-
1 уыдыстæм
1 л. мн. ч. прош. вр. от уынМах уыдыстæм театры. – Мы были в театре.
-
2 агъоммæ
послелог до, раньше, передмах дæ агъоммæ дæр ам уыдыстæм – мы и до тебя здесь были
уый агъоммæ – до тех пор; до этого; перед тем
-
3 артаг
топливо, горючееÆрбахæццæ стæм нæ хъарм барактæм. Ацы хъуыддагæй мах, æвæццæгæн, иннæ лагертæй амондджындæр уыдыстæм. Цæвиттон, Норильскæн дурæвзалы йæхимæ ис æмæ дзы артаг хæрз æнцон хъуыддаг у. – Добрались мы до своих теплых бараков. В отношении этого (т.е. отопления) мы, наверно, были счастливее других лагерей. Короче говоря, в Норильске есть свой каменный уголь, поэтому топливный вопрос здесь решается легко. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)
-
4 зыбыты
совершенно, абсолютнозыбыты иунæг – совершенно одинокий; один-одинешенек
зыбыты расыг – вдребезги пьян
зыбыты хуылыдз – совершенно мокрый
зыбыты афтид – абсолютно пустой
Уый мæ зыбыты рох фæци. – Я об этом совершенно забыл.
Милиционер нæ куы баурæдта, уæд зыбыты æвронг уыдыстæм. – Когда нас остановил милиционер, мы были абсолютно трезвы. («Мах дуг», 2003, №5)
-
5 уæвын
1) быть; находиться, присутствовать; наличествовать; иметься; состоять; существоватькæм уыдтæ? – где ты был?
2) в составных глаголах выступает как вспомогательный глагол при именной части и переводится по семантике имени, напр.:уагъд уæвын (уын) – быть свободным
СПРЯЖЕНИЕ:дæ — (ты) естьу — (он) есть, является{и, ис — находится}уыд (уыди, уыдис) — (он) былУсловное наклонение (имеется только будущее время!)у — будьут — будьте -
6 фыдыхо
Баст уыдыстæм Гуылуры адæмимæ хæстæгады тæгтæй дæр: уыди нын дзы цыппар сиахсы, уыдонæй дыууæйы бинойнæгтæ – мæ фыдыхотæ. – А еще с гулурцами мы были связаны родственными узами: было у нас среди них четыре зятя, у двоих из них жены – мои тетки. (Айларты И., Æвзонджы бонты мысинæгтæ)
См. также в других словарях:
УЫЙ ЦУХ МА УЫДЫСТÆМ — см. ÆУЫЙ ЦУХ МА УЫДТÆН Искæй фенд кæнæ цыдæр æрцæугæ хъуыддаг æхсызгон нæ уын. Этого еще не хватало … Фразеологический словарь иронского диалекта
уæвын — → вæййын ↓ ауын, бауын, æруын, æрбауын, рауын, ныууын, суын, фæуын Хуымæтæг, æнæараз … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
БЫЛ НÆ ФÆЗЫХЪХЪЫР КÆНЫН — Нæ бахудын, ницы дзурын. Карум йæ удæгасæй худыны сæраппонд йæ былы бын никуы фæзыхъхъыр кодта. (Къæбысты З. Иронвæндаг.) Ирон инæлæрттæ, уæ уындæй иу буц куы уыдыстæм, уæд уæ абон иу лæг куыд никуыцæй зыны, йæ бынатæй уæ куыд ничи змæлы, йæ был… … Фразеологический словарь иронского диалекта
БЫН НÆ ФÆЗЫХЪХЪЫР КÆНЫН — Хуым. Бынатæй нæ фезмæлын, кæйдæр æрбацыд ницæмæ дарын, ницы аразын. Ирон инæлæрттæ, уæ уындæй иу буц куы уыдыстæм, уæд уæ абон иу лæг куыд никуыцæй зыны, йæ бынатæй уæ куыд ничи змæлы, йæ бын уæ мах тæригъæдæй куыд ничи зыхъхъыр кæны. (Ф. 1994.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
МЫЗГЪУЫР КЪУХ ÆМÆ ГОБАН РАГЪ УЫН — Куыстæй тынг æфхæрд уын. Кусын мын амонын хъæуы... мызгъуыр къух æмæ дзы гобан рагъ куы уыдыстæм ныры онг. (Беджызаты Ч. Октябры тырысаимæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦÆСТ НÆ УАРЗЫ — 1. Цыдæр архайд бакæнын нæ фæндын. Лæппутæн сæ цæст сæ хойы баныгæнын нæ бауарзта, фæлæ йын сарæзтой сыгъзæрин чырын æмæ йæ нывæрдтой хоры къутуйы мидæг. (ИАА.) Иликъ иу къæбæр расаста йæ хайæ. Фæлæ Геойæн... йæ цæст нæ уарзта. (Букуылты А. Зарæг … Фразеологический словарь иронского диалекта
ÆУЫЙ ЦУХ МА УЫДТÆН — тж. ÆУЫЙ ХЪУАГ МА УЫДТÆН см. УЫЙ ЦУХ МА УЫДЫСТÆМ Кæмæндæр кæйдæр фенд кæнæ архайд æхсызгон нæ уыд … Фразеологический словарь иронского диалекта
