Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

С английского на:
Латинский
С латинского на:
Все языки
Английский
Немецкий
Русский
Французский

nōmino

Толкование Перевод

1 nōminō

nōminō āvī, ātus, āre [nomen], to call by name, name, give a name to: tua te Thisbe Nominat, O.: amor ex quo amicitia est nominata, takes its name: L. Sulla, quem honoris causā nomino, mention with respect: (urbem) e suo nomine Romam iussit nominari: Mithridatem deum.— To render famous, make renowned, celebrate: praedicari de se ac nominari volunt.— To name for office, designate, nominate: interregem, L.: me augurem.— To talk of, call attention to, urge: mihi mansuetudinem, S.— To name, mention, report, accuse, arraign: nominari apud dictatorem, L.: inter coniuratos me, accuses as a conspirator, Cu.
* * *

nominare, nominavi, nominatus V

name, call

Latin-English dictionary > nōminō
2 nomino

nōmĭno, āvi, ātum, 1, v. a. [nomen], to call by name, to name, to give a name to (esp. after, for a person or thing; cf.: appello, voco, dico).
I.
In gen.: quae (navis) nunc nominatur nomine Argo, Enn. ap. Auct. Her. 2, 22, 34, 26:
Chaldaei, non ex artis, sed ex gentis vocabulo nominati,
Cic. Div. 1, 1, 2:
urbem constituit, quam e suo nomine Romam jussit nominari,
id. Rep. 2, 7, 12:
amor ex quo amicitia est nominata,
Cic. Lael. 8 (Trag. v. 283 Vahl.); id. Caecin. 18, 51.—Esp., to give a surname to a person, Eutr. 8, 8: aliquem honoris causā, to name or mention out of respect:
L. Sulla, quem honoris causā nomino,
Cic. Rosc. Am. 2, 6:
quem ego hominem honoris causā nominatum volo,
id. Verr. 1, 7, 18; v. honor: hanc illi idean appellant, jam a Platone ita nominatam, Cic. Ac. 1, 8, 30.—
II.
In partic.
A.
Pregn., to render famous, renowned, celebrated (cf.:
laudo, celebro): praedicari de se et nominari volunt omnes,
Cic. Arch. 11, 26:
sunt clari hodieque et qui olim nominabuntur,
Quint. 10, 1, 94; v. under P. a.—
B.
To name or nominate a person for an office:
patres interregem nominaverant,
Liv. 1, 32:
me augurem Cn. Pompeius et Q. Hortensius nominaverunt,
Cic. Phil. 2, 2, 4:
illo die, quo sacerdotes solent nominare, quos dignissimos sacerdotio judicant, me semper nominabat,
Plin. Ep. 2, 1, 8; Suet. Claud. 22; cf. nominatio.—
C.
To name, mention, report, accuse, arraign (not ante-Aug.):
capita conjurationis, priusquam nominarentur apud dictatorem, mors ab ipsis conscita judicio subtraxit,
Liv. 9, 26, 7:
qui nominatus profugisset, diem certam se finituros,
id. 39, 17:
Dimnus, cum ceteros participes sceleris indicaret, Philotam non nominavit,
Curt. 6, 9, 16; 8, 6, 24.—Esp., with inter, to name among or as one of; to report as belonging to a party, conspiracy, etc.:
inter conjuratos nemo me nominat,
Curt. 6, 10, 5: inter socios Catilinae nominatus, Suet. Caés. 17; cf.:
cum Thesea inter eos nomināsset. qui ad inferos adissent,
Gell. 10, 16, 12; Plin. 14, 13, 15, § 93; 22, 21, 27, § 55; Hier. in Ep. ad Galat. 5, 19 sqq.—
D.
In gram.: nominandi casus, the nominative case (like accusandi casus, the accusative case), Varr. L. L. 8, § 42 Müll.; 9, § 76; 10, 2, § 23; Gell. 13, 22, 5.—Hence, nōmĭnātus, a, um, P. a. (acc. to II. A.), famed, renowned, celebrated:
illa Attalica tota Sicilia nominata,
Cic. Verr. 2, 4, 12, § 27:
nominatiora pericula,
Tert. Anim. 13: bdellium nominatissimum, Plin. 12, 9, 19, § 35 (al. laudatissimum); Vulg. 1 Par. 11, 10.

Lewis & Short latin dictionary > nomino
3 dē-nōminō

dē-nōminō āvī, ātus, āre, to call, name: (ab Lamo) Lamiae denominati, H.

Latin-English dictionary > dē-nōminō
4 nominatus

1.
nōmĭnātus, a, um, Part. and P. a., from nomino.
2.
nōmĭnātus, ūs, m. [nomino], a naming, a name; in gram., a noun (perh. only in Varr.), Varr. L. L. 8, § 52 Müll.; so id. ib. §
63: quod ad nominatuum analogiam pertinet,
id. ib. 9, 52, § 95; id. ib. 10, 1.

Lewis & Short latin dictionary > nominatus
5 honōs, or honor

honōs, or honor ōris, m —Of persons, honor, repute, esteem, reputation, praise, distinction: honos alit artīs: honore auctus, Cs.: suum cuique honorem reddere: summo in honore: Iovem quanto honore fuisse, etc.: Gentis, glory, V.: pugnae, military glory, V.: Quem multo conpellat honore, deference, V.: magno sunt apud eos honore, Cs.: inservit honori, i. e. ambition, H.: honori summo Miloni fuit qui, etc.: quod apud Numidas honori ducitur, S.: Baccho dicemus honorem, praise, V.: mortalis vitae, fame achieved in, V.: Plena honorum munera, H.—Of things, honor, esteem, value: physicae tributus idem est honos: Quae nunc sunt in honore vocabula, are approved, H.—Public honor, official dignity, office, post, preferment: indignus illo honore (i. e. consulatu), S.: equites in tribunicium restituit honorem, Cs.: hic honos delatus ad me, L.: ad inperia et honores niti, S.: tempus honoris, the term of office, Iu.: hominibus novis honores mandare: honores dare indignis, H.: honoribus amplissimis perfungi: rapti Ganymedis, i. e. office, V.—In the phrases, honoris causā, out of respect, to show honor: quem honoris causā nomino: honoris causā civitas data, L.: vestri honoris causā, for your sake, T.: praefari honorem, to say by your leave, begin with an apology: honos praefandus est.—Person., a deity, worshipped with uncovered head, C., H., L.—A mark of honor, honorary gift, reward, acknowledgment, recompense, fee: ut medico honos haberetur, fee: geminum pugnae proponit honorem, prize, V.: nec Telamon sine honore recessit, O.: divōm templis indicit honorem, sacrifice, V.: nullos aris adoleret honores, O.: sepulturae: mortis honore carentes, funeral rites, V.—An ornament, decoration, grace, charm, beauty: silvis Aquilo decussit honorem, V.: regius, array, V.: laetos oculis adflarat honores, V.: copia Ruris honorum opulenta, H.—A magistrate, office-holder: summus, Iu.

Latin-English dictionary > honōs, or honor
6 nōminātim

nōminātim adv. [nomino], by name, expressly, especially, particularly, one by one, in detail: non nominatim, sed generatim: nobilissimum quemque evocare, Cs.
* * *

ADV

by name

Latin-English dictionary > nōminātim
7 nōmīnātiō

nōmīnātiō ōnis, f [nomino], a naming, designation, nomination: eum meā nominatione coöptabo: nominatio in locum eius (pontificis) non est facta, L.: consulum, Ta.
* * *

nominationis N F

naming; nomination (to an office)

Latin-English dictionary > nōmīnātiō
8 nōminātus

nōminātus adj. [P. of nomino], famed, renowned, celebrated: Attalica totā Siciliā.
* * *

nominatus N M

naming; G:noun

Latin-English dictionary > nōminātus
9 denomino

dē-nōmĭno, āvi, ātum, 1, v. a., to name, to designate specifically, to denominate (not ante-Aug.; most freq. in Quint.): hinc (sc. ab Lamo) Lamiae denominati, * Hor. Od. 3, 17, 3; cf. Auct. Her. 4, 32; Quint. 1, 5, 71:
multa sunt et Graece et Latine non denominata,
id. 8, 2, 4:
etiam in iis, quae denominata sunt (opp. res plurimae carent appellationibus),
id. 12, 10, 34:
de re denominata (opp. de communi appellatione),
id. 3, 6, 41; Gell. 2, 26, 6; 3, 19, 5.

Lewis & Short latin dictionary > denomino
10 designatus

dē-signo or dissigno (the latter form preferred by Brambach in sense II. B. 2. infra; so Keller, ad Hor. Ep. 1, 5, 16; cf. Roby, L. G. 2, p. 384), āvi, ātum, 1, v. a., to mark out, trace out (freq. in the Aug. per.); to describe, designate, define (for syn. cf.: nomino, appello; voco, dico; facio, coöpto, evoco, prodo, declaro, renuntio, seligo).
I.
Lit.:
Aeneas urbem designat aratro,
Verg. A. 5, 755; cf.:
moenia fossā,
id. ib. 7, 157:
moenia sulco,
Ov. F. 4, 825; and:
oppidum sulco,
Tac. A. 12, 24.— With dat.:
finis templo Jovis,
Liv. 1, 10; cf.:
locum circo,
id. 1, 35:—vulnere frontem, to mark, Stat. Th. 6, 782; cf.:
nubila ingenti gyro,
id. ib. 1, 311.—
* B.
Transf., to delineate, design, depict, represent, sc. by embroidering, weaving, etc.:
Europen,
Ov. M. 6, 103.—Far more freq.,
II.
Trop.
A.
In gen., to point out, mark, denote by speech; to designate, describe, represent:
haec ab hominibus callidis animadversa ac notata, verbis designata,
Cic. de Or. 1, 23, 109; cf.:
affectus velut primis lineis designare,
Quint. 4, 2, 120; and:
aliquem aliqua oratione,
Caes. B. G. 1, 18:
notat et designat oculis ad caedem unumquemque nostrum,
Cic. Cat. 1, 1, 2; cf.:
aliquem digito,
Ov. Am. 3, 1, 19; 3, 6, 77:
decumam ex praeda,
Liv. 5, 25:
aliquem nota ignaviae,
id. 24, 16:
turpitudinem aliquam,
Cic. de Or. 2, 58, 236:
quem (mundum) alio loco ipse designarit deum,
id. N. D. 1, 13, 33:
multa, quae nimiam luxuriam et victoriae fiduciam designarent,
Caes. B. C. 3, 96.—
B.
In partic.
1.
In a bad sense, to contrive, devise, perpetrate (syn.:
exsequi, patrare, perpetrare—very rare): quae designata sint et facta nequitia,
Plaut. Most. 2, 1, 66; cf.: Illa, quae antehac facta sunt, Omitto;
modo quid designavit!
Ter. Ad. 1, 2, 7 Donat.—In a good sense:
quid non ebrietas designat,
effect, do, accomplish, Hor. Ep. 1, 5, 16 Orell.—
2.
With access. idea of arrangement, to dispose, regulate, arrange, appoint, ordain, nominate, elect, choose:
constituere et designare aliquid,
Cic. Div. 1, 38, 82:
Anaxagoras primus omnium rerum descriptionem et modum mentis infinitae vi ac ratione designari et confici voluit,
to be designed and executed, id. N. D. 1, 11; cf. id. ib. 3, 35.—Esp., to appoint to a public office:
aliquem praetorem,
Suet. Cal. 18:
Mamertinum Consulem,
Amm. 21, 12, 25:
ut ii decemviratum habeant, quos plebs designaverit: oblitus est, nullos ab plebe designari,
Cic. Agr. 2, 10 fin.:
Catilina in proximum annum consulatum petebat, sperans si designatus foret, etc.,
Sall. C. 26.—Hence,
b.
Polit. t. t.: dēsig-nātus, elect; applied to a person elected to an office, but who has not yet entered upon it:
consul,
Cic. Fam. 11, 6; Vell. 2, 58, and the superscriptions of letters in Cic. Fam. 11, 4-8:
tribunus plebis,
id. Agr. 2, 5, 11; id. Att. 3, 13; Sall. J. 27, 2:
quaestor,
Vell. 2, 111, 3 et saep.—Also, said of the office itself:
Pompeio consulatus designatus est,
Gell. 14, 7, 1.—
(β).
Transf., expected; of a child not yet born:
designatus civis,
Cic. Clu. 11, 32.

Lewis & Short latin dictionary > designatus
11 designo

dē-signo or dissigno (the latter form preferred by Brambach in sense II. B. 2. infra; so Keller, ad Hor. Ep. 1, 5, 16; cf. Roby, L. G. 2, p. 384), āvi, ātum, 1, v. a., to mark out, trace out (freq. in the Aug. per.); to describe, designate, define (for syn. cf.: nomino, appello; voco, dico; facio, coöpto, evoco, prodo, declaro, renuntio, seligo).
I.
Lit.:
Aeneas urbem designat aratro,
Verg. A. 5, 755; cf.:
moenia fossā,
id. ib. 7, 157:
moenia sulco,
Ov. F. 4, 825; and:
oppidum sulco,
Tac. A. 12, 24.— With dat.:
finis templo Jovis,
Liv. 1, 10; cf.:
locum circo,
id. 1, 35:—vulnere frontem, to mark, Stat. Th. 6, 782; cf.:
nubila ingenti gyro,
id. ib. 1, 311.—
* B.
Transf., to delineate, design, depict, represent, sc. by embroidering, weaving, etc.:
Europen,
Ov. M. 6, 103.—Far more freq.,
II.
Trop.
A.
In gen., to point out, mark, denote by speech; to designate, describe, represent:
haec ab hominibus callidis animadversa ac notata, verbis designata,
Cic. de Or. 1, 23, 109; cf.:
affectus velut primis lineis designare,
Quint. 4, 2, 120; and:
aliquem aliqua oratione,
Caes. B. G. 1, 18:
notat et designat oculis ad caedem unumquemque nostrum,
Cic. Cat. 1, 1, 2; cf.:
aliquem digito,
Ov. Am. 3, 1, 19; 3, 6, 77:
decumam ex praeda,
Liv. 5, 25:
aliquem nota ignaviae,
id. 24, 16:
turpitudinem aliquam,
Cic. de Or. 2, 58, 236:
quem (mundum) alio loco ipse designarit deum,
id. N. D. 1, 13, 33:
multa, quae nimiam luxuriam et victoriae fiduciam designarent,
Caes. B. C. 3, 96.—
B.
In partic.
1.
In a bad sense, to contrive, devise, perpetrate (syn.:
exsequi, patrare, perpetrare—very rare): quae designata sint et facta nequitia,
Plaut. Most. 2, 1, 66; cf.: Illa, quae antehac facta sunt, Omitto;
modo quid designavit!
Ter. Ad. 1, 2, 7 Donat.—In a good sense:
quid non ebrietas designat,
effect, do, accomplish, Hor. Ep. 1, 5, 16 Orell.—
2.
With access. idea of arrangement, to dispose, regulate, arrange, appoint, ordain, nominate, elect, choose:
constituere et designare aliquid,
Cic. Div. 1, 38, 82:
Anaxagoras primus omnium rerum descriptionem et modum mentis infinitae vi ac ratione designari et confici voluit,
to be designed and executed, id. N. D. 1, 11; cf. id. ib. 3, 35.—Esp., to appoint to a public office:
aliquem praetorem,
Suet. Cal. 18:
Mamertinum Consulem,
Amm. 21, 12, 25:
ut ii decemviratum habeant, quos plebs designaverit: oblitus est, nullos ab plebe designari,
Cic. Agr. 2, 10 fin.:
Catilina in proximum annum consulatum petebat, sperans si designatus foret, etc.,
Sall. C. 26.—Hence,
b.
Polit. t. t.: dēsig-nātus, elect; applied to a person elected to an office, but who has not yet entered upon it:
consul,
Cic. Fam. 11, 6; Vell. 2, 58, and the superscriptions of letters in Cic. Fam. 11, 4-8:
tribunus plebis,
id. Agr. 2, 5, 11; id. Att. 3, 13; Sall. J. 27, 2:
quaestor,
Vell. 2, 111, 3 et saep.—Also, said of the office itself:
Pompeio consulatus designatus est,
Gell. 14, 7, 1.—
(β).
Transf., expected; of a child not yet born:
designatus civis,
Cic. Clu. 11, 32.

Lewis & Short latin dictionary > designo
12 dico

1.
dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].
I.
To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,
II.
Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).
A.
Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:
donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,
Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:
ara condita atque dicata,
Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,
aram,
id. 1, 7; 1, 20:
capitolium, templum Jovis O. M.,
id. 22, 38 fin.:
templa,
Ov. F. 1, 610:
delubrum ex manubiis,
Plin. 7, 26, 27, § 97:
lychnuchum Apollini,
id. 34, 3, 8, § 14:
statuas Olympiae,
id. 34, 4, 9, § 16:
vehiculum,
Tac. G. 40:
carmen Veneri,
Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:
cygni Apollini dicati,
Cic. Tusc. 1, 30, 73.—
2.
With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):
Janus geminus a Numa dicatus,
Plin. 34, 7, 16, § 34:
inter numina dicatus Augustus,
Tac. A. 1, 59.—
B.
Transf., beyond the relig. sphere.
1.
To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;
aurium operam tibi dico,
Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,
operam,
id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:
hunc totum diem tibi,
Cic. Leg. 2, 3, 7:
tuum studium meae laudi,
id. Fam. 2, 6, 4:
genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,
id. Or. 13, 42:
librum Maecenati,
Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:
librum laudibus ptisanae,
id. 18, 7, 15, § 75 al.:
(Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,
Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:
se Crasso,
Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:
se alii civitati,
to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;
for which: se in aliam civitatem,
id. ib. 12 fin. —
* 2.
(I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:
nova signa novamque aquilam,
Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:
loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,
Inscr. Orell. 1083.
2.
dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:
dixti,
Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:
dixis,
Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:
dixem = dixissem,
Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).
I.
Lit.
A.
In gen.:
Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,
Plaut. Am. 1, 1, 228:
advenisse familiarem dicito,
id. ib. 1, 1, 197:
haec uti sunt facta ero dicam,
id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:
signi dic quid est?
id. ib. 1, 1, 265:
si dixero mendacium,
id. ib. 1, 1, 43; cf.
opp. vera dico,
id. ib. 1, 1, 238 al.:
quo facto aut dicto adest opus,
id. ib. 1, 1, 15; cf.:
dictu opus est,
Ter. Heaut. 5, 1, 68:
nihil est dictu facilius,
id. Phorm. 2, 1, 70:
turpe dictu,
id. Ad. 2, 4, 11:
indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,
Plaut. Curc. 4, 2, 27:
ille, quem dixi,
whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:
stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,
Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:
mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,
id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—
b.
Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:
non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,
id. Fin. 3, 18, 60; so,
dicitur,
Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:
Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,
Tac. H. 4, 52; so,
dicebatur,
id. A. 1, 10:
in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,
Ter. And. 4, 5, 1:
dictum est,
Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:
ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:
ut supra dictum est,
Sall. J. 96, 1:
sicut ante dictum est,
Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—
c.
(See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:
ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,
Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:
dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,
Hor. Od. 3, 30, 10 al.:
illi socius esse diceris,
Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:
qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,
Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:
quot annos nata dicitur?
Plaut. Cist. 4, 2, 89:
is nunc dicitur venturus peregre,
id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—
d.
Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:
dictum ac factum reddidi,
it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:
dicto citius,
Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:
dicto prope citius,
Liv. 23, 47, 6.—
B.
In partic.
1.
Pregn.
a.
To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):
quem esse negas, eundem esse dicis,
Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:
dicebant, ego negabam,
id. Fam. 3, 8, 5; and:
quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?
id. Rab. Post. 12, 35.—
b.
For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;
but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,
Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,
freq. in Liv. when the negation precedes,
id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—
2.
dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:
utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,
Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:
ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,
Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—
3.
In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.
(α).
With acc.:
oratio dicta de scripto,
Cic. Planc. 30 fin.; cf.:
sententiam de scripto,
id. Att. 4, 3, 3:
controversias,
Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:
prooemium ac narrationem et argumenta,
id. 2, 20, 10:
exordia,
id. 11, 3, 161:
theses et communes locos,
id. 2, 1, 9:
materias,
id. 2, 4, 41:
versus,
Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:
causam, of the defendant or his attorney,
to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.
causas (said of the attorney),
Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:
jus,
to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—
(β).
With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:
ad unum judicem,
Cic. Opt. Gen. 4, 10:
ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,
id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—
(γ).
With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:
non audeo ad ista dicere,
Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—
(δ).
Absol.:
nec idem loqui, quod dicere,
Cic. Or. 32:
est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,
id. Off. 1, 1, 2; so,
de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,
I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;
thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,
Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:
causam nullam or causam haud dico,
I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—
4.
To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):
tibi dicere laudes,
Tib. 1, 3, 31; so,
laudes Phoebi et Dianae,
Hor. C. S. 76:
Dianam, Cynthium, Latonam,
id. C. 1, 21, 1:
Alciden puerosque Ledae,
id. ib. 1, 12, 25:
caelestes, pugilemve equumve,
id. ib. 4, 2, 19:
Pelidae stomachum,
id. ib. 1, 6, 5:
bella,
id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:
carmen,
Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:
modos,
Hor. C. 3, 11, 7:
silvestrium naturas,
Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:
temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,
Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:
vir neque silendus neque dicendus sine cura,
Vell. 2, 13.—
b.
Of prophecies, to predict, foretell:
bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,
Hor. C. 3, 3, 58:
sortes per carmina,
id. A. P. 403:
quicquid,
id. S. 2, 5, 59:
hoc (Delphi),
Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—
5.
To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—
6.
To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:
Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,
Verg. A. 3, 335:
hic ames dici pater atque princeps,
Hor. Od. 1, 2, 50:
uxor quondam tua dicta,
Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:
dici beatus ante obitum nemo debet,
Ov. M. 3, 135.—
7.
To name, appoint one to an office:
ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,
Cic. Att. 9, 15, 2: so,
dictatorem,
Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:
consulem,
id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):
magistrum equitum,
id. 6, 39:
aedilem,
id. 9, 46:
arbitrum bibendi,
Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—
8.
To appoint, set apart. fix upon, settle:
nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,
Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:
dotis paululum vicino suo,
Afran. ib. 26:
pecuniam omnem suam doti,
Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:
diem nuptiis,
Ter. And. 1, 1, 75:
diem operi,
Cic. Verr. 2, 1, 57:
diem juris,
Plaut. Men. 4, 2, 16:
diem exercitui ad conveniendum Pharas,
Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:
locum consiliis,
id. 25, 16:
leges pacis,
id. 33, 12; cf.:
leges victis,
id. 34, 57:
legem tibi,
Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:
legem sibi,
to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:
pretium muneri,
Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:
eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,
Sall. J. 113, 6.—
9.
To utter, express, esp. in phrases:
non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,
Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:
dici vix potest quanta sit vis, etc.,
id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—
10.
(Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:
dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,
Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:
tibi (ego) dico,
I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:
tibi dicimus,
Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—
11.
Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.
II.
Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:
nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,
Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:
uxoris dico, non tuam,
Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.
A.
In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,
istaec dicta dicere,
Plaut. Trin. 1, 2, 40:
docta,
id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.
condocta,
Plaut. Poen. 3, 2, 3:
meum,
id. As. 2, 4, 1:
ridiculum,
id. Capt. 3, 1, 22:
minimum,
Cic. Fam. 1, 9:
ferocibus dictis rem nobilitare,
Liv. 23, 47, 4 al.:
ob admissum foede dictumve superbe,
Lucr. 5, 1224; cf.
facete,
Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:
lepide,
Plaut. Most. 1, 3, 103:
absurde,
id. Capt. 1, 1, 3:
vere,
Nep. Alc. 8, 4:
ambigue,
Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:
feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),
Plaut. Casin. 5, 4, 17.—
B.
In partic.
1.
A saying, maxim, proverb:
aurea dicta,
Lucr. 3, 12; cf.
veridica,
id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,
2.
For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—
3.
Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:
rerum naturam expandere dictis,
Lucr. 1, 126; 5, 56:
Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,
Prop. 4 (5), 1, 61.—
4.
A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—
5.
An order, command:
dicto paruit consul,
Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:
haec dicta dedit,
Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—
6.
A promise, assurance:
illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,
Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34.

Lewis & Short latin dictionary > dico
13 dissigno

dē-signo or dissigno (the latter form preferred by Brambach in sense II. B. 2. infra; so Keller, ad Hor. Ep. 1, 5, 16; cf. Roby, L. G. 2, p. 384), āvi, ātum, 1, v. a., to mark out, trace out (freq. in the Aug. per.); to describe, designate, define (for syn. cf.: nomino, appello; voco, dico; facio, coöpto, evoco, prodo, declaro, renuntio, seligo).
I.
Lit.:
Aeneas urbem designat aratro,
Verg. A. 5, 755; cf.:
moenia fossā,
id. ib. 7, 157:
moenia sulco,
Ov. F. 4, 825; and:
oppidum sulco,
Tac. A. 12, 24.— With dat.:
finis templo Jovis,
Liv. 1, 10; cf.:
locum circo,
id. 1, 35:—vulnere frontem, to mark, Stat. Th. 6, 782; cf.:
nubila ingenti gyro,
id. ib. 1, 311.—
* B.
Transf., to delineate, design, depict, represent, sc. by embroidering, weaving, etc.:
Europen,
Ov. M. 6, 103.—Far more freq.,
II.
Trop.
A.
In gen., to point out, mark, denote by speech; to designate, describe, represent:
haec ab hominibus callidis animadversa ac notata, verbis designata,
Cic. de Or. 1, 23, 109; cf.:
affectus velut primis lineis designare,
Quint. 4, 2, 120; and:
aliquem aliqua oratione,
Caes. B. G. 1, 18:
notat et designat oculis ad caedem unumquemque nostrum,
Cic. Cat. 1, 1, 2; cf.:
aliquem digito,
Ov. Am. 3, 1, 19; 3, 6, 77:
decumam ex praeda,
Liv. 5, 25:
aliquem nota ignaviae,
id. 24, 16:
turpitudinem aliquam,
Cic. de Or. 2, 58, 236:
quem (mundum) alio loco ipse designarit deum,
id. N. D. 1, 13, 33:
multa, quae nimiam luxuriam et victoriae fiduciam designarent,
Caes. B. C. 3, 96.—
B.
In partic.
1.
In a bad sense, to contrive, devise, perpetrate (syn.:
exsequi, patrare, perpetrare—very rare): quae designata sint et facta nequitia,
Plaut. Most. 2, 1, 66; cf.: Illa, quae antehac facta sunt, Omitto;
modo quid designavit!
Ter. Ad. 1, 2, 7 Donat.—In a good sense:
quid non ebrietas designat,
effect, do, accomplish, Hor. Ep. 1, 5, 16 Orell.—
2.
With access. idea of arrangement, to dispose, regulate, arrange, appoint, ordain, nominate, elect, choose:
constituere et designare aliquid,
Cic. Div. 1, 38, 82:
Anaxagoras primus omnium rerum descriptionem et modum mentis infinitae vi ac ratione designari et confici voluit,
to be designed and executed, id. N. D. 1, 11; cf. id. ib. 3, 35.—Esp., to appoint to a public office:
aliquem praetorem,
Suet. Cal. 18:
Mamertinum Consulem,
Amm. 21, 12, 25:
ut ii decemviratum habeant, quos plebs designaverit: oblitus est, nullos ab plebe designari,
Cic. Agr. 2, 10 fin.:
Catilina in proximum annum consulatum petebat, sperans si designatus foret, etc.,
Sall. C. 26.—Hence,
b.
Polit. t. t.: dēsig-nātus, elect; applied to a person elected to an office, but who has not yet entered upon it:
consul,
Cic. Fam. 11, 6; Vell. 2, 58, and the superscriptions of letters in Cic. Fam. 11, 4-8:
tribunus plebis,
id. Agr. 2, 5, 11; id. Att. 3, 13; Sall. J. 27, 2:
quaestor,
Vell. 2, 111, 3 et saep.—Also, said of the office itself:
Pompeio consulatus designatus est,
Gell. 14, 7, 1.—
(β).
Transf., expected; of a child not yet born:
designatus civis,
Cic. Clu. 11, 32.

Lewis & Short latin dictionary > dissigno
14 Gratia

grātĭa, ae, f. [gratus; lit., favor, both that in which one stands with others and that which one shows to others].
I.
(Acc. to gratus, I.) Favor which one finds with others, esteem, regard, liking, love, friendship (syn. favor):
pluris pauciorum gratiam faciunt pars hominum quam id quod prosint pluribus,
Plaut. Trin. 1, 1, 12:
perspicio nihili meam vos facere gratiam,
id. Curc. 1, 2, 68:
ut majores ejus (Plancii) summum in praefectura florentissima gradum tenuerint et dignitatis et gratiae,
Cic. Planc. 13, 32; cf.:
Sex. Roscius gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum,
id. Rosc. Am. 6, 15:
deinde si maxime talis est deus, ut nulla gratia, nulla hominum caritate teneatur, etc.,
id. N. D. 1, 44, 124:
neque quo Cn. Pompeii gratiam mihi per hanc causam conciliari putem,
id. de Imp. Pomp. 24, 70; cf.:
aliquem restituere in gratiam,
id. Prov. Cons. 9, 23:
aliquem restituere in ejus veterem gratiam,
id. Att. 1, 3, 3:
in gratiam reducere,
id. Rab. Post. 8, 19; cf.
also: cum aliquo in gratiam redire,
to reconcile one's self with one, id. Att. 1, 14, 7; Nep. Alcib. 5, 1; id. Thras. 3 fin.; id. Dat. 8, 5 al.:
alicujus gratiam sequi,
Caes. B. C. 1, 1, 3; cf.:
si suam gratiam Romani velint, posse eis utiles esse amicos,
id. B. G. 4, 7, 4:
ab aliquo inire gratiam,
Cic. Verr. 2, 2, 46, § 113:
a bonis omnibus summam inire gratiam,
id. Att. 7, 9, 3:
magnam inire gratiam,
id. Fin. 4, 12, 31:
quantam eo facto ad plebem inierat gratiam,
Liv. 33, 46, 7:
apud regem gratiam initam volebant,
id. 36, 5, 3:
at te apud eum, dii boni, quanta in gratia posui!
Cic. Att. 6, 6, 4; cf. id. ib. 5, 11, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6 fin.;
with a different construction: apud Lentulum ponam te in gratiam (Ern. conj. in gratia),
Cic. Att. 5, 3, 3:
cum aliquo in laude et in gratia esse,
id. Verr. 1, 17, 51; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 2:
inter vos sic haec potius cum bona Ut componantur gratia quam cum mala,
Ter. Phorm. 4, 3, 17 Ruhnk.:
plerique (in divortio) cum bona gratia discedunt,
Dig. 24, 1, 32, § 10;
without bona: cum istuc quod postulo impetro cum gratia,
with a good grace, Ter. And. 2, 5, 11:
omnia quae potui in hac summa tua gratia ac potentia a te impetrare,
credit, influence, Cic. Fam. 13, 29, 5; cf.:
Iccius Remus, summa nobilitate et gratia inter suos,
Caes. B. G. 2, 6, 4; 1, 43, 8:
gratiā plurimum posse,
id. ib. 1, 9, 3; 1, 20, 2; cf.:
quantum gratia, auctoritate, pecunia valent,
id. ib. 7, 63, 1:
gratiā valere,
id. B. C. 2, 44, 1:
inproba quamvis Gratia fallaci praetoris vicerit urna,
Juv. 13, 4:
quem triumphum magis gratiae quam rerum gestarum magnitudini datum constabat,
Liv. 40, 59, 1.—In plur.:
L. Murenae provincia multas bonas gratias cum optima existimatione attulit,
tokens of favor, Cic. Mur. 20, 42:
cum haec res plurimas gratias, firmissimas amicitias pariat,
id. ib. 11, 24:
non hominum potentium studio, non excellentibus gratiis paucorum, sed universi populi Romani judicio consulem factum,
id. Agr. 2, 3, 7.—
B.
Transf., objectively, like the Gr. charis, agreeableness, pleasantness, charm, beauty, loveliness, grace (only poet. and in post-Aug. prose;
esp. freq. in Quint.): gratia formae,
Ov. M. 7, 44; Suet. Tit. 3:
corporis,
id. Vit. 3; id. Vit. Ter. 1; Plin. 28, 19, 79, § 260:
quid ille gratiae in vultu ostenderit,
Quint. 6 prooem. § 7; cf. id. 6, 3, 26:
unica nec desit jocundis gratia verbis,
charm, Prop. 1, 2, 29; cf.: neque abest facundis gratia dictis, Ov. M. 13, 127:
plenus est jucunditatis et gratiae (Horatius),
Quint. 10, 1, 96:
sermonis Attici,
id. ib. 65;
12, 10, 35: dicendi,
id. 9, 3, 74:
brevitatis novitatisque,
id. ib. 58:
omnis bene scriptorum,
id. 11, 2, 46 et saep.; Cels. 4, 29 med.:
uvis et vinis gratiam affert fumus fabrilis,
Plin. 14, 1, 3, § 16; id. 17, 9, 6, § 53. —Hence,
2.
As a nom. propr.: Grātiae, ārum, f., a transl. of the Gr. Charites, the goddesses of favor, loveliness, grace, etc., the three Graces, Aglaia, Euphrosyne, and Thalia, daughters of Jupiter and Eurynome, Sen. Ben. 1, 3, 3; Serv. Verg. A. 1, 720; Hor. C. 1, 4, 6; 1, 30, 6; 3, 19, 16; 3, 21, 22; Quint. 10, 1, 82.—In sing.: Grātia, ae, collect., Ov. M. 6, 429.
II.
Favor which one shows to another, mark of favor, kindness, courtesy, service, obligation.
A.
In gen. (rare): ita mihi Telamonis patris, avi Aeaci et proavi Jovis grata est gratia, Enn. ap. Non. 85, 23 (Trag. v. 367 Vahl.):
ergo ab eo petito gratiam istam,
Plaut. Capt. 3, 5, 63; cf.:
gratiam a patre si petimus, spero ab eo impetrassere,
id. Stich. 1, 2, 23:
petivit in beneficii loco et gratiae, ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 82, § 189; cf.:
quod beneficii gratiaeque causa concessit,
id. ib. 2, 3, 48 fin.:
hanc gratiam ut sibi des,
Ter. Hec. 3, 3, 30:
juris jurandi volo gratiam facias,
excuse, release, Plaut. Rud. 5, 3, 59; cf.:
alicui delicti gratiam facere,
to grant pardon, forgive, Sall. J. 104 fin. Kritz.:
qui mihi atque animo meo nullius umquam delicti gratiam fecissem,
id. Cat. 52, 8; cf.
also: quibus senatus belli Lepidani gratiam fecerat,
id. Fragm. 3, 34 Gerl.:
alii ipsi professi se pugnaturos in gratiam ducis,
to please, for the sake of, Liv. 28, 21, 4; cf.:
deletam urbem cernimus eorum, quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,
id. 28, 39, 12 Drak.:
in gratiam alicujus,
id. 35, 2, 6; 39, 26, 12; Vell. 2, 41, 2; Suet. Tib. 49 al.; cf.
also: data visceratio in praeteritam judicii gratiam,
for the favor shown him on the trial, Liv. 8, 22, 4:
nil ibi majorum respectus, gratia nulla umbrarum,
Juv. 8, 64.—
B.
In partic., a mark of favor shown for a service rendered, thanks (by word or deed), thankfulness, gratitude; acknowledgment, return, requital (the form with agere of returning thanks is the plur., but with habere, referre, debere, nearly always in sing.; but when thanks are due to or rendered by more than one person, the form gratias referre, etc., may be used; v. infra., and cf. Krebs. Antibarb. p. 505):
quae (gratia) in memoria et remuneratione officiorum et honoris et amicitiarum observantiam teneat,
Cic. Inv. 2, 22, 66; cf.:
gratia est, in qua amicitiarum et officiorum alterius memoria et remunerandi voluntas continetur,
id. ib. 2, 53, 161:
immortales ago tibi gratias agamque dum vivam: nam relaturum me affirmare non possum,
id. Fam. 10, 11, 1; cf.:
renuntiate, gratias regi me agere: referre gratiam aliam nunc non posse, quam ut suadeam, ne, etc.,
Liv. 37, 37, 8 (v. ago):
dīs gratias agere... si referre studeant gratias,
Plaut. Am. 1, 1, 26 sq.:
L. Lucceius meus, homo omnium gratissimus, mirificas tibi apud me gratias egit, cum diceret, etc.,
Cic. Fam. 13, 42, 1:
eique amplissimis verbis per senatus consultum gratias egimus,
id. Phil. 1, 1, 3:
Lentulo nostro egi per litteras tuo nomine gratias diligenter,
id. Fam. 1, 10:
justissimas gratias agere,
id. Leg. 2, 3, 6:
quamquam gratiarum actionem a te non desiderabam, etc.,
id. Fam. 10, 19, 1:
nunc tecum sic agam, tulisse ut potius injuriam, quam retulisse gratiam videar,
to have made a return, requital, recompense, id. Sull. 16, 47 fin.:
magno meo beneficio affecti cumulatissime mihi gratiam retulerunt,
id. Fam. 13, 4, 1:
praeclaram vero populo Romano refers gratiam,
id. Cat. 1, 11, 28:
ut pro tantis eorum in rem publicam meritis honores eis habeantur gratiaeque referantur,
id. Phil. 3, 15, 39; cf. id. ib. 3, 10, 25:
me omnibus, si minus referenda gratia satisfacere potuerim, at praedicanda et habenda certe satis esse facturum,
if I cannot requite... I can extol, id. Balb. 1, 2; cf.: nimirum inops ille, si bonus est vir, etiam si referre gratiam non potest, habere certe potest. Commode autem quicumque dixit, pecuniam qui habeat, non reddidisse; qui reddiderit, non habere: gratiam autem et qui retulerit, habere et qui habeat retulisse, id. Off. 2, 20, 69; id. Planc. 28, 68; cf. id. ib. 42, 101; id. Fam. 5, 11, 1:
gratias habere,
Liv. 24, 37, 7:
alicui summas gratias habere,
Plaut. Trin. 3, 2, 33:
alicui maximas infinitasque agere atque habere gratias, quod, etc.,
Vitr. 6 praef. 4:
merito vestro maximas vobis gratias omnes et agere et habere debemus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:
meritam dīs immortalibus gratiam justis honoribus et memori mente persolvere,
id. Planc. 33, 80:
pro beneficio gratiam repetere,
Liv. 1, 47, 7:
gratias ob hoc agere, quod, etc.,
Liv. 54, 50, 4; so with ob, Plin. Ep. 9, 31, 21; Treb. Pol. Trig. Tyr. 10, 9:
pro tuo summo beneficio gratias agere,
Cic. Att. 16, 16, 16; Liv. 23, 11, 12; Plin, Pan. 25, 1; cf. Gell. 9, 3, 5:
dum carmine nostro Redditur agricolis gratia caelitibus,
Tib. 2, 1, 36; cf.:
hoc certe justitiae convenit suum cuique reddere, beneficio gratiam, injuriae talionem aut certe malam gratiam,
Sen. Ep. 81 med.;
rarely: in gratiam habere (=ita accipere, ut ad gratiam comparandam valere putet),
to accept as thankworthy, Sall. J. 111, 1:
unum vis curem: curo. Et est dīs gratia, Cum ita, ut volo, est,
I thank, Ter. Ad. 1, 2, 58; cf.: Er. Eamus intro, ut prandeamus. Me. Bene vocas: tam gratia est, no, I'm much obliged to you (the negative being omitted, as in the Fr. je vous remercie, and the Germ. ich danke sehr), Plaut. Men. 2, 3, 36.—Ellipt.: fores effregit? restituentur;
discidit Vestem? resarcietur: est, dīs gratia, Et unde haec fiant, et adhuc non molesta sunt,
thank Heaven, Ter. Ad. 1, 2, 41.—With acc. and inf. (anteclass. and post-Aug.):
dīs gratias agebat, tempus sibi dari, etc.,
Ter. Phorm. 4, 2, 6; Tac. H. 4, 64; cf. Ter. Phorm. 1, 2, 4; id. And. 1, 1, 15.—Hence, as adverbs:
A.
grātĭā (acc. to II. A.), lit., in favor of, on account of, for the sake of; hence, in gen., on account of (usually placed after the gen., in Quint. a few times before it; cf.: causa, ergo).
(α).
With gen.:
sed neque longioribus quam oportet hyperbatis compositioni serviamus, ne quae ejus gratia fecerimus, propter eam fecisse videamur,
lest what we have done to embellish the style we should seem to have done merely on account of the construction we had chosen, Quint. 9, 4, 144:
tantum abest, ut haec bestiarum etiam causa parata sint, ut ipsas bestias hominum gratia generatas esse videamus,
Cic. N. D. 2, 63, 158: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69 (Trag. v. 316 Vahl.); cf.:
honoris gratia nomino,
Cic. Quint. 7, 28:
nuptiarum gratia haec sunt ficta atque incepta omnia,
Ter. And. 5, 1, 17:
simulabat sese negotii gratia properare,
Sall. J. 76, 1: hominem occisum esse constat;
non praedae gratia: quia inspoliatus est,
Quint. 7, 1, 33; cf.:
hereditatis gratia,
id. 5, 12, 5:
quem censores senatu probri gratia moverant,
Sall. C. 23, 1:
profectus gratia dicere,
Quint. 2, 10, 9:
brevitatis gratia,
id. 4, 2, 43:
decoris gratia,
id. 8, 6, 65:
difficultatis gratia,
id. 9, 2, 77:
aut invidiae gratia... aut miserationis,
id. 9, 2, 8:
praesentis gratia litis,
id. 2, 7, 4 al. —With gerund.: duxit me uxorem liberorum sibi quaesendum gratia, Enn. ap. Fest. p. 258 Müll. (Trag. v. 161 Vahl.):
ut aut voluptates omittantur majorum voluptatum adipiscendarum causa, aut dolores suscipiantur majorum dolorum effugiendorum gratia,
Cic. Fin. 1, 10, 36; cf. Caes. B. G. 7, 43, 2:
tentandi gratia,
Sall. J. 47, 2:
hiemandi gratia,
id. ib. 61, 3:
colloquendi gratia,
id. ib. 61, 4:
placandi gratia,
id. ib. 71, 5:
simulandi gratia,
id. ib. 37, 4:
sui exposcendi gratia,
Nep. Hann. 7, 6:
amplificandi gratia... vel miserandi,
Quint. 9, 3, 28:
elevandae invidiae gratia,
id. 5, 13, 40:
recuperandae dignitatis gratia,
id. 11, 1, 79:
vitandae similitudinis gratia,
id. 9, 1, 11 al. —Ellipt.: ejus generis hae sunt quaestiones. Si, exempli gratia, vir bonus Alexandria Rhodum magnum frumenti numerum advexerit, etc., for example, for instance (for the usual exempli causa; so,
verbi gratia, for verbi causa, infra),
Cic. Off. 3, 12, 50; so,
exempli gratia,
Plin. 2, 41, 41, § 110;
for which in full: pauca tamen exempli gratia ponam,
Quint. 6, 5, 6:
eorum unam discordiam ponemus exempli gratia,
Plin. 18, 25, 57, § 213:
propter aliam quampiam rem, verbi gratia propter voluptatem,
for instance, Cic. Fin. 5, 11, 30.—Placed before the [p. 826] gen.:
gratiā decoris,
Quint. 8 praef. §
18: compositionis,
id. 9, 4, 58:
lenitatis,
id. 9, 4, 144:
significationis,
id. 8, 6, 2.—
(β).
With pron. (mostly ante-class.):
meā gratiā,
Plaut. Bacch. 1, 1, 64; id. Ps. 5, 2, 3:
qui nihil ocius venit tamen hac gratia,
id. Stich. 5, 1, 5; cf.:
abire istac gratia,
id. Ps. 1, 5, 138: (Medea) per agros passim dispergit corpus: id eā gratiā, Ut, etc., Poët. ap. Cic. N. D. 3, 26, 67; so,
eā gratiā,
Ter. And. 3, 4, 8; id. Heaut. 4, 5, 20; id. Hec. 4, 3, 11:
sed huc qua gratia te arcessi jussi, ausculta,
id. Eun. 1, 2, 19; cf. id. ib. 1, 2, 79:
id ea gratia eveniebat, quod nemo ex fuga regem sequitur,
Sall. J. 54, 4:
id ea gratia facilius fuit, quod, etc.,
id. ib. 80, 4.—
B.
grā-tĭīs (always as a trisyll. in ante-class. poets; Pompon. Com. Fragm. v. 110 Rib.; Plaut. As. prol. 5; id. Ep. 3, 4, 38; Ter. Ad. 4, 7, 26; cf. Charis. p. 1806; so in Cic. Verr. 2, 4 and 5 Halm), and contr., grātīs (since the class. per.; acc. to II. A.), lit., out of favor or kindness; hence, pregn., without recompense or reward, for nothing, gratuitously, gratis, proika (cf.:
gratuito, nequidquam, frustra): quae (psaltria) quantum potest Aliquo abicienda est, si non pretio, at gratiis,
Ter. Ad. 4, 7, 26; cf. Plaut. Poen. 4, 2, 46:
si mihi dantur duo talenta argenti numerata in manum, Hanc tibi noctem honoris causa gratiis dono dabo,
id. As. 1, 3, 38 sq.:
quam introduxistis fidicinam, atque etiam fides, Ei quae accessere, tibi addam dono gratiis,
into the bargain, to boot, id. Ep. 3, 4, 38:
quae Romae magna cum infamia pretio accepto edixeras, ea sola te, ne gratis in provincia male audires, ex edicto Siciliensi sustulisse video,
Cic. Verr. 1, 46, 118:
hic primum questus est non leviter Saturius, communem factum esse gratis cum Roscio, qui pretio proprius fuisset Fanni,
id. Rosc. Com. 10, 27:
gratis dare alicui (opp. pretium accipere ab aliquo),
Mart. 14, 175, 2:
id me scis antea gratis tibi esse pollicitum. Quid nunc putas, tanta mihi abs te mercede proposita?
Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 7:
gratis rei publicae servire,
id. Clu. 26, 71:
tantum gratis pagina nostra placet,
Mart. 5, 16, 10:
virtutes omnes per se ipsas gratis diligere,
Cic. Fin. 2, 26, 83.—Opp. for payment:
is repente, ut Romam venit, gratis praetor factus est. Alia porro pecunia ne accusaretur data,
Cic. Verr. 1, 39, 101; cf. id. ib. 2, 5, 19, §
48: habitent gratis in alieno?
id. Off. 2, 23, 83; so,
habitare in aedibus alienis,
Dig. 39, 5, 9:
habitationem cui dare,
free of cost, ib. 19, 2, 53, § 2; Mart. 10, 3, 11.

Lewis & Short latin dictionary > Gratia
15 gratia

grātĭa, ae, f. [gratus; lit., favor, both that in which one stands with others and that which one shows to others].
I.
(Acc. to gratus, I.) Favor which one finds with others, esteem, regard, liking, love, friendship (syn. favor):
pluris pauciorum gratiam faciunt pars hominum quam id quod prosint pluribus,
Plaut. Trin. 1, 1, 12:
perspicio nihili meam vos facere gratiam,
id. Curc. 1, 2, 68:
ut majores ejus (Plancii) summum in praefectura florentissima gradum tenuerint et dignitatis et gratiae,
Cic. Planc. 13, 32; cf.:
Sex. Roscius gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum,
id. Rosc. Am. 6, 15:
deinde si maxime talis est deus, ut nulla gratia, nulla hominum caritate teneatur, etc.,
id. N. D. 1, 44, 124:
neque quo Cn. Pompeii gratiam mihi per hanc causam conciliari putem,
id. de Imp. Pomp. 24, 70; cf.:
aliquem restituere in gratiam,
id. Prov. Cons. 9, 23:
aliquem restituere in ejus veterem gratiam,
id. Att. 1, 3, 3:
in gratiam reducere,
id. Rab. Post. 8, 19; cf.
also: cum aliquo in gratiam redire,
to reconcile one's self with one, id. Att. 1, 14, 7; Nep. Alcib. 5, 1; id. Thras. 3 fin.; id. Dat. 8, 5 al.:
alicujus gratiam sequi,
Caes. B. C. 1, 1, 3; cf.:
si suam gratiam Romani velint, posse eis utiles esse amicos,
id. B. G. 4, 7, 4:
ab aliquo inire gratiam,
Cic. Verr. 2, 2, 46, § 113:
a bonis omnibus summam inire gratiam,
id. Att. 7, 9, 3:
magnam inire gratiam,
id. Fin. 4, 12, 31:
quantam eo facto ad plebem inierat gratiam,
Liv. 33, 46, 7:
apud regem gratiam initam volebant,
id. 36, 5, 3:
at te apud eum, dii boni, quanta in gratia posui!
Cic. Att. 6, 6, 4; cf. id. ib. 5, 11, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6 fin.;
with a different construction: apud Lentulum ponam te in gratiam (Ern. conj. in gratia),
Cic. Att. 5, 3, 3:
cum aliquo in laude et in gratia esse,
id. Verr. 1, 17, 51; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 2:
inter vos sic haec potius cum bona Ut componantur gratia quam cum mala,
Ter. Phorm. 4, 3, 17 Ruhnk.:
plerique (in divortio) cum bona gratia discedunt,
Dig. 24, 1, 32, § 10;
without bona: cum istuc quod postulo impetro cum gratia,
with a good grace, Ter. And. 2, 5, 11:
omnia quae potui in hac summa tua gratia ac potentia a te impetrare,
credit, influence, Cic. Fam. 13, 29, 5; cf.:
Iccius Remus, summa nobilitate et gratia inter suos,
Caes. B. G. 2, 6, 4; 1, 43, 8:
gratiā plurimum posse,
id. ib. 1, 9, 3; 1, 20, 2; cf.:
quantum gratia, auctoritate, pecunia valent,
id. ib. 7, 63, 1:
gratiā valere,
id. B. C. 2, 44, 1:
inproba quamvis Gratia fallaci praetoris vicerit urna,
Juv. 13, 4:
quem triumphum magis gratiae quam rerum gestarum magnitudini datum constabat,
Liv. 40, 59, 1.—In plur.:
L. Murenae provincia multas bonas gratias cum optima existimatione attulit,
tokens of favor, Cic. Mur. 20, 42:
cum haec res plurimas gratias, firmissimas amicitias pariat,
id. ib. 11, 24:
non hominum potentium studio, non excellentibus gratiis paucorum, sed universi populi Romani judicio consulem factum,
id. Agr. 2, 3, 7.—
B.
Transf., objectively, like the Gr. charis, agreeableness, pleasantness, charm, beauty, loveliness, grace (only poet. and in post-Aug. prose;
esp. freq. in Quint.): gratia formae,
Ov. M. 7, 44; Suet. Tit. 3:
corporis,
id. Vit. 3; id. Vit. Ter. 1; Plin. 28, 19, 79, § 260:
quid ille gratiae in vultu ostenderit,
Quint. 6 prooem. § 7; cf. id. 6, 3, 26:
unica nec desit jocundis gratia verbis,
charm, Prop. 1, 2, 29; cf.: neque abest facundis gratia dictis, Ov. M. 13, 127:
plenus est jucunditatis et gratiae (Horatius),
Quint. 10, 1, 96:
sermonis Attici,
id. ib. 65;
12, 10, 35: dicendi,
id. 9, 3, 74:
brevitatis novitatisque,
id. ib. 58:
omnis bene scriptorum,
id. 11, 2, 46 et saep.; Cels. 4, 29 med.:
uvis et vinis gratiam affert fumus fabrilis,
Plin. 14, 1, 3, § 16; id. 17, 9, 6, § 53. —Hence,
2.
As a nom. propr.: Grātiae, ārum, f., a transl. of the Gr. Charites, the goddesses of favor, loveliness, grace, etc., the three Graces, Aglaia, Euphrosyne, and Thalia, daughters of Jupiter and Eurynome, Sen. Ben. 1, 3, 3; Serv. Verg. A. 1, 720; Hor. C. 1, 4, 6; 1, 30, 6; 3, 19, 16; 3, 21, 22; Quint. 10, 1, 82.—In sing.: Grātia, ae, collect., Ov. M. 6, 429.
II.
Favor which one shows to another, mark of favor, kindness, courtesy, service, obligation.
A.
In gen. (rare): ita mihi Telamonis patris, avi Aeaci et proavi Jovis grata est gratia, Enn. ap. Non. 85, 23 (Trag. v. 367 Vahl.):
ergo ab eo petito gratiam istam,
Plaut. Capt. 3, 5, 63; cf.:
gratiam a patre si petimus, spero ab eo impetrassere,
id. Stich. 1, 2, 23:
petivit in beneficii loco et gratiae, ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 82, § 189; cf.:
quod beneficii gratiaeque causa concessit,
id. ib. 2, 3, 48 fin.:
hanc gratiam ut sibi des,
Ter. Hec. 3, 3, 30:
juris jurandi volo gratiam facias,
excuse, release, Plaut. Rud. 5, 3, 59; cf.:
alicui delicti gratiam facere,
to grant pardon, forgive, Sall. J. 104 fin. Kritz.:
qui mihi atque animo meo nullius umquam delicti gratiam fecissem,
id. Cat. 52, 8; cf.
also: quibus senatus belli Lepidani gratiam fecerat,
id. Fragm. 3, 34 Gerl.:
alii ipsi professi se pugnaturos in gratiam ducis,
to please, for the sake of, Liv. 28, 21, 4; cf.:
deletam urbem cernimus eorum, quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,
id. 28, 39, 12 Drak.:
in gratiam alicujus,
id. 35, 2, 6; 39, 26, 12; Vell. 2, 41, 2; Suet. Tib. 49 al.; cf.
also: data visceratio in praeteritam judicii gratiam,
for the favor shown him on the trial, Liv. 8, 22, 4:
nil ibi majorum respectus, gratia nulla umbrarum,
Juv. 8, 64.—
B.
In partic., a mark of favor shown for a service rendered, thanks (by word or deed), thankfulness, gratitude; acknowledgment, return, requital (the form with agere of returning thanks is the plur., but with habere, referre, debere, nearly always in sing.; but when thanks are due to or rendered by more than one person, the form gratias referre, etc., may be used; v. infra., and cf. Krebs. Antibarb. p. 505):
quae (gratia) in memoria et remuneratione officiorum et honoris et amicitiarum observantiam teneat,
Cic. Inv. 2, 22, 66; cf.:
gratia est, in qua amicitiarum et officiorum alterius memoria et remunerandi voluntas continetur,
id. ib. 2, 53, 161:
immortales ago tibi gratias agamque dum vivam: nam relaturum me affirmare non possum,
id. Fam. 10, 11, 1; cf.:
renuntiate, gratias regi me agere: referre gratiam aliam nunc non posse, quam ut suadeam, ne, etc.,
Liv. 37, 37, 8 (v. ago):
dīs gratias agere... si referre studeant gratias,
Plaut. Am. 1, 1, 26 sq.:
L. Lucceius meus, homo omnium gratissimus, mirificas tibi apud me gratias egit, cum diceret, etc.,
Cic. Fam. 13, 42, 1:
eique amplissimis verbis per senatus consultum gratias egimus,
id. Phil. 1, 1, 3:
Lentulo nostro egi per litteras tuo nomine gratias diligenter,
id. Fam. 1, 10:
justissimas gratias agere,
id. Leg. 2, 3, 6:
quamquam gratiarum actionem a te non desiderabam, etc.,
id. Fam. 10, 19, 1:
nunc tecum sic agam, tulisse ut potius injuriam, quam retulisse gratiam videar,
to have made a return, requital, recompense, id. Sull. 16, 47 fin.:
magno meo beneficio affecti cumulatissime mihi gratiam retulerunt,
id. Fam. 13, 4, 1:
praeclaram vero populo Romano refers gratiam,
id. Cat. 1, 11, 28:
ut pro tantis eorum in rem publicam meritis honores eis habeantur gratiaeque referantur,
id. Phil. 3, 15, 39; cf. id. ib. 3, 10, 25:
me omnibus, si minus referenda gratia satisfacere potuerim, at praedicanda et habenda certe satis esse facturum,
if I cannot requite... I can extol, id. Balb. 1, 2; cf.: nimirum inops ille, si bonus est vir, etiam si referre gratiam non potest, habere certe potest. Commode autem quicumque dixit, pecuniam qui habeat, non reddidisse; qui reddiderit, non habere: gratiam autem et qui retulerit, habere et qui habeat retulisse, id. Off. 2, 20, 69; id. Planc. 28, 68; cf. id. ib. 42, 101; id. Fam. 5, 11, 1:
gratias habere,
Liv. 24, 37, 7:
alicui summas gratias habere,
Plaut. Trin. 3, 2, 33:
alicui maximas infinitasque agere atque habere gratias, quod, etc.,
Vitr. 6 praef. 4:
merito vestro maximas vobis gratias omnes et agere et habere debemus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:
meritam dīs immortalibus gratiam justis honoribus et memori mente persolvere,
id. Planc. 33, 80:
pro beneficio gratiam repetere,
Liv. 1, 47, 7:
gratias ob hoc agere, quod, etc.,
Liv. 54, 50, 4; so with ob, Plin. Ep. 9, 31, 21; Treb. Pol. Trig. Tyr. 10, 9:
pro tuo summo beneficio gratias agere,
Cic. Att. 16, 16, 16; Liv. 23, 11, 12; Plin, Pan. 25, 1; cf. Gell. 9, 3, 5:
dum carmine nostro Redditur agricolis gratia caelitibus,
Tib. 2, 1, 36; cf.:
hoc certe justitiae convenit suum cuique reddere, beneficio gratiam, injuriae talionem aut certe malam gratiam,
Sen. Ep. 81 med.;
rarely: in gratiam habere (=ita accipere, ut ad gratiam comparandam valere putet),
to accept as thankworthy, Sall. J. 111, 1:
unum vis curem: curo. Et est dīs gratia, Cum ita, ut volo, est,
I thank, Ter. Ad. 1, 2, 58; cf.: Er. Eamus intro, ut prandeamus. Me. Bene vocas: tam gratia est, no, I'm much obliged to you (the negative being omitted, as in the Fr. je vous remercie, and the Germ. ich danke sehr), Plaut. Men. 2, 3, 36.—Ellipt.: fores effregit? restituentur;
discidit Vestem? resarcietur: est, dīs gratia, Et unde haec fiant, et adhuc non molesta sunt,
thank Heaven, Ter. Ad. 1, 2, 41.—With acc. and inf. (anteclass. and post-Aug.):
dīs gratias agebat, tempus sibi dari, etc.,
Ter. Phorm. 4, 2, 6; Tac. H. 4, 64; cf. Ter. Phorm. 1, 2, 4; id. And. 1, 1, 15.—Hence, as adverbs:
A.
grātĭā (acc. to II. A.), lit., in favor of, on account of, for the sake of; hence, in gen., on account of (usually placed after the gen., in Quint. a few times before it; cf.: causa, ergo).
(α).
With gen.:
sed neque longioribus quam oportet hyperbatis compositioni serviamus, ne quae ejus gratia fecerimus, propter eam fecisse videamur,
lest what we have done to embellish the style we should seem to have done merely on account of the construction we had chosen, Quint. 9, 4, 144:
tantum abest, ut haec bestiarum etiam causa parata sint, ut ipsas bestias hominum gratia generatas esse videamus,
Cic. N. D. 2, 63, 158: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69 (Trag. v. 316 Vahl.); cf.:
honoris gratia nomino,
Cic. Quint. 7, 28:
nuptiarum gratia haec sunt ficta atque incepta omnia,
Ter. And. 5, 1, 17:
simulabat sese negotii gratia properare,
Sall. J. 76, 1: hominem occisum esse constat;
non praedae gratia: quia inspoliatus est,
Quint. 7, 1, 33; cf.:
hereditatis gratia,
id. 5, 12, 5:
quem censores senatu probri gratia moverant,
Sall. C. 23, 1:
profectus gratia dicere,
Quint. 2, 10, 9:
brevitatis gratia,
id. 4, 2, 43:
decoris gratia,
id. 8, 6, 65:
difficultatis gratia,
id. 9, 2, 77:
aut invidiae gratia... aut miserationis,
id. 9, 2, 8:
praesentis gratia litis,
id. 2, 7, 4 al. —With gerund.: duxit me uxorem liberorum sibi quaesendum gratia, Enn. ap. Fest. p. 258 Müll. (Trag. v. 161 Vahl.):
ut aut voluptates omittantur majorum voluptatum adipiscendarum causa, aut dolores suscipiantur majorum dolorum effugiendorum gratia,
Cic. Fin. 1, 10, 36; cf. Caes. B. G. 7, 43, 2:
tentandi gratia,
Sall. J. 47, 2:
hiemandi gratia,
id. ib. 61, 3:
colloquendi gratia,
id. ib. 61, 4:
placandi gratia,
id. ib. 71, 5:
simulandi gratia,
id. ib. 37, 4:
sui exposcendi gratia,
Nep. Hann. 7, 6:
amplificandi gratia... vel miserandi,
Quint. 9, 3, 28:
elevandae invidiae gratia,
id. 5, 13, 40:
recuperandae dignitatis gratia,
id. 11, 1, 79:
vitandae similitudinis gratia,
id. 9, 1, 11 al. —Ellipt.: ejus generis hae sunt quaestiones. Si, exempli gratia, vir bonus Alexandria Rhodum magnum frumenti numerum advexerit, etc., for example, for instance (for the usual exempli causa; so,
verbi gratia, for verbi causa, infra),
Cic. Off. 3, 12, 50; so,
exempli gratia,
Plin. 2, 41, 41, § 110;
for which in full: pauca tamen exempli gratia ponam,
Quint. 6, 5, 6:
eorum unam discordiam ponemus exempli gratia,
Plin. 18, 25, 57, § 213:
propter aliam quampiam rem, verbi gratia propter voluptatem,
for instance, Cic. Fin. 5, 11, 30.—Placed before the [p. 826] gen.:
gratiā decoris,
Quint. 8 praef. §
18: compositionis,
id. 9, 4, 58:
lenitatis,
id. 9, 4, 144:
significationis,
id. 8, 6, 2.—
(β).
With pron. (mostly ante-class.):
meā gratiā,
Plaut. Bacch. 1, 1, 64; id. Ps. 5, 2, 3:
qui nihil ocius venit tamen hac gratia,
id. Stich. 5, 1, 5; cf.:
abire istac gratia,
id. Ps. 1, 5, 138: (Medea) per agros passim dispergit corpus: id eā gratiā, Ut, etc., Poët. ap. Cic. N. D. 3, 26, 67; so,
eā gratiā,
Ter. And. 3, 4, 8; id. Heaut. 4, 5, 20; id. Hec. 4, 3, 11:
sed huc qua gratia te arcessi jussi, ausculta,
id. Eun. 1, 2, 19; cf. id. ib. 1, 2, 79:
id ea gratia eveniebat, quod nemo ex fuga regem sequitur,
Sall. J. 54, 4:
id ea gratia facilius fuit, quod, etc.,
id. ib. 80, 4.—
B.
grā-tĭīs (always as a trisyll. in ante-class. poets; Pompon. Com. Fragm. v. 110 Rib.; Plaut. As. prol. 5; id. Ep. 3, 4, 38; Ter. Ad. 4, 7, 26; cf. Charis. p. 1806; so in Cic. Verr. 2, 4 and 5 Halm), and contr., grātīs (since the class. per.; acc. to II. A.), lit., out of favor or kindness; hence, pregn., without recompense or reward, for nothing, gratuitously, gratis, proika (cf.:
gratuito, nequidquam, frustra): quae (psaltria) quantum potest Aliquo abicienda est, si non pretio, at gratiis,
Ter. Ad. 4, 7, 26; cf. Plaut. Poen. 4, 2, 46:
si mihi dantur duo talenta argenti numerata in manum, Hanc tibi noctem honoris causa gratiis dono dabo,
id. As. 1, 3, 38 sq.:
quam introduxistis fidicinam, atque etiam fides, Ei quae accessere, tibi addam dono gratiis,
into the bargain, to boot, id. Ep. 3, 4, 38:
quae Romae magna cum infamia pretio accepto edixeras, ea sola te, ne gratis in provincia male audires, ex edicto Siciliensi sustulisse video,
Cic. Verr. 1, 46, 118:
hic primum questus est non leviter Saturius, communem factum esse gratis cum Roscio, qui pretio proprius fuisset Fanni,
id. Rosc. Com. 10, 27:
gratis dare alicui (opp. pretium accipere ab aliquo),
Mart. 14, 175, 2:
id me scis antea gratis tibi esse pollicitum. Quid nunc putas, tanta mihi abs te mercede proposita?
Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 7:
gratis rei publicae servire,
id. Clu. 26, 71:
tantum gratis pagina nostra placet,
Mart. 5, 16, 10:
virtutes omnes per se ipsas gratis diligere,
Cic. Fin. 2, 26, 83.—Opp. for payment:
is repente, ut Romam venit, gratis praetor factus est. Alia porro pecunia ne accusaretur data,
Cic. Verr. 1, 39, 101; cf. id. ib. 2, 5, 19, §
48: habitent gratis in alieno?
id. Off. 2, 23, 83; so,
habitare in aedibus alienis,
Dig. 39, 5, 9:
habitationem cui dare,
free of cost, ib. 19, 2, 53, § 2; Mart. 10, 3, 11.

Lewis & Short latin dictionary > gratia
16 honestas

hŏnestas, ātis, f. [honestus], honorableness.
I.
(Acc. to honestus, I.) Honorable consideration which a man enjoys, honor, reputation, character, respectability, credit, opp. to turpitudo (class.; cf.: existimatio, dignitas).
A.
Lit.: quid est honestas nisi honor perpetuus ad aliquem secundo populi rumore delatus. Lact. 3, 8, fin.:
unde pudor, continentia, fuga turpitudinis, appetentia laudis et honestatis?
Cic. Rep. 1, 2; cf.:
fugiendae turpitudinis adipiscendaeque honestatis causa,
id. Tusc. 2, 27, 66; Gell. 1, 3, 23 sq.:
nihil esse in vita magnopere expetendum nisi laudem atque honestatem,
Cic. Arch. 6, 14; cf.:
omnia, quae putant homines expetenda, honestas, gloria, tranquillitas animi atque jucunditas,
id. Lael. 22, 84; id. Phil. 7, 5, 14: cogita, ea nobis erepta esse, quae hominibus [p. 861] non minus quam liberi cara esse debent, honestatem, dignitatem, honores omnes, id. Fam. 4, 5, 2:
quas familias honestatis amplitudinisque gratia nomino,
on account of their character, id. Rosc. Am. 6, 15:
honestate spoliatus,
id. Rab. Post. 16, 44; cf.: omni jure atque honestate interdictus, Q. Metell. ap. Gell. 17, 2, 7:
fautor infimi generis hominum, odio alienae honestatis,
Liv. 1, 47, 11:
honestatem omnem amittere,
consideration, respect, Cic. Rosc. Am. 39, 114:
in eoque (officio) et colendo sita vitae est honestas omnis et in negligendo turpitudo,
id. Off. 1, 2, 4; Gell. 1, 3, 24: honestati alicujus convenire (with subj. clause), Paul. Sent. 3, 5, 2.—In plur. (= honores):
ceteris ante partis honestatibus atque omni dignitate fortunaque aliquem privare,
Cic. Mur. 40, 87.—
B.
Transf., concr.:
causa, in qua omnes honestates civitatis, omnes aetates, omnes ordines una consentiunt,
honorable, reputable persons, Cic. Sest. 51, 109.—
II.
(Acc. to honestus, II.)
A.
Honorableness of character, honorable feeling, honor, honesty, probity, integrity, virtue (class.):
ubi est autem dignitas, nisi ubi honestas?
Cic. Att. 7, 11, 1:
nemo est inventus tam perditus, tam ab omni non modo honestate sed etiam simulatione honestatis relictus, qui, etc.,
id. Rab. Perd. 8, 23 and 24:
(qui summum bonum) suis commodis, non honestate metitur... honestatem propter se expetere,
id. Off. 1, 2, 5 and 6; cf.:
cum omnis honestas manet a partibus quatuor, quarum, etc.,
id. ib. 1, 43, 152; and:
habes undique expletam et perfectam formam honestatis, quae tota his quatuor virtutibus continetur,
id. Fin. 2, 15, 48; Quint. 3, 8, 26:
et in laude justitia utilitasque tractantur, et in consiliis honestas,
id. 3, 4, 16: sunt qui tradant tanta eum (Staberium Erotem) honestate praeditum, ut, etc., such an honorable, noble character; Fr. honnēteté, Suet. Gramm. 13:
quod factum causā publicae honestatis vindictam exspectat,
Paul. Sent. 5, 4, 21.—
B.
Transf., of things, beauty, grace (very rare):
testudinis,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 2:
si est honestas in rebus ipsis, de quibus dicitur, exsistit ex rei natura quidam splendor in verbis,
id. de Or. 3, 31, 125.

Lewis & Short latin dictionary > honestas
17 Honor

hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.
I.
Lit.
A.
In gen.:
cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,
Cic. Brut. 81, 281; cf.:
is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,
id. Fam. 10, 10, 1 sq.:
honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,
id. Tusc. 1, 2, 4;
so with gloria,
id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:
quanto et honor hic illo est amplior, etc.,
id. Att. 9, 2, A, 1:
gratia, dignitate, honore auctus,
Caes. B. G. 1, 43, 8:
amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,
Cic. de Or. 1, 54, 232:
ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,
id. Deiot. 5, 14:
aliquem praecipuo honore habere,
Caes. B. G. 5, 54, 4:
suum cuique honorem et gradum reddere,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:
apud eum sunt in honore et in pretio,
id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:
in honore magno esse,
Cic. Brut. 8, 30:
summo in honore,
id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:
tanto in honore,
id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:
Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,
Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:
(Druides) magno sunt apud eos honore,
Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:
honorem accipere,
Cic. Att. 9, 2, A, 1:
honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,
id. Tusc. 1, 2, 3:
honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,
id. Off. 2, 17, 58; cf.:
quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,
Sall. J. 11, 3:
rite suum Baccho dicemus honorem,
honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:
exsilii honor,
i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:
tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,
Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:
physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,
Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:
ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,
id. Or. 36, 125:
multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,
Hor. A. P. 71:
apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,
Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:
vino Pramnio etiam nunc honos durat,
id. 14, 4, 6, § 54 al. —
B.
In partic.
1.
Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):
ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,
Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:
ille honoris gradus,
id. Sull. 29, 82:
equites Romanos in tribunicium restituit honorem,
Caes. B. C. 1, 77 fin.:
extraordinarium honorem appetere,
id. ib. 1, 32, 2:
hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,
Liv. 9, 26, 14:
curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,
id. 9, 46, 9:
honore abiit,
Suet. Aug. 26; cf.:
deposito honore,
id. ib. 36:
paene honore summotus est,
id. Claud. 9:
honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,
Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:
clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,
Juv. 3, 178:
tempus honoris,
the term of office, id. 8, 150:
honorem militiae largiri,
military honors, id. 7, 88.—In plur.:
populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,
Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:
qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,
Hor. S. 1, 6, 15:
ascendisset ad honores, nisi, etc.,
Cic. Brut. 68, 241:
honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,
id. Fam. 1, 8, 3:
obrepisti ad honores errore hominum,
id. Pis. 1, 1:
Catulus maximis honoribus usus,
Sall. C. 49, 2:
magistratus atque honores capere,
Suet. Aug. 26:
largiri opes, honores,
Tac. A. 11, 12.—
2.
Particular phrases.
a.
Honoris causa.
(α).
Out of respect, in order to show honor (class.):
C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,
Cic. Verr. 1, 7, 18:
quem honoris causa nomino,
id. Rosc. Am. 2, 6:
toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,
id. Rosc. Com. 6, 18:
Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,
Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—
(β).
For the sake of (ante-class.):
ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,
Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:
huc honoris vostri venio gratia,
id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:
vestri honoris causa,
Ter. Phorm. 5, 7, 35.—
b.
Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:
si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,
Cic. Fam. 9, 22, 4;
for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,
Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.
also: honos auribus sit,
i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—
3.
Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.
II.
Transf.
A.
Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):
Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,
Plaut. Trin. 3, 2, 18:
Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,
Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:
geminum pugnae proponit honorem,
Verg. A. 5, 365:
nil victor honoris Ex opibus posco,
Sil. 9, 199:
dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,
Tib. 3, 1, 5:
nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,
Ov. M. 11, 216:
arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,
Liv. 8, 33, 21:
divūm templis indicit honorem,
Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:
nullos aris adoleret honores,
id. M. 8, 742:
meritos aris mactavit honores,
Verg. A. 3, 118:
honore sepulturae carere,
Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:
cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,
Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:
mille viri, qui supremum comitentur honorem,
Verg. A. 11, 61:
solutus honos cineri,
Val. Fl. 3, 357:
honorem habere alicui,
Curt. 3, 12, 13:
omnem honorem funeri servare,
id. 4, 10, 23:
communem sepulturae honorem alicui tribuere,
Suet. Aug. 17:
nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,
the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:
sepulturae honore spoliatus,
Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:
supremitatis honor,
Amm. 31, 13:
supremus condicionis humanae honos,
Val. Max. 6, 3, 1.—
B.
Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):
silvis Aquilo decussit honorem,
Verg. G. 2, 404:
December silvis honorem decutit,
Hor. Epod. 11, 6; cf.:
populeus cui frondis honor,
Val. Fl. 6, 296:
notus in vultus honor,
Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:
laetos oculis afflārat honores,
Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:
hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,
Hor. C. 1, 17, 16:
nullum ver usquam nullique aestatis honores,
Sil. 3, 487.—
C.
A magistrate, office-holder:
sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,
Juv. 1, 117; cf. v. 110.

Lewis & Short latin dictionary > Honor
18 honor

hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.
I.
Lit.
A.
In gen.:
cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,
Cic. Brut. 81, 281; cf.:
is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,
id. Fam. 10, 10, 1 sq.:
honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,
id. Tusc. 1, 2, 4;
so with gloria,
id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:
quanto et honor hic illo est amplior, etc.,
id. Att. 9, 2, A, 1:
gratia, dignitate, honore auctus,
Caes. B. G. 1, 43, 8:
amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,
Cic. de Or. 1, 54, 232:
ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,
id. Deiot. 5, 14:
aliquem praecipuo honore habere,
Caes. B. G. 5, 54, 4:
suum cuique honorem et gradum reddere,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:
apud eum sunt in honore et in pretio,
id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:
in honore magno esse,
Cic. Brut. 8, 30:
summo in honore,
id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:
tanto in honore,
id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:
Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,
Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:
(Druides) magno sunt apud eos honore,
Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:
honorem accipere,
Cic. Att. 9, 2, A, 1:
honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,
id. Tusc. 1, 2, 3:
honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,
id. Off. 2, 17, 58; cf.:
quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,
Sall. J. 11, 3:
rite suum Baccho dicemus honorem,
honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:
exsilii honor,
i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:
tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,
Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:
physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,
Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:
ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,
id. Or. 36, 125:
multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,
Hor. A. P. 71:
apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,
Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:
vino Pramnio etiam nunc honos durat,
id. 14, 4, 6, § 54 al. —
B.
In partic.
1.
Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):
ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,
Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:
ille honoris gradus,
id. Sull. 29, 82:
equites Romanos in tribunicium restituit honorem,
Caes. B. C. 1, 77 fin.:
extraordinarium honorem appetere,
id. ib. 1, 32, 2:
hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,
Liv. 9, 26, 14:
curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,
id. 9, 46, 9:
honore abiit,
Suet. Aug. 26; cf.:
deposito honore,
id. ib. 36:
paene honore summotus est,
id. Claud. 9:
honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,
Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:
clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,
Juv. 3, 178:
tempus honoris,
the term of office, id. 8, 150:
honorem militiae largiri,
military honors, id. 7, 88.—In plur.:
populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,
Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:
qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,
Hor. S. 1, 6, 15:
ascendisset ad honores, nisi, etc.,
Cic. Brut. 68, 241:
honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,
id. Fam. 1, 8, 3:
obrepisti ad honores errore hominum,
id. Pis. 1, 1:
Catulus maximis honoribus usus,
Sall. C. 49, 2:
magistratus atque honores capere,
Suet. Aug. 26:
largiri opes, honores,
Tac. A. 11, 12.—
2.
Particular phrases.
a.
Honoris causa.
(α).
Out of respect, in order to show honor (class.):
C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,
Cic. Verr. 1, 7, 18:
quem honoris causa nomino,
id. Rosc. Am. 2, 6:
toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,
id. Rosc. Com. 6, 18:
Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,
Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—
(β).
For the sake of (ante-class.):
ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,
Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:
huc honoris vostri venio gratia,
id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:
vestri honoris causa,
Ter. Phorm. 5, 7, 35.—
b.
Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:
si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,
Cic. Fam. 9, 22, 4;
for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,
Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.
also: honos auribus sit,
i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—
3.
Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.
II.
Transf.
A.
Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):
Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,
Plaut. Trin. 3, 2, 18:
Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,
Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:
geminum pugnae proponit honorem,
Verg. A. 5, 365:
nil victor honoris Ex opibus posco,
Sil. 9, 199:
dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,
Tib. 3, 1, 5:
nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,
Ov. M. 11, 216:
arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,
Liv. 8, 33, 21:
divūm templis indicit honorem,
Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:
nullos aris adoleret honores,
id. M. 8, 742:
meritos aris mactavit honores,
Verg. A. 3, 118:
honore sepulturae carere,
Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:
cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,
Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:
mille viri, qui supremum comitentur honorem,
Verg. A. 11, 61:
solutus honos cineri,
Val. Fl. 3, 357:
honorem habere alicui,
Curt. 3, 12, 13:
omnem honorem funeri servare,
id. 4, 10, 23:
communem sepulturae honorem alicui tribuere,
Suet. Aug. 17:
nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,
the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:
sepulturae honore spoliatus,
Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:
supremitatis honor,
Amm. 31, 13:
supremus condicionis humanae honos,
Val. Max. 6, 3, 1.—
B.
Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):
silvis Aquilo decussit honorem,
Verg. G. 2, 404:
December silvis honorem decutit,
Hor. Epod. 11, 6; cf.:
populeus cui frondis honor,
Val. Fl. 6, 296:
notus in vultus honor,
Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:
laetos oculis afflārat honores,
Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:
hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,
Hor. C. 1, 17, 16:
nullum ver usquam nullique aestatis honores,
Sil. 3, 487.—
C.
A magistrate, office-holder:
sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,
Juv. 1, 117; cf. v. 110.

Lewis & Short latin dictionary > honor
19 Honos

hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.
I.
Lit.
A.
In gen.:
cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,
Cic. Brut. 81, 281; cf.:
is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,
id. Fam. 10, 10, 1 sq.:
honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,
id. Tusc. 1, 2, 4;
so with gloria,
id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:
quanto et honor hic illo est amplior, etc.,
id. Att. 9, 2, A, 1:
gratia, dignitate, honore auctus,
Caes. B. G. 1, 43, 8:
amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,
Cic. de Or. 1, 54, 232:
ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,
id. Deiot. 5, 14:
aliquem praecipuo honore habere,
Caes. B. G. 5, 54, 4:
suum cuique honorem et gradum reddere,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:
apud eum sunt in honore et in pretio,
id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:
in honore magno esse,
Cic. Brut. 8, 30:
summo in honore,
id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:
tanto in honore,
id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:
Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,
Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:
(Druides) magno sunt apud eos honore,
Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:
honorem accipere,
Cic. Att. 9, 2, A, 1:
honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,
id. Tusc. 1, 2, 3:
honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,
id. Off. 2, 17, 58; cf.:
quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,
Sall. J. 11, 3:
rite suum Baccho dicemus honorem,
honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:
exsilii honor,
i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:
tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,
Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:
physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,
Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:
ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,
id. Or. 36, 125:
multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,
Hor. A. P. 71:
apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,
Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:
vino Pramnio etiam nunc honos durat,
id. 14, 4, 6, § 54 al. —
B.
In partic.
1.
Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):
ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,
Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:
ille honoris gradus,
id. Sull. 29, 82:
equites Romanos in tribunicium restituit honorem,
Caes. B. C. 1, 77 fin.:
extraordinarium honorem appetere,
id. ib. 1, 32, 2:
hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,
Liv. 9, 26, 14:
curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,
id. 9, 46, 9:
honore abiit,
Suet. Aug. 26; cf.:
deposito honore,
id. ib. 36:
paene honore summotus est,
id. Claud. 9:
honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,
Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:
clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,
Juv. 3, 178:
tempus honoris,
the term of office, id. 8, 150:
honorem militiae largiri,
military honors, id. 7, 88.—In plur.:
populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,
Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:
qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,
Hor. S. 1, 6, 15:
ascendisset ad honores, nisi, etc.,
Cic. Brut. 68, 241:
honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,
id. Fam. 1, 8, 3:
obrepisti ad honores errore hominum,
id. Pis. 1, 1:
Catulus maximis honoribus usus,
Sall. C. 49, 2:
magistratus atque honores capere,
Suet. Aug. 26:
largiri opes, honores,
Tac. A. 11, 12.—
2.
Particular phrases.
a.
Honoris causa.
(α).
Out of respect, in order to show honor (class.):
C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,
Cic. Verr. 1, 7, 18:
quem honoris causa nomino,
id. Rosc. Am. 2, 6:
toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,
id. Rosc. Com. 6, 18:
Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,
Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—
(β).
For the sake of (ante-class.):
ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,
Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:
huc honoris vostri venio gratia,
id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:
vestri honoris causa,
Ter. Phorm. 5, 7, 35.—
b.
Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:
si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,
Cic. Fam. 9, 22, 4;
for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,
Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.
also: honos auribus sit,
i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—
3.
Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.
II.
Transf.
A.
Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):
Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,
Plaut. Trin. 3, 2, 18:
Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,
Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:
geminum pugnae proponit honorem,
Verg. A. 5, 365:
nil victor honoris Ex opibus posco,
Sil. 9, 199:
dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,
Tib. 3, 1, 5:
nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,
Ov. M. 11, 216:
arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,
Liv. 8, 33, 21:
divūm templis indicit honorem,
Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:
nullos aris adoleret honores,
id. M. 8, 742:
meritos aris mactavit honores,
Verg. A. 3, 118:
honore sepulturae carere,
Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:
cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,
Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:
mille viri, qui supremum comitentur honorem,
Verg. A. 11, 61:
solutus honos cineri,
Val. Fl. 3, 357:
honorem habere alicui,
Curt. 3, 12, 13:
omnem honorem funeri servare,
id. 4, 10, 23:
communem sepulturae honorem alicui tribuere,
Suet. Aug. 17:
nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,
the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:
sepulturae honore spoliatus,
Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:
supremitatis honor,
Amm. 31, 13:
supremus condicionis humanae honos,
Val. Max. 6, 3, 1.—
B.
Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):
silvis Aquilo decussit honorem,
Verg. G. 2, 404:
December silvis honorem decutit,
Hor. Epod. 11, 6; cf.:
populeus cui frondis honor,
Val. Fl. 6, 296:
notus in vultus honor,
Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:
laetos oculis afflārat honores,
Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:
hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,
Hor. C. 1, 17, 16:
nullum ver usquam nullique aestatis honores,
Sil. 3, 487.—
C.
A magistrate, office-holder:
sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,
Juv. 1, 117; cf. v. 110.

Lewis & Short latin dictionary > Honos
20 innominabilis

innōmĭnābĭlis, e, adj. [2. in-nomino], that cannot be named, nameless (post-class.):
indictus, innominabilis,
App. Dogm. Plat. 1, p. 3, 30; Tert. adv. Val. 37 (dub.).

Lewis & Short latin dictionary > innominabilis

Страницы

См. также в других словарях:

nómino — (De nominar). m. p. us. Individuo capaz de ejercer los empleos y cargos públicos honoríficos por nominación que se hace para ellos de su persona … Diccionario de la lengua española
nómino — ► sustantivo masculino POLÍTICA Persona capacitada para ejercer, en el cuerpo político de una nación, los empleos y cargos honoríficos por nominación. * * * nómino (de «nominar») m. Sujeto capaz de ejercer los *empleos y cargos honoríficos por… … Enciclopedia Universal
Cliptástico 2: El Top 10 musical de Phineas y Ferb — Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada, como revistas especializadas, monografías, prensa diaria o páginas de Internet fidedignas. Puedes añadirlas así o avisar … Wikipedia Español
Yingo Paraguay (segunda temporada) — Este artículo o sección se refiere o está relacionado con una serie de televisión actualmente en curso. La información de este artículo puede cambiar frecuentemente. Por favor, no agregues datos especulativos y recuerda colocar referencias a… … Wikipedia Español
Historia de la Corte Suprema de los Estados Unidos — El Acta Judicial de 1789 implemento el poder judicial federal, incluyendo a la Corte Suprema. Fue también la primera Acta que del Congreso que la Corte Suprema invalido parcialmente. La Corte Suprema de los Estados Unidos es la única Corte… … Wikipedia Español
Interglossa — (ISO 639 3: igs) es una lengua auxiliar internacional diseñada por el científico Lancelot Hogben durante la Segunda Guerra Mundial. Esta lengua utilizaba el léxico internacional de las ciencias y tecnologías, principalmente términos de origen… … Wikipedia Español
Big Brother (México) — Saltar a navegación, búsqueda Big Brother México es un reality show basado en el programa original Big Brother producido en latinoamerica por Endemol. Big Brother México fue emitido por la cadena Televisa en el 2002. Antes del estreno, la idea de … Wikipedia Español
Partido Verde de los Estados Unidos — En este artículo sobre política y medio ambiente se detectaron los siguientes problemas: Necesita ser wikificado conforme a las convenciones de estilo de Wikipedia. Carece de fuentes o referencias que aparezcan en una fuente acreditada … Wikipedia Español
James L. Jones — Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada, como revistas especializadas, monografías, prensa diaria o páginas de Internet fidedignas. Puedes añadirlas así o avisar … Wikipedia Español
Paula Newby-Fraser — Saltar a navegación, búsqueda Paula Newby Fraser (nació el 2 de junio de 1962) es una triatleta legendaria del Ironman. Nació en Rhodesia (ahora Zimbabwe) y se crió en Sudáfrica, donde fue una nadadora de ranking nacional en su niñez. Biografía… … Wikipedia Español
Robert Zoellick — Saltar a navegación, búsqueda el presente articulo a sido traducido del articulo en ingles Robert Zoellick Robert Bruce Zoellick (pronounciado /ˈzʌlɪk/; nacido en Julio 25, 1953) es el onceavo presidente del Banco Mundial, una posicion que… … Wikipedia Español

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на английский

nōmino

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на английский

nōmino

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка: