-
1 уыдаиккой
3 л. мн. ч. прош. вр. желательного наклонения от уын -
2 динон
Ногбоны ма уыдонæй уæлдай кодтой ноджы дзæвгар æндæр уæливыхтæ дæр, фæлæ уыдон цал хъуамæ уыдаиккой, кæнæ сын цахæм динон нысан уыдис, уый зæрæдтæй рæстмæ ничиуал хъуыды кæны, зонадон литературæйы дæр ницы ис уыдон тыххæй, уымæ гæсгæ уыдон фæдыл дзурын зын у. – Помимо них (пирогов) на Новый год делали еще много разных пирогов с начинкой из сыра, но сколько именно их должно было быть и какое у них религиозное назначение, этого из стариков уже никто точно не помнит, да и в научной литературе по этому поводу ничего нет, поэтому говорить об этом трудно. (Цыбырты Л., Ирон адæмон бæрæгбонтæ)
-
3 уæвын
1) быть; находиться, присутствовать; наличествовать; иметься; состоять; существоватькæм уыдтæ? – где ты был?
2) в составных глаголах выступает как вспомогательный глагол при именной части и переводится по семантике имени, напр.:уагъд уæвын (уын) – быть свободным
СПРЯЖЕНИЕ:дæ — (ты) естьу — (он) есть, является{и, ис — находится}уыд (уыди, уыдис) — (он) былУсловное наклонение (имеется только будущее время!)у — будьут — будьте
См. также в других словарях:
Фæрныджы дуаг — – Цæгат Ирыстоны Геналдоны комы цæрджытыл аудæг дзуар, йæ номыл уыдис кувæндон. Йæ боны йæм цыдысты кувинæгтимæ. Ирон адæм афтæ нымадтой, зæгъгæ, тугисджытæ кæй сырдтой, ахæм марæгæн иу дзуары бынмæ балидзын æмæ дуагыл йæхи бафæдзæхсын йæ бон куы … Словарь по этнографии и мифологии осетин
уæвын — → вæййын ↓ ауын, бауын, æруын, æрбауын, рауын, ныууын, суын, фæуын Хуымæтæг, æнæараз … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
фæуын — ↑ уæвын, → фæвæййын 1) кончать; окончить, закончить Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз фæуын … мах фæуæм ды … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
АТЫНÆГ — Сæрдыгон хъæууонхæдзарадон бæрæгбон. Хонынц ма йæ Цыргъисæн æмæ Халмæвналæн дæр. Вæййы Кæхцгæнæнты фæстæ дыккаг хуыцаубоны. Баст у хосгæрдæнты райдайæны бонимæ. Нæ фосдарæг фыдæлтæ хосгæрдæнтæн уæлдай аргъ кодтой, ахсджиаг куысты афон сын уыд,… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БЕДЗЕНÆГ — тж. ДЕДЕНÆГ Нарты кадджыты у æнæзæнæг лæг. Цæры кæмдæр быдыры. Фос æм бирæ уыд, уыдис æм ноджы кæфахсджытæ дæр. Иу бон куы уыди, уæд йæ кæфахсджытæ сæмбæлдысты лагъзыл æмæ йæ доны былмæ раппæрстой, мæнæ цы дзæбæх лагъз у, зæгъгæ. Бедзенæг æлдары… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БÆЛДÆРÆНЫ БÆРÆГБОН — см. тж. Бæлдæрæн, БÆЛДÆРÆН см. БÆЛДÆРÆНЫ БÆРÆГБОН – перевод Куадзæны фæстæ фыццаг хуыцаубоны фæкæнынц Бæлдæрæн. Ацы бæрæгбон Ирыстоны кодтой тынг парахат, ахаста иу æнæхъæн къуыри. Бæрæгбон амоны, адæймаг æрдзы иу хай кæй у, йемæ фидар баст кæй … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Джеоргуыба — см. Джеоргуыба – перевод Джеоргуыба, Джиуæргуыба – бæрæгбон Уастырджийы кадæн, кодтой йæ хъæууонхæдзарадон куыстыты фæуды номыл; вæййы ноябры дыккаг æмбисы æмæ ахæссы æнæхъæн къуыри. Иннæ бæрæгбæттæй хицæн кæны, бирæ нывонд фос ын кæй акусарт… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
КЪУЛГАРД — Ирон фольклоры бæлццоны уавæр æвдисæг гыццыл кард. Сæйраг архайджытæй дард балцы исчи куы фæцæуы, уæд æй къулы ныссадзынц, æмæ кæд æндæрхуызон нæ кæна, уæд бæлццонæн йæ фæндаг у арфæйаг; кæд сызгæ, уæд æм хорзмæ мауал æнхъæлмæ кæс. Аргъау… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Тыхæвзарæнтæ — – термин, æмбæлы ирон этнографийы æмæ нысан кæны ерыс йæ уæрæх нысаниуæджы. Ирон бæрæгбæтты иу – хъæубæстæн иумæйаг уыдаиккой æви хицæн бинонты æнæмæнгæй уыдис алыхуызон тыхæвзарæн хъæзтытæ, зæгъæм, мил æхсын, дур æппарын кæнæ дур исын, хъæбысæй… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
УАЦИЛЛАЙЫ БÆРÆГБОН — см. УАЦИЛЛАЙЫ БÆРÆГБОН – перевод Уацилла ирон зæдты, ирон бардуæгты æхсæн сæрмагонд бынат ахсы. Тыллæджы хоры, зæххыл адæймаджы хорздзинадæн цыдæриддæр зайы, уыдоныл аудæг бардуаг, арвнæрды бардуаг у (кæс Уацилла, УАЦИЛЛА). Уациллайыл сæхи… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ЦЫКУРАЙЫ ФÆРДЫГ — тж. УРС ФÆРДЫГ Нарты кадджыты 1946 азы рауагъды йæ чиныгаразджытæ амонынц: «Зынаргъ дуры мыггаг. Ам: мард æгас кæныны, цæфтæ дзæбæх кæныны тых кæмæ ис, ахæм фæрдыг. Ома, цы курай, уый дæтты». Кадджыты та кадæг «Сослан Бедухайы куыд æрхаста» йы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
