-
101 Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
AAbort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.Accept - pranon.Access time - koha e arritjes së të dhënave.Accessories - veglat ndihmëse në Windows.Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.BBackbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacioneBad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.Bar chart - diagram në formë të shiritave.Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterikeBlank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëtaBookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.CCache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompjuterit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.Client-server network - rrjet i tipit klient-server.Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INICOBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.DData - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.Destination file - skedar që pranon.Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.EEPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.E-mail (electronic mail) - postë elektronike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.Embedded object - objekt i ndërvënë.EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programoreEBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.FFan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.Fatal error - gabim në programin kompjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.Floppy disk - disk i butë, disketëFooter - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizimFAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.GGIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme operative. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.HHacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.High tech - teknologji e lartëHost computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.Hyphenation - ndarje e fjalëveIIllegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.Image processing - përpunim i grafikonëveImaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.Input data - të dhënat hyrëse.Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.Integer - numër i plotë pa presje decimaleLLine printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.Link- lidhje; lidhshmëri.Load - mbushje, futje e programit në memorje.LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.MMachine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.Mailbox - sandëku postar.Main program - pjesë kryesore e programit e cila i kontrollon nënprogramet.Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.NNetwork - rrjet i kompjuterit.NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterikNon-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.Numeric keypad - tastierë numerike.OOLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.Off-line - i çkyçurOn-line - i kyçurODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.Overstrike - nënvizim.Overtype - shkrim përmbi tekst.Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.PPage break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.Page layout - pamje e faqesPpm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.Port - portë; lidhje; hyrje.Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.Print queue - pritje, rend për shtyp.Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.Processing - përpunim i të dhënave.Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.QQuery - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.RRadio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Remote computer - kompjuter i larguar.Remote control program - program me komandim prej së largu.Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.Ring network - rrjet unazor.RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.SSafe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.Screen - ekran.Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.Shared file - skedar i përbashkët.Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.Sound card - kartë për zërim.Storage - kujtesë.String - varg i shenjave.SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Switch - ndërprerës.System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).English-Albanian dictionary > Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
-
102 contract
1) договор; сделка; контракт | заключать договор2) принимать ( обязанности)•contract by deed — договор за печатью, формальный договор;
contract by post — договор, заключаемый по почте;
contract for forward delivery — сделка на срок, срочная сделка;
contract implied in fact — подразумеваемый договор;
contract implied in law — квази-договор;
in pursuance of a contract — во исполнение договора;
contract in suit — договор, являющийся предметом судебного спора;
contract in writing — письменный договор;
contract malum in se — договор, ничтожный по своей природе;
contract malum prohibitum — договор, ничтожный в силу запрещённости действий, подлежащих совершению на его основе;
to contract a debt — взять в долг;
to contract a duty — принять на себя обязанность;
to contract a marriage — заключить брачный договор, вступить в брак;
to contract law enforcement — заключить договор об осуществлении полицейских функций;
contract to sell — амер. соглашение о продаже, запродажа;
contract uberrimae fidei — договор высшего доверия, фидуциарный договор;
- contract of affreightmentcontract under seal — договор за печатью;
- contract of agency
- contract of beneficence
- contract of carriage
- contract of consignment
- contract of debt
- contract of engagement
- contract of good faith
- contract of guarantee
- contract of indemnity
- contract of insurance
- contract of record
- contract of tenancy
- contract of work and labour
- absolute contract
- accessory contract
- adhesion contract
- aleatory contract
- alternative contract
- ambiguous contract
- annuity contract
- antenuptial contract
- arrival contract
- beneficiary contract
- binding contract
- brokerage contract
- building contract
- business contract
- certain contract
- classified contract
- collateral contract
- conditional contract
- consensual contract
- constructive contract
- consumer contract
- continuing contract
- cost-plus contract
- cost-plus-a-fixed-fee contract
- divisible contract
- draft contract
- engineering contract
- entire contract
- estate contract
- executed contract
- executory contract
- express contract
- federal contract
- fiduciary contract
- forward contract
- frustrated contract
- gaming contract
- government contract
- gratuitous contract
- illegal contract
- immoral contract
- implicit contract
- implied contract
- impossible contract
- inchoate contract
- indemnity contract
- indivisible contract
- innominate contract
- instalment contract
- international contract
- investment contract
- joint contract
- know-how contract
- labour contract
- lease and licence contract
- leonine contract
- lumpsum contract
- mail contract
- maintenance contract
- marriage contract
- mixed contract
- mutual contract
- naked contract
- national contract
- nominate contract
- nude contract
- open-end contract
- output contract
- parol contract
- post-nuptial contract
- principal contract
- public contract
- real contract
- reciprocal contract
- sale contract
- salvage contract
- separable contract
- separation contract
- service contract
- severable contract
- several contract
- sham contract
- simple contract
- simulated contract
- social contract
- special contract
- specialty contract
- spot contract
- standard form contract
- string contract
- sweet-heart contract
- synallagmatic contract
- terminal contract
- trade union contract
- turnkey contract
- unenforceable contract
- unexecuted contract
- unilateral contract
- usurious contract
- verbal contract
- void contract
- voidable contract
- wagering contract
- written contract
- yellow-dog contract -
103 debt
1) долг; денежный долг•to collect debts — получать, взимать долги;
to incur a debt — принять на себя долг;
- active debtto owe a debt — быть должным, быть должником;
- antecedent debt
- bad debt
- bonded debt
- book debt
- community debt
- contracted debt
- contract debt
- crown debt
- due debt
- false debt
- fiduciary debt
- foreign debt
- funded debt
- gaming debt
- hypothecary debt
- interest debt
- judgement debt
- legal debt
- liquid debt
- liquidated debt
- mercantile debt
- mortgage debt
- national debt
- outstanding debt
- passive debt
- play debt
- preferential debt
- privileged debt
- public debt
- pure debt
- recoverable debt
- secured debt
- simple debt
- specialty debt
- unsecured debt
- preferred debt -
104 matter
предмет; вопрос; факт; дело; материалmatter amendatory in a statute — вопрос как основание или повод для внесения поправки в статут;
matter at law — вопрос права;
matter in contest — предмет спора;
matter in controversy — спорный вопрос; предмет спора;
matter in deed — 1. факт, подтверждаемый документом за печатью 2. вопрос факта;
matter in dispute [in issue] — предмет спора;
matter in pais — 1. факт, подтверждаемый устными доказательствами 2. вопрос факта;
in the matter of... — по делу... ;
matter under consideration — вопрос, факт или дело на рассмотрении;
- matter of argumentmatter under inquiry [investigation] — исследуемые или расследуемые вопрос, факт или дело
- matter of common knowledge
- matter of confidence
- matter of defence
- matter of discretion
- matter of equity
- matter of fact
- matter of form
- matter of law
- matter of litigation
- matter of official concern
- matter of practice
- matter of procedure
- matter of public concern
- matter of record
- matter of right
- matter of substance
- administrative matters
- ancient matter
- ancillary matter
- blasphemous matter
- civil matter
- collateral matter
- contestable matter
- contested matter
- copyrightable matter
- criminal matter
- defamatory matter
- denied matter
- disproved matter
- disputable matter
- disputed matter
- ecclesiastical matter
- enforcement matter
- established matter
- evidential matter
- governmental matter
- illegal matter
- internal matter
- investigated matter
- investigative matter
- law enforcement matter
- libellous matter
- litigated matter
- national defence matter
- new matter
- nude matter
- pending matter
- preliminary matter
- printed matter
- privileged matter
- probative matter
- procedural matter
- proved matter
- questionable matter
- questioned matter
- regulatory matter
- slanderous matter
- state matter
- substantive matter -
105 number
число, количество; номер; считать, насчитывать; производить расчет; нумероватьby twos, number! — на первый, второй — рассчитайсь! (команда)
-
106 infected area
(for human health purposes) Defined as geographical areas where human and/or animal vector-borne diseases are actively transmitted, as reported by local or national public health authorities or by the World Health Organization.Note.— A list of infected areas notified by health administrations is published in the World Health Organization’s Weekly Epidemiological Record.(AN 9)Official definition modified by Amdt 18 to AN 9 (5/02/2002).(для целей охраны здоровья людей) Определяется как географические районы активного распространения трансмиссивных болезней, передаваемых людьми и/или животными, согласно докладам местных или национальных полномочных органов здравоохранения или Всемирной организации здравоохранения.Примечание. Перечень районов распространения инфекционных болезней, о которых уведомляют органы здравоохранения, публикуются в Еженедельнике эпидемиологической информации Всемирной организации здравоохранения.International Civil Aviation Vocabulary (English-Russian) > infected area
-
107 on
on account of 1. по причине 2. признавая что-л.; в знак признания чего-л.on an ad hoc basis в рабочем порядкеon an as required basis 1. в установленном порядке 2. по мере надобностиon an average в среднемon the basis of the standard assumption of А Исходя из общепринятого допущения об Аon a case-by-case basis 1. в индивидуальном порядке 2. дифференцированноthis is determined on a case-by-case basis это определяется дифференцированно; для определения этого применяется дифференцированный подходon consignment в продажеon a crash basis срочноon a crew rotation basis[ работать] вахтовым методом (напр., 4 недели работы - на буровой или на монтаже, 4 недели отдыха)on the grounds of по соображениям...; из соображений...on hand имеющийся; наличный (синон. in hand); be on hand 1. быть / находиться под рукой 2. быть наготовеWestern representatives will be on hand to give advice to local companies [на семинаре] будут [специально] присутствовать / находиться западные представители, готовые консультировать местные компании3. см. in handon a high state of alert в состоянии повышенной готовностиon an intermittent basis периодически; время от времениon its merits по существу;your proposal will be considered on its merits Ваше предложение будет рассмотрено по существуon the job training практическое обучение; практикаon a level playing field basis на равных (напр., конкурировать)on more than one counts во многих отношенияхon more than one occasion неоднократно; время от времениon the national scene в масштабе всей страныon the other hand... (противит.)...же; В свою очередь; А...; Что же касается... (см. комментарий к on the other hand)on a priority basis вне очереди; в спешном / срочном порядкеon record за все времяon a regular schedule в твердые (т.е. установленные) срокиon the reverse side на обороте (напр., страницы)on a routine basis по заведенному распорядку; по отработанной схеме; на регулярной основеon a rush basis срочно; в «авральном» порядкеon schedule 1. своевременно 2. вовремя; по графикуon some crucial technology areas по ряду приоритетных технических направленийon the spur по горячим следамon a standby mode в резервном режимеon a sudden ни с того, ни с сегоon this basis с учетом сказанногоon this matter по этому поводуon top of this/that 1. вдобавок к этому / тому 2. сверх того,...on the whole в принципе; в целом; в общем и целомon a...-year basis (напр., on a ten-year basis - и аналогичные выражения) раз в... (напр., 10) лет; каждые... (напр., 10) летEnglish-Russian dictionary of scientific and technical difficulties vocabulary > on
-
108 memorial
[mə'mɔːrɪəl], [mɪ-] 1. сущ.1) памятник, монумент, мемориалto build / erect / put up a memorial — воздвигнуть, соорудить памятник
national memorial — амер. национальный мемориал (памятник, включённый в систему национальных памятников)
Syn:2) ( memorials) воспоминания; хроника, летописьlanguage and literature... the memorials of another age (J. H. Fisher) — язык и литература... память о другом веке
Syn:3) уст. меморандум, дипломатическая нотаSyn:memorandum, note 1.5) рел.а) поминовение, молитва за усопшихб) заупокойная служба, панихидаSyn:2. прил.памятный, мемориальный; устанавливаемый или устраиваемый в память (кого-л. или чего-л.)3. гл.1) составлять или подавать петициюSyn:Syn: -
109 service
I ['sɜːvɪs] 1. сущ.1) служба, занятие, работаmeritorious service — служба, достойная награды
to take smb. into one's service — нанимать кого-л. на службу
- community serviceto take service with smb. — поступать на службу к кому-л.
2)diplomatic service брит. / foreign service амер. — дипломатическая служба
б) = military service военная службаto be dismissed / discharged from the service — быть уволенным с военной службы
He died on active service. — Он погиб на фронте.
He saw service during the First World War. — Он служил в армии во время Первой мировой войны.
He did a year's military service. — Он отслужил в армии один год.
в) ( the Services) вооружённые силы (сухопутные войска, военно-воздушные силы и военно-морской флот)3)а) учреждение, подразделение; службаб) обслуживание, оказание услуг, сервисprofessional services — профессиональное обслуживание; услуги профессионала
to offer / give / provide service — предлагать услуги, обслуживать
4) сообщение, связь, движениеdaily service between New York City and Washington, DC — ежедневное сообщение между городами Нью-Йорк и Вашингтон
5) помощь, одолжение, услугаI am glad to be of service. — Рад оказать услугу.
I am entirely at your service. — Я полностью в вашем распоряжении.
Syn:help 2.6) воен. род войск7) сервиз8) юр. повестка, судебное извещение9) рел.; = religious service богослужениеmemorial service / service for the dead — заупокойная служба, панихида; богослужение в память о погибших; поминальная служба
- evening serviceto hold a service — служить службу, отправлять богослужение
- morning service
- noontime service
- sunrise service10) спорт.; = serve 2. подачаto break smb.'s service — отбить чью-л. подачу
11) мор. клетневание2. гл.1) обслуживатьAirports are so far from the cities they supposedly service. — Аэропорты находятся очень далеко от городов, которые они должны обслуживать.
Syn:serve 1.2)а) амер. проводить технический осмотр, ремонтировать (машины и т. п.)Your car will be serviced on Thursday. — Ваша машина будет отремонтирована в четверг.
3) фин. выплачивать проценты по долгу4) с.-х. случать ( животных)II ['sɜːvɪs] = service tree -
110 make
I n AmE slWe ran a make on her. She's got two priors — Мы установили ее личность. У нее два привода
The make didn't come through until after she was released — Ориентировка на нее пришла после того, как ее выпустили
II viWe got a make on his prints — В нашей картотеке есть отпечатки его пальцев, по которым мы установили его личность
1) infml2) infmlThe disabled cruiser was only just able to make port — Выведенный из строя крейсер едва дошел до порта
3) infmlSorry, I couldn't make your party last night — Извините, я вчера не смог к вам прийти
4) infmlDo you think a table this wide can make the doorway? — Как ты думаешь, такой широкий стол пройдет в дверь?
5) infmlThis injury reduced my chances of making the national team — Из-за этой травмы мои шансы попасть в национальную сборную уменьшились
It's improbable that she would ever make the big time — Маловероятно, что она когда-нибудь вырвется на столичную сцену
I suppose somebody's got to make an army — Я думаю, что кому-то нужно служить в армии
6) infml7) infmlI think he will make a good teacher — Я думаю, из него выйдет хороший учитель
8) infml9) infmlThe news reporter Steven Greene made news himself recently when he got married at Birmingham Registry Office — Газетчик Стивен Грин сам стал объектом внимания, когда сочетался браком в загсе города Бирмингема
10) vulgIII vtNow sit on the potty and make, dear — Садись на горшок и какай
1) infmlWhat do you make the time? — Сколько, по-вашему, сейчас времени?
Things aren't as bad as he makes them — Положение не так уж безнадежно, как он это представляет
I make it nearly five years since I saw him — Я думаю, что я не видел его уже пять лет
How large do you make the audience? — Сколько, по-вашему, здесь зрителей?
I make the distance about seventy miles — Я думаю, что миль семьдесят будет
2) infml3) infmlBut what really made the evening was the charm of the young hostess — Но то, что придавало вечеру особое настроение, так это очарование молодой хозяйки
4) infml"When shall we meet again, Saturday or Sunday?" "Let's make it Saturday" — "Когда мы встретимся снова, в субботу или воскресенье?" - "Давай в субботу"
I'll make it for five o'clock, okay? — Я договорюсь на пять часов, хорошо?
5) infmlThis sports job can make twice the speed of your buggy — Этот спортивный автомобиль может развить скорость в два раза больше, чем твоя тачка
6) AmE slHe made me the minute he saw me — Он меня узнал, как только увидел
I tailed him. He made me and tried to throw me off — Я потел следом за ним. Он засек меня и попытался оторваться
We tried to make him down at the station but came up with nothing — Мы пытались опознать его на станции, но не смогли
7) AmE slI don't make you, kid — Я тебя не понимаю, парень
8) AmE slHalf the airlines personnel regard it as a permanent assignment to try to make her — Половина персонала воздушных линий считают своей обязанностью добиться ее расположения
In the next room the girls were talking about their problems of making some of the smooth boys — В соседней комнате девочки обсуждали вопрос, как закадрить некоторых красивых мальчиков
Don't never speak to strange men who you don't know nothing about as they may get you wrong and think you are trying to make them — Никогда не заговаривай с незнакомыми мужчинами, а то они могут неправильно тебя понять и подумают, что ты пытаешься завести с ними знакомство
9) taboo slHe's been pretending that he made her when they went camping — Он намекал, что трахнул ее, когда они ходили в поход
Make me, she sighed — "Трахни меня", - сказала она со вздохом
He made the landlady of the house so that meant plenty of food for him and me — Он переспал с хозяйкой дома, и поэтому о еде мы могли не беспокоиться
Man, don't you know how Napoleon managed to make all those broads? He drank Calisay — Ты разве не знаешь, как Наполеону удавалось трахать всех этих баб? Он ведь пил "Калисэ"
-
111 aggregate
1. n совокупность; целоеin the aggregate — в совокупности, в целом
2. n спец. комплект3. n тех. агрегат; совокупность4. n геол. скопление, масса5. n геол. сросток минералов6. n геол. тех. скелетный материал; заполнитель7. n геол. воен. суммарное количество8. n геол. эк. сводный показатель9. n геол. информ. агрегат, составное значение10. a совокупный, собранный вместе в одно целое; суммарный, итоговый; общий11. a воен. суммарный12. a бот. сборный13. v собирать в одно целое, соединять14. v составлять в общем; давать в совокупностиСинонимический ряд:1. total (adj.) added; combined; complete; entire; total; whole2. agglomerate (noun) agglomerate; agglomeration; aggregation; conglomerate3. combination (noun) combination; composite; conglomeration; mixture4. entirety (noun) all; amount; assemblage; be-all and end-all; body; budget; bulk; entirety; gross; quantity; quantum; sum; sum total; summation; tale; total; totality; whole5. add up to (verb) add up to; amount to6. amount (verb) add up; amount; come; number; reach; run; run into; run to; sum into; sum to; total7. gather (verb) accrue; accumulate; amass; assemble; collect; combine; garner; gather; pile up; roll up; totalАнтонимический ряд:constituent; part; partial; particular; separate -
112 monument
1. n памятник2. n колонна в Лондоне в память о пожаре 1666national monument — исторический памятник, находящийся под охраной государства
3. n уст. надгробный памятникСинонимический ряд:1. commemoration (noun) commemoration; remembrance; testimonial2. document (noun) document; record3. masterpiece (noun) achievement; landmark; magnum opus; masterpiece4. mausoleum (noun) mausoleum; shrine5. memorial (noun) cenotaph; column; memorial; monolith; obelisk; statue; tower6. tombstone (noun) footstone; grave marker; gravestone; headstone; ledger; tombstone7. memorialize (verb) commemorate; memorialize; monumentalize -
113 public
1. n собир. народthe public is the best judge, the public are the best judges — народ — лучший судья
2. n собир. публикаin public — открыто, публично; на людях
the public are not admitted — публика не допускается, вход воспрещён
general public, public at large — широкая публика
public image — репутация, мнение широкой публики
3. n собир. общественность4. a народный, общенародныйpublic ownership — общенародное достояние; общественная собственность
5. a общественный, коммунальный, общественного пользованияpublic service — коммунальное обслуживание, коммунальные услуги
public network — общедоступная сеть; сеть общего пользования
6. a публичный, общедоступныйpublic sale — публичные торги, аукцион
7. a открытый, гласныйopen to the public — вход свободный ; открыто для всех
8. a государственный, национальныйpublic officer — государственный служащий, чиновник, должностное лицо
public trustee — публичный доверительный собственник; государственный попечитель
public notary, notary public — нотариус
public bill — публичный законопроект; законопроект общегосударственного значения
public institution — публичное, государственное учреждение
9. a публично-правовой10. a вчт. общийСинонимический ряд:1. civic (adj.) civic; civil; governmental; national; owned by the state; publicly-financed; societal; tax-supported; under the public domain2. communal (adj.) collective; common; communal; conjoint; conjunct; democratic; general; intermutual; joint; mutual; popular; prevalent; shared; vulgar; widespread3. unrestricted (adj.) accessible; free; free to all; known; not private; open; open to the public; open-door; unrestricted; without charge4. commons (noun) commonalty; commoners; commons; crowd; masses; mob5. populace (noun) audience; citizens; clientage; clientele; community; following; humanity; men; populace; society; the community6. societies (noun) communities; people; societiesАнтонимический ряд:individual; personal; private; restricted -
114 Revolution of 25 april 1974
Refers to the events that began in the early morning hours of 25 April 1974, when the Armed Forces Movement (MFA) began military operations against the Estado Novo in the Lisbon area. Signals for action included the playing of two songs on a popular radio station's (Rádio Renascença) midnight program broadcast. The songs were Depois do Adeus and Grândola, Vila Morena. The latter song, sung on the record made by composer-singer José Afonso, had been banned by government censorship and was usually played only clandestinely. The military coup proceeded during the period from midnight to about 4:30 p.m. on the afternoon of 25 April, a rainy day, and met relatively little resistance from the Estado Novo's few remaining staunch defenders.Most of the drama was played out in the streets of Lisbon as MFA tanks, armored cars, and troops took positions and demanded the surrender of neutral or loyal forces. After Prime Minister Marcello Caetano had taken refuge in the Guarda Nacional Republicana (GNR) Carmo barracks, traditionally a place of sanctuary for government incumbents in previous military coup attempts, Caetano surrendered to the insurgent military forces. He was later flown to exile in Madeira, with President Américo Tómas, and then to Brazil. This date marks the end of the Estado Novo and the beginning of democratic Portugal. The 25th of April is an official national holiday.Historical dictionary of Portugal > Revolution of 25 april 1974
-
115 plug
A n1 Elec ( on appliance) prise f (de courant) ; to pull out the plug débrancher la prise ; to be fitted with a plug avoir une prise ; to pull the plug on ○ retirer son soutien à [scheme, project] ; to pull the plug on sb ○ Med débrancher le système de survie de qn ; US fig trahir qn ;8 ( for chewing) a plug of tobacco une chique de tabac ;9 ○ Advertg, Radio, TV ( mention) pub ○ f, publicité f (for pour) ; to give sth a plug, put in a plug for sth faire de la pub ○ or publicité pour qch ;1 ( block) colmater [leak] (with avec) ; boucher [hole] (with avec) ; to plug a gap lit boucher un trou ; fig combler une lacune ; she plugged a hole in my tooth elle m'a rebouché une dent ; to plug one's ears se boucher le oreilles ;2 ○ Advertg, Radio, TV ( promote) faire de la pub ○ or publicité pour [book, show, product] ; to plug one's record on a programme faire de la pub ○ pour son disque au cours d'une émission ;4 ○ †US ( shoot) abattre, flinguer ○.C vi ( p prés etc - gg-) to plug into ( be compatible with) se connecter à [TV, computer] ; they have plugged into the national mood ○ journ ils sont au courant de l'état d'esprit général.■ plug away ○ s'acharner (at sur) ; he's plugging away at his Latin il bûche ○ son latin.■ plug in:▶ se brancher ;▶ plug [sth] in, plug in [sth] brancher [appliance].■ plug up:▶ plug up [sth], plug [sth] up boucher [hole, gap] (with avec). -
116 register
A n1 gen, Admin, Comm registre m ; Sch cahier m des absences ; to keep a register tenir un registre ; to enter sth in a register inscrire qch dans or sur un registre ; to take the register Sch remplir le cahier des absences ; register of births, marriages and deaths registre public de l'état civil ; missing persons' register registre des personnes disparues ;2 Mus, Ling, Comput, Print registre m ; lower/middle/upper register Mus registre grave/médium/aigu ;B vtr1 ( declare officially) [member of the public] déclarer [birth, death, marriage] ; faire immatriculer [vehicle] ; faire enregistrer [luggage] ; déposer [trademark, patent, invention] ; faire enregistrer [company] ; déclarer [firearm] ; déposer [complaint] ; to register a protest protester ;2 [official] inscrire [student] ; enregistrer [name, birth, death, marriage, company, firearm, trademark] ; immatriculer [vehicle] ; she has a German-registered car elle a une voiture immatriculée en Allemagne ; to be registered (as) disabled/unfit for work être officiellement reconnu handicapé/incapable de travailler ;3 [measuring instrument] indiquer [speed, temperature, pressure] ; ( show) [person, face, expression] exprimer [anger, disapproval, disgust] ; [action] marquer [emotion, surprise, relief] ; the earthquake registered six on the Richter scale le tremblement de terre a atteint la magnitude six sur l'échelle de Richter ;4 ( mentally) ( notice) remarquer ; ( realize) se rendre compte ; I registered (the fact) that he was late j'ai remarqué qu'il était en retard ; she suddenly registered that, it suddenly registered (with her) that elle s'est soudain rendu compte que ;5 (achieve, record) [person, bank, company] enregistrer [loss, gain, victory, success] ;8 Print mettre [qch] en registre [printing press].C vi1 ( declare oneself officially) [person] (to vote, for course, school) s'inscrire ; ( at hotel) se présenter ; (with police, for national services, for taxes) se faire recenser (for pour) ; ( for shares) souscrire (for à) ; to register for voting/for a course/for a school s'inscrire pour voter/à un cours/dans une école ; to register with a doctor/dentist s'inscrire sur la liste des patients d'un médecin/dentiste ;2 ( be shown) [speed, temperature, earthquake] être enregistré ;3 ( mentally) the enormity of what had happened just didn't register on ne se rendait pas compte de l'énormité de ce qui était arrivé ; his name didn't register with me son nom ne me disait rien ;4 Tech [parts] coïncider. -
117 press
press [pres]presse ⇒ 1 (a)-(e) serrement ⇒ 1 (i) appuyer (sur) ⇒ 3 (a), 3 (e), 4 (a) presser ⇒ 3 (b), 3 (c) forcer ⇒ 3 (d) faire pression ⇒ 4 (b)1 noun(a) (newspapers) presse f;∎ the national/local press la presse nationale/locale;∎ freedom of the press la liberté de la presse;∎ they advertised in the press ils ont fait passer une annonce dans les journaux;∎ reports in the press were biased les comptes rendus parus dans la presse étaient tendancieux;∎ they managed to keep her name out of the press ils ont réussi à ce que son nom ne paraisse pas dans la presse(b) (journalists) presse f;∎ the press were there la presse était là;∎ she's a member of the press elle a une carte de presse;∎ ironic the gentlemen of the press ces messieurs de la presse(c) (report, opinion) presse f;∎ to get (a) good/bad press avoir bonne/mauvaise presse;∎ to give sb (a) good/bad press faire l'éloge/la critique de qn(d) (printing) presse f;∎ we go to press at 5 p.m. on est mis sous presse à 5 heures; (copy deadline) on boucle à 5 heures;∎ in or at (the) press sous presse;∎ hot or straight from the press tout frais;∎ ready for press prêt à mettre sous presse;∎ the proofs were passed for press on a donné le bon à tirer;∎ prices correct at time of going to press prix corrects au moment de la mise sous presse∎ (printing) press presse f;∎ to set the presses rolling mettre les presses en marche; figurative mettre la machine en marche(f) (publisher) presses fpl(g) (for tennis racket, handicrafts, woodwork, trousers) presse f; (for cider, oil, wine) pressoir m∎ the machine dispenses hot coffee at the press of a button il suffit d'appuyer sur un bouton pour que la machine distribue du café chaud;∎ give it a slight press appuyez légèrement là-dessus∎ he gave my hand a quick press il m'a serré la main rapidement∎ in the press for the door we became separated dans la ruée de la foule vers la porte, nous avons été séparés;∎ to force one's way through the press fendre la foule, se frayer un chemin à travers la foule∎ to give sth a press donner un coup de fer à qch(m) (in weightlifting) développé m(n) (in basketball) pressing m;∎ full court press zone-presse f (tout terrain);∎ American figurative it was the full court press on faisait le maximum;∎ to be engaged in a full court press to do sth faire le maximum ou tout son possible pour faire qch∎ press of sail or canvas pleine voilure f;∎ under press of sail toutes voiles dehors(reporter, photographer) de presse; (advertising) dans la presse(a) (push → button, bell, trigger, accelerator) appuyer sur;∎ try pressing it essayez d'appuyer dessus;∎ he pressed the lid shut il a fermé le couvercle (en appuyant dessus);∎ to press sth flat aplatir qch;∎ to press sth home enfoncer qch;∎ to press sth (back) into shape rendre sa forme à qch;∎ to press one's way through a crowd/to the front se frayer un chemin à travers une foule/jusqu'au premier rang;∎ he was pressed (up) against the railings il s'est trouvé coincé contre le grillage;∎ I pressed myself against the wall je me suis collé contre le mur;∎ she pressed a note into my hand elle m'a glissé un billet dans la main;∎ he pressed his nose (up) against the window il a collé son nez à la vitre;∎ he pressed his hat down on his head il rabattit ou enfonça son chapeau sur sa tête;∎ she pressed the papers down into the bin elle a enfoncé les papiers dans la poubelle∎ she pressed her son to her elle serra son fils contre elle∎ to press sb for payment/an answer presser qn de payer/répondre;∎ she pressed me to tell her the truth elle me pressa de lui dire la vérité;∎ if you press her she'll tell you si tu insistes, elle te le dira;∎ if pressed, he would admit… quand on insistait ou le poussait, il admettait…;∎ his creditors were pressing him hard ses créanciers le harcelaient ou ne lui laissaient pas le moindre répit;∎ to be pressed for time/money être à court de temps/d'argent∎ I was pressed into signing the contract j'ai été obligé de signer le contrat;∎ don't let yourself be pressed into going ne laissez personne vous forcer à y aller∎ can I press a cup of tea on you? puis-je vous offrir une tasse de thé?;∎ to press a gift on sb forcer qn à accepter un cadeau;∎ to press (home) one's advantage profiter d'un avantage;∎ to press one's attentions on sb poursuivre qn de ses assiduités;∎ I don't want to press the point je ne veux pas insister;∎ Law to press charges against sb engager des poursuites contre qn(f) (iron → shirt, tablecloth) repasser(h) (preserve by pressing → flower) presser, faire sécher (dans un livre ou un pressoir)(i) (in weightlifting) soulever∎ figurative to press into service réquisitionner;∎ the local mechanic was pressed into service le mécanicien du coin fut réquisitionné pour la circonstance∎ press here appuyez ou pressez ici;∎ he pressed (down) on the accelerator il appuya sur l'accélérateur;∎ the crowd pressed against the barriers/round the President la foule se pressait contre les barrières/autour du président;∎ they pressed forward to get a better view ils poussaient pour essayer de mieux voir;∎ to press through a crowd se frayer un chemin à travers une foule;∎ to press close against sb se serrer contre qn∎ the rucksack pressed on his shoulders le sac à dos pesait sur ses épaules;∎ her problems pressed on her mind ses problèmes lui pesaient;∎ time presses! le temps presse!∎ he pressed hard to get the grant il a fait des pieds et des mains pour obtenir la bourse;∎ to press for an answer insister pour avoir une réponse immédiate;∎ to press for an adjournment/the law to be tightened up exiger un ajournement/que la loi soit renforcée∎ some shirts press easily il y a des chemises qui se repassent facilement►► press agency agence f de presse;press agent attaché(e) m,f de presse;British the Press Association = la principale agence de presse britannique;press attaché attaché(e) m,f de presse;press badge macaron m de presse;press baron magnat m de la presse;press box tribune f de (la) presse;press button bouton-poussoir m;press campaign campagne f de presse;press card carte f de presse ou de journaliste;press clipping coupure f de presse or de journal;British the Press Complaints Commission = organisme britannique de contrôle de la presse;press conference conférence f de presse;press copy (of book) exemplaire m de service de presse;press corps journalistes mpl;∎ the White House press corps = les journalistes accrédités à la Maison-Blanche;British the Press Council = organisme indépendant veillant au respect de la déontologie dans la presse britannique;press coverage couverture-presse f;∎ the resignation got a lot of press coverage la démission a été largement couverte dans la presse;British press cutting coupure f de presse ou de journal;∎ a collection of press cuttings une collection de coupures de journaux, un dossier de presse;press gallery tribune f de (la) presse;press handout communiqué m de presse;press insert encart m presse;press kit dossier m de presse (distribué aux journalistes);press lord magnat m de la presse;press office service m de presse;press officer responsable mf des relations avec la presse;press pack dossier m de presse;press pass carte f de presse;Typography press proof tierce f;press relations relations fpl presse;press release communiqué m de presse;press report reportage m;∎ press reports of the incident were inaccurate les articles de presse relatant l'incident étaient inexacts;press run tirage m;Politics press secretary ≃ porte-parole m inv du gouvernement;British press stud bouton-pression m, pression f➲ press ahead = press onappuyer sur; (with force) enfoncer∎ to press down on sb peser sur qn(demand) exiger, réclamer;∎ they pressed for a pay rise ils ont réclamé ou exigé une augmentation de salaire;∎ the residents are pressing for a pedestrian zone les résidents font pression pour obtenir une zone piétonnière;∎ the opposition are pressing for an enquiry l'opposition exige une enquête ou insiste pour que l'on fasse une enquêteenfoncer(continue → on journey) poursuivre ou continuer son chemin; (→ with activity) continuer; (persevere → in enterprise, job) poursuivre, persévérer;∎ the travellers pressed on in the darkness les voyageurs poursuivirent leur chemin dans la nuit;∎ we must press on to York or as far as York il faut poursuivre jusqu'à York;∎ we pressed on regardless nous avons continué malgré tout(job, negotiations) continuer, poursuivre;∎ they pressed on with the plan in spite of opposition ils ont poursuivi leur projet malgré l'opposition rencontrée(a) (juice etc) exprimer -
118 public
public ['pʌblɪk](a) (of, by the state → education, debt) public;∎ built at public expense construit aux frais du contribuable;∎ to hold public office avoir des fonctions officielles(b) (open or accessible to all → place, meeting) public;∎ was it a public trial? le public pouvait-il assister au procès?;∎ let's talk somewhere less public allons discuter dans un endroit plus tranquille;∎ these gardens are public property! ces jardins appartiennent à tout le monde!(c) (of, by the people) public;∎ the public interest or good le bien ou l'intérêt m public;∎ in the public interest dans l'intérêt du public;∎ public interest in the matter was flagging le public manifestait de moins en moins d'intérêt pour cette affaire;∎ to make a public protest protester publiquement;∎ the increase in crime is generating great public concern la montée de la criminalité inquiète sérieusement la population;∎ to restore public confidence regagner la confiance de la population;∎ a public outcry un tollé général;∎ it created a public scandal ça a provoqué un scandale retentissant;∎ public awareness of the problem has increased le public est plus sensible au problème maintenant;∎ the bill has public support l'opinion publique est favorable au projet de loi(d) (publicly known, open) public;∎ to make sth public rendre qch public;∎ to make a public appearance paraître en public;∎ to go into public life se lancer dans les affaires publiques;∎ she's active in public life elle prend une part active aux affaires publiques;∎ the contrast between his public and his private life le contraste entre sa vie publique et sa vie privée;∎ his first public statement sa première déclaration publique;∎ he made a public denial of the rumours il a démenti publiquement les rumeurs, il a apporté un démenti public aux rumeurs;∎ it's public knowledge that… il est de notoriété publique que…2 adverb∎ the company is going public la société va être cotée en Bourse;∎ to go public with the story raconter toute l'histoire3 nounpublic m;∎ the (general) public le (grand) public;∎ in public en public, publiquement;∎ the public is or are tired of political scandals la population est lasse des scandales politiques;∎ Finance to issue shares to the public placer des actions dans le public;∎ her books reach a wide public ses livres touchent un public très large;∎ the movie-going public les amateurs de ou les gens qui vont au cinéma;∎ the viewing public les téléspectateurs;∎ your public awaits or await you votre public vous attenden public►► American Television public access channel = chaîne du réseau câblé sur laquelle des particuliers peuvent diffuser leurs propres émissions;American Television public access television = chaînes télévisées câblées non commerciales;public affairs affaires fpl publiques;American public assistance aide f sociale;public authorities pouvoirs mpl publics;British public bar salle f de bar (dans un "pub" qui contient deux bars séparés, l'expression désigne le plus populaire des deux);public baths bains mpl publics;public body corporation f de droit public;British public call box cabine f (téléphonique) publique;public company ≃ société f anonyme;British public convenience toilettes fpl publiques;British & French Canadian public corporation entreprise f publique;Finance public debt dette f publique ou de l'État;Finance public deposits = avoirs des différents services du gouvernement britannique à la Banque d'Angleterre;public domain domaine m public;∎ to be in the public domain (publication) être dans le domaine public;Computing public domain software logiciel m (du domaine) public, French Canadian publiciel m;public enemy ennemi m public;∎ public enemy number one ennemi m public numéro un;public examination examen m national de l'enseignement public;public expenditure dépenses fpl publiques;public figure personnalité f très en vue;public finance finances fpl publiques;British public footpath sentier m public;public funds fonds mpl publics;public gallery tribune f réservée au public;public health santé f publique;the public health authorities = administration régionale des services publics de santé;public health clinic centre m d'hygiène publique;public health hazard risque m pour la santé publique;old-fashioned public health inspector inspecteur(trice) m,f sanitaire;public health official représentant(e) m,f de la santé publique;public holiday jour m férié, fête f légale;American public housing logements mpl sociaux, ≃ HLM f inv;American Public Housing Administration = services du logement social aux États-Unis;American public housing project ≃ cité f HLM;Law public indecency outrage m public à la pudeur;∎ to be arrested for public indecency se faire arrêter pour outrage public à la pudeur;public inquiry enquête f officielle;∎ to hold a public inquiry faire une enquête officielle;British public lavatory toilettes fpl publiques;public law droit m public;public lending right = droits que touche un auteur ou un éditeur pour le prêt de ses livres en bibliothèque;public liability responsabilité f civile;public liability insurance assurance f responsabilité civile;public library bibliothèque f municipale;public limited company ≃ société f anonyme;public loan emprunt m public;public money deniers mpl ou fonds mpl publics;public monies deniers mpl de l'État;public nuisance (person) fléau m public, empoisonneur(euse) m,f;∎ the pub's late opening hours were creating a public nuisance (act) les heures d'ouverture tardives du pub portaient atteinte à la tranquillité générale;Stock Exchange public offering offre f publique;public official fonctionnaire mf;public opinion opinion f publique;public opinion poll sondage m (d'opinion);public ownership nationalisation f, étatisation f;∎ most airports are under public ownership la plupart des aéroports appartiennent à l'État;public park jardin m public;Law public prosecutor ≃ procureur m général, ≃ ministère m public;British the public purse le Trésor (public);British Public Record Office ≃ Archives fpl nationales;public relations relations fpl publiques;∎ giving them a free meal was great public relations en leur offrant le repas, nous avons fait un excellent travail de relations publiques;public relations agency, public relations consultancy agence f conseil en communication;public relations consultant conseil m en relations publiques, conseil m en communication;public relations exercise opération f de relations publiques;∎ it was a good public relations exercise ce fut une réussite pour ce qui est des relations publiques;public relations manager directeur(trice) m,f des relations publiques;public relations officer responsable mf des relations publiques;British public schoolboy = élève d'une "public school";British public schoolgirl = élève d'une "public school";public sector secteur m publique;British Finance public sector borrowing requirement = besoins d'emprunt du secteur public non couverts par les rentrées fiscales;Finance public sector deficit déficit m du secteur public;Finance public sector earnings revenus mpl du secteur public;public servant fonctionnaire mf;public service (amenity) service m public ou d'intérêt général; British (civil service) fonction f publique;∎ she's in public service elle est fonctionnaire;∎ Administration our organization performs a public service notre association assure un service d'intérêt général;Stock Exchange public share offer offre f publique de vente;public speaker orateur(trice) m,f;∎ he's a very good public speaker c'est un excellent orateur;public speaking art m oratoire;∎ humorous unaccustomed as I am to public speaking bien que je n'aie pas l'habitude de prendre la parole en public;School public speaking contest concours m d'éloquence;Finance public spending (UNCOUNT) dépenses fpl publiques ou de l'État;public spirit sens m civique, civisme m;American public television (télévision f du) service m public;public transport (UNCOUNT) transports mpl en commun;public transport users usagers mpl des transports en commun;public utility American (company) = société privée assurant un service public et réglementée par une commission d'État; British (amenity) service m public;British public utility company société f d'utilité publique;public works travaux mpl publicsⓘ PUBLIC ACCESS TELEVISION Aux États-Unis, on appelle "public access television" les chaînes télévisées câblées non commerciales mises à la disposition d'organisations à but non lucratif et des citoyens. En 1984, le Congrès adopta le "Cable Communications Policy Act" afin de faire face au problème de la monopolisation des chaînes par un nombre réduit de cablo-opérateurs. Cette loi exige des propriétaires de chaînes câblées qu'ils mettent une chaîne à la disposition des communautés locales ainsi qu'un studio et du matériel d'enregistrement, et qu'ils fournissent également une assistance technique si nécessaire.ⓘ PUBLIC SCHOOL En Angleterre et au pays de Galles, le terme "public school" désigne une école privée de type traditionnel. Certaines de ces écoles (Eton et Harrow, par exemple) sont très prestigieuses et élitistes. Les "public schools" sont censées former l'élite de la nation. Aux États-Unis et parfois en Écosse, le terme désigne une école publique. -
119 Abel, Sir Frederick August
[br]b. 17 July 1827 Woolwich, London, Englandd. 6 September 1902 Westminster, London, England[br]English chemist, co-inventor of cordite find explosives expert.[br]His family came from Germany and he was the son of a music master. He first became interested in science at the age of 14, when visiting his mineralogist uncle in Hamburg, and studied chemistry at the Royal Polytechnic Institution in London. In 1845 he became one of the twenty-six founding students, under A.W.von Hofmann, of the Royal College of Chemistry. Such was his aptitude for the subject that within two years he became von Hermann's assistant and demonstrator. In 1851 Abel was appointed Lecturer in Chemistry, succeeding Michael Faraday, at the Royal Military Academy, Woolwich, and it was while there that he wrote his Handbook of Chemistry, which was co-authored by his assistant, Charles Bloxam.Abel's four years at the Royal Military Academy served to foster his interest in explosives, but it was during his thirty-four years, beginning in 1854, as Ordnance Chemist at the Royal Arsenal and at Woolwich that he consolidated and developed his reputation as one of the international leaders in his field. In 1860 he was elected a Fellow of the Royal Society, but it was his studies during the 1870s into the chemical changes that occur during explosions, and which were the subject of numerous papers, that formed the backbone of his work. It was he who established the means of storing gun-cotton without the danger of spontaneous explosion, but he also developed devices (the Abel Open Test and Close Test) for measuring the flashpoint of petroleum. He also became interested in metal alloys, carrying out much useful work on their composition. A further avenue of research occurred in 1881 when he was appointed a member of the Royal Commission set up to investigate safety in mines after the explosion that year in the Sealham Colliery. His resultant study on dangerous dusts did much to further understanding on the use of explosives underground and to improve the safety record of the coal-mining industry. The achievement for which he is most remembered, however, came in 1889, when, in conjunction with Sir James Dewar, he invented cordite. This stable explosive, made of wood fibre, nitric acid and glycerine, had the vital advantage of being a "smokeless powder", which meant that, unlike the traditional ammunition propellant, gunpowder ("black powder"), the firer's position was not given away when the weapon was discharged. Although much of the preliminary work had been done by the Frenchman Paul Vieille, it was Abel who perfected it, with the result that cordite quickly became the British Army's standard explosive.Abel married, and was widowed, twice. He had no children, but died heaped in both scientific honours and those from a grateful country.[br]Principal Honours and DistinctionsGrand Commander of the Royal Victorian Order 1901. Knight Commander of the Most Honourable Order of the Bath 1891 (Commander 1877). Knighted 1883. Created Baronet 1893. FRS 1860. President, Chemical Society 1875–7. President, Institute of Chemistry 1881–2. President, Institute of Electrical Engineers 1883. President, Iron and Steel Institute 1891. Chairman, Society of Arts 1883–4. Telford Medal 1878, Royal Society Royal Medal 1887, Albert Medal (Society of Arts) 1891, Bessemer Gold Medal 1897. Hon. DCL (Oxon.) 1883, Hon. DSc (Cantab.) 1888.Bibliography1854, with C.L.Bloxam, Handbook of Chemistry: Theoretical, Practical and Technical, London: John Churchill; 2nd edn 1858.Besides writing numerous scientific papers, he also contributed several articles to The Encyclopaedia Britannica, 1875–89, 9th edn.Further ReadingDictionary of National Biography, 1912, Vol. 1, Suppl. 2, London: Smith, Elder.CMBiographical history of technology > Abel, Sir Frederick August
-
120 Burrell, William
SUBJECT AREA: Ports and shipping[br]b. c.1570 Englandd. 1630 near Huntingdon, England[br]English shipbuilder and Chief Shipwright to the East India Company.[br]Born into comfortable circumstances, Burrell chose ship construction as his career. Ability aided by financial influence helped professional advancement, and by his early thirties he possessed a shipyard at Ratcliffe on the River Thames. Ship design was then unscientific, shrouded in mystique, and it required patience and perseverance to penetrate the conventions of the craft.From the 1600s Burrell had been investing in the East India Company. In 1607 the Company decided to build ships in their own right, and Burrell was appointed as the first Master Shipwright, a post he held for nearly twenty years. The first ship, Trade's Increase, of 1,000-tons burthen, was the largest ship built in England until the eighteenth century, but following a mishap at launch and the ship's subsequent loss on its maiden voyage, the Company reassessed its policy and built smaller ships. Burrell's foresight can be gauged by his involvement in two private commercial undertakings in Ireland; one to create oak forests for shipbuilding, and the other to set up a small ironworks. In 1618 a Royal Commission was appointed to enquire into the poor condition of the Navy, and with the help of Burrell it was ruled that the main problems were neglect and corruption. With his name being known and his good record of production, the Royal Navy ordered no fewer than ten warships from Burrell in the four-year period from 1619 to 1623. With experience in the military and commercial sectors, Burrell can be regarded as an all-round and expert shipbuilder of the Stuart period. He used intuition at a time when there were no scientific rules and little reliable empiric guidance on ship design.[br]Principal Honours and DistinctionsFirst Warden of the Shipwrights' Company after its new Charter of 1612.Further ReadingA.P.McGowan, 1978, "William Burrell (c. 1570–1630). A forgotten Stuart shipwright", Ingrid and other Studies (National Maritime Museum Monograph No. 36). W.Abell, 1948, The Shipwright's Trade, Cambridge.FMW
См. также в других словарях:
national record — nacionalinis rekordas statusas T sritis Kūno kultūra ir sportas apibrėžtis Geriausias rezultatas, kurį pasiekia vienos šalies sportininkas arba komanda (turintys tos šalies pilietybę) nacionalinės federacijos rengiamose varžybose. Nacionalinį… … Sporto terminų žodynas
National longevity recordholders — are those individuals who have survived to the oldest age in a given country. Such records can only be determined to the extent that the given country s records are reliable. Comprehensive birth registration largely came into being in the 20th… … Wikipedia
National records in athletics — are the marks achieved by a nation s best athlete in a particular athletics event. These records are ratified by the respective national athletics governing body. A national record may also be the respective continental record, or even the world… … Wikipedia
National records in the marathon — The following tables are an overview of all current national records in the marathon, as compiled by the International Association of Athletics Federations[1] and other authoritative sources of road racing statistics.[2][3][4] Contents … Wikipedia
National Monuments Record (England) — The National Monuments Record (NMR) is the public archive of English Heritage, located in the National Monuments Record Centre on Fire Fly Avenue in Swindon, formerly the Swindon Works, [1] next door to the National Trust HQ. It is an archive of… … Wikipedia
National sport records in Singapore — The following lists the national sport records set by Singaporeans.wimmingMen s (open) eventsWomen s (open) eventsTrivia*The quartet of Tao Li Quah Ting Wen Ong Chui Bin Mylene Ho Ru Yu Ruth would have broken the 400m Freestyle relay record if… … Wikipedia
National Muzzle Loading Rifle Association — The NMLRA Logo. Founded in 1933, the National Muzzle Loading Rifle Association (NMLRA) is the largest association of muzzleloaders in the United States. It is known for its promotion of the sport of muzzleloading which involves the firing of… … Wikipedia
National Soccer League — redirects here. For other uses, see National Soccer League (disambiguation). National Soccer League Countries Australia … Wikipedia
National Library of Australia — Agency overview Formed 1960 Preceding agency Commonwealth Parliamentary Library Jurisdiction Government of Australia Headquarters … Wikipedia
Record linkage — (RL) refers to the task of finding entries that refer to the same entity across different data sources (e.g., files, books, websites, databases, etc.). Record linkage is an appropriate technique when you have to join data sets that do not already … Wikipedia
National Australia Bank — Limited Type Public Traded as ASX: … Wikipedia