-
1 ago
ēgī, āctum, ere1)а) приводить в движение, вести ( magnum agmen V); погонять, гнать (greges Sen; capellas V)a. potum V — вести на водопойб) загонять ( pisces in retia PM); уводить (captivos QC, M); угонять ( boves L); уносить (praedam Pl, Sl, L)ferre (portare) et a. L, Cs — уносить ( имущество) и угонять ( людей и скот), т. е. грабить, расхищатьa. turbinem V — запускать волчокв) приводить в волнение, волновать ( freta ventus agit O); изгонять ( membris venena V); шевелить, приводить в движение (a. carmine quercus V — об Орфее)2) возвр.se a. или pass. agi — приходить, идтиse ad auras a. V — подниматься, вырастать3) преследовать, гонять, охотиться (cervos, aprum V)aliquem in fugam a. Just — обратить кого-л. в бегствоaliquem in exsilium a. L — отправить в изгнание (сослать) кого-л.4)agi motu suo C — находиться в самопроизвольном движении, тж. пододвигать, приближать, подводить (vineas turresque ad oppidum Cs)б) направлять (carpentum per aliquid L); проводить (cloacam sub terram, v. l. sub terra L)limitem a. T — проводить границу, ноa. limitem per agmen V — проложить себе дорогу (мечом) через стан (врагов)cuniculos a. Cs, C — рыть подкопыin litus naves a. Lcr — вытащить суда на берегnaves in adversum amnem a. T — пустить суда вверх по реке5)а) метать (scintillas Lcr; hastam V); вращать, крутить ( fundam circum caput V); отбрасыватьб) испускать ( gemitus V); вбивать, вколачивать ( sublīcas Cs); вонзать ( stipitem per corpus Sen)radīces a. Vr, C, PM — пускать корниin crucem a. C etc. — пригвождать к кресту, распинатьrimas a. C etc. — давать трещиныspumas (in) ore a. C etc. — (ис)пускать ртом пенуvocem a. C — издавать голосjoca a. Sl — отпускать шутки, шутитьanimam a. C — испускать дух6) возбуждать, побуждать ( nova quaerere tecta V); доводить ( aliquem ad или in aliquam rem)a. in facinus O и ad scelus L — толкать на преступлениеa. aliquem praecipitem C etc. — толкать кого-л. в пропасть, но тж. стремительно гнать (преследовать) кого-л.aliquem transversum a. Sl, Sen etc. — сбивать с толку, совращать, тж. подстрекать кого-л. к мятежуin desperationem a. L — доводить до отчаяния7) беспокоить, тревожить, мучить, досаждать, преследовать ( stimulis V)aliquem diris a. H — проклинать кого-л.acerba fata aliquem agunt H — жестокая судьба тяготеет над кем-л.8) делать, действовать, заниматьсяomnia quae fiunt quaeque aguntur C — всё, что возникает ( в природе) и всё, что создаётся ( человеком)res egregias a. Eutr — творить великие делаquid agam? Ter etc. — что мне делать?natura agendis rebus apta Sen — характер, склонный к деятельностиrem mandatam a. C — выполнять поручениеsuum negotium( suam rem) a. C — заниматься своим деломmale secum a. PS — вредить самому себеnihil agendo homines male a. discunt впоследствии погов. Cato ap. Col — ничегонеделание учит людей дурным деламper litteras a. Nep — передать (изложить) письменноnihil (non multum) agit C — он ничего не может сделать, ничего у него не выходитnihil agis, nihil assequeris, neque tamen conari desistis C — ничего у тебя не получается, ничего ты не достигаешь, и всё же не прекращаешь попытокaliud (alias res) a. C, PS — заниматься другим делом, отвлекаться, не обращать вниманияactum est de me Pl — я пропалactam rem a. L и actum a. погов. Ter — делать сделанное (т. е. заниматься бесплодным делом)quid agitur? Pl, C — как дела?satis a. — быть озабоченным или встревоженным, беспокоиться ( de aliquā re AG и alicujus rei Ap)9) замышлять, задумывать, затевать, иметь в виду, старатьсяobservabo, quam rem agat Pl — посмотрю, что он затеваетa. de intrandā Britanniā T — намереваться вторгнуться в Британиюproditionem alicui a. T — задумать измену в пользу кого-л. (перейти на чью-л. сторону)aliud a., aliud simulare C — иметь в виду одно, а притворно утверждать другоеhoc (id) agere, ut (ne) C, L etc. — иметь в виду, чтобы (не)10) говорить, обсуждать (de aliquā re Cs, C); обращаться, беседовать ( plebejo sermone cum aliquo C); выражатьgratias (поэт. grates) a. C — выражать признательность, благодаритьalicui gratias pro aliquā re a. Pl — благодарить кого-л. за что-л.laudes a. L — прославлятьa. cum aliquo de re aliquā (aliquam rem) — договариваться (вести переговоры) с кем-л. о чём-л.Alcibiādes a. coepit se coacturum Lysandrum aut dimicare aut pacem petere Nep — Алкивиад стал утверждать, что он заставит Лисандра или сражаться, или просить мираcum populo a. C и per populum a. C, L — вносить предложение на голосование народного собрания (ср. contionem habere обращаться к народу с речью, не внося никаких законодательных предложений)de condicionibus pacis a. L — вести переговоры об условиях заключения мира11) ( реже se a. Sen) поступать, вести себя, обращаться ( familiariter cum aliquo Sl)a. inconsiderate negligenterque C — вести себя опрометчиво и нерадивоbene egissent Athenienses cum Miltiade, si... VM — афиняне хорошо поступили бы с Мильтиадом, если бы...nullo discrimine a. V — не делать разницы (обращаться одинаково)12) pass. agi обстоять, касатьсяagitur praeclare, si nosmet ipsos regere possumus C — (дело обстоит) превосходно, если мы в состоянии сами собой управлять13) осуществлять, вести; заведовать, управлятьcustodias a. L — нести охрану, охранятьforum a. C — вершить судa. honorem L — занимать служебный постbellum a. Sl, O, QC — вести войну, но тж. L описывать войнуpraefecturam a. Su — быть префектомdies festos a. — справлять праздникиtriumphum a. C — праздновать триумфmorem a. Sl — соблюдать обычайmedium a. VP — держаться серединыannonae curam a. L — иметь попечение о продовольствииfiscum a. Su — управлять казнойpacem a. Sl, L — проводить мирную политику (поддерживать мир) и жить в миреincerta pace a. L — жить в условиях непрочного мираvigilias a. C, Nep — стоять на часах (быть в карауле)silentia a. O — хранить молчание14)hiberna a. L — стоять на зимних квартирахб) pass. протекать, идти ( о годах)в) поздн. в pl.a cujus obitu nonaginta aguntur anni PM — (Вергилий), со смерти которого прошло 90 летtempus actum H — прошлоеactum de exercitu foret, ni... L — армии пришёл бы конец, если бы не...15) жить, находиться ( в том или ином состоянии), пребыватьa. prope a mari PM — жить близ моряa. sine legibus L — жить, не имея законовlaeta a. Sl — жить в весельеThracia discors agebat T — Фракия раздиралась междоусобиямиa. inter homines desinere T — не быть больше среди людей (т. е. умереть)16) преследовать в судебном порядке, обвинять, судитьa. aliquem reum L — привлекать кого-л. к судебной ответственностиa. cum aliquo alicujus rei C, Q — судиться с кем-л. из-за чего-либоacta res est Ter — суд кончен, кончено17) юр. вести на суде, защищатьcausam alicujus a. C — вести чьё-л. дело (защищать чьи-л. интересы)18) произносить или петь ( rnedicabile carmen VF); читать, декламировать ( cum dignitate ac venustate C); представлять, разыгрывать, играть (на сцене) (fabulam Pl, Ter, C, Pt)a. partes Ter, Vr, C — исполнять рольamicum a. Sen — играть роль друга19) imper. (преим. при imper. другого глагола) age, agite ну, ну же, давай(те), тж. ладно (уж), хорошо, пускай, увы, что же (intens. agedum, agesis и др.)vade age, nate V — ступай, сын мойen, age, rumpe moras V — ну, довольно медлитьmittite, agedum, legatos L — отправьте же пословage, porro, cur C — а теперь скажи, пожалуйста, почемуage, novi tuum animum Ter — да будет, знаю я тебяnunc, age, quod superest, cognosce Lcr — ну, а теперь узнай про остальноеage, sit ita factum C — ладно, пусть это было такage, veniam Ter — что ж, приду -
2 demitto
dē-mitto, mīsī, missum, ere1)а) спускать, опускать (usque ad talos demissa purpura C; antemnam O и armamenta Sen; aures H; calculum in urnam O; rami ad terram demissi Su)d. arma bAfr — опустить оружие ( воинский салют)б) спускать, сводить, переводить (agmen in vallem L; equites in inferiorem campum L; se in aequum locum d. Cs; castra ad ripas d. Hirt)d. se in Ciliciam C — отправиться в Киликию(de) caelo demissus L, Q — упавший с неба (тж. ирон.)d. oculos или vultum (тж. in terram) L, Q, C etc. — потупить взор, ноd. oculos VF — смежить глаза, заснутьfugere manibus demissis погов. Pl — бежать опрометьюв) спускать, ввергать ( in inferiorem demissus carcerem L)se paulatim ad planitiem d. QC — отлого спускаться к равнине ( о горе)animum d. C, d. mentem V и se animo d. Cs — пасть духом, приунытьd. se перен. — погружаться, предаваться, ввязываться (in res turbulentissimas C; in causam C)5) втыкать, вбивать, вколачивать (sublicas in terram Cs; cuneum inter cortĭcem et materiem Col)6) сажать ( arbores PM)8) рыть, выкапывать ( puteum alte V)9) наклонять, нагибать (se ob assem d. H)se d. ad aures alicujus C — наклониться к чьим-л. ушам, т. е. шептать кому-л. на ухоcaput ad fornīcem Fabii d. Crassus ap. C — наклонить голову, чтобы пройти под аркой Фабия10) впускать, вводить ( fistulam in iter urinae CC)11) валить, рубить ( robora ferro VF)12) сбивать ( volucrem caelo Sil)13) сбрасывать, ронятьd. flores Lcr — осыпаться, отцветать14) низвергать, ниспосылать ( imbrem caelo V)d. aliquem ad imos manes V (тж. Stygiae nocti O, Orco, morti и neci V, umbris Sil) — отправить кого-л. в царство теней, т. е. умертвить15) отпускать, отращивать (barbam Lcr; demissi capilli O)se d. и demitti — опускаться, унижаться (se in preces d. Sen; se ad servilem patientiam d., demitti in adulationem T)17) вливать, наливать ( ternos cyathos alicujus rei Col); проливать, лить ( lacrimas Lcr)se d. — литься вниз, стекать ( Scamander ab Idaeo monte demissus Mela)18) допускать, приниматьd. aliquid in pectus suum Sl или in pectora animosque L — принять что-л. близко к сердцу, тж. крепко запомнить что-л.negare d. dicta alicujus in aures V — оставаться глухим к чьим-л. просьбам19) отклонять, отводитьd. aliquem periculo Prp — избавить кого-л. от опасности20) pass. demitti брать начало, происходить (Romanus Trojā demissus T; nomen a magno lulo demissum V)21) доходитьeo rem demittit C — он договаривается до того, что... — см. тж. demissus -
3 demitto
dē-mitto, mīsī, missum, ere, herabschicken, -gehen (-steigen) lassen, -fallen lassen, herabneigen, -senken, -bewegen u. vgl., I) eig.: A) im allg.: α) pers. Objj.: se manibus, sich mit den H. hinablassen, Liv.: alqm per tegulas, Cic.: alqm per murum, Vulg.: e muris canes sportis (in K.), Sall. fr.: funibus per murum demitti, Liv.: de muris per manus demitti, Caes.: per fenestram in sporta per (über) murum demitti, Vulg.: se ad aures alcis, herabneigen, Cic.: se ob assem, sich niederbücken, Hor.: equum in flumen, Cic.: alqm in metallum antiquum, Cic.: se in illos specus, Sen.: alqm in carcerem, Cic.: alqm in id subterraneum, Plin. ep.: se in Ciliciam, sich hinabbegeben, Cic.: alqm ad imos manes, in die Unterwelt hinabschicken, d.i. ihm den Tod geben, Verg.: ebenso Stygiae nocti, Ov.: umbris, Sil.: morti, neci, Orco, Verg.: alqm in foro boario sub terram vivum, Liv. – alto volucrem caelo, herabschießen, Sil. – β) sachl. Objj.: accensam lucernam, hinablassen (in die Grube), Vitr.: aliae falces submissae (aufwärts gerichtet), aliae demissae (nach der Erde gerichtet), Curt.: id ex alto caeli tecto, Hor.: imbrem caelo, regnen lassen, Verg.: paululum corpus a cervicibus, vorbeugen, senken, Cornif. rhet.: u. so demissis umeris esse, Ter.: demissis cervicibus, Prop.: capite demisso, Cic. u. Catull.: manum in alqd, mit der Hand hinabfahren, hinabgreifen, in usw., Val. Max.: caput ad fornicem, hinneigen, Cic.: caput in sinum, herabneigen, Phaedr.: lacrimas, herabfallen lassen, vergießen, Verg. u. Ov.: robora ferro, fällen, Val. Flacc.: flores, die Blüten verlieren, verblühen (vom Baume), Lucr.: rami ilicis ad terram demissi, bis auf die Erde herabhängend, Suet.: vultum in terram, senken, niederschlagen, Curt.: u. so bl. vultus, Ov.: faciem rubore, Aur. Vict.: oculos in terram, herabschweifen lassen (v. Jupiter), Plin. pan. 80, 5; aber oculos in terram, senken, niederschlagen, Liv. 9, 38, 13: oculos, senken, niederschlagen, Ov. met. 15, 612; u. = zufallen lassen (zum Schlaf), Val. Flacc. 3, 41. – dem. aures, herabhängen lassen, senken (als Zeichen der Sanftmut u. Milde, v. Zerberus), Hor. carm. 2, 13, 34 (Ggstz. tollere aures, Hor. epod. 6, 7): aber dem. auriculas, sinken-, hängen lassen (aus Mutlosigkeit, v. Esel), Hor. sat. 1, 9, 20. – dem. aures suas ad verba alcis, jmds. Bitten gnädig anhören, Sen. – Sprichw., de caelo demitti, vom Himmel herabgeschickt werden, d.i. durch übernatürliche Macht entstehen, Liv. 10, 8, 10: u. so caelo demitti, Quint. 1, 6, 16. – B) insbes.: 1) milit. t. t.: a) dem. arma, die Waffen (vor jmd.) senken, (als milit. Begrüßung), Auct. b. Afr. 85, 6 (versch. von arma dimittere, d.i. die Waffen wegwerfen, strecken). – b) dem. castra ad etc., das Lager hinabverlegen, castra relictis locis superioribus ad ripas fluminis, Hirt. b. G. 8, 36, 3. – c) dem. agmen, exercitum u. dgl., eine Mannschaft nach einer niederen, ebenen Gegend hinabziehen lassen, mit einer Mannschaft hinabziehen, agmen in inferiorem campum, in vallem infimam, in Thessaliam u. dgl., Liv.: exercitum in planitiem, in vallem, Frontin. – bl. agmen, levem armaturam, Liv. – refl., dem. se, sich hinabziehen, v. Heereszug, Caes. u. Cic. – 2) als naut. t. t., dem. antennas, die Rahen herablassen, Sall. hist. fr. 4, 41 (49). Auct. b. Alex. 45, 2: effugit hibernas demissa antemna procellas, Ov. trist. 3, 4, 9: u. so stringere vela, demittere armamenta, Sen. de ben. 6, 15, 6. – 3) den Strom hinabschicken, a) segelnd = hinabsegeln lassen, navem eandem secundo amni Scodram, Liv.: quove magis fessas optem demittere naves, quam etc., Verg.: arma, classem, socios dem. Rheno, Tac. – b) schwimmend = hinabschwimmen lassen, pecora secundā aquā, Frontin.: farinam doliis secundā aquā Volturni fluminis, Frontin. – 4) eine Flüssigkeit usw. hinabfließen lassen, a) aktiv = eingießen, einflößen, per cornu singulis (suibus) ternos cyathos gari, Col.: coctos brassicae coliculos triginta ex oleo et garo salivati more, Col. – b) refl. se dem. u. Passiv demitti medial, sich herab- od. hinabergießen, herab- od. hinabfließen, herab- od. hinabströmen, α) v. Gewässern: concava vallis erat, quo (wohin) se demittere rivi assuerant pluvialis aquae, Ov.: Scamander ab Idaeo monte demissus, Mela: Arauris ex Cebennis demissus, Mela: Baetis ex Tarraconensi regione demissus, Mela: Araxes Tauri latere demissus, Mela. – β) v. Blut im Körper: demissus sanguis in pedes, hinabgeströmte, hinabgedrungene, Col. 6, 12, 1 u. 38, 3. – 5) den Bart od. das Haupthaar lang herabhängen-, herabwachsen lassen, Partiz. demissus, lang herabhängend, lang herabgewachsen, dem. barbam, ICt.: mollem malis barbam, Lucr.: barba demissa, Sen. rhet.: barba prope barbarice demissa, Capitol.: demissus capillus, Plin. ep.: demissi capilli, Ov.: demissus crinis, Ov.: demissae comae, Prop.: poet. übtr. auf die Pers., intortos demissus vertice crines, Sil. 3, 284. – 6) ein Gewand lang herabfallen od. -wallen lassen, Passiv demitti, lang herabfallen, -wallen, Partiz. demissus, lang herabfallend od. - wallend (s. Arntzen Aur. Vict. de Caes. 21, 1), togam ad calceos usque, Quint.: latum pectore clavum, Hor.: laxior usque in pedes demittitur toga, Sen. rhet.: tunicam demissam habent ad talos, Varro fr.: usque ad talos demissa purpura, Cic.: praetexta demissa ad talos, Quint.: vestimentum demissum usque ad talos, Spart.: indumenta in talos demissa, Aur. Vict.: laena demissa ex umeris, Verg.: demissa stola, Hor.: tunica demissa, herabhängende = entgürtete, Hor. u. Prop. – 7) in den Boden usw. einfügend, grabend hinablassen, hinabsenken, einsenken, a) Steine, Pfähle usw.: huc caementa (Bausteine), Hor.: huc teretes stipites, Caes.: sublicas in terram, Caes. – prägn., einen Grund usw. in die Tiefe aufführen, legen, triginta pedes in terram turrium fundamenta demissa sunt, Curt. 5, 1 (5), 31. – od. einen Brunnen usw. in die Tiefe graben, alte iubebis in solido puteum demitti, Verg. georg. 2, 230. – b) pflanzend einsenken, setzen, taleam, Cato: altius ea (= eas arbores), quae summā tellure gaudent, Plin.: haec et similia quaternos pedes oportet demitti, Plin. – 8) mit Gewalt einschlagend, einstoßend hinab-, hineinsenken, einschlagen, a) einen Keil usw.: cuneum tenuem ferreum vel osseum inter corticem et materiem ne minus digitos tres, sed considerate, demittito, Col. 5, 11, 4. – b) eine Waffe hinabsenken, hinabstoßen, hinabbohren, gladium in iugulum, Plaut.: ferrum in pectus, Tac.: ensem capulo tenus in armos, Ov.: ferrum iugulo, Ov. – prägn., M. Cato vulnera parum demissa laxans, weil sie nicht tief genug (geschlagen) sind, Sen. ep. 67, 13. – c) ein chirurg. Instrum. einführen, specillum in fistulam, Cels. 5, 28, 12: fistulam in iter urinae, Cels. 7, 26. – 9) (als t. t. der Geom.) eine Linie usw. von oben nach unten beschreiben, fällen, in quattuor partibus volutarum secundum extremi abaci quadram lineae demittendae (sunt), quae cathetoe dicuntur, Vitr. 3, 5, 5. – 10) der Lage nach sichherabziehen lassen, quā se subducere colles incipiunt mollique iugum demittere clivo, Verg. ecl. 9, 7 sq.: gemino demittunt brachia muro, Verg. Aen. 3, 535. – gew. demittere se u. Pasiv demitti medial = sich hinab- od. herabziehen, sich hinab- od. herabsenken, quā se montium iugum paulatim ad planiora demittit, Curt.: tunc specus alte demissus et quantum demittitur amplior, Mela: demissa Piraeum versus muri brachia, Iustin. – II) übtr.: A) im allg.: se animo, Caes., od. animum, Cic., od. mentem, Verg., den Mut sinken lassen, kleinmütig werden. – cum in eum casum fortuna me demisisset, mich hineingebracht, Planc. in Cic. ep.: se in causam, sich einlassen, Cic. – alqd in pectus, sich tief einprägen, zu Herzen nehmen, Liv. – alqm periculo, entfernen, befreien von usw., Prop. – eo rem demittit Epicurus, si unus sensus semel in vita mentitus sit, nulli umquam esse credendum, gibt so weit nach, daß er einräumt, wenn usw.... so sei usw., Cic. Acad. 2, 79. – B) insbes.: 1) sich, seinen Vortrag usw. (ganz seinen Fähigkeiten, seiner Würde entgegen) zu etwas herablassen, herabstimmen, se ad minora, Quint.: vim dicendi ad unum auditorem, Quint.: demitti in adulationem, Tac.: se in preces, Sen. rhet.: nimis se demittere, v. Redner (Ggstz. nimis se attollere), Sen. rhet. – 2) demitti ab alqo u. dgl., abstammen, seinen Ursprung herleiten von usw., ab alto demissum genus Aeneae, Hor.: a magno demissum nomen Iulo, Verg.: Romanus Troiā demissus, Tac.
-
4 demitto
dē-mitto, mīsī, missum, ere, herabschicken, -gehen (-steigen) lassen, -fallen lassen, herabneigen, -senken, -bewegen u. vgl., I) eig.: A) im allg.: α) pers. Objj.: se manibus, sich mit den H. hinablassen, Liv.: alqm per tegulas, Cic.: alqm per murum, Vulg.: e muris canes sportis (in K.), Sall. fr.: funibus per murum demitti, Liv.: de muris per manus demitti, Caes.: per fenestram in sporta per (über) murum demitti, Vulg.: se ad aures alcis, herabneigen, Cic.: se ob assem, sich niederbücken, Hor.: equum in flumen, Cic.: alqm in metallum antiquum, Cic.: se in illos specus, Sen.: alqm in carcerem, Cic.: alqm in id subterraneum, Plin. ep.: se in Ciliciam, sich hinabbegeben, Cic.: alqm ad imos manes, in die Unterwelt hinabschicken, d.i. ihm den Tod geben, Verg.: ebenso Stygiae nocti, Ov.: umbris, Sil.: morti, neci, Orco, Verg.: alqm in foro boario sub terram vivum, Liv. – alto volucrem caelo, herabschießen, Sil. – β) sachl. Objj.: accensam lucernam, hinablassen (in die Grube), Vitr.: aliae falces submissae (aufwärts gerichtet), aliae demissae (nach der Erde gerichtet), Curt.: id ex alto caeli tecto, Hor.: imbrem caelo, regnen lassen, Verg.: paululum corpus a cervicibus, vorbeugen, senken, Cornif. rhet.: u. so demissis umeris esse, Ter.: demissis cervicibus, Prop.: capite demisso, Cic. u. Catull.: manum in alqd, mit der Hand hinab-————fahren, hinabgreifen, in usw., Val. Max.: caput ad fornicem, hinneigen, Cic.: caput in sinum, herabneigen, Phaedr.: lacrimas, herabfallen lassen, vergießen, Verg. u. Ov.: robora ferro, fällen, Val. Flacc.: flores, die Blüten verlieren, verblühen (vom Baume), Lucr.: rami ilicis ad terram demissi, bis auf die Erde herabhängend, Suet.: vultum in terram, senken, niederschlagen, Curt.: u. so bl. vultus, Ov.: faciem rubore, Aur. Vict.: oculos in terram, herabschweifen lassen (v. Jupiter), Plin. pan. 80, 5; aber oculos in terram, senken, niederschlagen, Liv. 9, 38, 13: oculos, senken, niederschlagen, Ov. met. 15, 612; u. = zufallen lassen (zum Schlaf), Val. Flacc. 3, 41. – dem. aures, herabhängen lassen, senken (als Zeichen der Sanftmut u. Milde, v. Zerberus), Hor. carm. 2, 13, 34 (Ggstz. tollere aures, Hor. epod. 6, 7): aber dem. auriculas, sinken-, hängen lassen (aus Mutlosigkeit, v. Esel), Hor. sat. 1, 9, 20. – dem. aures suas ad verba alcis, jmds. Bitten gnädig anhören, Sen. – Sprichw., de caelo demitti, vom Himmel herabgeschickt werden, d.i. durch übernatürliche Macht entstehen, Liv. 10, 8, 10: u. so caelo demitti, Quint. 1, 6, 16. – B) insbes.: 1) milit. t. t.: a) dem. arma, die Waffen (vor jmd.) senken, (als milit. Begrüßung), Auct. b. Afr. 85, 6 (versch. von arma dimittere, d.i. die Waffen wegwerfen, strecken). – b) dem. castra ad etc., das Lager hinabverlegen, castra relictis locis su-————perioribus ad ripas fluminis, Hirt. b. G. 8, 36, 3. – c) dem. agmen, exercitum u. dgl., eine Mannschaft nach einer niederen, ebenen Gegend hinabziehen lassen, mit einer Mannschaft hinabziehen, agmen in inferiorem campum, in vallem infimam, in Thessaliam u. dgl., Liv.: exercitum in planitiem, in vallem, Frontin. – bl. agmen, levem armaturam, Liv. – refl., dem. se, sich hinabziehen, v. Heereszug, Caes. u. Cic. – 2) als naut. t. t., dem. antennas, die Rahen herablassen, Sall. hist. fr. 4, 41 (49). Auct. b. Alex. 45, 2: effugit hibernas demissa antemna procellas, Ov. trist. 3, 4, 9: u. so stringere vela, demittere armamenta, Sen. de ben. 6, 15, 6. – 3) den Strom hinabschicken, a) segelnd = hinabsegeln lassen, navem eandem secundo amni Scodram, Liv.: quove magis fessas optem demittere naves, quam etc., Verg.: arma, classem, socios dem. Rheno, Tac. – b) schwimmend = hinabschwimmen lassen, pecora secundā aquā, Frontin.: farinam doliis secundā aquā Volturni fluminis, Frontin. – 4) eine Flüssigkeit usw. hinabfließen lassen, a) aktiv = eingießen, einflößen, per cornu singulis (suibus) ternos cyathos gari, Col.: coctos brassicae coliculos triginta ex oleo et garo salivati more, Col. – b) refl. se dem. u. Passiv demitti medial, sich herab- od. hinabergießen, herab- od. hinabfließen, herab- od. hinabströmen, α) v. Gewässern: concava vallis erat, quo (wohin) se demittere rivi as-————suerant pluvialis aquae, Ov.: Scamander ab Idaeo monte demissus, Mela: Arauris ex Cebennis demissus, Mela: Baetis ex Tarraconensi regione demissus, Mela: Araxes Tauri latere demissus, Mela. – β) v. Blut im Körper: demissus sanguis in pedes, hinabgeströmte, hinabgedrungene, Col. 6, 12, 1 u. 38, 3. – 5) den Bart od. das Haupthaar lang herabhängen-, herabwachsen lassen, Partiz. demissus, lang herabhängend, lang herabgewachsen, dem. barbam, ICt.: mollem malis barbam, Lucr.: barba demissa, Sen. rhet.: barba prope barbarice demissa, Capitol.: demissus capillus, Plin. ep.: demissi capilli, Ov.: demissus crinis, Ov.: demissae comae, Prop.: poet. übtr. auf die Pers., intortos demissus vertice crines, Sil. 3, 284. – 6) ein Gewand lang herabfallen od. -wallen lassen, Passiv demitti, lang herabfallen, -wallen, Partiz. demissus, lang herabfallend od. - wallend (s. Arntzen Aur. Vict. de Caes. 21, 1), togam ad calceos usque, Quint.: latum pectore clavum, Hor.: laxior usque in pedes demittitur toga, Sen. rhet.: tunicam demissam habent ad talos, Varro fr.: usque ad talos demissa purpura, Cic.: praetexta demissa ad talos, Quint.: vestimentum demissum usque ad talos, Spart.: indumenta in talos demissa, Aur. Vict.: laena demissa ex umeris, Verg.: demissa stola, Hor.: tunica demissa, herabhängende = entgürtete, Hor. u. Prop. – 7) in den Boden usw. einfügend, grabend hinablassen,————hinabsenken, einsenken, a) Steine, Pfähle usw.: huc caementa (Bausteine), Hor.: huc teretes stipites, Caes.: sublicas in terram, Caes. – prägn., einen Grund usw. in die Tiefe aufführen, legen, triginta pedes in terram turrium fundamenta demissa sunt, Curt. 5, 1 (5), 31. – od. einen Brunnen usw. in die Tiefe graben, alte iubebis in solido puteum demitti, Verg. georg. 2, 230. – b) pflanzend einsenken, setzen, taleam, Cato: altius ea (= eas arbores), quae summā tellure gaudent, Plin.: haec et similia quaternos pedes oportet demitti, Plin. – 8) mit Gewalt einschlagend, einstoßend hinab-, hineinsenken, einschlagen, a) einen Keil usw.: cuneum tenuem ferreum vel osseum inter corticem et materiem ne minus digitos tres, sed considerate, demittito, Col. 5, 11, 4. – b) eine Waffe hinabsenken, hinabstoßen, hinabbohren, gladium in iugulum, Plaut.: ferrum in pectus, Tac.: ensem capulo tenus in armos, Ov.: ferrum iugulo, Ov. – prägn., M. Cato vulnera parum demissa laxans, weil sie nicht tief genug (geschlagen) sind, Sen. ep. 67, 13. – c) ein chirurg. Instrum. einführen, specillum in fistulam, Cels. 5, 28, 12: fistulam in iter urinae, Cels. 7, 26. – 9) (als t. t. der Geom.) eine Linie usw. von oben nach unten beschreiben, fällen, in quattuor partibus volutarum secundum extremi abaci quadram lineae demittendae (sunt), quae cathetoe dicuntur, Vitr. 3, 5, 5. – 10) der Lage nach sich————herabziehen lassen, quā se subducere colles incipiunt mollique iugum demittere clivo, Verg. ecl. 9, 7 sq.: gemino demittunt brachia muro, Verg. Aen. 3, 535. – gew. demittere se u. Pasiv demitti medial = sich hinab- od. herabziehen, sich hinab- od. herabsenken, quā se montium iugum paulatim ad planiora demittit, Curt.: tunc specus alte demissus et quantum demittitur amplior, Mela: demissa Piraeum versus muri brachia, Iustin. – II) übtr.: A) im allg.: se animo, Caes., od. animum, Cic., od. mentem, Verg., den Mut sinken lassen, kleinmütig werden. – cum in eum casum fortuna me demisisset, mich hineingebracht, Planc. in Cic. ep.: se in causam, sich einlassen, Cic. – alqd in pectus, sich tief einprägen, zu Herzen nehmen, Liv. – alqm periculo, entfernen, befreien von usw., Prop. – eo rem demittit Epicurus, si unus sensus semel in vita mentitus sit, nulli umquam esse credendum, gibt so weit nach, daß er einräumt, wenn usw.... so sei usw., Cic. Acad. 2, 79. – B) insbes.: 1) sich, seinen Vortrag usw. (ganz seinen Fähigkeiten, seiner Würde entgegen) zu etwas herablassen, herabstimmen, se ad minora, Quint.: vim dicendi ad unum auditorem, Quint.: demitti in adulationem, Tac.: se in preces, Sen. rhet.: nimis se demittere, v. Redner (Ggstz. nimis se attollere), Sen. rhet. – 2) demitti ab alqo u. dgl., abstammen, seinen Ursprung herleiten von usw., ab alto demissum genus————Aeneae, Hor.: a magno demissum nomen Iulo, Verg.: Romanus Troiā demissus, Tac. -
5 de-mittō
de-mittō mīsī, missus, ere, to send down, let down, drop, lower, put down, let fall, sink: lacrimas, shed, V.: ubera, let down, V.: ancilia caelo demissa, L.: latum clavum pectore, H.: Maiā genitum demittit ab alto, V.: ab aethere currum, O.: aurīs, H.: crinem, O.: tunicam, H.: se ad aurem alicuius, bend: se ob assem, stoop, H.: vallis, quā se demittere rivi Adsuerant, O.: (matres) de muris per manūs demissae, letting themselves down, Cs.: de caelo demissus, i. e. of heavenly origin, L.: tum demissi populo fasces, lowered. — To cast down, cast, throw, thrust, plunge, drive: Demissa tempestas ab Euro, H.: per pectora tela, O.: equum in flumen: in eum locum demissus, S.: Manīs deam ad imos, V.: hostem in ovilia, H.: ferrum in ilia, O.: sublicas in terram, Cs.: huc stipites, Cs.: nummum in loculos, to put, H.: fessas navīs, i. e. from the high seas, V.: navem secundo amni Scodram, L.: puteum alte in solido, sink, V.: corpora Stygiae nocti, O.: aliquem Orco, V.: ferrum lacubus, O.—Of troops, to send down, lead down: in loca plana agmen, L.: in inferiorem campum equites, L.—With se, to descend, march down: cum se pars agminis in convallem demisisset, Cs.: in aequum locum sese, Cs.—Fig., to cast down, depress, let sink, let fall: quā se (incipit) molli iugum demittere clivo, V.: demissis in terram oculis, L.: voltum metu, O.: animos: mentes, V.: ne se admodum animo demitterent, Cs.: hoc in pectus tuum demitte, impress, S.: voces in pectora, L.: dicta in aurīs, V.: Segnius inritant animos demissa per aurem (i. e. in animum), received, H.: me penitus in causam, to engage in: me in res turbulentissimas, to meddle with: eo rem demittit, si, etc., concedes so much.— P. pass., derived, sprung, descended (poet.): ab alto Demissum genus Aeneā, H.: ab Iove gens, V.: Iulius, a magno demissum nomen Iulo, V. -
6 demitto
dē-mitto, mīsi, missum, 3, v. a., to send down; to drop; to let, sink, or bring down; to cause to hang or fall down; to lower, put down, let fall (freq. and class.).I.Lit.A.In gen.:b.picis e caelo demissum flumen,
Lucr. 6, 257; cf.:caelo imbrem,
Verg. G. 1, 23:caelo ancilia,
Liv. 5, 54 et saep.:barbam malis,
Lucr. 5, 673:latum clavum pectore,
Hor. S. 1, 6, 28; cf.:monilia pectoribus,
Verg. A. 7, 278:laenam ex humeris,
id. ib. 4, 263: Maia genitum demittit ab alto, Verg. A. 1, 297; cf.:ab aethere currum, Ov M. 7, 219: e muro sporta,
Sall. Hist. 2, 53:aliquem in sporta per murum,
Vulg. 2 Cor. 11, 33:taleam (sc. in terram),
to put into the ground, plant, Cato R. R. 45, 2;arbores altius,
Plin. 17, 11, 16, § 81:puteum alte in solido,
i. e. to sink deep, Verg. G. 2, 231:triginta pedes in terram turrium fundamenta,
Curt. 5, 1, 31:arbusta certo demittunt tempore florem,
Lucr. 5, 670:demisit nardini amphoram cellarius (i. e. deprompsit),
Plaut. Mil. 3, 2, 12:fasces,
Cic. Rep. 2, 31; cf. id. ib. 1, 40:cibos (sc. in alvum),
Quint. 10, 1, 19; cf. Ov. M. 8, 835.—Naut. t. t., to lower, demittere antennas, Sall. Hist. 4, 41 Dietsch.;Auct. B. Alex. 45, 2: cornua (i.e. antennas),
Ov. M. 11, 482; cf.:effugit hibernas demissa antenna procellas,
id. Tr. 3, 4, 9:arma, classem, socios Rheno,
Tac. A. 1, 45 fin.; cf.: farinam doliis secundā aquā Volturni fluminis, Frontin. Strat. 3, 14, 2;and pecora secundā aquā,
id. ib. 3, 14, 4:manum artifices demitti infra pectus vetant,
Quint. 11, 3, 112; cf.brachia,
id. 2, 13, 9:frontem (opp. attolli),
id. 11, 3, 78:supercilia (opp. allevari), ib. § 79: aures,
Hor. Od. 2, 13, 34; cf.auriculas,
id. S. 1, 9, 20:caput,
Ov. M. 10, 192:crinem,
id. ib. 6, 289:demisso capite,
Vulg. Job 32, 6 al.:aliquos per funem,
Verg. A. 2, 262; Hor. A. P. 461:vestem,
id. S. 1, 2, 95; cf.tunicam,
id. ib. 25:stolam,
id. ib. 99 et saep.; often in a violent manner, to cast down, to cast, throw, thrust, plunge, drive, etc.:equum in flumen,
Cic. Div. 1, 33, 73; cf.:equos a campo in cavam viam,
Liv. 23, 47:aliquem in carcerem,
Liv. 34, 44 fin.; cf. Sall. C. 55, 4:aliquem ad imos Manes,
Verg. A. 12, 884:hostem in ovilia,
Hor. Od. 4, 4, 10:gladium in jugulum,
Plaut. Merc. 3, 4, 28; cf.:ferrum in ilia,
Ov. M. 4, 119:sublicas in terram,
Caes. B. G. 3, 49, 4; cf.:huc stipites,
id. ib. 7, 73, 3 and 6:huc caementa,
Hor. Od. 3, 1, 35:nummum in loculos,
to put, id. Ep. 2, 1, 175:calculum atrum in urnam,
Ov. M. 15, 44:milia sex nummum in arcam nummariam,
Nov. Com. v. 108 Rib.: caput ad fornicem Fabii, to bow, stoop, Crassus ap. Cic. de Or. 2, 66, 267: tunicam ad talos, Varr. ap. Non. 286, 19; cf. Cic. Clu. 40, 111; Quint. 5, 13, 39 et saep.:quove velim magis fessas demittere naves,
Verg. A. 5, 29; cf.:navem secundo amni Scodam,
Liv. 44, 31.— Poet. with dat.:corpora Stygiae nocti tormentis,
Ov. M. 3, 695; cf.:aliquem neci,
Verg. A. 2, 85:aliquem Orco,
id. ib. 2, 398; Hor. Od. 1, 28, 11:aliquem umbris,
Sil. 11, 142:ferrum jugulo,
Ov. H. 14, 5:ferrum lacubus,
id. M. 12, 278:offa demittitur faucibus boum,
Plin. 27, 11, 76, § 101.—Se, or in the pass. form with middle signif., to let one's self down, stoop, descend:B.(venti vortex) ubi se in terras demisit,
Lucr. 6, 446:se inguinibus tenus in aquam calidam,
Cels. 1, 3:se ad aurem alicujus,
Cic. Verr. 2, 2, 30; cf.:cum se demittit ob assem,
Hor. Ep. 1, 16, 64:concava vallis erat, qua se demittere rivi Assuerant,
Ov. M. 8, 334 al.:nonullae (matres familias) de muris per manus demissae,
Caes. B. G. 7, 47, 6.— Prov.: demitti de caelo, or simply caelo, to be sent down from heaven, i. e. to be of celestial origin, Liv. 10, 8, 10; Quint. 1, 6, 16.—Esp., milit. t. t.1.To send, bring, or lead down soldiers into a lower place:2.in loca plana agmen demittunt,
Liv. 9, 27; cf.:agmen in vallem infimam,
id. 7, 34:equites Numidas in inferiorem campum,
id. 27, 18:agmen in Thessaliam,
id. 32, 13; 38, 2: exercitum in planitiem, Frontin. Strat. 1, 2, 7 al.; and without in:agmen,
Liv. 9, 2:levem armaturam,
id. 22, 28 al.:cum se major pars agminis in magnam convallem demisisset,
had descended, Caes. B. G. 5, 32 fin.;so with se,
id. ib. 6, 40, 6; 7, 28, 2; id. B. C. 1, 79, 4; Cic. Fam. 15, 4, 4 al.—Arma demittere, in making a military salute: armis demissis salutationem more militari faciunt, with grounded arms, Auct. B. Afr. 85, 6. —II.Trop., to cast down, let sink, etc.:A.demisere oculos omnes gemitumque dedere,
Ov. M. 15, 612; cf.:vultu demisso,
Vulg. Isa. 49, 23:demissis in terram oculis,
Liv. 9, 38, 13;also in sleep: cadit inscia clavo Dextera, demittitque oculos,
Val. Fl. 3, 41:vultum,
Val. Max. 8, 14, 5; Curt. 6, 32, 1:vultum animumque metu,
Ov. M. 7, 133; cf.vultus,
id. ib. 10, 367; Liv. 2, 58. hoc in pectus tuum demitte, impress this deeply on your mind, Sall. J. 102 fin.; cf.:eas voces in pectora animosque,
Liv. 34, 50; and:dolor hoc altius demissus, quo minus profiteri licet,
Just. 8, 5, 11: cum in eum casum me fortuna demisisset, ut, etc., had reduced, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 2:dignitatem in discrimen,
Liv. 3, 35:vim dicendi ad unum auditorem (opp. supra modum sermonis attolli),
Quint. 1, 2, 31; to engage in, enter upon, embark in, meddle with:me penitus in causam,
Cic. Att. 7, 12, 3; cf.:me in res turbulentissimas,
id. Fam. 9, 1, 2: cogita ne te eo demittas, unde, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16 fin.:se in comparationem,
Suet. Rhet. 6:se in adulationem,
to descend to, Tac. A. 15, 73:se usque ad servilem patientiam,
id. ib. 14, 26:se ad minora illa,
Quint. 1 prooem. § 5: re in secunda tollere animos et in mala demittere, to let it sink, i. e. to be disheartened, Lucil. ap. Non. 286, 7; cf.:si vicerint, efferunt se laetitia: victi debilitantur animosque demittunt,
Cic. Fin. 5, 15, 42; so,animos (with contrahere),
id. Tusc. 4, 6 fin.; and:animum (with contrahere),
id. Q. Fr. 1, 1, § 4:mentes,
Verg. A. 12, 609 (desperant, sicut e contra sperantes aliquid erigunt mentes, Serv.); and with abl.:ne se admodum animo demitterent,
Caes. B. G. 7, 29.—In geom., t. t., to let fall a line, Vitr. 3, 5, 5.—Hence, dēmissus, a, um, P. a., brought down, lowered.Lit.1.Of localities, sunken, low-lying, low (cf. dejectus, P. a., no. I.):2.campestribus ac demissis locis,
Caes. B. G. 7, 72, 3; cf.:loca demissa ac palustria,
id. B. C. 3, 49, 5.—Of other things, drooping, falling, hanging down:B.demissis umeris esse,
Ter. Eun. 2, 3, 22 Ruhnk.:tremulus, labiis demissis,
with flabby lips, id. ib. 2, 3, 44:demisso capite discedere,
Cic. Clu. 21, 58; cf.:tristes, capite demisso,
Caes. B. G. 1, 32:demisso vultu,
with downcast looks, Sall. C. 31, 7.— Poet. in Gr. constr.:Dido vultum demissa,
Verg. A. 1, 561.—Also deep:demissa vulnera,
Sen. Ep. 67 fin. —Trop.1.Downcast, dejected, dispirited, low (freq.):2.erigebat animum jam demissum,
Cic. Clu. 21, 58:esse fracto animo et demisso,
id. Fam. 1, 9, 16:(homines) animo demisso atque humili,
id. Font. 11; cf. id. Tusc. 2, 21:demisso animo fuit,
Sall. J. 98 al.:demissa voce loqui,
Verg. A. 3, 320.—In the comp.:nihilo demissiore animo causa ipse pro se dicta,
Liv. 4, 44.— Transf. to the person:quis P. Sullam nisi moerentem, demissum afflictumque vidit?
Cic. Sull. 26 fin.:videsne illum demissum?
id. Mur. 21, 45; Quint. 1, 3, 10 al.— Comp.:orator in ornamentis et verborum et sententiarum demissior,
Cic. Or. 24, 81.—Lowly, humble, unassuming, shy, retiring (opp. elatus, lofty, proud):3.ea omnia, quae proborum, demissorum, non acrium sunt, valde benevolentiam conciliant,
Cic. de Or. 2, 43, 182; cf.:multum demissus homo,
Hor. S. 1, 3, 57:sit apud vos modestiae locus, sit demissis hominibus perfugium, sit auxilium pudori,
Cic. Mur. 40, 87.—Rarely of external condition, humble, poor:4.qui demissi in obscuro vitam habent (opp. qui magno imperio praediti in excelso aetatem habent),
Sall. C. 51, 12.—Poet., and in Tacitus, of genealogical descent, descended, derived, sprung:1.ab alto Demissum genus Aenea,
Hor. S. 2, 5, 63; so Verg. G. 3, 35: id. A. 1, 288; Stat. Th. 2, 613; Tac. A. 12, 58.— Sup. does not occur. — Adv.: dēmisse.Lit., low:2.hic alte, demissius ille volabat,
Ov. Tr. 3, 4, 23.—Trop., humbly, modestly, abjectly, meanly:non est ausus elate et ample loqui, cum humiliter demisseque sentiret,
Cic. Tusc. 5, 9, 24:suppliciter demisseque respondere,
id. Fl. 10, 21:se tueri,
id. Att. 2, 18, 3.— Sup.: haec quam potest demississime atque subjectissime exponit, * Caes. B. C. 1, 84 fin.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский