English dictionary > भुवनचरित

  • 5 वन


    vána
    1) n. (once m. R. V, 50, 2)

    a forest, wood, grove, thicket, quantity of lotuses orﾠ other plants growing in a thick cluster (but in older language alsoﾠ applied to a single tree) RV. etc. etc.;
    plenty, abundance R. Kathās. ;
    a foreign orﾠ distant land RV. VII, 1, 19 (cf. araṇya);
    wood, timber RV. ;
    a wooden vessel orﾠ barrel (for the Soma juice) RV. (?);
    a cloud (as the vessel in the sky) ib. ;
    (prob.) the body of a carriage RV. VIII, 34, 18 ;
    water Naigh. I, 12 ;
    a fountain, spring L. ;
    abode Nalôd. ;
    Cyperus Rotundus VarBṛS. ;
    = raṡrmi, a ray of light Naigh. I, 4 ;
    (prob.) longing, earnest desire KenUp. ;
    m. N. of a son of Uṡīnara BhP. ;
    of one of the 10 orders of mendicants founded by Ṡamkarâcārya (the members of which affix vana to their names cf. rārmêndra-v-) W. ;
    (ā) f. the piece of wood used for kindling fire by attrition (= araṇi q.v.;
    sometimes personified) RV. III, 13 ;
    (ī) f. a wood, forest Sāh. ;
    vana
    2) ind. gaṇa câ̱di

    - वनऋक्ष
    - वनकचु
    - वनकणा
    - वनकण्डुल
    - वनकदली
    - वनकन्द
    - वनकपि
    - वनकपीवत्
    - वनकरिन्
    - वनकाम
    - वनकार्पसि
    - वनकार्पसी
    - वनकाष्ठिका
    - वनकुक्कुट
    - वनकुञ्जर
    - वनकुसुम
    - वनकोद्रव
    - वनकोलि
    - वनकौशाम्बी
    - वनक्रक्ष
    - वनखण्ड
    - वनग
    - वनगज
    - वनगमन
    - वनगव
    - वनगहन
    - वनगुप्त
    - वनगुल्म
    - वनगो
    - वनगोचर
    - वनग्रहण
    - वनग्रामक
    - वनग्राहिन्
    - वनघोली
    - वनंकरण
    - वनचन्दन
    - वनचन्द्रिका
    - वनचम्पक
    - वनचर
    - वनचर्य
    - वनचर्या
    - वनचारिन्
    - वनच्छाग
    - वनच्छिद्
    - वनच्छेद
    - वनज
    - वनजात
    - वनजीर
    - वनजीविका
    - वनजीविन्
    - वनज्योत्स्नी
    - वनतरंगिणी
    - वनतिक्त
    - वनतिक्तिका
    - वनद
    - वनदमन
    - वनदारक
    - वनदाह
    - वनदीप
    - वनदीयभट्ट
    - वनदुर्ग
    - वनदुर्गा
    - वनदेवता
    - वनद्रुम
    - वनद्विप
    - वनधान्य
    - वनधारा
    - वनधिति
    - वनधेनु
    - वननित्य
    - वनप
    - वनपन्नग
    - वनपर्वन्
    - वनपाल्लव
    - वनपंसुल
    - वनपादप
    - वनपार्श्व
    - वनपाल
    - वनपालक
    - वनपिप्पलि
    - वनपुत्रक
    - वनपुर्व
    - वनप्रक्ष
    - वनप्रवेश
    - वनप्रस्थ
    - वनप्रिय
    - वनफल
    - वनबर्बर
    - वनबर्बरिका
    - वनबर्हिण
    - वनबाह्यक
    - वनबिडाल
    - वनबीज
    - वनभद्रिका
    - वनभुज्
    - वनभू
    - वनभूमि
    - वनभूषणी
    - वनभोजनपुण्याहवचनप्रयोग
    - वनभोजनप्रयोग
    - वनभोजनविधि
    - वनमक्षिका
    - वनमल्लिका
    - वनमल्ली
    - वनमातंग
    - वनमानुष
    - वनमाय
    - वनमाल
    - वनमाला
    - वनमालिका
    - वनमालिन्
    - वनमुच्
    - वनमुद्ग
    - वनमूत
    - वनमूर्धजा
    - वनमूल
    - वनमृग
    - वनमेथिका
    - वनमोचा
    - वनयमानी
    - वनरक्षक
    - वनराज
    - वनराजि
    - वनराज्य
    - वनराष्ट्र
    - वनराष्ट्रक
    - वनर्द्धि
    - वनलक्ष्मी
    - वनलता
    - वनलेखा
    - वनवराह
    - वनवर्तिका
    - वनवर्तिन्
    - वनवर्बर
    - वनवर्बरिका
    - वनवर्हिण
    - वनवल्लरी
    - वनवह्नि
    - वनवात
    - वनवास
    - वनवासन
    - वनवासिन्
    - वनवास्य
    - वनवाह्यक
    - वनविडाल
    - वनविलासिनी
    - वनवीज
    - वनवृत्ति
    - वनवृन्ताकी
    - वनव्रीहि
    - वनशिखण्डिन्
    - वनशूकरी
    - वनशुरण
    - वनशृङ्गाट
    - वनशृङ्गाटक
    - वनशोभन
    - वनश्वन्
    - वनषण्ड
    - वनषद्
    - वनसंकट
    - वनसद्
    - वनसंनिवासिन्
    - वनसमूह
    - वनसम्प्रवेश
    - वनसरोजिनी
    - वनसाह्वया
    - वनसिन्धुर
    - वनस्तम्ब
    - वनस्थ
    - वनस्थली
    - वनस्थान
    - वनस्थायिन्
    - वनस्थित
    - वनस्पति
    - वनस्रज्
    - वनहरि
    - वनहरिद्रा
    - वनहव
    - वनहास
    - वनहुताशन
    - वनहोम

    Sanskrit-English dictionary > वन

  • 6 पादः _pādḥ

    पादः [पद्यते गम्यते$नेन करणे कर्मणि वा घञ्]
    1 The foot (whether of men or animals); तयोर्जगृहतुः पादान् R.1.57; पादयोर्निपत्य, पादपतित &c. (The word पाद at the end of comp. is changed to पाद् after सु and numerals; i. e. सुपाद्, द्विपाद्, त्रिपाद् &c.; and also when the first member is used as a standard of comparison, but is a word other than हस्ति &c.; see P.V.4.138-14; e. g. व्याघ्रपाद्. The nom. pl. of पाद is often added to names of persons or titles of address to show great respect or veneration; मृष्यन्तु लवस्य बालिशतां तातपादाः U.6; जीवत्सु तातपादेषु 1.19; देवपादानां नास्माभिः प्रयोजनम् Pt.1; so एवमाराध्यपादा आज्ञापयन्ति Prab.1; so कुमारिलपादाः &c.
    -2 A ray of light; बालस्यापि रवेः पादाः पतन्त्युपरि भूभृताम् Pt.1.328; Śi.9.34; R.16.53 (where the word has sense 1 also).
    -3 The foot or leg of an inanimate object, as of a bed-stead; चतुष्पदी हि निःश्रेणी ब्रह्मण्येव प्रतिष्ठिता Mb.12.2.4.
    -4 The foot or root of a tree; as in पादप.
    -5 The foot of a mountain, a hill at the foot of a mountain (पादाः प्रत्यन्तपर्वताः); रेवां द्रक्ष्यस्युपलविषमे विन्ध्यपादे विशीर्णाम् Me.19; Ś.6.17.
    -6 A quarter, fourth part; as in सपादो रूपकः 'one and one fourth rupee'; Ms.8.241; Y.2.174; कार्षापणे दीयमाने पादो$पि दत्तो भवति ŚB. on MS.6.7.2.
    -7 The fourth part of a stanza, a line.
    -8 The fourth part of a chap- ter or book, as of the Adhyāyas of Pāṇini, or of the Brahma-sūtras.
    -9 A part in general.
    -1 A column, pillar; सहस्रपादं प्रासादं......अधिरोहन्मया दृष्टः Mb.5.143.3.
    -11 A foot as a measure equal to twelve Aṅgulis.
    -12 The quadrant of a circle.
    -13 The foot-hole or bottom of a water-skin; इन्द्रियाणां तु सर्वेषां यद्येकं क्षरतीन्द्रियम् । तेनास्य क्षरति प्रज्ञा दृतेः पादादिवोदकम् ॥ Ms.2.99.
    -14 A wheel; गिरिकूबरपादाक्षं शुभवेणु त्रिवेणुमत् Mb.3.175.4; Ki.12 21.
    -15 A golden coin (weighing one tola); स ह गवां सहस्रमव- रुरोध दश दश पादा एकैकस्याः शृङ्गयोराबद्धा बभुवुः Bṛi. Up.3.1.1.
    -Comp. -अग्रम् the point or extremity of the foot; पादाग्रस्थितया मुहुः स्तनभरेणानीतया नम्रताम् Ratn.1.1.
    -अङ्कः a foot-mark.
    -अङ्गदम्, -दी an ornament for the foot, an anklet.
    -अङ्गुलिः, -ली f. a toe.
    -अङ्गुष्ठः the great toe.
    -अङ्गुष्ठिका a ring worn on the great toe.
    -अन्तः the point or extremity of the feet.
    -अन्तरम् the interval of a step, distance of a foot. (
    -रे) ind.
    1 after the interval of a step.
    -2 close or near to.
    -अन्तिकम् ind. near to, towards any one.
    -अम्बु n. butter-milk containing a fourth part of water.
    -अम्भस् n. water in which the feet (of revered persons) have been washed.
    -अरविन्दम्, -कमलम्, -पङ्कजम्, -पद्मम् a lotus-like foot.
    -अर्घ्यम् a gift to a Brāhmāṇa or a venerable person.
    -अर्धम् 1 half a quarter, an eighth; पादं पशुश्च योषिच्च पादार्धं रिक्तकः पुमान् Ms.8.44.
    -2 half a line of a stanza.
    -अलिन्दी a boat.
    -अवनामः bowing to a person's feet; इति कृतवचनायाः कश्चिदभ्येत्य बिभ्यद्गलितनयनवारेर्याति पादावनामम् Śi.11.35.
    -अवनेजः washing another's feet; विभ्व्यस्तवा- मृतकथोदवहास्त्रिलोक्याः पादावनेजसरितः शमलानि हन्तुम् Bhāg. 11.6.19.
    -अवसेचनम् 1 washing the feet.
    -2 the water used for washing the feet; दूरात् पादावसेचनम् Ms. 4.151.
    -अष्ठीलः the ankle; मर्मस्वभ्यवधीत् क्रुद्धः पादाष्ठालैः सुदारुणैः Mb.1.8.24.
    -आघातः a kick.
    - आनत a. prostrate, fallen at the feet of; कयासि कामिन् सुरतापराधात् पादानतः कोपनयावधूतः Ku.3.8.
    -आवर्तः 1 a wheel worked by the feet for raising up water from a well.
    -2 a square foot.
    -आसनम् a foot-stool.
    -आस्फालनम् tram- pling or motion of the feet, floundering.
    -आहतः a. kicked.
    -आहति f.
    1 treading or trampling.
    -2 a kick.
    -उदकम्, -जलम् 1 water for washing the feet.
    -2 water in which the feet of sacred and revered persons are washed, and which is thus considered holy; विष्णु- पादोदकं तीर्थं जठरे धारयाम्यहम्.
    -उदरः a serpent; यथा पादो- दरस्त्वचा विनिर्मुच्यते Praśna. Up.5.5.
    -उद्धूतम् stamping the feet.
    -कटकः, -कम्, -कीलिका an anklet.
    -कृच्छ्रम् a vow in which taking of meals and observing a fast are done on alternate days; Y.
    -क्षेपः 1 a foot- step.
    -2 a kick with the foot.
    -गण्डीरः a morbid swel- ling of the legs and feet.
    -ग्रन्थिः the ankle.
    -ग्रहणम् seizing or clasping the feet (as a mark of respectful salutation); अकारयत् कारयितव्यदक्षा क्रमेण पादग्रहणं सतीनाम् Ku.7.27.
    -चतुरः, -चत्वरः 1 a slanderer.
    -2 a goat.
    -3 the fig-tree.
    -4 a sand-bank.
    -5 hail.
    -चापल्यम् shuffling of the feet.
    -चारः going on foot, walking; यदि च विहरेत् पादचारेण गौरी Me.62 'if Gaurī should walk on foot'; R.11.1
    -2 the daily position of the planets.
    -चारिन् a.
    1 walking or going on foot.
    -2 fighting on foot. (-m.)
    1 a pedestrian.
    -2 a foot-soldier.
    -च्छेदनम् cutting off a foot; पादेन प्रहरन् कोपात् पादच्छेदन- मर्हति Ms.8.28.
    -जः a sūdra; पादजोच्छिष्टकांस्यं यत्...... विशुद्धेद् दशभिस्तु तत् Mb.12.35.31.
    -जलम् 1 butter-milk mixed with one fourth of water.
    -2 water for the feet.
    -जाहम् the tarsus.
    -तलम् the sole of the foot.
    -त्रः, -त्रा, -त्राणम् a boot or shoe.
    -दारी, -दारिका a chap in the feet, chilblain.
    -दाहः a burning sensation in the feet.
    -धावनिका sand used for rubbing the feet.
    -नालिका an anklet.
    -निकेतः a foot-stool.
    -न्यासः move- ment of the feet; पादन्यासो लयमनुगतः M.2.9.
    -पः 1 a tree; निरस्तपादपे देशे एरण्डो$पि द्रुमायते H.1.67; अनुभवति हि मूर्ध्ना पादपस्तीव्रमुष्णम् Ś.5.7.
    -2 a foot-stool. (
    -पा) a shoe. ˚खण्डः, -ण्डम् a grove of trees. ˚रुहा a climbing plant.
    -पद्धतिः f. a track.
    -परिचारकः a humble servant.
    -पालिका an anklet.
    -पाशः 1 a foot-rope for cattle.
    -2 an anklet of small bells &c.
    (-शिकः, -शी) 1 a fetter; हस्तिपक-पादपाशिक-सैमिक-वनचर-पारिकर्मिकसखः Kau. A.
    -2 a mat.
    -3 a creeper.
    -पीठः, -ठम् a foot-stool; चूडामणिभि- रुद्घृष्टपादपीठं महीक्षिताम् R.17.28; Ku.3.11.
    -पीठिका 1 a vulgar trade (as that of a barber).
    -2 white stone.
    -पूरणम् 1 filling out a line; P.VI.1.134.
    -2 an ex- pletive; तु पादपूरणे भेदे समुच्चये$वधारणे Viśva.
    -प्रक्षालनम् washing the feet; पादप्रक्षालने वज्री Subhāṣ.
    -प्रणामः prostration (at the feet).
    -प्रतिष्ठानम् a foot-stool.
    -प्रधारणम् a shoe.
    -प्रसारणम् stretching out the feet.
    -प्रहारः a kick.
    -बद्ध a. consisting of verses (as a metre).
    -बन्धनम् 1 a chain, fetter.
    -2 a stock of cattle.
    -भटः a foot soldier.
    -भागः a quarter.
    -मुद्रा a footprint. ˚पङ्क्तिः a track, trail.
    -मूलम् 1 the tarsus.
    -2 the sole of the foot.
    -3 the heel.
    -4 the foot of a mountain.
    -5 a polite way of speaking of a person; देवपादमूलमागताहम् K.8.
    -यमकः paronomasia within the Pādas.
    -रक्षः 1 a shoe.
    -2 a foot-guard; (pl.) armed men protecting the feet of an elephant in battle; शिरांसि पादरक्षाणां बीजवत् प्रवपन् मुहुः Mb.3.271.1.
    -रक्षणम् 1 a cover for the feet.
    -2 a leather boot or shoe.
    -रजस् n. the dust of the feet.
    -रज्जुः f. a tether for the foot of an elephant.
    -रथी a shoe, boot.
    -रोहः, -रोहणः the (Indian) fig-tree.
    -लग्नः a. lying at a person's feet.
    -लेपः an unguent for the feet.
    -वन्दनम् saluting the feet.
    -वल्मीकः elephantiasis.
    -विरजस् f. a shoe, boot. (-m.) a god.
    -वेष्टनिकः, -कम् a stocking.
    -शाखा a toe.
    -शैलः a hill at the foot of a mountain.
    -शोथः swelling of the foot; अन्योन्योपद्रवकृतः शोथः पादसमुत्थितः । पुरुषं हन्ति नारीं तु मुखजो गुह्यजो ह्ययम् ॥ Mādhava.
    -शौचम् cleaning the feet by washing, washing the feet; पादशौचेन गोविन्दः (तृप्तः) Pt.1.172.
    -संहिता the junction of words in a quarter of a stanza.
    -सेवनम्, -सेवा 1 showing respect by touching the feet.
    -2 service.
    -स्तम्भः a supporting beam, pillar, post.
    -स्फोटः 'cracking of the feet', chilblain.
    -हत a. kicked.
    -हर्षः numbness of the feet after pressure upon the crural nerves; हृष्यतः चरणौ यस्य भवतश्च प्रसुप्तवत् । पादहर्षः सः विज्ञेयः कफवातप्रकोपजः ॥ Suśruta.
    -हीनजलम् Water with a portion boiled,
    -हीनात् ind.
    1 without division or transition
    -2 all at once.

    Sanskrit-English dictionary > पादः _pādḥ

  • 7 भ्रान्त _bhrānta

    भ्रान्त p. p. [भ्रम्-क्त]
    1 Wandered or roamed about.
    -2 Turned round, whirled, revolved.
    -3 Erred, mista- ken, gone astray.
    -4 Perplexed, confused.
    -5 Moving about, moving to and fro, wheeling.
    -6 Whirling or turning round, roaming or wandering about.
    -तः 1 An elephant in rut.
    -2 A kind of thorn-apple.
    -तम् 1 Roaming, moving about; वरं पर्वतदुर्गेषु भ्रान्तं वनचरैः सह Bh.2.14.
    -2 A mistake, an error.
    -3 A particular mode of fighting.
    -Comp. -बुद्धि a. confused or perple- xed in mind, puzzled.

    Sanskrit-English dictionary > भ्रान्त _bhrānta

  • 8 वनम् _vanam

    वनम् [वन्-अच्]
    1 A forest, wood, thicket of trees; एको वासः पत्तने वा वने वा Bh.3.12; वने$पि दोषाः प्रभवन्ति रागिणाम्.
    -2 A cluster, group, a quantity of lotuses or other plants growing in a thick bed; चित्रद्विपाः पद्मवनाव- तीर्णाः R.16.16;6.86.
    -3 A place of abode, residence, house.
    -4 A fountain, spring (of water).
    -5 Water in general; गगनं... वनौघनमदभ्रम् Śi.6.73.
    -6 A wooden vessel.
    -7 Wood, timber.
    -8 Dwelling in a forest, living abroad.
    -9 Ved. A cloud.
    -1 Light, a ray of light.
    -11 Worshipping.
    -12 A mountain; L. D. B.
    -13 Plenty, abundance. (As the first member of comp. वन may be translated by 'wild', 'forest'; वनवराहः, वनकदली, वनपुष्पम् &c.)
    -Comp. -अग्निः a forest conflagra- tion.
    -अजः the wild goat.
    -अन्तः 1 the skirts or borders of a forest; वृत्तः स नौ संगतयोर्वनान्ते R.2.58.
    -2 the forest region itself, wood; वनान्तशय्याकठिनीकृताकृती Ki.1.36; अन्तःकूजन् मुखरशकुनो यत्र रम्यो वनान्तः U.2.25.
    -अन्तरम् 1 another wood.
    -2 the interior of a forest; अपि वनान्तरमल्पकुचान्तरा श्रयति पर्वत पर्वसु संनता V.4.49.
    -अब्जिनी a lotus-plant growing in water.
    -अरिष्टा wild turmeric.
    -अर्चकः a florist, maker of garlands.
    -अलक्तम् red earth or ruddle.
    -अलिका a sun-flower.
    -आखुः a hare.
    -आखुकः a kind of bean.
    -आपगा 'wood-river', a forest-stream; महार्णवं समासाद्य वनापगशतं यथा Rām.7.19. 17.
    -आर्द्रकम् the root of wild ginger. (
    -का) wild ginger.
    -आश a. living on water; कुतः क्षीरं... वनाशानां वनाश्रम- निवासिनाम् Mb.13.14.124.
    (-शः) 1 dining in a wood, a picnic; क्वचिद्वनाशाय मनो दधद् व्रजात् प्रातः समुत्थाय वयस्य- वत्सपान् Bhāg.1.12.1.
    -2 a kind of small barley.
    -आश्रमः abode in the woods, the third stage in the re- ligious life of a Brāhmaṇa.
    -आश्रमिन् m. an anchorite, a hermit.
    -आश्रयः 1 an inhabitant of the wood.
    -2 a sort of crow or raven.
    -उत्साहः a rhinoceros.
    -उद्धवा the wild cotton plant.
    -उपप्लवः a forest conflagration.
    -उपलः shaped and dried cow dung (Mar. गोवरी).
    -ओकस् m.
    1 an inhabitant of a wood, a forester.
    -2 an anchorite, a hermit.
    -3 a wild animal such as a monkey, boar &c.; तस्य त्यक्तस्वभावस्य घृणेर्मायावनौकसः Bhāg. 7.2.7.
    -ओषधिः a medicinal herb growing in a forest or growing wild.
    -कणा wild pepper.
    -कदली wild plantain.
    -करिन् m.,
    -कुञ्जरः, -गजः a wild elephant.
    -काम a. fond of a forest.
    -कार्पासी (
    -सिः f.) the wild cotton tree.
    -कुक्कुटः a wild fowl.
    -कोलिः f. the wild jujube tree.
    -खण्डम् a forest.
    -ग a. inhabitant of a forest.
    -गवः the wild ox.
    -गहनम् a thicket, the thick part of a forest; इति चालयन्नचलसानुवनगहनजानुमापतिः ।
    -गुप्तः a spy.
    -गुल्मः a wild or forest shrub.
    -गोचर a.
    1 frequenting woods.
    -2 living in water; जहास चाहो वन- गोचरो मृगः Bhāg.3.18.2.
    (-रः) 1 a hunter.
    -2 a for- ester. (
    -रम्) a forest.
    -ग्रहणम् surrounding a forest and stopping all egress.
    -ग्राहिन् a beater of the forest, one who surrounds a forest; तेन हि निवर्तय पूर्वगतान् वन- ग्राहिणः Ś.2.6/7.
    -ग्रामकः a forest village, a poor village.
    -चन्दनम् 1 the Devadāru tree.
    -2 aloe-wood.
    -चन्द्रिका, -ज्योत्स्ना a kind of jasmine.
    -चम्पकः the wild Cham- paka tree.
    -चर a. living in a forest, haunting woods, sylvan.
    (-रः) 1 a forester, forest-dweller, woodman; उपतस्थुरास्तितविषादधियः शतयज्वनो वनचरा वसतिम् Ki.6.29; Me.12.
    -2 a wild animal.
    -3 the fabulous eight-leg- ged animal called Śarabha.
    -चर्या roaming about or residence in a forest.
    -छागः 1 a wild goat.
    -2 a boar.
    -छिद् m. a wood-cutter.
    -जः 1 an elephant.
    -2 a kind of fragrant grass.
    -3 the wild citron tree.
    -4 a wood- man. (
    -जम्) a blue lotus-flower.
    -जा 1 wild ginger.
    -2 the wild cotton tree.
    -जीविन् a forester, woodman.
    -तिक्तः the yellow myrobalan tree.
    -दः a cloud.
    -दाहः a forest-conflagration.
    -दीपः = ˚चम्पकः.
    -देवता a sylvan deity, a dryad; शुश्राव कुञ्जेषु यशः स्वमुच्चैरुद्गीयमानं वनदेवताभिः R.2.12;9.52; Ś.4.5; अनुप्रयाता वनदेवताभ्यामदृश्यत स्थावरराजकन्या Ku.3.52;6.39.
    -द्रुमः a tree growing wild in a forest.
    -धारा an avenue of trees.
    -धितिः f. Ved. a hatchet.
    -धेनुः f. the female of the wild ox or Bos gavœus.
    -पः a woodman; यथा वनान्ते वनपैर्विसृष्टः कक्षं देहत्कृष्णगतिः सुघोषः Mb.9.24.63.
    -पल्लवः the शोभाञ्जन tree.
    -पांसुलः a hunter.
    -पार्श्वम् the neighbourhood of a wood, the forest region itself.
    -पुष्पम् a forest-flower.
    -पूरकः the wild citron tree.
    -प्रवेशः commencing a hermit's life.
    -प्रस्थ a. retiring into a wood, leading the life of a hermit. (
    -स्थः) a wood situated on a table- land.
    -प्रियः the cuckoo. (
    -यम्) the cinnamon tree.
    -बर्हिणः, -वर्हिणः a wild peacock.
    -भूः f.,
    -भूमिः f. forest ground.
    -भूषणी the female of the Indian cuckoo.
    -मक्षिका a gad-fly.
    -मल्ली wild-jasmine.
    -माला a gar- land of wood-flowers, such as was usually worn by Kṛiṣṇa; ग्रथितमौलिरसौ वनमालया R.9.51; it is thus des- cribed:- आजानुलम्बिनी माला सर्वर्तुकुसुमोज्ज्वला । मध्ये स्थूल- कदम्बाढ्या वनमालेति कीर्तिता ॥ ˚धरः an epithet of Kṛiṣṇa.
    -मालिन् a. adorned with a chaplet of wood-flowers (-m.) an epithet of Kṛiṣṇa; धीरसमीरे यमुनातीरे वसति वने वनमाली Gīt.5; तव विरहे वनमाली सखि सीदति ibid.
    -मालिनी N. of the town of Dvārakā.
    -मुच् a. pouring water; R.9.22. (-m.),
    -भूतः a cloud.
    -मुद्गः a kind of kidney-bean.
    -मोचा wild plantain.
    -रक्षकः a forest-keeper.
    -राजः the lion.
    -राजिः, -जी f.
    1 a grove or long row of trees.
    -2 a long tract of forest.
    -3 a path in a forest.
    -रुहम् a lotus-flower; वनरुहाननं बिभ्रदावृतम् Bhāg.1.31.12.
    -लक्ष्मी f.
    1 an ornament or beauty of the wood.
    -2 the plan- tain.
    -लता a forest-creeper; दूरीकृताः खलु गुणैरुद्यानलता वन- लताभिः Ś.1.17.
    -वर्तिका a kind of quail.
    -वह्निः, -हुता- शनः a forest-conflagration.
    -वासः 1 living in a wood, residence in a forest; अनुमतगमना शकुन्तला तरुभिरियं वनवास- बन्धुभिः Ś.4.1.
    -2 a wild or nomadic life.
    -3 a forest- dweller, a forester.
    -वासनः a civet-cat.
    -वासिन् m.
    1 a forest-dweller, forester.
    -2 a hermit; so वनस्थायिन्.
    -वीजः, -वीजकः the wild citron tree.
    -वृन्ताकी the egg- plant.
    -व्रीहिः wild rice.
    -शृङ्गाटः Tribulus Lanuginosus (Mar. सराटा).
    -शोभनम् a lotus.
    -श्वन् m.
    1 a jackal.
    -2 a tiger.
    -3 a civet-cat.
    -सङ्कटः a kind of pulse.
    -सद्, -संवासिन् m. a forester; प्रणुदन्ववौ वनसदां परिश्रमम् Ki.12. 5.
    -समूहः a thick wood.
    -संप्रवेशः a solemn proces- sion into a forest for the purpose of cutting wood for an idol.
    -सरोजिनी f. the wild cotton plant.
    -स्थः 1 a deer.
    -2 a hermit; कुतः क्षीरं वनस्थानाम् Mb.13.14.124.
    -स्था, -स्थी the holy fig tree.
    -स्थली a wood, forest ground; नखक्षतानीव वनस्थलीनाम् Ku.3.29.
    -स्रज् f. a garland of forest flowers.
    -हासः, -हासकः 1 the Kāsa grass.
    -2 N. of the flower-plant Kunda.

    Sanskrit-English dictionary > वनम् _vanam

  • 9 शतम् _śatam

    शतम् 1 A hundred; निःस्वो वष्टि शतम् Śānti.2.6; शतमेको$पि संधत्ते प्राकारस्थो धनुर्धरः Pt.1.229; (शत is used in the singular with a plural noun of any gender; शतं नराः; शतं गावः; or शतं गृहाणि, in which case it is treated as a numeral adjective; but sometimes in dual and plural also; द्वे शते, दश शतानि &c. It is also used with a noun in the genitive; गवां शतम्, वर्षाणां शतम् 'a century of cows, years' &c. At the end of comp., it may remain unchan- ged; भव भर्ता शरच्छतम् or may be changed into शती; as in आर्यासप्तशती a work of Govardhanāchārya.).
    -2 Any large number; as in शतपत्र q. v.
    -Comp. -अक्षी 1 night.
    -2 the goddess Durgā.
    -अङ्गः 1 a car, carriage; especially, a war chariot.
    -2 N. of a tree (तिनिश).
    -अनीकः 1 an old man.
    -2 an army officer possessing a hundred footmen; (शतानां तु शतानीकः Śukra.2.14.
    -अब्दम् a century.
    -अरम्, -आरम् the thunderbolt of Indra.
    -अरुस् n.,
    -अरुषी a leprous disease of the skin.
    -अवरः a fine of a hundred.
    -(री) 1 N. of a plant.
    -2 N. of the wife of Indra.
    -आनकम् a cemetery.
    -आनन्दः 1 N. of Brahman.
    -2 of Viṣṇu or Kṛiṣṇa.
    -3 of the car of Viṣṇu.
    -4 of a son of Gau- tama and Ahalyā, the family-priest of Janaka; गौतमश्च शतानन्दो जनकानां पुरोहिताः U.1.16.
    -आयुस् a. lasting or living for a hundred years.
    -आवर्तः, -आवर्तिन् m. N. of Viṣṇu.
    -ईशः 1 the ruler of a hundred.
    -2 the ruler of a hundred villages; Ms.7.115.
    -कर्मन् the planet Saturn.
    -कुम्भः 1 N. of a mountain (where gold is said to be found).
    -2 N. of a sacrifice; शतकुम्भं नाम यज्ञ- मनुभवितुं महर्षेर्धौम्यस्य आश्रमं गता इति Madhyamavyāyoga 1. (
    -म्भम्) gold.
    -कृत्वस् ind. a hundred times.
    -कोटि a. hundred-edged. (
    -टिः) Indra's thunderbolt; कराग्रजाग्र- च्छतकोटिः N.7.79. (-f.) a hundred crores; चरितं रघु- नाथस्य शतकोटिप्रविस्तरम् Rāma-rakṣā 1.
    -क्रतुः an epithet of Indra; अपूर्णमेकेन शतक्रतूपमः शतं क्रतूनामपविघ्नमाप सः R.3.38.
    -खण्डम् gold.
    -गु a. possessed of a hundred cows.
    -गुण, -गुणित a. a hundred-fold, increased a hundred times; अनुपनतमनोरथस्य पूर्वं शतगुणितेव गता मम त्रियामा V.3.22.
    -ग्रन्थिः f. the Dūrvā grass.
    -घ्नः N. of Śiva.
    -घ्नी 1 a kind of weapon used as a missile (supposed by some to be a sort of rocket, but described by others as a huge stone studded with iron spikes and four tālas in length; शतघ्नी च चतुस्ताला लोहकण्टकसंचिता; or अथकण्टकसंच्छक शतघ्नी महती शिला); अयःशङ्कुचितां रक्षः शतघ्नीमथ शत्रवे (अक्षिपत्) R.12.95; Bhāg.9.15.3.
    -2 a female scorpion.
    -3 a disease of the throat.
    -4 N. of a plant (करञ्ज).
    -चन्द्रः a sword or shield adorned with a hundred moons (moon-like spots); ततः शरशतेनास्य शतचन्द्रं समाक्षिपत्त् Mb.7. 97.29. ˚वर्त्मन् a manner of brandishing the sword; तं श्येनवेगं शतचन्द्रवर्त्मभिश्चरन्तमच्छिद्रमुपर्यधो हरिः Bhāg.8.7.28.
    -चरणा a centipede.
    -छदः a kind of wood-pecker.
    -जिह्वः an epithet of Śiva.
    -तारका, -भिषज्, -भिषा f. N. of the 24th lunar mansion containing one hundred stars.
    -दलम् a lotus-flower.
    -दला the white rose.
    -द्रुः f.
    1 N. of a river in the Punjab now called Sutlej.
    -2 N. of the Ganges.
    -धामन् m. an epithet of Viṣṇu.
    -धार a.
    1 flowing in a hundred streams.
    -2 having a hundred edges. (
    -रम्) the thunderbolt of Indra.
    -धृतिः 1 an epithet of Indra.
    -2 of Brahman; गते शत- धृतौ क्षत्तः कर्दमस्तेन चोदितः Bhāg.3.24.21.
    -3 heaven or Svarga.
    -धौत a. perfectly clean.
    -पत्रः 1 a peacock.
    -2 the (Indian) crane.
    -3 a wood-pecker.
    -4 a par- rot or a species of it. (
    -त्रा) a woman. (
    -त्रम्) a lotus; आवृत्तवृन्तशतपत्रनिभम् (आननं) वहन्त्या Māl.1.22. ˚योनि an epithet of Brahman; कम्पेन मूर्ध्नः शतपत्रयोनिं (संभावयामास) Ku.7.46.
    -पत्रकः the wood-pecker.
    -पत्री, -पत्रिकः the white rose.
    -पथब्राह्मणम् N. of a well-known Brāhma- ṇa attached to the Śukla Yajurveda; कृत्स्नं शतपथं चैव प्रणेष्यसि द्विजर्षभ Mb.12.318.11.
    -पद्, -पाद् a. having a hundred feet.
    -पदी, -पाद् f. a centipede.
    -पद्मम् 1 a lotus with a hundred petals.
    -2 the white lotus.
    -पर्वन् -m. a bamboo. (f.)
    1 the full-moon day in the month of Āśvina.
    -2 Dūrvā grass.
    -3 the plant Kaṭukā.
    -4 orris root.
    -5 the wife of Bhārgava or Śukra. ˚ईशः the planet Venus.
    -पर्विका 1 Dūrvā grass.
    -2 orris root.
    -3 barley.
    -पाक a. boiled a hundred times.
    -पाकम् a particular unguent; शतपाकेन तैलेन महार्हेणोपतस्थतुः Mb. 13.53.9.
    -पादः, -पाद् m.,
    -पादी, -पादिका a centipede.
    -पालः an overseer (of a hundred villages).
    -पुष्पः epithet of the poet Bhāravi.
    -पुष्पा, -प्रसूना Anethum Sowa (Mar. शोपा).
    -पोना a sieve.
    -प्रासः the Kara- vīra tree.
    -फलिन् m. a bamboo.
    -भिषज् see ˚तारका.
    -भीरुः f. the Arabian jasmine.
    -मखः, -मन्युः 1 epithets of Indra; प्रसहेत रणे तवानुजान् द्विषतां कः शतमन्युतेजसः Ki. 2.23; Bk.1.5; शतमखमुपतस्थे प्राञ्जलिः पुष्पधन्वा Ku.2. 64; R.9.13.
    -2 an owl.
    -मयूखः the moon.
    -मानः, -नम् 1 a Pala of silver; धरणानि दश ज्ञेयः शतमानस्तु राजतः Ms.8.137; अष्टौ शाणाः शतमानं वहन्ति Mb.3.134.15.
    -2 an Āḍhaka q. v.
    -मार्जः an armourer.
    -मुख a.
    1 having a hundred ways.
    -2 having a hundred outlets, mouths, or openings; विवेकभ्रष्टानां भवति विनिपातः शतमुखः Bh.2.1 (where the word has sense 1 also). (
    -खम्) a hundred ways or openings. (
    -खी) a brush, broom.
    -मूर्धन् m. an ant-hill.
    -मूला the Dūrvā grass,
    -यज्वन् m. an epithet of Indra; उपतस्थुरास्थितविषादधियः शतयज्वनो वनचरा वसतिम् Ki.6.29.
    -यष्टिकः a necklace of one hundred strings.
    -रुद्रियम् 1 a Vedic text (रुद्राध्यायः -'नमस्ते रुद्रमन्यवे' इति याजुषः प्रपाठकः); गृणन्तौ वेदविद्वांसौ तद्व्रह शतरुद्रियम् Mb.7.81.13;7.22.12.
    -2 a particular Śiva-stotra in the Mahābhārata; देवदेवस्य ते पार्थ व्याख्याः शतरुद्रियम् Mb.7.22.48.
    -रूपा N. of a daughter of Brahman (who is supposed to be also his wife, from whose incestuous connection with her father is said to have sprung Manu Svāyambhuva).
    -लुपः, -लुम्पक an epithet of the poet Bhāravi.
    -लोचनः an epithet of Indra; कथं वा तस्य न जयो जोयते शतलोचन Mb.8.87.78.
    -वर्ष a.
    1 a century old.
    -2 lasting for a hundred years. (
    -र्षम्) one hundred years, a century.
    -वीर्या 1 white flowering Dūrvā.
    -2 the plant Śatāvarī.
    -वेधिन् m. a kind of sorrel.
    -शाख a.
    1 various, multiform.
    -2 having hundred, i. e. many branches.
    -संधान a. fixing an arrow a hundred times.
    -सहस्रम् 1 a hundred thousand.
    -2 several hundreds, i. e. a large number.
    -सुखम् endless delight.
    -साहस्र a.
    1 consisting of <?> containing a hundred thousand.
    -2 bought with a hundred thousand.
    -ह्रदा 1 lightning; दूरं पुरःक्षिप्तशतह्नदे Ku.7.39; Mk.5.48; V.4; प्रपतेदपि चाकाशं निपतेनु शतह्रदाः Śiva B.19.2.
    -2 the thunderbolt of Indra.
    -ह्रादा the thunderbolt.

    Sanskrit-English dictionary > शतम् _śatam

  • 10 भुवन


    bhúvana
    n. a being, living creature, man, mankind RV. etc. etc.;

    (rarely m.) the world, earth ib. (generally 3 worlds are reckoned < seeﾠ tri-bhuvana andﾠ bhuvana-traya>, but alsoﾠ 2 < seeﾠ bhuvana-dvaya>, orﾠ 7 MBh. XII, 6924 orﾠ 14 Bhartṛ. ;
    cf. RTL. 102 n. 1);
    place of being, abode, residence AV. ṠBr. ;
    a house (v.l. for bhavana) L. ;
    (?) causing to exist (= bhāvana) Nir. VII, 25 ;
    water Naigh. I, 15 ;
    m. N. of a partic. month TS. ;
    of a Rudra VP. ;
    of an Āptya (author of RV. X, 157) RAnukr. ;
    of a teacher of Yoga Cat. ;
    of another man MBh. ;
    - भुवनकोश
    - भुवनचन्द्र
    - भुवनचरित
    - भुवनच्यव
    - भुवनज्ञान
    - भुवनतल
    - भुवनत्रय
    - भुवनदीप
    - भुवनदीपक
    - भुवनदीपिका
    - भुवनद्वय
    - भुवनद्विष्
    - भुवनपति
    - भुवनपाल
    - भुवनपावन
    - भुवनप्रणेतृ
    - भुवनप्रतिष्ठादानविधि
    - भुवनप्रदीपिका
    - भुवनभर्तृ
    - भुवनभावन
    - भुवनमती
    - भुवनमल्लवीर
    - भुवनमातृ
    - भुवनराज
    - भुवनविदित
    - भुवनविन्यास
    - भुवनवृत्तान्त
    - भुवनसासिन्
    - भुवनसद्
    - भुवनहित

    Sanskrit-English dictionary > भुवन

См. также в других словарях:

  • vána-cara — वनचर …   Indonesian dictionary

  • vána-carya — वनचर्य …   Indonesian dictionary

  • vána-caryā — वनचर्या …   Indonesian dictionary

  • bhúvana-carita — भुवनचरित …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»