Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

silvae+o

  • 101 ipse

    ipse ( ipsus, Cato, R. R. 70; 71; Plaut. Ps. 4, 7, 43; id. Trin. 2, 2, 40; 3, 1, 10 et saep.; Ter. And. 3, 2, 15; id. Eun. 3, 4, 8, id. Hec. 3, 5, 5; Jusjur. Milit. ap. Gell. 16, 4, 4 al.), a, um (ipsud, Gloss. Philox.); gen. ipsīus ( poet. also ipsĭus, Cat. 64, 43; Verg. A. 1, 114; 2, 772 al.; and dissyl. Ter. Heaut. 3, 3, 15; id. Phorm. 4, 5, 13: ipsi, Afran. ap. Prisc. 694); dat. ipsi (ipso, App. M. 10, p. 243, 24); pron. demonstr. [is - pse for pte; cf. sua-pte and -pote in ut-pote; root in potis; Sanscr. patis, lord, master; hence, = he, the master, himself, etc.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 866 sq.; Fick, Vergl. Wörterb. p. 116. Hence, in the original form, the pronoun is was declined, while the suffix was unchanged; thus eopte = eo ipso, Paul. ex Fest. p. 110:

    eapse = ea ipsa,

    id. p. 77; nom. sing. eapse, Plaut. Curc. 1, 3, 4; id. Cist. 1, 2, 17; id. Rud. 2, 3, 80; 2, 5, 21 al.; acc. eumpse, Plaut. Most. 1, 4, 32:

    eampse,

    Plaut. Aul. 5, 7; id. Cist. 1, 3, 22; id. Men. 5, 2, 22 al.; abl. eopse, Plaut. Curc, 4, 3, 6:

    eāpse,

    id. Trin. 4, 2, 132; id. Curc. 4, 3, 2; v. Neue, Formenl. 2, 197 sq.], = autos, self, in person, he (emphatic), himself, herself, itself, used both substantively and adjectively, to denote that person (thing) of which something is eminently or exclusively predicated.
    I.
    In gen.
    A.
    With substt. or pronn.
    1.
    Expressing eminence or distinction:

    ipse ille Gorgias... in illo ipso Platonis libro,

    Cic. de Or. 3, 32, 129:

    ille ipse Marcellus,

    id. Verr. 2, 2, 2, § 4:

    natura ipsa,

    id. Brut. 29, 112:

    dicet pro me ipsa virtus,

    id. Fin. 2, 20, 65:

    ipsa res publica,

    id. Fam. 3, 11, 3:

    neque enim ipse Caesar est alienus a nobis,

    id. ib. 6, 10, 2:

    ipse Moeris,

    Verg. E. 8, 96:

    rex ipse Aeneas,

    id. A. 1, 575:

    ipse aries,

    id. E. 3, 95:

    ductores ipsi,

    id. A. 1, 189:

    si in ipsa arce habitarem,

    Liv. 2, 7, 10;

    esp. freq. with names of gods, etc.: naturas quas Juppiter ipse Addidit,

    Verg. G. 4, 149; id. A. 3, 222; Hor. C. 1, 16, 12:

    Pater ipse,

    Verg. G. 1, 121; Tib. 1, 4, 23:

    Venus ipsa,

    Hor. C. 2, 8, 13; Ov. H. 19, 159:

    ipse pater Pluton,

    Verg. A. 7, 327 et saep.—Prov.:

    audentes deus ipse juvat,

    Ov. M. 10, 586.—
    2.
    For emphasis or in contrast, very, just, precisely, self, in person:

    adest optime ipse frater,

    Ter. Eun. 5, 2, 66:

    in orationibus hisce ipsis,

    Cic. de Or. 1, 16, 73:

    ea ipsa hora,

    id. Fam. 7, 23, 4:

    nec carmina nobis Ipsa placent: ipsae rursus concedite silvae,

    Verg. E. 10, 63:

    tute ipse his rebus finem praescripsti,

    Ter. And. 1, 1, 124:

    lepide ipsi hi sunt capti,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 91:

    ego enim ipse cum eodem isto non invitus erraverim,

    Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    ipse ille divinationis auctor,

    id. Div. 2, 28, 61:

    cariorem esse patriam quam nosmet ipsos,

    id. Fin. 3, 19, 64:

    eaque ipsa causa belli fuit,

    the very, the true cause, Liv. 1, 57, 1; esp. with is, in all persons and numbers:

    estne hic Philto? Is hercle'st ipsus,

    Plaut. Trin. 2, 4, 31:

    cui tutor is fuerat ipse,

    Liv. 5, 33, 3:

    jam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi,

    even, Cic. Fin. 2, 28, 93 (Madv.); id. de Or. 2, 30, 132:

    tempus ad id ipsum congruere,

    Liv. 1, 5, 5:

    duum vir ad id ipsum creatus,

    id. 2, 42, 5:

    Tullius et eos ipsos et per eos multitudinem aliam deduxit,

    id. 2, 38, 1:

    eorum ipsorum facta (opp. loca in quibus, etc.),

    Cic. Fin. 5, 1, 2:

    nec vero clarorum virorum post mortem honores permanerent, si nihil eorum ipsorum animi efficerent,

    id. de Sen. 22, 80:

    ad eum ipsum honorem deferre,

    Liv. 3, 51, 3; so sometimes with an inf. or subst.-clause:

    ipsum dicere ineptum,

    Cic. de Or. 1, 24, 112:

    quid juvat quod ante initum tribunatum veni, si ipsum, quod veni, nihil juvat?

    the mere fact, the fact alone, id. Att. 11, 9, 1:

    ipsum, quod habuisti,

    Sen. Cons. ad Marc. 12, 2:

    et ipsum, quod sum victus, ama,

    Luc. 8, 78.— Esp. in legal phrase: ipso jure, by the letter of the law, in legal strictness or precision, Gai Inst. 2, 198; 3, 181; 4, 106 sqq. et saep.—
    B.
    Alone, emphatically taking the place of an omitted person. or demonstr. pron.: Ar. Ubi is nunc est? He. Ubi ego minume atque ipsus se volt maxume, Plaut. Capt. 3, 4, 108; 4, 1, 10: Su. Is ipsusne's? Ch. Aio: Su. Ipsus es? id. Trin. 4, 2, 146:

    atque ipsis, ad quorum commodum pertinebat, durior inventus est Coelius,

    Caes. B. C. 3, 20, 4:

    quaeram ex ipsā,

    Cic. Cael. 14:

    tempus, quo ipse eos sustulisset, ad id ipsum congruere,

    Liv. 1, 5, 5:

    agrum dare immunem ipsi, qui accepisset, liberisque,

    id. 21, 45, 5; 9, 34, 18; 10, [p. 999] 6, 10:

    laeta et ipsis qui rem gessere expugnatio fuit,

    id. 28, 4, 1:

    a nobis exposita, ut ab ipsis, qui eam disciplinam probant,

    Cic. Fin. 1, 5, 13.—So freq. in Cic. before a rel.:

    ut de ipso, qui judicarit, judicium fieri videretur,

    Cic. Inv. 1, 44, 82:

    ipsi omnia, quorum negotium est, ad nos deferunt,

    id. de Or. 1, 58, 250; 2, 14, 60; id. Div. in Caecil. 4, 13; v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 28, 93:

    nullis definitionibus utuntur, ipsique dicunt ea se modo probare, quibus natura tacita assentiatur,

    Cic. Fin. 3, 12, 40 Madv. —
    C.
    To make prominent one of two or more subjects of any predicate, he ( she, il), for his part, he too, also, as well.
    1.
    Ipse alone:

    litterae Metello Capuam adlatae sunt a Clodia, quae ipsa transiit,

    i. e. also, in person, Cic. Att. 9, 6, 3:

    Italiam ornare quam domum suam maluit: quamquam Italia ornata domus ipsa mihi videtur ornatior,

    id. Off. 2, 22, 76:

    tris ipse excitavit recitatores,

    he too, id. Clu. 51, 141:

    neque tanti timoris sum ut ipse deficiam,

    Caes. B. C. 2, 31, 8:

    Jugurtha, tametsi regem ficta locutum intellegebat, et ipse longe aliter animo agitabat,

    Sall. J. 11, 1:

    hoc Rhipeus, hoc ipse Dymas omnisque juventus Laeta facit,

    Verg. A. 2, 394.—
    2.
    With conjunctions.
    (α).
    With etiam (class.):

    ipse etiam Fufidius in numero fuit,

    Cic. Brut. 29, 112: scribebat orationes quas alii dicerent: quamquam is etiam ipse scripsit eas, quibus pro se est usus, sed non sine Aelio;

    his enim scriptis etiam ipse interfui,

    id. ib. 56, 206 sq. —
    (β).
    With quoque:

    quippe quia plebs senatus consultum solvit, ipsi quoque solutum vultis,

    Liv. 3, 21, 4:

    consul, quia collegae decretum triumphum audivit, ipse quoque triumphi flagitator Romam rediit,

    id. 8, 12, 9:

    cum subito Sulpicius et Albinovanus objecissent catervas, ipse quoque (Sulla) jaculatus, etc.,

    Flor. 3, 21, 7.—
    (γ).
    With et (et ipse = kai autos, ipse etiam; rare in Cic.; cf.

    Zumpt, Gram. § 698): tamen et ipsi tuae familiae genere et nomine continebuntur,

    Cic. Caecin. 20, 58:

    deseret eos quos una scis esse, cum habeat praesertim et ipse cohortis triginta?

    id. Att. 8, 7, 1; id. de Or. 1, 46, 202:

    Cornelius dictatorem Aemilium dixit, et ipse ab eo magister equitum est dictus,

    Liv. 4, 31, 5:

    credo ego vos, socii, et ipsos cernere,

    id. 21, 21, 3:

    Cornelio minus copiarum datum, quia L. Manlius praetor et ipse cum praesidio in Galliam mittebatur,

    id. 21, 17, 7:

    qui et ipse crus fregerat,

    Suet. Aug. 43:

    Antoninus Commodus nihil paternum habuit, nisi quod contra Germanos feliciter et ipse pugnavit,

    Eutr. 8, 7:

    virtutes et ipsae taedium pariunt,

    Quint. 9, 4, 43. —
    (δ).
    With nec ( = ne ipse quidem):

    primis repulsis Maharbal cum majore robore virorum missus nec ipse eruptionem cohortium sustinuit,

    Liv. 23, 18, 4:

    nihil moveri viderunt, nec ipsi quicquam mutarunt,

    id. 37, 20, 8:

    neque ipsi,

    id. 30, 42, 7: crimina non quidem nec ipsa mediocria;

    sed quid ista sunt prae iis, etc.,

    id. 34, 32, 9.
    II.
    Esp.
    A.
    By way of eminence, ipse is used to indicate the chief person, host, master, teacher, etc.:

    ipsa, the mistress, etc.: ipsus tristis,

    Ter. And. 2, 2, 23:

    ipsum praesto video,

    id. ib. 2, 5, 3:

    ego eo quo me ipsa misit,

    Plaut. Cas. 4, 2, 10:

    suam norat ipsam tam bene, quam puella matrem,

    Cat. 3, 7 (Müll., ipsa); cf.:

    Pythagorei respondere solebant, ipse dixit,

    i. e. Pythagoras, Cic. N. D. 1, 5, 10; cf.:

    nec hoc oratori contingere inter adversarios quod Pythagorae inter discipulos potest ipse dixit,

    Quint. 11, 1, 27:

    cum veniat lectica Mathonis plena ipso,

    the great man, Juv. 1, 33:

    anseris ante ipsum jecur,

    before the host, id. 5, 114.—
    B.
    Of or by one ' s self, of one ' s own accord = suā sponte, ultro:

    videar non ipse promisisse (opp. to fortuito),

    Cic. de Or. 1, 24, 111:

    de manibus delapsa arma ipsa ceciderunt,

    id. Off. 1, 22, 77:

    valvae clausae se ipsae aperuerunt,

    id. Div. 1, 37, 74:

    ipsae lacte domum referent distenta capellae Ubera,

    Verg. E. 4, 21:

    ipsi potum venient juvenci,

    id. ib. 7, 11; cf.:

    aliae ipsae Sponte sua veniunt,

    id. G. 2, 10:

    fruges sponte sua (tellus) primum ipsa creavit,

    Lucr. 2, 11, 58; and autai for automatoi, Theocr. Idyll. 11, 12.—
    C.
    Himself exclusively.
    1.
    By or in one ' s self, alone:

    haec ipse suo tristi cum corde volutat,

    Verg. A. 6, 185:

    his actis, aliud genitor secum ipse volutat,

    id. ib. 12, 843: tempus secum ipsa Exigit, id. ib. 4, 475:

    quam facile exercitu soclos conservaturus sit, qui ipso nomine ac rumore defenderit,

    Cic. de Imp. Pomp. 15, 45:

    multa secum ipse volvens,

    Sall. C. 32, 1:

    aestimando ipse secum,

    Liv. 25, 23, 11.—
    2.
    In one ' s self, for one ' s own sake:

    ipsam aequitatem et jus ipsum amare,

    Cic. Leg. 1, 18, 48.—
    3.
    Of one ' s self, of one ' s own nature, etc.:

    erat ipse immani acerbāque naturā Oppianicus,

    Cic. Clu. 15, 44:

    duo imperatores, ipsi pares, ceterum opibus disparibus,

    Sall. J. 52, 1:

    natura serpentium, ipsa perniciosa, siti accenditur,

    id. ib. 89, 5.—
    D.
    With advv. of time.
    1.
    Nunc ipsum, just now, at this very time:

    nunc ipsum exurit,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 16:

    nunc ipsum non dubitabo rem tantam adicere,

    Cic. Att. 7, 3, 2; 8, 9, 2:

    nunc tamen ipsum sine te esse non possum,

    id. ib. 12, 16. —
    2.
    Tum ipsum, just then, at that very time:

    id, quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere,

    Cic. de Or. 1, 27, 124:

    ratio largitionum vitiosa est, temporibus necessaria, et tum ipsum ad facultates accommodanda est,

    id. Off. 2, 17, 60:

    et tum ipsum, cum immolare velis, extorum fieri mutatio potest,

    id. Div. 1, 52, 118; cf. id. Fin. 2, 20, 65 Madv.—
    E.
    With numerals, just, exactly, precisely (opp. fere):

    triginta dies erant ipsi, cum, etc.,

    Cic. Att. 3, 21 init.:

    ipsas undecim esse legiones,

    id. Fam. 6, 18, 2:

    nam cum dixisset minus 1000 (sc. milia), populus cum risu acclamavit, ipsa esse,

    id. Caecin. 10, 28; cf. id. Brut. 15, 61; 43, 162:

    ipso vigesimo anno,

    id. Verr. 2, 2, 9, § 25. —
    F.
    In reflexive uses,
    1.
    Ipse strengthens the subject when opposed in thought to other agents; the object, when opposed to other objects; cf. Zumpt, Gram. § 696; Kennedy, Gram. § 67, 3; Madv. Gram. § 487, 6. — Hence,
    a.
    With subject.
    (α).
    In gen.:

    non egeo medicina (i. e. ut alii me consolentur), me ipse consolor,

    Cic. Lael. 3, 10:

    Junius necem sibi ipse conscivit,

    id. N. D. 2, 3, 7:

    neque potest exercitum is continere imperator, qui se ipse non continet,

    id. de Imp. Pomp. 13, 38:

    Artaxerxes se ipse reprehendit,

    Nep. Dat. 5:

    ipsa se virtus satis ostendit,

    Sall. J. 85; cf.:

    deponendo tutelam ipse in se unum omnium vires convertit,

    Liv. 24, 4, 9:

    deforme etiam est de se ipsum praedicare,

    Cic. Off. 1, 38, 137.—
    (β).
    With special emphasis, ipse is joined to the subject to indicate its relation to itself as both subject and object, though the antithesis would suggest another case (Cic.):

    cum iste sic erat humilis atque demissus, ut non modo populo Romano, sed etiam sibi ipse condemnatus videretur,

    Cic. Verr. 1, 6, 17:

    si quis ipse sibi inimicus est,

    id. Fin. 5, 10, 28:

    qui ipsi sibi bellum indixissent,

    id. ib. 5, 10, 29:

    quoniam se ipsi omnes natura diligant,

    id. ib. 3, 18, 59:

    nam si ex scriptis cognosci ipsi suis potuissent,

    id. de Or. 2, 2, 8.—
    b.
    With object:

    neque vero ipsam amicitiam tueri (possumus), nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    Cic. Fin. 1, 20, 67:

    omne animal se ipsum diligit,

    id. ib. 5, 9, 24:

    fac ut diligentissime te ipsum custodias,

    id. Fam. 9, 14, 8:

    Pompeianus miles fratrem suum, dein se ipsum interfecit,

    Tac. H. 3, 51:

    Lentulum, quem mihi ipsi antepono,

    Cic. Fam. 3, 7, 5.—
    2.
    Ipse defines the subject of a reflexive pronoun:

    natura movet infantem, sed tantum ut se ipse diligat (where ipse shows that se refers to infantem),

    Cic. Fin. 2, 10, 33: proinde consulant sibi ipsi;

    jubeant abire se,

    Just. 16, 4, 15:

    neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,

    Nep. Paus. 4:

    in portis murisque sibimet ipsos tecta coëgerat aedificare,

    Liv. 27, 3, 2 (cf. 1. a. supra).—
    3.
    Ipse stands for the reflexive pronoun,
    a.
    Where the person or thing referred to is to be emphatically distinguished from others (class.):

    cum omnes se expetendos putent, nec id ob aliam rem, sed propter ipsos, necesse est ejus etiam partes propter se expeti, etc.,

    Cic. Fin. 5, 17, 46:

    quis umquam consul senatum ipsius decretis parere prohibuit?

    id. Sest. 14, 32:

    quos, quidquid ipsis expediat, facturos arbitrabimur,

    id. Fin. 2, 35, 117:

    qui negant se recusare, quo minus, ipsis mortuis, terrarum deflagratio consequatur,

    id. ib. 3, 19, 64:

    nec quid ipsius natura sit intellegit,

    id. ib. 5, 9, 24.—
    b.
    In a subordinate clause, to point out either the subject of the principal clause, or the chief agent or speaker;

    esp. where se or sibi is already applied to the subject of the subordinate clause: ne ob eam rem aut suae magnopere virtuti tribueret aut ipsos despiceret,

    Caes. B. G. 1, 13, 5:

    legatos ad consulem mittit, qui tantum modo ipsi liberisque vitam peterent,

    Sall. J. 16, 2; cf.:

    ipsis mortuis,

    Cic. Fin. 3, 19, 64:

    supra nihil, quantum in ipso est, praetermittere quo minus, etc.,

    id. Leg. 1, 21, 56:

    ipsius,

    id. ib. 2, 22, 55:

    nihil umquam audivi... nihil de re publica gravius, nihil de ipso modestius, i. e. de ipso dicente,

    id. Balb. 1, 2: id quod ipsum adjuvat (i. e. dicentem;

    opp. id quod adversario prodest),

    id. Inv. 1, 21, 30.—
    c.
    In gen., for an emphatic se or sibi (mostly post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 3, 12, 40):

    nam ipsis certum esse, etc.,

    Liv. 35, 46, 13:

    pravitas consulum discordiaque inter ipsos,

    id. 4, 26, 6:

    inexperta remedia haud injuria ipsis esse suspecta,

    Curt. 3, 5, 15:

    Graecis nuntiare jubet, ipsum quidem gratias agere, etc.,

    id. 3, 8, 7:

    dixit, ab illo deo ipsos genus ducere,

    id. 4, 2, 3:

    a quibus nec acceperunt injuriam nec accepisse ipsos existimant, Sen. de Ira, 2, 5, 1: intemperantiam in morbo suam experti parere ipsis vetant,

    id. ib. 3, 13, 5:

    sciunt ipsos omnia habere communia,

    id. Ep. 6, 3; 22, 10 et saep.; cf.:

    verum est etiam iis, qui aliquando futuri sint, esse propter ipsos consulendum,

    Cic. Fin. 3, 19, 64.—
    4.
    Ipse stands in free constr. with abl. absol. as with finite verb (cf. also quisque;

    only freq. in Liv. and post-Aug. writers): cum dies venit, causa ipse pro se dicta, quindecim milibus aeris damnatur,

    Liv. 4, 44, 10 Weissenb. ad loc.:

    Romani imperatores, junctis et ipsi exercitibus... ad sedem hostium pervenere,

    id. 29, 2, 2:

    C. Popilius, dimissis et ipse Atticis navibus... pergit,

    id. 45, 10, 2; cf.:

    Catilina et Autronius parabant consules interficere, ipsi fascibus conreptis Pisonem cum exercitu mittere,

    Sall. C. 18, 5:

    amisso et ipse Pacoro,

    Tac. G. 37; cf. also the emphatic use of ipse (like quisque) with abl. of gerund (freq. in Liv.):

    adsentando indignandoque et ipse,

    Liv. 40, 23, 1:

    cogendo ipse,

    id. 39, 49, 3:

    agendo ipse,

    id. 41, 24, 2:

    aestimando ipse secum,

    id. 25, 23, 11 et saep.
    Ipse is very rarely strengthened by the suffix -met:

    ipsemet abiit,

    Plaut.
    Am. prol. 102:

    ipsimet nobis,

    Cic. Verr. 2, 3, 1, § 3:

    ipsemet profugiam,

    Sen. Ep. 117, 21; also Front. Aq. 74 ex conj.— Sup.: Com. Ergo ipsusne es? Charm. Ipsissumus, his own very self, Plaut. Trin. 4, 2, 146; cf. Gr. autotatos, Aristoph. Plut. 83; so,

    ipsimus and ipsima, for dominus and domina (cf II. A. supra),

    Petr. 75, 11; and:

    ipsimi nostri,

    id. 63, 3 Büch. ex conj.

    Lewis & Short latin dictionary > ipse

  • 102 ipsus

    ipse ( ipsus, Cato, R. R. 70; 71; Plaut. Ps. 4, 7, 43; id. Trin. 2, 2, 40; 3, 1, 10 et saep.; Ter. And. 3, 2, 15; id. Eun. 3, 4, 8, id. Hec. 3, 5, 5; Jusjur. Milit. ap. Gell. 16, 4, 4 al.), a, um (ipsud, Gloss. Philox.); gen. ipsīus ( poet. also ipsĭus, Cat. 64, 43; Verg. A. 1, 114; 2, 772 al.; and dissyl. Ter. Heaut. 3, 3, 15; id. Phorm. 4, 5, 13: ipsi, Afran. ap. Prisc. 694); dat. ipsi (ipso, App. M. 10, p. 243, 24); pron. demonstr. [is - pse for pte; cf. sua-pte and -pote in ut-pote; root in potis; Sanscr. patis, lord, master; hence, = he, the master, himself, etc.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 866 sq.; Fick, Vergl. Wörterb. p. 116. Hence, in the original form, the pronoun is was declined, while the suffix was unchanged; thus eopte = eo ipso, Paul. ex Fest. p. 110:

    eapse = ea ipsa,

    id. p. 77; nom. sing. eapse, Plaut. Curc. 1, 3, 4; id. Cist. 1, 2, 17; id. Rud. 2, 3, 80; 2, 5, 21 al.; acc. eumpse, Plaut. Most. 1, 4, 32:

    eampse,

    Plaut. Aul. 5, 7; id. Cist. 1, 3, 22; id. Men. 5, 2, 22 al.; abl. eopse, Plaut. Curc, 4, 3, 6:

    eāpse,

    id. Trin. 4, 2, 132; id. Curc. 4, 3, 2; v. Neue, Formenl. 2, 197 sq.], = autos, self, in person, he (emphatic), himself, herself, itself, used both substantively and adjectively, to denote that person (thing) of which something is eminently or exclusively predicated.
    I.
    In gen.
    A.
    With substt. or pronn.
    1.
    Expressing eminence or distinction:

    ipse ille Gorgias... in illo ipso Platonis libro,

    Cic. de Or. 3, 32, 129:

    ille ipse Marcellus,

    id. Verr. 2, 2, 2, § 4:

    natura ipsa,

    id. Brut. 29, 112:

    dicet pro me ipsa virtus,

    id. Fin. 2, 20, 65:

    ipsa res publica,

    id. Fam. 3, 11, 3:

    neque enim ipse Caesar est alienus a nobis,

    id. ib. 6, 10, 2:

    ipse Moeris,

    Verg. E. 8, 96:

    rex ipse Aeneas,

    id. A. 1, 575:

    ipse aries,

    id. E. 3, 95:

    ductores ipsi,

    id. A. 1, 189:

    si in ipsa arce habitarem,

    Liv. 2, 7, 10;

    esp. freq. with names of gods, etc.: naturas quas Juppiter ipse Addidit,

    Verg. G. 4, 149; id. A. 3, 222; Hor. C. 1, 16, 12:

    Pater ipse,

    Verg. G. 1, 121; Tib. 1, 4, 23:

    Venus ipsa,

    Hor. C. 2, 8, 13; Ov. H. 19, 159:

    ipse pater Pluton,

    Verg. A. 7, 327 et saep.—Prov.:

    audentes deus ipse juvat,

    Ov. M. 10, 586.—
    2.
    For emphasis or in contrast, very, just, precisely, self, in person:

    adest optime ipse frater,

    Ter. Eun. 5, 2, 66:

    in orationibus hisce ipsis,

    Cic. de Or. 1, 16, 73:

    ea ipsa hora,

    id. Fam. 7, 23, 4:

    nec carmina nobis Ipsa placent: ipsae rursus concedite silvae,

    Verg. E. 10, 63:

    tute ipse his rebus finem praescripsti,

    Ter. And. 1, 1, 124:

    lepide ipsi hi sunt capti,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 91:

    ego enim ipse cum eodem isto non invitus erraverim,

    Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    ipse ille divinationis auctor,

    id. Div. 2, 28, 61:

    cariorem esse patriam quam nosmet ipsos,

    id. Fin. 3, 19, 64:

    eaque ipsa causa belli fuit,

    the very, the true cause, Liv. 1, 57, 1; esp. with is, in all persons and numbers:

    estne hic Philto? Is hercle'st ipsus,

    Plaut. Trin. 2, 4, 31:

    cui tutor is fuerat ipse,

    Liv. 5, 33, 3:

    jam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi,

    even, Cic. Fin. 2, 28, 93 (Madv.); id. de Or. 2, 30, 132:

    tempus ad id ipsum congruere,

    Liv. 1, 5, 5:

    duum vir ad id ipsum creatus,

    id. 2, 42, 5:

    Tullius et eos ipsos et per eos multitudinem aliam deduxit,

    id. 2, 38, 1:

    eorum ipsorum facta (opp. loca in quibus, etc.),

    Cic. Fin. 5, 1, 2:

    nec vero clarorum virorum post mortem honores permanerent, si nihil eorum ipsorum animi efficerent,

    id. de Sen. 22, 80:

    ad eum ipsum honorem deferre,

    Liv. 3, 51, 3; so sometimes with an inf. or subst.-clause:

    ipsum dicere ineptum,

    Cic. de Or. 1, 24, 112:

    quid juvat quod ante initum tribunatum veni, si ipsum, quod veni, nihil juvat?

    the mere fact, the fact alone, id. Att. 11, 9, 1:

    ipsum, quod habuisti,

    Sen. Cons. ad Marc. 12, 2:

    et ipsum, quod sum victus, ama,

    Luc. 8, 78.— Esp. in legal phrase: ipso jure, by the letter of the law, in legal strictness or precision, Gai Inst. 2, 198; 3, 181; 4, 106 sqq. et saep.—
    B.
    Alone, emphatically taking the place of an omitted person. or demonstr. pron.: Ar. Ubi is nunc est? He. Ubi ego minume atque ipsus se volt maxume, Plaut. Capt. 3, 4, 108; 4, 1, 10: Su. Is ipsusne's? Ch. Aio: Su. Ipsus es? id. Trin. 4, 2, 146:

    atque ipsis, ad quorum commodum pertinebat, durior inventus est Coelius,

    Caes. B. C. 3, 20, 4:

    quaeram ex ipsā,

    Cic. Cael. 14:

    tempus, quo ipse eos sustulisset, ad id ipsum congruere,

    Liv. 1, 5, 5:

    agrum dare immunem ipsi, qui accepisset, liberisque,

    id. 21, 45, 5; 9, 34, 18; 10, [p. 999] 6, 10:

    laeta et ipsis qui rem gessere expugnatio fuit,

    id. 28, 4, 1:

    a nobis exposita, ut ab ipsis, qui eam disciplinam probant,

    Cic. Fin. 1, 5, 13.—So freq. in Cic. before a rel.:

    ut de ipso, qui judicarit, judicium fieri videretur,

    Cic. Inv. 1, 44, 82:

    ipsi omnia, quorum negotium est, ad nos deferunt,

    id. de Or. 1, 58, 250; 2, 14, 60; id. Div. in Caecil. 4, 13; v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 28, 93:

    nullis definitionibus utuntur, ipsique dicunt ea se modo probare, quibus natura tacita assentiatur,

    Cic. Fin. 3, 12, 40 Madv. —
    C.
    To make prominent one of two or more subjects of any predicate, he ( she, il), for his part, he too, also, as well.
    1.
    Ipse alone:

    litterae Metello Capuam adlatae sunt a Clodia, quae ipsa transiit,

    i. e. also, in person, Cic. Att. 9, 6, 3:

    Italiam ornare quam domum suam maluit: quamquam Italia ornata domus ipsa mihi videtur ornatior,

    id. Off. 2, 22, 76:

    tris ipse excitavit recitatores,

    he too, id. Clu. 51, 141:

    neque tanti timoris sum ut ipse deficiam,

    Caes. B. C. 2, 31, 8:

    Jugurtha, tametsi regem ficta locutum intellegebat, et ipse longe aliter animo agitabat,

    Sall. J. 11, 1:

    hoc Rhipeus, hoc ipse Dymas omnisque juventus Laeta facit,

    Verg. A. 2, 394.—
    2.
    With conjunctions.
    (α).
    With etiam (class.):

    ipse etiam Fufidius in numero fuit,

    Cic. Brut. 29, 112: scribebat orationes quas alii dicerent: quamquam is etiam ipse scripsit eas, quibus pro se est usus, sed non sine Aelio;

    his enim scriptis etiam ipse interfui,

    id. ib. 56, 206 sq. —
    (β).
    With quoque:

    quippe quia plebs senatus consultum solvit, ipsi quoque solutum vultis,

    Liv. 3, 21, 4:

    consul, quia collegae decretum triumphum audivit, ipse quoque triumphi flagitator Romam rediit,

    id. 8, 12, 9:

    cum subito Sulpicius et Albinovanus objecissent catervas, ipse quoque (Sulla) jaculatus, etc.,

    Flor. 3, 21, 7.—
    (γ).
    With et (et ipse = kai autos, ipse etiam; rare in Cic.; cf.

    Zumpt, Gram. § 698): tamen et ipsi tuae familiae genere et nomine continebuntur,

    Cic. Caecin. 20, 58:

    deseret eos quos una scis esse, cum habeat praesertim et ipse cohortis triginta?

    id. Att. 8, 7, 1; id. de Or. 1, 46, 202:

    Cornelius dictatorem Aemilium dixit, et ipse ab eo magister equitum est dictus,

    Liv. 4, 31, 5:

    credo ego vos, socii, et ipsos cernere,

    id. 21, 21, 3:

    Cornelio minus copiarum datum, quia L. Manlius praetor et ipse cum praesidio in Galliam mittebatur,

    id. 21, 17, 7:

    qui et ipse crus fregerat,

    Suet. Aug. 43:

    Antoninus Commodus nihil paternum habuit, nisi quod contra Germanos feliciter et ipse pugnavit,

    Eutr. 8, 7:

    virtutes et ipsae taedium pariunt,

    Quint. 9, 4, 43. —
    (δ).
    With nec ( = ne ipse quidem):

    primis repulsis Maharbal cum majore robore virorum missus nec ipse eruptionem cohortium sustinuit,

    Liv. 23, 18, 4:

    nihil moveri viderunt, nec ipsi quicquam mutarunt,

    id. 37, 20, 8:

    neque ipsi,

    id. 30, 42, 7: crimina non quidem nec ipsa mediocria;

    sed quid ista sunt prae iis, etc.,

    id. 34, 32, 9.
    II.
    Esp.
    A.
    By way of eminence, ipse is used to indicate the chief person, host, master, teacher, etc.:

    ipsa, the mistress, etc.: ipsus tristis,

    Ter. And. 2, 2, 23:

    ipsum praesto video,

    id. ib. 2, 5, 3:

    ego eo quo me ipsa misit,

    Plaut. Cas. 4, 2, 10:

    suam norat ipsam tam bene, quam puella matrem,

    Cat. 3, 7 (Müll., ipsa); cf.:

    Pythagorei respondere solebant, ipse dixit,

    i. e. Pythagoras, Cic. N. D. 1, 5, 10; cf.:

    nec hoc oratori contingere inter adversarios quod Pythagorae inter discipulos potest ipse dixit,

    Quint. 11, 1, 27:

    cum veniat lectica Mathonis plena ipso,

    the great man, Juv. 1, 33:

    anseris ante ipsum jecur,

    before the host, id. 5, 114.—
    B.
    Of or by one ' s self, of one ' s own accord = suā sponte, ultro:

    videar non ipse promisisse (opp. to fortuito),

    Cic. de Or. 1, 24, 111:

    de manibus delapsa arma ipsa ceciderunt,

    id. Off. 1, 22, 77:

    valvae clausae se ipsae aperuerunt,

    id. Div. 1, 37, 74:

    ipsae lacte domum referent distenta capellae Ubera,

    Verg. E. 4, 21:

    ipsi potum venient juvenci,

    id. ib. 7, 11; cf.:

    aliae ipsae Sponte sua veniunt,

    id. G. 2, 10:

    fruges sponte sua (tellus) primum ipsa creavit,

    Lucr. 2, 11, 58; and autai for automatoi, Theocr. Idyll. 11, 12.—
    C.
    Himself exclusively.
    1.
    By or in one ' s self, alone:

    haec ipse suo tristi cum corde volutat,

    Verg. A. 6, 185:

    his actis, aliud genitor secum ipse volutat,

    id. ib. 12, 843: tempus secum ipsa Exigit, id. ib. 4, 475:

    quam facile exercitu soclos conservaturus sit, qui ipso nomine ac rumore defenderit,

    Cic. de Imp. Pomp. 15, 45:

    multa secum ipse volvens,

    Sall. C. 32, 1:

    aestimando ipse secum,

    Liv. 25, 23, 11.—
    2.
    In one ' s self, for one ' s own sake:

    ipsam aequitatem et jus ipsum amare,

    Cic. Leg. 1, 18, 48.—
    3.
    Of one ' s self, of one ' s own nature, etc.:

    erat ipse immani acerbāque naturā Oppianicus,

    Cic. Clu. 15, 44:

    duo imperatores, ipsi pares, ceterum opibus disparibus,

    Sall. J. 52, 1:

    natura serpentium, ipsa perniciosa, siti accenditur,

    id. ib. 89, 5.—
    D.
    With advv. of time.
    1.
    Nunc ipsum, just now, at this very time:

    nunc ipsum exurit,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 16:

    nunc ipsum non dubitabo rem tantam adicere,

    Cic. Att. 7, 3, 2; 8, 9, 2:

    nunc tamen ipsum sine te esse non possum,

    id. ib. 12, 16. —
    2.
    Tum ipsum, just then, at that very time:

    id, quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere,

    Cic. de Or. 1, 27, 124:

    ratio largitionum vitiosa est, temporibus necessaria, et tum ipsum ad facultates accommodanda est,

    id. Off. 2, 17, 60:

    et tum ipsum, cum immolare velis, extorum fieri mutatio potest,

    id. Div. 1, 52, 118; cf. id. Fin. 2, 20, 65 Madv.—
    E.
    With numerals, just, exactly, precisely (opp. fere):

    triginta dies erant ipsi, cum, etc.,

    Cic. Att. 3, 21 init.:

    ipsas undecim esse legiones,

    id. Fam. 6, 18, 2:

    nam cum dixisset minus 1000 (sc. milia), populus cum risu acclamavit, ipsa esse,

    id. Caecin. 10, 28; cf. id. Brut. 15, 61; 43, 162:

    ipso vigesimo anno,

    id. Verr. 2, 2, 9, § 25. —
    F.
    In reflexive uses,
    1.
    Ipse strengthens the subject when opposed in thought to other agents; the object, when opposed to other objects; cf. Zumpt, Gram. § 696; Kennedy, Gram. § 67, 3; Madv. Gram. § 487, 6. — Hence,
    a.
    With subject.
    (α).
    In gen.:

    non egeo medicina (i. e. ut alii me consolentur), me ipse consolor,

    Cic. Lael. 3, 10:

    Junius necem sibi ipse conscivit,

    id. N. D. 2, 3, 7:

    neque potest exercitum is continere imperator, qui se ipse non continet,

    id. de Imp. Pomp. 13, 38:

    Artaxerxes se ipse reprehendit,

    Nep. Dat. 5:

    ipsa se virtus satis ostendit,

    Sall. J. 85; cf.:

    deponendo tutelam ipse in se unum omnium vires convertit,

    Liv. 24, 4, 9:

    deforme etiam est de se ipsum praedicare,

    Cic. Off. 1, 38, 137.—
    (β).
    With special emphasis, ipse is joined to the subject to indicate its relation to itself as both subject and object, though the antithesis would suggest another case (Cic.):

    cum iste sic erat humilis atque demissus, ut non modo populo Romano, sed etiam sibi ipse condemnatus videretur,

    Cic. Verr. 1, 6, 17:

    si quis ipse sibi inimicus est,

    id. Fin. 5, 10, 28:

    qui ipsi sibi bellum indixissent,

    id. ib. 5, 10, 29:

    quoniam se ipsi omnes natura diligant,

    id. ib. 3, 18, 59:

    nam si ex scriptis cognosci ipsi suis potuissent,

    id. de Or. 2, 2, 8.—
    b.
    With object:

    neque vero ipsam amicitiam tueri (possumus), nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    Cic. Fin. 1, 20, 67:

    omne animal se ipsum diligit,

    id. ib. 5, 9, 24:

    fac ut diligentissime te ipsum custodias,

    id. Fam. 9, 14, 8:

    Pompeianus miles fratrem suum, dein se ipsum interfecit,

    Tac. H. 3, 51:

    Lentulum, quem mihi ipsi antepono,

    Cic. Fam. 3, 7, 5.—
    2.
    Ipse defines the subject of a reflexive pronoun:

    natura movet infantem, sed tantum ut se ipse diligat (where ipse shows that se refers to infantem),

    Cic. Fin. 2, 10, 33: proinde consulant sibi ipsi;

    jubeant abire se,

    Just. 16, 4, 15:

    neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,

    Nep. Paus. 4:

    in portis murisque sibimet ipsos tecta coëgerat aedificare,

    Liv. 27, 3, 2 (cf. 1. a. supra).—
    3.
    Ipse stands for the reflexive pronoun,
    a.
    Where the person or thing referred to is to be emphatically distinguished from others (class.):

    cum omnes se expetendos putent, nec id ob aliam rem, sed propter ipsos, necesse est ejus etiam partes propter se expeti, etc.,

    Cic. Fin. 5, 17, 46:

    quis umquam consul senatum ipsius decretis parere prohibuit?

    id. Sest. 14, 32:

    quos, quidquid ipsis expediat, facturos arbitrabimur,

    id. Fin. 2, 35, 117:

    qui negant se recusare, quo minus, ipsis mortuis, terrarum deflagratio consequatur,

    id. ib. 3, 19, 64:

    nec quid ipsius natura sit intellegit,

    id. ib. 5, 9, 24.—
    b.
    In a subordinate clause, to point out either the subject of the principal clause, or the chief agent or speaker;

    esp. where se or sibi is already applied to the subject of the subordinate clause: ne ob eam rem aut suae magnopere virtuti tribueret aut ipsos despiceret,

    Caes. B. G. 1, 13, 5:

    legatos ad consulem mittit, qui tantum modo ipsi liberisque vitam peterent,

    Sall. J. 16, 2; cf.:

    ipsis mortuis,

    Cic. Fin. 3, 19, 64:

    supra nihil, quantum in ipso est, praetermittere quo minus, etc.,

    id. Leg. 1, 21, 56:

    ipsius,

    id. ib. 2, 22, 55:

    nihil umquam audivi... nihil de re publica gravius, nihil de ipso modestius, i. e. de ipso dicente,

    id. Balb. 1, 2: id quod ipsum adjuvat (i. e. dicentem;

    opp. id quod adversario prodest),

    id. Inv. 1, 21, 30.—
    c.
    In gen., for an emphatic se or sibi (mostly post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 3, 12, 40):

    nam ipsis certum esse, etc.,

    Liv. 35, 46, 13:

    pravitas consulum discordiaque inter ipsos,

    id. 4, 26, 6:

    inexperta remedia haud injuria ipsis esse suspecta,

    Curt. 3, 5, 15:

    Graecis nuntiare jubet, ipsum quidem gratias agere, etc.,

    id. 3, 8, 7:

    dixit, ab illo deo ipsos genus ducere,

    id. 4, 2, 3:

    a quibus nec acceperunt injuriam nec accepisse ipsos existimant, Sen. de Ira, 2, 5, 1: intemperantiam in morbo suam experti parere ipsis vetant,

    id. ib. 3, 13, 5:

    sciunt ipsos omnia habere communia,

    id. Ep. 6, 3; 22, 10 et saep.; cf.:

    verum est etiam iis, qui aliquando futuri sint, esse propter ipsos consulendum,

    Cic. Fin. 3, 19, 64.—
    4.
    Ipse stands in free constr. with abl. absol. as with finite verb (cf. also quisque;

    only freq. in Liv. and post-Aug. writers): cum dies venit, causa ipse pro se dicta, quindecim milibus aeris damnatur,

    Liv. 4, 44, 10 Weissenb. ad loc.:

    Romani imperatores, junctis et ipsi exercitibus... ad sedem hostium pervenere,

    id. 29, 2, 2:

    C. Popilius, dimissis et ipse Atticis navibus... pergit,

    id. 45, 10, 2; cf.:

    Catilina et Autronius parabant consules interficere, ipsi fascibus conreptis Pisonem cum exercitu mittere,

    Sall. C. 18, 5:

    amisso et ipse Pacoro,

    Tac. G. 37; cf. also the emphatic use of ipse (like quisque) with abl. of gerund (freq. in Liv.):

    adsentando indignandoque et ipse,

    Liv. 40, 23, 1:

    cogendo ipse,

    id. 39, 49, 3:

    agendo ipse,

    id. 41, 24, 2:

    aestimando ipse secum,

    id. 25, 23, 11 et saep.
    Ipse is very rarely strengthened by the suffix -met:

    ipsemet abiit,

    Plaut.
    Am. prol. 102:

    ipsimet nobis,

    Cic. Verr. 2, 3, 1, § 3:

    ipsemet profugiam,

    Sen. Ep. 117, 21; also Front. Aq. 74 ex conj.— Sup.: Com. Ergo ipsusne es? Charm. Ipsissumus, his own very self, Plaut. Trin. 4, 2, 146; cf. Gr. autotatos, Aristoph. Plut. 83; so,

    ipsimus and ipsima, for dominus and domina (cf II. A. supra),

    Petr. 75, 11; and:

    ipsimi nostri,

    id. 63, 3 Büch. ex conj.

    Lewis & Short latin dictionary > ipsus

  • 103 jugosus

    jŭgōsus, a, um, adj. [jugum], mountainous ( poet.):

    silvae,

    Ov. Am. 1, 1, 9; id. H. 4, 85.

    Lewis & Short latin dictionary > jugosus

  • 104 maritima

    mărĭtĭmus ( mărĭtŭmus), a, um, adj. [mare], of or belonging to the sea, sea-, maritime (class.).
    I.
    Lit.:

    fluctus movi maritumos,

    Plaut. Rud. prol. 69:

    homines maritimi,

    seamen, mariners, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69; cf. absol.:

    e barbaris ipsis nulli erant antea maritimi praeter Etruscos et Poenos,

    id. Rep. 2, 4, 9:

    maritimus et navalis hostis,

    id. ib. 2, 3, 6:

    loci maritimi, an remoti a mari,

    id. Part. Or. 10, 36:

    urbes,

    on the seacoast, lying on the sea, id. Rep. 2, 3, 5; 2, 3, 6:

    civitas,

    Caes. B. G. 2, 34:

    portus,

    Plin. 6, 27, 31, § 139:

    agri,

    Liv. 29, 28:

    provincia,

    id. 37, 2:

    ora,

    Cic. Tusc. 5, 14, 40; Caes. B. C. 3, 5:

    cursus,

    a voyage, Cic. Planc. 40:

    res,

    maritime affairs, id. Verr. 2, 5, 27, § 70:

    naves,

    sea-going, Liv. 21, 63:

    officium,

    Caes. B. C. 3, 5:

    ecfugere a vita marituma,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 108:

    bellum,

    with the pirates, Sall. C. 39, 1:

    portus, navibus ab maritima vi tutus,

    Liv. 37, 16:

    sal,

    sea-salt, Varr. R. R. 1, 7, 8:

    silvae,

    on the sea-coast, Cic. Rep. 2, 18, 33: nuptiae, i. e. those of Peleus with Thetis (opp. terrenae nuptiae, i. e. with Musa), id. ib.:

    usurae,

    from maritime speculations, Dig. 22, 3, 6.— Subst.: mărĭtĭma, ōrum, n., maritime parts or places:

    in maritimis sum,

    Cic. Fam. 2, 16, 2; so with gen.:

    maritima Aetoliae vastare,

    Liv. 38, 7:

    maritima Africae,

    Plin. 6, 34, 39, § 212:

    Tarraconis,

    Flor. 4, 12, 5.—
    * II.
    Transf., changeable, inconstant, like the sea:

    mores,

    Plaut. Cist. 2, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > maritima

  • 105 maritimus

    mărĭtĭmus ( mărĭtŭmus), a, um, adj. [mare], of or belonging to the sea, sea-, maritime (class.).
    I.
    Lit.:

    fluctus movi maritumos,

    Plaut. Rud. prol. 69:

    homines maritimi,

    seamen, mariners, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69; cf. absol.:

    e barbaris ipsis nulli erant antea maritimi praeter Etruscos et Poenos,

    id. Rep. 2, 4, 9:

    maritimus et navalis hostis,

    id. ib. 2, 3, 6:

    loci maritimi, an remoti a mari,

    id. Part. Or. 10, 36:

    urbes,

    on the seacoast, lying on the sea, id. Rep. 2, 3, 5; 2, 3, 6:

    civitas,

    Caes. B. G. 2, 34:

    portus,

    Plin. 6, 27, 31, § 139:

    agri,

    Liv. 29, 28:

    provincia,

    id. 37, 2:

    ora,

    Cic. Tusc. 5, 14, 40; Caes. B. C. 3, 5:

    cursus,

    a voyage, Cic. Planc. 40:

    res,

    maritime affairs, id. Verr. 2, 5, 27, § 70:

    naves,

    sea-going, Liv. 21, 63:

    officium,

    Caes. B. C. 3, 5:

    ecfugere a vita marituma,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 108:

    bellum,

    with the pirates, Sall. C. 39, 1:

    portus, navibus ab maritima vi tutus,

    Liv. 37, 16:

    sal,

    sea-salt, Varr. R. R. 1, 7, 8:

    silvae,

    on the sea-coast, Cic. Rep. 2, 18, 33: nuptiae, i. e. those of Peleus with Thetis (opp. terrenae nuptiae, i. e. with Musa), id. ib.:

    usurae,

    from maritime speculations, Dig. 22, 3, 6.— Subst.: mărĭtĭma, ōrum, n., maritime parts or places:

    in maritimis sum,

    Cic. Fam. 2, 16, 2; so with gen.:

    maritima Aetoliae vastare,

    Liv. 38, 7:

    maritima Africae,

    Plin. 6, 34, 39, § 212:

    Tarraconis,

    Flor. 4, 12, 5.—
    * II.
    Transf., changeable, inconstant, like the sea:

    mores,

    Plaut. Cist. 2, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > maritimus

  • 106 maritumus

    mărĭtĭmus ( mărĭtŭmus), a, um, adj. [mare], of or belonging to the sea, sea-, maritime (class.).
    I.
    Lit.:

    fluctus movi maritumos,

    Plaut. Rud. prol. 69:

    homines maritimi,

    seamen, mariners, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69; cf. absol.:

    e barbaris ipsis nulli erant antea maritimi praeter Etruscos et Poenos,

    id. Rep. 2, 4, 9:

    maritimus et navalis hostis,

    id. ib. 2, 3, 6:

    loci maritimi, an remoti a mari,

    id. Part. Or. 10, 36:

    urbes,

    on the seacoast, lying on the sea, id. Rep. 2, 3, 5; 2, 3, 6:

    civitas,

    Caes. B. G. 2, 34:

    portus,

    Plin. 6, 27, 31, § 139:

    agri,

    Liv. 29, 28:

    provincia,

    id. 37, 2:

    ora,

    Cic. Tusc. 5, 14, 40; Caes. B. C. 3, 5:

    cursus,

    a voyage, Cic. Planc. 40:

    res,

    maritime affairs, id. Verr. 2, 5, 27, § 70:

    naves,

    sea-going, Liv. 21, 63:

    officium,

    Caes. B. C. 3, 5:

    ecfugere a vita marituma,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 108:

    bellum,

    with the pirates, Sall. C. 39, 1:

    portus, navibus ab maritima vi tutus,

    Liv. 37, 16:

    sal,

    sea-salt, Varr. R. R. 1, 7, 8:

    silvae,

    on the sea-coast, Cic. Rep. 2, 18, 33: nuptiae, i. e. those of Peleus with Thetis (opp. terrenae nuptiae, i. e. with Musa), id. ib.:

    usurae,

    from maritime speculations, Dig. 22, 3, 6.— Subst.: mărĭtĭma, ōrum, n., maritime parts or places:

    in maritimis sum,

    Cic. Fam. 2, 16, 2; so with gen.:

    maritima Aetoliae vastare,

    Liv. 38, 7:

    maritima Africae,

    Plin. 6, 34, 39, § 212:

    Tarraconis,

    Flor. 4, 12, 5.—
    * II.
    Transf., changeable, inconstant, like the sea:

    mores,

    Plaut. Cist. 2, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > maritumus

  • 107 Mauri

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Mauri

  • 108 Mauricatim

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Mauricatim

  • 109 Maurice

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Maurice

  • 110 Mauricus

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Mauricus

  • 111 Mauritanicus

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Mauritanicus

  • 112 Maurus

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Maurus

  • 113 Maurusia

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Maurusia

  • 114 Maurusiacus

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Maurusiacus

  • 115 Maurusii

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Maurusii

  • 116 Maurusius

    Mauri, ōrum, m. (Mauroi), the Moors, Mauritanians, the inhabitants of Mauritania:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 18, 10 sqq.; Plin. 5, 2, 1, § 17; 13, 15, 29, § 91; Liv. 21, 22, 3; Mel. 1, 4, 4.—In sing.: Maurus, i, m., a Moor, Juv. 11, 125; Luc. 4, 678.—Hence,
    A.
    Maurus, a, um, adj., = Mauros, of or belonging to the Moors, Moorish, Mauritanian; also poet. for African:

    Maurae manus, i. e. Poenorum arma,

    Ov. F. 6, 213:

    angues,

    Hor. C. 3, 10, 18:

    jacula,

    id. ib. 1, 22, 2:

    Oceanus,

    Juv. 10, 148:

    unda, i. e. mare Africum,

    Hor. C. 2, 6, 3:

    silvae filia Maurae, i. e. e citro facta,

    Mart. 14, 90, 1:

    postes, i. e. citrini,

    Stat. S. 1, 3, 35.—
    B.
    Maurĭcus, a, um, adj., Moorish: Maurica planta, Coripp. Joann. 2, 137.— Subst.: Maurĭcus, i, m., a Roman surname, Mart. 5, 28, 5.— Adv.: Maurĭcē, like a Moor, Varr. ap. Gell. 2, 25, 8.— And Maurĭcātim, as or like a Moor: Mauricatim scire, Laber. ap. Charis. p. 184 P. (Com. Rel. v. 16 Rib.).—
    C.
    Maurītānĭa ( Maurēt-), ae, f., = Mauritania, a country of Africa, on the Mediterranean, between the Atlantic Ocean and Numidia, the modern Fez and Morocco; having been divided into M. Cæsariensis and Tingitana, it was called also in the plur. Mauritaniae, Caes. B. C. 1, 6; 39; Cic. Sull. 20, 56; Tac. H. 1, 11; 2, 58; 59; Plin. 5, 1, 1, § 2.— Hence, Maurītānĭcus, a, um, adj., of or belonging to Mauritania: exercitus, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498.—
    D.
    Maurūsĭa, ae, f., = Maurousia, the Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6.—Hence,
    a.
    Maurūsĭăcus, a, um, adj., Moorish, Mauritanian:

    citrus,

    Mart. 12, 66, 6.—
    b.
    Maurūsĭus, a, um, adj., = Maurousios, Maurusian, Mauritanian, African:

    gens,

    Verg. A. 4, 206:

    pubes,

    Sil. 11, 414.— Subst.: Maurūsĭi, ōrum, m., the Mauritanians, Liv. 24, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Maurusius

  • 117 Muto

    1.
    mūto, āvi, ātum (arch. subj. mutassis, Plaut. Aul. 3, 6, 49; inf. pass. mutarier, id. Men. prol. 74), 1, v. a. and n. freq. [moveo].
    I.
    Prop., to move, to move away or from its place, to move to a place (rare):

    neque se luna quoquam mutat,

    does not move, does not budge, Plaut. Am. 1, 1, 117: illa tamen se Non habitu mutatve loco, does not quit her dress or her dwelling, Hor. S. 2, 7, 64:

    ne quis invitus civitate mutetur,

    be forced to leave, be driven from, Cic. Balb. 13, 30:

    hinc dum muter,

    if I can only get away from here, Ov. Tr. 5, 2, 73.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of change in the thing spoken of itself.
    1.
    In gen.
    a.
    Act., to alter, change a thing (freq. and class.; cf.

    vario): sententiam mutare numquam,

    Cic. Mur 29, 61: ego rogatus mutavi consilium meum. id. Fam. 4, 4, 4:

    consuetudinem dicendi,

    id. Brut. 91, 314:

    mentes vestras voluntatesque,

    id. Prov. Cons. 10, 25:

    cum testamentum mutare cuperet,

    id. Clu. 11, 31: propositum. Petr. 116:

    ne haec mutet fidem,

    Plaut. Mil. 4, 1, 36: nequeo exorare [p. 1181] ut me maneat et cum illo ut mutet fidem, Ter. Phorm. 3, 2, 28:

    tabulas,

    to alter one's will, Juv. 14, 55.— Absol.:

    natura nescia mutari,

    incapable of change, Juv. 13, 240. —With ob:

    mutatum jus ob unius feneratoris libidinem,

    Liv. 8, 28, 1:

    facilem mutatu gentem,

    Tac. A. 14, 23.—With ad:

    gubernatori ad incursus tempestatum... ratio mutanda est,

    Quint. 10, 7, 3:

    ad singulas paene distinctiones vultus mutandus est,

    id. 11, 3, 47.—With Gr. acc.:

    mutata suos flumina cursus,

    Verg. E. 8, 4:

    negat quicquam ex Latinā ratione mutandum,

    Quint. 1, 5, 89.—With cum:

    cum illo fidem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28 supra; more freq. cum aliquā re, to change with or under the influence of a thing:

    facies locorum cum ventis simul mutatur,

    Sall. J. 78, 3:

    qui cum fortunā non animum mutāsset,

    Vell. 2, 82, 2:

    quarum uvarum vini jucunditas cum regione mutatur,

    Col. 3, 2, 16; Ambros. in Abrah. 2, 10, 68.—With in and acc.:

    bona facile mutantur in pejus,

    Quint. 1, 1, 5.—With ex:

    nisi forte non ex Graeco mutantes, etc.,

    Quint. 3, 4, 14:

    ex feminis mutari in mares,

    Plin. 7, 4, 3, § 36. —With de:

    de uxore nihil mutat,

    Ter. And. 5, 4, 46.—With ab:

    quantum mutatus ab illo Hectore,

    Verg. A. 2, 274:

    longe mutatus ab illo Sampsone, qui, etc.,

    Ambros. Spir. Sanc. 2, prol. § 13.—Non mutat, with rel.-clause, it makes no difference: nec mutat confestim, an interjecto tempore, fidem suam adstrinxerunt, Pap. Dig. 46, 1, 52, § 2. —With abl. instrum. ( poet.):

    ut silvae foliis pronos mutantur in annos,

    Hor. A. P. 60.—
    b.
    Neutr., = mutari, to alter, change:

    quantum mores mutaverint argumentum,

    Liv. 39, 51, 10:

    postquam mutabat aestus,

    Tac. A. 2, 23; 12, 20:

    annona ex ante convectā copiā nihil mutavit,

    Liv. 5, 13, 1:

    mox in superbiam mutans,

    Tac. A. 12, 29:

    adeo animi mutaverant, ut clariorem inter Romanos deditio Postumium... faceret,

    Liv. 9, 12, 3:

    tantum mutāsse fortunam, ut, etc.,

    id. 29, 3, 10; 39, 51, 10.—
    (β).
    To differ, be different:

    pastiones hiberno ac verno tempore hoc mutant,

    Varr. R. R. 2, 2, 12:

    quantum mutare a Menandro Caecilius visus est,

    Gell. 2, 23, 7.—
    (γ).
    Of style, to vary:

    an ego... poetis, et maxime tragicis concederem, ut ne omnibus locis eādem contentione uterentur, crebroque mutarent? etc.,

    Cic. Or. 31, 109.—
    2.
    In partic.
    a.
    To change the color of, to color, dye (cf.:

    inficio, imbuo): aries jam suave rubenti Murice, jam croceo mutabit vellera luto,

    Verg. E. 4, 44:

    nec lanarum colores, quibus simplex ille candor mutatus est, elui possunt,

    Quint. 1, 1, 5.—
    b.
    To change for the better, make better, to improve: placet tibi factum, Micio? Mi.:

    non, si queam mutare,

    Ter. Ad. 4, 7, 19.—
    c.
    To change for the worse; pass., of wine, to spoil, turn, etc.:

    ac, nisi mutatum, parcit defundere vinum,

    Hor. S. 2, 2, 58:

    melle mutatum (sc. balsamum),

    adulterated, Plin. 12, 25, 54, § 122.—
    B.
    Of change in its relation to other things, etc.
    1.
    In gen., to change one thing, etc., for another:

    mutatis ad celeritatem jumentis,

    Caes. B. C. 3, 11:

    vestimenta mutanti tunica ardere visa est,

    Suet. Tib. 14:

    calceos et vestimenta,

    Cic. Mil. 10, 28.—Esp. freq.: mutare vestem, to change one's dress: An. Muta vestem. Ch. Ubi mutem?... An. Eamus ad me. Ibi proximum'st ubi mutes, Ter. Eun. 3, 5, 61 sqq.:

    mutando nunc vestem, nunc tegumenta capitis,

    Liv. 22, 1, 3; Sen. Ep. 18, 2.—Esp., to put on the garb of mourning, of humility, etc.:

    pro me praesente senatus hominumque praeterea viginti millia vestem mutaverunt,

    Cic. post Red. ad Quir. 3, 8:

    non modo ut vestem mutaret, aut supplex prensaret homines, sed, etc.,

    Liv. 2, 61; 8, 37, 9; Cic. Sest. 11, 26; Hor. C. 1, 35, 23.—
    2.
    Esp.
    a.
    Mutata verba, i. e. figurative:

    mutata (verba), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet, sumptum ex re aliquā consequenti,

    Cic. Or. 27, 92.—
    b.
    Of style, to vary, alter:

    reliquum est ut dicas de conversā oratione atque mutatā,

    Cic. Part. Or. 7, 23:

    genus eloquendi... mutatum,

    id. ib. 5, 16.—
    c.
    Of one's assertion or promise:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    will not break my word, Plaut. Bacch. 5, 2, 90.—
    d.
    Of place, to change, shift, alter:

    locum ex loco mutans (sc. typhon) rapidā vertigine,

    Plin. 2, 48, 49, § 132; cf.: quod nec injussu populi mutari finibus posset, to be removed, Liv. 5, 46, 11:

    exsules sunt, etiam si solum non mutārunt,

    i. e. gone into exile, Cic. Par. 4, 31:

    jussa pars mutare Lares et urbem Sospite cursu,

    Hor. C. Sec. 39.—
    C.
    Of common or reciprocal relations, to interchange, exchange.—With cum:

    cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare,

    Cic. Verr. 2, 3, 8, § 19:

    ut vestem cum illo mutem,

    Ter. Eun. 3, 5, 24:

    ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,

    Liv. 21, 45, 6.—With pro:

    C. Hostilio pro Etruriā Tarentum mutaverant (sonatus) provinciam, pro Tarento Capuam mutaverunt,

    Liv. 27, 35, 14:

    non debere eum incerta pro certis mutare,

    Sall. J. 83, 1:

    mutatos pro Macedonibus Romanos dominos,

    Liv. 34, 49, 6.—With abl. of that for which the exchange, etc., is made:

    quid terras alio calentes Sole mutamus (patriā),

    Hor. C. 2, 16, 19:

    victoriae possessionem incertā pace mutāsse,

    Liv. 9, 12, 2; also with abl. of that given in exchange, etc.:

    victrice patriā victam mutari,

    id. 5, 30, 3.—So esp. of trading, etc., to exchange, barter, sell, etc.:

    coepit captivos conmercari Aleos, si quem reperire possit, qui mutet suum,

    Plaut. Capt. prol. 28; cf.:

    homines captivos conmercatur, si queat Aliquem invenire, suum qui mutet filium,

    id. ib. 1, 1, 33;

    1, 2, 68: hic mutat merces surgente a sole, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 29:

    mutandi copia,

    Sall. J. 18, 5.—With abl.:

    uvam Furtivā mutat strigili,

    Hor. S. 2, 7, 109:

    suburbanis lactens porcus aere mutandus est,

    Col. 7, 9, 4:

    caetera reponantur, vel aere mutentur,

    id. 8, 5, 4:

    aere mutandi sunt (sc. apri),

    id. 9, 1, 7:

    quamvis Milesia magno Vellera mutentur,

    Verg. G. 3, 307; so with cum and pers. with whom the exchange is made:

    eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio,

    Sall. J. 44, 5.—With inter:

    mutare res inter se instituerant,

    Sall. J. 18, 9.—
    D.
    To forsake, abandon, leave:

    mutare, derelinquere,

    Non. p. 351, 1:

    expertum jam principem anxii mutabant,

    Tac. H. 3, 44: mihi non persuadetur... mutem meos, Lucil. ap. Non. 351, 3: mutataque sidera pondus Quaesivere suum, i. e. forsaken or abandoned by the gods, Petr. poët. 124, 264.—Hence, mūtā-tus, a, um, P. a., changed, i. e. different, successive:

    quae (facies) mutatis inducitur atque fovetur Tot medicaminibus,

    Juv. 6, 472.
    2.
    mūto, ōnis, m., = membrum virile (rare and only poet.), Lucil. ap. Porphyr. ad Hor. S. 1, 2, 68; also id. ib. Orell. (K. and H. muttonis).
    3.
    Mūto, a Roman surname, Cic. Fragm. Or. pro Fundan. p. 445 Orell.

    Lewis & Short latin dictionary > Muto

  • 118 muto

    1.
    mūto, āvi, ātum (arch. subj. mutassis, Plaut. Aul. 3, 6, 49; inf. pass. mutarier, id. Men. prol. 74), 1, v. a. and n. freq. [moveo].
    I.
    Prop., to move, to move away or from its place, to move to a place (rare):

    neque se luna quoquam mutat,

    does not move, does not budge, Plaut. Am. 1, 1, 117: illa tamen se Non habitu mutatve loco, does not quit her dress or her dwelling, Hor. S. 2, 7, 64:

    ne quis invitus civitate mutetur,

    be forced to leave, be driven from, Cic. Balb. 13, 30:

    hinc dum muter,

    if I can only get away from here, Ov. Tr. 5, 2, 73.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of change in the thing spoken of itself.
    1.
    In gen.
    a.
    Act., to alter, change a thing (freq. and class.; cf.

    vario): sententiam mutare numquam,

    Cic. Mur 29, 61: ego rogatus mutavi consilium meum. id. Fam. 4, 4, 4:

    consuetudinem dicendi,

    id. Brut. 91, 314:

    mentes vestras voluntatesque,

    id. Prov. Cons. 10, 25:

    cum testamentum mutare cuperet,

    id. Clu. 11, 31: propositum. Petr. 116:

    ne haec mutet fidem,

    Plaut. Mil. 4, 1, 36: nequeo exorare [p. 1181] ut me maneat et cum illo ut mutet fidem, Ter. Phorm. 3, 2, 28:

    tabulas,

    to alter one's will, Juv. 14, 55.— Absol.:

    natura nescia mutari,

    incapable of change, Juv. 13, 240. —With ob:

    mutatum jus ob unius feneratoris libidinem,

    Liv. 8, 28, 1:

    facilem mutatu gentem,

    Tac. A. 14, 23.—With ad:

    gubernatori ad incursus tempestatum... ratio mutanda est,

    Quint. 10, 7, 3:

    ad singulas paene distinctiones vultus mutandus est,

    id. 11, 3, 47.—With Gr. acc.:

    mutata suos flumina cursus,

    Verg. E. 8, 4:

    negat quicquam ex Latinā ratione mutandum,

    Quint. 1, 5, 89.—With cum:

    cum illo fidem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28 supra; more freq. cum aliquā re, to change with or under the influence of a thing:

    facies locorum cum ventis simul mutatur,

    Sall. J. 78, 3:

    qui cum fortunā non animum mutāsset,

    Vell. 2, 82, 2:

    quarum uvarum vini jucunditas cum regione mutatur,

    Col. 3, 2, 16; Ambros. in Abrah. 2, 10, 68.—With in and acc.:

    bona facile mutantur in pejus,

    Quint. 1, 1, 5.—With ex:

    nisi forte non ex Graeco mutantes, etc.,

    Quint. 3, 4, 14:

    ex feminis mutari in mares,

    Plin. 7, 4, 3, § 36. —With de:

    de uxore nihil mutat,

    Ter. And. 5, 4, 46.—With ab:

    quantum mutatus ab illo Hectore,

    Verg. A. 2, 274:

    longe mutatus ab illo Sampsone, qui, etc.,

    Ambros. Spir. Sanc. 2, prol. § 13.—Non mutat, with rel.-clause, it makes no difference: nec mutat confestim, an interjecto tempore, fidem suam adstrinxerunt, Pap. Dig. 46, 1, 52, § 2. —With abl. instrum. ( poet.):

    ut silvae foliis pronos mutantur in annos,

    Hor. A. P. 60.—
    b.
    Neutr., = mutari, to alter, change:

    quantum mores mutaverint argumentum,

    Liv. 39, 51, 10:

    postquam mutabat aestus,

    Tac. A. 2, 23; 12, 20:

    annona ex ante convectā copiā nihil mutavit,

    Liv. 5, 13, 1:

    mox in superbiam mutans,

    Tac. A. 12, 29:

    adeo animi mutaverant, ut clariorem inter Romanos deditio Postumium... faceret,

    Liv. 9, 12, 3:

    tantum mutāsse fortunam, ut, etc.,

    id. 29, 3, 10; 39, 51, 10.—
    (β).
    To differ, be different:

    pastiones hiberno ac verno tempore hoc mutant,

    Varr. R. R. 2, 2, 12:

    quantum mutare a Menandro Caecilius visus est,

    Gell. 2, 23, 7.—
    (γ).
    Of style, to vary:

    an ego... poetis, et maxime tragicis concederem, ut ne omnibus locis eādem contentione uterentur, crebroque mutarent? etc.,

    Cic. Or. 31, 109.—
    2.
    In partic.
    a.
    To change the color of, to color, dye (cf.:

    inficio, imbuo): aries jam suave rubenti Murice, jam croceo mutabit vellera luto,

    Verg. E. 4, 44:

    nec lanarum colores, quibus simplex ille candor mutatus est, elui possunt,

    Quint. 1, 1, 5.—
    b.
    To change for the better, make better, to improve: placet tibi factum, Micio? Mi.:

    non, si queam mutare,

    Ter. Ad. 4, 7, 19.—
    c.
    To change for the worse; pass., of wine, to spoil, turn, etc.:

    ac, nisi mutatum, parcit defundere vinum,

    Hor. S. 2, 2, 58:

    melle mutatum (sc. balsamum),

    adulterated, Plin. 12, 25, 54, § 122.—
    B.
    Of change in its relation to other things, etc.
    1.
    In gen., to change one thing, etc., for another:

    mutatis ad celeritatem jumentis,

    Caes. B. C. 3, 11:

    vestimenta mutanti tunica ardere visa est,

    Suet. Tib. 14:

    calceos et vestimenta,

    Cic. Mil. 10, 28.—Esp. freq.: mutare vestem, to change one's dress: An. Muta vestem. Ch. Ubi mutem?... An. Eamus ad me. Ibi proximum'st ubi mutes, Ter. Eun. 3, 5, 61 sqq.:

    mutando nunc vestem, nunc tegumenta capitis,

    Liv. 22, 1, 3; Sen. Ep. 18, 2.—Esp., to put on the garb of mourning, of humility, etc.:

    pro me praesente senatus hominumque praeterea viginti millia vestem mutaverunt,

    Cic. post Red. ad Quir. 3, 8:

    non modo ut vestem mutaret, aut supplex prensaret homines, sed, etc.,

    Liv. 2, 61; 8, 37, 9; Cic. Sest. 11, 26; Hor. C. 1, 35, 23.—
    2.
    Esp.
    a.
    Mutata verba, i. e. figurative:

    mutata (verba), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet, sumptum ex re aliquā consequenti,

    Cic. Or. 27, 92.—
    b.
    Of style, to vary, alter:

    reliquum est ut dicas de conversā oratione atque mutatā,

    Cic. Part. Or. 7, 23:

    genus eloquendi... mutatum,

    id. ib. 5, 16.—
    c.
    Of one's assertion or promise:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    will not break my word, Plaut. Bacch. 5, 2, 90.—
    d.
    Of place, to change, shift, alter:

    locum ex loco mutans (sc. typhon) rapidā vertigine,

    Plin. 2, 48, 49, § 132; cf.: quod nec injussu populi mutari finibus posset, to be removed, Liv. 5, 46, 11:

    exsules sunt, etiam si solum non mutārunt,

    i. e. gone into exile, Cic. Par. 4, 31:

    jussa pars mutare Lares et urbem Sospite cursu,

    Hor. C. Sec. 39.—
    C.
    Of common or reciprocal relations, to interchange, exchange.—With cum:

    cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare,

    Cic. Verr. 2, 3, 8, § 19:

    ut vestem cum illo mutem,

    Ter. Eun. 3, 5, 24:

    ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,

    Liv. 21, 45, 6.—With pro:

    C. Hostilio pro Etruriā Tarentum mutaverant (sonatus) provinciam, pro Tarento Capuam mutaverunt,

    Liv. 27, 35, 14:

    non debere eum incerta pro certis mutare,

    Sall. J. 83, 1:

    mutatos pro Macedonibus Romanos dominos,

    Liv. 34, 49, 6.—With abl. of that for which the exchange, etc., is made:

    quid terras alio calentes Sole mutamus (patriā),

    Hor. C. 2, 16, 19:

    victoriae possessionem incertā pace mutāsse,

    Liv. 9, 12, 2; also with abl. of that given in exchange, etc.:

    victrice patriā victam mutari,

    id. 5, 30, 3.—So esp. of trading, etc., to exchange, barter, sell, etc.:

    coepit captivos conmercari Aleos, si quem reperire possit, qui mutet suum,

    Plaut. Capt. prol. 28; cf.:

    homines captivos conmercatur, si queat Aliquem invenire, suum qui mutet filium,

    id. ib. 1, 1, 33;

    1, 2, 68: hic mutat merces surgente a sole, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 29:

    mutandi copia,

    Sall. J. 18, 5.—With abl.:

    uvam Furtivā mutat strigili,

    Hor. S. 2, 7, 109:

    suburbanis lactens porcus aere mutandus est,

    Col. 7, 9, 4:

    caetera reponantur, vel aere mutentur,

    id. 8, 5, 4:

    aere mutandi sunt (sc. apri),

    id. 9, 1, 7:

    quamvis Milesia magno Vellera mutentur,

    Verg. G. 3, 307; so with cum and pers. with whom the exchange is made:

    eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio,

    Sall. J. 44, 5.—With inter:

    mutare res inter se instituerant,

    Sall. J. 18, 9.—
    D.
    To forsake, abandon, leave:

    mutare, derelinquere,

    Non. p. 351, 1:

    expertum jam principem anxii mutabant,

    Tac. H. 3, 44: mihi non persuadetur... mutem meos, Lucil. ap. Non. 351, 3: mutataque sidera pondus Quaesivere suum, i. e. forsaken or abandoned by the gods, Petr. poët. 124, 264.—Hence, mūtā-tus, a, um, P. a., changed, i. e. different, successive:

    quae (facies) mutatis inducitur atque fovetur Tot medicaminibus,

    Juv. 6, 472.
    2.
    mūto, ōnis, m., = membrum virile (rare and only poet.), Lucil. ap. Porphyr. ad Hor. S. 1, 2, 68; also id. ib. Orell. (K. and H. muttonis).
    3.
    Mūto, a Roman surname, Cic. Fragm. Or. pro Fundan. p. 445 Orell.

    Lewis & Short latin dictionary > muto

  • 119 nemorosus

    nĕmŏrōsus, a, um, adj. [nemus], full of woods, woody ( poet. and in post-Aug. prose):

    Zacynthos,

    Verg. A. 3, 270 (cf. hulêessa Zakunthos, Hom. Il. 9, 24):

    canes nemorosis montibus errant,

    Ov. A. A. 3, 427; Plin. Ep. 8, 8, 2:

    juga,

    Juv. 3, 191:

    convallis,

    Plin. 4, 8, 15, § 30:

    hospitium,

    id. 35, 11, 38, § 121.—
    II.
    Transf., full of foliage, bushy, shady:

    cupressus nemorosā vertice,

    Plin. 12, 1, 5, § 9:

    silvae,

    Ov. M. 10, 687:

    nemorosi saxa Palati,

    id. F. 4, 815:

    bracchia,

    Sil. 13, 595:

    frondibus nemorosus,

    Vulg. Ezek. 31, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > nemorosus

  • 120 niger

    1.
    nĭger, gra, grum ( gen. fem. nigraï, Lucr. 4, 537; comp. nigrior, Ov. H. 18, 7), adj., black, sable, dark, dusky (cf.: ater, pullus).
    I.
    Lit.:

    quae alba sint, quae nigra, dicere,

    Cic. Div. 2, 3, 9:

    quamvis ille niger, quamvis tu candidus esses,

    Verg. E. 2, 16:

    hederae nigrae,

    id. G. 2, 258:

    silvae (= umbrosae),

    Hor. C. 1, 21, 7:

    frons,

    id. ib. 4, 4, 58:

    collis,

    id. ib. 4, 12, 11:

    lucus,

    Ov. F. 3, 295 (for which atrum nemus, Verg. A. 1, 165):

    caelum pice nigrius,

    Ov. H. 18, 7:

    nigerrimus Auster,

    i. e. causing darkness, Verg. G. 3, 278; so,

    venti,

    Hor. C. 1, 5, 7:

    Eurus,

    id. Epod. 10, 5:

    nigros efferre maritos,

    i. e. killed by poison, Juv. 1, 71; cf.:

    pocula nigra,

    poisoned, Prop. 2, 20, 68 (3, 23, 10).—Prov.: facere candida de nigris;

    nigra in candida vertere,

    to turn black into white, Juv. 3, 29; cf. Ov. M. 11, 315.— Subst.: nĭgrum, i, n., a black spot, Ov. A. A. 1, 291.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of or pertaining to death:

    nigrorumque memor, dum licet, ignium (= lugubris rogi),

    of the funeral pile, Hor. C. 4, 12, 26:

    hora,

    Tib. 3, 5, 5:

    dies,

    the day of death, Prop. 2 (3), 19, 19:

    Juppiter niger,

    i. e. Pluto, Sen. Herc. Oet. 1705.—
    B.
    Sad, mournful:

    domus,

    Stat. S. 5, 1, 18; Val. Fl. 3, 404.—
    C.
    Unlucky, ill-omened: huncine solem Tam nigrum surrexe mihi? Hor. S. 1, 9, 72; Prop. 2, 21, 38 (3, 25, 4): lapis, the spot in the Comitium where Romulus or one of his adherents was slain, Paul. ex Fest. p. 177 Müll.—
    D.
    Of character, black, bad, wicked:

    Phormio, nec minus niger, nec minus confidens, quam ille Terentianus est Phormio,

    Cic. Caecin. 10, 27:

    hic niger est, hunc tu, Romane, caveto,

    Hor. S. 1, 4, 85.
    2.
    Nĭger, gri, m., a Roman surname:

    Aquilius Niger,

    Suet. Aug. 11.
    3.
    Nĭger, gris, m., a river in Africa, Mart. Cap. 6, § 673; v. Nigris.

    Lewis & Short latin dictionary > niger

См. также в других словарях:

  • Silvae — (lat. f.pl.): Wälder , wird von lateinischen Dichtern gelegentlich als Titel für Gedichtsammlungen verwendet. Diese Bezeichnung leitet sich ab von griech. hyle, d.h. Holz , im weiteren Sinne: Stoff , Material . Gemeint ist also nicht ein Wald von …   Deutsch Wikipedia

  • Silvae — (lat., »Wälder«), früher öfters vorkommender Titel von Sammelwerken …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Silvae — Silva Sil va, n.; pl. E. {Silvas}, L. {Silvae}. [L., properly, a wood, forest.] [Written also {sylva}.] (Bot.) (a) The forest trees of a region or country, considered collectively. (b) A description or history of the forest trees of a country.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Silvae — Sil|vae [ zɪlvɛ] <Pl.> [lat. silvae, eigtl. = Wälder]: literarische Sammelwerke der Antike u. des Mittelalters mit formal u. inhaltlich verschiedenartigen Gedichten …   Universal-Lexikon

  • Silvae — Sil|vae [...vɛ] die (Plur.) <aus lat. silvae »Wälder«, Plur. von silva> literarische Sammelwerke der Antike u. des Mittelalters mit formal u. inhaltlich verschiedenartigen Gedichten …   Das große Fremdwörterbuch

  • Pensiunea Carmen Silvae — (Гура Гуморулуй,Румыния) Категория отеля: 4 звездочный отель Адрес: Voronet …   Каталог отелей

  • Les Cabanes Silvae — (Camps,Франция) Категория отеля: Адрес: Les Prés de la Font, 19430 Camps, Франци …   Каталог отелей

  • Nephroma silvae-veteris — ID 56129 Symbol Key NESI4 Common Name N/A Family Nephromataceae Category Lichen Division Ascomycota US Nativity Native to U.S. US/NA Plant Yes State Distribution N/A Growth Habit Lichenous …   USDA Plant Characteristics

  • Nephroma silvae-veteris Goward & Goffinet — Symbol NESI4 Botanical Family Nephromataceae …   Scientific plant list

  • Statius — Publius Papinius Statius (ca. 45 96) was a Roman poet of the Silver Age of Latin literature, born in Naples, Italy. Besides his poetry, he is best known for his appearance as a major character in the Purgatory section of Dante s epic poem The… …   Wikipedia

  • Стаций — Публий Папиний Стаций лат. Publius Papinius Statius Дата рождения: около 40(0040) года Место рождения: Неаполь, Италия Дата смерти …   Википедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»