noun

salvus (ante-class. - vos), a, um, adj. [root sar, sal; v. salus], saved, preserved, unharmed, safe, unhurt, uninjured, well, sound, etc.

In gen. (very freq. and class.; syn.: sospes, sanus, incolumis): Mars pater, te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem valetudinemque mihi, etc., an ancient form of praver in Cato, R. R. 141, 3; cf.: si respublica populi Romani Quiritium ad quinquennium proximum salva servata erit hisce duellis, datum donum duit, etc., an ancient formula in making votive offerings. Liv. 22, 10; Plaut. Aul. 4, 6, 11; cf. also: di me servant, salva res est;

salvum est, si quid non perit,

id. ib. 2, 2, 30; id. Trin. 4, 3, 82: ita me gessi, Quirites, ut omnes salvi conservaremini, Cic. Cat. 3, 10, 25:

eos suā stultitiā occidisse, cum tuā prudentiā salvi esse potuissent,

id. Fam. 4, 3, 2:

salvum atque incolumem exercitum transducere,

Caes. B. C. 2, 32:

civibus salvis atque incolumibus,

id. ib. 1, 72; Cic. Div. in Caecil. 22, 72:

non solum ut salvae et incolumes, verum etiam ut amplae atque potentes sint civitates,

id. Inv. 2, 56, 169:

filium tuom modo in portu vivum, salvom et sospitem vidi,

Plaut. Capt. 4, 2, 93: salvam et sospitem rempublicam, Aug. ap. Suet. Aug. 28:

in re salvā (opp. in re perditā),

Plaut. Trin. 3, 1, 9; so,

salva res (opp. perdita),

Ter. Eun. 2, 2, 27; cf. Plaut. Rud. 3, 5, 23: Ch. Obsecro, num navis periit? Ac. Salva est navis, id. Merc. 1, 2, 64; id. Rud. 4, 4, 5:

etsi aliquo accepto detrimento, tamen summa exercitus salva, etc.,

Caes. B. C. 1, 67 fin.:

sana et salva sum,

Plaut. Am. 2, 2, 98; cf. id. ib. 2, 2, 88;

so with sanus,

id. Ep. 4, 1, 36; id. Merc. 1, 2, 65 (al. sarta); id. Ps. 4, 6, 6:

res publica sana ac salva,

Cic. Fam. 12, 23, 3 al.;

hence, in inscrr., without a connecting particle: SANVS SALVVS, or SALVVS SANVS,

Inscr. Orell. 4360 and 2143:

bene factum te advenisse, Pamphile, Atque adeo salvom atque validum... Nam illum vivum et salvom vellem,

Ter. Hec. 3, 5, 6; 3, 5, 14:

cum bene re gestā salvos convortor domum,

Plaut. Stich. 3, 1, 1; so,

salvom redire,

id. Am. 3, 2, 67; id. Trin. 1, 2, 119; 5, 2, 58 al.:

advenire,

id. Curc. 4, 4, 5; cf.:

tum illum debilem factum... in curiam esse delatum, cumque senatui somnium enarravisset, pedibus suis salvom revertisse,

Cic. Div. 1, 26, 55:

numquam salvis suis exuitur servitus muliebris,

while their friends are living, Liv. 34, 7; cf.:

nec est mendacio locus salvis, qui interfuerunt,

Quint. 11, 2, 39:

non uxor salvum te vult, non filius,

Hor. S. 1, 1, 84:

quis te salvo est opus?

id. ib. 1, 9, 27: Am. Salvom signum est? So. Inspice. Am. Recte, ita est ut obsignavi, sound, uninjured, Plaut. Am. 2, 2, 142:

vasa,

id. Poen. 4, 2, 41:

epistula (opp. conscissa),

Cic. Fam. 7, 25, 1.— Poet.:

Penelope,

i. e. chaste, inviolate, Prop. 2, 9, 3; cf.:

quid salvi est mulieri amissā pudicitiā?

Liv. 1, 58, 7:

utinam salvis rebus colloqui potuissemus,

while matters were still undisturbed, before all was lost, Cic. Fam. 4, 1, 1 et saep.—Rarely with dat.:

siquidem ager nobis salvus est,

Plaut. Trin. 2, 4, 192; Ter. Hec. 4, 4, 21; cf. id. Ad. 3, 1, 11; id. Heaut. 1, 1, 108:

minae viginti sanae ac salvae sunt tibi,

Plaut. Ps. 4, 6, 6.—

Freq. with a noun in the abl. absol., without violation of, saving:

salvā lege,

Cic. Rep. 3, 10, 17; cf.:

hoc videmur esse consecuti, ut ne quid agi cum populo aut salvis auspiciis aut salvis legibus aut denique sine vi possit,

id. Fam. 1, 2, 4:

salvis auspiciis,

id. Prov. Cons. 19, 45:

salvo officio,

id. Rosc. Am. 1, 4:

salvo jure nostrae veteris amicitiae,

id. Fam. 13, 77, 1:

cupio tibi aliquā ex parte, quod salvā fide possim, parcere,

id. Rosc. Am. 34, 95:

quae salvā fide facere possit,

id. Off. 3, 10, 44:

pietate salvā,

Ov. M. 15, 109:

salvo pudore,

id. P. 1, 2, 68:

salvā virginitate,

id. H. 16, 160:

tuā re salvā,

Plaut. Trin. 2, 2, 95; so,

salvā causae ratione,

Quint. 4, 2, 75:

salvā conscientiā,

Sen. Ep. 117, 1:

salvā tractatione causae,

Quint. 12, 10, 46:

salvo poëtae sensu,

id. 1, 9, 2:

salva innocentia,

id. 7, 2, 37:

salva gratia,

id. 11, 1, 71:

salvo ordine,

Stat. S. 5, 1, 181:

ut salvo jam et composito die possis ibi manere,

an unbroken day, Plin. Ep. 2, 17, 2: salvo eo, ut, etc., with this reservation or proviso, that, etc., Dig. 16, 3, 1, § 40.

In partic.

Salvus sum, I am safe, all is well with me, I am freed from my difficulties, etc.; and, salva res est, the affair is all right, all is well (belonging only to colloquial lang.).

Salvos sum, salva spes est, ut verba audio, Plaut. Cas. 2, 5, 4:

salvos sum, siquidem, etc.,

id. Merc. 2, 3, 44; cf.:

salvos sum, si haec vera sunt,

Ter. And. 5, 6, 9:

salvos sum, jam philosophatur,

Plaut. Ps. 4, 2, 18; id. Rud. 2, 4, 24: Pa. Salva sum. Di. At ego perii, id. Stich. 2, 2, 15: si istam firmitudinem animi obtines;

salvi sumus,

id. As. 2, 2, 54: tace, obsecro;

salvae sumus,

Ter. Eun. 5, 1, 18: Pl. Me perisse praedicas. Dae. Meā quidem hercle causā salvos sis licet, Plaut. Rud. 1, 2, 51; cf. id. Ep. 4, 1, 21: ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio, may I die, if, etc., Cic. Att. 16, 13, a.—

Di me servant, salva [p. 1624] res est, Plaut. Aul. 2, 2, 30:

salva res est! bene promittit! spero servabit fidem,

id. Ep. 1, 2, 21:

salva res est, philosophatur quoque jam,

id. Capt. 2, 2, 34:

erubuit: salva res est,

Ter. Ad. 4, 5, 9: salva res est;

nimirum hic homines frigent,

id. Eun. 2, 2, 37:

euge, salva res est!

Plaut. Rud. 4, 3, 98: surrexit; horsum se capessit;

salva res,

id. ib. 1, 2, 83.—

In eccl. Lat., saved from sin, saved by Christ, Vulg. Act. 2, 21.—

Esp.: salvum facere,

to save, deliver, bring to salvation, Vulg. 1 Cor. 7, 16; id. Act. 16, 30 et saep.—

Salvus sis, a term of greeting or welcome, for salve, how do you do? good-day to you! heaven bless you! also, at parting, farewell: Ge. Ibo atque hunc compellabo. Salvos sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; cf. id. Bacch. 3, 6, 7; Ter. And. 4, 5, 7: Pl. Pater, salveto. Dae. Salvos sies, Plaut. Rud. 1, 2, 15: Di. Salva sis. Phronesium. Ph. Salve, id. Truc. 2, 4, 8; id. Ep. 4, 1, 22; id. Mil. 3, 3, 28; id. Poen. 3, 5, 6.—In a double sense, Plaut. Pers. 4, 4, 30. —Hence, adv.: salvē, well, in good health, in good condition or circumstances (only in colloquial lang.): Mu. Salve multum, mi pater. Se. Salva sis:

salven' advenio? salven' arcessi jubes?

Plaut. Men. 5, 2, 26:

Thallus ubi sit et quam salve agat,

App. Mag. p. 302, 34; id. M. 1, p. 114, 13.—So the ellipt. expression, satin' salve? (sc. agis? agitur? res se habent? etc.) is all well? all right? Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 53; Ter. Eun. 5, 5, 8 Don.:

percontantibus utrimque, Satin' salve, Sall. Fragm. Don. ad Ter. l. l.: cum pater Satin' salve? et quaenam ea moestitia esset? interrogaret eum,

Liv. 40, 8, 2 (v. l. satin' salvae?); 3, 26, 9; 6, 34, 8; 10, 18, 11. —Once absol.: salvene? is all well? salvene, amabo? Plaut. Stich. 1, 1, 10.—In a double sense:

(Lucretia) quaerenti viro, Satin' salve? Minime, inquit, quid enim salvi est mulieri amissā pudicitiā?

Liv. 1, 58, 7.— Comp. and sup. do not occur in the adj. or adv.

salvus (ante-class. - vos), a, um, adj. [root sar, sal; v. salus], saved, preserved, unharmed, safe, unhurt, uninjured, well, sound, etc.

In gen. (very freq. and class.; syn.: sospes, sanus, incolumis): Mars pater, te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem valetudinemque mihi, etc., an ancient form of praver in Cato, R. R. 141, 3; cf.: si respublica populi Romani Quiritium ad quinquennium proximum salva servata erit hisce duellis, datum donum duit, etc., an ancient formula in making votive offerings. Liv. 22, 10; Plaut. Aul. 4, 6, 11; cf. also: di me servant, salva res est;

salvum est, si quid non perit,

id. ib. 2, 2, 30; id. Trin. 4, 3, 82: ita me gessi, Quirites, ut omnes salvi conservaremini, Cic. Cat. 3, 10, 25:

eos suā stultitiā occidisse, cum tuā prudentiā salvi esse potuissent,

id. Fam. 4, 3, 2:

salvum atque incolumem exercitum transducere,

Caes. B. C. 2, 32:

civibus salvis atque incolumibus,

id. ib. 1, 72; Cic. Div. in Caecil. 22, 72:

non solum ut salvae et incolumes, verum etiam ut amplae atque potentes sint civitates,

id. Inv. 2, 56, 169:

filium tuom modo in portu vivum, salvom et sospitem vidi,

Plaut. Capt. 4, 2, 93: salvam et sospitem rempublicam, Aug. ap. Suet. Aug. 28:

in re salvā (opp. in re perditā),

Plaut. Trin. 3, 1, 9; so,

salva res (opp. perdita),

Ter. Eun. 2, 2, 27; cf. Plaut. Rud. 3, 5, 23: Ch. Obsecro, num navis periit? Ac. Salva est navis, id. Merc. 1, 2, 64; id. Rud. 4, 4, 5:

etsi aliquo accepto detrimento, tamen summa exercitus salva, etc.,

Caes. B. C. 1, 67 fin.:

sana et salva sum,

Plaut. Am. 2, 2, 98; cf. id. ib. 2, 2, 88;

so with sanus,

id. Ep. 4, 1, 36; id. Merc. 1, 2, 65 (al. sarta); id. Ps. 4, 6, 6:

res publica sana ac salva,

Cic. Fam. 12, 23, 3 al.;

hence, in inscrr., without a connecting particle: SANVS SALVVS, or SALVVS SANVS,

Inscr. Orell. 4360 and 2143:

bene factum te advenisse, Pamphile, Atque adeo salvom atque validum... Nam illum vivum et salvom vellem,

Ter. Hec. 3, 5, 6; 3, 5, 14:

cum bene re gestā salvos convortor domum,

Plaut. Stich. 3, 1, 1; so,

salvom redire,

id. Am. 3, 2, 67; id. Trin. 1, 2, 119; 5, 2, 58 al.:

advenire,

id. Curc. 4, 4, 5; cf.:

tum illum debilem factum... in curiam esse delatum, cumque senatui somnium enarravisset, pedibus suis salvom revertisse,

Cic. Div. 1, 26, 55:

numquam salvis suis exuitur servitus muliebris,

while their friends are living, Liv. 34, 7; cf.:

nec est mendacio locus salvis, qui interfuerunt,

Quint. 11, 2, 39:

non uxor salvum te vult, non filius,

Hor. S. 1, 1, 84:

quis te salvo est opus?

id. ib. 1, 9, 27: Am. Salvom signum est? So. Inspice. Am. Recte, ita est ut obsignavi, sound, uninjured, Plaut. Am. 2, 2, 142:

vasa,

id. Poen. 4, 2, 41:

epistula (opp. conscissa),

Cic. Fam. 7, 25, 1.— Poet.:

Penelope,

i. e. chaste, inviolate, Prop. 2, 9, 3; cf.:

quid salvi est mulieri amissā pudicitiā?

Liv. 1, 58, 7:

utinam salvis rebus colloqui potuissemus,

while matters were still undisturbed, before all was lost, Cic. Fam. 4, 1, 1 et saep.—Rarely with dat.:

siquidem ager nobis salvus est,

Plaut. Trin. 2, 4, 192; Ter. Hec. 4, 4, 21; cf. id. Ad. 3, 1, 11; id. Heaut. 1, 1, 108:

minae viginti sanae ac salvae sunt tibi,

Plaut. Ps. 4, 6, 6.—

Freq. with a noun in the abl. absol., without violation of, saving:

salvā lege,

Cic. Rep. 3, 10, 17; cf.:

hoc videmur esse consecuti, ut ne quid agi cum populo aut salvis auspiciis aut salvis legibus aut denique sine vi possit,

id. Fam. 1, 2, 4:

salvis auspiciis,

id. Prov. Cons. 19, 45:

salvo officio,

id. Rosc. Am. 1, 4:

salvo jure nostrae veteris amicitiae,

id. Fam. 13, 77, 1:

cupio tibi aliquā ex parte, quod salvā fide possim, parcere,

id. Rosc. Am. 34, 95:

quae salvā fide facere possit,

id. Off. 3, 10, 44:

pietate salvā,

Ov. M. 15, 109:

salvo pudore,

id. P. 1, 2, 68:

salvā virginitate,

id. H. 16, 160:

tuā re salvā,

Plaut. Trin. 2, 2, 95; so,

salvā causae ratione,

Quint. 4, 2, 75:

salvā conscientiā,

Sen. Ep. 117, 1:

salvā tractatione causae,

Quint. 12, 10, 46:

salvo poëtae sensu,

id. 1, 9, 2:

salva innocentia,

id. 7, 2, 37:

salva gratia,

id. 11, 1, 71:

salvo ordine,

Stat. S. 5, 1, 181:

ut salvo jam et composito die possis ibi manere,

an unbroken day, Plin. Ep. 2, 17, 2: salvo eo, ut, etc., with this reservation or proviso, that, etc., Dig. 16, 3, 1, § 40.

In partic.

Salvus sum, I am safe, all is well with me, I am freed from my difficulties, etc.; and, salva res est, the affair is all right, all is well (belonging only to colloquial lang.).

Salvos sum, salva spes est, ut verba audio, Plaut. Cas. 2, 5, 4:

salvos sum, siquidem, etc.,

id. Merc. 2, 3, 44; cf.:

salvos sum, si haec vera sunt,

Ter. And. 5, 6, 9:

salvos sum, jam philosophatur,

Plaut. Ps. 4, 2, 18; id. Rud. 2, 4, 24: Pa. Salva sum. Di. At ego perii, id. Stich. 2, 2, 15: si istam firmitudinem animi obtines;

salvi sumus,

id. As. 2, 2, 54: tace, obsecro;

salvae sumus,

Ter. Eun. 5, 1, 18: Pl. Me perisse praedicas. Dae. Meā quidem hercle causā salvos sis licet, Plaut. Rud. 1, 2, 51; cf. id. Ep. 4, 1, 21: ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio, may I die, if, etc., Cic. Att. 16, 13, a.—

Di me servant, salva [p. 1624] res est, Plaut. Aul. 2, 2, 30:

salva res est! bene promittit! spero servabit fidem,

id. Ep. 1, 2, 21:

salva res est, philosophatur quoque jam,

id. Capt. 2, 2, 34:

erubuit: salva res est,

Ter. Ad. 4, 5, 9: salva res est;

nimirum hic homines frigent,

id. Eun. 2, 2, 37:

euge, salva res est!

Plaut. Rud. 4, 3, 98: surrexit; horsum se capessit;

salva res,

id. ib. 1, 2, 83.—

In eccl. Lat., saved from sin, saved by Christ, Vulg. Act. 2, 21.—

Esp.: salvum facere,

to save, deliver, bring to salvation, Vulg. 1 Cor. 7, 16; id. Act. 16, 30 et saep.—

Salvus sis, a term of greeting or welcome, for salve, how do you do? good-day to you! heaven bless you! also, at parting, farewell: Ge. Ibo atque hunc compellabo. Salvos sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; cf. id. Bacch. 3, 6, 7; Ter. And. 4, 5, 7: Pl. Pater, salveto. Dae. Salvos sies, Plaut. Rud. 1, 2, 15: Di. Salva sis. Phronesium. Ph. Salve, id. Truc. 2, 4, 8; id. Ep. 4, 1, 22; id. Mil. 3, 3, 28; id. Poen. 3, 5, 6.—In a double sense, Plaut. Pers. 4, 4, 30. —Hence, adv.: salvē, well, in good health, in good condition or circumstances (only in colloquial lang.): Mu. Salve multum, mi pater. Se. Salva sis:

salven' advenio? salven' arcessi jubes?

Plaut. Men. 5, 2, 26:

Thallus ubi sit et quam salve agat,

App. Mag. p. 302, 34; id. M. 1, p. 114, 13.—So the ellipt. expression, satin' salve? (sc. agis? agitur? res se habent? etc.) is all well? all right? Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 53; Ter. Eun. 5, 5, 8 Don.:

percontantibus utrimque, Satin' salve, Sall. Fragm. Don. ad Ter. l. l.: cum pater Satin' salve? et quaenam ea moestitia esset? interrogaret eum,

Liv. 40, 8, 2 (v. l. satin' salvae?); 3, 26, 9; 6, 34, 8; 10, 18, 11. —Once absol.: salvene? is all well? salvene, amabo? Plaut. Stich. 1, 1, 10.—In a double sense:

(Lucretia) quaerenti viro, Satin' salve? Minime, inquit, quid enim salvi est mulieri amissā pudicitiā?

Liv. 1, 58, 7.— Comp. and sup. do not occur in the adj. or adv.

sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.

Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.

After a plural subject:

hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

Plaut. Rud. prol. 72:

multa concurrunt simul,

Ter. And. 3, 2, 31:

(duo homines) simul cenare voluerunt,

Cic. Inv. 2, 4, 14:

Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

id. Rep. 1, 8, 13:

tres simul soles effulserunt,

Liv. 41, 21 fin.:

tria simul agmina populabantur Indos,

Curt. 9, 10, 7:

duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

Quint. 11, 1, 69:

Othonem multa simul exstimulabant,

Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

Cic. Fam. 5, 19, 2.—

With a plur. object:

(Alcumena) uno partu duos peperit semul,

Plaut. Am. 5, 2, 8:

duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

Plaut. Merc. prol. 1:

si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

ambo cum simul conspicimus,

Liv. 40, 46 init.:

simul omnibus portis erupit,

id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

Liv. 6, 4, 6:

totam simul causam ponit ante oculos,

Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

Sall. J. 101, 1.—

Referring [p. 1703] to plural attributes:

omnium simul rerum... discrimine proposito,

Liv. 6, 35, 6:

multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

id. 43, 6, 1.—

Referring to an attributive participle understood:

multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

Liv. 44, 45:

trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

id. 6, 4, 1:

inter duo simul bella,

id. 7, 27, 7:

tot simul malis victi,

Curt. 4, 4, 12.

Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

novi (illum) cum Calcha semul,

Plaut. Men. 5, 2, 48:

jube in urbem veniat jam tecum semul,

id. Most. 4, 2, 26:

qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

id. Am. 2, 2, 122:

me misisti ad portum cum luci semul,

id. Stich. 2, 2, 40:

quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

Ter. And. 3, 3, 7:

simul consilium cum re amisti?

id. Eun. 2, 2, 10:

Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

Cic. Or. 2, 38, 100:

Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

id. Brut. 64, 230:

cum corporibus simul animos interire,

id. Lael. 4, 13:

vobiscum simul considerantis,

id. Rep. 1, 46, 70:

testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

id. Mil. 18, 48:

simul cum lege Aelia magistratum iniit,

id. Att. 1, 16, 13:

simul cum lumine pandit,

id. Arat. 704 (452):

simul cum moribus immutatur fortuna,

Sall. C. 2, 5:

cum anima simul,

id. ib. 33, 4:

simul cum occasu solis,

id. J. 91, 2:

simul cum dono designavit templi finis,

Liv. 1, 10, 5:

si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

id. 8, 31, 7:

ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

quippe omnes semul didicimus tecum una,

Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

Plaut. Ps. 4, 7, 86:

cum simul P. Rutilius venisset,

Cic. Rep. 1, 11, 17:

hos qui simul erant missi, fallere,

id. Rosc. Am. 38, 110:

prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

Liv. 5, 13, 13:

extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

simul his,

Hor. S. 1, 10, 86:

quippe simul nobis habitat,

Ov. Tr. 5, 10, 29:

his simul,

Sil. 3, 268:

Magnetibus simul transmissi,

Tac. A. 4, 55:

quindecimviri septemviris simul,

id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.

Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

Plaut. Men. 4, 2, 17:

quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

id. Pers. 2, 1, 3:

quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

Plaut. Men. 4, 2, 104.

Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.

Referring to co-ordinate terms of the same sentence.

Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

semul flere sorbereque haud facile est,

Plaut. Most. 3, 2, 104:

Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

Liv. 40, 16 init.:

quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

id. 6, 27, 9:

Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

id. 41, 6 fin.:

Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

id. 8, 19, 11:

simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

id. 10, 40, 1:

eximio simul honoribus atque virtutibus,

id. 6, 11, 3:

obruit animum simul luctus metusque,

id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

Plaut. Most. 1, 2, 60.—

Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

Plaut. Men. 5, 9, 40:

faxo et operam et vinum perdiderit simul,

id. Aul. 3, 6, 42:

ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—

Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

convenit regnum simul atque locos ut haberet,

Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

oculis simul ac mente turbatum,

Liv. 7, 26, 5:

quod ubi auditum simul visumque est,

id. 8, 39, 7:

pulvere simul ac sudore perfusum,

Curt. 3, 5, 2:

terrestri simul navalique clade,

id. 4, 3, 14:

vota nuncupabantur simul et solvebantur,

Val. Max. 6, 9, ext. 5:

qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—

Placed before the last term.

Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

Sall. J. 97, 1:

Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

id. ib. 73, 2:

Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

id. ib. 84, 5:

milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

id. ib. 92, 2:

Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—

Simulque (rare):

ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

Curt. 8, 10, 25.—

Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

Plaut. Stich. 3, 1, 3:

Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

Cic. Arat. 270 (36):

inter solis iter, simul inter flamina venti,

id. ib. 342 (101):

ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

Tac. H. 2, 83. —

Inserted in the last term ( poet.):

memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

Hor. C. 1, 36, 9;

interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

id. S. 1, 5, 32.—

Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.

Et simul or simulque:

contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

Plaut. Stich. 2, 1, 34:

eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

quod... et simul quia,

Lucr. 5, 1181:

ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

id. 5, 1213:

sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

Cic. Phil. 1, 11, 28:

ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

id. Fam. 7, 8, 1:

emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

id. Arat. 713 (460):

postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

Sall. J. 52, 6:

equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

Liv. 3, 62, 8:

tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—

Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

salve! simul autem vale!

Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

simul enim augebimus diligentiam,

Cic. Marc. 7, 22.—

Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

Cic. Phil. 10, 2, 5:

illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

id. Tusc. 4, 28, 60:

simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

Sall. J. 91, 1:

nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

Liv. 32, 18, 3:

simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—

Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

Cic. Fam. 13, 6, 2:

quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.

Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).

Simul alone:

ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

Plaut. Am. 5, 1, 77:

sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

id. Mil. 4, 4, 1:

alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

Cic. Phil. 2, 5, 10:

hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

Caes. B. G. 6, 23:

Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

Liv. 7, 32, 3:

tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

id. 5, 21, 3.—

More freq. simul et (= etiam):

quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

Ter. Heaut. 4, 5, 55:

nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

Cic. Balb. 28, 65:

demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

id. Att. 1, 1, 4:

legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

Liv. 41, 19 med.:

ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.

Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

Sall. C. 19, 2:

cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

id. J. 4, 2:

nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

Liv. 39, 47:

a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4:

hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

id. J. 25, 5:

ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

Curt. 4, 10, 11:

Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

Tac. H. 1, 83 init.:

committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.

Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).

With independent clauses:

simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

Liv. 3, 5, 2:

accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

id. 21, 26, 7:

ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

id. 9, 25, 8:

simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—

With dependent clauses:

venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

Liv. 39, 46 fin.:

Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

id. 44, 13 init.:

consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

id. 44, 8, 1:

simul questi... simul nuntiantes,

id. 42, 46:

plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—

Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13:

Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

Liv. 40, 21, 1. —

Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

Liv. 2, 10, 10:

ad se simul legatos, simul milites missos,

id. 42, 52 med.:

et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

id. 5, 10, 3:

increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

id. 2, 65, 4:

tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

id. 21, 33, 5:

inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

id. 41, 11:

simul a mari, simul a terra ingredienti,

id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.

Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

sĭmŭlac

, sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.

Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

Demenaetum simul ac conspexero hodie,

Plaut. As. 2, 4, 73:

non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

id. Caecil. 16, 46:

dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

id. Phil. 2, 35, 89:

Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

Nep. Alcib. 1. 4:

at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—

Simul atque:

L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

Cic. Clu. 14, 40:

simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

id. Mur. 10, 22:

simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

id. Phil. 2, 37, 95:

simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

id. Rep. 2, 26, 49:

simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

id. Quint. 5, 18:

qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—

Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

id. Fam. 6, 18, 1:

nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

id. Arat. 596 (349).—

Simul et:

simul et quid erit certi, scribam ad te,

Cic. Att. 2, 20, 2:

ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

id. ib. 10, 4, 12:

quam accepi simul et in Cumanum veni,

id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—

Simul ubi:

quod simul ubi conspexit, equites emisit,

Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—

Simul alone, = simul atque:

simul herbae inceperint nasci,

Cato, R. R. 48:

hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

Cic. Ac. 2, 27, 86:

nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

Liv. 6, 1, 6:

simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.

Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.

After a plural subject:

hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

Plaut. Rud. prol. 72:

multa concurrunt simul,

Ter. And. 3, 2, 31:

(duo homines) simul cenare voluerunt,

Cic. Inv. 2, 4, 14:

Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

id. Rep. 1, 8, 13:

tres simul soles effulserunt,

Liv. 41, 21 fin.:

tria simul agmina populabantur Indos,

Curt. 9, 10, 7:

duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

Quint. 11, 1, 69:

Othonem multa simul exstimulabant,

Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

Cic. Fam. 5, 19, 2.—

With a plur. object:

(Alcumena) uno partu duos peperit semul,

Plaut. Am. 5, 2, 8:

duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

Plaut. Merc. prol. 1:

si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

ambo cum simul conspicimus,

Liv. 40, 46 init.:

simul omnibus portis erupit,

id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

Liv. 6, 4, 6:

totam simul causam ponit ante oculos,

Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

Sall. J. 101, 1.—

Referring [p. 1703] to plural attributes:

omnium simul rerum... discrimine proposito,

Liv. 6, 35, 6:

multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

id. 43, 6, 1.—

Referring to an attributive participle understood:

multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

Liv. 44, 45:

trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

id. 6, 4, 1:

inter duo simul bella,

id. 7, 27, 7:

tot simul malis victi,

Curt. 4, 4, 12.

Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

novi (illum) cum Calcha semul,

Plaut. Men. 5, 2, 48:

jube in urbem veniat jam tecum semul,

id. Most. 4, 2, 26:

qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

id. Am. 2, 2, 122:

me misisti ad portum cum luci semul,

id. Stich. 2, 2, 40:

quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

Ter. And. 3, 3, 7:

simul consilium cum re amisti?

id. Eun. 2, 2, 10:

Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

Cic. Or. 2, 38, 100:

Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

id. Brut. 64, 230:

cum corporibus simul animos interire,

id. Lael. 4, 13:

vobiscum simul considerantis,

id. Rep. 1, 46, 70:

testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

id. Mil. 18, 48:

simul cum lege Aelia magistratum iniit,

id. Att. 1, 16, 13:

simul cum lumine pandit,

id. Arat. 704 (452):

simul cum moribus immutatur fortuna,

Sall. C. 2, 5:

cum anima simul,

id. ib. 33, 4:

simul cum occasu solis,

id. J. 91, 2:

simul cum dono designavit templi finis,

Liv. 1, 10, 5:

si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

id. 8, 31, 7:

ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

quippe omnes semul didicimus tecum una,

Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

Plaut. Ps. 4, 7, 86:

cum simul P. Rutilius venisset,

Cic. Rep. 1, 11, 17:

hos qui simul erant missi, fallere,

id. Rosc. Am. 38, 110:

prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

Liv. 5, 13, 13:

extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

simul his,

Hor. S. 1, 10, 86:

quippe simul nobis habitat,

Ov. Tr. 5, 10, 29:

his simul,

Sil. 3, 268:

Magnetibus simul transmissi,

Tac. A. 4, 55:

quindecimviri septemviris simul,

id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.

Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

Plaut. Men. 4, 2, 17:

quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

id. Pers. 2, 1, 3:

quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

Plaut. Men. 4, 2, 104.

Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.

Referring to co-ordinate terms of the same sentence.

Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

semul flere sorbereque haud facile est,

Plaut. Most. 3, 2, 104:

Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

Liv. 40, 16 init.:

quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

id. 6, 27, 9:

Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

id. 41, 6 fin.:

Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

id. 8, 19, 11:

simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

id. 10, 40, 1:

eximio simul honoribus atque virtutibus,

id. 6, 11, 3:

obruit animum simul luctus metusque,

id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

Plaut. Most. 1, 2, 60.—

Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

Plaut. Men. 5, 9, 40:

faxo et operam et vinum perdiderit simul,

id. Aul. 3, 6, 42:

ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—

Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

convenit regnum simul atque locos ut haberet,

Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

oculis simul ac mente turbatum,

Liv. 7, 26, 5:

quod ubi auditum simul visumque est,

id. 8, 39, 7:

pulvere simul ac sudore perfusum,

Curt. 3, 5, 2:

terrestri simul navalique clade,

id. 4, 3, 14:

vota nuncupabantur simul et solvebantur,

Val. Max. 6, 9, ext. 5:

qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—

Placed before the last term.

Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

Sall. J. 97, 1:

Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

id. ib. 73, 2:

Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

id. ib. 84, 5:

milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

id. ib. 92, 2:

Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—

Simulque (rare):

ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

Curt. 8, 10, 25.—

Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

Plaut. Stich. 3, 1, 3:

Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

Cic. Arat. 270 (36):

inter solis iter, simul inter flamina venti,

id. ib. 342 (101):

ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

Tac. H. 2, 83. —

Inserted in the last term ( poet.):

memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

Hor. C. 1, 36, 9;

interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

id. S. 1, 5, 32.—

Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.

Et simul or simulque:

contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

Plaut. Stich. 2, 1, 34:

eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

quod... et simul quia,

Lucr. 5, 1181:

ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

id. 5, 1213:

sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

Cic. Phil. 1, 11, 28:

ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

id. Fam. 7, 8, 1:

emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

id. Arat. 713 (460):

postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

Sall. J. 52, 6:

equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

Liv. 3, 62, 8:

tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—

Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

salve! simul autem vale!

Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

simul enim augebimus diligentiam,

Cic. Marc. 7, 22.—

Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

Cic. Phil. 10, 2, 5:

illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

id. Tusc. 4, 28, 60:

simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

Sall. J. 91, 1:

nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

Liv. 32, 18, 3:

simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—

Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

Cic. Fam. 13, 6, 2:

quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.

Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).

Simul alone:

ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

Plaut. Am. 5, 1, 77:

sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

id. Mil. 4, 4, 1:

alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

Cic. Phil. 2, 5, 10:

hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

Caes. B. G. 6, 23:

Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

Liv. 7, 32, 3:

tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

id. 5, 21, 3.—

More freq. simul et (= etiam):

quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

Ter. Heaut. 4, 5, 55:

nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

Cic. Balb. 28, 65:

demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

id. Att. 1, 1, 4:

legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

Liv. 41, 19 med.:

ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.

Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

Sall. C. 19, 2:

cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

id. J. 4, 2:

nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

Liv. 39, 47:

a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4:

hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

id. J. 25, 5:

ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

Curt. 4, 10, 11:

Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

Tac. H. 1, 83 init.:

committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.

Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).

With independent clauses:

simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

Liv. 3, 5, 2:

accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

id. 21, 26, 7:

ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

id. 9, 25, 8:

simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—

With dependent clauses:

venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

Liv. 39, 46 fin.:

Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

id. 44, 13 init.:

consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

id. 44, 8, 1:

simul questi... simul nuntiantes,

id. 42, 46:

plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—

Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13:

Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

Liv. 40, 21, 1. —

Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

Liv. 2, 10, 10:

ad se simul legatos, simul milites missos,

id. 42, 52 med.:

et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

id. 5, 10, 3:

increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

id. 2, 65, 4:

tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

id. 21, 33, 5:

inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

id. 41, 11:

simul a mari, simul a terra ingredienti,

id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.

Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

sĭmŭlac

, sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.

Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

Demenaetum simul ac conspexero hodie,

Plaut. As. 2, 4, 73:

non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

id. Caecil. 16, 46:

dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

id. Phil. 2, 35, 89:

Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

Nep. Alcib. 1. 4:

at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—

Simul atque:

L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

Cic. Clu. 14, 40:

simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

id. Mur. 10, 22:

simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

id. Phil. 2, 37, 95:

simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

id. Rep. 2, 26, 49:

simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

id. Quint. 5, 18:

qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—

Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

id. Fam. 6, 18, 1:

nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

id. Arat. 596 (349).—

Simul et:

simul et quid erit certi, scribam ad te,

Cic. Att. 2, 20, 2:

ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

id. ib. 10, 4, 12:

quam accepi simul et in Cumanum veni,

id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—

Simul ubi:

quod simul ubi conspexit, equites emisit,

Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—

Simul alone, = simul atque:

simul herbae inceperint nasci,

Cato, R. R. 48:

hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

Cic. Ac. 2, 27, 86:

nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

Liv. 6, 1, 6:

simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

servĭtūs, ūtis ( gen. plur. servitutium, Dig. 8, 2, 32 fin.; 8, 3, 1 fin.; and acc. to Ritschl also Plaut. Pers. 3, 3, 14), f. [id.], the condition of a servus; slavery, serfdom, service, servitude (freq. and class.).

Lit.:

servitus est constitutio juris gentium, quā quis dominio alieno contra naturam subicitur,

Dig. 1, 5, 4; Just. Inst. 1, 3, 2:

servitutem servire,

Plaut. Capt. 2, 3, 31 (v. this freq. occurring phrase under servio, I. d): quibus nunc aerumna mea libertatem paro, Quibus servitutem mea miseria deprecor? Enn. ap. Gell. 6, 16, 9 (Trag. v. 173 Vahl.):

domi fuistis liberi: Nunc servitus si evenit, etc.,

Plaut. Capt. 2, 1, 4:

qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater servitutis,

id. Am. 1, 1, 24 Fleck.: quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

ipsam (mulierem) in servitutem adjudicare,

Cic. Div. in Caecil. 17, 56:

ista corruptela servi si impunita fuerit... fit in dominatu servitus, in servitute dominatus,

id. Deiot. 11, 30:

mors servituti anteponenda,

id. Off. 1, 23, 81:

servitutem perpessi,

id. Phil. 8, 11, 32:

aliae nationes servitutem pati possunt, populi Romani est propria libertas,

id. ib. 6, 7, 19:

servitutem pati,

id. ib. 6, 7, 19: similitudo servitutis id. Rep. 1, 27, 43: hunc nimis liberum populum libertas ipsā servitute afficit, etc... Nimia illa libertas in nimiam servitutem cadit, id. ib. 1, 44, 68:

socios nostros in servitutem abduxerunt,

id. Pis. 34, 84:

servitutis jugum,

id. Rep. 2, 25, 47:

Themistocles cum servitute Graeciam liberasset,

id. Lael. 12, 42:

conjuges in servitutem abstrahi,

Caes. B. G. 7, 14;

addicere aliquem in servitutem,

Liv. 3, 56; Caes. B. G. 7, 77:

liberum populum servitute adficere,

Cic. Rep. 1, 44, 68:

asserere aliquem in servitutem,

Liv. 3, 44, 5; 34, 18, 2; Suet. Tib. 2.—

As a verbal noun with dat.: opulento homini hoc servitus dura est, this serving or being servant of a rich man, Plaut. Am. 1, 1, 12.—

Transf.

In gen. (acc to servio, II.), servitude, subjection: numquam salvis suis exuitur servitus muliebris;

et ipsae libertatem, quam viduitas et orbitas facit, detestantur,

Liv. 34, 7 Drak.:

silvestres gallinae in servitute non foetant,

in confinement, Col. 8, 12; so id. 8, 15, 7:

hujus tanti officii servitutem astringebam testimonio sempiterno,

Cic. Planc. 30, 74:

est enim in illis ipsa merces auctoramentum servitutis,

id. Off. 1, 42, 150; cf.:

ut se homines ad servitutem juris astringerent,

Quint. 2, 16, 9; 7, 3, 16.—

The government, rule, dominion of a master:

tibi Apud me justa et clemens servitus,

Ter. And. 1, 1, 9.—

(Acc. to servio, II. B.) Jurid. t. t., of buildings, lands, etc., a liability resting upon them, an easement, servitude:

servitutes praediorum rusticorum sunt hae: iter, actus, via, aquaeductus,

Dig. 8, 3, 1:

jura praediorum urbanorum, quae servitutes vocantur,

Gai. Inst. 2, 14:

servitute fundo illi imposita,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 3:

specus servitutis putat aliquid habituros,

id. Att. 15, 26, 4.—

Concr. (for the class. servitium), slaves, servants (collect.); poet. of lovers: adde quod pubes tibi crescit omnis, Servitus crescit nova (= catervae amatorum semper novorum). Hor. C. 2, 8, 18; cf. Plaut. Pers. 3, 3, 14 Ritschl.

sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.

Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.

After a plural subject:

hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

Plaut. Rud. prol. 72:

multa concurrunt simul,

Ter. And. 3, 2, 31:

(duo homines) simul cenare voluerunt,

Cic. Inv. 2, 4, 14:

Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

id. Rep. 1, 8, 13:

tres simul soles effulserunt,

Liv. 41, 21 fin.:

tria simul agmina populabantur Indos,

Curt. 9, 10, 7:

duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

Quint. 11, 1, 69:

Othonem multa simul exstimulabant,

Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

Cic. Fam. 5, 19, 2.—

With a plur. object:

(Alcumena) uno partu duos peperit semul,

Plaut. Am. 5, 2, 8:

duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

Plaut. Merc. prol. 1:

si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

ambo cum simul conspicimus,

Liv. 40, 46 init.:

simul omnibus portis erupit,

id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

Liv. 6, 4, 6:

totam simul causam ponit ante oculos,

Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

Sall. J. 101, 1.—

Referring [p. 1703] to plural attributes:

omnium simul rerum... discrimine proposito,

Liv. 6, 35, 6:

multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

id. 43, 6, 1.—

Referring to an attributive participle understood:

multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

Liv. 44, 45:

trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

id. 6, 4, 1:

inter duo simul bella,

id. 7, 27, 7:

tot simul malis victi,

Curt. 4, 4, 12.

Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

novi (illum) cum Calcha semul,

Plaut. Men. 5, 2, 48:

jube in urbem veniat jam tecum semul,

id. Most. 4, 2, 26:

qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

id. Am. 2, 2, 122:

me misisti ad portum cum luci semul,

id. Stich. 2, 2, 40:

quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

Ter. And. 3, 3, 7:

simul consilium cum re amisti?

id. Eun. 2, 2, 10:

Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

Cic. Or. 2, 38, 100:

Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

id. Brut. 64, 230:

cum corporibus simul animos interire,

id. Lael. 4, 13:

vobiscum simul considerantis,

id. Rep. 1, 46, 70:

testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

id. Mil. 18, 48:

simul cum lege Aelia magistratum iniit,

id. Att. 1, 16, 13:

simul cum lumine pandit,

id. Arat. 704 (452):

simul cum moribus immutatur fortuna,

Sall. C. 2, 5:

cum anima simul,

id. ib. 33, 4:

simul cum occasu solis,

id. J. 91, 2:

simul cum dono designavit templi finis,

Liv. 1, 10, 5:

si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

id. 8, 31, 7:

ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

quippe omnes semul didicimus tecum una,

Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

Plaut. Ps. 4, 7, 86:

cum simul P. Rutilius venisset,

Cic. Rep. 1, 11, 17:

hos qui simul erant missi, fallere,

id. Rosc. Am. 38, 110:

prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

Liv. 5, 13, 13:

extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

simul his,

Hor. S. 1, 10, 86:

quippe simul nobis habitat,

Ov. Tr. 5, 10, 29:

his simul,

Sil. 3, 268:

Magnetibus simul transmissi,

Tac. A. 4, 55:

quindecimviri septemviris simul,

id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.

Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

Plaut. Men. 4, 2, 17:

quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

id. Pers. 2, 1, 3:

quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

Plaut. Men. 4, 2, 104.

Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.

Referring to co-ordinate terms of the same sentence.

Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

semul flere sorbereque haud facile est,

Plaut. Most. 3, 2, 104:

Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

Liv. 40, 16 init.:

quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

id. 6, 27, 9:

Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

id. 41, 6 fin.:

Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

id. 8, 19, 11:

simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

id. 10, 40, 1:

eximio simul honoribus atque virtutibus,

id. 6, 11, 3:

obruit animum simul luctus metusque,

id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

Plaut. Most. 1, 2, 60.—

Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

Plaut. Men. 5, 9, 40:

faxo et operam et vinum perdiderit simul,

id. Aul. 3, 6, 42:

ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—

Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

convenit regnum simul atque locos ut haberet,

Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

oculis simul ac mente turbatum,

Liv. 7, 26, 5:

quod ubi auditum simul visumque est,

id. 8, 39, 7:

pulvere simul ac sudore perfusum,

Curt. 3, 5, 2:

terrestri simul navalique clade,

id. 4, 3, 14:

vota nuncupabantur simul et solvebantur,

Val. Max. 6, 9, ext. 5:

qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—

Placed before the last term.

Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

Sall. J. 97, 1:

Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

id. ib. 73, 2:

Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

id. ib. 84, 5:

milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

id. ib. 92, 2:

Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—

Simulque (rare):

ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

Curt. 8, 10, 25.—

Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

Plaut. Stich. 3, 1, 3:

Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

Cic. Arat. 270 (36):

inter solis iter, simul inter flamina venti,

id. ib. 342 (101):

ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

Tac. H. 2, 83. —

Inserted in the last term ( poet.):

memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

Hor. C. 1, 36, 9;

interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

id. S. 1, 5, 32.—

Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.

Et simul or simulque:

contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

Plaut. Stich. 2, 1, 34:

eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

quod... et simul quia,

Lucr. 5, 1181:

ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

id. 5, 1213:

sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

Cic. Phil. 1, 11, 28:

ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

id. Fam. 7, 8, 1:

emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

id. Arat. 713 (460):

postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

Sall. J. 52, 6:

equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

Liv. 3, 62, 8:

tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—

Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

salve! simul autem vale!

Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

simul enim augebimus diligentiam,

Cic. Marc. 7, 22.—

Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

Cic. Phil. 10, 2, 5:

illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

id. Tusc. 4, 28, 60:

simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

Sall. J. 91, 1:

nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

Liv. 32, 18, 3:

simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—

Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

Cic. Fam. 13, 6, 2:

quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.

Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).

Simul alone:

ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

Plaut. Am. 5, 1, 77:

sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

id. Mil. 4, 4, 1:

alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

Cic. Phil. 2, 5, 10:

hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

Caes. B. G. 6, 23:

Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

Liv. 7, 32, 3:

tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

id. 5, 21, 3.—

More freq. simul et (= etiam):

quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

Ter. Heaut. 4, 5, 55:

nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

Cic. Balb. 28, 65:

demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

id. Att. 1, 1, 4:

legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

Liv. 41, 19 med.:

ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.

Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

Sall. C. 19, 2:

cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

id. J. 4, 2:

nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

Liv. 39, 47:

a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4:

hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

id. J. 25, 5:

ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

Curt. 4, 10, 11:

Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

Tac. H. 1, 83 init.:

committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.

Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).

With independent clauses:

simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

Liv. 3, 5, 2:

accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

id. 21, 26, 7:

ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

id. 9, 25, 8:

simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—

With dependent clauses:

venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

Liv. 39, 46 fin.:

Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

id. 44, 13 init.:

consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

id. 44, 8, 1:

simul questi... simul nuntiantes,

id. 42, 46:

plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—

Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13:

Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

Liv. 40, 21, 1. —

Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

Liv. 2, 10, 10:

ad se simul legatos, simul milites missos,

id. 42, 52 med.:

et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

id. 5, 10, 3:

increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

id. 2, 65, 4:

tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

id. 21, 33, 5:

inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

id. 41, 11:

simul a mari, simul a terra ingredienti,

id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.

Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

sĭmŭlac

, sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.

Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

Demenaetum simul ac conspexero hodie,

Plaut. As. 2, 4, 73:

non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

id. Caecil. 16, 46:

dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

id. Phil. 2, 35, 89:

Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

Nep. Alcib. 1. 4:

at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—

Simul atque:

L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

Cic. Clu. 14, 40:

simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

id. Mur. 10, 22:

simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

id. Phil. 2, 37, 95:

simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

id. Rep. 2, 26, 49:

simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

id. Quint. 5, 18:

qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—

Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

id. Fam. 6, 18, 1:

nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

id. Arat. 596 (349).—

Simul et:

simul et quid erit certi, scribam ad te,

Cic. Att. 2, 20, 2:

ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

id. ib. 10, 4, 12:

quam accepi simul et in Cumanum veni,

id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—

Simul ubi:

quod simul ubi conspexit, equites emisit,

Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—

Simul alone, = simul atque:

simul herbae inceperint nasci,

Cato, R. R. 48:

hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

Cic. Ac. 2, 27, 86:

nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

Liv. 6, 1, 6:

simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

sisto, stĭti (Charis. p. 220, and Diom. p. 369, give steti for both sisto and sto, confining stiti to the compounds of both. But steti, as perfect of sisto, is late jurid. Lat., and perh. dub.;

for steterant,

Verg. A. 3, 110;

steterint,

id. ib. 3, 403; Liv. 8, 32, 12, belong to stare; cf. also Gell. 2, 14, 1 sqq.; and v. Neue, Formenl. 2, 461 sq.), stătum [root stă, strengthened by reduplication; cf. histêmi], used in two general senses, I. To cause to stand, place, = colloco, pono; II. To stand, be placed, = sto.

Sistere, in gen., = collocare (in class. prose only in the partic. uses, v. A. 4. C. and D., infra).

Causative, with acc.

To place = facere ut stet; constr. with in and abl., with abl. alone, and with ad, super, etc., and acc.:

O qui me gelidis in vallibus Haemi Sistat,

Verg. G. 2, 489:

tertia lux classem Cretaeis sistet in oris,

id. A. 3, 117 (classis stat;

v. sto): inque tuo celerem litore siste gradum,

Ov. H. 13, 102 (cf. infra, III. 2. A.):

jaculum clamanti (al. clamantis) sistit in ore,

plants the dart in his face, Verg. A. 10, 323:

disponit quas in fronte manus, medio quas robore sistat,

Stat. Th. 7, 393:

(equum ligneum) sacratā sistimus arā,

Verg. A. 2, 245:

aeternis potius me pruinis siste,

Stat. Th. 4, 395: ut stata (est) lux pelago, as soon as light was set ( shone) on the sea, id. ib. 5, 476:

victima Sistitur ante aras,

Ov. M. 15, 132:

quam (suem) Aeneas ubi... sistit ad aram,

Verg. A. 8, 85:

post haec Sistitur crater,

Ov. M. 8, 669: vestigia in altero (monte) sisti (non posse), that no footprints can be placed ( made) on the other mountain, Plin. 2, 96, 98, § 211:

cohortes expeditas super caput hostium sistit,

Tac. H. 3, 77; cf. id. A. 12, 13; Stat. Th. 4, 445; Sil. 4, 612. —

To place, as the result of guidance or conveyance; hence, to convey, to send, lead, take, conduct to, = facere ut veniat; constr. with in and abl., with abl. alone, and with advv. of place: officio meo ripā sistetur in illā Haec, will be carried by me to, etc., Ov. M. 9, 109:

terrā sistēre petitā,

id. ib. 3, 635:

(vos) facili jam tramite sistam,

Verg. A. 6, 676:

ut eum in Syriā aut Aegypto sisterent orabat,

to convey him to, Tac. H. 2, 9.—So with hic (= in with abl.) or huc (= in with acc.):

hic siste patrem,

Sen. Phoen. 121:

Annam huc siste sororem,

Verg. A. 4, 634.—

To place an army in order of battle, draw up, = instruere:

aciem in litore sistit,

Verg. A. 10, 309; cf.:

sistere tertiam decimam legionem in ipso aggere jubet,

Tac. H. 3, 21.—

Se sistere = to betake one's self, to present one's self, to come (so twice in Cicero's letters):

des operam, id quod mihi affirmasti, ut te ante Kal. Jan., ubicumque erimus, sistas,

Cic. Att. 3, 25:

te vegetum nobis in Graeciā sistas,

id. ib. 10, 16, 6 (cf. infra, E.):

hic dea se primum rapido pulcherrima nisu Sistit,

Verg. A. 11, 853.—

With two acc. (cf.: praesto, reddo) = to cause to be in a certain condition, to place, etc.; often with dat. of interest (ante- and post-class., and poet.; cf.

supra, 4.): ego vos salvos sistam,

I will place you in safety, see you to a safe place, Plaut. Rud. 4, 4, 5:

omnia salva sistentur tibi,

all will be returned to you in good order, id. ib. 5, 3, 3; so,

suam rem sibi salvam sistam,

id. Poen. 5, 2, 123; cf.:

rectius tacitas tibi res sistam, quam quod dictum est mutae mulieri,

will keep your secrets, id. ib. 4, 2, 54:

neque (dotem) incolumem sistere illi, et detraxe autument,

that you deliver it entire to her, id. Trin. 3, 3, 15:

cum te reducem aetas prospera sistet,

Cat. 64, 238: tu modo servitio vacuum me siste (= praesta) superbo, set me free from, Prop. 4, 16 (3, 17), 42:

tutum patrio te limine sistam,

will see you safe home, Verg. A. 2, 620:

praedā onustos triumphantesque mecum domos reduces sistatis,

Liv. 29, 27, 3 Weissenb. ad loc.:

Pelasgis siste levem campum,

Stat. Th. 8, 328:

modo se isdem in terris victorem sisterent,

Tac. A. 2, 14:

operā tuā sistas hunc nobis sanum atque validum,

give him back to us, safe and sound, Gell. 18, 10, 7: ita mihi salvam ac sospitem rempublicam sistere in suā sede liceat, Aug. ap. Suet. Aug. 28.—

Neutr, with double nom., = exsistere, to be, to become: judex extremae sistet vitaeque necisque, he will become a judge, etc., Manil. 4, 548 (dub.):

tempora quod sistant propriis parentia signis,

id. 3, 529 (dub.; al. sic stant; cf. infra, II.).—

As neuter verb, to stand, rest, be placed, lie ( poet.);

constr. like sto: ne quis mihi obstiterit obviam, nam qui obstiterit, ore sistet,

will lie on his face, Plaut. Capt. 4, 2, 13 Brix ad loc.: (nemo sit) tantā gloriā... quin cadat, quin capite sistat, will be placed or stand on his head, id. Curc. 2, 3, 8:

ibi crebro, credo, capite sistebant cadi,

id. Mil. 3, 2, 36 Lorenz (Brix, hoc illi crebro capite):

ipsum si quicquam posse in se sistere credis,

to rest upon itself, Lucr. 1, 1057:

neque posse in terrā sistere terram,

nor can the earth rest upon itself, id. 2, 603:

at conlectus aquae... qui lapides inter sistit per strata viarum,

id. 4, 415:

incerti quo fata ferant, ubi sistere detur,

to rest, to stay, Verg. A. 3, 7; cf.:

quaesitisque diu terris, ubi sistere detur,

Ov. M. 1, 307. —

As jurid. term.

In both a causative and neuter sense = to produce in court, or to appear in court after being bound over by the judge or by promise to the adversary (vadimonium); constr. either absol. or with the dat. of the adversary to whom the promise is made (alicui sisti), to appear upon somebody's demand; also, in judicio sisti. The present active is either used reflexively (se sistere = to appear), or with a transitive object (sistere aliquem = to produce in court one in whose behalf the promise has been made). The present passive, sisti, sistendus, sistitur, = to appear or to be produced. The perfect act., stiti, stitisse, rarely the perfect passive, status sum, = to have appeared, I appeared. So in all periods of the language:

cum autem in jus vocatus fuerit adversarius, ni eo die finitum fuerit negotium, vadimonium ei faciendum est, id est ut promittat se certo die sisti,

Gai. 4, 184:

fit ut Alfenus promittat, Naevio sisti Quinctium,

that Quinctius would be forthcoming upon Naevius's complaint, Cic. Quint. 21, 67; cf. id. ib. 8, 30 (v. infra, B.):

testificatur, P. Quinctium non stitisse, et se stitisse,

id. ib. 6, 25:

quin puellam sistendam promittat (= fore ut puella sistatur in judicio),

Liv. 3, 45, 3:

interrogavit quisquam, in quem diem locumque vadimonium promitti juberet, et Scipio manum ad ipsam oppidi, quod obsidebatur, arcem protendens: Perendie sese sistant illo in loco,

Gell. 7, 1, 10:

si quis quendam in judicio sisti promiserit, in eādem causā eum debet sistere,

Dig. 2, 11, 11:

si servum in eādem causā sistere promiserit, et liber factus sistatur,... non recte sistitur,

ib. 2, 9, 5:

sed si statu liberum sisti promissum sit, in eādem causā sisti videtur, quamvis liber sistatur,

ib. 2, 9, 6:

cum quis in judicio sisti promiserit, neque adjecerit poenam si status non esset,

ib. 2, 6, 4:

si quis in judicio secundum suam promissionem non stitit,

ib. 2, 11, 2, § 1; cf. ib. 2, 5, 1; 2, 8, 2; 2, 11, 2, § 3.—

Vadimonium sistere, to present one's self in court, thus keeping the solemn engagement (vadimonium) made to that effect; lit., to make the vadimonium stand, i. e. effective, opp. deserere vadimonium = not to appear, to forfeit the vadimonium. The phrase does not occur in the jurists of the Pandects, the institution of the vadimonium being abolished by Marcus Aurelius. It is found in the following three places only: quid si vadimonium capite obvoluto stitisses? Cat. ap. Gell. 2, 14, 1: ut Quinctium sisti Alfenus promitteret. Venit Romam Quinctius;

vadimonium sistit,

Cic. Quint. 8, 30:

ut nullum illa stiterit vadimonium sine Attico,

Nep. Att. 9; Gai. 4, 185; cf. diem sistere under status, P. a. infra.—

Transf., out of judicial usage, in gen., = to appear or present one's self, quasi ex vadimonio; constr. absol. or with dat. of the person entitled to demand the appearance:

ubi tu es qui me vadatus's Veneriis vadimoniis? Sisto ego tibi me, et mihi contra itidem ted ut sistas suadeo (of a lover's appointment),

Plaut. Curc. 1, 3, 5; so,

tibi amatorem illum alacrem vadimonio sistam,

produce, App. M. 9, p. 227, 14:

nam promisimus carnufici aut talentum magnum, aut hunc hodie sistere,

Plaut. Rud. 3, 4, 73:

vas factus est alter ejus sistendi, ut si ille non revertisset, moriendum esset sibi,

Cic. Off. 3, 10, 45. —

Fana sistere, acc. to Festus anciently used, either = to place ( secure and fix places for) temples in founding a city, or to place the couches in the lectisternia:

sistere fana, cum in urbe condendā dicitur, significat loca in oppido futurorum fanorum constituere: quamquam Antistius Labeo, in commentario XV. juris pontificii ait fana sistere esse lectisternia certis locis et diebus habere,

Fest. p. 267 Lind. To this usage Plaut. perh. alludes:

apud illas aedis sistendae mihi sunt sycophantiae,

the place about that house I must make the scene of my tricks, Plaut. Trin. 4, 2, 25.—

Sistere monumenta, etc., or sistere alone, to erect statues, etc. (= statuere; post-class. and rare;

mostly in Tac.): ut apud Palatium effigies eorum sisteret,

Tac. A. 15, 72:

cum Augustus sibi templum sisti non prohibuisset,

id. ib. 4 37:

at Romae tropaea de Parthis arcusque sistebantur,

id. ib. 15, 18:

monuere ut... templum iisdem vestigiis sisteretur,

id. H. 4, 53:

sistere monumenta,

Aus. Ep. 24, 55: Ast ego te... Carthaginis arce Marmoreis sistam templis (cf. histanai tina), Sil. 8, 231; v. statuo.

Sistere = to cause what is tottering or loose to stand firm, to support or fasten; and neutr., to stand firm.

Causative (rare;

perh. not in class. prose) = stabilire: sucus... mobilis (dentes) sistit,

Plin. 20, 3, 8, § 15; and trop.: hic (Marcellus) rem Romanam magno turbante tumultu Sistet (cf.: respublica stat;

v. sto),

Verg. A. 6, 858; cf.:

non ita civitatem aegram esse, ut consuetis remediis sisti posset,

Liv. 3, 20, 8 (where sisti may be impers.; v. infra, III. C.).—

Neutr., to stand firm, to last, = stare:

nec mortale genus, nec divum corpora sancta Exiguom possent horai sistere tempus,

Lucr. 1, 1016: qui rem publicam sistere negat posse, nisi ad equestrem ordinem judicia referantur, Cotta ap. Cic. Verr. 2, 3, 96, § 223.—

Neutr., to stand firm, to resist:

nec quicquam Teucros Sustentare valet telis, aut sistere contra,

Verg. A. 11, 873; so with dat. = resistere:

donec Galba, inruenti turbae neque aetate neque corpore sistens, sella levaretur,

Tac. H. 1, 35; cf. sisti = resistere, III. B. 1. f. infra.

Sistere = to stand still, and to cause to stand still.

Neutr. = stare (rare; in Varr., Tac., and the poets).

To stand still:

solstitium dictum est quod sol eo die sistere videatur,

Varr. L. L. 5, p. 53 (Bip.):

sistunt amnes,

Verg. G. 1, 479:

incurrit, errat, sistit,

Sen. Herc. Oet. 248.—

To remain, stop:

Siste! Quo praeceps ruis?

Sen. Thyest. 77; id. Oedip. 1050:

vis tu quidem istum intra locum sistere?

will you remain in that position? Tac. A. 4, 40.—

Trop., to stop, not to go any farther:

depunge, ubi sistam,

Pers. 6, 79:

nec in Hectore tracto sistere,

to stop at the dragging of Hector, Stat. Achill. 1, 7.—

To cease (dub.):

hactenus sistat nefas' pius est,

if his crime ceases here, he will be pious, Sen. Thyest. 744 (perh. act., to stop, end).—

Causative (not ante-Aug.; freq. in Tac., Plin., and the poets).

To arrest, stop, check an advancing motion.

With gradum:

plano sistit uterque gradum,

arrest their steps, Prop. 5 (4), 10, 36; Verg. A. 6, 465:

siste properantem gradum,

Sen. Herc. Fur. 772:

repente sistunt gradum,

Curt. 4, 6, 14. —With pedem, Ov. R. Am. 80.—

With fugam, to stop, stay, check, stem, arrest the flight:

fugam foedam siste,

Liv. 1, 12, 5:

si periculo suo fugam sistere posset,

id. 30, 12, 1; so Curt. 8, 14, 37; 4, 16, 2; 8, 3, 2; Tac. A. 12, 39.—

Of vehicles, horses, etc.:

esseda siste,

Prop. 2, 1, 76:

equos,

Verg. A. 12, 355:

quadrijugos,

Stat. Achill. 2, 429; so id. Th. 5, 364.—

With iter, to arrest the advance of an army, to halt:

exercitus iter sistit,

Tac. H. 3, 50.—

With bellum, to halt (cf. infra, D.):

Aquilejae sisti bellum expectarique Mucianum jubebat,

Tac. H. 3, [p. 1712] 8.—

Of living objects, in gen.

To arrest their course, make them halt:

aegre coercitam legionem Bedriaci sistit,

Tac. H. 2, 23:

festinantia sistens Fata,

staying the hurrying Fates, Stat. S. 3, 4, 24.—So, se sistere with ab, to desist from:

non prius se ab effuso cursu sistunt,

Liv. 6, 29, 3; hence, to arrest by wounding, i. e. to wound or kill:

aliquem cuspide,

Sil. 1, 382; 1, 163; so,

cervum vulnere sistere,

id. 2, 78.—

To stop a hostile attack of persons, to resist them, ward them off:

ut non sisterent modo Sabinas legiones, sed in fugam averterent,

Liv. 1, 37, 3:

ibi integrae vires sistunt invehentem se jam Samnitem,

id. 10, 14, 18:

nec sisti vis hostium poterat,

Curt. 5, 3, 11:

nec sisti poterant scandentes,

Tac. H. 3, 71; 5, 21. —

Trop., to stop the advance of prices:

pretia augeri in dies, nec mediocribus remediis sisti posse,

Tac. A. 3, 52.—

To arrest the motion of fluids.

Of water:

sistere aquam fluviis,

Verg. A. 4, 489:

amnis, siste parumper aquas,

Ov. Am. 3, 6, 2:

quae concita flumina sistunt,

id. M. 7, 154:

sistito infestum mare,

calm, Sen. Agam. 523; cf. Ov. M. 7, 200; id. H. 6, 87; Plin. 28, 8, 29, § 118.—

Of blood and secretions:

(ea) quibus sistitur sanguis parari jubet,

Tac. A. 15, 54:

sanguinem,

Plin. 20, 7, 25, § 59; 28, 18, 73, § 239; 27, 4, 5, § 18:

haemorrhoidum abundantiam,

id. 27, 4, 5, § 19:

fluctiones,

id. 20, 8, 27, § 71, 34, 10, 23, § 105; 35, 17, 57, § 195:

nomas,

id. 30, 13, 39, § 116; 24, 16, 94, § 151:

mensis,

id. 23, 6, 60, § 112:

vomitiones,

id. 20, 20, 81, § 213:

alvum bubus,

id. 18, 16, 42, § 143:

alvum,

stop the bowels, id. 23, 6, 60, § 113; 22, 25, 59, § 126; 20, 5, 18, § 37:

ventrem,

id. 20, 23, 96, § 256; Mart. 13, 116.—

To arrest the motion of life, make rigid:

ille oculos sistit,

Stat. Th. 2, 539.—

To end, put an end to (= finem facere alicui rei); pass., to cease:

querelas,

Ov. M. 7, 711:

fletus,

id. ib. 14, 835:

lacrimas,

id. F. 1, 367; 480; 6, 154:

minas,

id. Tr. 1, 2, 60:

opus,

id. H. 16 (17), 266; id. M. 3, 153:

labores,

id. ib. 5, 490:

furorem,

Stat. Th. 5, 663:

furialem impetum,

Sen. Med. 157; id. Agam. 203:

pace tamen sisti bellum placet,

Ov. M. 14, 803:

antequam summa dies spectacula sistat,

id. F. 4, 387:

sitim sistere,

to allay, id. P. 3, 1, 18:

nec primo in limine sistit conatus scelerum,

suppresses, Stat. S. 5, 2, 86:

ruinas,

to stop destruction, Plin. Pan. 50, 4:

ventum,

to ward off, turn the wind, id. Ep. 2, 17, 17;

(motus terrae) non ante quadraginta dies sistuntur, = desinunt,

Plin. 2, 82, 84, § 198.—

Sistere with intra = to confine, keep within:

transgresso jam Alpes Caecina, quem sisti intra Gallias posse speraverant,

Tac. H. 2, 11:

dum populatio lucem intra sisteretur,

provided the raids were confined to day-time, id. A. 4, 48. —

Impers. and trop., to arrest or avoid an impending misfortune, or to stand, i. e. to endure; generally in the form sisti non potest (more rarely: sisti potest) = it cannot be endured, a disaster cannot be avoided or met (once in Plaut.; freq. in Liv.; sometimes in Tac.; cf., in gen., Brix ad Plaut. Trin. 720; Drak. ad Liv. 3, 16, 4; Weissenb. ad Liv. 2, 29, 8; Gronov. ad Liv. 4, 12, 6; Beneke ad Just. 11, 1, 6).

Without a subject, res or a noun of general import being understood:

quid ego nunc agam, nisi ut clipeum ad dorsum accommodem, etc.? Non sisti potest,

it is intolerable, Plaut. Trin. 3, 2, 94:

totam plebem aere alieno demersam esse, nec sisti posse nisi omnibus consulatur,

Liv. 2, 29, 8:

si domestica seditio adiciatur, sisti non posse,

the situation will be desperate, id. 45, 19, 3:

si quem similem priore anno dedissent, non potuisse sisti,

id. 3, 9, 8:

vixque concordiā sisti videbatur,

that the crisis could scarcely be met, even by harmonious action, id. 3, 16, 4:

qualicunque urbis statu, manente disciplinā militari sisti potuisse,

these evils were endurable, id. 2, 44, 10: exercitum gravi morbo affectari, nec sisti potuisse ni, etc., it would have ended in disaster, if not, etc., id. 29, 10, 1:

qui omnes populi si pariter deficiant, sisti nullo modo posse,

Just. 11, 1, 6 Gronov. ad loc.; cf. Liv. 3, 20, 8 supra, II. A. 1.— Rarely with a subject-clause understood: nec jam sisti poterat, and it was no longer tolerable, i. e. that Nero should disgrace himself, etc., Tac. A. 14, 14.—

Rarely with quin, to prevent etc. (pregn., implying also the stopping of something; cf.

supra, III. B. 1.): neque sisti potuit quin et palatium et domus et cuncta circum haurirentur (igni),

Tac. A. 15, 39.—Hence, stătus, a, um, P. a., as attribute of nouns, occurs in several conventional phrases, as relics of archaic usage.

Status (condictusve) dies cum hoste, in the XII. Tables, = a day of trial fixed by the judge or agreed upon with the adversary;

esp., a peregrinus (= hostis),

Cic. Off. 1, 12, 37. It presupposes a phrase, diem sistere, prob.=vadimonium sistere (v. supra, I. C. 2.). Such an appointment was an excuse from the most important public duties, even for soldiers from joining the army, Cinc. ap. Gell. 16, 4, 4.—

Hence, transf.: si status condictus cum hoste intercedit dies, tamen est eundum quo imperant,

i. e. under all circumstances we must go, Plaut. Curc. 1, 1, 5.—

In certain phrases, appointed, fixed, regular (cf. statutus, with which it is often confounded in MSS.):

status dies: tres in anno statos dies habere quibus, etc.,

Liv. 39, 13, 8:

stato loco statisque diebus,

id. 42, 32, 2; so id. 5, 52, 2; 27, 23 fin.:

stato lustri die,

Sen. Troad. 781:

status sacrificii dies,

Flor. 1, 3, 16:

statum tempus, statā vice, etc.: lunae defectio statis temporibus fit,

Liv. 44, 37 init.; so id. 28, 6, 10:

stato tempore,

Tac. A. 12, 13; id. H. 4, 81; Plin. 11, 37, 65, § 173:

stata tempora (partus),

Stat. Achill. 2, 673:

adeo in illā plagā mundus statas vices temporum mutat,

Curt. 8, 19, 13; so id. 9, 9, 9; 5, 1, 23; so, feriae, etc.: feriae statae appellabantur quod certo statutoque die observarentur, Paul. ex Fest. p. 69 Lind.:

stata quinquennia,

Stat. S. 5, 3, 113:

stata sacra or sacrificia: stata sacrificia sunt quae certis diebus fieri debent,

Fest. p. 264 Lind.:

proficiscuntur Aeniam ad statum sacrificium,

Liv. 40, 4, 9; 23, 35, 3; 5, 46, 2; 39, 13, 8; Cic. Mil. 17, 45:

solemne et statum sacrificium (al. statutum),

id. Tusc. 1, 47, 113; so Liv. 23, 35, 3:

stata sacra,

Ov. F. 2, 528; Stat. Th. 1, 666:

stata foedera,

id. ib. 11, 380:

status flatus,

Sen. Ben. 4, 28:

stati cursus siderum,

Plin. 18, 29, 69, § 291 (different: statae stellae = fixed stars, Censor. D. N. 8, belonging to II. 2. supra): statae febres, intermittent fevers, returning regularly, Plin. 28, 27, 28, § 107.—

Moderate, average, normal:

inter enim pulcherrimam feminam et deformissimam media forma quaedam est, quae et a nimio pulcritudinis periculo et a summo deformitatis odio vacat, qualis a Q. Ennio perquam eleganti vocabulo stata dicitur...Ennius autem eas fere feminas ait incolumi pudicitia esse quae statā formā forent,

Gell. 5, 11, 12 -14 (v. Enn. Trag. p. 133 Vahl.).

sponte, abl., and spontis, gen. (perh. the only cases in use of a noun spons, assumed by Charis. p. 34 P., and Aus. Idyll. 12, 8, 11, as nom. But ad spontem is Müller's reading, Varr. L. L. 6, 7, 72, for a sponte), f. [spondeo; prop. a pledging of one's self to a thing; hence, opp. to external necessity or inducement, of free will, of one's own accord].

Sponte, in good prose always joined with meā, tuā, suā ( poet. and in post-Aug. prose; also absol. or with gen.), of free will, of one's own accord, of one's self, freely, willingly, voluntarily, spontaneously (syn. ultro):

sponte valet a voluntate,

Varr. L. L. 6, § 69 Müll.:

si imprudenter aut necessitate aut casu quippiam fecerit, quod non concederetur iis, qui suā sponte et voluntate fecissent,

Cic. Part. Or. 37, 131:

tuo judicio et tuā sponte facere,

id. Fam. 9, 14, 2; cf.:

Galliam totam hortatur ad bellum, ipsam suā sponte suoque judicio excitatam,

id. Phil. 4, 3, 8:

potius consuefacere filium, Suā sponte recte facere quam alieno metu,

Ter. Ad. 1, 1, 50:

si hic non insanit satis suā sponte, instiga,

id. And. 4, 2, 9:

ut id suā sponte facerent, quod cogerentur facere legibus,

Cic. Rep. 1, 2, 3:

meā sponte (opp. invitatu tuo),

id. Fam. 7, 5, 2:

meā sponte (opp. monente et denuntiante te),

id. ib. 4, 3, 1:

non solum a me provocatus, sed etiam suā sponte,

id. ib. 1, 7, 3:

transisse Rhenum sese non suā sponte, sed rogatum et arcessitum a Gallis,

Caes. B. G. 1, 44:

et suā sponte multi in disciplinam conveniunt et a parentibus propinquisque mittuntur,

id. ib. 6, 14:

sive ipse sponte suā, sive senatusconsulto accitus,

Liv. 10, 25, 12:

quaesitum est, praecipitata esset ab eo uxor, an se ipsa suā sponte jecisset,

Quint. 7, 2, 24:

gaudeo id te mihi suadere, quod ego meā sponte pridie feceram,

Cic. Att. 15, 27: sponte ipsam suāpte adductam, Lucil. ap. Varr. L. L. 6, § 69 Müll.:

me si fata meis paterentur ducere vitam Auspiciis et sponte meā componere curas,

Verg. A. 4, 341:

interim sponte nostrā velut donantes,

Quint. 3, 6, 8.—Sometimes propriā for suā (late Lat.):

sponte se propriā dederunt,

Amm. 17, 2, 3:

Richomeres se sponte obtulit propriā,

id. 31, 12, 15.—

Absol.:

Italiam non sponte sequor,

Verg. A. 4, 361:

sponte properant,

Ov. M. 11, 486:

odio tyrannidis exsul Sponte erat,

id. ib. 15, 62:

sponte en ultroque peremptus,

Stat. Th. 10, 809; cf.:

multitudo sponte et ultro confluens,

Suet. Caes. 16:

nec illum sponte exstinctum,

Tac. A. 3, 16:

sponte judicioque plaudere,

Quint. 8, 3, 4:

opto ut ea potissimum jubear, quae me deceat vel sponte fecisse,

Plin. Ep. 6, 29, 11: equites Romani natalem ejus sponte atque consensu biduo semper celebrarunt, Suet. Aug. 57.—

With gen.:

sponte deūm,

according to the will of the gods, Luc. 1, 234 Cort.:

sponte ducum,

id. 1, 99:

sponte deorum,

id. 5, 136; Val. Fl. 4, 358:

naturae,

Plin. 7, prooem. 1, § 4; 9, 51, 74, § 160; 11, 49, 110, § 263; 14, 4, 6, § 53; Sil. 14, 153:

principis,

Tac. A. 2, 59:

Caesaris,

id. ib. 6, 31:

praefecti,

id. ib. 4, 7:

incolarum,

id. ib. 4, 51:

litigatoris,

id. ib. 13, 42; 7, 51; id. H. 4, 19; Curt. 4, 1, 16.—

Very rarely with a prep.: de tuā sponte, Cotta ap. Charis. p. 195 P.:

a sponte,

Varr. L. L. 6, § 69 Müll.; cf. § 71 sqq. ib.—

Transf., of one's own will or agency (opp. to foreign participation or assistance), by one's self, without the aid of others, alone (rare but class.):

nequeo Pedibus meā sponte ambulare,

Plaut. Truc. 2, 6, 46:

nec suā sponte, sed eorum auxilio,

Cic. Fam. 7, 2, 3:

cum oppidani autem etiam suā sponte Caesarem recipere conarentur,

Caes. B. C. 3, 11 fin.:

his cum suā sponte persuadere non possent, legatos ad Dumnorigem mittunt, ut eo deprecatore a Sequanis impetrarent,

id. B. G. 1, 9:

civitatem ignobilem atque humilem Eburonum suā sponte populo Romano bellum facere ausam, vix erat credendum,

id. ib. 5, 28; cf. id. ib. 7, 65:

judicium quod Verres suā sponte instituisset,

Cic. Verr. 2, 1, 43, § 111:

cum illa civitas cum Poenis suo nomine ac suā sponte bellaret,

id. ib. 2, 4, 33, §

72: ecquis Volcatio si suā sponte venisset, unam libellam dedisset?

id. ib. 2, 2, 10, § 26.—

Of things concr. and abstr., of itself, spontaneously:

is autem ardor non alieno impulsu sed suā sponte movetur, etc.,

Cic. N. D. 2, 12, 32:

ut cum suā sponte nullā adhibitā vi, consumptus ignis exstinguitur,

id. Sen. 19, 71:

natura videtur Ipsa suā per se sponte omnia dis agere expers,

Lucr. 2, 1092:

aliae (arbores) nullis hominum cogentibus ipsae Sponte suā veniunt,

Verg. G. 2, 11; cf.:

stellae sponte suā jussaene vagentur et errent,

Hor. Ep. 1, 12, 17:

sapientem suā sponte ac per se bonitas et justitia delectat,

Cic. Rep. 3, 16, 26:

res quae suā sponte scelerata est,

id. Verr. 2, 1, 42, § 108; id. Or. 32, 115:

justitium in foro suā sponte coeptum prius quam indictum,

Liv. 9, 7, 8:

clamor suā sponte ortus,

id. 9, 41, 17:

id suā sponte ap parebat,

id. 22, 38, 13:

de capite signum in manum sponte suā delapsum,

id. 27, 11, 3 ex loco superiore, qui prope suā sponte in hostem inferebat, id. 5, 43, 3:

quod terra crearat Sponte suā,

Lucr. 5, 938:

sponte suā quae fiunt aëre in ipso,

id. 4, 738:

ut vera et falsa suā sponte, non alienā judicantur,

Cic. Leg. 1, 17, 45:

te Sponte suā probitas officiumque juvat,

Ov. P. 2, 3, 34:

sponte deae munus promeritumque patet (i. e. sine indice),

id. F. 4, 394.—Very rarely with quādam: litterae syllabaeque... orationem sponte quādam sequantur, Quint 5, 10, 125. —

Absol.:

ut numeri sponte fluxisse videantur,

Quint. 9, 4, 147.—

spontis, only in the phrase suae spontis (esse).

To be one's own master, at one's own disposal (very rare and mostly post-Aug.;

not in Cic. or Cæs.): quod suae spontis statuerant finem,

Varr. L. L. 6, § 71 Müll.:

sanus homo, qui suae spontis est, nullis obligare se legibus debet,

Cels. 1, 1.—

In Columella, of things, = suā sponte, of itself, spontaneously:

altera (cytisus est) suae spontis,

springs up spontaneously, Col. 9, 4, 2:

ubi loci natura neque manu illatam neque suae spontis aquam ministrari patitur,

id. 11, 3, 10.

tactĭo, ōnis, f. [id.].

Lit., a touching, touch (Plautin.), as a verbal noun with acc.:

quid tibi hanc digito tactio est?

Plaut. Poen. 5, 5, 29; id. Aul. 3, 2, 9; 4, 10, 14; id. Cas. 2, 6, 56; id. Curc. 5, 2, 27. —

Transf., the sense of touch, feeling:

oculorum et tactionum et odorationum et saporum (voluptates),

Cic. Tusc. 4, 9, 20.

ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;

aquae, as trisyl.,

Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].

A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):

aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,

Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:

pluvialis,

rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,

aquae pluviae,

Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,

caelestes aquae,

Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,

aquae de nubibus,

Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:

fluvialis,

river-water, Col. 6, 22; so,

aqua fluminis,

Vulg. Jer. 2, 18:

aquaï fons,

Lucr. 5, 602:

fons aquae,

Vulg. Gen. 24, 13:

fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,

Verg. A. 11, 495:

fluvius aquae,

Vulg. Apoc. 22, 1:

rivus aquae,

Verg. E. 8, 87:

rivi aquarum,

Vulg. Isa. 32, 2:

torrens aquae,

ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:

fons aquae dulcis,

Cic. Verr. 4, 118; and plur.:

aquae dulces,

Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,

aquae maris,

Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:

dulcis et amara aqua,

ib. Jac. 3, 11:

perennis,

never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:

quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,

Cic. Verr. 4, 107:

aqua profluens,

running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,

currentes aquae,

Vulg. Isa. 30, 25; so,

aqua viva,

living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:

aquae vivae,

ib. Num. 19, 17;

and in a spiritual sense: aqua viva,

ib. Joan. 4, 10; so,

vitae,

ib. Apoc. 22, 17:

aquae viventes,

ib. Lev. 14, 5:

stagna aquae,

standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:

aquae de puteis,

well-water, Vulg. Num. 20, 17:

aqua de cisternā,

cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,

aqua cisternae,

ib. Isa. 36, 16:

aquae pessimae,

ib. 4 Reg. 2, 19:

aqua recens,

Verg. A. 6, 636:

turbida,

Vulg. Jer. 2, 18:

crassa,

ib. 2 Macc. 1, 20:

munda,

ib. Heb. 10, 22:

purissima,

ib. Ezech. 34, 18:

aquae calidae,

warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:

calida,

Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;

and contr.: calda,

Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:

aliquem aquā ferventi perfundere,

Cic. Verr. 1, 67:

aqua frigida,

cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:

frigida,

Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:

decocta,

Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—

Particular phrases.

Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—

Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):

ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,

Plaut. Truc. 2, 4, 15.—

Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:

non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,

Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:

aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,

Curt. 3, 10, 8.— Provv.

Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaï

sumi quam haec est atque ista hospita,

you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —

In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:

cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,

Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—

Water, in a more restricted sense.

The sea:

coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,

on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:

laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,

Ov. P. 2, 7, 30:

findite remigio aquas!

id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:

To-morrow to fresh woods and pastures new),

Ov. F. 2, 864.—

= la. cus, a lake:

Albanae aquae deductio,

Cic. Div. 1, 44 fin. —

A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:

alii in aquam caeci ruebant,

Liv. 1, 27:

sonitus multarum aquarum,

of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:

lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,

along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—

Rain:

cornix augur aquae,

Hor. C. 3, 17, 12:

deūm genitor effusis aethera siccat aquis,

Ov. F. 3, 286:

multā terra madescit aquā,

id. ib. 6, 198:

aquae magnae bis eo anno fuerunt,

heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—

In the plur., medicinal springs, waters, baths.

In gen.:

ad aquas venire,

Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:

aquae caldae,

Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:

aquae calidae,

Plin. 2, 103, 106, § 227:

aquae medicatae,

Sen. Q. N. 3, 25:

aquae Salutiferae,

Mart. 5, 1.—Hence,

As prop. noun, Waters. Some of the most important were.

Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—

Ăquae Aurēlĭae, in the Black Forest in Germany, now Baden-Baden, Inscr.—

Ăquae Baiae, in Campania, Prop. 1, 11, 30; earlier called Ăquae Cūmānae, Liv. 41, 16.—

Ăquae Călĭdae,

In Britain, now Bath; also called Ăquae Sōlis, Itin Anton.—

In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—

In Gallia, now Vichy on the Allier, Tab. Theod.—

Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—

Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—

Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—

Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—

The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,

Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—

Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—

Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:

in hac causā mihi aqua haeret,

id. ad Q. Fr. 2, 7.—

Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;

hence, as med. t.,

the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:

medicamentum ad aquam intercutem dare,

Cic. Off. 3, 24, 92:

decessit morbo aquae intercutis,

Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—

Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:

hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,

Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l.

tū (old form of the gen. sing. tis, Plaut. Mil. 4, 2, 42; id. Trin. 2, 2, 62; id. Bacch. 5, 2, 87; id. Ps. 1, 1, 6; acc. ted, id. As. 2, 2, 33 et saep.; gen. plur. vestrorum or vostrorum, Pac. ap. Non. 85, 5; Plaut. Most. 1, 3, 123; fem. vostrarum, Ter. Heaut. 2, 4, 6; v. ego init.), pers. pron. [Sanscr. tva, tvam; Gr. su; Dor. tu; Goth. thu; Germ. du; Engl. thou, etc.], thou.

In gen.: nec pol homo quisquam faciet impune animatus Hoc nisi tu, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 101 Vahl.); imitated by Verg. A. 9, 422: unus erit quem tu tolles in caerula caeli Templa, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 6 Müll. (Ann. v. 66 Vahl.):

tu mihi etiam legis Portiae, tu C. Gracchi, tu horum libertatis, tu cujusquam denique hominis popularis mentionem facis,

Cic. Rab. Perd. 4, 13:

nec dulces amores Sperne puer, neque tu choreas,

Hor. C. 1, 9, 16:

ego tu sum, tu es ego: uni animi sumus,

Plaut. Stich. 5, 4, 49:

mei te rogandi et tui respondendi mihi (labor),

id. Ps. 1, 1, 4.— Fem.:

cum tui videndi est copia,

Plaut. Truc. 2, 4, 19:

neque mei neque te tui intus puditum est,

id. Bacch. 3, 1, 12; cf. id. ib. 3, 1, 19:

quia tis egeat, quia te careat,

id. Mil. 4, 2, 42:

tibi aras. tibi occas, tibi seris, tibi eidem metis,

id. Merc. 1, 1, 71:

quot pondo ted esse censes nudum?

id. As. 2, 2, 33 et saep.: vosne velit an me regnare era, Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 203 Vahl.):

si quis quid vostrum Epidamnum curari sibi Velit,

Plaut. Men. prol. 51:

vestri adhortandi causā,

Liv. 21, 41, 1:

istanc tecum conspicio simul,

Plaut. Am. 2, 2, 112:

stulta multum, quae vobiscum fabuler,

id. Mil. 2, 5, 33.—

Emphatic.

Jam tibi cerebrum Dispercutiam, excetra tu, Plaut. Cas. 3, 5, 24 sq.:

neque postulem abs te, ni ipsa res moneat,

Ter. And. 3, 3, 19:

nec enim illa studia deserui, quibus etiam te incendi,

Cic. Fat. 2, 3:

tu si hic sis aliter sentias,

Ter. And. 2, 1, 10.—

Esp. in opp. to another pron. pers.:

id mihi da negoti: tu tamen Perge, etc.,

Ter. And. 3, 2, 41:

an mihi potest quicquam esse molestum quod tibi gratum futurum sit?

Cic. Fat. 2, 4:

nos patriam fugimus... tu, Tityre, lentus, etc.,

Verg. E. 1, 4; Hor. Ep. 1, 10, 6.—

Poet., in second clause of a command, etc.:

solve metus, et tu Trojanos exue caestus,

Verg. A. 5, 420; cf. id. ib. 5, 691; 6, 365; Hor. C. 1, 9, 16.—

With an emphatic -te or -met suffixed (only in the forms tute or tutemet, tibimet, tete, vosmet, and vobismet): o Tite, tute, Tati, tibi tanta, tyranne, tulisti, Enn. ap. Prisc. p. 947 P. (Ann. v. 113 Vahl.): bene mones: tute ipse cunctas, id. ap. Non. 469, 25 (Com. v. 3 Vahl. p. 153): Al. Quae ex te audivi: ut urbem maximam Expugnavisses regemque Pterelam tute occideris. Am. Egone istuc dixi? Al. Tute istic, etiam astante hoc Sosia, Plaut. Am. 2, 2, 114 sq.:

tute ipse his rebus finem praescripsisti, pater,

Ter. And. 1, 1, 124:

utere igitur argumento, Laeli, tute ipse sensus tui,

Cic. Rep. 1, 38, 59:

tute,

id. Div. in Caecil. 8, 27; 10, 31:

ut tute mihi praecepisti,

id. Fam. 1, 8, 2:

tute scis—si modo meministi—me tibi tum dixisse, etc.,

id. Att. 12, 18, a, 2.— Acc.:

uxor, si cesses, aut te amare cogitat Aut tete amari,

Ter. Ad. 1, 1, 8; so,

tete,

id. Phorm. 3, 1, 3:

tibi si recta probanti placebis, tum non modo tete viceris, etc.,

Cic. Tusc. 2, 26, 63:

nisi quid tibi in tete auxilii est, absumptus es,

Plaut. Ep. 1, 1, 76:

tutemet mirabere,

Ter. Heaut. 2, 3, 133:

tutemet in culpā cum sis,

Lucr. 4, 915:

tutemet a nobis... quaeres,

id. 1, 102:

tibimet ipse supplicia irroga,

Sen. Hippol. 1222:

ita vosmet aiebatis,

Plaut. Capt. 3, 5, 18:

atque hoc vosmet ipsi, scio... haud aliter id dicetis,

id. Most. 1, 2, 13: vos quoque in eā re consilio me adjuvate:

nullum libentius sequor quam quod vosmet ipsi attuleritis,

Liv. 34, 17, 9; 3, 56, 3 Drak. N. cr. —

In partic.

Tibi, as a dativus ethicus (cf. Ruddim. II. p. 126, n. 44):

alter tibi descendit de palatio et aedibus suis,

Cic. Rosc. Am. 46, 133:

ecce tibi exortus est Isocrates,

id. de Or. 2, 22, 94; so,

ecce tibi,

id. Sest. 41, 89; id. Att. 2, 15, 3:

hic Marius veniet tibi origine parva,

Sil. 13, 854:

haec vobis ipsorum per biduum militia fuit,

Liv. 22, 60 et saep.—

Vos, addressed to one person as a representative of more than one, or with a collective noun in the sing.:

vos, vero, Attice, et praesentem me curā levatis, et, etc.,

Cic. Brut. 3, 11:

sed quid hoc loco vos inter vos, Catule?

id. de Or. 2, 73, 295; id. Dom. 31, 83:

vos, Romanus exercitus, ne destiteritis impio bello?

Liv. 7, 40, 12 Drak.:

vos, Gaetulia sueta, etc.,

Sil. 3, 287:

vos, o Calliope, precor aspirate canenti,

i. e. you, Muses, Verg. A. 9, 525; imitated by Sil. 12, 390.—

Gen. plur. for poss. pron.:

majores vostrum,

Sall. C. 33, 3:

hac vestrum frequentiā,

Cic. Agr. 2, 21, 55; id. Phil. 4, 1, 1:

quantus consensus vestrum,

id. ib. 5, 1, 2:

contra urbis salutem omniumque vestrum,

id. Cat. 2, 12, 27.—

Mea tu, my love, my dear, my darling, in familiar language, Ter. Eun. 4, 3, 22.

ultrā, adv. and prep. [ulter].

Prop., on the other side:

dextera nec citra mota nec ultra,

neither on that side nor on this, neither backwards nor forwards, Ov. M. 5, 186.—

Transf., in gen., beyond, farther, over, more, besides; of space (rare): ultra procedendi facultas, Auct. B. Afr. 50, 3.—

Of time, degree, etc.:

estne aliquid ultra, quo progredi crudelitas possit?

Cic. Verr. 2, 5, 45, § 119:

ne quid ultra requiratis,

id. Univ. 3:

ut nihil possit ultra,

id. Att. 15, 1, B, 2:

quia ultra nihil habemus,

id. Tusc. 1, 39, 94:

melius ultra quam citra stat oratio,

Quint. 8, 6, 76; 3, 1, 9:

quid ultra Provehor?

Verg. A. 3, 480:

jam nihil ultra exspectantibus,

Quint. 9, 4, 30; cf. id. 7, 1, 59: eam (mortem) cuncta mortalium mala dissolvere;

ultra neque curae neque gaudio locum esse,

Sall. C. 51, 20:

hac tempestate serviundum aut imperandum... nam quid ultra? id. Or. Lepid. contra Sull. 5: nullum ultra periculum vererentur,

Hirt. B. G. 8, 39:

quos alios muros, quae jam ultra moenia habetis?

Verg. A. 9, 782.—Of time:

usque ad Attium et ultra porrectas syllabas geminis vocalibus scripserunt,

farther, later, Quint. 1, 7, 14:

nec ultra bellum Latinum dilatum,

Liv. 2, 19, 2.—

Esp., on account of its comparative sense, freq. followed by quam:

ultra enim quo progrediar, quam ut veri videam similia, non habeo,

Cic. Tusc. 1, 9, 17:

ultra quam homini datum est provehi,

Quint. 6, prooem. §

10: ultra quam satis est,

Cic. Inv. 1, 49, 91; 1, 18, 26; Quint. 12, 7, 12:

ultra quam oporteat,

id. 2, 4. 7;

2, 5, 24: ultra quam ullus spiritus durare possit,

id. 8, 2, 17; Liv. 40, 30, 5:

nec ultra moratus, quam, etc.,

Tac. A. 6, 44.—

Comp.: ultĕrĭus, in the signif. of the posit., beyond, farther on, farther (mostly poet.; in prose rare and only postAug.).

= ultra, cum quo Riphaeos possim conscendere montes Ulteriusque domo vadere Memnoniā, Prop. 1, 6, 4:

abire,

Ov. M. 2, 872:

ulterius nihil est, nisi non habitabile frigus,

id. Tr. 3, 4, 51.—

Transf., = longius or amplius;

procedere,

Quint. 5, 11, 34:

ulterius ne tende odiis,

Verg. A. 12, 938:

si me ulterius provexerit ira,

Prop. 2, 15 (3, 7), 19:

revocavit me cogitationi aptae traditum, et iturum, si licuisset, ulterius,

Sen. Ep. 102, 1:

robur ulterius adversus eam saeviendi gentem,

Val. Max. 1, 1, 15:

nec ulterius dare corpus inutile leto Aut vacat aut curat,

farther, longer, more, Ov. M. 12, 344:

non tulit ulterius,

id. ib. 3, 487:

rogabat Ulterius justo,

beyond what was right, more than was right, id. ib. 6, 470.—

Sup.: ultĭmē.

Extremely, to the last degree:

nudam flagris ultime verberat,

App. M. 10, p. 250, 33:

affectus,

id. ib. 1, p. 105, 22.—

At last, Sen. Ep. 76, 22 (dub.; al. ultimum).

Prep. with acc., on the farther side of, beyond, past:

cis Padum ultraque,

Liv. 5, 35, 4:

ultra Silianam villam,

Cic. Att. 12, 27, 1:

milibus passuum II. ultra eum (montem) castra fecit,

Caes. B. G. 1, 48; 1, 49; id. B. C. 3, 26; 3, 66:

ultra Terminum,

Hor. C. 1, 22, 10:

dextra paulum prolata ultra sinum,

Quint. 11, 3, 159; cf. id. ib. §

118.— Placed after the noun: sunt certi denique fines, Quos ultra citraque nequit consistere rectum,

Hor. S. 1, 1, 107:

portas ultra procedere,

Prop. 4 (5), 7, 29:

Euphratem ultra,

Tac. A. 15, 17 fin. —

Transf.

Of time, beyond, past, longer than:

(Gorgias) et illorum fuit aemulus ut ultra Socratem usque duravit,

Quint. 3, 1, 9:

non durat ultra poenam abdicationis,

id. 9, 2, 88: ultra rudes annos, id. 1, 1, 20:

ultra pueriles annos,

id. 1, 11, 19.—

Of number, measure, degree, quality, etc., beyond, above, over, more than, = supra:

paulo ultra eum numerum, Auct. B. Alex. 21: non ultra heminam aquae assumere,

Cels. 4, 2, 4 fin.:

adhibent modum quendam, quem ultra progredi non oporteat,

Cic. Tusc. 4, 17, 38:

ultra fidem,

Quint. 8, 6, 73:

modum,

id. 10, 3, 32; 11, 1, 90:

quid est ultra pignus aut multam?

Cic. Phil. 1, 5, 12: ultra Romanorum et mortalium etiam morem aliquem curare, Sall. Fragm. ap. Macr. S. 2, 9:

juvenis ultra barbarum, promptus ingenio,

Vell. 2, 118, 2:

Maecenas otio ac mollitiis paene ultra feminam fluens,

id. 2, 88, 2:

si mortalis ultra Fas trepidat,

Hor. C. 3, 29, 31:

ultra Legem tendere opus,

id. S. 2, 1, 1:

vires ultra sortemque senectae,

Verg. A. 6, 114:

si ultra placitum laudarit,

id. E. 7, 27.

ut or ŭtī (old form ŭtei, C. I. L. 1, 196, 4 sq.; 1, 198, 8 et saep.), adv. and conj. [for quoti or cuti, from pronom. stem ka-, Lat. quo-, whence qui, etc., and locat. ending -ti of stem to-, whence tum, etc.].

As adv. of manner.

Interrog. = quomodo, how, in what way or manner.

In independent questions (colloq.; rare in class. prose; not in Cic.): De. Quid? ut videtur mulier? Ch. Non, edepol, mala. De. Ut morata'st? Ch. Nullam vidi melius mea sententia, Plaut. Merc. 2, 3, 56 sq.:

salve! ut valuisti? quid parentes mei? Valent?

id. ib. 5, 2, 107; id. Pers. 2, 5, 8:

ut vales?

id. Most. 2, 19, 29; 3, 2, 28; Ter. Heaut. 2, 4, 26:

ut sese in Samnio res habent?

Liv. 10, 18, 11:

ut valet? ut meminit nostri?

Hor. Ep. 1, 3, 12; id. S. 2, 8, 1.—

In exclamatory sentences (in all periods of the language): ut omnia in me conglomerat mala! Enn. ap. Non. p. 90, 14 (Trag. Rel. v. 408 Vahl.):

ut corripuit se repente atque abiit! Hei misero mihi!

Plaut. Merc. 3, 4, 76:

ut dissimulat malus!

id. ib. 5, 4, 13:

ut volupe est homini si cluet victoria!

id. Poen. 5, 5, 15: ut multa verba feci;

ut lenta materies fuit!

id. Mil. 4, 5, 4:

ut scelestus nunc iste te ludos facit!

id. Capt. 3, 4, 47:

ut saepe summa ingenia in occulto latent,

id. ib. 1, 2, 61; id. Rud. 1, 2, 75; 2, 3, 33 sq.:

ut falsus animi est!

Ter. Eun. 2, 2, 42:

heia! ut elegans est!

id. Heaut. 5, 5, 19:

fortuna ut numquam perpetua est bona!

id. Hec. 3, 3, 46; cf. id. Phorm. 5, 8, 52:

Gnaeus autem noster... ut totus jacet,

Cic. Att. 7, 21, 1:

quae ut sustinuit! ut contempsit, ac pro nihilo putavit!

id. Mil. 24, 64:

qui tum dicit testimonium ex nostris hominibus, ut se ipse sustentat! ut omnia verba moderatur, ut timet ne quid cupide... dicat!

id. Fl. 5, 12:

quod cum facis, ut ego tuum amorem et dolorem desidero!

id. Att. 3, 11, 2:

quanta studia decertantium sunt! ut illi efferuntur laetitia cum vicerint! ut pudet victos! ut se accusari nolunt! etc.,

id. Fin. 5, 22, 61:

ut vidi, ut perii! ut me malus abstulit error!

Verg. E. 8, 41:

ut melius quidquid erit pati!

Hor. C. 1, 11, 3:

ut tu Semper eris derisor!

id. S. 2, 6, 53:

o superbia magnae fortunae! ut a te nihil accipere juvat! ut omne beneficium in injuriam convertis! ut te omnia nimia delectant! ut to omnia dedecent!

Sen. Ben. 2, 13, 1:

ut me in supremis consolatus est!

Quint. 6, prooem. 11.—

In dependent questions.

With indic. (ante-class. and poet.): divi hoc audite parumper ut pro Romano populo... animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. p. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.): edoce eum uti res se habet, Plaut. [p. 1940] Trin. 3, 3, 21:

hoc sis vide ut avariter merum in se ingurgitat,

id. Curc. 1, 2, 33:

hoc vide ut dormiunt pessuli,

id. ib. 1, 2, 66:

illud vide os ut sibi distorsit carnufex,

Ter. Eun. 4, 4, 3:

vide ut otiosus it, si dis placet,

id. ib. 5, 3, 10:

illud vide, Ut in ipso articulo oppressit,

id. Ad. 2, 2, 21; 3, 5, 3:

viden ut faces Splendidas quatiunt comas?

Cat. 61, 77:

viden ut perniciter exiluere?

id. 62, 8:

adspicite, innuptae secum ut meditata requirunt,

id. 62, 12:

aspice, venturo laetantur ut omnia saeclo! (= omnia laetantia),

Verg. E. 4, 52 Forbig. ad loc.:

nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur,

id. G. 1, 56; id. E. 5, 6; id. A. 6, 779. —

With subj. (class.):

nescis ut res sit, Phoenicium,

Plaut. Ps. 4, 4, 1:

oppido Mihi illud videri mirum, ut una illaec capra Uxoris dotem simiae ambadederit,

id. Merc. 2, 1, 16:

nam ego vos novisse credo jam ut sit meus pater,

id. Am. prol. 104:

narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet,

Ter. Hec. 1, 2, 70:

tute scis quam intimum Habeam te, et mea consilia ut tibi credam omnia,

id. Eun. 1, 2, 48:

videtis ut omnes despiciat, ut hominem prae se neminem putet, ut se solum beatum se solum potentem putet?

Cic. Rosc. Am. 46, 135:

videtisne ut Nestor de virtutibus suis praedicet?

id. Sen. 10, 31; id. Rosc. Am. 24, 66:

credo te audisse ut me circumsteterint, ut aperte jugula sua pro meo capite P. Clodio ostentarint,

id. Att. 1, 16, 4:

videte ut hoc iste correxerit,

id. Verr. 2, 1, 45, § 115:

docebat ut omni tempore totius Galliae principatum Aedui tenuissent,

Caes. B. G. 1, 43:

veniat in mentem, ut trepidos quondam majores vestros... defenderimus,

Liv. 23, 5, 8:

aspice quo submittat humus formosa colores,

Prop. 1, 2, 9:

infinitum est enumerare ut Cottae detraxerit auctoritatem, ut pro Ligario se opposuerit,

Quint. 6, 5, 10:

vides ut alta stet nive candidum Soracte,

Hor. C. 1, 9, 1:

nonne vides, ut... latus et malus Antennaeque gemant,

id. ib. 1, 14, 3 Orell. ad loc.:

audis... positas ut glaciet nives Puro numine Juppiter,

id. ib. 3, 10, 7; id. S. 1, 8, 42; 2, 3, 315; Verg. A. 2, 4; Tib. 2, 1, 26; Prop. 2, 34 (3, 32), 57:

mirum est ut animus agitatione motuque corporis excitetur,

Plin. Ep. 1, 6, 2.—

Relative adverb of manner = eo modo quo, as.

Without demonstr. as correlatives: ut aiunt, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 101 Mull. (fr inc. l. 10 Vahl.):

ego emero matri tuae Ancillam... forma mala, ut matrem addecet familias,

Plaut. Merc. 2, 3, 79:

apparatus sum ut videtis,

id. ib. 5, 2, 10:

verum postremo impetravi ut volui,

id. Mil. 4, 5, 5:

ero ut me voles esse,

id. Capt. 2, 1, 32:

faciam ut tu voles,

id. Men. 5, 9, 90: ut vales? Tox. Ut queo, id. Pers. 1, 1, 16:

ut potero feram,

Ter. And. 5, 3, 27:

faciam ut mones,

id. Hec. 4, 4, 97:

Ciceronem et ut rogas amo, et ut meretur et ut debeo,

Cic. Q. Fr. 3, 9, 9:

cupiditates quae possunt esse in eo qui, ut ipse accusator objecit, ruri semper habitarit?

id. Rosc. Am. 14, 39:

ut ex propinquis ejus audio, non tu in isto artificio callidior es, quam hic in suo,

id. ib. 17, 49:

homo demens, ut isti putant,

id. Rep. 1, 1, 1:

cumulate munus hoc, ut opinio mea fert, effecero,

id. ib. 1, 46, 70:

non ut clim solebat, sed ut nunc fit, mimum introduxisti,

id. Fam. 9, 16, 7:

Labienus, ut erat ei praeceptum, ne proelium committeret nisi, etc., monte occupato nostros exspectabat, proelioque abstinebat,

Caes. B. G. 1, 22:

cuncta ut gesta erant exposuit,

Liv. 3, 50, 4:

(Postumius) fugerat in legatione, ut fama ferebat, populi judicium,

id. 10, 46, 16:

sed, ut plerumque fit, major pars meliorem vicit,

id. 21, 4, 1:

nec temere, et ut libet conlocatur argentum, sed perite servitur,

Sen. Vit. Beat. 17, 2:

servus, ut placet Chrysippo, perpetuus mercenarius est,

id. Ben. 3, 22, 1.—Esp. parenthet., to denote that the facts accord with an assumption or supposition made in the principal sentence (= sicut):

si virtus digna est gloriatione, ut est,

Cic. Fin. 4, 18, 51:

quorum etiamsi amplecterer virtutem, ut facio, tamen, etc.,

id. Phil. 10, 9, 18:

quamvis fuerit acutus, ut fuit,

id. Ac. 2, 22, 69; cf.:

incumbite in causam, Quirites, ut facitis,

id. Phil. 4, 5, 12:

tu modo istam imbecillitatem valetudinis sustenta, ut facis,

id. Fam. 7, 1, 5:

satis enim erat, probatum illum esse populo Romano, ut est,

id. Phil. 1, 15, 37.—

With the correlative ita or sic: VTI LEGASSIT SVPER PECVNIA TVTELAVE SVAE REI, ITA IVS ESTO, Leg. XII. Tab. 5, fr. 3: alii, ut esse in suam rem ducunt, ita sint;

ego ita ero ut me esse oportet,

Plaut. Men. 5, 6, 24 sq.:

sic sum ut vides,

id. Am. 2, 1, 57:

omnes posthabui mihi res, ita uti par fuit,

Ter. Phorm. 5, 8, 15:

ut viro forti ac sapienti dignum fuit, ita calumniam ejus obtrivit,

Cic. Caecin. 7, 18.—In partic. with a superlative belonging to the principal sentence, attracted to the relative clause:

haec ut brevissime dici potuerunt, ita a me dicta sunt (= ita breviter dicta sunt ut dici potuerunt),

Cic. de Or. 2, 41, 174.—So ut qui, with sup.:

te enim semper sic colam et tuebor ut quem diligentissime,

Cic. Fam. 12, 62 fin.; without sic or ita:

causas ut honorificentissimis verbis consequi potero, complectar,

id. Phil. 14, 11, 29:

sed exigenda est ut optime possumus,

Quint. 12, 10, 38.—And with comp.:

eruditus autem sic ut nemo Thebanus magis,

Nep. Epam. 2, 1; cf.:

ad unguem Factus homo, non ut magis alter, amicus,

Hor. S. 1, 5, 33:

cocto Chium sic convenit, ut non Hoc magis ullum aliud,

id. ib. 2, 8, 48.—

Doubled ut ut, as indefinite relative, = utcumque, in whatever manner, howsoever (mostly ante-class.; only with indic.):

gaudeo, ut ut erga me est merita,

Plaut. Am. 5, 1, 52:

age jam, utut est, etsi'st dedecori, patiar,

id. Bacch. 5, 2, 85:

utut est, mihi quidem profecto cum istis dictis mortuo'st,

id. Ps. 1, 3, 76:

utut res sese habet, pergam, etc.,

id. Most. 3, 1, 14:

non potis est pietati opsisti huic, ututi res sunt ceterae,

id. Ps. 1, 3, 36; id. Cist. 1, 1, 110:

sed ut ut haec sunt, tamen hoc faciam,

Ter. Phorm. 3, 2, 46; cf. id. ib. 3, 1, 4; id. Heaut. 1, 2, 26; id. Ad. 2, 2, 40; 4, 4, 22:

ut ut est res, casus consilium nostri itineris judicabit,

Cic. Att. 15, 25 B. and K. (dub.;

v. Orell. ad loc.): sed ut ut est, indulge valetudini tuae,

id. Fam. 16, 18, 1 dub. (al. ut est).—

Causal, as, = prout, pro eo ut.

Introducing a general statement, in correspondence with the particular assertion of the principal clause, ut = as, considering... that, in accordance with:

atque, ut nunc sunt maledicentes homines, uxori meae mihique objectent, lenociniam facere,

Plaut. Merc. 2, 3, 75:

ut aetas mea est, atque ut huic usus facto est,

id. Men. 5, 2, 1:

haud scio hercle ut homo'st, an mutet animum,

Ter. Phorm. 5, 2, 9:

praesertim, ut nunc sunt mores,

id. ib. 1, 2, 5:

atque ille, ut semper fuit apertissimus, non se purgavit, sed, etc.,

Cic. Mur. 25, 51:

permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia curiosus,

id. Tusc. 1, 45, 108:

magnifice et ornate, ut erat in primis inter suos copiosus, convivium comparat,

id. Verr. 2, 1, 26, § 65:

Kal. Sextilibus, ut tunc principium anni agebatur, consulatum ineunt,

Liv. 3, 6, 1:

tribuni, ut fere semper reguntur a multitudine magis quam regunt, dedere plebi, etc.,

id. 3, 71, 5:

transire pontem non potuerunt, ut extrema resoluta erant, etc.,

id. 21, 47, 3.—Ellipt.:

mortales multi, ut ad ludos, convenerant (ut fit, si ludi sunt),

Plaut. Men. prol. 30:

Epicharmi, acuti nec insulsi hominis, ut Siculi,

as was natural, he being a Sicilian, Cic. Tusc. 1, 8, 15; so,

Diogenes, liberius, ut Cynicus... inquit,

id. ib. 5, 33, 92:

ceterum haec, ut in secundis rebus, segniter otioseque gesta,

Liv. 23, 14, 1.—

Reflecting the assertion to particular circumstances, etc., ut = for, as, considering:

hic Geta ut captus est servorum, non malus,

Ter. Ad. 3, 4, 34:

ut est captus hominum,

Cic. Tusc. 2, 27, 65; Caes. B. G. 4, 3: Themistocles ut apud nos perantiquus, ut apud Athenienses non ita sane vetus, in regard to us, etc., Cic. Brut. 10, 41:

Caelius Antipater, scriptor, ut temporibus illis, luculentus,

for those times, id. ib. 26, 102:

nonnihil, ut in tantis malis est profectum,

considering the unfortunate state of affairs, id. Fam. 12, 2, 2:

(orationis genus) ut in oratore exile,

for an orator, id. Or. 3, 18, 66:

multae (erant in Fabio) ut in homine Romano, litterae,

id. Sen. 4, 12:

consultissimus vir, ut in illa quisquam esse aetate poterat,

Liv. 1, 18, 1:

florentem jam ut tum res erant,

id. 1, 3, 3:

Apollonides orationem salutarem, ut in tali tempore, habuit,

id. 24, 28, 1:

Sp. Maelius, ut illis temporibus praedives,

id. 4, 13, 1: insigni, ut illorum temporum habitus erat, triumpho, id. 10, 46, 2:

Ardeam Rutuli habebant, gens ut in ea regione atque in ea aetate divitiis praepollens,

id. 1, 57, 1:

vir, ut inter Aetolos, facundus,

id. 32, 33, 9:

Meneclidas, satis exercitatus in dicendo, ut Thebanus scilicet,

Nep. Epam. 5, 2:

ad magnam deinde, ut in ea regione, urbem pervenit,

Curt. 9, 1, 14:

multum, ut inter Germanos, rationis ac sollertiae,

Tac. G. 30. —

Ut before relatives, with subj., as it is natural for persons who, like one who, since he, since they, etc.; seeing that they, etc. (not in Cic.):

non demutabo ut quod certo sciam,

seeing that I know it for certain, Plaut. Ps. 1, 5, 153:

prima luce sic ab castris proficiscuntur ut quibus esset persuasum non ab hoste, sed ab homine amicissimo consilium datum,

Caes. B. G. 5, 31, 6:

facile persuadent (Lucumoni) ut cupido honorum, et cui Tarquinii materna tantum patria esset,

Liv. 1, 34, 6:

inde consul, ut qui jam ad hostes perventum cerneret, explorato, etc., procedebat,

id. 38, 18, 7:

Philippus, ut cui de summa rerum adesset certamen, adhortandos milites ratus, etc.,

id. 33, 4, 11:

Tarquinius ad jus regni nihil praeter vim habebat, ut qui neque populi jussu, neque auctoribus patribus regnaret,

id. 1, 49, 3; 25, 23, 3:

Aequorum exercitus, ut qui permultos annos imbelles egissent, sine ducibus certis, sine imperio,

id. 9, 45, 10:

igitur pro se quisque inermes, ut quibus nihil hostile suspectum esset, in agmen Romanum ruebant,

id. 30, 6, 3; 23, 15, 4; 23, 29, 12:

omnia nova offendit, ut qui solus didicerit quod inter multos faciendum est,

as is natural in one who, since he, Quint. 1, 2, 19:

in omni autem speciali inest generalis, ut quae sit prior,

id. 3, 5, 9:

ignara hujusce doctrinae loquacitas erret necesse est, ut quae vel multos vel falsos duces habeat,

id. 12, 2, 20; 5, 14, 28; 11, 3, 53.—Rarely with participle:

ne Volsci et Aequi... ad urbem ut ex parte captam venirent,

Liv. 3, 16, 2:

gens ferox cum procul visis Romanorum signis, ut extemplo proelium initura, explicuisset aciem, etc.,

id. 7, 23, 6.—

With perinde or pro eo, with reference to several alternatives or degrees to be determined by circumstances, as, according as, to the extent that, in the measure that, etc.:

perinde ut opinio est de cujusque moribus, ita quid ab eo factum et non factum sit, existimari potest,

Cic. Clu. 25, 70:

in exspectatione civitas erat, perinde ut evenisset res, ita communicatos honores habitura,

Liv. 7, 6, 8: pro eo ut temporis difficultas aratorumque penuria tulit, Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.—

Transf. of local relations, like Gr. hina, where (very rare):

in eopse astas lapide, ut praeco praedicat,

Plaut. Bacch. 4, 7, 17:

flumen uti adque ipso divortio (aquae sunt),

Lucil. 8, 18 Mull.:

in extremos Indos, Litus ut longe resonante Eoa Tunditur unda,

Cat. 11, 2 sqq.; 17, 10; cf. Verg. A. 5, 329; Lucr. 6, 550 Munro ad loc.

Introducing comparative clauses of manner, = eodem modo quo, as, like.

In gen.

With sic as correlative:

haec res sic est ut narro tibi,

Plaut. Most. 4, 3, 40:

quae si ut animis sic oculis videre possemus, nemo de divina ratione dubitaret,

Cic. N. D. 2, 39, 99:

Pomponium Atticum sic amo ut alterum fratrem,

id. Fam. 13, 1, 5:

si sic ageres ut de eis egisti qui jam mortui sunt... ne tu in multos Autronios incurreres,

id. Brut. 72, 251:

sic, Scipio, ut avus hic tuus, ut ego, justitiam cole,

id. Rep. 6, 15, 15:

ut dicere alia aliis magis concessum est, sic etiam facere,

id. Quint. 11, 3, 150 (for ut... sic, in similes, v. sic, IV. 1. a.).—

With ita as correlative:

ut sementem feceris, ita metes,

Cic. Or. 2, 65, 261:

quamobrem, ut ille solebat, ita nunc mea repetat oratio populi origines,

id. Rep. 2, 1. 3:

non ut injustus in pace rex ita dux belli pravus fuit,

Liv. 1, 53, 1:

ut haec in unum congeruntur, ita contra illa dispersa sunt,

Quint. 9, 3, 39.—

With other correlatives:

in balteo tracta ex caseo ad eundem modum facito ut placentum sine melle,

Cato, R. R. 78:

encytum ad eundem modum facito uti globos,

id. ib. 80:

cum animi inaniter moveantur eodem modo rebus his quae nulla sint ut iis quae sint,

Cic. Ac. 2, 15, 47:

disputationem exponimus, eisdem fere verbis, ut disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9: scelerum caput, ut tute es item omnis censes esse' [p. 1941] Plaut. Rud. 4, 4, 55:

ut filium bonum patri esse oportet, item ego sum patri,

id. Am. 3, 4, 9:

fecisti item ut praedones solent,

Cic. Verr. 2, 4, 9, § 21:

item ut illo edicto de quo ante dixi... edixit, etc.,

id. ib. 2, 1, 45, § 117;

so with item,

id. Or. 60, 202:

is reliquit filium Pariter moratum ut pater eius fuit,

Plaut. Aul. prol. 21.—With atque:

nec fallaciam astutiorem ullus fecit Poeta atque ut haec est fabrefacta a nobis,

Plaut. Cas. 5, 1, 7.—And after aliter = than:

si aliter ut dixi accidisset,

Cic. Rep. 1, 4, 7.—

Without correlative:

rem omnem uti acta erat cognovit,

Sall. J. 71, 5:

quare perge ut instituisti,

Cic. Rep. 2, 11, 22:

apud me, ut apud bonum judicem, argumenta plus quam testes valent,

id. ib. 1, 38, 59:

miscent enim illas et interponunt vitae, ut ludum jocumque inter seria,

Sen. Vit. Beat. 12, 2:

comitetur voluptas, et circa corpus ut umbra versetur,

id. ib. 13, 5:

ut in animum ejus oratio, ut sol in oculos, incurrat,

Quint. 8, 2, 23.—

In partic.

Ut... ita or ut... sic; co-ordinate, introducing contrasted clauses.

= cum... tum, as... so, as on the one hand... so on the other, both and:

ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse, quis non videt?

Cic. Fam. 10, 20, 2:

ut Poeni ad moenia urbis Romanae nullo prohibente se pervenisse in gloria ponebant, ita pigebat irriti incepti,

Liv. 26, 37, 6:

Dolabellam ut Tarsenses ita Laodiceni ultra arcessierunt,

Cic. Fam. 12, 13, 4:

fert sortem suam quisque ut in ceteris rebus ita in amicitiis,

Sen. Ben. 2, 28, 3.—

Concessive, = etsi... tamen, although... yet:

consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen, respondit, etc.,

Liv. 4, 6, 2:

Saguntini, ut a proeliis quietem habuerant per aliquot dies, ita non cessaverant ab opere,

id. 21, 11, 5:

ut quies certaminum erat, ita ab apparatu operum nihil cessatum,

id. 21, 8, 1:

haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta,

id. 3, 55, 15:

in agrum Nolanum exercitum traducit, ut non hostiliter statim, ita... nihil praetermissurus,

id. 23, 14, 6; 23, 34, 12:

uti longe a luxuria, ita famae propior,

Tac. Agr. 6:

ut multo infirmior, ita aliquatenus lucidior,

Quint. 10, 1, 74:

ut est utilis saepe... ita obstabit melioribus,

id. 12, 2, 12:

quod, ut optimum est, ita longe quidem, sed sequitur tamen,

id. 5, 12, 9; cf. id. 10, 1, 62.—With certe in place of ita:

ut non demens, crudelis certe videtur,

Quint. 9, 2, 91.—

Ita... ut;

in oaths or strong asseverations: ita me di amabunt ut ego hunc ausculto lubens,

Plaut. Aul. 3, 5, 22:

ita me di ament ut ego nunc non tam meapte causa Laetor quam illius,

Ter. Heaut. 4, 3, 8:

ita me di amabunt, ut nunc Menedemi vicem Miseret me,

id. ib. 4, 5, 1:

ita vivo ut maximos sumptus facio,

Cic. Att. 5, 15, 2.—So with sic:

sic me di amabunt ut me tuarum miseritum'st fortunarum,

Ter. Heaut. 3, 1, 54.—

In exemplifications.

In gen., as for example, for instance:

nam aut ipsa cognitio rei perquiritur, ut: virtus suam ne, etc., aut agendi consilium exquiritur, ut: sitne sapienti, etc.,

Cic. de Or. 3, 29, 112:

sunt bestiae in quibus inest aliquid simile virtutis, ut in leonibus, ut in canibus, in equis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

in libero populo, ut Rhodi, ut Athenis, nemo est civium qui, etc.,

id. Rep. 1, 31, 47:

qui rem publicam constituissent, ut Cretum Minos, Lacedaemoniorum Lycurgus, etc.,

id. ib. 2, 1, 2; id. Ac. 2, 24, 76; id. Inv. 2, 52, 157:

est aliquid quod dominus praestare servo debeat, ut cibaria, ut vestiarium,

Sen. Ben. 3, 21, 2:

est etiam amarum quiddam... et aere, ut illud Crassi Ego te consulem putem? etc.,

Quint. 8, 3, 89; 4, 3, 12.—Where several instances are adduced, if each of them singly is made prominent, ut is repeated with each;

if they are taken in a group, ut occurs but once, e. g. quod erant, qui aut in re publica, propter sapientiam florerent, ut Themistocles, ut Pericles, ut Theramenes, aut, qui.. sapientiae doctores essent, ut Gorgias, Thrasymachus, Isocrates, etc.,

Cic. de Or. 3, 16, 59.—

Ut si, if for instance; for example, if, etc.; with subj.:

ut si accusetur is qui P. Sulpicium se fateatur occidisse,

Auct. Her. 1, 15, 25:

ut si quis hoc velit ostendere, eum qui parentem necarit, etc.,

Cic. Inv. 2, 15, 48:

ut si qui docilem faciat auditorem, etc.,

id. ib. 1, 18, 26:

ut si qui in foro cantet,

id. Off. 1, 40, 145:

ut si quis ei quem urgeat fames venenum ponat,

Liv. 6, 40, 12; cf. Auct. Her. 2, 26, 4; 2, 27, 43; 3, 2, 2; Cic. Inv. 1, 49, 92:

ut si obsessi de facienda ad hostem deditione deliberent,

Quint. 3, 8, 23:

ut si des arma timidis et imbellibus,

id. 12, 5, 2; 5, 10, 34; 2, 4, 18; 9, 2, 79 et saep.—So with cum:

ut cum marem feminamque filios dicimus,

Quint. 9, 3, 63; 1, 6, 22; 3, 8, 30; 9, 1, 3.—

Before an appositive noun, as, the same as, like:

qui canem et felem ut deos colunt,

Cic. Leg. 1, 11, 32:

ut militiae Africanum ut deum coleret Laelius,

id. Rep. 1, 12, 18:

suam vitam ut legem praefert suis civibus,

id. ib. 1, 34, 52:

habuit (ei) honorem ut proditori, non ut amico fidem,

id. Verr. 2, 1, 15, § 38:

Hannibalem, non ut prudentem tantum virum, sed ut vatem omnium quae tum evenirent admirari,

Liv. 36, 15, 2: (Dionysium) dimisi a me ut magistrum Ciceronum non lubenter;

ut hominem ingratum non invitus,

in his capacity of, Cic. Att. 8, 10:

qui ante captas Syracusas non desciverant... ut socii fideles accepti, quos metus post captas Syracusas dediderat, ut victi a victore leges acceperunt,

Liv. 25, 40, 4:

qui et ipsum, ut ambiguae fidei virum, suspectum jam pridem habebat,

id. 24, 45, 12:

Cicero ea quae nunc eveniunt cecinit ut vates,

Nep. Att. 16:

et ipsam (virtutem) ut deos, et professores ejus ut antistites colite,

Sen. Vit. Beat. 26, 7:

hunc ut deum homines intuebuntur,

Quint. 12, 10, 65:

id ut crimen ingens expavescendum est,

id. 9, 3, 35.—

Ut si = quasi, velut si, tamquam si, as if, just as if:

mater coepit studiose... educere ita uti si esset filia,

Ter. Eun. 1, 2, 37:

Rufio tuus ita desiderabatur ut si esset unus e nobis,

Cic. Fam. 7, 20, 1:

ejus negotium sic velim suscipias ut si esset res mea,

id. ib. 2, 14, 1:

ita se gerant in istis Asiaticis itineribus ut si iter Appia via faceres,

id. Q. Fr. 1, 1, 6:

qui aliis nocent ut in alios liberales sint, in eadem sunt injustitia ut si in suam rem aliena convertant,

id. Off. 1, 14, 42; id. Opt. Gen. 4, 10:

similes sunt ut si qui gubernatorem in navigando nihil agere dicant,

like men who should say, Cic. Sen. 6, 17: similiter facere eos... ut si nautae certarent, etc., they act like sailors who, etc., id. Off. 1, 25, 87.—

Ut quisque... ita (sic), with superlatives (= eo magis... quo magis, with indefinite subjects): ut quisque est vir optimus, ita difficillime alios improbos suspicatur, the better a man is, the more difficult it is for him to, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 12:

ut quaeque res est turpissima, sic maxime et maturissime vindicanda est,

id. Caecin. 2, 7:

ut quisque (morbus) est difficillimus, ita medicus nobilissimus quaeritur,

id. Clu. 21, 57:

ut quisque te maxime cognatione... attingebat, ita maxime manus tua putabatur,

id. Verr. 2, 2, 10, § 27; id. Off. 1, 16, 50; 1, 19, 64:

nam ut quaeque forma perfectissima ita capacissima est,

Quint. 1, 10, 40.—This construction is variously modified,

With ita understood:

facillime ad res injustas impellitur ut quisque altissimo animo est,

Cic. Off. 1, 19, 65. —

With virtual superlatives:

ut quisque in fuga postremus ita in periculo princeps erat,

Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

ut quisque optime institutus est, esse omnino nolit in vita, si, etc.,

id. Fin. 5, 20, 57.—

The superlatives omitted in either clause:

ut quisque aetate antecedit, ita sententiae principatum tenet,

Cic. Sen. 18, 64:

ut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit,

id. Verr. 2, 4, 64, § 143:

pro se quisque, ut in quoque erat auctoritatis plurimum, ad populum loquebatur,

id. ib. 2, 1, 27, §

68: ut quisque gradu proximus erat, ita ignominiae objectus,

Liv. 9, 6, 1:

ut quisque maxime laboraret locus, aut ipse occurrebat, aut aliquos mittebat,

id. 34, 38, 6.—And with tum = ita:

nec prodesse tantum, sed etiam amari potest, tum... ut quisque erit Ciceroni simillimus,

in proportion to his resemblance, Quint. 2, 5, 20.—

With a comparative in one of the terms:

major autem (societas est) ut quisque proxime accederet,

Cic. Lael. 5, 19.—

Without superlative, as, according as:

de captivis, ut quisque liber aut servus esset, suae fortunae a quoque sumptum supplicium est,

Liv. 3, 18, 10 (for ut quisque... ita, in temporal clauses, v. B. 3. g infra).—

Introducing a temporal clause, the principal predicate being an immediate sequence; orig. = quo tempore.

With perf. indic.

In gen., as soon as:

principio ut illo advenimus... continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 49:

ut hinc te intro ire jussi, opportune hic fit mi obviam,

Ter. And. 3, 4, 11:

ut abii abs te fit forte obviam Mihi Phormio,

id. Phorm. 4, 3, 12:

ut modo argentum tibi dedimus apud forum, recta domum Sumus profecti,

id. ib. 5, 6, 19; id. Hec. 3, 3, 5; 5, 1, 26; id. Eun. 4, 7, 12:

qui ut peroravit, surrexit Clodius,

Cic. Q. Fr. 2, 3, 2:

eumque ut salutavit, amicissime apprehendit,

id. Rep. 1, 11, 7:

qui ut huc venit... hominesque Romanos bellicis studiis ut vidit incensos, existimavit, etc.,

id. ib. 2, 13, 25; cf. id. Verr. 2, 4, 22, § 48; id. Phil. 9, 4, 9; id. Brut. 8, 30:

ut vero aquam ingressi sunt... tum utique egressis rigere omnibus corpora,

Liv. 21, 54, 9:

ut haec dicta in senatu sunt, dilectus edicitur,

id. 3, 10, 9; 23, 34, 6; 24, 44, 10.—

In oblique discourse:

Ariovistum, ut semel Gallorum copias vicerit, superbe et crudeliter imperare,

Caes. B. G. 1, 31.—

With primum, when first, as soon as ever:

atque ego, ut primum fletu represso loqui posse coepi, Quaeso inquam, etc.,

Cic. Rep. 6, 15, 15:

Siculi, ut primum videre volgari morbos, in suas quisque urbes dilapsi sunt,

Liv. 25, 26, 13: ut primum lingua coepit esse in quaestu, curam morum qui diserti habebantur reliquerunt, Quint. prooem. 13.—

Rarely of coincidence in time:

nam ut dudum adcurrimus ad Alcesimarchum... tum mi puto prae timore hic excidisse Cistellam,

Plaut. Cist. 4, 2, 46.—

Ut = ex quo tempore. since:

ut Brundusio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae litterae,

Cic. Att. 1, 15, 2.—

With imperf. indic.

In gen.: Fabii oratio fuit qualis biennio ante;

deinde, ut vincebatur consensu, versa ad P. Decium collegam poscendum,

Liv. 10, 22, 2:

deinde ut nulla vi perculsos sustinere poterat, Quid ultra moror, inquit, etc.,

id. 10, 28, 20:

Marcellus, ut tanta vis ingruebat mali, traduxerat in urbem suos,

id. 25, 26, 15:

ut vero... exurebatur amoenissimus Italiae ager, villaeque passim incendiis fumabant... tum prope de integro seditione accensi,

id. 22, 14, 1.— And with perf. and imperf. in co-ordinate clauses:

consules, ut ventum ad Cannas est, et in conspectu Poenum habebant,

Liv. 22, 44, 1:

ut in extrema juga ventum, et hostes sub oculis erant,

id. 22, 14, 3:

ut Poenus apparuit in collibus, et pauci... adferebant, etc.,

id. 24, 1, 6.—

Of repeated past actions, whenever:

ut quaeque pars castrorum nudata defensoribus premi videbatur, eo occurrere et auxilium ferre,

Caes. B. G. 3, 4.—

With plupf.

= postquam (rare):

ut hinc forte ea ad obstetricem erat missa,

Ter. Ad. 4, 4, 10:

ut ad mare nostrae cohortes excubuerant, accessere subito prima luce Pompejani,

Caes. B. C. 3, 63.—

In epistolary style = the Engl. perf.:

litteras scripsi... statim ut tuas legeram (= litteras nunc scribo, ut tuas legi),

Cic. Att. 2, 12, 4:

ut Athenas a. d. VII. Kal. Quinct. veneram, exspectabam ibi jam quartum diem Pomptinium (= ut veni, exspecto),

id. ib. 5, 10, 1.—

Of repeated past actions, whenever:

ut cujusque sors exciderat... alacer arma capiebat,

Liv. 21, 42, 3 dub.:

ut quisque istius animum offenderat, in lautumias statim coniciebatur,

Cic. Verr. 2, 5, 55, § 143:

ut quidque ego apprehenderam, statim accusator extorquebat e manibus,

id. Clu. 19, 52:

ut cuique erat locus attributus, ad munitiones accedunt,

Caes. B. G. 7, 81; cf.:

ut quisque arma ceperat... inordinati in proelium ruunt,

Liv. 23, 27, 5.—With ita as correl.:

ut enim quisque contra voluntatem ejus dixerat, ita in eum judicium de professione jugerum postulabatur,

Cic. Verr. 2, 3, 15, § 39.—

With fut. perf., or, in oblique discourse, plupf. subj.:

neque, ut quaeque res delata ad nos erit, tum denique scrutari locos debemus,

Cic. Or. 2, 34, 146:

traditum esse ut quando aqua Albana abundasset, tum... victoriam de Veientibus dari,

Liv. 5, 15, 11 (for ut after simul, v. simul, VI.).—

Introducing substantive clauses, that; always with subj. (cf. ut as interrog. adverb in dependent clauses, I. A. 3. supra).

In object clauses.

In clauses which, if independent, would take the imperative mood, often rendered by the Engl. infinitive.

After verbs denoting [p. 1942] to wish, request, pray, demand, or invite:

malim istuc aliis ita videatur quam uti tu, soror, te collaudes,

Plaut. Poen. 5, 4, 18:

equidem mallem ut ires,

Cic. Att. 1, 16, 8:

equidem vellem ut pedes haberent (res tuae),

id. Fam. 7, 31, 2:

volo uti mihi respondeas num quis, etc.,

id. Vatin. 7, 17:

precor (deos) ut his infinitis nostris malis contenti sint,

id. Q. Fr. 1, 3, 9:

postulo ut ne quid praejudicati afferatis,

id. Clu. 2, 5:

petebant uti equites praemitterent,

Caes. B. G. 4, 11:

tibi instat Hortensius ut eas in consilium,

Cic. Quint. 10, 34:

hoc ut aliquando fieret, instabat,

Sen. Clem. 2, 1, 2:

illum Dolabellae dixisse (= eum rogasse) ut ad me scriberet (= me rogaret), ut in Italiam quam primum venirem,

Cic. Att. 11, 7, 2:

cupio ut quod nunc natura et impetus est, fiat judicium,

Sen. Clem. 2, 2, 2:

senectutem ut adipiscantur omnes optant,

Cic. Lael. 2, 4:

exigo a me, non ut optimis par sim, sed ut malis melior,

Sen. Vit. Beat. 17, 3.—With ut ne = ne:

Trebatio mandavi, ut, si quid te eum velles ad me mittere, ne recusaret,

Cic. Fam. 4, 1, 2; Tac. H. 4, 58 fin. —Also without verb, like utinam, to express a wish;

esp. in imprecations (ante-class.): ut te cum tua Monstratione magnus perdat Juppiter,

Ter. Ad. 4, 6, 2:

ut illum di deaeque perdant,

id. Eun. 2, 3, 10; id. Heaut. 4, 6, 6.—

After verbs expressing or implying advice, suggestion, or exhortation:

ego vos hortari tantum possum ut, etc.,

Cic. Lael. 5, 17:

quod suades ut ad Quinctium scribam, etc.,

id. Att. 11, 16, 4:

tibi auctor sum ut eum tibi ordinem reconcilies,

id. Fam. 1, 9, 26:

censeo ut iter reliquum conficere pergas,

I propose, id. Or. 2, 71, 200; Caes. B. C. 1, 2; Liv. 30, 40, 4:

dixeram a principio ut sileremus,

I had advised, Cic. Brut. 42, 157:

Pompejum monebat ut meam domum metueret,

id. Sest. 64, 133:

equidem suasi ut Romam pergeret,

id. Att. 16, 8, 2:

M. Messalae et ipsi Attico dixit ut sine cura essent,

exhorted, id. ib. 16, 16, A, 5.—

After verbs expressing resolution or agreement to do something:

rus ut irem jam heri constitiveram,

Plaut. Ps. 1, 5, 136:

decrevistis ut de praemiis militum primo quoque tempore referretur,

Cic. Phil. 5, 2, 4:

constitueram ut pridie Idus Aquini manerem,

id. Att. 16, 10, 1:

statuunt ut decem millia hominum in oppidum submittantur,

Caes. B. G. 7, 21:

Hasdrubal paciscitur cum Celtiberorum principibus ut copias inde abducant,

Liv. 25, 33, 3:

illos induxisse in animum, ut superbo quondam regi, tum infesto exuli proderent (patriam),

id. 2, 5, 7; 27, 9, 9; 42, 25, 11:

ut ne plebi cum patribus essent conubia sanxerunt,

Cic. Rep. 2, 27, 63:

servitia urbem ut incenderent conjurarunt,

Liv. 4, 45, 1.—

After verbs of command or prohibition:

imperat Laelio ut per collis circumducat equites,

Liv. 28, 33, 11:

illud praecipiendum fuit ut... diligentiam adhiberemus,

Cic. Lael. 16, 60:

M. Aemilio senatus negotium dat ut Patavinorum seditionem comprimeret,

Liv. 41, 27, 3:

consul edicere est ausus ut senatus ad vestitum rediret,

Cic. Pis. 8, 18:

jubet sententiam ut dicant suam,

Plaut. Am. 1, 1, 50:

hic tibi in mentem non venit jubere ut haec quoque referret,

Cic. Verr. 2, 4, 12, § 28.—With ne:

iis praedixit, ut ne prius Lacedaemoniorum legatos dimitteret, quam ipse esset remissus,

Nep. Them. 7, 3.—

Verbs expressing permission:

atque ille legem mihi de XII. tabulis recitavit quae permittit ut furem noctu liceat occidere,

Cic. Tull. 20, 47:

concedo tibi ut ea praetereas quae, etc.,

id. Rosc. Am. 19, 54:

dabis mihi hanc veniam ut eorum... auctoritatem Graecis anteponam,

id. de Or. 1, 6, 23:

ille tibi potestatem facturus est ut eligas utrum velis,

id. Div. in Caecil. 14, 45:

illud natura non patitur ut aliorum spoliis nostras facultates augeamus,

id. Off. 3, 5, 22.—

In dependent clauses implying an aim or end.

After verbs denoting direction and inclination of the mind, care, purpose, intention, or striving:

ut plurimis prosimus enitimur,

Cic. Ac. 2, 2, 6:

facilior erit ut albam esse nivem probet quam erat Anaxagoras,

he will be more inclined, disposed, id. ib. 2, 36, 117: ne ille longe aberit ut argumento credat philosophorum, far remote from believing = not inclined, id. ib. 2, 47, 144: qui sibi hoc sumpsit ut conrigat mores aliorum, quis huic ignoscat si, who undertakes to correct, id. Verr. 2, 3, 1, § 2:

navem idoneam ut habeas diligenter videbis,

care, id. Fam. 16, 1, 2:

ille intellexit id agi atque id parari ut filiae suae vis afferretur,

id. Verr. 2, 1, 26, § 67:

pater potuit animum inducere ut naturam ipsam vinceret,

id. Rosc. Am. 19, 53:

cum senatus temptaret ut ipse gereret sine rege rem publicam,

id. Rep. 2, 12, 23:

equidem ut honore dignus essem, maxime semper laboravi,

id. Planc. 20, 50:

omni contentione pugnatum est ut lis haec capitis existimaretur,

id. Clu. 41, 116:

omnis spes ad id versa ut totis viribus terra adgrederentur,

Liv. 24, 34, 12:

omnis cura solet in hoc versari, semper ut boni aliquid efficiam dicendo,

Cic. de Or. 2, 75, 306:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8; 2, 34, 11.—

Verbs of effecting:

nec potui tamen Propitiam Venerem facere uti esset mihi,

Plaut. Poen. 2, 6:

prior pars orationis tuae faciebat ut mori cuperem,

Cic. Tusc. 1, 47, 112:

caritas annonae faciebat ut istuc... tempore magnum videretur,

id. Verr. 2, 3, 92, § 215:

sol efficit ut omnia floreant,

id. N. D. 2, 15, 41:

potest praestare ut ea causa melior esse videatur,

id. Or. 1, 10, 44:

non committam ut tibi ipse insanire videar,

id. Fam. 5, 5, 3:

di prohibeant, judices, ut hoc praesidium sectorum existimetur,

id. Rosc. Am. 52, 151:

effecisti ut viverem et morerer ingratus,

Sen. Ben. 2, 25, 1:

quibus nihil aliud actum est quam ut pudor hominibus peccandi demeretur,

id. Vit. Beat. 26, 6.—

Verbs of obtaining:

Dumnorix a Sequanis impetrat ut per fines suos Helvetios ire patiantur,

Caes. B. G. 1, 9:

quid assequitur, nisi hoc ut arent qui... in agris remanserunt,

what does he gain, Cic. Verr. 2, 3, 55, § 128:

facile tenuit ut (Chalcidis) portae sibi aperirentur,

Liv. 35, 51, 6:

vicerunt tribuni ut legem perferrent,

id. 4, 25, 13.—

Verbs of inducing and compelling:

nec ut omnia quae praescripta sunt defendamus necessitate ulla cogimur,

Cic. Ac. 2, 3, 8:

civitati persuasit ut de finibus suis exirent,

Caes. B. G. 1, 2:

exspectatione promissi tui moveor ut admoneam te,

Cic. Fam. 9, 8, 1:

Parhedrum excita ut hortum ipse conducat,

id. ib. 16, 18, 2:

ille adduci non potest ut... ne lucem quoque hanc eripere cupiat, etc.,

id. Rosc. Am. 52, 150:

impellit alios avaritia, alios iracundia ut levem auditionem pro re comperta habeant,

Caes. B. G. 7, 42:

ut de clementia scriberem, Nero Caesar, una me vox tua maxime compulit,

Sen. Clem. 2, 1, 1.—

After verbs implying duty, right, rule, condition, or possibility:

cum mihi ne ut dubitem quidem relinquatur,

not even the possibility of doubt, Cic. Ac. 2, 38, 119:

obsides inter se dent, Sequani ne itinere Helvetios prohibeant, Helvetii ut sine maleficio transeant,

Caes. B. G. 1, 9:

se ita a majoribus didicisse ut magis virtute quam dolo contenderent,

id. ib. 1, 13:

mea lenitas hoc exspectavit ut id quod latebat erumperet,

Cic. Cat. 2, 12, 27:

(natura) nobis insculpsit in mentibus, ut eos (deos) aeternos et beatos haberemus,

id. N. D. 1, 17, 45:

hoc mihi Metellus non eripuit, hoc etiam addidit ut quererer hoc sociis imperari,

he gave the additional right, id. Verr. 2, 2, 68, § 164:

ut vero conloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero liceat, quanti tandem aestimatis?

the privilege of conversing, id. Tusc. 1, 41, 98:

respondet Socrates sese meruisse ut amplissimis honoribus decoraretur,

id. Or. 1, 54, 272:

meruit ut suspendatur,

Sen. Ep. 7, 5:

quia enim non sum dignus prae te ut figam palum in parietem,

Plaut. Mil. 4, 4, 4.—So after dignus, Liv. 24, 16, 19; Quint. 8, 5, 12.—

After verbs of fearing, where ut implies a wish contrary to the fear; that not:

rem frumentariam, ut satis commode supportari posset, timere se dicebant,

Caes. B. G. 1, 39:

vereor ut satis diligenter actum sit in senatu de litteris meis,

Cic. Att. 6, 4, 2:

verebar ut redderentur,

id. Fam. 12, 19, 1:

sin homo amens diripiendam urbem daturus est, vereor ut Dolabella ipse satis nobis prodesse possit,

id. ib. 14, 14, 1:

veretur Hiempsal ut foedus satis firmum sit,

id. Leg. 2, 22, 58:

timeo ut sustineas,

id. Fam. 14, 2, 3:

o puer, ut sis vitalis, metuo, et majorum ne quis amicus Frigore te feriat,

Hor. S. 2, 1, 60.— So sometimes after video, with weakened force: vide ut sit, nearly = perhaps it is not (cf. Roby, Gr. 2, p. 280): considerabitis, vestri similes feminae sintne Romae;

si enim non sunt, videndum est, ut honeste vos esse possitis,

Cic. Fam. 14, 14, 1.—Very rarely ut stands for ne after verbs of fearing:

quia nihil minus, quam ut egredi obsessi moenibus auderent, timeri poterat,

Liv. 28, 22, 12 Weissenb. ad loc.:

ut ferula caedas meritum... non vereor,

Hor. S. 1, 3, 120 Jan. and Orell. ad loc. —

In interrogative clauses represented as untrue, rejecting a supposition or thought with indignation (nearly = fierine potest ut):

me ut quisquam norit, nisi ille qui praebet cibum?

Plaut. Pers. 1, 3, 52:

te ut ulla res frangat, tu ut umquam te corrigas?

Cic. Cat. 1, 9, 22:

egone ut te interpellem?

id. Tusc. 2, 18, 42:

pater ut in judicio capitis obesse filio debeat?

id. Planc. 13, 31:

egone ut prolis meae fundam cruorem?

Sen. Med. 927.—

In subject clauses, with impersonal predicates.

With a predicate adjective.

With the idea of rule, duty, etc.:

id arbitror Adprime in vita utile esse, ut ne quid nimis,

Ter. And. 1, 1, 34:

reliquum est ut de Catuli sententia dicendum videatur,

Cic. Imp. Pomp. 20, 59:

praeclarum est et verum ut eos qui nobis carissimi esse debeant, aeque ac nosmet ipsos amemus,

id. Tusc. 3, 29, 73:

ergo hoc sit primum ut demonstremus quem imitetur,

id. de Or. 2, 22, 90:

proximum est ut doceam, etc.,

id. N. D. 2, 29, 73:

extremum est ut te orem, etc.,

id. Fam. 4, 13, 7:

ei (Dionysio) ne integrum quidem erat ut ad justitiam remigraret,

permission, id. Tusc. 5, 21, 62. —With predicates, aequum est, par (anteclass. and rare):

aequom videtur tibi ut ego alienum quod est Meum esse dicam?

Plaut. Rud. 4, 7, 4:

non par videtur... praesente ibus una paedagogus ut siet,

id. Bacch. 1, 2, 31.—

In clauses expressing result and consequence:

magnificum illud etiam et gloriosum ut Graecis de philosophia litteris non egeant, illud,

that result of my labors, Cic. Div. 2, 2, 5:

consentaneum est huic naturae ut sapiens velit gerere et administrare rem publicam,

id. Fin. 3, 20, 68. —

In clauses represented as real, true, false, certain, or probable (where the acc. and inf. might be used):

concedetur verum esse ut bonos boni diligant,

Cic. Lael. 14, 50: sin autem illa veriora ut idem interitus animorum et corporum, etc., id. ib 4, 14; cf.:

concedant ut hi viri boni fuerin (= concedant vere factum esse ut, etc.),

id. ib. 5, 18:

si verum est ut populus Romanus omnis gentes virtute superarit, etc.,

Nep. Hann. 1, 1:

de ipso Roscio potest illud quidem esse falsum ut circumligatus fuerit, angui,

Cic. Div. 2, 31, 66:

non est verisimile ut Chrysogonus horum litteras adamarit aut humanitatem,

id. Rosc. Am. 41, 121:

deos verisimile est ut alios indulgentius tractent propter parentis, alios propter futuram posterorum indolem,

Sen. Ben. 4, 32, 1; so,

rarum est ut,

Quint. 3, 19, 3:

quid tam inusitatum quam ut, etc.,

Cic. Imp. Pomp. 21, 62.—And after potius:

multi ex plebe spe amissa potius quam ut cruciarentur... se in Tiberim praecipitaverunt,

Liv. 4, 12, 11.—

With predicate nouns.

Expressing the idea of a verb which would require an object clause, with ut:

quoniam ut aliter facias non est copia,

Plaut. Merc. 5, 4, 30:

Romano in hostico morandi causa erat ut hostem ad certamen eliceret,

Liv. 6, 31, 7:

vetus est lex amicitiae ut idem amici semper velint,

Cic. Planc. 2, 5:

consensus fuit senatus ut mature proficisceremur (= decretum est a senatu),

id. Fam. 3, 3, 1:

fuit hoc sive meum, sive rei publicae fatum ut in me unum omnis illa inclinatio temporum incumberet,

ordained by fate, id. Balb. 26, 58:

tempus est ut eamus ad forum,

Plaut. Mil. 1, 1, 72:

dicasque tempus maximum esse ut eat,

id. ib. 4, 3, 9:

primum est officium ut homo se conservet in naturae statu,

Cic. Fin. 3, 6, 20:

ejus culturae hoc munus est ut efficiat, etc.,

id. ib. 4, 14, 38:

caput illud est ut Lyconem recipias in necessitudinem tuam,

duty, id. Fam. 13, 19, 3; so,

caput est ut, etc.,

id. de Or. 1, 19, 87:

fuit hoc quoddam inter Scipionem et Laelium jus ut Scipio Laelium observaret parentis loco,

id. Rep. 1, 12, 18:

mea ratio in dicendo haec esse solet ut boni quod habeat id amplectar,

id. de Or. 2, 72, 292; so,

ratio est ut,

id. Verr. 1, 11, 34: est mos hominum ut [p. 1943] nolint eundem pluribus excellere, id. Brut. 21, 84:

est hoc Gallicae consuetudinis ut, etc.,

Caes. B. G. 4, 5.—

Expressing result and consequence:

est hoc commune vitium in magnis liberisque civitatibus ut invidia gloriae comes sit,

Nep. Chabr. 3, 3.—

With impersonal verbs.

Including the idea of a verb requiring an object clause, with ut:

convenit, victi utri sint eo proelio, urbem, agrum... seque uti dederent,

Plaut. Am. 1, 1, 71:

mihi cum Dejotaro convenit ut ille in meis castris esset,

Cic. Att. 6, 1, 14:

placitum est ut in aprico loco considerent,

id. Rep. 1, 12, 18:

postea mihi placuit ut, etc.,

id. Or. 1, 34, 155:

ad Appii Claudii senectutem accedebat etiam ut caecus esset,

id. Sen. 6, 16.—So after fit, it happens:

fit ut natura ipsa ad ornatius dicendi genus incitemur,

Cic. Or. 2, 83, 338:

potest fieri ut res verbosior haec fuerit, illa verior,

it may be that, id. Att. 8, 3, 6; id. Ac. 2, 11, 36; id. Verr. 2, 2, 77, § 190.—

So with accidit, evenit, contigit: accidit... ut illo itinere veniret Lampsacum,

Cic. Verr. 2, 1, 24, § 63; so id. Imp. Pomp. 9, 25:

sed tamen hoc evenit ut in vulgus insipientium opinio valeat,

id. Tusc. 2, 26, 63:

utinam Caesari contigisset ut esset optimo cuique carissimus,

id. Phil. 5, 18, 49.—

Denoting consequence:

ex quo efficitur ut quidquid honestum sit, idem sit utile,

Cic. Off. 2, 3, 10:

sequitur ut dicamus quae beneficia danda sint et quemadmodum,

Sen. Ben. 1, 11, 1:

sequitur ut causa ponatur,

Cic. Or. 2, 81, 331.—

Est, in the meaning fit, or causa est:

est ut plerique philosophi nulla tradant praecepta dicendi,

it is a fact that, Cic. Or. 2, 36, 152:

non est igitur ut mirandum sit ea praesentiri,

there is no reason for wondering, id. Div. 1, 56, 128:

quando fuit ut quod licet non liceret?

id. Cael. 20, 48; so, in eo est ut, prope est ut, to be on the point of, to be near to:

jam in eo rem fore ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,

Liv. 8, 27, 3:

cum jam in eo esset ut comprehenderetur,

Nep. Paus. 5, 1; id. Milt. 7, 3:

jam prope erat ut ne consulum quidem majestas coerceret iras hominum,

Liv. 2, 23, 14:

prope est ut lamentationem exigat,

Sen. Clem. 2, 6, 4.— Here belongs the circumlocution of the periphrastic future by futurum esse or fore, with ut; generally in the inf.:

arbitrabar fore ut lex de pecuniis repetundis tolleretur,

Cic. Verr. 1, 14, 41.—Very rarely in the indic.:

futurum est ut sapiam,

Sen. Ep. 117, 29.—

In attributive clauses, dependent on nouns not belonging to the predicate.

With the idea of resolve, etc.:

vicit sententia ut mitterentur coloni,

Liv. 9, 26, 4:

sententiam dixit (= censuit) ut judicum comitia haberentur,

Cic. Q. Fr. 2, 1, 2; id. Fam. 4, 4, 5; id. Tusc. 5, 41, 119; id. Leg. 3, 15, 33.—

Of agreement:

fide accepta ut remitterent eum,

Liv. 24, 48, 8. —

Of law, rule, etc.:

praetores rogationem promulgarunt ut omnes regiae stirpis interficerentur,

Liv. 24, 25, 10:

senatus consultum factum est ut M. Fulvius litteras extemplo ad consulem mitteret,

id. 35, 24, 2:

haec ei est proposita condicio ut aut juste accusaret aut acerbe moreretur,

Cic. Clu. 14, 42:

Suevi in eam se consuetudinem induxerunt ut locis frigidissimis lavarentur in fluminibus,

Caes. B. G. 4, 1.—

Of duty:

jusjurandum poscit ut quod esse ex usu Galliae intellexissent, communi consilio administrarent,

Caes. B. G. 8, 6. —

Of purpose, inclination, etc.:

vobis dent di mentem oportet ut prohibeatis, etc.,

make you inclined, Liv. 6, 18, 9:

causa mihi fuit huc veniendi ut quosdam hinc libros promerem,

Cic. Fin. 3, 2, 8:

confectio tabularum hanc habet vim (= efficit) ut quidquid fingatur aut non constet, appareat,

id. Font. 2, 3.—

Of effect, result, etc.:

fuit ista quondam virtus ut viri fortes acrioribus suppliciis civem perniciosum quam hostem everterent,

Cic. Cat. 1, 1, 3:

habet hoc virtus ut viros fortis species ejus et pulchritudo etiam in hoste posita delectet,

id. Pis. 32, 81:

damnatum poenam sequi oportebat ut igni cremaretur,

Caes. B. G. 1, 4.—