Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

oculus

  • 1 oculus

    ŏcŭlus (sync. oclus, Prud. steph. 10, 592 dub.), i, m. [kindr. with Sanscr. akshi and aksha, from the root ītsh, videre; Gr. ossomai, osse; Goth. augō; Germ. Auge; Engl. eye], an eye.
    I.
    Lit.:

    quae (natura) primum oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit... sed lubricos oculos fecit et mobiles,

    Cic. N. D. 2, 57, 142; cf. Cels. 7, 7, 13; Plin. 11, 37, 52, § 139 sq.; Cic. de Or. 3, 59, 221:

    venusti,

    id. Tusc. 5, 16, 46:

    eminentes,

    prominent, id. Vatin. 2, 4:

    oculi tanquam speculatores,

    id. N. D. 2, 57, 140:

    acuti,

    id. Planc. 27, 69:

    maligni,

    Verg. A. 5, 654:

    minaces,

    Luc. 2, 26: oculos conicere in aliquem, to cast or fix one's eyes upon, Cic. Clu. 19, 54:

    oculos conjecit in hostem,

    Verg. A. 12, 483: adicere alicui rei, to cast one's eyes upon, glance at:

    ad eorum ne quem oculos adiciat suos,

    Plaut. As. 4, 1, 24; to covet, Cic. Verr. 2, 2, 15, § 37:

    adicere ad rem aliquam,

    id. Agr. 2, 10, 25:

    de aliquo nusquam deicere,

    to never turn one's eyes away from, to regard with fixed attention, id. Verr. 2, 4, 15, § 33:

    deicere ab aliquā re,

    to turn away, id. Phil. 1, 1, 1:

    in terram figere,

    to fix one's eyes upon the ground, Tac. H. 4, 72:

    deicere in terram,

    to cast down to, Quint. 1, 11, 9:

    demittere,

    Ov. M. 15, 612:

    erigere,

    id. ib. 4, 146: attollere. Verg. A. 4, 688; Ov. M. 2, 448:

    circumferre,

    id. ib. 6, 169:

    premere,

    Verg. A. 9, 487: deponere, to fix, Hor C. 1, 36, 18:

    distorquere,

    id. S. 1, 9, 65:

    spargere,

    to direct hither and thither, Pers. 5, 33:

    oculis cernere,

    to see with one's own eyes, Nep. Timol. 2, 2:

    oculos auferre spectanti,

    to blind the eyes of an observer, to cheat him before his eyes, Liv. 6, 15 fin.: ponere sibi aliquid ante oculos. i. e. to imagine to one's self any thing, Cic. Agr. 2, 20, 53:

    proponere oculis suis aliquid,

    id. Sest. 7, 17:

    esse ante oculos,

    to be before one's eyes, id. Lael. 11, 38: res posita in oculis, and ante oculos, that lies before one's eyes, is apparent, evident:

    de rebus ante oculos positis,

    id. Ac. 1, 2, 5:

    omnia sunt enim posita ante oculos,

    id. de Or. 1, 43, 192:

    inque meis oculis candida Delos erat,

    before my eyes, Ov. H. 21, 82: vivere in oculis, habitare in oculis, to live in the sight of, in the presence of, in intercourse with:

    in maximā celebritate atque in oculis civium quondam viximus,

    Cic. Off. 3, 1, 3:

    habitavi in oculis,

    id. Planc. 27, 66; cf.:

    in foro palam Syracusis in ore atque in oculis provinciae,

    id. Verr. 2, 2, 33, § 81; Liv. 22, 12; 35, 10; Tac. H. 4, 77:

    habere in oculis,

    to keep in sight, to watch, observe, Plaut. Ps. 3, 2, 66:

    in oculis omnium submergi,

    Curt. 9, 4, 11:

    se ante oculos suos trucidari sinerent,

    Liv. 2, 6, 2; 4, 14, 5; Auct. Her. 4, 36, 48: ab oculis alicujus abire (ire), to leave one's presence:

    Abin' hinc ab oculis?

    Plaut. Trin. 4, 2, 147; id. Truc. 2, 5, 24; Sen. Ep. 36, 10; cf.:

    ab oculis recedere,

    Plin. Ep. 2, 1, 11:

    ab oculis concedere,

    Cic. Cat. 1, 7, 17:

    (angues) conspecti repente ex oculis abierunt,

    out of sight, Liv. 25, 16, 2:

    prodigii species ex oculis elapsa,

    id. 26, 19, 7:

    (avem) ablatam ex oculis,

    Tac. H. 2, 50:

    facesserent propere ex urbe ab ore atque oculis populi Romani,

    Liv. 6, 17, 8:

    sub oculis alicujus,

    before a person's eyes, in his presence, Caes. B. C. 1, 71; Vell. 2, 79, 4:

    sub oculis domini esse,

    Col. 9, 5, 2:

    quos honores sub oculis tuis gessit,

    Plin. Ep. 10, 11, 2:

    sub avi oculis necari,

    Just. 1, 4, 5; Flor. 4, 7, 8:

    hostes sub oculis erant,

    Liv. 22, 14, 3; 26, 38, 9:

    sub oculis Caesaris,

    Tac. A. 2, 35: hunc oculis suis nostrarum numquam quisquam vidit, with his own eyes, i. e. actually, in person, Ter. Eun. 4, 4, 10:

    numquam ante hunc diem meis oculis eam videram,

    id. Hec. 5, 4, 23: ad oculum, for display, to be seen:

    non ad oculum servientes,

    Vulg. Eph. 1, 18; id. Col. 3, 22.—As a term of endearment, the apple of my eye, my darling:

    ubi isti sunt quibus vos oculi estis, quibus vitae estis, quibus deliciae?

    Plaut. Ps. 1, 2, 46:

    bene vale, ocule mi!

    id. Curc. 1, 3, 47 —Hence, in a double sense:

    par oculorum in amicitiā M. Antonii triumviri,

    Suet. Rhet. 5.—The ancients swore by their eyes:

    si voltis per oculos jurare, nihilo magis facietis,

    Plaut. Men. 5, 9, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    The power of seeing, sight, vision: ut eum quoque oculum, quo bene videret, amitteret, lost, i. e. became blind, Cic. Div. 1, 24, 48:

    oculos perdere,

    id. Har. Resp. 18, 37:

    restituere alicui,

    Suet. Vesp. 7; cf.:

    oculis usurpare rem,

    i. e. see, Lucr. 1, 301.—
    2.
    A luminary, said of the sun and stars ( poet. and in post-Aug. prose): mundi oculus. i. e. the sun, Ov. M. 4, 228:

    stellarum oculi,

    Plin. 2, 5, 4, § 10.—
    3.
    A spot resembling an eye, as on a panther's hide, a peacock's tail, etc., Plin. 8, 17, 23, § 62:

    pavonum caudae,

    id. 13, 15, 30, § 96. —So arch. t. t.:

    oculus volutae,

    Vitr. 3, 5. —
    4.
    Of plants.
    a.
    An eye, bud, bourgeon: oculos imponere, i. e. to bud, inoculate, Verg. G. 2, 73:

    gemmans,

    Col. 4, 24, 16.—
    b.
    A bulb or knob on many roots, on the reed, etc.:

    harundinis,

    Cato, R. R. 6, 3; Varr. R. R. 1, 24, 3:

    seritur harundo bulbo radicis, quem alii oculum vocant,

    Plin. 17, 20, 33, § 144.—
    c.
    A plant, called also aizoum majus, Plin. 25, 13, 102, § 160. —
    II.
    Trop.
    A.
    A principal ornament: hi duo illos oculos orae maritimae effoderunt ( Corinth and Carthage), Cic. N. D. 3, 38, 91:

    ex duobus Graeciae oculis,

    i. e. Athens and Sparta, Just. 5, 8, 4.—
    B.
    The eye of the soul, the mind's eye:

    eloquentiam quam nullis nisi mentis oculis videre possumus,

    Cic. Or. 29, 101:

    acrioribus mentis oculis intueri,

    Col. 3, 8, 1:

    oculos pascere re aliquā,

    to feast one's eyes on any thing, Cic. Verr. 2, 5, 26, § 65; cf.:

    concupiscentia oculorum,

    Vulg. 1 Joh. 2, 16: fructum oculis (dat.) capere ex aliquā re, Nep. Eum. 11, 2: oculi dolent, the eyes ache, i. e. one is afflicted by something seen, Ter. Ph. 5, 8, 64; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1; cf.:

    pietas, pater, oculis dolorem prohibet,

    i. e. forbids me to take offence, Plaut. As. 5, 1, 4: in oculis, in the eye, i. e. in view, hoped or expected:

    frumenti spes, quae in oculis fuerat, utrosque frustrata pariter,

    Liv. 26, 39, 23:

    acies et arma in oculis erant,

    Curt. 3, 6, 3:

    Philotae supplicium in oculis erat,

    id. 8, 6, 21:

    esse in oculis,

    to be beloved, esteemed, Cic. Att. 6, 2, 5:

    esse in oculis multitudinis,

    id. Tusc. 2, 26, 63: ferre, gestare in oculis, to love, esteem, value:

    oderat tum, cum, etc....jam fert in oculis,

    id. Phil. 6, 4, 11:

    rex te ergo in oculis,

    Ter. Eun. 3, 1, 11: aequis oculis videre, i. e. contentedly, with satisfaction (like aequo animo), Curt. 8, 2, 9: ante oculos, in mind, in view:

    mors ante oculos debet esse,

    Sen. Ep. 12, 6; Plin. Ep. 3, 16, 6; also plain, obvious:

    simul est illud ante oculos,

    Cic. de Or. 2, 85, 349:

    sit ante oculos Nero,

    i. e. set him before you, consider him, Tac. H. 1, 16: ante oculos habere, to keep in mind (post-class.):

    habe ante oculos hanc esse terram,

    Plin. Ep. 8, 24, 4:

    mortalitatem,

    id. ib. 2, 10, 4; Just. 5, 6, 1; for which (late Lat.) prae oculis: prae oculis habere terrorem futuri judicii, Greg. M. Ep. 2, 48;

    3, 27 al.: nec jam fas ullum prae oculis habent,

    Amm. 30, 4, 18: ob oculos versari, to be before the mind, etc.:

    mors (ei) ob oculos versatur,

    Cic. Rab. Post. 14, 39; Liv. 28, 19, 14; cf.:

    usu versatur ante oculos vobis Glaucia,

    Cic. Rosc. Am. 35, 98; id. Fin. 2, 22, 75; 5, 1, 3; id. Dom. 55, 141; Liv. 34, 36, 6: ponere aliquid ante oculos, to call up in mind, imagine, etc.:

    eā (translatione) utimur rei ante oculos ponendae causā,

    Auct. Her. 4, 34, 45:

    ora eorum ponite vobis ante oculos,

    Cic. Phil. 13, 2, 4:

    calamitatem Cottae sibi ante oculos ponunt,

    Caes. B. G. 6, 37:

    exsilium Cn. Marci sibi proponunt ante oculos,

    Liv. 2, 54, 6:

    conjurationem ante oculos ponere,

    id. 24, 24, 8:

    studia eorum vobis ante oculos proponere,

    Auct. Her. 4, 36, 48;

    rarely: constituere sibi aliquid ante oculos,

    Cic. Cael. 32, 79; Aug. Serm. 233, 3: ante oculos ponere (proponere), with ellips. of dat. of person, Cic. Marc. 2, 5; id. Deiot. 7, 20; id. Phil. 2, 45, 115; 11, 3, 7; id. N. D. 1, 41, 114:

    nec a re publicā deiciebam oculos,

    id. Phil. 1, 1, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > oculus

  • 2 oculus

        oculus ī, m    [2 AC-], an eye: (lacrimulam) oculos terendo expresserit, T.: magis te quam oculos amo meos, T.: eminentes, prominent: oculi tamquam speculatores: maligni, V.: oculi in Oppianicum coniciebantur, were turned: adiectum esse oculum hereditati, his eye was on: ad omnia vestra oculos adicere: oculos de isto nusquam deicere, regard with fixed attention: demittere, O.: attollere, V.: circumferre, O.: premere, V.: deponere, to fix, H.: oculis somno coniventibus: unguibus illi in oculos involare, fly at, T.: quod ante oculos est, is in full view: ne abstuleritis observantibus etiam oculos, cheat out of their eyes, L.: in oculis civium vivere, in public: in oculis omnium submergi, Cu.: ab oculis concedere: ex oculis abire, out of sight, L.: facesserent ex urbe ab oculis populi R., L.: sub oculis accepto detrimento, in (Caesar's) presence, Cs.: eum quoque oculum, quo bene videret, amittere, lost the sight of: altero oculo capitur, becomes blind of one eye, L.— A luminary: mundi oculus, the sun, O.—In plants, an eye, bud, bourgeon: oculos imponere, inoculate, V.—Fig., a principal ornament: duo illos oculos orae maritimae effoderunt, i. e. Corinth and Carthage.—The eye of the soul, mind's eye: eius cru<*>iatu pascere oculos, feast one's eyes: fructum oculis ex eius casu capere, delight their eyes, N.: tuo viro oculi dolent, i. e. he is afflicted, T.: acies et arma in oculis erant, in view, Cu.: si in oculis sis multitudinis, are belo<*>ed by: oderat tum. cum... iam fert in oculis, values highly: rex te ergo in oculis gestare? held dear, T.: aequis oculis videre, i. e. contentedly, Cu.: simul est illud ante oculos, obvious: mors (ei) ob oculos versatur, is in view: ora eorum ponite vobis ante oculos, picture to yourselves: pone illum ante oculos diem, fix your thoughts on: nec a re p. deiciebam oculos, lose sight of.
    * * *

    Latin-English dictionary > oculus

  • 3 oculus

    eye.

    Latin-English dictionary of medieval > oculus

  • 4 Ubi amor, ibi oculus

    Where love is, there is insight

    Latin Quotes (Latin to English) > Ubi amor, ibi oculus

  • 5 ocellus

    ŏcellus, i, m. dim. [oculus], a little eye, eyelet (mostly poet.).
    I.
    Lit.:

    blanda quies furtim vietis obrepsit ocellis,

    Ov. F. 3, 19:

    ut in ocellis hilaritudo est!

    Plaut. Rud. 2, 4, 8:

    turgiduli,

    Cat. 3, 17:

    ebrii,

    id. 43, 11:

    irati,

    Ov. Am. 2, 8, 15:

    acre malum semper stillantis ocelli,

    Juv. 6, 109:

    si prurit frictus ocelli angulus,

    id. 6, 578.—As a term of endearment:

    ocelle mi!

    my little eye! my darling! Plaut. Trin. 2, 1, 18:

    aureus,

    id. As. 3, 3, 101: jucundissimus meus, Aug. ap. Gell. 15, 7, 3:

    cave despuas, ocelle,

    Cat. 50, 19.—So of things, like our apple of the eye:

    cur ocellos Italiae, villulas meas, non vides?

    Cic. Att. 16, 6, 2:

    insularum,

    Cat. 31, 1.—
    II.
    Transf., a bulb or knob on the roots of the reed (called also oculus), Plin. 21, 4, 10, § 20.

    Lewis & Short latin dictionary > ocellus

  • 6 Coclēs

        Coclēs itis, m    [SCA- +oculus], one - eyed.— Esp. surname of Horatius, who, in the war with Porsenna, defended a bridge alone, L., C., V.
    * * *
    one-eyed person; Horatius (who kept Etruscans from Subician bridge)

    Latin-English dictionary > Coclēs

  • 7 conturbātus

        conturbātus adj. with comp.    [P. of conturbo], distracted, disordered, confused, disquieted: oculus: homo: discedit, in confusion: in scribendo conturbatior.
    * * *
    conturbata -um, conturbatior -or -us, conturbatissimus -a -um ADJ
    disturbed, perplexed, disquieted, confused; disordered, diseased (L+S)

    Latin-English dictionary > conturbātus

  • 8 ocellus

        ocellus ī, m dim.    [oculus], a little eye, eyelet: victis ocellis, O.: ocelli angulus, Iu.: ocelli Italiae, villulae meae, eyeballs.
    * * *
    (little) eye; darling

    Latin-English dictionary > ocellus

  • 9 AC

    1.
    AC, a Latin root, denoting (
    1.
    ) sharp and (
    2.
    ) quick, kindred with the Greek akros and ôk-us, Sanscr. ācu (= celeriter). Hence the Latin acer, acies, acuo, acus, acutus, aquila, accipiter, acupedius (prob. also equus), ocior, and oculus.
    2.
    ac, conj., v. atque.

    Lewis & Short latin dictionary > AC

  • 10 adficio

    af-fĭcĭo (better adf-), affēci (adf-), affectum (adf-), 3, v. a. [facio], to do something to one, i. e. to exert an influence on body or mind, so that it is brought into such or such a state (used by the poets rarely, by Hor. never).
    1.
    Aliquem.
    A.
    Of the body rarely, and then commonly in a bad sense:

    ut aestus, labor, fames, sitisque corpora adficerent,

    Liv. 28, 15:

    contumeliis adficere corpora sua,

    Vulg. Rom. 1, 24:

    non simplex Damasichthona vulnus Adficit,

    Ov. M. 6, 255:

    aconitum cor adficit,

    Scrib. Comp. 188:

    corpus adficere M. Antonii,

    Cic. Phil. 3:

    pulmo totus adficitur,

    Cels. 4, 7; with abl. of spec.:

    stomacho et vesicā adfici,

    Scrib. Comp. 186. —In bon. part.:

    corpus ita adficiendum est, ut oboedire rationi possit,

    Cic. Off. 1, 23.—
    B.
    More freq. of the mind:

    litterae tuae sic me adfecerunt, ut, etc.,

    Cic. Att. 14, 3, 2:

    is terror milites hostesque in diversum adfecit,

    Tac. A. 11, 19:

    varie sum adfectus tuis litteris,

    Cic. Fam. 16, 2:

    consules oportere sic adfici, ut, etc.,

    Plin. Pan. 90:

    adfici a Gratiā aut a Voluptate,

    Cic. Fam. 5, 12; id. Mil. 29, 79:

    sollicitudo de te duplex nos adficit,

    id. Brut. 92, 332:

    uti ei qui audirent, sic adficerentur animis, ut eos adfici vellet orator,

    id. de Or. 1, 19, 87 B. and K.:

    adfici animos in diversum habitum,

    Quint. 1, 10, 25.—
    2.
    With acc. and abl., to affect a person or (rarely) thing with something; in a good sense, to bestow upon, grace with; in a bad sense, to visit with, inflict upon; or the ablative and verb may be rendered by the verb corresponding to the ablative, and if an adjective accompany the ablative, this adjective becomes an adverb.—Of inanimate things (rare): luce locum adficiens, lighting up the place, Varr. ap. Non. p. 250, 2:

    adficere medicamine vultum,

    Ov. Med. Fac. 67:

    factum non eo nomine adficiendum,

    designated, Cic. Top. 24, 94:

    res honore adficere,

    to honor, id. N. D. 1, 15, 38:

    non postulo, ut dolorem eisdem verbis adficias, quibus Epicurus, etc.,

    id. Tusc. 2, 7, 18.—
    3.
    Very freq. of persons.
    (α).
    In a good sense:

    Qui praedā atque agro adoreāque adfecit populares suos,

    Plaut. Am. 1, 1, 38:

    quem sepulturā adficit,

    buries, Cic. Div. 1, 27, 56:

    patres adfecerat gloriā,

    id. Tusc. 1, 15, 34:

    admiratione,

    id. Off. 2, 10, 37:

    voluptate,

    id. Fin. 3, 11, 37:

    beneficio,

    id. Agr. 1, 4, 13:

    honore,

    id. Rosc. Am. 50, 147:

    laude,

    id. Off. 2, 13, 47:

    nomine regis,

    to style, id. Deiot. 5, 14:

    bonis nuntiis,

    Plaut. Am. prol. 8:

    muneribus,

    Cic. Fam. 2, 3; Nep. Ages. 3, 3:

    praemio,

    Cic. Mil. 30, 82:

    pretio,

    Verg. A. 12, 352:

    stipendio,

    Cic. Balb. 27, 61.—
    (β).
    In a bad sense: injuriā abs te adficior indignā, pater, am wronged unjustly, Enn. ap. Auct. ad Heren. 2, 24, 38; so Ter. Phorm. 5, 1, 3:

    Quantā me curā et sollicitudine adficit Gnatus,

    id. ib. 2, 4, 1; so Cic. Att. 1, 18:

    desiderio,

    id. Fam. 2, 12:

    timore,

    to terrify, id. Quint. 2, 6:

    difficultate,

    to embarrass, Caes. B. G. 7, 6:

    molestiā,

    to trouble, Cic. Att. 15, 1:

    tantis malis,

    Vulg. Num. 11, 15:

    maculā,

    Cic. Rosc. Am. 39, 113:

    ignominiā,

    id. ib. 39, 123:

    contumeliis,

    Vulg. Ezech. 22, 7; ib. Luc. 20, 11:

    rerum et verborum acerbitatibus,

    Suet. Calig. 2:

    verberibus,

    Just. 1, 5:

    supplicio,

    Cic. Brut. 1, 16; so Caes. B. G. 1, 27:

    poenā,

    Nep. Hann. 8, 2:

    exsilio,

    to banish, id. Thras. 3:

    morte, cruciatu, cruce,

    Cic. Verr. 3, 4, 9:

    morte,

    Vulg. Matt. 10, 21:

    cruce,

    Suet. Galb. 9:

    ultimis cruciatibus,

    Liv. 21, 44:

    leto,

    Nep. Regg. 3, 2.—And often in pass.:

    sollicitudine et inopiā consilii,

    Cic. Att. 3, 6:

    adfici aegritudine,

    id. Tusc. 3, 7, 15:

    doloribus pedum,

    id. Fam. 6, 19:

    morbo oculorum,

    Nep. Hann. 4, 3:

    inopiā rei frumentariae,

    Caes. B. G. 7, 17:

    calamitate et injuriā,

    Cic. Att. 11, 2:

    magnā poenā, Auct. B. G. 8, 39: vulneribus,

    Col. R. R. 4, 11:

    torminibus et inflationibus,

    Plin. 29, 5, 33, § 103:

    servitute,

    Cic. Rep. 1, 44.—Hence, affectus ( adf-), a, um, P. a.
    I.
    In a peculiar sense, that on which we have bestowed labor, that which we are now doing, so that it is nearly at an end; cf.: Adfecta, sicut M. Cicero et [p. 67] veterum elegantissime locuti sunt, ea proprie dicebantur, quae non ad finem ipsum, sed proxime finem progressa deductave erant, Gell. 3, 16:

    bellum adfectum videmus et paene confectum,

    Cic. Prov. Cons. 8, 19:

    in provinciā (Caesar) commoratur, ut ea. quae per eum adfecta sunt, perfecta rei publicae tradat,

    id. ib. 12, 29: cum adfectā prope aestate uvas a sole mitescere tempus, etc., near the end of summer, id. ap. Gell. l. c.:

    Jamque hieme adfectā mitescere coeperat annus,

    Sil. 15, 502:

    in Q. Mucii infirmissimā valetudine adfectāque jam aetate,

    Cic. de Or. 1,45,200; id. Verr. 2,4,43, § 95.—
    II.
    In nearly the same sense as the verb, absol. and with abl.
    A.
    Absol.
    (α).
    Of persons laboring under disease, or not yet quite recovered:

    Qui cum ita adfectus esset, ut sibi ipse diffideret,

    was in such a state, Cic. Phil. 9, 1, 2:

    Caesarem Neapoli adfectum graviter videam,

    very ill, id. Att. 14, 17; so Sen. Ep. 101:

    quem adfectum visuros crediderant,

    ill, Liv. 28, 26:

    corpus adfectum,

    id. 9, 3:

    adfectae vires corporis,

    reduced strength, weakness, id. 5, 18:

    puella,

    Prop. 3, 24, 1:

    aegra et adfecta mancipia,

    Suet. Claud. 25:

    jam quidem adfectum, sed tamen spirantem,

    id. Tib. 21.—
    (β).
    Of things, weakened, sick, broken, reduced:

    partem istam rei publicae male adfectam tueri,

    Cic. Fam. 13, 68:

    adfecta res publica,

    Liv. 5, 57:

    Quid est enim non ita adfectum, ut non deletum exstinctumque esse fateare?

    Cic. Fam. 5, 13, 3:

    sic mihi (Sicilia) adfecta visa est, ut hae terrae solent, in quibus bellum versatum est,

    id. Verr. 5, 18, 47:

    adfecta res familiaris,

    Liv. 5, 10:

    opem rebus adfectis orare,

    id. 6, 3; so Tac. H. 2, 69:

    fides,

    id. ib. 3, 65:

    spes,

    Val. Fl. 4, 60.—
    (γ).
    Of persons, in gen. sense, disposed, affected, moved, touched:

    Quonam modo, Philumena mea, nunc te offendam adfectam?

    Ter. Hec. 3, 1, 45:

    quomodo sim adfectus, e Leptā poteris cognoscere,

    Cic. Fam. 14, 17:

    ut eodem modo erga amicum adfecti simus, quo erga nosmetipsos,

    id. Lael. 16, 56; id. Fin. 1, 20, 68:

    cum ita simus adfecti, ut non possimus plane simul vivere,

    id. Att. 13, 23; id. Fin. 5, 9, 24:

    oculus conturbatus non est probe adfectus ad suum munus fungendum,

    in proper state, id. Tusc. 3, 7, 15:

    oculi nimis arguti, quem ad modum animo adfecti simus, loquuntur,

    id. Leg. 1, 9, 27; id. Off. 3, 5, 21; id. Att. 12, 41, 2.—
    (δ).
    As rhet. t. t.: affectus ad, related to, resembling:

    Tum ex eis rebus, quae quodam modo affectae sunt ad id, de quo quaeritur,

    Cic. Top. 2, 8 Forcellini.—
    B.
    With abl. chiefly of persons, in indifferent sense, in good or bad sense (cf.:

    Animi quem ad modum adfecti sint, virtutibus, vitiis, artibus, inertiis, aut quem ad modum commoti, cupiditate, metu, voluptate, molestiā,

    Cic. Part. Or. 10, 35).
    (α).
    In indifferent sense, furnished with, having:

    validos lictores ulmeis affectos lentis virgis,

    Plaut. As. 3, 2, 29:

    pari filo similique (corpora) adfecta figurā,

    Lucr. 2, 341:

    Tantāne adfectum quemquam esse hominem audaciā!

    Ter. Phorm. 5, 7, 84:

    omnibus virtutibus,

    Cic. Planc. 33, 80.—
    (β).
    In bad sense:

    aegritudine, morbo adfectus,

    Col. R. R. 7, 5, 20:

    aerumnis omnibus,

    Lucr. 3, 50:

    sollicitudine,

    Caes. B. G. 7, 40:

    difficultatibus,

    Cic. Fam. 7, 13:

    fatigatione,

    Curt. 7, 11:

    frigore et penuriā,

    id. 7, 3:

    adfecta sterilitate terra, Col. R. R. praef. 1, 2: vitiis,

    Cic. Mur. 6, 13:

    ignominiā,

    id. Att. 7, 3:

    supplicio,

    Tac. A. 15, 54:

    verberibus,

    Curt. 7, 11:

    vulnere corpus adfectum,

    Liv. 1, 25:

    morbo,

    Ter. Hec. 3, 3, 6:

    dolore,

    Cic. de Or. 2, 49, 201:

    febre,

    Suet. Vit. 14:

    pestilentiā,

    Liv. 41, 5:

    desperatione,

    Cic. Att. 14, 22:

    clade,

    Curt. 10, 6:

    senectute,

    Cic. de Or. 3, 18, 68:

    aetate,

    id. Cat. 2, 20; id. Sen. 14, 47:

    morte,

    Serv. ad Cic. Fam. 4, 12.— Sup.:

    remiges inopiā adfectissimi,

    Vell. 2, 84.—
    (γ).
    In good sense:

    beneficio adfectus,

    Cic. Fam. 14, 4:

    aliquo honore aut imperio,

    id. Off. 1, 41, 149:

    valetudine optimā,

    id. Tusc. 4, 37, 81:

    laetitiā,

    id. Mur. 2, 4, and ad Brut. 1, 4:

    munere deorum,

    id. N. D. 3, 26, 67:

    praemiis,

    id. Pis. 37, 90.— Adv.: affectē ( adf-), with (a strong) affection, deeply:

    oblectamur et contristamur et conterremur in somniis quam adfecte et anxie et passibiliter,

    Tert. Anim. 45.

    Lewis & Short latin dictionary > adficio

  • 11 adligati

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > adligati

  • 12 adligo

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > adligo

  • 13 afficio

    af-fĭcĭo (better adf-), affēci (adf-), affectum (adf-), 3, v. a. [facio], to do something to one, i. e. to exert an influence on body or mind, so that it is brought into such or such a state (used by the poets rarely, by Hor. never).
    1.
    Aliquem.
    A.
    Of the body rarely, and then commonly in a bad sense:

    ut aestus, labor, fames, sitisque corpora adficerent,

    Liv. 28, 15:

    contumeliis adficere corpora sua,

    Vulg. Rom. 1, 24:

    non simplex Damasichthona vulnus Adficit,

    Ov. M. 6, 255:

    aconitum cor adficit,

    Scrib. Comp. 188:

    corpus adficere M. Antonii,

    Cic. Phil. 3:

    pulmo totus adficitur,

    Cels. 4, 7; with abl. of spec.:

    stomacho et vesicā adfici,

    Scrib. Comp. 186. —In bon. part.:

    corpus ita adficiendum est, ut oboedire rationi possit,

    Cic. Off. 1, 23.—
    B.
    More freq. of the mind:

    litterae tuae sic me adfecerunt, ut, etc.,

    Cic. Att. 14, 3, 2:

    is terror milites hostesque in diversum adfecit,

    Tac. A. 11, 19:

    varie sum adfectus tuis litteris,

    Cic. Fam. 16, 2:

    consules oportere sic adfici, ut, etc.,

    Plin. Pan. 90:

    adfici a Gratiā aut a Voluptate,

    Cic. Fam. 5, 12; id. Mil. 29, 79:

    sollicitudo de te duplex nos adficit,

    id. Brut. 92, 332:

    uti ei qui audirent, sic adficerentur animis, ut eos adfici vellet orator,

    id. de Or. 1, 19, 87 B. and K.:

    adfici animos in diversum habitum,

    Quint. 1, 10, 25.—
    2.
    With acc. and abl., to affect a person or (rarely) thing with something; in a good sense, to bestow upon, grace with; in a bad sense, to visit with, inflict upon; or the ablative and verb may be rendered by the verb corresponding to the ablative, and if an adjective accompany the ablative, this adjective becomes an adverb.—Of inanimate things (rare): luce locum adficiens, lighting up the place, Varr. ap. Non. p. 250, 2:

    adficere medicamine vultum,

    Ov. Med. Fac. 67:

    factum non eo nomine adficiendum,

    designated, Cic. Top. 24, 94:

    res honore adficere,

    to honor, id. N. D. 1, 15, 38:

    non postulo, ut dolorem eisdem verbis adficias, quibus Epicurus, etc.,

    id. Tusc. 2, 7, 18.—
    3.
    Very freq. of persons.
    (α).
    In a good sense:

    Qui praedā atque agro adoreāque adfecit populares suos,

    Plaut. Am. 1, 1, 38:

    quem sepulturā adficit,

    buries, Cic. Div. 1, 27, 56:

    patres adfecerat gloriā,

    id. Tusc. 1, 15, 34:

    admiratione,

    id. Off. 2, 10, 37:

    voluptate,

    id. Fin. 3, 11, 37:

    beneficio,

    id. Agr. 1, 4, 13:

    honore,

    id. Rosc. Am. 50, 147:

    laude,

    id. Off. 2, 13, 47:

    nomine regis,

    to style, id. Deiot. 5, 14:

    bonis nuntiis,

    Plaut. Am. prol. 8:

    muneribus,

    Cic. Fam. 2, 3; Nep. Ages. 3, 3:

    praemio,

    Cic. Mil. 30, 82:

    pretio,

    Verg. A. 12, 352:

    stipendio,

    Cic. Balb. 27, 61.—
    (β).
    In a bad sense: injuriā abs te adficior indignā, pater, am wronged unjustly, Enn. ap. Auct. ad Heren. 2, 24, 38; so Ter. Phorm. 5, 1, 3:

    Quantā me curā et sollicitudine adficit Gnatus,

    id. ib. 2, 4, 1; so Cic. Att. 1, 18:

    desiderio,

    id. Fam. 2, 12:

    timore,

    to terrify, id. Quint. 2, 6:

    difficultate,

    to embarrass, Caes. B. G. 7, 6:

    molestiā,

    to trouble, Cic. Att. 15, 1:

    tantis malis,

    Vulg. Num. 11, 15:

    maculā,

    Cic. Rosc. Am. 39, 113:

    ignominiā,

    id. ib. 39, 123:

    contumeliis,

    Vulg. Ezech. 22, 7; ib. Luc. 20, 11:

    rerum et verborum acerbitatibus,

    Suet. Calig. 2:

    verberibus,

    Just. 1, 5:

    supplicio,

    Cic. Brut. 1, 16; so Caes. B. G. 1, 27:

    poenā,

    Nep. Hann. 8, 2:

    exsilio,

    to banish, id. Thras. 3:

    morte, cruciatu, cruce,

    Cic. Verr. 3, 4, 9:

    morte,

    Vulg. Matt. 10, 21:

    cruce,

    Suet. Galb. 9:

    ultimis cruciatibus,

    Liv. 21, 44:

    leto,

    Nep. Regg. 3, 2.—And often in pass.:

    sollicitudine et inopiā consilii,

    Cic. Att. 3, 6:

    adfici aegritudine,

    id. Tusc. 3, 7, 15:

    doloribus pedum,

    id. Fam. 6, 19:

    morbo oculorum,

    Nep. Hann. 4, 3:

    inopiā rei frumentariae,

    Caes. B. G. 7, 17:

    calamitate et injuriā,

    Cic. Att. 11, 2:

    magnā poenā, Auct. B. G. 8, 39: vulneribus,

    Col. R. R. 4, 11:

    torminibus et inflationibus,

    Plin. 29, 5, 33, § 103:

    servitute,

    Cic. Rep. 1, 44.—Hence, affectus ( adf-), a, um, P. a.
    I.
    In a peculiar sense, that on which we have bestowed labor, that which we are now doing, so that it is nearly at an end; cf.: Adfecta, sicut M. Cicero et [p. 67] veterum elegantissime locuti sunt, ea proprie dicebantur, quae non ad finem ipsum, sed proxime finem progressa deductave erant, Gell. 3, 16:

    bellum adfectum videmus et paene confectum,

    Cic. Prov. Cons. 8, 19:

    in provinciā (Caesar) commoratur, ut ea. quae per eum adfecta sunt, perfecta rei publicae tradat,

    id. ib. 12, 29: cum adfectā prope aestate uvas a sole mitescere tempus, etc., near the end of summer, id. ap. Gell. l. c.:

    Jamque hieme adfectā mitescere coeperat annus,

    Sil. 15, 502:

    in Q. Mucii infirmissimā valetudine adfectāque jam aetate,

    Cic. de Or. 1,45,200; id. Verr. 2,4,43, § 95.—
    II.
    In nearly the same sense as the verb, absol. and with abl.
    A.
    Absol.
    (α).
    Of persons laboring under disease, or not yet quite recovered:

    Qui cum ita adfectus esset, ut sibi ipse diffideret,

    was in such a state, Cic. Phil. 9, 1, 2:

    Caesarem Neapoli adfectum graviter videam,

    very ill, id. Att. 14, 17; so Sen. Ep. 101:

    quem adfectum visuros crediderant,

    ill, Liv. 28, 26:

    corpus adfectum,

    id. 9, 3:

    adfectae vires corporis,

    reduced strength, weakness, id. 5, 18:

    puella,

    Prop. 3, 24, 1:

    aegra et adfecta mancipia,

    Suet. Claud. 25:

    jam quidem adfectum, sed tamen spirantem,

    id. Tib. 21.—
    (β).
    Of things, weakened, sick, broken, reduced:

    partem istam rei publicae male adfectam tueri,

    Cic. Fam. 13, 68:

    adfecta res publica,

    Liv. 5, 57:

    Quid est enim non ita adfectum, ut non deletum exstinctumque esse fateare?

    Cic. Fam. 5, 13, 3:

    sic mihi (Sicilia) adfecta visa est, ut hae terrae solent, in quibus bellum versatum est,

    id. Verr. 5, 18, 47:

    adfecta res familiaris,

    Liv. 5, 10:

    opem rebus adfectis orare,

    id. 6, 3; so Tac. H. 2, 69:

    fides,

    id. ib. 3, 65:

    spes,

    Val. Fl. 4, 60.—
    (γ).
    Of persons, in gen. sense, disposed, affected, moved, touched:

    Quonam modo, Philumena mea, nunc te offendam adfectam?

    Ter. Hec. 3, 1, 45:

    quomodo sim adfectus, e Leptā poteris cognoscere,

    Cic. Fam. 14, 17:

    ut eodem modo erga amicum adfecti simus, quo erga nosmetipsos,

    id. Lael. 16, 56; id. Fin. 1, 20, 68:

    cum ita simus adfecti, ut non possimus plane simul vivere,

    id. Att. 13, 23; id. Fin. 5, 9, 24:

    oculus conturbatus non est probe adfectus ad suum munus fungendum,

    in proper state, id. Tusc. 3, 7, 15:

    oculi nimis arguti, quem ad modum animo adfecti simus, loquuntur,

    id. Leg. 1, 9, 27; id. Off. 3, 5, 21; id. Att. 12, 41, 2.—
    (δ).
    As rhet. t. t.: affectus ad, related to, resembling:

    Tum ex eis rebus, quae quodam modo affectae sunt ad id, de quo quaeritur,

    Cic. Top. 2, 8 Forcellini.—
    B.
    With abl. chiefly of persons, in indifferent sense, in good or bad sense (cf.:

    Animi quem ad modum adfecti sint, virtutibus, vitiis, artibus, inertiis, aut quem ad modum commoti, cupiditate, metu, voluptate, molestiā,

    Cic. Part. Or. 10, 35).
    (α).
    In indifferent sense, furnished with, having:

    validos lictores ulmeis affectos lentis virgis,

    Plaut. As. 3, 2, 29:

    pari filo similique (corpora) adfecta figurā,

    Lucr. 2, 341:

    Tantāne adfectum quemquam esse hominem audaciā!

    Ter. Phorm. 5, 7, 84:

    omnibus virtutibus,

    Cic. Planc. 33, 80.—
    (β).
    In bad sense:

    aegritudine, morbo adfectus,

    Col. R. R. 7, 5, 20:

    aerumnis omnibus,

    Lucr. 3, 50:

    sollicitudine,

    Caes. B. G. 7, 40:

    difficultatibus,

    Cic. Fam. 7, 13:

    fatigatione,

    Curt. 7, 11:

    frigore et penuriā,

    id. 7, 3:

    adfecta sterilitate terra, Col. R. R. praef. 1, 2: vitiis,

    Cic. Mur. 6, 13:

    ignominiā,

    id. Att. 7, 3:

    supplicio,

    Tac. A. 15, 54:

    verberibus,

    Curt. 7, 11:

    vulnere corpus adfectum,

    Liv. 1, 25:

    morbo,

    Ter. Hec. 3, 3, 6:

    dolore,

    Cic. de Or. 2, 49, 201:

    febre,

    Suet. Vit. 14:

    pestilentiā,

    Liv. 41, 5:

    desperatione,

    Cic. Att. 14, 22:

    clade,

    Curt. 10, 6:

    senectute,

    Cic. de Or. 3, 18, 68:

    aetate,

    id. Cat. 2, 20; id. Sen. 14, 47:

    morte,

    Serv. ad Cic. Fam. 4, 12.— Sup.:

    remiges inopiā adfectissimi,

    Vell. 2, 84.—
    (γ).
    In good sense:

    beneficio adfectus,

    Cic. Fam. 14, 4:

    aliquo honore aut imperio,

    id. Off. 1, 41, 149:

    valetudine optimā,

    id. Tusc. 4, 37, 81:

    laetitiā,

    id. Mur. 2, 4, and ad Brut. 1, 4:

    munere deorum,

    id. N. D. 3, 26, 67:

    praemiis,

    id. Pis. 37, 90.— Adv.: affectē ( adf-), with (a strong) affection, deeply:

    oblectamur et contristamur et conterremur in somniis quam adfecte et anxie et passibiliter,

    Tert. Anim. 45.

    Lewis & Short latin dictionary > afficio

  • 14 alligati

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > alligati

  • 15 alligo

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > alligo

  • 16 animus

    ănĭmus, i, m. [a Graeco-Italic form of anemos = wind (as ego, lego, of ego, lego); cf. Sanscr. an = to breathe, anas = breath, anilas = wind; Goth. uz-ana = exspiro; Erse, anal = breath; Germ. Unst = a storm (so, sometimes); but Curt. does not extend the connection to AФ, aêmi = to blow; a modification of animus—by making which the Romans took a step in advance of the Greeks, who used hê psuchê for both these ideas—is anima, which has the physical meaning of anemos, so that Cic. was theoretically right, but historically wrong, when he said, ipse animus ab anima dictus est, Tusc. 1, 9, 19; after the same analogy we have from psuchô = to breathe, blow, psuchê = breath, life, soul; from pneô = to breathe, pneuma = air, breath, life, in class. Greek, and = spirit, a spiritual being, in Hellenistic Greek; from spiro = to breathe, blow, spiritus = breath, breeze, energy, high spirit, and poet. and post-Aug. = soul, mind; the Engl. ghost = Germ. Geist may be comp. with Germ. giessen and cheô, to pour, and for this interchange of the ideas of gases and liquids, cf. Sol. 22: insula adspiratur freto Gallico, is flowed upon, washed, by the Gallic Strait; the Sanscr. atman = breath, soul, with which comp. aytmê = breath; Germ. Odem = breath, and Athem = breath, soul, with which group Curt. connects auô, aêmi; the Heb. = breath, life, soul; and = breath, wind, life, spirit, soul or mind].
    I.
    In a general sense, the rational soul in man (in opp. to the body, corpus, and to the physical life, anima), hê psuchê:

    humanus animus decerptus ex mente divina,

    Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    Corpus animum praegravat, Atque affixit humo divinae particulam aurae,

    Hor. S. 2, 2, 77:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, ut essent qui terras tuerentur etc.,

    Cic. Sen. 21, 77:

    eas res tueor animi non corporis viribus,

    id. ib. 11, 38; so id. Off. 1, 23, 79:

    quae (res) vel infirmis corporibus animo tamen administratur,

    id. Sen. 6, 15; id. Off. 1, 29, 102:

    omnes animi cruciatus et corporis,

    id. Cat. 4, 5, 10:

    levantes Corpus et animum,

    Hor. Ep. 2, 1, 141:

    formam et figuram animi magis quam corporis complecti,

    Tac. Agr. 46; id. H. 1, 22:

    animi validus et corpore ingens,

    id. A. 15, 53:

    Aristides primus animum pinxit et sensus hominis expressit, quae vocantur Graece ethe, item perturbationes,

    first painted the soul, put a soul into his figures, Plin. 35, 10, 36, § 98 (cf.:

    animosa signa,

    life-like statues, Prop. 4, 8, 9): si nihil esset in eo (animo), nisi id, ut per eum viveremus, i. e. were it mere anima, Cic. Tusc. 1, 24, 56:

    Singularis est quaedam natura atque vis animi, sejuncta ab his usitatis notisque naturis, i. e. the four material elements,

    id. ib. 1, 27, 66: Neque nos corpora sumus. Cum igitur nosce te dicit, hoc dicit, nosce animum tuum, id. ib. 1, 22, 52:

    In quo igitur loco est (animus)? Credo equidem in capite,

    id. ib. 1, 29, 70:

    corpora nostra, terreno principiorum genere confecta, ardore animi concalescunt,

    derive their heat from the fiery nature of the soul, id. ib. 1, 18, 42:

    Non valet tantum animus, ut se ipsum ipse videat: at, ut oculus, sic animus, se non videns alia cernit,

    id. ib. 1, 27, 67: foramina illa ( the senses), quae patent ad animum a corpore, callidissimo artificio natura fabricata est, id. ib. 1, 20, 47: dum peregre est animus sine corpore velox, independently of the body, i. e. the mind roaming in thought, Hor. Ep. 1, 12, 13:

    discessus animi a corpore,

    Cic. Tusc. 1, 9, 18; 1, 30, 72:

    cum nihil erit praeter animum,

    when there shall be nothing but the soul, when the soul shall be disembodied, id. ib. 1, 20, 47; so,

    animus vacans corpore,

    id. ib. 1, 22, 50; and:

    animus sine corpore,

    id. ib. 1, 22, 51:

    sine mente animoque nequit residere per artus pars ulla animai,

    Lucr. 3, 398 (for the pleonasm here, v. infra, II. A. 1.):

    Reliquorum sententiae spem adferunt posse animos, cum e corporibus excesserint in caelum pervenire,

    Cic. Tusc. 1, 11, 24:

    permanere animos arbitramur consensu nationum omnium,

    id. ib. 1, 16, 36:

    Pherecydes primus dixit animos esse hominum sempiternos,

    id. ib. 1, 16, 38:

    Quod ni ita se haberet, ut animi immortales essent, haud etc.,

    id. Sen. 23, 82: immortalitas animorum, id. ib. 21, 78; id. Tusc. 1, 11, 24; 1, 14, 30:

    aeternitas animorum,

    id. ib. 1, 17, 39; 1, 22, 50 (for the plur. animorum, in this phrase, cf. Cic. Sen. 23, 84); for the atheistic notions about the soul, v. Lucr. bk. iii.—
    II.
    In a more restricted sense, the mind as thinking, feeling, willing, the intellect, the sensibility, and the will, acc. to the almost universally received division of the mental powers since the time of Kant (Diog. Laert. 8, 30, says that Pythagoras divided hê psuchê into ho nous, hai phrenes, and ho thumos; and that man had ho nous and ho thumos in common with other animals, but he alone had hai phrenes. Here ho nous and ho thumos must denote the understanding and the sensibility, and hai phrenes, the reason. Plutarch de Placit. 4, 21, says that the Stoics called the supreme faculty of the mind (to hêgemonikon tês psuchês) ho logismos, reason. Cic. sometimes speaks of a twofold division; as, Est animus in partes tributus duas, quarum altera rationis est particeps, altera expers (i. e. to logistikon and to alogon of Plato; cf. Tert. Anim. 16), i. e. the reason or intellect and the sensibility, Tusc. 2, 21, 47; so id. Off. 1, 28, 101; 1, 36, 132; id. Tusc 4, 5, 10; and again of a threefold; as, Plato triplicem finxit animum, cujus principatum, id est rationem in capite sicut in arce posuit, et duas partes ( the two other parts) ei parere voluit, iram et cupiditatem, quas locis disclusit; iram in pectore, cupiditatem subter praecordia locavit, i. e. the reason or intellect, and the sensibility here resolved into desire and aversion, id. ib. 1, 10, 20; so id. Ac. 2, 39, 124. The will, hê boulêsis, voluntas, arbitrium, seems to have been sometimes merged in the sensibility, ho thumos, animus, animi, sensus, and sometimes identified with the intellect or reason, ho nous, ho logismos, mens, ratio).
    A.
    1.. The general power of perception and thought, the reason, intellect, mind (syn.: mens, ratio, ingenium), ho nous:

    cogito cum meo animo,

    Plaut. Most. 3, 2, 13; so Ter. Ad. 3, 4, 55:

    cum animis vestris cogitare,

    Cic. Agr. 2, 24:

    recordari cum animo,

    id. Clu. 25, 70;

    and without cum: animo meditari,

    Nep. Ages. 4, 1; cf. id. Ham. 4, 2:

    cogitare volvereque animo,

    Suet. Vesp. 5:

    animo cogitare,

    Vulg. Eccli. 37, 9:

    statuere apud animum,

    Liv. 34, 2:

    proposui in animo meo,

    Vulg. Eccli. 1, 12:

    nisi me animus fallit, hi sunt, etc.,

    Plaut. Men. 5, 9, 23:

    in dubio est animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; id. ib. prol. 1; cf. id. ib. 1, 1, 29:

    animum ad se ipsum advocamus,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    lumen animi, ingenii consiliique tui,

    id. Rep. 6, 12 al. —

    For the sake of rhet. fulness, animus often has a synonym joined with it: Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus,

    Cic. Clu. 146:

    magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates,

    Verg. A. 6, 11:

    complecti animo et cogitatione,

    Cic. Off. 1, 32, 117; id. de Or. 1, 2, 6:

    animis et cogitatione comprehendere,

    id. Fl. 27, 66:

    cum omnia ratione animoque lustraris,

    id. Off. 1, 17, 56:

    animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio naturae,

    id. Ac. 2, 41, 127.—Hence the expressions: agitatio animi, attentio, contentio; animi adversio; applicatio animi; judicium, opinio animorum, etc. (v. these vv.); and animum advertere, adjungere, adplicare, adpellere, inducere, etc. (v. these vv.).—
    2.
    Of particular faculties of mind, the memory:

    etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis,

    Ter. And. 1, 5, 46:

    An imprimi, quasi ceram, animum putamus etc. (an idea of Aristotle's),

    Cic. Tusc. 1, 25, 61:

    ex animo effluere,

    id. de Or. 2, 74, 300: omnia fert aetas, animum quoque;

    ... Nunc oblita mihi tot carmina,

    Verg. E. 9, 51.—
    3.
    Consciousness (physically considered) or the vital power, on which consciousness depends ( = conscientia, q. v. II. A., or anima, q. v. II. E.):

    vae miserae mihi. Animo malest: aquam velim,

    I'm fainting, my wits are going, Plaut. Am. 5, 1, 6; id. Curc. 2, 3, 33:

    reliquit animus Sextium gravibus acceptis vulneribus,

    Caes. B. G. 6, 38:

    Una eademque via sanguis animusque sequuntur,

    Verg. A. 10, 487:

    animusque reliquit euntem,

    Ov. M. 10, 459:

    nisi si timor abstulit omnem Sensum animumque,

    id. ib. 14, 177:

    linqui deinde animo et submitti genu coepit,

    Curt. 4, 6, 20: repente animo linqui solebat, Suet. Caes. 45:

    ad recreandos defectos animo puleio,

    Plin. 20, 14, 54, § 152.—
    4.
    The conscience, in mal. part. (v. conscientia, II. B. 2. b.):

    cum conscius ipse animus se remordet,

    Lucr. 4, 1135:

    quos conscius animus exagitabat,

    Sall. C. 14, 3:

    suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent,

    Cic. Sex. Rosc. 67.—
    5.
    In Plaut. very freq., and once also in Cic., meton. for judicium, sententia, opinion, judgment; mostly meo quidem animo or meo animo, according to my mind, in my opinion, Plaut. Men. 1, 3, 17:

    e meo quidem animo aliquanto facias rectius, si, etc.,

    id. Aul. 3, 6, 3:

    meo quidem animo, hic tibi hodie evenit bonus,

    id. Bacch. 1, 1, 69; so id. Aul. 3, 5, 4; id. Curc. 4, 2, 28; id. Bacch. 3, 2, 10; id. Ep. 1, 2, 8; id. Poen. 1, 2, 23; id. Rud. 4, 4, 94; Cic. Sest. 22:

    edepol lenones meo animo novisti,

    Plaut. Curc. 4, 2, 19:

    nisi, ut meus est animus, fieri non posse arbitror,

    id. Cist. 1, 1, 5 (cf.:

    EX MEI ANIMI SENTENTIA,

    Inscr. Orell. 3665:

    ex animi tui sententia,

    Cic. Off. 3, 29, 108).—
    6.
    The imagination, the fancy (for which Cic. often uses cogitatio, as Ac. 2, 15, 48):

    cerno animo sepultam patriam, miseros atque insepultos acervos civium,

    Cic. Cat. 4, 6, 11:

    fingere animo jubebat aliquem etc.,

    id. Sen. 12, 41: Fingite animis;

    litterae enim sunt cogitationes nostrae, et quae volunt, sic intuentur, ut ea cernimus, quae videmus,

    id. Mil. 29, 79:

    Nihil animo videre poterant,

    id. Tusc. 1, 16, 38.—
    B.
    The power of feeling, the sensibility, the heart, the feelings, affections, inclinations, disposition, passions (either honorable or base; syn.: sensus, adfectus, pectus, cor), ho thumos.
    1.
    a.. In gen., heart, soul, spirit, feeling, inclination, affection, passion: Medea, animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22 (cf. Plaut. Truc. 2, 7, 36:

    animo hercle homo suo est miser): tu si animum vicisti potius quam animus te, est quod gaudeas, etc.,

    Plaut. Trin. 2, 2, 27 -29:

    harum scelera et lacrumae confictae dolis Redducunt animum aegrotum ad misericordiam,

    Ter. And. 3, 3, 27:

    Quo gemitu conversi animi (sunt),

    Verg. A. 2, 73:

    Hoc fletu concussi animi,

    id. ib. 9, 498;

    4, 310: animum offendere,

    Cic. Lig. 4; id. Deiot. 33; so Vulg. Gen. 26, 35.—Mens and animus are often conjoined and contrasted, mind and heart (cf. the Homeric kata phrena kai kata thumon, in mind and heart): mentem atque animum delectat suum, entertains his mind and delights his heart, Enn. ap. Gell. 19, 10:

    Satin tu sanus mentis aut animi tui?

    Plaut. Trin. 2, 4, 53:

    mala mens, malus animus,

    bad mind, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:

    animum et mentem meam ipsa cogitatione hominum excellentium conformabam,

    Cic. Arch. 6, 14:

    Nec vero corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magis,

    id. Sen. 11, 36:

    ut omnium mentes animosque perturbaret,

    Caes. B. G. 1, 39; 1, 21:

    Istuc mens animusque fert,

    Hor. Ep. 1, 14, 8:

    Stare Socrates dicitur tamquam quodam recessu mentis atque animi facto a corpore,

    Gell. 2, 1; 15, 2, 7.—

    And very rarely with this order inverted: Jam vero animum ipsum mentemque hominis, etc.,

    Cic. N. D. 2, 59, 147:

    mente animoque nobiscum agunt,

    Tac. G. 29:

    quem nobis animum, quas mentes imprecentur,

    id. H. 1, 84;

    and sometimes pleon. without such distinction: in primis regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam,

    a quiet mind and kindly heart, Verg. A. 1, 304; so,

    pravitas animi atque ingenii,

    Vell. 2, 112, 7 (for mens et animus, etc., in the sense of thought, used as a pleonasm, v. supra, II. A. 1.):

    Verum animus ubi semel se cupiditate devinxit mala, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 2, 34:

    animus perturbatus et incitatus nec cohibere se potest, nec quo loco vult insistere,

    Cic. Tusc. 4, 18, 41:

    animum comprimit,

    id. ib. 2, 22, 53:

    animus alius ad alia vitia propensior,

    id. ib. 4, 37, 81; id. ad Q. Fr. 1, 1:

    sed quid ego hic animo lamentor,

    Enn. Ann. 6, 40:

    tremere animo,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 4:

    ingentes animo concipit iras,

    Ov. M. 1, 166:

    exsultare animo,

    id. ib. 6, 514.—So often ex animo, from the heart, from the bottom of one's heart, deeply, truly, sincerely:

    Paulum interesse censes ex animo omnia facias an de industria?

    from your heart or with some design, Ter. And. 4, 4, 55; id. Ad. 1, 1, 47:

    nisi quod tibi bene ex animo volo,

    id. Heaut. 5, 2, 6: verbum [p. 124] ex animo dicere, id. Eun. 1, 2, 95:

    sive ex animo id fit sive simulate,

    Cic. N. D. 2, 67, 168:

    majore studio magisve ex animo petere non possum,

    id. Fam. 11, 22:

    ex animo vereque diligi,

    id. ib. 9, 6, 2:

    ex animo dolere,

    Hor. A. P. 432:

    quae (gentes) dederunt terram meam sibi cum gaudio et toto corde et ex animo,

    Vulg. Ezech. 36, 5; ib. Eph. 6, 6; ib. 1 Pet. 5, 3.—And with gen.
    (α).
    With verbs:

    Quid illam miseram animi excrucias?

    Plaut. Mil. 4, 2, 76; 4, 6, 65:

    Antipho me excruciat animi,

    Ter. Phorm. 1, 4, 10:

    discrucior animi,

    id. Ad. 4, 4, 1:

    in spe pendebit animi,

    id. Heaut. 4, 4, 5: juvenemque animi miserata repressit, pitying him in her heart, thumôi phileousa te kêdomenê te (Hom. Il. 1, 196), Verg. A. 10, 686.—
    (β).
    With adjj.:

    aeger animi,

    Liv. 1, 58; 2, 36; 6, 10; Curt. 4, 3, 11; Tac. H. 3, 58:

    infelix animi,

    Verg. A. 4, 529:

    felix animi,

    Juv. 14, 159:

    victus animi,

    Verg. G. 4, 491:

    ferox animi,

    Tac. A. 1, 32:

    promptus animi,

    id. H. 2, 23:

    praestans animi,

    Verg. A. 12, 19:

    ingens animi,

    Tac. A. 1, 69 (for this gen. v. Ramsh. Gr. p. 323; Key, § 935; Wagner ad Plaut. Aul. v. 105; Draeger, Hist. Synt. I. p. 443).—
    b.
    Meton., disposition, character (so, often ingenium): nimis paene animo es Molli, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 49:

    animo audaci proripit sese,

    Pac. Trag. Rel. p. 109 Rib.:

    petulans protervo, iracundo animo,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 1; id. Truc. 4, 3, 1:

    ubi te vidi animo esse omisso (omisso = neglegenti, Don.),

    Ter. Heaut. 5, 2, 9; Cic. Fam. 2. 17 fin.:

    promptus animus vester,

    Vulg. 2 Cor. 9, 2: animis estis simplicibus et mansuetis nimium creditis unicuique, Auct. ad Her. 4, 37:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    Sall. C. 14, 5:

    Hecabe, Non oblita animorum, annorum oblita suorum,

    Ov. M. 13, 550:

    Nihil est tam angusti animi tamque parvi, quam amare divitias,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    sordidus atque animi parvi,

    Hor. S. 1, 2, 10; Vell. 2, 25, 3:

    Drusus animi fluxioris erat,

    Suet. Tib. 52.—
    2.
    In particular, some one specific emotion, inclination, or passion (honorable or base; in this signif., in the poets and prose writers, very freq. in the plur.). —
    a.
    Courage, spirit:

    ibi nostris animus additus est,

    Plaut. Am. 1, 1, 94; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 31; id. And. 2, 1, 33:

    deficiens animo maesto cum corde jacebat,

    Lucr. 6, 1232:

    virtute atque animo resistere,

    Cic. Fam. 5, 2, 8:

    fac animo magno fortique sis,

    id. ib. 6, 14 fin.:

    Cassio animus accessit, et Parthis timor injectus est,

    id. Att. 5, 20, 3:

    nostris animus augetur,

    Caes. B. G. 7, 70:

    mihi in dies magis animus accenditur,

    Sall. C. 20, 6; Cic. Att. 5, 18; Liv. 8, 19; 44, 29:

    Nunc demum redit animus,

    Tac. Agr. 3:

    bellica Pallas adest, Datque animos,

    Ov. M. 5, 47:

    pares annis animisque,

    id. ib. 7, 558:

    cecidere illis animique manusque,

    id. ib. 7, 347 (cf.:

    tela viris animusque cadunt,

    id. F. 3, 225) et saep.—Hence, bono animo esse or uti, to be of good courage, Varr. R. R. 2, 5, 5: Am. Bono animo es. So. Scin quam bono animo sim? Plaut. Am. 22, 39:

    In re mala animo si bono utare, adjuvat,

    id. Capt. 2, 1, 9:

    bono animo fac sis,

    Ter. Ad. 3, 5, 1:

    quin tu animo bono es,

    id. ib. 4, 2, 4:

    quare bono animo es,

    Cic. Att. 5, 18; so Vulg. 2 Macc. 11, 26; ib. Act. 18, 25;

    so also, satis animi,

    sufficient courage, Ov. M. 3, 559.—Also for hope:

    magnus mihi animus est, hodiernum diem initium libertatis fore,

    Tac. Agr, 30.— Trop., of the violent, stormy motion of the winds of AEolus:

    Aeolus mollitque animos et temperat iras,

    Verg. A. 1, 57.—Of a top:

    dant animos plagae,

    give it new force, quicker motion, Verg. A. 7, 383.—

    Of spirit in discourse: in Asinio Pollione et consilii et animi satis,

    Quint. 10, 1, 113. —
    b.
    Haughtiness, arrogance, pride: quae civitas est in Asia, quae unius tribuni militum animos ac spiritus capere possit? can bear the arrogance and pride, etc., Cic. Imp. Pomp. 22, 66:

    jam insolentiam noratis hominis: noratis animos ejus ac spiritus tribunicios,

    id. Clu. 39, 109; so id. Caecin. 11 al.; Ov. Tr. 5, 8, 3 (cf.:

    quia paululum vobis accessit pecuniae, Sublati animi sunt,

    Ter. Hec. 3, 5, 56).—
    c.
    Violent passion, vehemence, wrath:

    animum vincere, iracundiam cohibere, etc.,

    Cic. Marcell. 3:

    animum rege, qui nisi paret Imperat,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    qui dominatur animo suo,

    Vulg. Prov. 16, 32.—So often in plur.; cf hoi thumoi: ego meos animos violentos meamque iram ex pectore jam promam, Plaut. Truc. 2, 7, 43:

    vince animos iramque tuam,

    Ov. H. 3, 85; id. M. 8, 583; Prop. 1, 5, 12:

    Parce tuis animis, vita, nocere tibi,

    id. 2, 5, 18:

    Sic longius aevum Destruit ingentes animos,

    Luc. 8, 28:

    coeunt sine more, sine arte, Tantum animis iraque,

    Stat. Th. 11, 525 al. —
    d.
    Moderation, patience, calmness, contentedness, in the phrase aequus animus, an even mind:

    si est animus aequos tibi,

    Plaut. Aul. 2, 2, 10; id. Rud. 2, 3, 71; Cic. Rosc. Am. 50, 145; and often in the abl., aequo animo, with even mind, patiently, etc.:

    aequo animo ferre,

    Ter. And. 2, 3, 23; Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Sen. 23, 84; Nep. Dion. 6, 4; Liv. 5, 39:

    aequo animo esse,

    Vulg. 3 Reg. 21, 7; ib. Judith, 7, 23: Aequo animo est? of merry heart (Gr. euthumei), ib. Jac. 5, 13:

    animis aequis remittere,

    Cic. Clu. 2, 6:

    aequiore animo successorem opperiri,

    Suet. Tib. 25:

    haud aequioribus animis audire,

    Liv. 23, 22: sapientissimus quisque aequissimo animo moritur; stultissimus iniquissimo. Cic. Sen. 23, 83; so id. Tusc. 1, 45, 109; Sall. C. 3, 2; Suet. Aug. 56:

    iniquo animo,

    Att. Trag. Rel. p. 150 Rib.; Cic. Tusc. 2, 2, 5; Quint. 11, 1, 66.—
    e.
    Agreeable feeling, pleasure, delight:

    cubat amans animo obsequens,

    Plaut. Am. 1, 1, 134:

    indulgent animis, et nulla quid utile cura est,

    Ov. M. 7, 566; so, esp. freq.: animi causa (in Plaut. once animi gratia), for the sake of amusement, diversion (cf.:

    haec (animalia) alunt animi voluptatisque causa,

    Caes. B. G. 5, 12):

    Post animi causa mihi navem faciam,

    Plaut. Rud. 4, 2, 27; so id. Trin. 2, 2, 53; id. Ep. 1, 1, 43:

    liberare fidicinam animi gratia,

    id. ib. 2, 2, 90:

    qui illud animi causa fecerit, hunc praedae causa quid facturum putabis?

    Cic. Phil. 7, 6:

    habet animi causa rus amoenum et suburbanum,

    id. Rosc. Am. 46 Matth.; cf. id. ib. § 134, and Madv. ad Cic. Fin. 2, 17, 56; Cic. Fam. 7, 2:

    Romanos in illis munitionibus animine causa cotidie exerceri putatis?

    Caes. B. G. 7, 77; Plin. praef. 17 Sill.—
    f.
    Disposition toward any one:

    hoc animo in nos esse debebis, ut etc.,

    Cic. Fam. 2, 1 fin.:

    meus animus erit in te semper, quem tu esse vis,

    id. ib. 5, 18 fin.:

    qui, quo animo inter nos simus, ignorant,

    id. ib. 3, 6; so id. ib. 4, 15;

    5, 2: In quo in primis quo quisque animo, studio, benevolentia fecerit, ponderandum est,

    id. Off. 1, 15, 49:

    quod (Allobroges) nondum bono animo in populum Romanum viderentur,

    to be well disposed, Caes. B. G. 1, 6 fin. —In the pregn. signif. of kind, friendly feeling, affection, kindness, liberality:

    animum fidemque praetorianorum erga se expertus est,

    Suet. Oth. 8:

    Nec non aurumque animusque Latino est,

    Verg. A. 12, 23.—Hence, meton., of a person who is loved, my heart, my soul:

    salve, anime mi,

    Plaut. Curc. 1, 2, 3:

    da, meus ocellus, mea rosa, mi anime, da, mea voluptas,

    id. As. 3, 3, 74; so id. ib. 5, 2, 90; id. Curc. 1, 3, 9; id. Bacch. 1, 1, 48; id. Most. 1, 4, 23; id. Men. 1, 3, 1; id. Mil. 4, 8, 20; id. Rud. 4, 8, 1; Ter. Eun. 1, 2, 15 et saep. —
    C.
    The power of willing, the will, inclination, desire, purpose, design, intention (syn.: voluntas, arbitrium, mens, consilium, propositum), hê boulêsis:

    qui rem publicam animo certo adjuverit,

    Att. Trag Rel. p. 182 Rib.:

    pro inperio tuo meum animum tibi servitutem servire aequom censui,

    Plaut. Trin. 2, 2, 23:

    Ex animique voluntate id procedere primum,

    goes forth at first from the inclination of the soul, Lucr. 2, 270; so,

    pro animi mei voluntate,

    Cic. Fam. 5, 20, 8 (v. Manut. ad h.l.):

    teneo, quid animi vostri super hac re siet,

    Plaut. Am. prol. 58; 1, 1, 187:

    Nam si semel tuom animum ille intellexerit, Prius proditurum te etc.,

    Ter. Heaut. 3, 1, 69:

    Prius quam tuom ut sese habeat animum ad nuptias perspexerit,

    id. And. 2, 3, 4:

    Sin aliter animus voster est, ego etc.,

    id. Ad. 3, 4, 46:

    Quid mi istaec narras? an quia non audisti, de hac re animus meus ut sit?

    id. Hec. 5, 2, 19:

    qui ab auro gazaque regia manus, oculos, animum cohibere possit,

    Cic. Imp. Pomp. 66:

    istum exheredare in animo habebat,

    id. Rosc. Am. 18, 52: nobis crat in animo Ciceronem ad Caesarem mittere, we had it in mind to send, etc., id. Fam. 14, 11; Serv. ad Cic. ib. 4, 12:

    hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc.,

    Caes. B. G. 7, 28:

    insurrexerunt uno animo in Paulum,

    with one mind, Vulg. Act. 18, 12; 19, 29: persequi Jugurtham animus ardebat, Sall. J. 39, 5 Gerlach (others, animo, as Dietsch); so id. de Rep. Ord. 1, 8: in nova fert an mus mutatas dicere formas, my mind inclines to tell of, etc., Ov. M. 1, 1.—Hence, est animus alicui, with inf., to have a mind for something, to aim at, etc.:

    omnibus unum Opprimere est animus,

    Ov. M. 5, 150:

    Sacra Jovi Stygio perficere est animus,

    Verg. A. 4, 639:

    Fuerat animus conjuratis corpus occisi in Tiberim trahere,

    Suet. Caes. 82 fin.; id. Oth. 6; cf. id. Calig. 56.—So, aliquid alicui in animo est, with inf., Tac. G. 3.—So, inducere in animum or animum, to resolve upon doing something; v. induco.—
    D.
    Trop., of the principle of life and activity in irrational objects, as in Engl. the word mind is used.
    1.
    Of brutes:

    in bestiis, quarum animi sunt rationis expertes,

    whose minds, Cic. Tusc. 1, 33, 80:

    Sunt bestiae, in quibus etiam animorum aliqua ex parte motus quosdam videmus,

    id. Fin. 5, 14, 38:

    ut non inscite illud dictum videatur in sue, animum illi pecudi datum pro sale, ne putisceret,

    id. ib. 5, 13, 38, ubi v. Madv.:

    (apes Ingentes animos angusto in pectore versant,

    Verg. G. 4, 83:

    Illiusque animos, qui multos perdidit unus, Sumite serpentis,

    Ov. M. 3, 544:

    cum pecudes pro regionis caelique statu et habitum corporis et ingenium animi et pili colorem gerant,

    Col. 6, 1, 1:

    Umbria (boves progenerat) vastos nec minus probabiles animis quam corporibus,

    id. 6, 1, 2 si equum ipsum nudum et solum corpus ejus et animum contemplamur, App. de Deo Socr. 23 (so sometimes mens:

    iniquae mentis asellus,

    Hor. S. 1, 9, 20).—
    2.
    Of plants:

    haec quoque Exuerint silvestrem animum, i. e. naturam, ingenium,

    their wild nature, Verg. G. 2, 51.—
    III.
    Transf. Of God or the gods, as we say, the Divine Mind, the Mind of God:

    certe et deum ipsum et divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti possumus,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51 (so mens, of God, id. ib. 1, 22, 66; id. Ac. 2, 41, 126):

    Tantaene animis caelestibus irae?

    Verg. A. 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > animus

  • 17 asyla

    asyla, ae, f., = asulê, a plant; otherwise called ferus oculus, Plin. 25, 13, 92, § 145.

    Lewis & Short latin dictionary > asyla

  • 18 auditus

    1.
    audītus, a, um, Part. of audio.
    2.
    audītus, ūs, m. [audio].
    I.
    A hearing, listening (so perh. only post-Aug.;

    syn.: auditio, auscultatio): ea plurium auditu accipi,

    Tac. A. 4, 69:

    breviauditu,

    id. H. 2, 59:

    auditus auris,

    Vulg. 2 Reg. 22, 45;

    ib. Job, 42, 5: auditu audietis (by Hebraïsm),

    ib. Matt. 13, 14.—Hence, the instruction listened to (cf. audio, II. A. 2.):

    quis dignior umquam Hoc fuit auditu?

    Luc. 10, 183.— Also (like auditio, II.), a rumor, report:

    occupaverat animos prior auditus,

    Tac. H. 1, 76:

    Quis credidit auditui nostro?

    Vulg. Joan. 12, 38; ib. Rom. 10, 16.—
    II.
    The sense of hearing, the hearing (class.):

    auditus autem semper patet,

    Cic. N. D. 2, 57, 144: num quid aliquo sensu perceptum sit, aspectu, auditu, tactu, odore, gustatu, Auct. ad Her. 2, 5:

    aures acerrimi auditūs,

    Plin. 8, 32, 50, § 114; 23, 4, 42, § 85:

    Si totum corpus oculus, ubi auditus?

    Vulg. 1 Cor. 12, 17 bis. al. —In plur.: auditus hominum deorumque mulcens, i. e. aures, App Dogm. Plat. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > auditus

  • 19 avello

    ā-vello, velli or vulsi, vulsum or volsum, 3, v. a. ( pluperf. avellerat, Curt. 5, 6, 5; perf. avulsi, Luc. 9, 764), to tear off or away, to pull or rend off (syn.: abripio, eximo).
    I.
    In gen. (class.):

    avellere tigna trabesque,

    to tear away planks and beams, Lucr. 6, 241:

    avolsaque saxa Montibus,

    the rocks rent from the mountains, id. 4, 141:

    avolsum umeris caput,

    Verg. A. 2, 558; so Ov. M. 3, 727; 2, 358:

    avolsos silices a montibus altis,

    Lucr. 5, 313:

    avolsus radicibus oculus,

    id. 3, 563: poma ex arboribus, si cruda sunt, vix avelluntur;

    si matura et cocta, decidunt,

    Cic. Sen. 19, 71; id. Verr. 2, 4, 49 fin.:

    Cum ripa simul avolsos ferat Aufidus acer,

    Hor. S. 1, 1, 58; 2, 8, 89:

    Avellit frondes,

    Ov. M. 2, 351:

    summitatem frondium ejus avulsit,

    Vulg. Ezech. 17, 4 al.:

    Ex eā avolsa postea Therasia,

    Plin. 4, 12, 23, § 70:

    Euboea avolsa Boeotiae,

    id. 4, 12, 21, § 63.—
    II.
    Esp.
    A.
    To take away by force, to tear away:

    rus ab aliquo,

    Ter. Eun. 3, 3, 14:

    pretium alicui,

    Hor. S. 1, 2, 104:

    fatale sacrato avellere templo Palladium,

    Verg. A. 2, 165:

    fundum emptori,

    Dig. 23, 7, 17; 40, 7, 3:

    avellamus eum ad nos,

    Vulg. Isa. 7, 6;

    so of carrying off the bride,

    Cat. 62, 21 Ellis.—
    B.
    To separate from something by pulling, to part, to remove:

    aliquem de matris complexu avellere atque abstrahere,

    Cic. Font. 17:

    ab uberibus avellere,

    to wean, Vulg. Isa. 28, 9:

    ut sperem posse (eum) avelli,

    Ter. And. 3, 3, 21:

    Non potes avelli! simul, ah, simul ibimus, inquit,

    Ov. Tr. 1, 3, 81:

    complexu avolsus Iuli,

    Verg. A. 4, 616:

    ut avellerentur castris,

    Tac. A. 1, 44: se, to tear one ' s self away, Ter. Hec. 4, 1, 39.— And in pass. without the notion of violence, to withdraw:

    Et ipse avulsus est ab eis,

    Vulg. Luc. 22, 41 Tisch.— Trop.:

    aliquem a tanto errore,

    Cic. Off. 3, 4, 83.

    Lewis & Short latin dictionary > avello

  • 20 Belus

    Bēlus, i, m., = Bêlos; Heb..
    I.
    An Asiatic king of a primitive age, builder of Babylon and founder of the Babylonian kingdom, Verg. A. 1, 621; 1, 729 sq.:

    priscus,

    Ov. M. 4, 213 (like Bêlos ho archaios, Aelian. V. H. 13, 3).—
    II.
    An Indian deity, compared with Hercules of the Greeks, Cic. N. D. 3, 16, 42; cf. Robinson, Dict., under.—
    III.
    A king of Egypt, father of Danaus and Ægyptus.
    IV.
    Derivv.
    A.
    Bēlīdes, ae (for the length of the i, cf. Prisc. p. 584 P.), m., = Bêlidês, a male descendant of Belus:

    Belidae fratres,

    i. e. Danaus and Ægyptus, Stat. Th. 6, 291:

    surge, age, Belide, de tot modo fratribus unus,

    i. e. Lynceus, son of Ægyptus, Ov. H. 14, 73:

    Palamedes,

    Verg. A. 2, 82 (septimo gradu a Belo originem ducens, Serv.).—
    B.
    Bēlis, ĭdis, f., and usu. in plur., Bēlĭdĕs, um, the granddaughters of Belus, the Belides, = Danaides (v. Danaus), Ov. Tr. 3, 1, 62; id. A. A. 1, 74; id. M. 4, 463; 10, 44.—
    C.
    Bēlĭăs, ădis, f., = Belis, Sen. Herc. Oet. 961.—
    V.
    Beli oculus, a precious stone, cat ' s-eye, a species of onyx, Plin. 37, 10, 55, § 149.—
    VI.
    A river of Galilee, on the borders of Phœnicia, now Nahr Naaman, Plin. 5, 19, 17, § 75; Tac. H. 5, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Belus

См. также в других словарях:

  • OCULUS — Petite baie sans fermeture, de forme circulaire, ovale ou polygonale, pratiquée dans un mur, un toit ou située au sommet d’une coupole (par exemple, au Panthéon à Rome). L’œil de bœuf est une lucarne dont la fenêtre est circulaire ou ovale.… …   Encyclopédie Universelle

  • oculus — óculus s. n. Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic  ÓCULUS s.n. (arhit.) Fereastră rotundă de mici dimensiuni, caracteristică unor biserici romanice sau de epocă gotică timpurie. [< fr. oculus, cf. lat. oculus – ochi].… …   Dicționar Român

  • Oculus — (lat. Auge) bezeichnet in der Medizin das Auge in der Architektur ein Ochsenauge (Architektur) (rundes dekoratives Fenster), gelegentlich auch ein Opaion (runde Öffnung am höchsten Punkt einer Kuppel), in der Optischen Industrie die Oculus… …   Deutsch Wikipedia

  • oculus — m. oftalm. Voz latina de ojo. Medical Dictionary. 2011 …   Diccionario médico

  • oculus — an eye, pl. oculi, 1857, from L. oculus eye (see EYE (Cf. eye) (n.)) …   Etymology dictionary

  • Oculus — Oc u*lus, n.; pl. {Oculi}. [L., an eye.] 1. An eye. [1913 Webster] 2. (Arch.) A round window, usually a small one. [1913 Webster] 3. (Bot.) A leaf bud. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ocŭlus — (lat.), 1) Auge; O. caesius, grüner Staar; O. duplex, eine Binde bei Augenkrankheiten, wodurch beide Augen zugleich verbunden werden, im Gegensatz zu O. simplex, wodurch nur ein Auge verbunden wird; O. elephantinus, so v.w. Buphthalmia; O.… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Ocŭlus — (lat.), das Auge …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • oculus — (izg. ȍkulus) m DEFINICIJA arhit. okrugao prozor; osobito čest u razdoblju baroka ETIMOLOGIJA lat.: oko …   Hrvatski jezični portal

  • Oculus — This page is about the architectural term. See also: eye. The Oculus (top) in the dome of the Pantheon, Rome An Oculus, circular window, or rain hole is a feature of Classical architecture since the 16th century. They are often denoted by their… …   Wikipedia

  • Oculus — Pour les articles homonymes, voir Oculus (homonymie). Sur les autres projets Wikimedia : « Oculus », sur le Wiktionnaire (dictionnaire universel) Un oculus[1] est une ouverture pratiquée sur un comble de voûte. On en …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»