Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

spōnsum

  • 1 spōnsum

        spōnsum ī, n    [P. n. of spondeo], a covenant, agreement, engagement: sponsum negare, to break a pledge, H.: ex sponso egit (i. e. ex sponsione), proceeded to enforce the covenant.

    Latin-English dictionary > spōnsum

  • 2 sponsum

    sponsum, i, v. spondeo, P. a., C.

    Lewis & Short latin dictionary > sponsum

  • 3 spondeo

    spondĕo, spŏpondi, sponsum, 2 ( perf. spepondi, Cic., Caes., and Val. Antias ap. Gell. 7, 9, 12 sq.; Inscr. Orell. 4358;

    without redup. sponderat,

    Tert. Carm. adv. Mart. 3, 135; subj. sponsis = spoponderis, an ancient formula of prayer in Fest. p. 351 Müll.), v. a. [akin with spendô, to pour out, = libare; cf. spondai, league].
    I.
    Jurid. and publicists' t. t.
    A.
    In bargains, covenants, treaties, etc., to promise solemnly, to bind, engage, or pledge one's self (class.; syn.: recipio, stipulor, promitto; cf.: vadimonium obire, vadari); according to the civil law in its original form, it was essential to a binding contract verbally made (verbis) that a proposition and its acceptance should be expressed by the question spondes? and the answer spondeo; and only at a later period was the use of promitto, etc., valid (v. Sandars, Introd. ad Just. Inst. p. LV): verbis obligatio fit ex interrogatione et responsione, velut, Dari spondes? Spondeo. Dabis? Dabo. Promittis? Promitto;

    sed haec quidem verborum obligatio: dari spondes? spondeo, propria civium Romanorum est, cetera vero juris gentium sunt,

    Gai. Inst. 3, 91 sq.; Dig. 45, 1, 126; 45, 1, 133; cf.

    the whole title,

    ib. 45, 1: De verborum obligationibus: He. Aeternum tibi dapinabo victum, si vera autumas... Er. Sponden' tu istut? He. Spondeo, Plaut. Capt. 4, 2, 118: qui stulte spondet, Cato ap. Rufin. 18, p. 210:

    quis stipulatus est? Ubi? Quo die? Quis spopondisse me dicit? Nemo,

    Cic. Rosc. Com. 5, 13:

    ut aliquando spondere se diceret,

    id. Verr. 2, 5, 54, § 142:

    si quis quod spopondit, quā in re verbo se obligavit uno, si id non facit, etc.,

    id. Caecin. 3, 7:

    faeneris, quod stipulanti spoponderam tibi, reliquam pensiunculam percipe,

    Col. 10 praef.:

    ego meā fide spondeo futurum ut omnia invenias, etc.,

    Plin. Ep. 1, 14, 10.—
    B.
    To promise for another, to become security for a person, to enter bail, etc.:

    quod multis benigne fecerit, pro multis spoponderit,

    has become security, Cic. Planc. 19, 47:

    sed tamen scire velim quando dicar spopondisse et pro patre anne pro filio,

    id. Att. 12, 14, 2:

    quod pro Cornificio me abhinc annis XXV. spopondisse dicit Flavius,

    id. ib. 12, 17:

    et se quisque paratum ad spondendum Icilio ostendere,

    Liv. 3, 46, 7:

    sponsum diceres advocasse, Cic. Fragm. Clod. et Cur. 3, 4, p. 29 B. and K.: hic sponsum vocat,

    Hor. Ep. 2, 2, 67:

    sponsum descendam, quia promisi,

    Sen. Ben. 4, 39, 2. —
    2.
    Transf., of promises or pledges made in behalf of a government, etc.:

    non foedere pax Caudina, sed per sponsionem facta est... Spoponderunt consules, legati, quaestores, tribuni militum,

    Liv. 9, 5, 4:

    quod spondendo pacem servassent exercitum,

    id. 9, 8, 15:

    quid tandem si spopondissemus urbem hanc relicturum populum Romanum?

    id. 9, 9, 6:

    ea demum sponsio esset, quam populi jussu spopondissemus,

    id. 9, 9, 13:

    hosti nihil spopondistis, civem neminem spondere pro vobis jussistis,

    id. 9, 9, 16.—
    C.
    Esp., to promise or engage in marriage, betroth: qui uxorem ducturus erat ab eo unde ducenda erat, stipulabatur eam in matrimonium ductam iri; [p. 1746] qui daturus erat itidem spondebat. Tum quae promissa erat sponsa appellabatur, qui spoponderat ducturum, sponsus, Sulp. Dot. ap. Gell. 4, 4, 2: Ly. Istac lege filiam tuam sponden' mihi uxorem dari? Ch. Spondeo. Ca. Et ego spondeo idem hoc, Plaut. Trin. 5, 2, 38 sq.; 2, 4, 172: Me. Etiam mihi despondes filiam? Eu. Illis legibus, Cum illā dote quam tibi dixi. Me. Sponden' ergo? Eu. Spondeo, id. Aul. 2, 2, 78: Ph. Spondesne, miles, mi hanc uxorem? Th. Spondeo. Ph. Et ego huic victum spondeo, id. Curc. 5, 2, 73 sq.: sponden tu ergo tuam gnatam uxorem mihi? Ch. Spondeo et mille auri Philippum dotis, id. Trin. 5, 2, 34.—Hence, of women, alicui sponsam esse, to be betrothed, engaged to a man:

    si volt Demipho Dare quantum ab hac accipio, quae sponsa est mihi,

    Ter. Phorm. 4, 3, 52:

    scis, sponsam mihi (esse)?

    id. Eun. 5, 9 (8), 6; Plaut. Trin. 2, 4, 101 sq.; 2, 4, 172; 2, 4, 174; id. Poen. 5, 3, 43.—
    D.
    = sponsionem facere (v. sponsio, II.), to lay a judicial wager, to enter into an agreement to pay contingent on the truth or falsity of an assertion: si hoc ita est, qui spondet mille nummūm? P. Afric. ap. Gell. 6 (7), 11, 9.— So, absol.:

    cum illi jacenti latera tunderentur, ut aliquando spondere se diceret,

    should declare that he made the required wager, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142 (cf. sponsum, P. a. fin. infra); Dig. 11, 5, 3.—
    II.
    In gen., to promise sacredly, to warrant, vow (class.).
    1.
    With fut. inf.:

    promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, qualis hodie sit,

    Cic. Phil. 5, 18, 51:

    ut (eum) inimicissimum huic conjurationi futurum esse, promittam et spondeam,

    id. Mur. 41, 90:

    et ipse spondeo et omnes hoc tibi tui pro me recipient, te fructum esse capturum, etc.,

    id. Fam. 13, 50, 2:

    quis est qui spondeat eundum, si differtur bellum, animum postea fore,

    Liv. 5, 5, 9:

    quae si perpetua concordia sit, quis non spondere ausit, maximum hoc imperium brevi futurum esse?

    id. 5, 3, 10:

    spondebant animis id (bellum) P. Cornelium finiturum,

    with full conviction, id. 28, 38, 9; cf. id. 3, 59, 3:

    sponde affore reges,

    Val. Fl. 3, 504.—
    2.
    With inf. pres., to warrant, give assurance of an existing fact:

    spondebo enim tibi, vel potius spondeo in meque recipio, eos esse M'. Curii mores,

    Cic. Fam. 13, 17, 2.—
    3.
    With acc. of thing (and often dat. pers.):

    quibus cum consulem suum reliquissent, honores et praemia spopondistis,

    Cic. Phil. 5, 11, 28: mihi sex menses sati' sunt vitae, septimum Orco spondeo, Poët. ap. Cic. Fin. 2, 7, 22: ea spondent, confirmant, quae, quidem mihi exploratiora essent, si remansissem, Cic Att. 11, 6, 3:

    quod ego non modo de me tibi spondere possum, sed de te etiam mihi,

    id. Fam. 15, 21, 1:

    ac de infante (Tiberio) Scribonius mathematicus praeclara spopondit,

    Suet. Tib. 14:

    tantum sibi vel de viribus suis, vel de fortunā spondentes,

    Just. 3, 4, 1; Amm. 24, 1, 8:

    illius et dites monitis spondentibus Indi,

    Val. Fl. 6, 117:

    non si mihi Juppiter auctor Spondeat, hoc sperem Italiam contingere caelo,

    Verg. A. 5, 18:

    spondere fidem,

    Ov. M. 10, 395:

    officium Amori,

    id. ib. 10, 418.—
    4.
    Transf., of inanim. or abstract subjects (mostly poet. and post-Aug.):

    nec quicquam placidum spondentia Martis Sidera presserunt,

    Ov. Ib. 217:

    quod prope diem futurum spondet et virtus et fortuna vestra,

    Liv. 7, 30, 8:

    eorum hominum erat, qui, quantum spes spopondisset, cuperent, ni, etc.,

    id. 45, 19, 7:

    magna de illo (Philippo) spes fuit propter ipsius ingenium, quod magnum spondebat virum,

    Just. 7, 6, 1.— Hence, sponsus, a, um, P. a., promised, engaged, betrothed, affianced; substt,
    A.
    sponsus, i, m., a betrothed man, a bridegroom: virgo Sponso superba, Titin. ap. Non. 305, 5:

    accede ad sponsum audacter,

    id. ib. 227, 15; Cic. Inv. 2, 26, 78:

    sponsus regius,

    Hor. C. 3, 2, 10.— Poet., of Penelope's suitors, Hor. Ep. 1, 2, 28.—
    B.
    spon-sa, ae, f., a betrothed woman, a bride:

    scio equidem, sponsam tibi esse et filium ex sponsā tuā,

    Plaut. Truc. 4, 4, 12; Ter. And. 2, 1, 24:

    flebilis sponsa,

    Hor. C. 4, 2, 21 et saep.—Prov.: suam cuique sponsam, mihi meam, i. e. every one to his taste, Atil. ap. Cic. Att. 14, 20, 3.—
    C.
    sponsum, i, n., a covenant, agreement, engagement: sponsum negare, to break or disown one's pledge, Hor. S. 1, 3, 95:

    sponsus contra sponsum rogatus,

    Varr. L. L. 7, § 107 Müll.—
    (β).
    Esp., a judicial wager (cf. sponsio, II.):

    ex sponso egit,

    Cic. Quint. 9, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > spondeo

  • 4 spondeō

        spondeō spopondī, spōnsus, ēre    [cf. σπένδω], to promise sacredly, warrant, vow, give assurance: promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, etc.: quis est qui spondeat eundum animum postea fore, L.: spondebant animis id (bellum) Cornelium finiturum, i. e. were entirely confident, L.: spondebo enim tibi, vel potius spondeo in meque recipio, eos esse M'. Curi mores: praemia, quae spopondimus: fidem, O.: legionibus agros: non si mihi Iuppiter auctor Spondeat, hoc sperem, V.—In law, to assume an obligation, promise solemnly, bind oneself, undertake: quis spopondisse me dicit? nemo: si quis quod spopondit... si id non facit, condemnatur. —In behalf of another, to engage, vouch, become security, enter bail: pro multis: et se quisque paratum ad spondendum Icilio ostendere, L.: Hic sponsum (me) vocat, H.: Fraudator homines cum advocat sponsum inprobos, Ph.— To make a wager of law, agree to a forfeit on failure to prove an assertion: eum illi iacenti latera tunderentur, ut aliquando spondere se diceret.—In public life, to engage, stipulate, agree, conclude, promise: spoponderunt consules, legati (in concluding peace), L.: quod spondendo pacem servassent exercitum, L.: hosti nihil spopondistis, civem neminem spondere pro vobis iussistis, L.: quid tandem si spopondissemus urbem hanc relicturum populum R.? L.— To promise in marriage, engage, betroth: quae sponsa est mihi, T.—Of things, to promise, forbode: nec quicquam placidum spondentia Sidera, O.: quod prope diem futurum spondet fortuna vestra, L.
    * * *
    I
    spondere, spepondi, sponsus V INTRANS
    promise, give pledge/undertaking/surety; contract to give/take in marriage
    II
    spondere, spopondi, sponsus V INTRANS
    promise, give pledge/undertaking/surety; contract to give/take in marriage

    Latin-English dictionary > spondeō

  • 5 appellō (adp-)

        appellō (adp-) āvī    (perf. subj. appellāssis for appellāveris, T.), ātus, āre, to address, speak to, apply to, accost: patrem, T.: virum, O.: milites alius alium laeti appellant, S.: a Viridomaro appellatus, Cs.: ne appellato quidem eo, without speaking to him, Ta.: nomine sponsum, L.: hominem verbo graviore: crebris nos litteris, write to often: legatos superbius: centuriones nominatim, Cs. — To call upon, apply to, entreat, request, beg, advise: vos: qui deus appellandus est?: quem appellet, habebat neminem: quos appellem? S.: de proditione alqm, approach, tamper with, L.: appellatus est a Flavio, ut... vellet, N.—In law, to call upon, appeal to: a praetore tribunos: regem, L.: praetor appellatur: de aestimatione appellare, Cs.—To make a demand upon, dun, press: me ut sponsorem: appellatus es de pecuniā: mercedem, claim, Iu.—To sue, complain of, accuse, summon: ne alii plectantur, alii ne appellentur quidem. — To call by name, term, name, entitle: me istoc nomine, T.: multi appellandi, called by name: alquos hoc loco, mention: te patrem, T.: unum te sapientem: quem nautae adpellant Lichan, O.: victorem Achaten, V.: id ab re interregnum appellatum, L.: rex ab suis appellatur, Cs.: appellata est ex viro virtus.—To utter, pronounce: nomen: litteras.

    Latin-English dictionary > appellō (adp-)

  • 6 despondeo

    dē-spondĕo, spondi, sponsum, 2 ( perf. despopondisse, Plaut. Trin. 3, 1, 2; plqpf. despoponderas, id. Truc. 4, 3, 51;

    with despondi,

    id. Aul. 2, 3, 4:

    despondisse,

    id. Trin. 5, 2, 9 et saep.), v. a., to promise to give, to promise, pledge.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (rarely):

    librum alicui,

    Cic. Att. 13, 12, 3:

    Syriam homini,

    id. ib. 1, 16, 8:

    domum, hortos, Baias sibi,

    id. ib. 11, 6, 6:

    imperium Orientis Romanis,

    Liv. 26, 37:

    consulatum,

    id. 4, 13: Tarpeias arces sibi (sc. diripiendas, with promittere), Luc. 7, 758.— Far more freq. and class.,
    B.
    In partic. t. t., to promise in marriage, to betroth, engage: qui spoponderat filiam, despondisse dicebatur, quod de sponte ejus, id est de voluntate exierat, Varr. L. L. 6, § 71 Müll.:

    filiam alicui,

    Plaut. Aul. 2, 2, 28; id. Rud. 4, 8, 5; Ter. Heaut. 4, 5, 36; Cic. Att. 1, 3 fin.; id. de Or. 1, 56, 239; id. Clu. 64, 179; Liv. 1, 26; 1, 39; Ov. M. 9, 715:

    vos uni viro,

    Vulg. 2 Cor. 11, 2 et saep.— Absol.:

    placuit despondi (sc. eam),

    Ter. And. 1, 1, 75; cf.:

    sororem suam in tam fortem familiam,

    Plaut. Trin. 5, 2, 9; and:

    filiam suam in divitias maxumas,

    id. Cist. 2, 3, 57. —Rarely with sibi: Orestillae filiam sibi, to espouse, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 7.— Pass. impers.:

    intus despondebitur,

    Ter. And. 5, 6, 16.—
    2.
    Transf., facete:

    bibliothecam tuam cave cuiquam despondeas, quamvis acrem amatorem inveneris,

    Cic. Att. 1, 10, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To promise, give up, devote to:

    spes reipublicae despondetur anno consulatus tui,

    Cic. Fam. 12, 9, 2:

    perjuria meritis poenis,

    Val. Fl. 7, 509.—
    B.
    With predom. idea of removing, putting away from one's self, to give up, yield, resign. So esp. freq. in Plaut.: animum, to lose courage, to despair, despond:

    ne lamentetur neve animum despondeat,

    Plaut. Mil. 1, 1, 6; 4, 2, 63; id. Merc. 3, 4, 29; id. Men. prol. 35; Varr. R. R. 3, 5, 6;

    in the same sense, animos,

    Liv. 3, 38; 26, 7; 31, 22;

    and simply, despondere,

    Col. 8, 10, 1:

    sapientiam,

    to despair of acquiring wisdom, Col. 11, 1, 11; cf.: nempe quas spopondi? St. Immo, quas despondi, inquito, have got rid of by promising, i. e. by being security for others, Plaut. Trin. 2, 4, 25 Ritschl (Fleck. dependi).

    Lewis & Short latin dictionary > despondeo

  • 7 immaturus

    immātūrus ( inm-), a, um, adj. [inmaturus], untimely, before the season, unripe, immature (class.).
    I.
    Lit., of plants and fruits:

    pira,

    Cels. 2, 30:

    frons,

    Quint. 12, 6, 2:

    amomis,

    Plin. 12, 13, 28, § 49.—
    II.
    Transf., of other things:

    vomica,

    Plaut. Pers. 2, 5, 14:

    infans immaturus est editus,

    Suet. Aug. 63:

    puellae,

    i. e. not yet marriageable, id. Tib. 61:

    virgo,

    Dig. 47, 10, 25:

    sponsa,

    ib. 24, 1, 32, § 27:

    mors,

    untimely, premature, Cic. Phil. 2, 46, 119; cf. id. Cat. 4, 2, 3; Quint. 10, 1, 89; Plin. Ep. 5, 5, 4:

    interitus C. Gracchi,

    Cic. Brut. 33, 125:

    obitus,

    Suet. Calig. 8:

    iter mortis,

    Prop. 3, 7, 2:

    funus,

    Quint. 6 praef. § 3; cf.:

    filius obiit,

    Hor. S. 2, 8, 59:

    puella,

    early dead, Prop. 4 (5), 11, 17:

    ossa,

    Tib. 2, 6, 29; Quint. 11, 1, 32:

    consilium,

    Liv. 22, 38, 11; Suet. Aug. 8:

    abi hinc cum inmaturo amore ad sponsum,

    unseasonable, Liv. 1, 26, 4.— Adv.: immātūrē, untimely, immaturely, Col. 11, 2, 3; Vell. 2, 116; Sen. Suas. 1 fin.—Comp., App. M. 6, p. 180.

    Lewis & Short latin dictionary > immaturus

  • 8 inmaturus

    immātūrus ( inm-), a, um, adj. [inmaturus], untimely, before the season, unripe, immature (class.).
    I.
    Lit., of plants and fruits:

    pira,

    Cels. 2, 30:

    frons,

    Quint. 12, 6, 2:

    amomis,

    Plin. 12, 13, 28, § 49.—
    II.
    Transf., of other things:

    vomica,

    Plaut. Pers. 2, 5, 14:

    infans immaturus est editus,

    Suet. Aug. 63:

    puellae,

    i. e. not yet marriageable, id. Tib. 61:

    virgo,

    Dig. 47, 10, 25:

    sponsa,

    ib. 24, 1, 32, § 27:

    mors,

    untimely, premature, Cic. Phil. 2, 46, 119; cf. id. Cat. 4, 2, 3; Quint. 10, 1, 89; Plin. Ep. 5, 5, 4:

    interitus C. Gracchi,

    Cic. Brut. 33, 125:

    obitus,

    Suet. Calig. 8:

    iter mortis,

    Prop. 3, 7, 2:

    funus,

    Quint. 6 praef. § 3; cf.:

    filius obiit,

    Hor. S. 2, 8, 59:

    puella,

    early dead, Prop. 4 (5), 11, 17:

    ossa,

    Tib. 2, 6, 29; Quint. 11, 1, 32:

    consilium,

    Liv. 22, 38, 11; Suet. Aug. 8:

    abi hinc cum inmaturo amore ad sponsum,

    unseasonable, Liv. 1, 26, 4.— Adv.: immātūrē, untimely, immaturely, Col. 11, 2, 3; Vell. 2, 116; Sen. Suas. 1 fin.—Comp., App. M. 6, p. 180.

    Lewis & Short latin dictionary > inmaturus

  • 9 repudiata

    rĕpŭdĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [repudium], t. t.
    A.
    Of persons married or betrothed, to cast off, put away, divorce, repudiate (cf. reicio):

    sponsas admodum adulescens duas habuit... priorem... virginem adhuc repudiavit,

    Suet. Claud. 26:

    uxorem,

    id. Caes. 79; so id. Tib. 35 fin.:

    Liviam repudiatam relegavit,

    id. Calig. 25:

    ob hoc repudiatus,

    id. Gram. 3; Quint. 4, 2, 98; 8, 5, 31:

    si repudiatur miles, mulier mecum perit,

    Plaut. Truc. 4, 1, 8; cf.:

    repudiatus repetor,

    Ter. And. 1, 5, 14:

    sponsum,

    Suet. Caes. 21; id. Gram. 3:

    (mulier marito) amatorium dedit, repudiavit,

    Quint. 7, 8, 2:

    repudiari etiam futurum matrimonium potest,

    Dig. 50, 16, 191.—
    B.
    To reject, refuse to accept an inheritance:

    si heres bona repudiaverit,

    Dig. 37, 14, 21 fin.:

    fideicommissum,

    ib. 31, 1, 35:

    hereditatem,

    ib. 31, 1, 77, § 31:

    legatum a se,

    ib. 33, 5, 10:

    voluntatem defuncti,

    ib. 32, 1, 80.—
    II.
    Transf., in gen., to reject, refuse; to scorn, disdain, repudiate (very freq. and good prose;

    syn.: reprobo, aspernor, respuo): cujus vota et preces a vestris mentibus repudiare debetis,

    Cic. Clu. 70, 201:

    consilium senatūs a re publicā,

    to remove, withdraw from the State, id. de Or. 3, 1, 3:

    repudia istos comites,

    Plaut. Merc. 5, 2, 30:

    duces,

    Caes. B. C. 2, 32:

    nobilitatem supplicem,

    Cic. Planc. 20, 50:

    eloquentia haec forensis spreta a philosophis et repudiata,

    id. Or. 3, 13; cf.:

    repudiata rejectaque legatio,

    id. Phil. 9, 6, 15; Quint. 3, 6, 33:

    genus totum liberi populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    condicionem,

    Plaut. Trin. 2, 4, 54; Cic. Quint. 14, 46:

    beneficium,

    Plaut. Trin. 3, 2, 11; cf.:

    gratiam populi Romani,

    Caes. B. G. 1, 40:

    consilium,

    Ter. And. 4, 3, 18:

    legem,

    Cic. Lael. 25, 96:

    patrocinium voluptatis (corresp. to vituperare),

    id. Fin. 2, 21, 67:

    provinciam,

    id. Phil. 3, 10, 26:

    opimum dictionis genus funditus,

    id. Or. 8, 25:

    ista securitas multis locis repudianda,

    id. Lael. 13, 47:

    iracundia omnibus in rebus repudianda,

    id. Off. 1, 25, 89:

    virtus, quam sequitur caritas, minime repudianda est,

    id. Lael. 17, 61.—Hence, part.: rĕpŭdĭātus, a, um; as subst.: rĕpŭ-dĭāta, ae, f., a divorced wife:

    sin autem vidua, vel repudiata,

    Vulg. Lev. 22, 13; id. Num. 30, 10; cf. id. Ezech. 44, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > repudiata

  • 10 repudiatus

    rĕpŭdĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [repudium], t. t.
    A.
    Of persons married or betrothed, to cast off, put away, divorce, repudiate (cf. reicio):

    sponsas admodum adulescens duas habuit... priorem... virginem adhuc repudiavit,

    Suet. Claud. 26:

    uxorem,

    id. Caes. 79; so id. Tib. 35 fin.:

    Liviam repudiatam relegavit,

    id. Calig. 25:

    ob hoc repudiatus,

    id. Gram. 3; Quint. 4, 2, 98; 8, 5, 31:

    si repudiatur miles, mulier mecum perit,

    Plaut. Truc. 4, 1, 8; cf.:

    repudiatus repetor,

    Ter. And. 1, 5, 14:

    sponsum,

    Suet. Caes. 21; id. Gram. 3:

    (mulier marito) amatorium dedit, repudiavit,

    Quint. 7, 8, 2:

    repudiari etiam futurum matrimonium potest,

    Dig. 50, 16, 191.—
    B.
    To reject, refuse to accept an inheritance:

    si heres bona repudiaverit,

    Dig. 37, 14, 21 fin.:

    fideicommissum,

    ib. 31, 1, 35:

    hereditatem,

    ib. 31, 1, 77, § 31:

    legatum a se,

    ib. 33, 5, 10:

    voluntatem defuncti,

    ib. 32, 1, 80.—
    II.
    Transf., in gen., to reject, refuse; to scorn, disdain, repudiate (very freq. and good prose;

    syn.: reprobo, aspernor, respuo): cujus vota et preces a vestris mentibus repudiare debetis,

    Cic. Clu. 70, 201:

    consilium senatūs a re publicā,

    to remove, withdraw from the State, id. de Or. 3, 1, 3:

    repudia istos comites,

    Plaut. Merc. 5, 2, 30:

    duces,

    Caes. B. C. 2, 32:

    nobilitatem supplicem,

    Cic. Planc. 20, 50:

    eloquentia haec forensis spreta a philosophis et repudiata,

    id. Or. 3, 13; cf.:

    repudiata rejectaque legatio,

    id. Phil. 9, 6, 15; Quint. 3, 6, 33:

    genus totum liberi populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    condicionem,

    Plaut. Trin. 2, 4, 54; Cic. Quint. 14, 46:

    beneficium,

    Plaut. Trin. 3, 2, 11; cf.:

    gratiam populi Romani,

    Caes. B. G. 1, 40:

    consilium,

    Ter. And. 4, 3, 18:

    legem,

    Cic. Lael. 25, 96:

    patrocinium voluptatis (corresp. to vituperare),

    id. Fin. 2, 21, 67:

    provinciam,

    id. Phil. 3, 10, 26:

    opimum dictionis genus funditus,

    id. Or. 8, 25:

    ista securitas multis locis repudianda,

    id. Lael. 13, 47:

    iracundia omnibus in rebus repudianda,

    id. Off. 1, 25, 89:

    virtus, quam sequitur caritas, minime repudianda est,

    id. Lael. 17, 61.—Hence, part.: rĕpŭdĭātus, a, um; as subst.: rĕpŭ-dĭāta, ae, f., a divorced wife:

    sin autem vidua, vel repudiata,

    Vulg. Lev. 22, 13; id. Num. 30, 10; cf. id. Ezech. 44, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > repudiatus

  • 11 repudio

    rĕpŭdĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [repudium], t. t.
    A.
    Of persons married or betrothed, to cast off, put away, divorce, repudiate (cf. reicio):

    sponsas admodum adulescens duas habuit... priorem... virginem adhuc repudiavit,

    Suet. Claud. 26:

    uxorem,

    id. Caes. 79; so id. Tib. 35 fin.:

    Liviam repudiatam relegavit,

    id. Calig. 25:

    ob hoc repudiatus,

    id. Gram. 3; Quint. 4, 2, 98; 8, 5, 31:

    si repudiatur miles, mulier mecum perit,

    Plaut. Truc. 4, 1, 8; cf.:

    repudiatus repetor,

    Ter. And. 1, 5, 14:

    sponsum,

    Suet. Caes. 21; id. Gram. 3:

    (mulier marito) amatorium dedit, repudiavit,

    Quint. 7, 8, 2:

    repudiari etiam futurum matrimonium potest,

    Dig. 50, 16, 191.—
    B.
    To reject, refuse to accept an inheritance:

    si heres bona repudiaverit,

    Dig. 37, 14, 21 fin.:

    fideicommissum,

    ib. 31, 1, 35:

    hereditatem,

    ib. 31, 1, 77, § 31:

    legatum a se,

    ib. 33, 5, 10:

    voluntatem defuncti,

    ib. 32, 1, 80.—
    II.
    Transf., in gen., to reject, refuse; to scorn, disdain, repudiate (very freq. and good prose;

    syn.: reprobo, aspernor, respuo): cujus vota et preces a vestris mentibus repudiare debetis,

    Cic. Clu. 70, 201:

    consilium senatūs a re publicā,

    to remove, withdraw from the State, id. de Or. 3, 1, 3:

    repudia istos comites,

    Plaut. Merc. 5, 2, 30:

    duces,

    Caes. B. C. 2, 32:

    nobilitatem supplicem,

    Cic. Planc. 20, 50:

    eloquentia haec forensis spreta a philosophis et repudiata,

    id. Or. 3, 13; cf.:

    repudiata rejectaque legatio,

    id. Phil. 9, 6, 15; Quint. 3, 6, 33:

    genus totum liberi populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    condicionem,

    Plaut. Trin. 2, 4, 54; Cic. Quint. 14, 46:

    beneficium,

    Plaut. Trin. 3, 2, 11; cf.:

    gratiam populi Romani,

    Caes. B. G. 1, 40:

    consilium,

    Ter. And. 4, 3, 18:

    legem,

    Cic. Lael. 25, 96:

    patrocinium voluptatis (corresp. to vituperare),

    id. Fin. 2, 21, 67:

    provinciam,

    id. Phil. 3, 10, 26:

    opimum dictionis genus funditus,

    id. Or. 8, 25:

    ista securitas multis locis repudianda,

    id. Lael. 13, 47:

    iracundia omnibus in rebus repudianda,

    id. Off. 1, 25, 89:

    virtus, quam sequitur caritas, minime repudianda est,

    id. Lael. 17, 61.—Hence, part.: rĕpŭdĭātus, a, um; as subst.: rĕpŭ-dĭāta, ae, f., a divorced wife:

    sin autem vidua, vel repudiata,

    Vulg. Lev. 22, 13; id. Num. 30, 10; cf. id. Ezech. 44, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > repudio

  • 12 sponsale

    sponsālis, e, adj. [3. sponsus].
    I.
    Of or belonging to betrothal or espousal, spousal, sponsal (class.):

    quo die sponsum erat, sponsalis,

    Varr. L. L. 6, § 70 Müll.:

    tabulae,

    Hier. Ep. 54, 15: largitas, Cod. Th. 3, 16, 2. —
    II.
    Substt.
    A.
    sponsālĭa, ĭum ( gen. sponsaliorum, Sen. Ben. 1, 9, 4; Suet. Aug. 53), n.
    1.
    A betrothal, espousal:

    sponsalia dicta sunt a spondendo. Nam moris fuit veteribus stipulari et spondere sibi uxores futuras,

    Dig. 23, 1, 2; where v. the whole section: De sponsalibus; and cf. Sulp. ap. Gell. 4, 4, 2:

    qui (homines missi) Romam venerant factis sponsalibus,

    Cic. Att. 6, 6, 1; Liv. 38, 57; Ov. H. 19 (20), 29:

    parare,

    Juv. 6, 25:

    decentissimum sponsaliorum genus,

    Sen. Ben. 1, 9, 4:

    dies sponsaliorum,

    Suet. Aug. 53; Plin. 9, 35, 58, § 117. —
    * 2.
    A betrothal feast:

    A. d. VIII. Id. Apr. sponsalia Crassipedi praebui,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 1.—
    3.
    A betrothal gift (post-class.), Cod. Just. 5, 3, 3; 5, 71, 8.—
    * B.
    spon-sāle, is, n., a bridal bed, Tert. adv. Val. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > sponsale

  • 13 sponsalia

    sponsālis, e, adj. [3. sponsus].
    I.
    Of or belonging to betrothal or espousal, spousal, sponsal (class.):

    quo die sponsum erat, sponsalis,

    Varr. L. L. 6, § 70 Müll.:

    tabulae,

    Hier. Ep. 54, 15: largitas, Cod. Th. 3, 16, 2. —
    II.
    Substt.
    A.
    sponsālĭa, ĭum ( gen. sponsaliorum, Sen. Ben. 1, 9, 4; Suet. Aug. 53), n.
    1.
    A betrothal, espousal:

    sponsalia dicta sunt a spondendo. Nam moris fuit veteribus stipulari et spondere sibi uxores futuras,

    Dig. 23, 1, 2; where v. the whole section: De sponsalibus; and cf. Sulp. ap. Gell. 4, 4, 2:

    qui (homines missi) Romam venerant factis sponsalibus,

    Cic. Att. 6, 6, 1; Liv. 38, 57; Ov. H. 19 (20), 29:

    parare,

    Juv. 6, 25:

    decentissimum sponsaliorum genus,

    Sen. Ben. 1, 9, 4:

    dies sponsaliorum,

    Suet. Aug. 53; Plin. 9, 35, 58, § 117. —
    * 2.
    A betrothal feast:

    A. d. VIII. Id. Apr. sponsalia Crassipedi praebui,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 1.—
    3.
    A betrothal gift (post-class.), Cod. Just. 5, 3, 3; 5, 71, 8.—
    * B.
    spon-sāle, is, n., a bridal bed, Tert. adv. Val. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > sponsalia

  • 14 sponsalis

    sponsālis, e, adj. [3. sponsus].
    I.
    Of or belonging to betrothal or espousal, spousal, sponsal (class.):

    quo die sponsum erat, sponsalis,

    Varr. L. L. 6, § 70 Müll.:

    tabulae,

    Hier. Ep. 54, 15: largitas, Cod. Th. 3, 16, 2. —
    II.
    Substt.
    A.
    sponsālĭa, ĭum ( gen. sponsaliorum, Sen. Ben. 1, 9, 4; Suet. Aug. 53), n.
    1.
    A betrothal, espousal:

    sponsalia dicta sunt a spondendo. Nam moris fuit veteribus stipulari et spondere sibi uxores futuras,

    Dig. 23, 1, 2; where v. the whole section: De sponsalibus; and cf. Sulp. ap. Gell. 4, 4, 2:

    qui (homines missi) Romam venerant factis sponsalibus,

    Cic. Att. 6, 6, 1; Liv. 38, 57; Ov. H. 19 (20), 29:

    parare,

    Juv. 6, 25:

    decentissimum sponsaliorum genus,

    Sen. Ben. 1, 9, 4:

    dies sponsaliorum,

    Suet. Aug. 53; Plin. 9, 35, 58, § 117. —
    * 2.
    A betrothal feast:

    A. d. VIII. Id. Apr. sponsalia Crassipedi praebui,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 1.—
    3.
    A betrothal gift (post-class.), Cod. Just. 5, 3, 3; 5, 71, 8.—
    * B.
    spon-sāle, is, n., a bridal bed, Tert. adv. Val. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > sponsalis

См. также в других словарях:

  • NUPTIALES — Mores ritusque prae cipui apud Ebraeos, Paganos et Christianos, sollennes sunt contrahendi nubendique formulae, Arrarum item ac pretii Nuptialis, Annulique ac Coronarum usus, Benedictiones et Sacra Nuptialia, Tempora demum. quibus celebritas… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • NUPTIALIS Annulus — apud Hebraeos, nullus primo, postea rarus fuit, ut diserte scribit Leo Mutin ensis Archisynagogus Venetus, de gli Riti Hebraici part. 4. c. 3. Nimirum non in Nuptiis, sed in ipsis Sponsalibus, primus annuli usus. Unde, quod aliqui habent fidei… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • HIEROLOGIA Nuptialis — seu Benedictio, quae Sacrorum genus ab Hebraeis et Christianis, uti varia Sacra a Paganis, Nuptiis adhiberi solita est, magna cum religione. Et quidem, praeter sollennem Sponsalium benedictionem, deductioni in Thalamum seu ipsis Nuptiis, alia… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • NUPTIAE — a nubendo, quod nova Nupta seu Sponsa flammeô obnupta seu obvelata ad Sponsum olim deducebatur, Alias Matrimonium, Coniugium etc. erat viri et mulieris coniunctio legitima, vitae societatem continens, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 9. c. 3. Quod… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Sponsalien — Spon|sa|li|en [ʃp…, sp…] <Pl.> [lat. sponsalia, zu: sponsus = Verlobter, zu: spondere (2. Part.: sponsum) = ver , geloben] (veraltet): Verlobungsgeschenke. * * * Spon|sa|li|en [ʃp..., sp...] <Pl.> [lat. sponsalia, zu: sponsus =… …   Universal-Lexikon

  • NUPTIALIS Corona — apud Graecox Romanosque frequens olim. Et quidem uterque coronari solebat, Sponsus et Sponsa. Haec enim coronam floream, quam gestaverat, ponetat tum, cum in manus Viri conveniebat, sumebatque miptialem. Martianus Capella in Carmine Hymenaei l. 9 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • NYMPHAGOGUS — Graece Νυμφαγωγὸς, inter nuptiales Veterum personas. Uti enim, qui in Soceri aedes, ubi nuptiae fiebant, transeuntem Sponsum deducebat, Paranymphus, Graece παράνυμφος. item Νυμφευτὴς et Πἀροχος: Sic qui Sponsam, si vidua esset, ad Sponsum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SPONSA ut et SPONSUS — SPONSA, ut et SPONSUS inde dicti Verrio Flacco, apud Pomp. Festum, quod ςπονδὰς interpositis rebus divinis facerent: Ulpiano vero ac Florentino, a sponsiombus vel spondendo, quod Veter. stipulari et spondere Uxores solerent; quam sententiam ipse… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • VIRGO — I. VIRGO Graece Παρθένος, inter Minervae cognomina, apud Athenienses, uti vidimus supra ubi de Nuptiis. Sed et Sesti Iovis et Virginis Heroum Plinio memoratur, l. 10. c. 4. Est percelebris apud Seston urbem aquilae gloria: edueatam a virgine… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Sponsal — Spon sal (sp[o^]n sal), a. [L. sponsalis, fr. sponsus a betrothal, fr. spondere, sponsum, to betroth. See {Spouse}, and cf. {Espousal}, {Spousal}.] Relating to marriage, or to a spouse; spousal. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sponsion — Spon sion ( sh[u^]n), n. [L. sponsio, fr. spondere, sponsum, to promise solemnly.] 1. The act of becoming surety for another. [1913 Webster] 2. (Internat. Law) An act or engagement on behalf of a state, by an agent not specially authorized for… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»