-
41 apaigüestias
Apaigüestias, son apariciones, alucinaciones, esta palabra encierra un sugestivo campo de creencias en fantasmas, o ánimas condenadas y también encierra las creencias mitológicas, con todas sus historias y leyendas descabelladas o quizás ciertas, pues este mundo nuestro no se hizo de la Nada, y desde el más sabio de los humanos hasta el más ignorante, llevamos muy dentro de nuestra alma o espíritu, una lejana o cercana creencia en algo que existe «Sobrenatural», que tras la muerte nos ha de premiar o castigar, con firme exactitud en todas nuestras obras buenas y malas que hemos hecho. Ahora les contaré una historia, o leyenda, que sucedió en una de mis aldeas hace ya muchos, muchísimos años, y que yo he escuchado cuando era pequeño, de lengua de una tía abuela mía, que en aquel acaecer con más de cien años de existencia encima de su cuerpo, aún tenía arreos para trabajar en sus tierras como cualquier persona que bien lo hiciere. «MARÍA LA XANTINA» Casárase María la hija del tío Jacinto, muchacha pequeña de estatura, pero grande de hermosura y de exquisitos sentimientos, con Amalio el del Aldexuxán (Aldea de Susana), joven que no tenía de bueno nada más que el ser un mozarrón como un carbayu (roble) y ser su padre el más rico y poderoso vaqueiru de todos aquellos contornos. Tal caxoriu (casorio) fue amañucáu (preparado), por Rexina la Porricona (Regina la Desnuda), que recibiera del padre del novio por haber hecho tal arreglo, un xaretal d'ablanus (pequeño prado muy cuesto plantado de avellanos). Diremos para comprender mejor esta historia, que la Porricona, era una mujer que gozaba de grande fama en toda aquella rica comarca, porque era la esposa de Lláurianu 'l Llóndrigu (Laureano la Nutria), porque era éste un hábil cazador de estos finos animales de ricas pieles, que de aquella infestaban los regueirus (torrentes) de todas las montañas y el río que cruzaba el fértil valle. También era el Llóndrigu un experto en curar todos los males que tuviesen las personas y animales, por tal razón aquel matrimonio, al decir de muchos vecinos, era una verdadera bendición del mismo cielo, cosa que aprovechaba la Porricona, p'esquicionar al sou antoxu nus tibeirus quei dexaben fatáus de bétchaes ganancies. (Para hacer cuanto se le antojase con sus arreglos, negocios, líos, etc., que le dejaban siempre muchas y ricas ganancias). La aldea de Aldexuxán estaba compuesta por poco más de una docena de vecinos, que todos ellos eran familiares entre si. No voy a detenerme a narrar los diferentes pormenores de la historia como me fueron contados a mí, simplemente me ceñiré a un hecho concreto, relacionado con la mitología o apaigüestias fantasmales o milagrosas, ancestrales creencias, de las melgueras gentes de mi embrujadora Tierrina. Sobre la aldea de Aldexuxán había pesado desde siempre un fatídico malificio, haciendo que sus gentes siendo las más ricas de la fértil comarca, no fuesen tan felices como todos los demás eran, porque jamás en toda su historia había nacido una mujer en ella. Las mujeres que se casaban con los hombres de la aldea de Aldexuxán, se condenaban a no poder tener jamás una hija, y por todo lo contrario, alumbraban varones fuertes y sanos, que se convertían cuando llegaban a la mocedad, en los mozos más esbeltos y fornidos de toda la comarca. Pero a pesar de ser tan buenos mozos, y todos ellos vaqueirus ricos, gozaban de muy escasas simpatías entre las mozas casaderas, por tal razón, muchos no lograban casarse, y cuando alguno lo hacía, casi siempre mediaba un «arreglo» de por medio. —Así, el padre de Amalio se puso al habla con la Porricona, para que arreglase la boda de su hijo con Mariela, muchacha virginal y encantadora, de la que estaba enamorado ciegamente su hijo. Prometiéndole a la Porricona si lo conseguía, que él le daría como favor, el xaretal de Riuscuru, (pradín de Río Oscuro), que lindaba con otra finca que ella tenía. Cuando Mariela supo por sus padres, que estaba destinada para ser la mujer de Amalio el de Aldexuxan, una grande tristeza se adueñó de su alma, que le robó su alegría, y las francas y felices sonrisas que en todo instante su espíritu alumbraba. Y así de apenada todos los días se le veía por su aldea, con sus hermosos ojos siempre enrojecidos por la quemante caricia de sus lágrimas, sin encontrar el consuelo que le devolviese aquella felicidad que antes gozara. Gran devota de la Virgen de la aldea habla sido siempre Mariela, con la que con una fe desmedida siempre oracionaba y hablaba, y así de esta manera, entre profundos y dolorosos suspiros, y lágrimas torrenciales que manaban de su desespero, el día antes de su boda, con la Santina de su aldea así dialogaba: —Virxencina melgueira, qu'achorandu 'l tou cháu venu, ameruxá d'un dollor que m'esfáe pel tristeyáu miou alma, mamplená d'un miéu que d'afechu, encuandiona toa l'allegría qu'endenantes en miou espíritu per uquier afroriaba. (Virgencita dulce y preciosa, que llorando a tu lado vengo, plagada de un dolor que me deshace por triste toda mi alma, rebosante de un miedo que en toda su extensión entierra la alegría que antes en mi espíritu por donde quiera afloraba). —Xantina 'l miou alma, que tous lus amalexius encantexas, nun me faigas xufrire, pos nun queru caxame sen amore per fuercia, you nun queru isi muzu que de güenu nun peca, y'endenantes de dir xuntua d'él a l’ilexa, más quixera morreme, aforcá conun rixu que m'añuede 'l gaznatu ya me faiga en morrida. Ya tal couxa fairéla, Xantiquina 'l miou alma, se deximesme agora, ya me dexes solina, nel atayu miou pena, qu'en llocura m'entrema. (Santiquina de mi alma, que todos los males si tu quieres arreglas, no me hagas sufrir, pues no quiero casarme sin amor y por fuerza, yo no quiero ese mozo que de bueno no peca, y antes de ir junto de él a la iglesia, más quisiera morirme, ahorcada con una cuerda, que me anude mi cuello, y me haga en ser muerta. Y tal cosa he de hacer, Santiquina mi alma, si me olvidas ahora, y me dejas muy sola, en el atajo de mi pena, que a la locura me lleva). Algo muy hermoso le contestaría la Virgen a Mariela, porque otra vez se le volvió a ver llena de sana y feliz alegría, quizás con más fuerza que jamás tuviera. Y así de contenta, cariñosa y feliz, ante la misma Santina que su pena esfixera (deshiciera), al siguiente día en la iglesia se casaba con el vaqueiru Amalio. El día de su boda, fue un domingo del mes de mayo, bañado por la luz del sol que todo lo alumbraba y lo erradiaba de vida, y como era domingo, era fiesta en la aldea, el jilguero cantaba y el malvís silbiotaba y las gentes humildes con paxiétchus de festa (trajes de fiesta), a la boda acudían de la dulce Mariela, la más hermosa moza que la aldea tenía. La que viétchus ya xóvenes (viejos y jóvenes), grande y puro cariño hacia ella sentían. Cuando todos estaban fundidos en sus rezos y el buen cura casaba a la virgen Mariela, se escuchó como un trueno, muy cercano y enorme, muy profundo y tenebroso, que hizo palidecer de miedo a muchas gentes del festejo. ¡Un castigo del cielo, murmuraban las viejas, ha de mandarnos Dios, por casar a esta santa, con un fíu (hijo) de la aldea en poder del demonio! Aquel confuso ruido que a las gentes atemorizara, por ser dadas a irse a los Lares Divinos, no era tal trueno que en el aire quedara sin dejar un vestigio, pues había sido un castigo, y todos sobrecogidos pensaron, que el Hacedor andaba en aquel cataclismo. Pues el xaretal d'ablanus (el prado de avellanos) que el padre de Amalio le regalara a la Porrica, por conseguir a Mariela como mujer de su hijo, argaxárase per tous lus cháus, escuatramundiánduxe 'n fondigouxes cuandies, dou s'allacaben lus ablanus esgazáus d'afechu, con lus raigones amirandu 'l cielu, lu mesmu que se dangún terremetu, bramara nel ventrón d'aquel xareteiru, dexándulu tan llabráu y'esfechu, comu 'n güertiquín de pataques que fora afocicáu per una cabaná de goches paridiegues. (Partiérase, corriérase por todos sus lados, deshaciéndose el prado entero en profundas ollas, donde se enterraban los avellanos del todo rotos, con sus retorcidas raíces mirando al cielo, lo mismo que si un terremoto hiciera explosión en el vientre de aquel prado, dejándole tan despedazado, como un pequeño huerto de sembradas patatas, que hubiese sido hocicado por una manada de cerdas paridas). Sin embargo, tan insólito acontecimiento pasados los primeros momentos, no restó a la fiesta la sana alegría, que todos disfrutaban en la boda de la querida Mariela, pues tras de fartase tous fasta 'l rutiar de lus bunus manxares qu'achindi per uquier topábenxe, (pues tras de hartarse todos hasta dejarlo de sobra, de los buenos manjares que allí por todas partes había), se enguedechóu 'l baítche qu'en toes les bodes les xentes encalducaben (se enredó el baile que en todas las bodas las gentes hacían), fechu per la múxica xaraneira y'allegre del pandeiru ya la gaita, e axín tóus enlloquecíus de gouzu danciarun entexuntus ya hermenáus fasta 'l mesmu albiare, xeitu nel qu'entamangarun folixouxa engarradiétcha de galgazus, ente dus mozacus del chugar de Mariela, ya lus rapazones de l'aldeina d'Aldexuxan. (Hecho por la música jaranera y alegre de la pandereta y la gaita, y así todos enloquecidos de gozo, bailaron entrejuntos y hermanados hasta que llegó el amanecer, lugar que prepararon una sonada pelea de estacazos, entre los mozos de la aldea de Mariela, y los mozarrones de la aldeina de Susana). Tal pelea fue originada por los desmedidos insultos despreciativos dirigidos a los mozos de Aldexuxan, por los de la aldea de Mariela, asegurándoles que no llevarían a la santina Mariela a vivir con ellos a su aldea maldita, donde jamás había nacido ni una sola mujer, por la causa de ser todos hijos del mismo diablo. Tras de la feroz pelea, donde no sucedieron achuquinamientos (muertes) por mor de las sabias intervenciones de los ancianos de entrambas aldeas, el novio, sulfurado y ensangrentado por la titánica lucha desarrollada, en aquel mismo amanecer acompañado de todos sus parientes, se llevó a Mariela que no hizo ni la mínima negativa, y no permitió que recibiese de sus padres ni el valor de una cuyar (cuchara) de cuanto a ella le perteneciese. —Acuétchula d'un reflundión el magotón d'Amaliu a la felliz ya xonriyente Mariela, ya namái conel paxiétchu puestu, escarranquetóula d'enría la xiétcha pintureira del sou cabatchu, ya despós, conun blincu de corzu puenxuse el tres d'echa, ya cudiáu per tous sous vecinus que yeren tous parentela, xebrárunse d'aquel chugar, esnalandu nel aire ixuxus d'allegría, axenitáus nus sous cabatchus axalbaxáus lu mesmu qu' echus ya lleldáus dientru d'una ñatural ya roxurosa allegría. (Asió de un rápido tirón el bruto de Amalio a la feliz y sonriente Mariela, y nada más que con la ropa que llevaba puesta, la ajinetó encima de la pinturera silla de su caballo, y después, con un salto de corzo púsose él detrás de ella, y escoltado por sus vecinos que eran todos parentela, se marchó de aquel lugar lanzando al viento ijujús de alegría, ajinetados todos en sus caballos asalvajados lo mismo que ellos eran, y crecidos dentro de una natural y enloquecedora alegría). La cariñosa bondad, y la fértil felicidad y alegría que en todo momento emanaba torrencialmente de la encantadora Mariela, muy pronto cautivó y contagió a todas las gentes del Aldexuxan, pequenos y grandes, con tal frenesí llegaron a quererla, a adorarla y mimarla, lo mismo que si se tratara de un ser sobrenatural, que había llegado a la aldea para alegrarles a todos sus vidas. Durante el tiempo de su preñez, era Mariela atendida en todo momento por las mujeres de la aldea, y los hombres y los niños, estaban más pendientes de ella, que de sus trabajos y sus juegos, siempre le traían del campo flores y variedad de frutos, y todos al mirarse en sus encantadores ojos, la felicidad y el gozo en sus espíritus advertían. Era Mariela para todos, algo que ni tan siquiera habían soñado que existiera. Al Aldexuxan habían llegado de sus aldeas todas las mujeres que la cuidaban y mimaban y ninguna de ellas jamás había sido feliz ni encontrado la alegría en su espíritu en aquel lugar al que muy pocas de ellas habían llegado por su propia voluntad. Sin embargo al mirarse en los resplandecientes ojos de Mariela, al sentir el hado misterioso que en todo instante rezumía de su ser, llegaba a sus entrañas por primera vez raudales de gozo y alegría, que las llenaba de felicidad, y de una dicha embriagadora y sublime. Por eso entre ellas silenciosa y secretamente empezaban a decir que Mariela era divina, misteriosa y buena, y que en cualquier momento el cielo la llevaría, y dejaría a la aldea tan llena de tristeza y pena como antes lo estuviera. —Xabela la muyer d'Antón el Curuxu, que yera la que mexor amañaba lus dellicáus fatiquinus pa lus guaxinus cabantes de ñacer, ya le fixera tous lus paxiétchinus y'escarpinacus que ñecexitare 'l melgueiru nenin que traxera 'l mundiu cundu betchara la xantina Mariela. (Isabel la esposa de Antón el Buho que era la que mejor hacía los delicados ropajes propios para los niños recién nacidos, ya había industriado todos los trajecitos, calzas y demás vestiduras, que necesitase el dulce niño que trajese al mundo cuando hiciese su alumbramiento la santina de Mariela). —Tamién Xacintu 'l Utre que yera abondu curioxu pa carpinteirar, fixera 'n trubiétchu con maera de ñocéu, qu'al falar de toes les xentes d'Aldexuxan, nin el más empericotáu de tous lus nenus ñacíus ya cuaxi, cuaxi 'n per ñacere, xamás de lus xamaxes oitre mexor nun hubiés d'aquién lu fixera. (También Jacinto el Aguila que era muy mañoso para hacer de carpintero, hiciera una cuna de madera de nogal, que al hablar de todas las gentes del Aldexuxan, ni el más afamado, ni suertudo niño nacido, ni casi, casi de los aún no nacidos, jamás de los jamases otra mejor no hubiese quién se la hiciera). Todo estaba preparado para el día que el angelín a la luz amaneciera, y todos en la aldea, desde su madre hasta el más inocente de los pequeños que por aquellos montes correteare, esperaban ilusionados la venida de aquel inocente ser, fruto de las entrañas de quien les había a todos sembrado en sus espíritus la dicha y la alegría, hasta ya le habían elegido los padrinos y hasta el mismo nombre que debía llevar, el asunto era que naciese dentro del tiempo natural, y que no le trajese ningún amolexíu (mal) a la santina Mariela. Como todo en la vida tiene su tiempo de espera, y todo cuanto se espera si atañe a los procesos naturales llega, así vino el momento del alumbramiento de Mariela. Fue una mañana de los principios de la primavera, cuando todos los árboles y las plantas despertaban jubilosos y en silencio a la floreciente vida donde comenzaban, los malvises y jilgueros volvían a cantar alegres y bulliciosos, tras la mudez que les infligiera el frío y nevado invierno, fue aquella luminosa y primaveral mañana cuando todas las gentes de la aldea, se reunían contentas y felices a la par que en sus interiores algo preocupadas y temerosas, como si presintieran que algo irremediable le habría de ocurrir a la santina Mariela. Digo que todos reunidos en la casa de Mariela, anhelantes esperaban tan natural y querido acontecer. Algunas mujeres llenas de firmes creencias, rezaban sin descanso, pidiéndole al Faidor (Hacedor) y a sus santos más allegados, que la feliz nueva se alumbrara por los cauces naturales, y que Mariela no cosechara arduos sufrimientos. Otras más mañosas en tales menesteres, parteaban ilusionadas y eficientes, en cuantos cometidos quce en tal proceso se requieren. Al fin, de las entrañas de la parturienta, brotó la vida, y todas las gentes al presenciar aquella recién nacida criatura, doblaron sus rodillas en el suelo, y una oración de gracia en el cielo pusieron, dentro de la gran dicha y alegría que jamás sintieron. Porque por primera vez en toda la historia de la aldea del Aldexuxan, había nacido una niña, una hermosa niña que rompía con su divino milagro, el maléfico castigo que les había acompañado siempre. Tal milagroso acontecer, alborozó a los vecinos del Aldexuxan en tal altura, que por unos instantes se olvidaron de la moribunda Mariela, y cuando al fin Isabela enloquecida por la alegría que le hacía caminar por el incansable sendero de la dicha, digo que Isabela se dirigió respetuosa y venerativamente hacia Mariela, y besándola con gran cariño en su frente radiante de felicidad le decía, que el maleficio que pesaba sobre las gentes de la aldea, de no haber tenido jamás una mujer, una niña, ella porque era una santina, lo había roto al alumbrar aquella preciosa criatura, que era para todos los seres del Aldexuxan el fin del conxuru (conjuro) que desde siempre sobre todos pesaba. La moribunda Mariela, con su sonrisa encantadora siempre pendiente de sus labios, y una luz misteriosa y hechicera que en todo momento de sus bellos ojos se desprendía, les hizo comprender a los allí reunidos, que eran todas las gentes del Aldexuxan, que era Mariela algo que pertenecía a la divinidad de lo desconocido, y que no podría morar entre ellos, nada más que con su espíritu. Así silenciosamente Mariela, a todos miraba cariñosamente y todos se sentían bajo su embrujante y acariciante mirada, protegidos de cuantos males en la Tierra hubiese, y navegantes en una dicha que ni en sueños la esperaban. Llué Mariela con sou melgueira fala, que yera múxica de lus mesmus ánxeles, a tóus les dixu 'ndenantes de que del sou curpu xebrárase la vida: (Luego Mariela con su dulce palabra, que era la música de los mismos ángeles, a todos les dijo antes de que de su cuerpo se marchase la vida): ¡Disde güéi, toes les múcheres d'ista embruxadora aldina, parirán nenus ya nenes. Lu mesmu que faen les femes de tou 'l mundiu, y'enxamás naide mirará a lus vuexus homes, comu fasta gora toes les xentes lus fixeron, nun vus ruegu namái, nistus postreirus xeñaldares de la miou vida, que nun catéis caxorius amañáus pa lus vuexus fíus, dexái qu' echus atopen ya curién lus sous cortexus qu’en xcitu 'l sou querer mexor lus falague. Pos nun ye nagua bonu arretrigar la xuventú 'l cubiciu antoxadizu qu'entamanguen lus sous páes. Pos abondu felliz ya rica ye la xente probe, que rucandu de borona un cantezu, ou 'n tortu fechu d'enría 'l llare, son dichóuxus ya fellices fasta que de viétchus muerran. Ya munchu probe y'esgraciaína ye l'oitra xente, qu'amamplén tién de tóu lu que ñecexita, y'enfelliz ye, perque nun puén disfrutayu, con amore ya bone compañe. (Desde hoy, todas las mujeres de esta embrujadora aldeina, parirán niños y niñas, lo mismo que hacen todas las hembras del mundo entero, y jamás nadie mirará a vuestros hombres con el desprecio que hasta ahora todas las gentes les hicieron. No os ruego nada más, en estos postreros respirares de mi vida, que no busquéis casorios preparados para vuestros hijos, dejazlos que ellos busquen y cuiden sus amores en el lugar que su querer mejor los halague. Pues no es nada bueno, amarrar la juventud, a la codicia antojadiza que hacen sus padres. Pues muy felices y ricas son las gentes pobres, que comiendo un mendrugo de pan duro, o una torta cocida encima del lar, son dichosos y felices hasta que de viejos se mueren. Y muy pobres y desgraciadas son las otras gentes, que poseen todo cuanto necesitan, e infelices son, al no poder disfrutarlo, con la paz del amor y la buena compañía). Así fue como se despidió la melguera Mariela, antes de entregar su sublime alma, al Infinito poder de la Divinidad invisible, dejando a su cuerpo muerto llorado con gran pena, por aquellas sencillas, naturales y nobles gentes de la aldea del Aldexuxan, que harían de ella al correr del tiempo, la Santina Mariela. Yo no puedo afirmar si esta narración es una historia, una leyenda o quizás un mito, sólo se decir, que mi tía abuela aseguraba cuando me la contó, que era tan cierto como que ella se tenía que murrer (morir). También recuerdo cuando yo era un guaxiquín (muy pequeño), haber escuchado decir a las más viejas de estas aldeas, aconxexandu (aconsejando) a las mujeres que teniendo varios hijos varones, ellas querían tener una niña y no lograban alcanzar tal deseo. Digo que las ancianas les aconsejaban así: —Lo que tenéis que hacer si queréis tener una niña, es rezarle todos los días con buena fe a la Santina Mariela, ya veréis como el primer hijo que tengáis sin ninguna duda ha de ser una hermosa niña.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > apaigüestias
-
42 abrañar
Abrañar es alinear, arreglar en todas sus vertientes al ganado, no sólo el que se encuentra en las brañas, puertos o morteras, sino también el que permanece en las cortes (cuadras) de la misma aldea. A mediados de la primavera es cuando se empieza a subir el ganado escosu (que no da leche) para los puertos, estas reses suelen por regla general ser magüetas (novillas) de tres años para abajo, unas están dandu la cría (preñadas), otras son manías (que no están preñadas), luego más tarde, hacia la última quincena del mes de mayo, que es cuando ya no se pueden pacer más los préus (prados) porque sino no dan la cosecha de hierba que se recuétche (recoge) en el mes de xuliu (julio) denominado el mes de la yerbe (hierba). Así pues, cuando los prados ya no se pueden pacer, se sube al puerto todo el demás ganado, exceptuando las xunturas (yuntas) que han de acarrear la hierba, estas vacas suelen ser las bétchaes (paridas), o las que están próximas abétchadar (a parir). Es cuando llega entonces el momento de abrañar en los puertos, de ir hacer la braña. Miles de veces y en diferentes lugares de mi Tierrina, allá por los apenados y hambrientos años de la post-guerra, siendo yo un guaxetín (chiquillo), fui abrañar para los varios amos que como criadín por mala o buena fortuna yo he servido. Había que buscar al ganado que guareciendu (pastiando) se encontraba en el extenso y comunal puerto, que muchas veces era muy difícil de dar con él, por causa de la borrina (niebla), que no permitía ver a uno ni la propia mano dellantri de sous güétchus (delante de los ojos). Nos solíamos orientar por el sonido de las chuecas, chocaretas, zumbus o zumbiétchus (cencerros), que llevaban las vacas más responsables y serias por así denominarlo de cada cabana (cabaña), supuesto que estas reses suelen ser las que capitanean a todas las demás. Me recuerdo que los enormes felechales (helechos) y demás matoxus (matorrales) que eran más altos que mi cuerpo, que por doquier poblaban todo el puerto, se encontraban en los días de borrinas baxas (nieblas bajas), ameruxáus d'orbayu (llenos de agua) que me ponían de pingandu (mojado) lo mismo que si vestido me tirase al agua. Pero todo aquello era nada cuando lograba dar con las vacas, que alegraban tan difícil búsqueda, y afalándulas muy contento me dirigía hacia mi cabanón (cabaña) y después de muxilas (ordeñarlas) atizaba un bon fuéu, (prendía un buen fuego) dóu m'enxugaba la moyadura que m'enciétbechar. (Dónde me secaba la mojadura que me ataba). Una vez que estaba bien enxuchu (seco) muy dichoso me enzulaba (comía) la fugaz y sabrosa cena que tan sólo consistía, en un zapicáu de lleiche (un jarro de leche) acompangáu (acompañado) d'un cantexu de borona ou pan d'escanda. (Un trozo de pan de maíz o escanda). Chuéu, despós, endutbechábame nel xergoncín de paya, ya xurniaba toa la nuétche comu 'n anxelín del cielu xebráu de la man del sou Faedor. (Luego, después, encogiéndome en el jergón de paja, dormía toda la noche como un ángel de los cielos apartado de la mano del Hacedor). Hay vaqueirus que xuben (suben) todos los días por la mañana y de tarde hasta el puerto a hacer la braña, los que tienen corte (cuadra) en la braña, meten sus vacas dentro para ordeñarlas con tranquilidad, pero aquellos que no poseen cabanu (cuadra) tienen que buscar ordeñar al entestate (al aire libre). Casi todos los vaqueirus que tienen que catar (ordeñar) sus vacas al entestate, suelen llevar alguna couxa (cosa) de la aldea para que las vacas la coman y estén así quietas mientras las afoixinan (ordeñan), esto se llama el manoxu (manojo) que es según la época del año de diferente manera. Así en el mes de Xuniu ya xuliu ye de segáu, (junio y julio es de pación), en agosto, setiembre y octubre el manuxín (manojín) suele ser de las fuéas ya pereícoteirus de lus ñarbaxus, (plantas de maíz) y también de focháus de frisou (también de ramas de fresno), que les gusta mucho a las vacas y son muy sanas y nutritivas, así como también muy peligrosas para sous ventrones ya rumiaxes (vientres y rumiajes) si las comen demasiado calientes. Otros vaqueirus llevan sal que bazcuchan d'enría 'l campíz (vierten encima del campo) y como a las vacas les agrada todo lo sallado, comencipien a chamber (empiezan a lamer) en tal lugar hasta que terminan con todo el campizo dando tiempo a que el vaqueiru la ordeñe con toda tranquilidad. También existen otros más ingeniosos que arrebaten les ganes de mexar fasta la gora de afoixinar (que aguantan las ganas de mear hasta la hora de ordeñar) y así después meando en el campizo mientras que la vaca pace y lame el lugar meado ellos con rapidez la ordeñan. Otros vaquierus sólo hacen la braña una vez cada veinticuatro horas, bien porque sus vacas tengan poca leche, o porque les interese escosalas (secarlas) para así tan sólo subir al puerto una vez cada semana a verlas. Y hay otros vaqueirus que duermen y moran en sus cabañas de las brañas y tan sólo bajan a sus aldeas una vez a la semana. Existe la creencia entre las gentes de mi Tierra no documentadas en las ancestrales y hermosas costumbres de nuestras embrujadoras aldeas, creencia divulgada por escritores que no saben dónde tiene, pongo como ejemplo el caldar la vaca (ubre), de que en Asturias no hay más vaqueirus que los de la Alzada y no recuerdo en estos momentos qué otro lugar. Mas yo les digo ahora que esos babayus de despacho que se reúnen en cabanáes (rebaños) formando las infantiles y ridículas sociedades de «Amigos del Bable» o del «Conceyu del Bable», etc., etc., que lo único que saben es buscar una popularidad ya muxiyes la corexa a les ñobles xentes de miou Tierrina (y ordeñarles la cartera a las nobles gentes de mi Tierra). Digo que estas respetables personas lo único que saben de la Llingua y costumbres ancestrales de mi Asturias. es lo que plagian en los archivos, en los escritos de otros escritores ya fenecidos que la mayor parte de ellos tampoco en estas materias no tenían namái qu'una migayina (nada más que una migaja) de idea. Y ahora que ya para la posteridad dejo dicho lo que son estas rencuayas (ruinas) sociedades, compuestas por profesores y otras ilustres personas, que de no ganar la Guerra Civil el General Franco, de seguro que estarían de peones camineros, porque francamente creo que para otro menester ellos no sirven. Todos estos señores con sus teorías y conferencias mistificadas, no saben cómo habla el pueblo, ni como trabaja, ni cómo sufre y ríe, ni como canta y llora, las costumbres y el habla del sencillo, simple y natural pueblo, sólo se aprenden formando parte de ese pueblo que s’acueye 'l llabiegu, falandu la Llingua de nuexus mayores (se coge al arado hablando la lengua de nuestros mayores, todos los días del año). Yo no podré competir jamás, ni tan siquiera lo intento, en los saberes de todos estos señores licenciados y profesores de los números y las letras, porque por mala o buena fortuna los maestros que yo he tenido, no me enseñaron las sapiencias de tan hermosas profesiones, ya que ellos casi todos analfabetos por naturaleza en la dimensión de los signos, de los números y letras, en vez de poner entre mis manos un libro, me punxerun cuaxi disde miou ñacencia, una ferramienta paque trabayandu me ganara 'l potaxe que la probina de miou má non podía dame. (Me pusieron casi desde mi nacencia, una herramienta para que trabajando me ganara el potaje que la pobre de mi madre no podía darme). Así por ejemplo, el mejor profesor que yo he tenido ha sido mi amo Salustiano, un vaqueiru de la aldea de Folgueras, xustu ya ñoble 'n tal fondura (justo y noble en tal hondura), filósofo e inteligente en tal altura, que no se desliza un día por mi vida, que en algún momento con nostálgico cariño yo no le recuerde. El no sólo me enseñó a llabrar, semar ya cuchar la tierra (arar, sembrar y abonar la tierra), sino que tamién m'adeprendióu faer d'un piazu de maera, de ñocéu, de frisnu ou faya, con mious propies manus el mesmu llabiegu. (También me enseñó a hacer de un trozo de madera de nogal, de fresno o de haya, con mis propias manos el mismo arado). M'adeprendióu d'enría lus fierrus a cabruñar sen cartiar el gadañu, (me enseñó encima del yunque con el martillo a adelgazar la guadaña sin ondularla ni estropearla). M'adeprendióu a domeñar les magüetes pa xuniyes al xugu ya faeyes trabayar sen dalgún rexabiu a entrambes manus. (Me enseñó a domar las novillas para uncirlas al yugo y hacerles trabajar sin ningún resabio a las dos manos). Me enseñó a curar los ganados cuando enfermaban d'angún amoláu (de algún mal), como la coxera ou maluca (cojera), los garbious ou rumiayu, (mal en la boca y rumiaje) bregonazus y'entelaures (hinchazones en el ubre y el vientre) y a darle la vuelta a un xatu dientru 'l ventrón d'una vaca qu’tal parilu traxéralu 'l revés, couxa que güéi nel día non sapien faer abondus bretinarius. (A un jato dentro del vientre de una vaca que al parirlo lo trajese al revés, cosa que hoy día no saben hacerlo muchos veterinarios). M'adeprendióu a inxertar lus pomares, zreizus ya peréus, (me enseñó a injertar los manzanos, los cerezos y perales), a fradar lus ciarrus pa que non dieren soma nus préus ya muxéranye 'l campíz el allumbrar mexor yerbe (a cortar los matorrales que cercaban los prados, para que no diesen sombra y le permitiesen al campo alumbrar mejor hierba). Me enseñó sin libros de ninguna clase a querer y respetar todas las criaturas vivientes, a no hacerlas sufrir ni esclavizarlas nunca, a servirme de ellas nada más que cuando la necesidad me obligase. Tamién me falaba, qu'en d'anguna teixá pudiés morar animal d'angún qu’en trabayu non lleldare. (También me decía que en ninguna casa debía de vivir animal alguno que un trabajo no efectuase). Me enseñó a ser libre y honrado, a querer y respetar a mis mayores, a no ser hipócrita ni servil, a no apartarme de la Natural Justicia hasta la muerte, y a no preocuparme mucho de las vanas leyes aunque en ocasiones injustamente las condenadas me castigasen. Me contó cientos de historias, leyendas y cuentos, me enseñó a pensar y filosofear con las cosas naturales, y todas estas maravillosas cosas yo las he aprendido, pensando y hablando en la embrujadora y galana Llingua Asturiana, por lo tanto yo conozco perfectísimamente el Idioma de mi Querida Llingua Asturiana, con el cual yo cuento a mis gentes astures cosas sencillas y naturales, de la misma manera que las he aprendido de boca de maestros analfabetos como mi querido amo Salustiano, el mejor vaqueiru que yo he conocido, el natural y sencillo filósofo que a mí sin libros, más me ha enseñado. Mi amo Salustiano, siempre se sintió muy orgulloso y ufano de sus vacas, a las que el y yo, cuidábamos en todo momento con verdadero celo y alegría, sin lugar a dudas, eran nuestras vacas las mejores de todo Asturias, y así lo reconocían todos los vaqueirus que medianamente entendían de ganado. Daba verdadero placer y envidia, mirar aquellas vacas gordas y lustrosas, todas ellas de la más pura raza asturiana. La corte (cuadra) de Salustiano estaba axeíta un poco allonxá (alejada) de la aldea, en la cimeirá (lo alto) de un praiquín (prado pequeño) que tenía m'apoxentáu (allanado), al lláu d'una fontona (al lado de una fuente) que tenía buenas aguas para abrevar el ganado. Yera una corte grandie, conun payarón que faía un par d'uce es de corcecáus de yerba. (Era una cuadra grande, con un pajar que hacía un par de docenas de rastros de hierba), y la cuadra era amplia y bien ventilada, óu s'arretrigaben nes fortes pexebréires (dónde se amarraban en las fuertes pesebreras), las diez soberbias vacas que en la sazón tenía mi amo Salustiano. Pero una noche fatídica nus fondeiráus de Ia xeronda (en los últimos días del otoño), d'aquién n'aquétcha nuétche del diañu, llantói fuéu 'l pachar, morriendu amagostáes toes les llozanes vaques del guenu de Xallustianu. (Alguien en aquella noche de los demonios, le prendió fuego al pajar, muriéndose asadas todas las lozanas vacas del bueno de Salustiano). Y aunque las autoridades del concejo hicieron todas las investigaciones precisas, nadie pudo descubrir jamás el autor o autores de tan monstruosa felonía. Algunos decían, que había sido un mal querer. Otros afirmaban que tal vez fuese un probe de lus munchus qu’apedigueñaben pe les aldés nus famientus tempus d'endenantes (un pobre de los muchos que pedían por las aldeas en los hambrientos tiempos de antes). Seguramente que el mendigo entraría sin ser visto per el boicairón del payar que nun tenía piesllítchu (por el ventanal del pajar que no tenía cerradura), con el ánimo de pasar la noche, y una vez achucáu ente la greba yerbe (acostado entre la seca hierba), diérale por fumar prendiendo fuego sin querer al pajar, y despós ameruxáu pel miéu fuyere. (Después lleno de miedo huyere). Lo ciertamente sucedido fue, que desde aquel trágico día, el alegre y dicharachero vaqueiru Salustiano, ya no cantó más, ni rió jamás, pues poco a poco una profunda tristeza le fue consumiendo, y meses más tarde se moría de pena, por estar pensando sin interrupción en el gran sufrimiento e inenarrable dolor sufrido por sus queridas vacas, dentro de aquel enorme incendio, que poco a poco las carbonizó, sin que nadie pudiese hacer por ellas nada. Así de humano, sencillo y natural, era mi amo Salustiano, el grande hombre, el excepcional pensador y filósofo analfabeto, el mejor vaqueiru de toda mi Tierrina, ya que muy posible fuese el único que en todo el Universo, que por el amor de sus vacas muertas en tan avernoso sufrimiento, que hizo crecer en só'anxelical ya melgueiru (su angelical y dulce) pensamiento una pena tan amamplenada (grande, enorme) que fasta'l mesmu fuexu del sou morrer tal atristeyáu l'afaluchóu. (Que hasta el mismo hoyo de su morir, tal entristecimiento lo arreó).Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > abrañar
-
43 clear
kliə
1. adjective1) (easy to see through; transparent: clear glass.) transparente2) (free from mist or cloud: Isn't the sky clear!) despejado3) (easy to see, hear or understand: a clear explanation; The details on that photograph are very clear.) claro, nítido4) (free from difficulty or obstacles: a clear road ahead.) despejado5) (free from guilt etc: a clear conscience.) tranquilo6) (free from doubt etc: Are you quite clear about what I mean?) claro7) ((often with of) without (risk of) being touched, caught etc: Is the ship clear of the rocks? clear of danger.) despejado, libre (de)8) ((often with of) free: clear of debt; clear of all infection.) libre (de)
2. verb1) (to make or become free from obstacles etc: He cleared the table; I cleared my throat; He cleared the path of debris.) quitar; despejar; aclarar2) ((often with of) to prove the innocence of; to declare to be innocent: He was cleared of all charges.) absolver3) ((of the sky etc) to become bright, free from cloud etc.) despejarse4) (to get over or past something without touching it: He cleared the jump easily.) salvar•- clearing
- clearly
- clearness
- clear-cut
- clearway
- clear off
- clear out
- clear up
- in the clear
clear1 adj1. claro / evidenteyou must never do that again, is that clear? no debes volver a hacer eso, ¿queda claro?2. claro3. transparente4. despejado5.the road is clear, now you can cross no viene ningún coche, ya puedes cruzarclear2 vb quitar / recoger / despejarclear the table, please recoge la mesa, por favortr[klɪəSMALLr/SMALL]1 (glass, plastic, liquid) transparente; (sky, day, etc) despejado,-a; (skin, complexion) bueno,-a■ you can see the Pyrenees on a clear day cuando el día es claro, se ven los Pirineos2 (not blocked - road, desk) despejado,-a; (free - time) libre3 (picture, outline) nítido,-a4 (voice, sound, speaker) claro,-a5 (understandable - explanation, instruction, ideas) claro,-a■ is that clear? ¿está claro?, ¿queda claro?■ she made it quite clear that we were not to leave the house dejó bien claro que no podíamos salir de la casa6 (not confused - thinking, mind) lúcido,-a, claro,-a7 (obvious, evident) claro,-a, patente; (certain) claro,-a■ he earns a clear £250 a week saca £250 netas por semana1 (clearly - speak) claramente; (hear) perfectamente, bien2 (not touching) a distancia1 (table) quitar; (floor, road) despejar; (pipe, drain) desatascar; (building, room - of people) desalojar, despejar, desocupar; (house, room - of furniture) vaciar■ can you clear a space for the salad? ¿puedes hacer sitio para la ensalada?2 (accused person) absolver, descargar, exculpar; (one's name) limpiar5 (obstacle) salvar6 SMALLSPORT/SMALL (ball) despejar2 (cheque) ser compensado,-a3 SMALLCOMPUTING/SMALL (screen) borrarse\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLas clear as a bell muy claroas clear as day más claro que el aguaas clear as mud nada claro'Keep clear' "Vado permanente"'Reduced to clear' "Rebajado por liquidación"'Stand clear' "Apártense"to be in the clear familiar (from danger) estar fuera de peligro 2 (from suspicion) estar fuera de toda sospechato clear customs pasar por la aduanato clear one's throat aclararse la garganta, carraspearto clear the air (argument) aclarar las cosasto clear the way abrir caminoto have a clear conscience tener la conciencia tranquilato keep/stay/steer clear of something/somebody evitar algo/a alguien, apartarse de algo/alguiento make oneself clear explicarseclear soup consomé nombre masculinoclear ['klɪr] vt1) clarify: aclarar, clarificar (un líquido)2) : despejar (una superficie), desatascar (un tubo), desmontar (una selva)to clear the table: levantar la mesato clear one's throat: carraspear, aclararse la voz3) exonerate: absolver, limpiar el nombre de4) earn: ganar, sacar (una ganancia de)5) : pasar sin tocarhe cleared the hurdle: saltó por encima de la valla6)to clear up resolve: aclarar, resolver, esclarecerclear vi1) disperse: irse, despejarse, disiparse2) : ser compensado (dícese de un cheque)3)to clear up : despejar (dícese del tiempo), mejorarse (dícese de una enfermedad)clear adv: claro, claramenteclear adj1) bright: claro, lúcido2) fair: claro, despejado3) transparent: transparente, translúcido4) evident, unmistakable: evidente, claro, obvio5) certain: seguro6) unobstructed: despejado, libreclear n1)in the clear : inocente, libre de toda sospecha2)in the clear safe: fuera de peligroadj.• abierto, -a adj.• declarado, -a adj.• distinto, -a adj.• evidente adj.• expreso, -a adj.• manifiesto, -a adj.• palpable adj.• visible adj. (Obvious)n.• patente s.m.adj.• claro, -a adj.• descampado, -a adj.• desenfadado, -a adj.• despejado, -a adj.• exento, -a adj.• gráfico, -a adj.• libre adj.• limpio, -a adj.• lúcido, -a adj.• nítido, -a adj.• perspicuo, -a adj.• puro, -a adj.• raso, -a adj.• terminante adj. (A field, etc.)expr.• limpiar v. (Weather)n.• despejarse (el cielo) s.m.v.• aclarar v.• clarificar v.• descombrar v.• desembarazar v.• desobstruir v.• desocupar v.• despejar (Informática) v.• escombrar v.• franquear v.• limpiar v.• redondear v.klɪr, klɪə(r)
I
adjective -er, -estclear soup — consomé m
to have a clear conscience — tener* la conciencia tranquila or limpia
to keep a clear head — mantener* la mente despejada
3)a) (plain, evident)it's a clear case of suicide — es un caso evidente or claro de suicidio
the Bears are clear favorites — los Bears son, sin lugar a dudas, el equipo favorito
it became clear that... — se hizo evidente or patente que...
b) <explanation/instructions> clarois that clear? — ¿está or queda claro?
do I make myself clear? — ¿me explico?, ¿está claro?
4) (free, unobstructed) <space/road> despejado5) ( entire)he makes a clear $450 a week — saca 450 dólares netos or limpios a la semana
6)to be in the clear — ( free - from danger) estar* fuera de peligro; (- from debt) estar* libre de deudas; (- from suspicion) estar* libre de toda sospecha
7) ( in showjumping) < round> sin faltas
II
1) (beyond, outside)2) ( as intensifier)3)to keep/stay/steer clear (of something) — ( lit) mantenerse* alejado (de algo)
4) ( distinctly) loud II
III
1.
1)a) (make free, unobstructed) \<\<room\>\> vaciar*; \<\<surface\>\> despejar; \<\<drain/pipe\>\> desatascar*, destapar (AmL); \<\<building\>\> desalojar; \<\<land\>\> despoblar de árboles, desmontarto clear the table — levantar or (Esp tb) quitar la mesa
to clear one's throat — carraspear, aclararse la voz
to clear a space for something — hacer* sitio or lugar para algo
an agreement that clears the way for increased trade — un acuerdo que abre camino para un mayor intercambio comercial
let's clear all this paper off the desk — quitemos todos estos papeles del escritorio; air I 1)
b) ( Comput) \<\<screen\>\> despejar; \<\<data\>\> borrar2) \<\<fence/ditch\>\> salvar, saltar por encima de3) ( free from suspicion)4)a) ( authorize) autorizar*, darle* el visto bueno ayou'll have to clear that with Tom — tendrás que obtener autorización or el visto bueno de Tom
b) ( Fin) compensar5)a) ( settle) \<\<debt/account\>\> liquidar, saldarb) ( earn) sacar*c) ( sell off) \<\<stock\>\> liquidarreduced to clear — (BrE) rebajas por liquidación
6) ( Sport) \<\<ball/puck\>\> despejar
2.
vi1)a) \<\<sky/weather\>\> despejarse; \<\<water\>\> aclararseb) ( disperse) \<\<fog/smoke\>\> levantarse, disiparse; \<\<traffic/congestion\>\> despejarse2) ( Fin) \<\<check\>\> ser* compensado•Phrasal Verbs:- clear up[klɪǝ(r)]1. ADJ(compar clearer) (superl clearest)1) (=unambiguous) [meaning, explanation] claro•
a clear case of murder — un caso claro de homicidio•
now let's get this clear... — vamos a dejar esto claro...•
to make it clear that... — dejar claro or bien sentado que...to make o.s. clear — explicarse claramente
do I make myself clear? — ¿me explico bien?
2) (=obvious) [motive, consequence] claro, evidenteit is (absolutely) clear to me that... — no me cabe (la menor) duda de que...
•
it became clear that... — empezó a verse claro que...•
it's not clear whether... — no está claro sí...3) (=certain) [understanding, proof] seguro, ciertohe was perfectly clear that he did not intend to go — dijo claramente or tajantemente que no pensaba ir
are we clear that we want this? — ¿estamos seguros de que queremos esto?
•
I'm not very clear about this — no tengo una idea muy clara de esto•
I'm not clear whether... — no tengo claro sí...4) (=transparent) [water, glass] claro, transparente5) [sky, weather] despejado; [air] puro6) (=bright) [light, colour] clarolight I, 1., 1)7) [photograph, outline] claro, preciso; [complexion] terso8) (=distinct) [sound, impression, voice] claroas clear as a bell —
I could hear his voice as clear as a bell — oía su voz como si estuviera a mi lado, oía su voz con toda claridad
9) (=unobstructed) [road, space] libre, despejado•
all clear! — ¡vía libre!, ¡adelante!•
to get a clear look at sb/sth — poder ver algn/algo bien•
to be clear of sth — (=free of) estar libre de algo; (=away from) estar lejos de algo•
we had a clear view — teníamos una buena vista, se veía bien10) (=untroubled) [conscience] limpio, tranquilo£3 clear profit — una ganancia neta de 3 libras
12)• a clear majority — una mayoría absoluta
13) (=complete)14) (=without commitments) [day, afternoon] libre; [diary] despejado2. ADV2) (=completely)3) (=free)•
to get clear away — escaparse sin dejar rastro algunoto get clear of — (=get rid of) deshacerse de
when we get clear of London — (=away from) cuando estemos fuera de Londres
•
to keep clear of sb/sth, keep clear of the wall — no te acerques a la paredkeep clear of my daughter! — ¡no te acerques a mi hija!, ¡mantente alejado de mi hija!
•
to stand clear of sth — mantenerse apartado de algostand clear of the doors! — ¡apártense de las puertas!
4) (Brit)(Sport) (=ahead)steer I, 1., 1)to be seven metres/seconds/points clear of sb — estar siete metros/segundos/puntos por delante de algn
5) (=net)he'll get £250 clear — sacará 250 libras netas
6) (esp US)clear to sth — (=as far as) hasta algo
3. N1)to be in the clear — (=out of debt) estar libre de deudas; (=free of suspicion) quedar fuera de toda sospecha; (=free of danger) estar fuera de peligro
2)message in clear — mensaje m no cifrado
4. VT1) (=remove obstacles etc from) [+ place, surface] despejar; [+ road, railway track] dejar libre, despejar; [+ site] desmontar; [+ woodland] despejar, desbrozar; [+ court, hall] desocupar, desalojar (de público etc); [+ pipe] desatascar; [+ postbox] recoger las cartas de•
to clear sth of sth — despejar algo de algo•
to clear a space for sth/sb — hacer sitio para algo/algn•
to clear one's throat — carraspear, aclararse la voz•
to clear the way for sth — (fig) dejar el camino libre para algo- clear the air2) [+ liquid] aclarar, clarificar; (Med) [+ blood] purificar3) (Sport) [+ ball] despejar4) (=get over) [+ fence etc] salvar, saltar por encima de; (=get past) [+ rocks etc] pasar sin tocarthe plane just cleared the roof — el avión no tocó el tejado por poco, el avión pasó casi rozando el tejado
to clear two metres — [jumper] saltar dos metros
this part has to clear that by at least one centimetre — entre esta pieza y aquella tiene que haber un espacio de un centímetro al menos
5) (=declare innocent etc) [+ person] absolver, probar la inocencia deto clear o.s. of a charge — probar su inocencia de una acusación
6) (=authorize)the plan will have to be cleared with the director — el plan tendrá que ser aprobado por el director
7)to clear a cheque — (=accept) aceptar or dar el visto bueno a un cheque; (=double check) compensar un cheque
8) (Comm etc) [+ debt] liquidar, saldar; [+ profit] sacar (una ganancia de); [+ goods etc] liquidarhe cleared £50 on the deal — sacó 50 libras del negocio
he clears £250 a week — se saca 250 libras a la semana
9) (Comput) despejar5. VI2) [liquid] aclararse, clarificarse3) [cheque] ser compensado4) (Sport) despejar6.CPDclear round N — (Showjumping) ronda f sin penalizaciones
- clear up* * *[klɪr, klɪə(r)]
I
adjective -er, -estclear soup — consomé m
to have a clear conscience — tener* la conciencia tranquila or limpia
to keep a clear head — mantener* la mente despejada
3)a) (plain, evident)it's a clear case of suicide — es un caso evidente or claro de suicidio
the Bears are clear favorites — los Bears son, sin lugar a dudas, el equipo favorito
it became clear that... — se hizo evidente or patente que...
b) <explanation/instructions> clarois that clear? — ¿está or queda claro?
do I make myself clear? — ¿me explico?, ¿está claro?
4) (free, unobstructed) <space/road> despejado5) ( entire)he makes a clear $450 a week — saca 450 dólares netos or limpios a la semana
6)to be in the clear — ( free - from danger) estar* fuera de peligro; (- from debt) estar* libre de deudas; (- from suspicion) estar* libre de toda sospecha
7) ( in showjumping) < round> sin faltas
II
1) (beyond, outside)2) ( as intensifier)3)to keep/stay/steer clear (of something) — ( lit) mantenerse* alejado (de algo)
4) ( distinctly) loud II
III
1.
1)a) (make free, unobstructed) \<\<room\>\> vaciar*; \<\<surface\>\> despejar; \<\<drain/pipe\>\> desatascar*, destapar (AmL); \<\<building\>\> desalojar; \<\<land\>\> despoblar de árboles, desmontarto clear the table — levantar or (Esp tb) quitar la mesa
to clear one's throat — carraspear, aclararse la voz
to clear a space for something — hacer* sitio or lugar para algo
an agreement that clears the way for increased trade — un acuerdo que abre camino para un mayor intercambio comercial
let's clear all this paper off the desk — quitemos todos estos papeles del escritorio; air I 1)
b) ( Comput) \<\<screen\>\> despejar; \<\<data\>\> borrar2) \<\<fence/ditch\>\> salvar, saltar por encima de3) ( free from suspicion)4)a) ( authorize) autorizar*, darle* el visto bueno ayou'll have to clear that with Tom — tendrás que obtener autorización or el visto bueno de Tom
b) ( Fin) compensar5)a) ( settle) \<\<debt/account\>\> liquidar, saldarb) ( earn) sacar*c) ( sell off) \<\<stock\>\> liquidarreduced to clear — (BrE) rebajas por liquidación
6) ( Sport) \<\<ball/puck\>\> despejar
2.
vi1)a) \<\<sky/weather\>\> despejarse; \<\<water\>\> aclararseb) ( disperse) \<\<fog/smoke\>\> levantarse, disiparse; \<\<traffic/congestion\>\> despejarse2) ( Fin) \<\<check\>\> ser* compensado•Phrasal Verbs:- clear up -
44 order
'o:də
1. noun1) (a statement (by a person in authority) of what someone must do; a command: He gave me my orders.) orden2) (an instruction to supply something: orders from Germany for special gates.) orden, pedido3) (something supplied: Your order is nearly ready.) pedido4) (a tidy state: The house is in (good) order.) orden5) (a system or method: I must have order in my life.) orden6) (an arrangement (of people, things etc) in space, time etc: in alphabetical order; in order of importance.) orden7) (a peaceful condition: law and order.) orden8) (a written instruction to pay money: a banker's order.) orden9) (a group, class, rank or position: This is a list of the various orders of plants; the social order.) orden10) (a religious society, especially of monks: the Benedictine order.) orden
2. verb1) (to tell (someone) to do something (from a position of authority): He ordered me to stand up.) ordenar, mandar2) (to give an instruction to supply: I have ordered some new furniture from the shop; He ordered a steak.) pedir, encargar3) (to put in order: Should we order these alphabetically?) ordenar•- orderly
3. noun1) (a hospital attendant who does routine jobs.) asistente (de hospital)2) (a soldier who carries an officer's orders and messages.) ordenanza•- order-form
- in order
- in order that
- in order
- in order to
- made to order
- on order
- order about
- out of order
- a tall order
order1 n1. orden2. ordenorder2 vb1. ordenar / mandar2. pedir / encargardid you order fried eggs? ¿has pedido huevos fritos?tr['ɔːdəSMALLr/SMALL]■ in alphabetical/chronological order por orden alfabético/cronológico2 (condition, organization) orden nombre masculino, concierto3 (fitness for use) condiciones nombre femenino plural, estado4 (obedience, authority, discipline) orden nombre masculino, disciplina5 (system) orden nombre masculino6 (rules, procedures, etc) orden nombre masculino, procedimiento7 (command) orden nombre femenino8 SMALLCOMMERCE/SMALL (request, goods) pedido9 (written instruction) orden nombre femenino10 (classes) orden nombre femenino11 (of plants, animals) orden nombre masculino12 (group, society) orden nombre femenino; (badge, sign worn) condecoración nombre femenino, orden nombre femenino13 SMALLARCHITECTURE/SMALL orden nombre masculino14 (kind, sort) orden nombre masculino1 (command) ordenar, mandar2 (ask for) pedir, encargar■ could you order me a taxi? ¿me podrías llamar un taxi?3 (arrange, put in order, organize) ordenar, poner en orden1 (request to bring, ask for) pedir■ have you ordered yet? ¿ya han pedido?\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLby order of por orden de■ everything in order? ¿todo en orden?■ is your passport in order? ¿tienes el pasaporte en regla?in order that para que, a fin de quein order to para, a fin deof the order of del orden de, alrededor de'Last orders, please!' grito del camarero que indica que el bar va a cerrar y que hay que pedir la última consumiciónout of order (not working) que no funciona■ the lift is out of order el ascensor no funciona 2 (not in sequence) desordenado,-a 3 (not according to rules) fuera de lugar 4 familiar (unacceptable) inaceptable■ her behaviour was out of order su comportamiento no fue aceptable, no hizo bien 6 familiar (in the wrong) equivocado,-a■ you were out of order there, mate eso no estuvo bien, tíoto be on order estar pedido,-ato be under orders (to do something) tener orden (de hacer algo)to do something to order hacer algo por encargoto take holy orders recibir las órdenes sagradasorder book libro de pedidosorder form hoja de pedidothe order of the day el orden del díaorder ['ɔrdər] vt1) organize: arreglar, ordenar, poner en orden2) command: ordenar, mandar3) request: pedir, encargarto order a meal: pedir algo de comerorder vi: hacer un pedidoorder n1) : orden fa religious order: una orden religiosa2) command: orden f, mandato mto give an order: dar una orden3) request: orden f, pedido mpurchase order: orden de compra4) arrangement: orden min chronological order: por orden cronológico5) discipline: orden mlaw and order: el orden público6)in order to : para7)out of order : descompuesto, averiadon.• arreglo s.m.• consigna s.f.• cédula s.f.• decreto s.m.• encargo s.m.• estructura s.f.• forma s.f.• línea s.f.• mandado s.m.• mandato s.m.• orden (Comercio) s.m.• pedido s.m.• precepto s.m.• regla s.f.v.• cometer v.• disponer v.• encargar v.• intimar v.• mandar v.• mandar hacer v.• ordenar v.• pedir v.'ɔːrdər, 'ɔːdə(r)
I
1) noun2) ca) ( command) orden forder to + INF — orden de + inf
order THAT — orden de que (+ subj)
on whose orders are you doing this? — ¿quién le ordenó hacer esto?
by order of... — por orden de...
to get one's marching orders — (colloq) ser* despedido
b) ( court decree) ( Law) orden f; see also order of the day3) c (request, goods requested) pedido mto place an order for something — hacer* un pedido de algo, encargar* algo
a tall order: it's a bit of a tall order, but I'll see what I can do — es algo difícil, pero veré qué puedo hacer
5) u( sequence) orden min alphabetical/numerical order — en or por orden alfabético/numérico
to put something in(to) order — poner* algo en orden, ordenar algo
6) ( satisfactory condition) orden mI'm trying to put my affairs in order — estoy tratando de poner mis asuntos en orden or de arreglar mis asuntos
7) (harmony, discipline) orden mto keep order — mantener* el orden
8) (rules, procedure) orden mpoint of order — cuestión f de orden or de procedimiento
to call a meeting to order — ( start) empezar* una reunión; ( resume) reanudar una reunión
9) ( in phrases)a)in order: is your bedroom in order? ¿tu cuarto está ordenado or en orden?; are her papers in order? ¿tiene los papeles en regla?; is everything in order for tomorrow's performance? ¿está todo dispuesto para la función de mañana?; an apology would seem to be in order — parecería que lo indicado sería disculparse
b)c)in order that — para que (+ subj)
d)out of order — ( not in sequence) desordenado; ( not working) averiado, descompuesto (AmL)
out of order — no funciona; (uncalled-for, not following procedure)
10) ca) (kind, class)b) ( Biol) orden mc) (in phrases)on o (BrE) in the order of: it cost something on the order of $100 — costó alrededor de 100 dólares, el costo fue del orden de 100 dólares
11) ca) (of monks, nuns) orden fb) ( insignia) condecoración fto take (holy) orders — recibir las órdenes (sagradas), ordenarse sacerdote
II
1.
1)a) ( command) ordenarto order somebody to + INF — ordenarle a alguien que (+ subj)
to order THAT — ordenar que (+ subj)
he ordered me out of the room — me ordenó or me mandó salir de la habitación
b) ( Med) mandar2) ( request) pedir*; \<\<goods\>\> encargar*, pedir*I ordered three boxes of pencils — hice un pedido de or encargué tres cajas de lápices
3) ( put in order) \<\<work/life/affairs\>\> ordenar, poner* en orden
2.
vi ( in restaurant)are you ready to order? — ¿ya han decidido qué van a tomar or pedir?
Phrasal Verbs:['ɔːdǝ(r)]1. N1) (=sequence) orden min order — en orden, por orden
what order should these documents be in? — ¿en qué orden deben estar estos documentos?
•
in alphabetical order — por or en orden alfabéticocast in order of appearance — (Theat, Cine) por orden de aparición
•
in chronological order — por orden cronológico•
they are out of order — están mal ordenados•
put these in the right order — ponga estos por orden•
they are in the wrong order — están mal ordenados2) (=system) orden ma new political/social order — un nuevo orden político/social
•
she has no order in her life — lleva un régimen de vida muy desorganizado•
the old order is changing — el viejo orden está cambiando•
a new world order — un nuevo orden mundial3) (=good order) buen estado m, orden mis this passport in order? — ¿este pasaporte está en regla?
in good order — en buen estado, en buenas condiciones
a machine in working or running order — una máquina en buen estado
the line is out of order — (Telec) no hay línea, la línea no funciona
4) (=peace, control) orden m•
the forces of order — las fuerzas del orden•
to keep order — mantener el ordenshe can't keep order — es incapaz de imponer la disciplina, no puede hacerse obedecer
5) (=command) orden f ; [of court etc] sentencia f, fallo m•
by order of — por orden de•
till further orders — hasta nueva orden•
to give orders — dar órdenesto give sb orders to do sth — ordenar or mandar a algn hacer algo
•
to obey orders — cumplir órdenes•
on the orders of — a las órdenes de•
to take orders from sb — recibir órdenes de algn•
that's an order! — ¡es una orden!•
under orders — bajo órdenes- get one's marching ordersstarter 1., 1)6) (=correct procedure) (at meeting, Parliament etc) orden morder (, order)! — ¡orden!
•
to call sb to order — llamar a algn al orden•
to be in order — [action, request] ser procedenteit seems congratulations are in order! — ¡enhorabuena!
is it in order for me to go to Rome? — ¿(le) es inconveniente si voy a Roma?
•
a point of order — una cuestión de procedimiento7) (Comm) pedido m, encargo m•
we have it on order for you — está pedido para usted•
to place an order for sth with sb — encargar or hacer un pedido de algo a algn•
made to order — hecho a medida9)in order to do sth — para or a fin de hacer algo
10) [of society etc] clase f, categoría f ; (Bio) orden m•
the present crisis is of a different order — la crisis actual es de un orden distintoto be in/take (holy) orders — ser/ordenarse sacerdote
•
the lower orders — las clases bajas or (LAm) populares•
of the order of 500 — del orden de los quinientossomething in or of or (US) on the order of £3,000 — unos 3.000, alrededor de 3.000
11) (Econ) libranza f ; (postal) giro m12) (Archit) orden mDoric order — orden m dórico
13)in short order — (US) rápidamente
14) (Mil)•
in battle order — en orden de batalla•
in close order — en filas apretadas•
in marching order — en orden de marchar2. VT1) (=command) mandar, ordenarto order sb to do sth — mandar or ordenar a algn hacer algo
he ordered that the army should advance — ordenó que el ejército avanzara, dio órdenes de que el ejército avanzara
are you ordering me out of my own house? — ¿me estás echando de mi propia casa?
2) (=put in order) ordenar, poner en ordenthey are ordered by date/size — están ordenados por fecha/tamaño
3) (=organize) organizar, arreglarto order one's life properly — organizar bien su vida, vivir de acuerdo a cierto método
4) [+ goods, meal, taxi] pedir, encargar3.VI (in restaurant) pedirare you ready to order? — ¿han decidido qué van a pedir?
4.CPDorder book N — (Comm) libro m de pedidos, cartera f de pedidos
order department N — (Comm) sección f de pedidos
order form N — (Comm) hoja f de pedido
order number N — (Comm) número m de pedido
Order of Merit N (Brit) —
•
the Order of Merit — la Orden del Méritogarterorder paper N — (Brit) (Parl etc) orden m del día
* * *['ɔːrdər, 'ɔːdə(r)]
I
1) noun2) ca) ( command) orden forder to + INF — orden de + inf
order THAT — orden de que (+ subj)
on whose orders are you doing this? — ¿quién le ordenó hacer esto?
by order of... — por orden de...
to get one's marching orders — (colloq) ser* despedido
b) ( court decree) ( Law) orden f; see also order of the day3) c (request, goods requested) pedido mto place an order for something — hacer* un pedido de algo, encargar* algo
a tall order: it's a bit of a tall order, but I'll see what I can do — es algo difícil, pero veré qué puedo hacer
5) u( sequence) orden min alphabetical/numerical order — en or por orden alfabético/numérico
to put something in(to) order — poner* algo en orden, ordenar algo
6) ( satisfactory condition) orden mI'm trying to put my affairs in order — estoy tratando de poner mis asuntos en orden or de arreglar mis asuntos
7) (harmony, discipline) orden mto keep order — mantener* el orden
8) (rules, procedure) orden mpoint of order — cuestión f de orden or de procedimiento
to call a meeting to order — ( start) empezar* una reunión; ( resume) reanudar una reunión
9) ( in phrases)a)in order: is your bedroom in order? ¿tu cuarto está ordenado or en orden?; are her papers in order? ¿tiene los papeles en regla?; is everything in order for tomorrow's performance? ¿está todo dispuesto para la función de mañana?; an apology would seem to be in order — parecería que lo indicado sería disculparse
b)c)in order that — para que (+ subj)
d)out of order — ( not in sequence) desordenado; ( not working) averiado, descompuesto (AmL)
out of order — no funciona; (uncalled-for, not following procedure)
10) ca) (kind, class)b) ( Biol) orden mc) (in phrases)on o (BrE) in the order of: it cost something on the order of $100 — costó alrededor de 100 dólares, el costo fue del orden de 100 dólares
11) ca) (of monks, nuns) orden fb) ( insignia) condecoración fto take (holy) orders — recibir las órdenes (sagradas), ordenarse sacerdote
II
1.
1)a) ( command) ordenarto order somebody to + INF — ordenarle a alguien que (+ subj)
to order THAT — ordenar que (+ subj)
he ordered me out of the room — me ordenó or me mandó salir de la habitación
b) ( Med) mandar2) ( request) pedir*; \<\<goods\>\> encargar*, pedir*I ordered three boxes of pencils — hice un pedido de or encargué tres cajas de lápices
3) ( put in order) \<\<work/life/affairs\>\> ordenar, poner* en orden
2.
vi ( in restaurant)are you ready to order? — ¿ya han decidido qué van a tomar or pedir?
Phrasal Verbs: -
45 beat
past tense; see beatbeat1 n1. latido2. ritmo / tiempo / tempobeat2 vb1. azotar / pegar2. ganar / vencer / derrotar3. batirfirst, beat the eggs primero, bate los huevos4. latir5. tocartr[biːt]1 (of heart) latido3 SMALLMUSIC/SMALL ritmo4 (of policeman) ronda2 SMALLCOOKERY/SMALL batir3 (defeat) vencer, derrotar; (in competition) ganar1 (heart) latir2 (wings) batir1 familiar agotado,-a, rendido,-a\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto beat about the bush andarse por las ramasto beat against something golpear contra algoto beat on something dar golpes en algoto beat time SMALLMUSIC/SMALL llevar el compásto beat some sense into somebody meter un poco de sentido común en la cabeza de alguiento beat somebody to it sentar la mano a alguiento beat the record batir el récordto beat somebody to death matar a alguien a palosto beat somebody's brains out romperle la crisma a alguienbeat it! ¡lárgate!that beats evertything! ¡esto es el colmo!it beats me how... no me cabe en la cabeza cómo...off beat raro,-a, extraño,-athe beat generation la generación nombre femenino de los beatniks1) strike: golpear, pegar, darle una paliza (a alguien)2) defeat: vencer, derrotar3) avoid: anticiparse a, evitarto beat the crowd: evitar el gentío4) mash, whip: batirbeat vithrob: palpitar, latirbeat adjexhausted: derrengado, muy cansadoI'm beat!: ¡estoy molido!beat n1) : golpe m, redoble m (de un tambor), latido m (del corazón)2) rhythm: ritmo m, tiempo mn.• compás s.m.adj.• golpe adj.n.• batimiento s.m.• golpe s.m.• latido s.m.• marca s.f.• toque s.m.pret.(Preterito definido de "to beat")v.(§ p.,p.p.: beat, beaten) = abatanar v.• acachetear v.• apalear v.• aporrear v.• batanar v.• batir v.• cutir v.• derrotar v.• golpear v.• pegar v.• sacudir v.• sobar v.• sobrepasar v.• solfear v.• superar v.• tundir v.• varear v.• vencer v.
I
1. biːt1)a) ( hit repeatedly) golpear; \<\<carpet\>\> sacudir; \<\<wings\>\> batirb) ( inflict blows on)he beats his children — les pega a sus hijos, maltrata a sus hijos
c) ( hammer) \<\<metal\>\> batird) ( Culin) batir2)a) ( defeat) \<\<opponent\>\> ganarle a, derrotar, vencer*(it) beats me how anyone can do such a thing! — no logro entender cómo se puede llegar a hacer una cosa así
if you can't beat them, join them — si no puedes con ellos, únete a ellos
b) ( be better than) \<\<record\>\> batir, superarI scored 470, beat that! — yo saqué 470 ¿a que no me ganas?
it beats working any day — (colloq) siempre es más divertido que trabajar
3) (arrive before, anticipate)to beat somebody to something: I beat him to the telephone llegué antes que él al teléfono; I'll beat you to the shop te echo or (RPl) te juego una carrera hasta la tienda; to beat somebody to it — adelantársele a alguien
4) ( Mus) \<\<time\>\> marcar*5) ( tread)beat it! — (colloq) lárgate! (fam)
2.
via) ( strike)to beat on something: he could hear them beating on the door los oía golpear la puerta; the sun beat down on them — el sol caía de lleno sobre ellos
b) ( pulsate) \<\<heart\>\> latir, palpitar; \<\<drum\>\> redoblar; \<\<wings\>\> batirPhrasal Verbs:- beat in- beat off- beat out- beat up
II
his heart skipped o missed a beat — le dio un vuelco el corazón
2) ( Mus) ( rhythmic accent) tiempo m; ( rhythm) ritmo m3) ( of policeman) ronda f
III
[biːt] (vb: pt beat) (pp beaten)to be dead beat — estar* reventado or molido
1. N1) (=stroke, blow) [of drum] redoble m; [of heart] latido mher heart missed or skipped a beat — le dio un vuelco el corazón
he replied without missing a beat — (fig) contestó sin alterarse
2) (=beating) [of drums] redoble m; [of waves, rain] batir mdrum3) (Mus) (=rhythm) compás m, ritmo m; (=rhythmic unit) tiempo m [of conductor]4) (=route) [of policeman] ronda fpound II, 1., 3)that's rather off my beat — (fig) no es lo mío
5) (also: beatnik) beatnik mf2. VT1) (=strike, thrash) [+ surface] golpear, dar golpes en; [+ drum] tocar; [+ carpet] sacudir; [+ metal] batir; (Culin) [+ eggs, cream] batir; (Hunting) (to raise game) batirbreast, path 4), a), retreat, track 1., 3)he beat his fists on the table — aporreó la mesa con los puños, dio golpes con los puños en la mesa
2) (=beat up) [+ person] pegarto beat sb's brains out * — partir la crisma a algn *, partir la cabeza a algn
to beat sb to death — matar a algn a golpes or de una paliza
3) (=flap) [+ wings] batir4) (Mus)5) (=defeat) [+ team, adversary] ganar a; [+ problem] superarArsenal beat Leeds 5-1 — el Arsenal ganó 5-1 contra el Leeds, el Arsenal derrotó al Leeds 5-1
our prices cannot be beaten — nuestros precios son insuperables or imbatibles
hollow 3."how did he escape?" - "(it) beats me!" * — -¿cómo escapó? -¡no me lo explico! or -¡(no tengo) ni idea!
6) (=better) [+ record] batirthat beats everything! * — ¡eso es el colmo!
can you beat it or that? * — ¿has visto cosa igual?
beat it! * — ¡lárgate! *
7) (=pre-empt) adelantarseif we leave early, we can beat the rush hour — si salimos temprano, nos evitamos la hora punta
I'll beat you to that tree — ¿a que llego antes que tú a aquel árbol?, te echo una carrera hasta aquel árbol
they determined to be the first to get there but the other team beat them to it (by 36 hours) — estaban decididos a llegar los primeros pero el otro equipo les ganó or se les adelantó (en 36 horas)
I could see she was about to object but I beat her to it — me di cuenta de que iba a poner objeciones pero me adelanté
3. VI1) (=hit)to beat on or against or at sth — [rain, waves] azotar algo; [person] dar golpes en algo, golpear algo
someone was beating on the door — alguien estaba dando golpes en or golpeando or aporreando la puerta
she began beating at the flames with a pillow — empezó a apagar las llamas a golpes con una almohada
2) (=sound rhythmically) [heart] latir; [drum] redoblar; [wings] batir3) (Hunting) (to raise game) batir- beat about the bushstop beating about the bush! — ¡deja de andarte con rodeos!
4. ADJ*1) (=exhausted) rendido, molido *; dead 1., 1)2) (=defeated)Gerald had him beat on the practical side of things — Gerald le daba mil vueltas en el aspecto práctico de las cosas
5.CPDbeat generation N — generación f beat
beat music N — música rock de las décadas de los cincuenta y sesenta
- beat off- beat out- beat up* * *
I
1. [biːt]1)a) ( hit repeatedly) golpear; \<\<carpet\>\> sacudir; \<\<wings\>\> batirb) ( inflict blows on)he beats his children — les pega a sus hijos, maltrata a sus hijos
c) ( hammer) \<\<metal\>\> batird) ( Culin) batir2)a) ( defeat) \<\<opponent\>\> ganarle a, derrotar, vencer*(it) beats me how anyone can do such a thing! — no logro entender cómo se puede llegar a hacer una cosa así
if you can't beat them, join them — si no puedes con ellos, únete a ellos
b) ( be better than) \<\<record\>\> batir, superarI scored 470, beat that! — yo saqué 470 ¿a que no me ganas?
it beats working any day — (colloq) siempre es más divertido que trabajar
3) (arrive before, anticipate)to beat somebody to something: I beat him to the telephone llegué antes que él al teléfono; I'll beat you to the shop te echo or (RPl) te juego una carrera hasta la tienda; to beat somebody to it — adelantársele a alguien
4) ( Mus) \<\<time\>\> marcar*5) ( tread)beat it! — (colloq) lárgate! (fam)
2.
via) ( strike)to beat on something: he could hear them beating on the door los oía golpear la puerta; the sun beat down on them — el sol caía de lleno sobre ellos
b) ( pulsate) \<\<heart\>\> latir, palpitar; \<\<drum\>\> redoblar; \<\<wings\>\> batirPhrasal Verbs:- beat in- beat off- beat out- beat up
II
his heart skipped o missed a beat — le dio un vuelco el corazón
2) ( Mus) ( rhythmic accent) tiempo m; ( rhythm) ritmo m3) ( of policeman) ronda f
III
to be dead beat — estar* reventado or molido
-
46 touch
1. verb1) (to be in, come into, or make, contact with something else: Their shoulders touched; He touched the water with his foot.) tocar(se)2) (to feel (lightly) with the hand: He touched her cheek.) rozar, tocar suavemente3) (to affect the feelings of; to make (someone) feel pity, sympathy etc: I was touched by her generosity.) afectar; conmover, llegar (sus palabras le llegaron muy dentro)4) (to be concerned with; to have anything to do with: I wouldn't touch a job like that.) tocar; (I wouldn't touch a job like that: no querría ver un trabajo así ni en pintura)
2. noun1) (an act or sensation of touching: I felt a touch on my shoulder.) toque; roce2) ((often with the) one of the five senses, the sense by which we feel things: the sense of touch; The stone felt cold to the touch.) tacto3) (a mark or stroke etc to improve the appearance of something: The painting still needs a few finishing touches.) retoque4) (skill or style: He hasn't lost his touch as a writer.) toque, nota (personal), sello, estilo5) ((in football) the ground outside the edges of the pitch (which are marked out with touchlines): He kicked the ball into touch.) toque, fuera de juego•- touching- touchingly
- touchy
- touchily
- touchiness
- touch screen
- in touch with
- in touch
- lose touch with
- lose touch
- out of touch with
- out of touch
- a touch
- touch down
- touch off
- touch up
- touch wood
touch1 n1. toque2. tactotouch2 vb tocar"Please do not touch" "No tocar, por favor"tr[tʌʧ]3 (sense) tacto4 (connection) contacto, comunicación nombre femenino5 (slight quantity) poquito, pizca; (trace) punto, asomo6 SMALLMEDICINE/SMALL amago8 (manner, style) toque nombre masculino, sello9 SMALLSPORT/SMALL toque nombre masculino■ look, but don't touch mirad, pero no toquéis2 (eat) probar3 (move) conmover4 (equal, rival) igualar5 (affect) afectar, tocar6 (deal with) tocar, abordar1 tocarse\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLat a touch al primer roceinto touch SMALLSPORT/SMALL fueranot to touch something with a bargepole no querer algo ni regalado,-a, no querer algo ni que le paguen a unoto be an easy/soft touch ser fácil sacarle dinero a unoto be in touch with something estar al corriente de algoto be out of touch estar fuera de ondato get in touch ponerse en contacto ( with, con)to keep in touch mantenerse en contacto ( with, con)to touch bottom tocar fondoto touch somebody for money sablear, dar un sablazo a alguien■ he touched me for £10 me sableó diez librasto touch wood tocar maderatouch ['tʌʧ] vt1) feel, handle: tocar, tentar2) affect, move: conmover, afectar, tocarhis gesture touched our hearts: su gesto nos tocó el corazóntouch vi: tocarsetouch n1) : tacto m (sentido)2) detail: toque m, detalle ma touch of color: un toque de color3) bit: pizca f, gota f, poco m4) ability: habilidad fto lose one's touch: perder la habilidad5) contact: contacto m, comunicación fto keep in touch: mantenerse en contactov.• enternecer v.• manosear v.• palpar v.• tentar v.• tocar v.n.(§ pl.: touches) = contacto s.m.• dejo s.m.• gustillo s.m.• pincelada s.f.• pizca s.f.• pulsación s.f.• rasgo s.m.• retoque s.m.• saborete s.m.• tacto s.m.• tiento s.m.• tocamiento s.m.• toque s.m.tʌtʃ
I
1)a) u ( sense) tacto mb) c ( physical contact)to be a soft touch — (colloq) ( be generous) ser* un buenazo
2) c (small amount, degree - of humor, irony) dejo m, toque m; (- of paint) toque ma touch of fever — un poco de fiebre, unos quintos de fiebre (AmL)
3)a) c ( detail) detalle mto add o put the final o finishing touches/touch to something — darle* los últimos toques/el último toque a algo
b) ( effect) (no pl) toque m4) ( skill) (no pl) habilidad f5) u ( communication)to get/keep o stay in touch with somebody — ponerse*/mantenerse* en contacto con alguien
I'll be in touch — ya te escribiré (or llamaré etc)
how can I get in touch with you? — ¿cómo me puedo poner en contacto con usted?, ¿cómo lo puedo contactar?
I'm a bit out of touch with what's happening — no estoy muy al corriente or al tanto de lo que está pasando
6) u ( in rugby)
II
1.
1)a) ( be in physical contact with) tocar*the bed was touching the wall — la cama estaba pegada a or tocaba la pared
b) (brush, graze) rozar*, tocar*c) ( approach) (colloq)to touch somebody FOR something: he touched me for $50 — me pidió 50 dólares
2)a) ( reach)I can't touch my toes — no llego or no alcanzo a tocarme los pies
my feet don't touch the bottom — ( of pool) no hago pie, no toco fondo
b) ( equal) (usu neg)nobody can touch her in this type of role — es inigualable or no tiene rival en este tipo de papel
3) (usu neg)a) ( interfere with) tocar*b) ( deal with)c) (eat, drink) probar*he didn't touch his lunch — no tocó la comida, no probó bocado
4)a) (affect, concern) afectarb) ( move emotionally)he was touched by her kindness — su amabilidad lo enterneció or le llegó al alma
2.
via) (with finger, hand) tocar*b) ( come into physical contact) \<\<hands\>\> rozarse*; \<\<wires\>\> tocarse*Phrasal Verbs:- touch on- touch up[tʌtʃ]1. N1) (=sense, feel) tacto msense of touch — sentido m del tacto, tacto m
2) (=pressure)he felt the touch of a hand on his shoulder — sintió el tacto or el roce de una mano en su hombro
•
it's soft to the touch — es blando al tacto- be an easy or a soft touch3) (=technique, manner)•
to have the common touch — saber tratar or sintonizar con el pueblo•
to lose one's touch — perder facultadeshe had lost his scoring touch — había perdido habilidad or eficacia de cara al gol
common•
the director handles these scenes with a sure touch — el director trata estas escenas con mucha seguridad or gran pericia4) (=stamp, mark) toque mto put the finishing touches to sth — dar los últimos toques or los toques finales a algo
•
the human touch — el calor humano•
the personal touch — el toque personal•
the house needs a woman's touch — la casa necesita un toque femenino5) (=detail) detalle m6) (=small quantity)a)a touch of — [of milk, water] un chorrito de; [of salt, pepper] una pizca de; [of irony, sarcasm] un toque or un dejo de
•
there was a touch of frost this morning — había algo de or un poco de escarcha esta mañanab) (with adjective, adverb)it's a touch (too) expensive — es algo or un poquito caro
move it just a touch to the left — muévelo un poquito a or hacia la izquierda
7) (=contact)•
to be in touch (with sb) — estar en contacto (con algn)I'll be in touch — (writing) te escribiré; (phoning) te llamaré
•
to get in touch (with sb) — ponerse en contacto (con algn)•
to keep in touch (with sb) — mantener el contacto (con algn)well, keep in touch! — ¡bueno, no pierdas contacto!, ¡bueno, no dejes de llamar o escribir!
•
to lose touch (with sth/sb) — perder el contacto (con algo/algn)I lost touch with her after she moved to London — perdí el contacto con ella después de que se mudara a Londres
•
to be out of touch — no estar al corrienteI'm out of touch with the latest political developments — no estoy al corriente de los últimos acontecimientos políticos
•
to put sb in touch with sb — poner a algn en contacto con algn8) (Rugby)he had a foot in touch — tenía un pie fuera del terreno de juego or más allá de la línea de banda
2. VT1) (with hand) tocarthey can't touch you — (fig) no te pueden hacer nada
raw 1., 3)•
touch wood! — ¡toca madera!2) (=come into contact with) tocar; (=brush against) rozarbarge 4., base I, 1., 4)•
my feet haven't touched the ground since I started this job — desde que empecé en este trabajo no he parado3) (=harm, disturb) tocardon't touch anything! — ¡no toques nada!
I never touched him! — ¡ni le toqué!
if you touch him I'll kill you! — ¡como le pongas la mano encima or si le tocas te mato!
4) (=try) [+ food, drink] probaryou haven't touched your dinner — no has probado bocado, no has tocado la cena
5) (=affect) afectar6) (=move)her faith touched me — su fe me conmovió or me llegó al alma
7) (=compare with) igualar8) (esp Brit) (=reach)9) (Brit)*•
to touch sb for money — dar un sablazo a algn *, pedir dinero prestado a algn10)• to be touched with sth: clouds touched with pink — nubes con un toque rosa
3. VI1) (with hand)don't touch! — (to child) ¡no se toca!
2) (=come into contact) [hands] encontrarse; [lips] rozarse; [wires] hacer contacto4.CPDtouch judge N — (Rugby) juez mf de línea, juez mf de banda
touch screen N — = touchscreen
- touch at- touch on- touch up* * *[tʌtʃ]
I
1)a) u ( sense) tacto mb) c ( physical contact)to be a soft touch — (colloq) ( be generous) ser* un buenazo
2) c (small amount, degree - of humor, irony) dejo m, toque m; (- of paint) toque ma touch of fever — un poco de fiebre, unos quintos de fiebre (AmL)
3)a) c ( detail) detalle mto add o put the final o finishing touches/touch to something — darle* los últimos toques/el último toque a algo
b) ( effect) (no pl) toque m4) ( skill) (no pl) habilidad f5) u ( communication)to get/keep o stay in touch with somebody — ponerse*/mantenerse* en contacto con alguien
I'll be in touch — ya te escribiré (or llamaré etc)
how can I get in touch with you? — ¿cómo me puedo poner en contacto con usted?, ¿cómo lo puedo contactar?
I'm a bit out of touch with what's happening — no estoy muy al corriente or al tanto de lo que está pasando
6) u ( in rugby)
II
1.
1)a) ( be in physical contact with) tocar*the bed was touching the wall — la cama estaba pegada a or tocaba la pared
b) (brush, graze) rozar*, tocar*c) ( approach) (colloq)to touch somebody FOR something: he touched me for $50 — me pidió 50 dólares
2)a) ( reach)I can't touch my toes — no llego or no alcanzo a tocarme los pies
my feet don't touch the bottom — ( of pool) no hago pie, no toco fondo
b) ( equal) (usu neg)nobody can touch her in this type of role — es inigualable or no tiene rival en este tipo de papel
3) (usu neg)a) ( interfere with) tocar*b) ( deal with)c) (eat, drink) probar*he didn't touch his lunch — no tocó la comida, no probó bocado
4)a) (affect, concern) afectarb) ( move emotionally)he was touched by her kindness — su amabilidad lo enterneció or le llegó al alma
2.
via) (with finger, hand) tocar*b) ( come into physical contact) \<\<hands\>\> rozarse*; \<\<wires\>\> tocarse*Phrasal Verbs:- touch on- touch up -
47 под
под(подо) предлог 1. (на вопрос "где") sub;\под водо́й sub akvo;\под землёй sub tero;2. (в сопровождении чего-л.) ĉe;\под зву́ки му́зыки ĉe sonoj de muziko;3. (возле) apud, ĉe;\под Москво́й apud Moskvo;\под окно́м ĉe la fenestro;би́тва \под Ки́евом la batalo apud Kievo;4. (приблизительно) ĉirkaŭ;ей \под со́рок ŝi havas ĉirkaŭ kvardek jarojn;5. (о времени) antaŭ;\под ве́чер antaŭ la vespero;\под Но́вый год antaŭ la Novjaro;6. (наподобие) imite;\под мра́мор imite al marmoro;♦ imito de marmoro;♦ по́д гору suben, laŭ deklivo;\под кома́ндой sub komando;быть \под ружьём esti sub armo;по́ле \под карто́фелем terpoma kampo;отда́ть \под суд juĝe persekuti.* * *I м.( печи) solera fII предлог1) + вин. п., + твор. п. (употр. при указании предмета, места, лица́ и т.п., ниже которого направлено действие, кто-либо находится и т.п.) bajo, debajo deпоста́вить под стол — poner debajo de la mesa
лежа́ть под одея́лом — estar tumbado debajo de la manta, estar tapado con la manta
сиде́ть под де́ревом — estar sentado al pie de un árbol
войти́ под наве́с — entrar debajo del alero (de la tejavana)
стоя́ть под наве́сом — estar de pie debajo del alero (de la tejavana)
2) + вин. п., + твор. п. (употр. при указании места, пространства, к которому кто-либо, что-либо направляется или вблизи которого находится) bajo; cerca de; fuera deпод Москво́й — cerca (en los alrededores) de Moscú
они́ живу́т под Ки́евом — viven en las afueras de Kíev
би́тва под Ку́рском — la batalla de Kursk
он поги́б под Ленингра́дом — cayó en los campos de Leningrado
он перевёз семью́ под Москву́ — llevó a su familia cerca de Moscú
3) вин. п. (употр. при указании на время, непосредственно предшествующее чему-либо) a; hacia; la víspera (de) ( накануне)под у́тро — al amanecer, al despuntar (al rayar) el alba
под ве́чер — al anochecer, a la caída de la tarde
под Но́вый год — la víspera de Año Nuevo
4) + вин. п. (употр. при указании на приближение к какому-либо пределу и т.п.)ему́ под со́рок лет — tiene cerca de (los) cuarenta años
под ста́рость — cerca de la vejez
5) + вин. п. (употр. при указании на звуки, сопровождающие действие, состояние, а также при указании на предмет, издающий звуки) a, conтанцева́ть под му́зыку — bailar al son de la música
под аккомпанеме́нт — con acompañamiento
под аплодисме́нты — con aplausos
6) + вин. п., + твор. п. (употр. при указании на назначение или характер использования предмета) para; deба́нка под варе́нье — bote (tarro) para (de) confitura
буты́лка под молоко́ — botella de (para) leche
склад под карто́фель — almacén de (para) patatas
по́ле под ро́жью — campo de centeno, centenal m
помеще́ние под шко́лу (шко́лой) — local para (la) escuela
7) + вин. п. (употр. при указании на лицо, предмет, вещество и т.п., которому подражают, сходство с которым придают кому-либо, чему-либо) a imitación de; a(l) estilo deэ́то сде́лано под кра́сное де́рево — es una imitación de caoba
писа́ть под Ре́пина — pintar al estilo de Repin
8) + вин. п. (употр. при указании на способ, характер выполнения действия) aстричь под маши́нку — cortar el pelo al rape
писа́ть под дикто́вку — escribir al dictado
9) + вин. п. (употр. при указании на то, что служит порукой, ручательством чего-либо) bajoпод зало́г — bajo fianza
отпусти́ть под че́стное сло́во — soltar bajo palabra de honor
10) + вин. п., + твор. п. (употр. при обозначении состояния, положения, в котором находится кто-либо, что-либо) bajo; aпод кома́ндой — bajo el mando
под зна́менем ( чего-либо) — bajo la bandera (de)
под руково́дством — bajo la dirección
под влия́нием — bajo la influencia (de)
отда́ть под суд — entregar a los tribunales
взять под аре́ст — arrestar vt
11) + твор. п. (употр. при указании причины какого-либо действия, состояния) bajoпод де́йствием тепла́ — bajo la acción del calor
под впечатле́нием пое́здки — bajo la impresión del viaje
12) + твор. п. (употр. при указании на предмет, имеющийся при другом предмете) conдом под желе́зной кры́шей — casa con tejado de hierro
ла́мпа под абажу́ром — lámpara con pantalla
13) + твор. п. (употр. в значении: с приправой из чего-либо) con; aры́ба под со́усом — pescado con (en) salsa
* * *I м.( печи) solera fII предлог1) + вин. п., + твор. п. (употр. при указании предмета, места, лица́ и т.п., ниже которого направлено действие, кто-либо находится и т.п.) bajo, debajo deпоста́вить под стол — poner debajo de la mesa
лежа́ть под одея́лом — estar tumbado debajo de la manta, estar tapado con la manta
сиде́ть под де́ревом — estar sentado al pie de un árbol
войти́ под наве́с — entrar debajo del alero (de la tejavana)
стоя́ть под наве́сом — estar de pie debajo del alero (de la tejavana)
2) + вин. п., + твор. п. (употр. при указании места, пространства, к которому кто-либо, что-либо направляется или вблизи которого находится) bajo; cerca de; fuera deпод Москво́й — cerca (en los alrededores) de Moscú
они́ живу́т под Ки́евом — viven en las afueras de Kíev
би́тва под Ку́рском — la batalla de Kursk
он поги́б под Ленингра́дом — cayó en los campos de Leningrado
он перевёз семью́ под Москву́ — llevó a su familia cerca de Moscú
3) вин. п. (употр. при указании на время, непосредственно предшествующее чему-либо) a; hacia; la víspera (de) ( накануне)под у́тро — al amanecer, al despuntar (al rayar) el alba
под ве́чер — al anochecer, a la caída de la tarde
под Но́вый год — la víspera de Año Nuevo
4) + вин. п. (употр. при указании на приближение к какому-либо пределу и т.п.)ему́ под со́рок лет — tiene cerca de (los) cuarenta años
под ста́рость — cerca de la vejez
5) + вин. п. (употр. при указании на звуки, сопровождающие действие, состояние, а также при указании на предмет, издающий звуки) a, conтанцева́ть под му́зыку — bailar al son de la música
под аккомпанеме́нт — con acompañamiento
под аплодисме́нты — con aplausos
6) + вин. п., + твор. п. (употр. при указании на назначение или характер использования предмета) para; deба́нка под варе́нье — bote (tarro) para (de) confitura
буты́лка под молоко́ — botella de (para) leche
склад под карто́фель — almacén de (para) patatas
по́ле под ро́жью — campo de centeno, centenal m
помеще́ние под шко́лу (шко́лой) — local para (la) escuela
7) + вин. п. (употр. при указании на лицо, предмет, вещество и т.п., которому подражают, сходство с которым придают кому-либо, чему-либо) a imitación de; a(l) estilo deэ́то сде́лано под кра́сное де́рево — es una imitación de caoba
писа́ть под Ре́пина — pintar al estilo de Repin
8) + вин. п. (употр. при указании на способ, характер выполнения действия) aстричь под маши́нку — cortar el pelo al rape
писа́ть под дикто́вку — escribir al dictado
9) + вин. п. (употр. при указании на то, что служит порукой, ручательством чего-либо) bajoпод зало́г — bajo fianza
отпусти́ть под че́стное сло́во — soltar bajo palabra de honor
10) + вин. п., + твор. п. (употр. при обозначении состояния, положения, в котором находится кто-либо, что-либо) bajo; aпод кома́ндой — bajo el mando
под зна́менем ( чего-либо) — bajo la bandera (de)
под руково́дством — bajo la dirección
под влия́нием — bajo la influencia (de)
отда́ть под суд — entregar a los tribunales
взять под аре́ст — arrestar vt
11) + твор. п. (употр. при указании причины какого-либо действия, состояния) bajoпод де́йствием тепла́ — bajo la acción del calor
под впечатле́нием пое́здки — bajo la impresión del viaje
12) + твор. п. (употр. при указании на предмет, имеющийся при другом предмете) conдом под желе́зной кры́шей — casa con tejado de hierro
ла́мпа под абажу́ром — lámpara con pantalla
13) + твор. п. (употр. в значении: с приправой из чего-либо) con; aры́ба под со́усом — pescado con (en) salsa
* * *1. prepos.1) gener. (употр. при указании на назначение или характер использования предмета) para, cerca de, debajo de, fuera de, hacia2) obs. yuso2. n1) gener. (употр. при указании на время, непосредственно предшествующее чему-л.) a, (употр. при указании на лицо, предмет, вещество и т. п., которому подражают, сходство с которым придают кому-л., чему-л.) a imitaciюn de, (употр. при указании на предмет, имеющийся при другом предмете) con, (употр. при указании предмета, места, лица и т. п., ниже которого направлено действие, кто-л. находится и т. п.) bajo, a(l) estilo de, de, la vìspera (накануне; de), (печи) solera, so2) eng. hornilla (ïå÷è), lar (ïå÷è), suela (ïå÷è)3) metal. solera -
48 andecha
Andecha, para empezar diré, que cualquier cuadrilla es sin lugar a dudas una andecha. En la Enciclopedia Asturiana, obra plagada de fatales e imperdonables equivocaciones, en lo que se refiere, digo yo, porque es lo mío, a la Llingüa y demás costumbres ancestrales de mi Tierrina. Estos intrusos infantilizados y ridículos, hambrientos de las resonancias y del pretender aparentar, «lográndolo», por el apoyo de otros intrusos que ya lograron alcanzar los puestos de más relevante poder, que yo no dudo que sean personas inteligentísimas en otras materias, que no sean los fidalgos ancestros de mi querida Asturias, porque yo entiendo, que para estar documentado en una cosa (sea cual fuere), sin lugar a dudas antes hay que íntimamente vivirla. (Ya nun conel banduétchu abazcuchandu de fartu, les manes ñidies. apaxiétchau con bunus fatus y'adeprendiendu les lletres en bunus collexus. (Y no con el estómago rebosante de harto, las manos finas, vistiendo traje de buenas ropas, y aprendiendo las letras en buenos colegios). ¡No... hay que vivirlas al desnudo, con sus sufrimientos y trabajos, con todo cuanto emana de los seres simples, sencillos y naturales, que derramando sudores sobre la Má Ñatura, viven para Ella, y a cuenta de Ella hasta que se mueren. Digo que en la Enciclopedia Asturiana, esos intrusos profesores de la «troya», dicen que l'andecha es una ayuda que se presta gratuitamente, y yo en este humilde libro, les digo rotunda y llanamente que «mienten más que se forian, si es que por no foriáxe no comen. La definición exacta de l'andecha es esta que yo les relato a ustedes muy simple y naturalmente.————————conjunto o cuadrilla de personas que van a una misma faena. Ejemplo: Los niños van en andecha a la escuela. Los mozos con las mozas van en andecha a la fiesta, etc., etc. Yo he ido a muchas andechas, y en todas ellas he cobrado mi sueldo, y mi madre que desde siempre fue la más pobre de mis aldeas, porque no teníamos ni una cuarta de tierra que fuese nuestra, sallú arrendiú ya coyu pan en andecha por el miserable sueldo de seis reales que se pagaban entonces, en casi todas las tierras de cuatro concejos. Han escrito muchos intrusos de la andecha fatáus de couxes (muchas cosas), y casi todas ellas sin el menor fundamento, lo que me demuestra que existen en mi Tierrina muchos «enteráus de Cartama» que hacen su andecha tan gratuitamente como ellos la pintan. Pero quienes conozcan las costumbres asturianas, quienes las vivieran dentro de duros trabajos, privaciones, sufrimientos y también sanas y simples alegrías, comprenderán lo mismo que yo entiendo. Que pa faluchar de fame (que para hablar de hambre), creo que antes uno tuvo que haberla pasado, no sirve copiar por lo que de ella dice el vecino, que a lo mejor también te está equivocando. L'andecha no es un trabajo gratuito, yo he trabajado en muchas andechas, tanto segando la hierba, comu coyendu 'l pan (recogiendo las espigas), axin comu faer borronáes (así como hacer de un prado o zarzal tierra labrantía), comu 'pelucar nus carrapiétchus nus ablanus (arrancar de los avellanos sus frutos), en fin, todas las faenas del campo, que por regla general se hacían en andechas y se pagaba un sueldo por tal trabajo. No hay que confundir la andecha con la gavita (ayuda). Porque la «Gavita», sí que en verdad es un trabajo que se hace con ayuda desinteresada en principio, pero que ha de ser pagada en igual o parecida forma, a no ser que a quienes se les brinde esta ayuda, se encuentren incapacitados para devolver la «Gavita». Antes, más de la mitad de las gentes de mis aldeas, como sus labranzas eran pequeñas y a veces hasta muy pobres, tenían que andar a xornalinus (jornales), para aquellos que pudiesen pagarles, bien fuese en dineros o en frutos de la tierra, así por ejemplo, cuando había que segar un prado grande, pues su dueño llamaba a diez o doce segadores, a los cuales les pagaban el sueldo que rigiere, y en andecha segaban el prado. Así pues, creo que queda suficientemente aclarado que las andechas no son gratuitas, y que las gavitas son empréstamos, o pagaduras de favor, porque en las aldeas, por lo menos en mis tiempos, era tan sumamente dura la existencia que no había gratis nada más que el agua. —Nun gulgu más a l'andecha / de la teixá d'Anxelón, / pos más que paga bon xueldu / 'n fame ruculu you. (No vuelvo más a la andecha / de la casa de Angelón, / pues aunque paga buen sueldo, / en hambres gástolo yo). Cundu se chamaben xentes a xornal, non yera casu de dayes mal de comer, (dixu nagua), pos había qu’atreinar un bon pote de lu mexor que s’atopara per la teixá, ya fartucar a lus que trabayaben comu yera debíu, perque naide diba de bona gana a trabayar p'un amu famión, más qu’apurriera 'n bon xornal. (Cuando se llamaban a las gentes para trabajar, no era el caso de darles mala comida y escasa, (de eso nada), había que hacer un buen puchero, con las mejores viandas que hubiese en casa, para que se hartasen las gentes como era debido. Porque nadie iba de buena gana a trabajar, para un amo que no diese bien de comer aunque pagase un buen sueldo. Sabiendo todas estas cosas, por haberlas vivido muchos años, yo me sonrío con pena muchas veces, de las infantileces descabelladas que escriben y hablan por televisión y radio, muchos intrusos en la Llingüa y ancestrales costumbres de mi Tierrina, que no saben de mis gentes ni de mis aldeas nada, porque sólo han estado en ellas como quien dice de mera visita, y sin embargo se atreven a cambiar y equivocar las ancestrales costumbres, namái qu'espiétchan el bocairun dou s’axiringa sou llingüa (nada más que abren la boca donde se mueve su lengua). Esta muy claro para mi,asi como para mamplenáu de melgueires ya bones xentes d´Asturies,que lus andecheirus del Conceyu Bable,fuinacus ya rapiegacus,que mistifiquen el Idioma Asturián Disdi ´l comincipiu que comprendierun sus entolenus de musquitus que pudíen espoyetar nisti terren, arrapiegandu ´l honréu trabayar de lus demai, escamiándulu ya mistificandulu p´apurrixelu ´l poblu conel xétchu d´étchus contandu que les xentes yeren fatones, ya les melgueires ya embruxadores xentes de la Tierrina, tenen sous fidalgus Ancestrus m´apeguñáus a sous xentires ya mantines querenxes, ya nun querendu istus fuinus de l´Academie de la Llingua comprendielu perquéi enxindi nun son namai que unus tarantones ou frixolones fatus,el melgueiru poblu ya les arrespondú xin falales pallabra que nun creyen nin queren ixus mamplenáus d´amarfuétchus qu´entamanguen xin dalguna querenxa istes xentes de rancuayinus entendimentu adeprendíus en escoles xebráes de lus xeitus ya chugares dou guarexen lus verdadeirus Ancestrus.qu´enxindi non son lus andechus de la Academia de la Llingua, dundi se dediquen lus mu mayueleirus nel ufixu d´esfaer lu ben fechu p´étchus denuéu enduvítchar sous escagaretus de fediente merda. —You coñozcu mu ben a tou ista xentuza,que mamen del caldaretu l´uvéa,perquei nun tenen íxe braven honréu ya llegal, d´algamír nin tan xiquiés nel estricar el caldar de la vaca que enxindi ye ´l gubernu d´Asturies quei de veiz en cuandu,les apurre ´n fargaxetu de cuartus perquei enxindi xenti llastima ya pena d´iste caterbu d´espurres ya encueyes de caga la perra.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > andecha
-
49 gather
'ɡæðə
1. verb1) (to (cause to) come together in one place: A crowd of people gathered near the accident.) reunir(se), juntar(se), congregarse2) (to learn (from what has been seen, heard etc): I gather you are leaving tomorrow.) deducir; tener entendido3) (to collect or get: He gathered strawberries from the garden; to gather information.) recoger; recolectar4) (to pull (material) into small folds and stitch together: She gathered the skirt at the waist.) fruncir
2. noun(a fold in material, a piece of clothing etc.) frunce, fruncido- gather round
- gather together
gather vb1. coger / recoger / reunir2. reunirse / juntarse / formarsein the evening, people gather in the town square por la tarde, la gente se reúne en la plaza del pueblotr['gæðəSMALLr/SMALL]1 (collect) juntar2 (call together) reunir3 (pick up) recoger4 (fruit, flowers) coger5 (taxes) recaudar6 (gain) ganar, cobrar7 (in sewing) fruncir8 (deduce) deducir, inferir, suponer1 (come together) reunirse, juntarse2 (build up) acumularse3 (form) formarse\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto gather speed ganar velocidadto gather strength cobrar fuerzasgather ['gæðər] vt1) assemble: juntar, recoger, reunir2) harvest: recoger, cosechar3) : fruncir (una tela)4) infer: deducir, suponern.• cogido s.m.v.• acumular v.• amontonar v.• arrebañar v.• coger v.• colegir v.• cosechar v.• deducir v.• inferir v.• recoger v.• recolectar v.• reunir v.• vendimiar v.
I
1. 'gæðər, 'gæðə(r)intransitive verb \<\<crowd\>\> congregarse*, reunirse*, juntarsethey gathered round the table — se reunieron or se agruparon en torno a la mesa
2.
vt1)a) ( collect) \<\<wood/berries\>\> recoger*, coger* (esp Esp); \<\<information\>\> reunir*, juntar; \<\<people\>\> reunir*to gather dust — juntar or acumular polvo
b) \<\<thoughts\>\> poner* en orden; \<\<strength\>\> juntar, hacer* acopio dec) ( gain gradually) \<\<speed\>\> ir* adquiriendo2) ( conclude) deducir*you don't agree, I gather — según parece no estás de acuerdo
3) ( wrap)4) ( by sewing) fruncir*•Phrasal Verbs:
II
noun fruncido m, frunce m['ɡæðǝ(r)]1. VT1) (also: gather together) [+ people, objects] reunir, juntar; (also: gather up) [+ pins, sticks etc] recoger; [+ harvest, crop] recoger, recolectar; [+ flowers] coger, recoger (LAm); [+ information] reunir, recopilar; [+ hair] recoger; (Sew) fruncir; [+ taxes] recaudar2) (=gain)to gather speed — ir ganando or adquiriendo velocidad
3)to gather that — (=understand) tener entendido que; (=discover) enterarse de que
as you will have gathered... — se habrá dado cuenta de que...
I gather from him that... — según lo que me dice...
what are we to gather from this? — ¿qué consecuencia sacamos de esto?
2. VI1) [people] (also: gather together) reunirse, juntarse, congregarse; (=crowd together) amontonarse; [dust] acumularse; [clouds] acumularse, cerrarse2) (Med) formar pus3.N (Sew) frunce m* * *
I
1. ['gæðər, 'gæðə(r)]intransitive verb \<\<crowd\>\> congregarse*, reunirse*, juntarsethey gathered round the table — se reunieron or se agruparon en torno a la mesa
2.
vt1)a) ( collect) \<\<wood/berries\>\> recoger*, coger* (esp Esp); \<\<information\>\> reunir*, juntar; \<\<people\>\> reunir*to gather dust — juntar or acumular polvo
b) \<\<thoughts\>\> poner* en orden; \<\<strength\>\> juntar, hacer* acopio dec) ( gain gradually) \<\<speed\>\> ir* adquiriendo2) ( conclude) deducir*you don't agree, I gather — según parece no estás de acuerdo
3) ( wrap)4) ( by sewing) fruncir*•Phrasal Verbs:
II
noun fruncido m, frunce m -
50 faena
Del verbo faenar: ( conjugate faenar) \ \
faena es: \ \3ª persona singular (él/ella/usted) presente indicativo2ª persona singular (tú) imperativoMultiple Entries: faena faenar
faena sustantivo femenino 1 ( tarea) task, job; faenas domésticas housework; faenas agrícolas farm work 2 (fam)
faena sustantivo femenino
1 (trabajo) work
faenas de la casa, household chores
faenas del campo, farm work fam pey chore
2 fam (mala pasada) dirty trick
hacer una faena a alguien, to play a dirty trick on sb
3 Taur performance
faenar verbo intransitivo
1 (en la mar) to fish
2 (en el campo) to work on the land ' faena' also found in these entries: Spanish: jugada - meterse - perrería - traje - trastada - tres - marranada English: chore - fatigue -
51 go on
1) (to continue: Go on reading - I won't disturb you.) continuar, seguir2) (to talk a great deal, usually too much: She goes on and on about her health.) hablar sin parar3) (to happen: What is going on here?) pasar, suceder, ocurrir4) (to base one's investigations etc on: The police had very few clues to go on in their search for the murderer.) basar(se) en, apoyarse en, fundarse engo on vb1. seguir2. pasar / sucederwhat's going on? ¿qué pasa?3. encendersev.• seguir v.1) v + adva) ( go further - without stopping) seguir*; (- after stopping) seguir*, proseguir* (frml)I can't go on, I'm too tired — no puedo más, estoy muy cansado
b) ( go ahead)you go on, we'll follow — tú vete que nosotros ya iremos
he went on ahead to look for a hotel — él fue antes or delante para buscar hotel
2) (last, continue)to go on -ing — seguir* + ger
to go on to + inf: he went on to become President llegó a ser presidente; to go on to something: let us go on to victory sigamos hasta triunfar; to go on with something seguir* con algo; that's enough to be going on with (BrE) eso alcanza por el momento; go on! — (encouraging, urging) dale!, vamos!, ándale! (Méx), ándele! (Col), venga! (Esp)
3)a) ( continue speaking) seguir*, continuar*, proseguir* (frml)b) ( talk irritatingly) (pej)he went on and on — siguió dale que dale or (Esp tb) dale que te pego (fam)
4) ( happen)what's going on? — ¿qué pasa?
is there anything going on between you two? — ¿hay algo entre ustedes or (Esp) vosotros dos?
how long has this been going on? — ¿desde cuándo viene sucediendo esto?
5)a) (pass, elapse)b) ( progress) marchar6)a) ( onto stage) salir* a escena; ( onto field of play) salir* al campob) (fit, be placed)the lid won't go on — no le puedo (or podemos etc) poner or colocar la tapa
c) ( be switched on) encenderse*, prenderse (AmL)7) v + prep + o( approach) ir*she's 16 going on 17 — tiene 16 para 17, está por cumplir 17
it's going on 11 o'clock — van a ser las 11, son casi las 11
8) ( base inquiries on)we don't have much to go on — no tenemos muchos datos (or muchas pistas etc) en que basarnos
1. VI + PREP1) (=be guided by) [+ evidence] basarse enthere isn't much evidence to go on — no hay muchos indicios en los que basarse, no hay muchas pruebas en las que basarse
what are you going on? — ¿en qué te basas?
2) (=like)3) (=continue)to go on doing sth — seguir haciendo algo, continuar haciendo algo
4) * (=approach)she's going on 50 — anda cerca de la cincuentena, va para los cincuenta
5) (=be spent on)6) (=start taking) [+ drug] empezar a tomar2. VI + ADV1) (=fit)"so," he went on... — -así es que -continuó
go on! — (=continue) sigue, continúa; (giving encouragement) ¡venga!; (showing incredulity) ¡no digas bobadas! *, ¡anda ya! *, ¡venga ya! *
to go on doing sth — seguir or continuar haciendo algo
go on, tell me what the problem is! — ¡venga, dime cuál es el problema!
•
go on with your work — sigue con tu trabajo3) (=last) durarhow long will this go on for? — ¿cuánto tiempo durará esto?
4) (=proceed)•
to go on to do sth — pasar a hacer algoafter having taught herself Italian, she went on to learn Arabic — después de haber aprendido italiano por su cuenta, empezó a estudiar árabe
he went on to say that... — añadió que...
5) * (=talk)he does go on so — habla más que siete *, no para de hablar
•
to go on about sth — no parar de hablar de algo, dar la tabarra or la matraca con algo *she's always going on about it — nunca para de hablar de eso, siempre está con la misma cantinela *
he's always going on about the government — (=criticize) siempre está echando pestes contra el gobierno *
don't go on about it! — ¡déjalo ya!, ¡deja ya de dar la tabarra or la matraca con el tema! *
6) * (=nag)•
to go on at sb — dar la lata a algn * ( about con)7) (=happen) pasar, ocurrir•
there's something odd going on — aquí hay gato encerrado•
what's going on here? — ¿qué pasa or ocurre aquí?8) (=pass, go by) [time, years] pasar, transcurrir9) (=come on) [lights, machine] encenderse, prenderse (LAm)10) (Theat) salir (a escena)11) (Sport)12) * (=behave)what a way to go on! pej — ¡qué manera de comportarse!
* * *1) v + adva) ( go further - without stopping) seguir*; (- after stopping) seguir*, proseguir* (frml)I can't go on, I'm too tired — no puedo más, estoy muy cansado
b) ( go ahead)you go on, we'll follow — tú vete que nosotros ya iremos
he went on ahead to look for a hotel — él fue antes or delante para buscar hotel
2) (last, continue)to go on -ing — seguir* + ger
to go on to + inf: he went on to become President llegó a ser presidente; to go on to something: let us go on to victory sigamos hasta triunfar; to go on with something seguir* con algo; that's enough to be going on with (BrE) eso alcanza por el momento; go on! — (encouraging, urging) dale!, vamos!, ándale! (Méx), ándele! (Col), venga! (Esp)
3)a) ( continue speaking) seguir*, continuar*, proseguir* (frml)b) ( talk irritatingly) (pej)he went on and on — siguió dale que dale or (Esp tb) dale que te pego (fam)
4) ( happen)what's going on? — ¿qué pasa?
is there anything going on between you two? — ¿hay algo entre ustedes or (Esp) vosotros dos?
how long has this been going on? — ¿desde cuándo viene sucediendo esto?
5)a) (pass, elapse)b) ( progress) marchar6)a) ( onto stage) salir* a escena; ( onto field of play) salir* al campob) (fit, be placed)the lid won't go on — no le puedo (or podemos etc) poner or colocar la tapa
c) ( be switched on) encenderse*, prenderse (AmL)7) v + prep + o( approach) ir*she's 16 going on 17 — tiene 16 para 17, está por cumplir 17
it's going on 11 o'clock — van a ser las 11, son casi las 11
8) ( base inquiries on)we don't have much to go on — no tenemos muchos datos (or muchas pistas etc) en que basarnos
-
52 for
fo:
1. preposition1) (to be given or sent to: This letter is for you.) para2) (towards; in the direction of: We set off for London.) para, hacia, en dirección a3) (through a certain time or distance: for three hours; for three miles.) durante4) (in order to have, get, be etc: He asked me for some money; Go for a walk.) (pedir dinero); (salir) a (pasear)5) (in return; as payment: He paid $2 for his ticket.) por6) (in order to be prepared: He's getting ready for the journey.) para7) (representing: He is the member of parliament for Hull.) por8) (on behalf of: Will you do it for me?) por9) (in favour of: Are you for or against the plan?) por, a favor de10) (because of: for this reason.) por, a causa de11) (having a particular purpose: She gave me money for the bus fare.) para12) (indicating an ability or an attitude to: a talent for baking; an ear for music.) para13) (as being: They mistook him for someone else.) por, para14) (considering what is used in the case of: It is quite warm for January (= considering that it is January when it is usually cold).) para15) (in spite of: For all his money, he didn't seem happy.) a pesar de
2. conjunction(because: It must be late, for I have been here a long time.) ya que, puesto quefor prep1. parais this the train for London? ¿es éste el tren que va a Londres?2. porI bought it for £12 lo compré por 12 libraswhat can I do for you? ¿qué puedo hacer por ti?3. desde hace4. durante5. de"T" for Tony "T" de Tonywhat's the word for "cheese" in Spanish? ¿cómo se dice "cheese" en español?6. a favor deare you for the plan, or against it? ¿estás a favor del plan, o en contra?tr[fɔːSMALLr/SMALL]1 (intended) para■ there's a phone call for Mr. Smith hay una llamada para el Sr. Smith2 (purpose) para■ what's this for? ¿para qué sirve esto?■ shall we meet for lunch? ¿quedamos para comer?3 (destination) para■ where do I catch the train for Newcastle? ¿dónde se coge el tren para Newcastle?4 (in order to help, on behalf of) por5 (because of, on account of) por, a causa de■ a meeting has been called for 10.00 se ha convocado una reunión para las 10.00■ I've lived here for 5 years hace 5 años que vivo aquí, vivo aquí desde hace 5 años■ it's the first accident here for a long time es el primer accidente que ocurre aquí desde hace mucho tiempo8 (in exchange, as replacement of) por■ I got it for £500 lo conseguí por 500 libras■ the record went for $50 el disco se vendió por 50 dólares9 (in favour of, in support of) por, a favor de■ who did you vote for? ¿a quién votaste?■ are you for or against the new laws? ¿estás a favor o en contra de las nuevas leyes?10 (despite) a pesar de, para; (considering, contrast) para■ I still love him, for all his faults lo quiero, a pesar de todos sus defectos11 (as) de, como, por■ what do they use for fuel? ¿qué utilizan de combustible?12 (in order to obtain) para■ for further details... para más información....13 (representing) por; (meaning) de■ I can't go to the meeting - will you go for me? no puedo asistir a la reunión - ¿quieres ir en mi lugar?■ what's the Spanish for "pool"? ¿cómo se dice "pool" en castellano?14 (as regards, concerning) por, en cuanto a■ for my part, he can do as he likes por mí, que haga lo que quiera■ as for him, who cares? en cuanto a él, ¿a quién le importa?■ luckily for us, it didn't rain afortunadamente para nosotros, no llovió15 (as part of, as being) por, para■ do you know that for a fact? ¿lo sabes a ciencia cierta?■ what do you want for dinner? ¿qué quieres para comer?1 para16 formal use literal ya que, puesto que\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLas for me por mi parte, en cuanto a mífor all I know que yo sepafor all that a pesar de todo, con todofor good para siemprefor the first time por primera vezfor the last time por última vezoh for...! ¡ojalá tuviera...!■ oh for a star to guide my way! ¡ojalá tuviera una estrella que me guiara los pasos!there's nothing for it but... no hay más remedio que...to be for it cargárselafor ['fɔr] conj: puesto que, porquefor prepclothes for children: ropa para niñosit's time for dinner: es la hora de comer2) because of: porfor fear of: por miedo dea gift for you: un regalo para tihe fought for his country: luchó por su patriaa cure for cancer: una cura para el cáncerfor your own good: por tu propio bienI bought it for $5: lo compré por $5a lot of trouble for nothing: mucha molestia para nada7) as for: para, con respecto ahe's going for two years: se va por dos añosI spoke for ten minutes: hablé (durante) diez minutosshe has known it for three months: lo sabe desde hace tres mesesconj.• para conj.• pues conj.• ya que conj.n.• por s.m.prep.• a causa de prep.• como prep.• de prep.• durante prep.• en honor de prep.• en lugar de prep.• para prep.• por prep.
I fɔːr, fɔː(r), weak form fər, fə(r)1) preposition2)a) ( intended for) parais there a letter for me? — ¿hay carta para mí?
clothes for men/women — ropa de hombre/mujer
is it for sale? — ¿está en venta?, ¿se vende?
b) ( on behalf of) porhe plays for England — forma parte de or juega en la selección inglesa
c) ( in favor of) a favor de3) ( indicating purpose)what's that for? — ¿para qué es eso?, ¿eso para qué sirve?
it's for trimming hedges — es or sirve para recortar setos
to go out for a meal — salir* a comer fuera
to be for it — (colloq)
here comes Dad, we're for it now! — ahí viene papá ahora sí que estamos listos or (Col tb) hechos or (CS tb) fritos! (fam)
4)a) (as)we're having chicken for dinner — vamos a cenar pollo or hay pollo para cenar
what's for dessert? — ¿qué hay de postre?
b) ( representing)what's (the) German for ``ice cream''? — ¿cómo se dice ``helado'' en alemán?
c) ( instead of) porcould you call him for me? — ¿podrías llamarlo tú?, ¿me harías el favor de llamarlo?
5) ( giving reason) porif it weren't for Joe... — si no fuera por Joe...
for one thing it's too costly and for another we don't need it — para empezar es muy caro y además no lo necesitamos
6)a) ( in exchange for) porI bought the book for $10 — compré el libro por 10 dólares
b) ( indicating proportion) porfor every one we find, there are 20 that get away — por cada uno que encontramos, se nos escapan 20
7)a) ( as concerns) para8)a) ( in spite of)for all her faults, she's been very kind to us — tendrá sus defectos, pero con nosotros ha sido muy buena
is there time for us to have a cup of coffee? — ¿tenemos tiempo de tomar un café?
9) ( in exclamations)oh, for some peace and quiet — qué (no) daría yo por un poco de paz y tranquilidad!
10) ( in the direction of) parathe plane/bus for New York — el avión/autobús para or de Nueva York
11)a) ( indicating duration)I've only been here for a day — sólo llevo un día aquí, hace sólo un día que estoy aquí
how long are you going for? — ¿por cuánto tiempo vas?, ¿cuánto tiempo te vas a quedar?
b) ( on the occasion of) parac) (by, before) para12) ( indicating distance)
II
conjunction (liter) pues (liter), puesto que (frml), porque[fɔː(r)] When for is part of a phrasal verb, eg look for, make for, stand for, look up the verb. When it is part of a set combination, eg as for, a gift for, for sale, eager for, look up the other word.1. PREPOSITION1) (=going to) parathe train for London — el tren para or de Londres
2) (=intended for) parais this for me? — ¿es para mí esto?
3) (to express purpose) parawe went to Tossa for our holidays — fuimos a pasar las vacaciones a Tossa, fuimos a Tossa para las vacaciones
•
what for? — ¿para qué?what's it for? — ¿para qué es or sirve?
what do you want it for? — ¿para qué lo quieres?
what did you do that for? — ¿por qué hiciste eso?
4) (employment) para5) (=on behalf of)"I can't iron this shirt" - "don't worry, I'll iron it for you" — -no puedo planchar esta camisa -no te preocupes, yo te la plancho
"I still haven't booked the ticket" - "I'll do it for you" — -no he reservado el billete todavía -ya lo haré yo
who is the representative for your group? — ¿quién es el representante de vuestro grupo?
6) (=as in) de7) (=in exchange for) porhe'll do it for £25 — lo hará por 25 libras
for every one who voted yes, 50 voted no — por cada persona que votó a favor, 50 votaron en contra
•
to pay 50 pence for a ticket — pagar 50 peniques por una entradathe government will match each donation pound for pound — el gobierno igualará cada donativo, libra a libra
•
I sold it for £5 — lo vendí por or en 5 libras8) (=to the value of)a cheque for £500 — un cheque or talón por valor de 500 libras
how much is the cheque for? — ¿por cuánto es el cheque?
a) (making comparisons) parahe's tall/mature for his age — es alto/maduro para su edad or para la edad que tiene
b) (specifying)it was too difficult for her — era demasiado difícil para ella, le era demasiado difícil
that's easy for you to say — para ti es fácil decirlo, a ti te es fácil decirlo
10) (=in favour of) a favor deanyone for a game of cards? — ¿alguien se apunta a una partida de cartas?
•
are you for or against the idea? — ¿estás a favor o en contra de la idea?are you for or against us? — ¿estás con nosotros o en contra?
•
I'm all for it — estoy completamente a favor•
the campaign for human rights — la campaña pro derechos humanos, la campaña en pro de los derechos humanos•
a collection for the poor — una colecta a beneficio de los pobres11) (=as, by way of)what's for dinner? — ¿qué hay para cenar?
12) (=because of) por•
for fear of being criticized — por miedo a la crítica, por temor a ser criticado13) (=in spite of) a pesar de•
for all his wealth — a pesar de su riquezafor all he promised to come, he didn't — a pesar de habérmelo prometido, no vino
a) (future/past duration)When translating for and a period of time, it is often unnecessary to translate for, as in the examples below where durante is optional:Alternatively, translate [for] using [durante], or, especially when talking about very short periods, [por]. Use [por] also with the verb [ir], although again it is often optional in this case:I'm going for three weeks — me voy tres semanas, estaré allí tres semanas
for a moment, he didn't know what to say — por un momento, no supo qué decir
Use hace... que and the present to describe actions and states that started in the past and are still going on. Alternatively use the present and desde hace. Another option is sometimes llevar and the gerund. Don't use the present perfect in Spanish to translate phrases like these, unless they are in the negative.he won't be back for a couple of hours/days — no regresará hasta dentro de un par de horas/días, tardará un par de horas/días en regresar
he has been learning French for two years — hace dos años que estudia francés, estudia francés desde hace dos años, lleva dos años estudiando francés
it has not rained for 3 weeks — hace 3 semanas que no llueve, no llueve or no ha llovido desde hace 3 semanas, lleva 3 semanas sin llover
I have known her for years — hace años que la conozco, la conozco desde hace años
Notice how the tenses change when talking about something that [had] happened or [had been] happening [for] a time:I haven't seen her for two years — hace dos años que no la veo, no la he visto desde hace dos años, no la veo desde hace dos años, llevo dos años sin verla
he had been learning French for two years — hacía dos años que estudiaba francés, estudiaba francés desde hacía dos años, llevaba dos años estudiando francés
I hadn't seen her for two years — hacía dos años que no la veía, no la había visto desde hacía dos años, no la veía desde hacía dos años, llevaba dos años sin verla
15) (=by, before) paracan you do it for tomorrow? — ¿lo puedes hacer para mañana?
when does he want it for? — ¿para cuándo lo quiere?
16) (=on the occasion of) parahe asked his daughter what she would like for her birthday — le preguntó a su hija qué le gustaría para su cumpleaños
17) (=for a distance of)you can see for miles from the top of the hill — desde lo alto de la colina se puede ver hasta muy lejos
for this to be possible... — para que esto sea posible...
it's not for me to tell him what to do — yo no soy quien para decirle or no me corresponde a mí decirle lo que tiene que hacer
•
it's bad for you to smoke so much — te perjudica fumar tanto•
it's best for you to go — es mejor que te vayas•
there is still time for you to do it — todavía tienes tiempo para hacerlowhat's the German for "hill"? — ¿cómo se dice "colina" en alemán?
oh for a cup of tea! — ¡lo que daría por una taza de té!
exampleI'll be for it if he catches me here! * — ¡me la voy a cargar si me pilla aquí! *
2.CONJUNCTION liter pues, puesto queshe avoided him, for he was rude and uncouth — lo eludía puesto que or pues era grosero y ordinario
* * *
I [fɔːr, fɔː(r)], weak form [fər, fə(r)]1) preposition2)a) ( intended for) parais there a letter for me? — ¿hay carta para mí?
clothes for men/women — ropa de hombre/mujer
is it for sale? — ¿está en venta?, ¿se vende?
b) ( on behalf of) porhe plays for England — forma parte de or juega en la selección inglesa
c) ( in favor of) a favor de3) ( indicating purpose)what's that for? — ¿para qué es eso?, ¿eso para qué sirve?
it's for trimming hedges — es or sirve para recortar setos
to go out for a meal — salir* a comer fuera
to be for it — (colloq)
here comes Dad, we're for it now! — ahí viene papá ahora sí que estamos listos or (Col tb) hechos or (CS tb) fritos! (fam)
4)a) (as)we're having chicken for dinner — vamos a cenar pollo or hay pollo para cenar
what's for dessert? — ¿qué hay de postre?
b) ( representing)what's (the) German for ``ice cream''? — ¿cómo se dice ``helado'' en alemán?
c) ( instead of) porcould you call him for me? — ¿podrías llamarlo tú?, ¿me harías el favor de llamarlo?
5) ( giving reason) porif it weren't for Joe... — si no fuera por Joe...
for one thing it's too costly and for another we don't need it — para empezar es muy caro y además no lo necesitamos
6)a) ( in exchange for) porI bought the book for $10 — compré el libro por 10 dólares
b) ( indicating proportion) porfor every one we find, there are 20 that get away — por cada uno que encontramos, se nos escapan 20
7)a) ( as concerns) para8)a) ( in spite of)for all her faults, she's been very kind to us — tendrá sus defectos, pero con nosotros ha sido muy buena
is there time for us to have a cup of coffee? — ¿tenemos tiempo de tomar un café?
9) ( in exclamations)oh, for some peace and quiet — qué (no) daría yo por un poco de paz y tranquilidad!
10) ( in the direction of) parathe plane/bus for New York — el avión/autobús para or de Nueva York
11)a) ( indicating duration)I've only been here for a day — sólo llevo un día aquí, hace sólo un día que estoy aquí
how long are you going for? — ¿por cuánto tiempo vas?, ¿cuánto tiempo te vas a quedar?
b) ( on the occasion of) parac) (by, before) para12) ( indicating distance)
II
conjunction (liter) pues (liter), puesto que (frml), porque -
53 amplio
Del verbo ampliar: ( conjugate ampliar) \ \
amplío es: \ \1ª persona singular (yo) presente indicativo
amplió es: \ \3ª persona singular (él/ella/usted) pretérito indicativoMultiple Entries: ampliar amplio
ampliar ( conjugate ampliar) verbo transitivo ‹ negocio› to expand ‹ explicación› to expand (on); ‹ campo de acción› to widen, broaden;
amplio
◊ - plia adjetivo‹ casa› spacious; ‹vestido/abrigo› loose-fitting; ‹ sonrisa› broad una amplia gama de colores a wide range of colors
ampliar verbo transitivo
1 (hacer más largo un plazo) to extend
2 (hacer más grande un edificio) to enlarge
3 (extender un negocio) to expand
4 (una fotografía) to enlarge, to blow up
5 (el campo de acción) to widen: los sindicatos proponen ampliar las sanciones a los defraudadores, the unions propose greater penalties for those committing fraud
amplio,-a adjetivo
1 large, roomy
2 (ancho, profundo, variado) wide, broad ➣ Ver nota en ancho
' amplio' also found in these entries: Spanish: amplia - ancha - ancho - dilatada - dilatado - espectro - nave English: ample - extensive - large - roomy - spacious - sweep - vocabulary - wide - all - broad - comfortable - smock - sweeping -
54 pile
I
1.
noun1) (a (large) number of things lying on top of each other in a tidy or untidy heap; a (large) quantity of something lying in a heap: There was a neat pile of books in the corner of the room; There was pile of rubbish at the bottom of the garden.) montón, pila2) (a large quantity, especially of money: He must have piles of money to own a car like that.) montón, pila
2. verb(to make a pile of (something); to put (something) in a pile: He piled the boxes on the table.) amontonar, apilar- pile-up- pile up
II
(a large pillar or stake driven into the ground as a foundation for a building, bridge etc: The entire city of Venice is built on piles.)
III
noun(the thick soft surface of carpets and some kinds of cloth eg velvet: The rug has a deep/thick pile.)pile1 n pila / montónpile2 vb apilar / amontonartr[paɪl]————————tr[paɪl]1 (heap) montón nombre masculino, pila1 (form a pile) amontonar, apilar2 (fill) llenar, colmar1 montones nombre masculino plural de\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto make a pile (get rich) hacer fortuna, forrarseto pile it on exagerarto pile on the agony cargar las tintasto put things into a pile amontonar cosas————————tr[paɪl]1 (on carpet) pelo: amontonar, apilarpile vito pile up : amontonarse, acumularsepile n1) stake: pilote m2) heap: montón m, pila f3) nap: pelo m (de telas)n.• cúmulo s.m.• hacina s.f.• lanilla s.f.• mojón s.m.• montón s.m.• parva s.f.• pila s.f.• pilada s.f.• pilote s.m.• porrada s.f.• porretada s.f.• rimero s.m.• tambache s.m.v.• amontonar v.• apilar v.
I paɪl1) ca) (stack, heap) montón m, pila fb) ( fortune) (colloq) fortuna f2) c u ( Tex) pelo m4) c ( Const) pilote m5) c ( large building) (hum) mole f
II
transitive verb amontonar, apilar, hacer* un montón or una pila conmy desk was piled high with boxes — había un montón or una pila enorme de cajas sobre mi escritorio
Phrasal Verbs:- pile in- pile on- pile up
I [paɪl]1. N1) (=heap) [of books, clothes] montón m•
to put things in a pile — amontonar cosas, juntar cosas en un montón•
the building was reduced to a pile of rubble — el edificio quedó reducido a un montón or una pila de escombros2) * (=large amount) montón * mI've got piles of work to do — tengo un montón or tengo montones de trabajo que hacer *
3) * (=fortune) dineral * m, fortuna f•
he made a pile on this deal — ganó un dineral or una fortuna con el trato, se hizo de oro con el trato4) * hum (=building) mole f humsome stately pile in the country — una mole de casa or un caserón en el campo
5) (Phys) pila f ; atomic2.VT amontonar, apilarhe piled the plates onto the tray — amontonó or apiló los platos en la bandeja
•
the tables were piled high with food — en las mesas había montones or montañas de comida3. VI*1) (=squeeze)•
we all piled into the car — nos metimos todos apretujados en el coche•
we piled off the bus — salimos en avalancha or en tropel del autobús•
they piled onto the bus — se metieron apretujados en el autobús2) (=attack)•
they piled into him — se abalanzaron sobre él3) (=crash)•
his car piled into the tree — su coche se estrelló contra el árbol- pile in- pile off- pile on- pile out- pile up
II [paɪl]1.N (Constr) pilote m, pilar m2.CPDpile driver N — martinete m
pile dwelling N — (Hist) vivienda f construida sobre pilotes
III
[paɪl]N [of carpet, cloth] pelo m ; shag IV* * *
I [paɪl]1) ca) (stack, heap) montón m, pila fb) ( fortune) (colloq) fortuna f2) c u ( Tex) pelo m4) c ( Const) pilote m5) c ( large building) (hum) mole f
II
transitive verb amontonar, apilar, hacer* un montón or una pila conmy desk was piled high with boxes — había un montón or una pila enorme de cajas sobre mi escritorio
Phrasal Verbs:- pile in- pile on- pile up -
55 trabajo
Del verbo trabajar: ( conjugate trabajar) \ \
trabajo es: \ \1ª persona singular (yo) presente indicativo
trabajó es: \ \3ª persona singular (él/ella/usted) pretérito indicativoMultiple Entries: trabajar trabajo
trabajar ( conjugate trabajar) verbo intransitivo 1 ( en general) to work; trabajo jornada completa or a tiempo completo to work full-time; trabajo media jornada to work part-time; trabajo mucho to work hard; ¿en qué trabajas? what do you do (for a living)?; estoy trabajando en una novela I'm working on a novel; trabajo DE or COMO algo to work as sth 2 ( actuar) to act, perform;◊ ¿quién trabaja en la película who's in the movie?verbo transitivo 1 2 (perfeccionar, pulir) to work on
trabajo sustantivo masculino 1◊ buscar trabajo to look for work o for a job;quedarse sin trabajo to lose one's job; un trabajo fijo a steady job; un trabajo de media jornada a part-time job; un trabajo de jornada completa or a tiempo completo a full-time job ir al trabajo to go to work 2 (actividad, labor) work; el trabajo de la casa housework; los niños dan mucho trabajo children are hard work; ¡buen trabajo! well done!; trabajo de campo fieldwork; trabajos forzados hard labor( conjugate labor); trabajos manuales handicrafts (pl); trabajo voluntario voluntary o (AmE) volunteer work 3 (en universidad, escuela) essay 4 ( esfuerzo): me cuesta trabajo creerlo I find it hard to believe
trabajar
I verbo intransitivo
1 to work: trabaja de secretaria, she works as a secretary
trabaja en los astilleros, she works in the shipyard
trabaja bien, he's a good worker
2 Cine (actuar) to act: en esta película trabaja mi actriz favorita, my favourite actress is in this movie
II verbo transitivo
1 (pulir, ejercitar, estudiar) to work on: tienes que trabajar más el estilo, you have to work on your style
2 (la madera) to work (un metal) to work (la tierra) to work, till (cuero) to emboss
2 (comerciar) to trade, sell: nosotros no trabajamos ese artículo, we don't stock that item
trabajo sustantivo masculino
1 work: hoy tengo poco trabajo, I have little work today
2 (empleo) job: no tiene trabajo, he is unemployed
3 (esfuerzo) work, effort: nos costó mucho trabajo hacerlo, it was hard to do it
4 Educ (sobre un tema) paper (de manualidades) craft work
5 (tarea) task
un trabajo de chinos, a laborious job ' trabajo' also found in these entries: Spanish: abarcar - abundancia - actual - adicta - adicto - afanosa - afanoso - agencia - agobiada - agobiado - agobiante - antigüedad - ascender - asquerosidad - aterrizar - balde - bestialidad - bicoca - bolsa - bordar - buscar - cadena - calendario - calle - cambiar - campo - capear - cara - cargada - cargado - caterva - chapucera - chapucero - chapuza - chollo - colocarse - como - condición - condicionamiento - construcción - cuanta - cuanto - cubierta - cubierto - dar - dejar - desbandada - descansada - descansado - descargar English: abandon - acclaim - actual - allocation - ambivalent - anxiety - apathetic - application - apply - apply for - apprentice - arm-twisting - artwork - assignment - at - attack - backlog - backup - barrel - be-all and end-all - begrudge - better - blouse - blue - board - bog down - boiler suit - book - botch - bother - bread-and-butter - bulk - burn out - bury - busywork - by - capacity - careless - carry over - casual - catch up - chapter - choose - chuck in - clerical - collaboration - colleague - comedown - commute - commuter -
56 first
fə:st
1. adjective, adverb(before all others in place, time or rank: the first person to arrive; The boy spoke first.) primero
2. adverb(before doing anything else: `Shall we eat now?' `Wash your hands first!) primero
3. noun(the person, animal etc that does something before any other person, animal etc: the first to arrive.) primero- firstly- first aid
- first-born
- first-class
- first-hand
- first-rate
- at first
- at first hand
- first and foremost
- first of all
first1 adj primerofirst2 adv1. primerohe came first in the race llegó el primero en la carrera / ganó la carrerayou play later, first you must finish your lunch podrás jugar luego, primero acaba de comer2. por primera veztr[fɜːst]1 primero,-a■ what was your first job? ¿cuál fue tu primer trabajo?■ who was the first man on the moon? ¿quién fue el primer hombre que pisó la luna?■ for the first time in my life... por primera vez en mi vida...■ my first reaction was to... mi reacción inicial fue...1 (before anything else) primero■ when you get up, what do you do first? al levantarte, ¿qué es lo primero que haces?■ first, I have to go to the bank primero, tengo que ir al banco2 (for the first time) por primera vez■ when we first met, he hated me cuando nos conocimos, me odiaba3 (in first place) primero, en primer lugar■ there are several reasons: first,... hay varias razones: en primer lugar,...4 (in preference to) antes■ he said he'd die first dijo que antes, preferiría morir1 la primera vez■ it's a first for me too! ¡es la primera vez para mí también!1 el primero, la primera, lo primero1 (first-class degree) ≈ sobresaliente nombre masculino (título universitario que corresponde a la nota más alta)2 (gear) primera\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLat first al principioat first sight a primera vistafirst come, first served el que llega primero tiene prioridadfirst of all en primer lugarfirst thing a primera hora (de la mañana)first things first lo primero es lo primerofrom the first desde el principiofrom first to last de principio a fin, desde el principio hasta el finalfirst aid primeros auxilios nombre masculino pluralfirst class primera clase nombre femeninoFirst Communion primera comunión nombre femeninoFirst Lady Primera Damafirst lieutenant teniente nombre masculino de navíofirst mate primer oficial nombre masculinofirst name nombre nombre masculino de pilafirst night estrenofirst offender delincuente nombre masculino sin antecedentesfirst person SMALLLINGUISTICS/SMALL primera personaFirst World War Primera Guerra Mundialfirst ['fərst] adv1) : primerofinish your homework first: primero termina tu tareafirst and foremost: ante todofirst of all: en primer lugar2) : por primera vezI saw it first in Boston: lo vi por primera vez en Bostonfirst adj1) : primerothe first time: la primera vezat first sight: a primera vistain the first place: en primer lugarthe first ten applicants: los diez primeros candidatos2) foremost: principal, primerofirst tenor: tenor principalfirst n1) : primero m, -ra f (en una serie)2) : primero m, primera parte f4)at first : al principioadj.• delantero, -a adj.• original adj.• primer adj.• primero, -a adj.• principal adj.adv.• primera velocidad adv.• primero adv.n.• primero s.m.
I fɜːrst, fɜːst1)Henry I — (léase: Henry the First) Enrique I (read as: Enrique primero)
who's going to be first? — ¿quién va a ser el primero?
our horse was first — nuestro caballo llegó en primer lugar or el primero
b) (in seniority, standing) primerothe first eleven/fifteen — (BrE) el equipo titular
she's first in line to the throne — está primera or es la primera en la línea de sucesión al trono
2) ( elliptical use)he'll be arriving on the first (of the month) — llegará el primero or (Esp tb) el uno (del mes)
he fell at the first — cayó en la primera valla (or el primer obstáculo etc)
he/she was the first to arrive — fue el primero/la primera en llegar
the first she knew about it was when... — la primera noticia que tuvo de ello fue cuando...
3) (in phrases)from the first — desde el principio, desde el primer momento
II
1)a) ( ahead of others) primerowhich comes first, your family or your career? — ¿para ti qué está primero, tu familia o tu carrera?
I always put my children first — para mí antes que nada or primero están mis hijos
first come, first served: tickets will be available on a first come, first served basis — se adjudicará(n) las entradas por riguroso orden de solicitud (or llegada etc)
b) (before other actions, events) primero, en primer lugarfirst, I want to thank everyone for coming — en primer lugar or primero quiero agradecerles a todos que hayan venido
c) ( beforehand) antes, primerod) ( for the first time) por primera veze) ( rather) antesform a coalition? I'd resign first — ¿formar una coalición? antes (que eso) renuncio!
2) (in phrases)first of all — en primer lugar, antes que nada
III
a) first (gear) ( Auto) (no art) primera fb) (original idea, accomplishment) primicia f[fɜːst]1.ADJ primero; (before m sing n) primerI was first! — ¡yo iba or estaba primero!
the first three correct answers win a prize — las tres primeras respuestas correctas se llevan un premio
•
at first — al principioinstance 1., 2), thing 2)to win first place — (in competition) conseguir el primer puesto, ganar
2. ADV1) (in place, priority) primerofirst one, then another — primero uno, después otro
we arrived first — fuimos los primeros en llegar, llegamos los primeros
women and children first! — ¡las mujeres y los niños primero!
•
first of all — ante todo, antes que nada•
to come first — (in race) ganar, llegar el primero; (=have priority) estar primero, tener prioridadthe customer/your homework must come first — el cliente es lo primero/tus deberes son lo primero
•
first and foremost — ante todo, antes que nada•
you go first! — ¡tú primero!, ¡pasa tú!•
head first — de cabeza•
you have to put your children's needs first — primero están las necesidades de tus hijosfree tickets, on a first-come-first-served basis — entradas gratis, por riguroso orden de llegada
2) (in time) (=before anything else) primero, antes de nadafirst, I need a drink — primero or antes de nada or antes que nada, necesito una copa
first, I don't like it, second, I haven't got the money — lo primero: no me gusta, lo segundo: no dispongo del dinero
•
first off * — primero de todo, antes de nada3) (=for the first time) por primera vez4) (=rather) primero, anteslet him in this house? I'd kill him first! — ¿dejarle pisar esta casa? ¡primero or antes lo mato!
I'd die first! — ¡antes me muero!
3.PRONthe first of January — el primero de enero, el uno de enero
it's the first I've heard of it — ahora me entero, no lo sabía
•
he came in an easy first — llegó el primero con ventaja•
from the (very) first — desde el principio•
to be the first to do sth — ser el primero en hacer algothey were the first to arrive — fueron los primeros en llegar, llegaron los primeros
4. N1) (Aut) primera f2) (Brit) (Univ) ≈ sobresaliente mhe got a first in French — ≈ se ha licenciado en francés con una media de sobresaliente
See:see cultural note DEGREE in degree5.CPDfirst-aidfirst aider N — socorrista mf
first base N — (Baseball) primera base f
first blood N —
•
to draw first blood — anotar el primer tanto•
first blood to sb — primer tanto para algnfirst cousin N — primo(-a) m / f hermano(-a)
first degree N — licenciatura f
first edition N — primera edición f ; [of early or rare book] edición f príncipe
first family N (US) [of president] —
first form or year N — (Scol) primer curso de secundaria
first-year student — (Univ) estudiante mf de primer año (de carrera universitaria)
first gear N — (Aut) primera f
first grade N — (US) primero m de primaria; first-grade
first hand N —
•
at first hand — directamente- see sth at first handfirst lady N — (US) primera dama f
first language N — (=mother tongue) lengua f materna; [of country] lengua f principal
first lieutenant N — (US) (Aer) teniente mf ; (Brit) (Naut) teniente mf de navío
first light N — amanecer m, alba f
•
at first light — al amanecer, al albafirst mate N — primer oficial m, primera oficial f
first minister N — (in Scotland) primer(a) ministro(-a) m / f
first name N — nombre m (de pila)
first night N — (Theat) estreno m
first offender N — (Jur) delincuente mf sin antecedentes penales
first officer N — primer oficial m, primera oficial f
first performance N — (Theat, Mus) estreno m
first person N — (Ling) primera persona f
first person plural N (Gram) —
first school N — (Brit) escuela para niños entre cinco y nueve años
first secretary, First Secretary N — (in Wales) primer(a) ministro(-a) m / f de Gales
first violin N — primer violín m, primera violín f
First World N —
First World War N —
First World War battlefield N — campo m de batalla de la Primera Guerra Mundial
first year N (Scol) — = first form
* * *
I [fɜːrst, fɜːst]1)Henry I — (léase: Henry the First) Enrique I (read as: Enrique primero)
who's going to be first? — ¿quién va a ser el primero?
our horse was first — nuestro caballo llegó en primer lugar or el primero
b) (in seniority, standing) primerothe first eleven/fifteen — (BrE) el equipo titular
she's first in line to the throne — está primera or es la primera en la línea de sucesión al trono
2) ( elliptical use)he'll be arriving on the first (of the month) — llegará el primero or (Esp tb) el uno (del mes)
he fell at the first — cayó en la primera valla (or el primer obstáculo etc)
he/she was the first to arrive — fue el primero/la primera en llegar
the first she knew about it was when... — la primera noticia que tuvo de ello fue cuando...
3) (in phrases)from the first — desde el principio, desde el primer momento
II
1)a) ( ahead of others) primerowhich comes first, your family or your career? — ¿para ti qué está primero, tu familia o tu carrera?
I always put my children first — para mí antes que nada or primero están mis hijos
first come, first served: tickets will be available on a first come, first served basis — se adjudicará(n) las entradas por riguroso orden de solicitud (or llegada etc)
b) (before other actions, events) primero, en primer lugarfirst, I want to thank everyone for coming — en primer lugar or primero quiero agradecerles a todos que hayan venido
c) ( beforehand) antes, primerod) ( for the first time) por primera veze) ( rather) antesform a coalition? I'd resign first — ¿formar una coalición? antes (que eso) renuncio!
2) (in phrases)first of all — en primer lugar, antes que nada
III
a) first (gear) ( Auto) (no art) primera fb) (original idea, accomplishment) primicia f -
57 heart
1. noun1) (the organ which pumps blood through the body: How fast does a person's heart beat?; (also adjective) heart disease; a heart specialist.) corazón2) (the central part: I live in the heart of the city; in the heart of the forest; the heart of a lettuce; Let's get straight to the heart of the matter/problem.) corazón; centro; meollo3) (the part of the body where one's feelings, especially of love, conscience etc are imagined to arise: She has a kind heart; You know in your heart that you ought to go; She has no heart (= She is not kind).) corazón4) (courage and enthusiasm: The soldiers were beginning to lose heart.) valor; (lose heart= descorazonarse)5) (a symbol supposed to represent the shape of the heart; a white dress with little pink hearts on it; heart-shaped.) corazón, en forma de corazón6) (one of the playing-cards of the suit hearts, which have red symbols of this shape on them.) corazones; copas (cartas españolas)•- - hearted- hearten
- heartless
- heartlessly
- heartlessness
- hearts
- hearty
- heartily
- heartiness
- heartache
- heart attack
- heartbeat
- heartbreak
- heartbroken
- heartburn
- heart failure
- heartfelt
- heart-to-heart
2. noun(an open and sincere talk, usually in private: After our heart-to-heart I felt more cheerful.) conversación íntima/sincera- at heart
- break someone's heart
- by heart
- from the bottom of one's heart
- have a change of heart
- have a heart!
- have at heart
- heart and soul
- lose heart
- not have the heart to
- set one's heart on / have one's heart set on
- take heart
- take to heart
- to one's heart's content
- with all one's heart
heart n1. corazón2. corazón / centro / mediotr[hɑːt]1 SMALLANATOMY/SMALL corazón nombre masculino2 (centre of feeling) corazón nombre masculino4 (of lettuce etc) cogollo; (of place) corazón nombre masculino, centro; (of question) fondo, quid nombre masculino, meollo\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLa change of heart un cambio de opiniónafter my own heart de los/las que me gustanat heart en el fondoby heart de memoriahave a heart! ¡ten piedad!his «(her etc)» heart sank se le cayó el alma a los piesto get to the heart of something llegar al fondo de algoto have one's heart in one's mouth tener el alma en un hiloto have one's heart in something volcarse en cuerpo y alma en algoto have one's heart in the right place ser buena personato lose heart descorazonarse, desanimarseto pour one's heart out abrir el corazónto take something to heart tomarse algo muy a pechoto wear one's heart on one's sleeve ir con el corazón en la manoheart attack infarto de miocardioheart transplant trasplante nombre masculino de corazónheart ['hɑrt] n1) : corazón m2) center, core: corazón m, centro mthe heart of the matter: el meollo del asunto3) feelings: corazón m, sentimientos mpla broken heart: un corazón destrozadoto have a good heart: tener buen corazónto take something to heart: tomarse algo a pecho4) courage: valor m, corazón mto take heart: animarse, cobrar ánimos5) hearts npl: corazones mpl (en juegos de naipes)6)by heart : de memoriaadj.• cardíaco, -a adj.n.• alma s.f.• cogollo s.m.• corazón s.m.• entraña s.f.• ombligo s.m.• pecho s.m.• riñón s.m.hɑːrt, hɑːt1) ( Anat) corazón mcross my heart (and hope to die)! — te lo juro!, que me muera ahora mismo si no es verdad!; (before n) < disease> del corazón, cardíaco; < operation> de(l) corazón
heart rate — ritmo m cardíaco
2) ( seat of emotions)to have a good/kind heart — tener* buen corazón, ser* de buen corazón
to have a cold heart — ser* duro de corazón
in one's heart of hearts — en lo más profundo de su (or mi etc) corazón, en su (or mi etc) fuero interno
have a heart! — (colloq) no seas malo! (fam), ten compasión! (hum)
to be all heart — ser* todo corazón
to be close o near o dear to somebody's heart — significar* mucho para alguien
after somebody's own heart: he's a man/writer after my own heart es un hombre/escritor con el que me identifico; to break somebody's heart: it breaks my heart to see her cry me parte el alma verla llorar; to die of a broken heart morirse* de pena; to cry one's heart out llorar a lágrima viva; to eat one's heart out morirse* de envidia; to find it in one's heart to + inf: can you find it in your heart to forgive me? ¿podrás perdonarme?; to have a heart of gold tener* un corazón de oro, ser* todo corazón; her/his heart is in the right place es de buen corazón, es una buena persona; to learn/know something by heart aprender/saber* algo de memoria; my/her/his heart wasn't in it lo hacía sin ganas or sin poner entusiasmo; to one's heart's content: here you can eat/swim to your heart's content aquí puedes comer/nadar todo lo que quieras; to open one's heart to somebody abrirle* el corazón a alguien; to set one's heart on something: she's set her heart on being chosen for the team su mayor ilusión es que la elijan para formar parte del equipo; he has his heart set on a new bike lo que más quiere es una bicicleta nueva; to take something to heart tomarse algo a pecho; to wear one's heart on one's sleeve demostrar* sus (or mis etc) sentimientos; with all one's heart, with one's whole heart de todo corazón; to win somebody's heart — ganarse or conquistarse a alguien
3) (courage, morale) ánimos mplto lose heart — descorazonarse, desanimarse
my heart was in my mouth — tenía el corazón en un puño or en la boca, tenía el alma en vilo
my/her heart sank — se me/le cayó el alma a los pies
not to have the heart to do something: I didn't have the heart to tell him no tuve valor para decírselo; to be in good heart tener* la moral muy alta; to do somebody's heart good — alegrarle el corazón a alguien
4)a) ( central part)the heart of the city/country — el corazón or centro de la ciudad/del país
the heart of the matter — el meollo or el quid del asunto
b) (of cabbage, lettuce) cogollo martichoke hearts — corazones mpl de alcachofas or (RPl) de alcauciles
5) ( heart-shaped object) corazón m[hɑːt]1. N1) (=organ, symbol of love) corazón m•
she waited with beating heart — le palpitaba el corazón mientras esperaba, esperaba con el corazón palpitante•
to clasp sb to one's heart — abrazar a algn estrechamente•
to have a weak heart — padecer or sufrir del corazón2) (=seat of emotions) corazón m•
with all one's heart — de todo corazón, con toda su alma•
at heart — en el fondo•
this is an issue which is close to his heart — este es un asunto que le toca muy de cerca•
this is an issue which is dear to his heart — este es un asunto que le toca muy de cerca•
his words came from the heart — sus palabras salieron del corazón•
he knew in his heart that it was a waste of time — él en el fondo sabía que era una pérdida de tiempo•
you will always have a place in my heart — siempre te llevaré dentro (de mi corazón)- break sb's heart- break one's heart over- die of a broken heart- cut sb to the heart- give one's heart toto have no heart — no tener corazón or entrañas
with heavy hearts, we turned our steps homeward — apesadumbrados or compungidos, encaminamos nuestros pasos de regreso a casa
- lose one's heart to- open one's heart to sb- cry one's heart out- sing one's heart out- let one's heart rule one's headto set one's heart on sth —
I've set my heart on that coat I saw yesterday — quiero a toda costa (comprarme) ese abrigo que vi ayer
- throw o.s. into sth heart and soul- take sth to heart- wear one's heart on one's sleeve- win sb's hearteat out 2., sick 1., 1)she won the hearts of the people — se ganó el corazón or el afecto de la gente
3) (=courage)I did not have the heart or I could not find it in my heart to tell her — no tuve valor para decírselo
- be in good heart- lose heart- have one's heart in one's mouth- put new heart into sb- take heartwe may take heart from the fact that... — que nos aliente el hecho de que...
4) (=centre) [of lettuce, celery] cogollo m ; [of place, earth etc] corazón m, seno m, centro m5) (=memory)•
to learn/know/recite sth by heart — aprender/saber/recitar algo de memoria6) hearts (Cards) corazones mpl ; (in Spanish pack) copas fpl2.CPDheart attack N — (Med) ataque m al corazón, infarto m (de miocardio)
heart complaint N — enfermedad f cardíaca
heart condition N — condición f cardíaca
heart disease N — enfermedad f cardíaca
heart failure N — (=attack) fallo m del corazón, paro m cardíaco; (chronic) insuficiencia f cardíaca
heart monitor N — monitor m cardíaco
heart murmur N — soplo m en el corazón
heart operation N — operación f cardíaca
heart rate N — ritmo m del corazón
heart surgeon N — cirujano(-a) m / f cardiólogo(-a)
heart surgery N — cirugía f cardíaca
heart transplant N — trasplante m del corazón
heart trouble N — problemas mpl de corazón, afecciones fpl cardíacas
to have heart trouble — padecer or sufrir del corazón
* * *[hɑːrt, hɑːt]1) ( Anat) corazón mcross my heart (and hope to die)! — te lo juro!, que me muera ahora mismo si no es verdad!; (before n) < disease> del corazón, cardíaco; < operation> de(l) corazón
heart rate — ritmo m cardíaco
2) ( seat of emotions)to have a good/kind heart — tener* buen corazón, ser* de buen corazón
to have a cold heart — ser* duro de corazón
in one's heart of hearts — en lo más profundo de su (or mi etc) corazón, en su (or mi etc) fuero interno
have a heart! — (colloq) no seas malo! (fam), ten compasión! (hum)
to be all heart — ser* todo corazón
to be close o near o dear to somebody's heart — significar* mucho para alguien
after somebody's own heart: he's a man/writer after my own heart es un hombre/escritor con el que me identifico; to break somebody's heart: it breaks my heart to see her cry me parte el alma verla llorar; to die of a broken heart morirse* de pena; to cry one's heart out llorar a lágrima viva; to eat one's heart out morirse* de envidia; to find it in one's heart to + inf: can you find it in your heart to forgive me? ¿podrás perdonarme?; to have a heart of gold tener* un corazón de oro, ser* todo corazón; her/his heart is in the right place es de buen corazón, es una buena persona; to learn/know something by heart aprender/saber* algo de memoria; my/her/his heart wasn't in it lo hacía sin ganas or sin poner entusiasmo; to one's heart's content: here you can eat/swim to your heart's content aquí puedes comer/nadar todo lo que quieras; to open one's heart to somebody abrirle* el corazón a alguien; to set one's heart on something: she's set her heart on being chosen for the team su mayor ilusión es que la elijan para formar parte del equipo; he has his heart set on a new bike lo que más quiere es una bicicleta nueva; to take something to heart tomarse algo a pecho; to wear one's heart on one's sleeve demostrar* sus (or mis etc) sentimientos; with all one's heart, with one's whole heart de todo corazón; to win somebody's heart — ganarse or conquistarse a alguien
3) (courage, morale) ánimos mplto lose heart — descorazonarse, desanimarse
my heart was in my mouth — tenía el corazón en un puño or en la boca, tenía el alma en vilo
my/her heart sank — se me/le cayó el alma a los pies
not to have the heart to do something: I didn't have the heart to tell him no tuve valor para decírselo; to be in good heart tener* la moral muy alta; to do somebody's heart good — alegrarle el corazón a alguien
4)a) ( central part)the heart of the city/country — el corazón or centro de la ciudad/del país
the heart of the matter — el meollo or el quid del asunto
b) (of cabbage, lettuce) cogollo martichoke hearts — corazones mpl de alcachofas or (RPl) de alcauciles
5) ( heart-shaped object) corazón m -
58 rifle
1. noun(a gun with a long barrel, fired from the shoulder: The soldiers are being taught to shoot with rifles.) rifle
2. verb1) (to search (through something): The thief rifled through the drawers.) hurgar; desvalijar2) (to steal: The document had been rifled.) robar•rifle n rifle / fusil
rifle sustantivo masculino rifle
rifle sustantivo masculino rifle ' rifle' also found in these entries: Spanish: carabina - escopetazo - fusil - saquear - bala - desarmar English: butt - powerless - rifle - rifle range - rifleman - riflery - air - crack - gun - shottr['raɪfəl]1 rifle nombre masculino, fusil nombre masculino————————tr['raɪfəl]1 hurgar ( through, en)ransack: desvalijar, saquearrifle vito rifle through : revolverrifle n: rifle m, fusil mn.• fusil s.m.• rifle s.m.v.• rayar v.• rayar un rifle v.• robar v.• saquear v.'raɪfəl
I
rifle range — polígono m de tiro; ( at fairground) tiro m al blanco
II
1.
transitive verb \<\<safe/drawers\>\> desvalijar
2.
vi ( search)to rifle THROUGH something — \<\<documents/papers\>\> hojear algo
I
['raɪfl]VT (=search) desvalijar
II ['raɪfl]1. N1) (=gun) rifle m, fusil m2) the Rifles (=regiment) los fusileros, el regimiento de fusileros2.VT (Tech) estriar, rayar3.CPDrifle butt N — culata f de rifle
rifle fire N — fuego m de fusilería
rifle range N — (Mil) campo m de tiro; (at fair) barraca f de tiro al blanco
rifle shot N — tiro m de fusil
* * *['raɪfəl]
I
rifle range — polígono m de tiro; ( at fairground) tiro m al blanco
II
1.
transitive verb \<\<safe/drawers\>\> desvalijar
2.
vi ( search)to rifle THROUGH something — \<\<documents/papers\>\> hojear algo
-
59 tied
adj.• atado, -a adj.• ligado, -a adj.• trabado, -a adj.taɪd[taɪd]ADJ1) (Sport) empatado2) (Mus) [note] ligado3) (Brit)tied cottage — casa de campo cedida o alquilada a un empleado, generalmente a un trabajador del campo
tied house — (=pub) bar que está obligado a vender una marca de cerveza en exclusiva
* * *[taɪd] -
60 farm
1. noun1) (an area of land, including buildings, used for growing crops, breeding and keeping cows, sheep, pigs etc: Much of England is good agricultural land and there are many farms.) granja2) (the farmer's house and the buildings near it in such a place: We visited the farm; (also adjective) a farm kitchen.) granja
2. verb(to cultivate (the land) in order to grow crops, breed and keep animals etc: He farms (5,000 acres) in the south.) cultivar- farmer- farming
- farmhouse
- farmyard
farm n granjatr[fɑːm]1 granja1 agrícola, de granja1 (use land) cultivar, labrar2 (breed animals) criar1 (grow crops) cultivar la tierrafarm ['fɑrm] vt1) : cultivar, labrar2) : criar (animales)farm vi: ser agricultorfarm n: granja f, hacienda f, finca f, estancia fn.• cortijo s.m.• criadero s.m.• finca s.f.• granja s.f.• hacienda s.f.• quintería s.f.v.• cultivar v.• labrar v.fɑːrm, fɑːm
I
noun ( small) granja f, chacra f (CS, Per); ( large) hacienda f, cortijo m (Esp), rancho m (Méx), estancia f (RPl), fundo m (Chi); (before n) <machinery, worker> agrícola
II
1.
intransitive verb ser* agricultor (or ganadero)
2.
vt \<\<land\>\> cultivar, labrarPhrasal Verbs:- farm out[fɑːm]1.N granja f, chacra f (LAm); (=large) hacienda f, finca f, estancia f (LAm), rancho m (Mex); [of mink, oysters etc] criadero m ; (=buildings) alquería f, casa f de labranza, quinta f, ranchería f (Mex); dairy2.VT cultivar, labrar3.VI (as profession) ser granjero4.CPD agrícolafarm animal N — animal m de granja
farm labourer, farm laborer (US) N — jornalero(-a) m / f (del campo), obrero(-a) m / f agrícola
farm produce N — productos mpl agrícolas
farm tractor N — tractor m
farm worker N — = farm labourer
- farm out* * *[fɑːrm, fɑːm]
I
noun ( small) granja f, chacra f (CS, Per); ( large) hacienda f, cortijo m (Esp), rancho m (Méx), estancia f (RPl), fundo m (Chi); (before n) <machinery, worker> agrícola
II
1.
intransitive verb ser* agricultor (or ganadero)
2.
vt \<\<land\>\> cultivar, labrarPhrasal Verbs:- farm out
См. также в других словарях:
Casa con diez pinos — «Casa con diez pinos» Canción de Manal álbum Manal Publicación Principios de 1970 Grabación … Wikipedia Español
Casa de Campo — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase Casa de campo. Casa de Campo El lago de la Casa de Campo. Al fondo el núcleo urbano, con la Torre de Madrid y el … Wikipedia Español
Casa — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase Casa (desambiguación). Una casa (del latín casa, ‘cabaña’) es una edificación construida para ser habitada por una persona o un grupo de personas; suele organizarse en una o… … Wikipedia Español
Casa de campo — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase Casa de Campo. Una casa de campo (inglés, Country house) es una gran casa, tal como una mansión, ubicada en el campo. Son especialmente destacables las propiedades construídas… … Wikipedia Español
Casa de campo (novela) — Casa de Campo es una novela del escritor chileno José Donoso, que fue publicada en el año 1978. Se ha considerado, desde la perspectiva sociológico literaria, como una alegoría política de la dictadura en Chile durante la década del 70´. Esta… … Wikipedia Español
Casa de Medina-Sidonia — Saltar a navegación, búsqueda Casa de Medina Sidonia … Wikipedia Español
casa — sustantivo femenino 1. Edificio para habitar: En este barrio han construido casas de ocho plantas. casa de campo. casa de vecindad / vecinos. casa solariega Casa más antigua y noble de una familia. 2. Parte de un edificio donde viven las personas … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
casa — (Del lat. casa, choza). 1. f. Edificio para habitar. Una casa de ocho plantas. 2. Edificio de una o pocas plantas destinado a vivienda unifamiliar, en oposición a piso. Quieren vender el piso y comprarse una casa. 3. piso (ǁ vivienda). Mi casa… … Diccionario de la lengua española
Casa de Gobierno (Canberra) — Saltar a navegación, búsqueda Casa de Gobierno de la atalaya sobre la Señora Denman Drive Casa de Gobierno, Canberra, comúnmente conocida como Yarralumla, es la residencia oficial del Gobernador General de Australia, localizada en el suburbio de… … Wikipedia Español
Casa de Arzamendi — Saltar a navegación, búsqueda La llamada casa de Arzamendi es una casa señorial aislada situada a cierta distancia del núcleo de población de Luco en el municipio de Arrazua Ubarrundia (Álava, España), al otro lado del río Santa Engracia, en el… … Wikipedia Español
Campo de San Francisco — Saltar a navegación, búsqueda Campo de San Francisco … Wikipedia Español